Imagine the result
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2
Verzoek tot ontheffing van project-MER – Versie 2
Agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust - Afdeling Kust
Projectnummer BE0113000079 | versie D
C | 15-09-2014
Pagina 2 van 108
Opdrachtgever
BE0113000079
Agentschap Maritieme Dienstverlening
en Kust - Afdeling Kust
Vrijhavenstraat 3
8400 Oostende
Contact
Miran Vanwonterghem
Projectomschrijving
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2
Verzoek tot ontheffing van project-MER – Versie 2
Opdrachtnemer
ARCADIS Belgium nv/sa
Maatschappelijke zetel
Koningsstraat 80
1000 Brussel
Postadres
Kortrijksesteenweg 302
9000 Gent
Contactpersoon
Annemie Volckaert
Telefoon
+32 9 241 77 31
Telefax
+32 9 242 44 45
E-mail
[email protected]
Website
www.arcadisbelgium.be
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 3 van 108
BE0113000079
Revisie
Versie
Datum
Opmerking
A
03/06/2014
Versie 1: Draft voor nazicht door de opdrachtgever
B
10/06/2014
Versie 1: Finaal
C
01/09/2014
Versie 2: Draft voor nazicht door de opdrachtgever
D
15/09/2014
Versie 2: Finaal
Afdeling/discipline
Functie
Naam
Milieu / Water
Projectmedewerker
Riet Durinck
15/09/2014
Milieu / Water
Projectleider
Annemie Volckaert
15/09/2014
Opgesteld
Handtekening
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Datum
Pagina 5 van 108
BE0113000079
Inhoudsopgave
1
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
2
3
3.1
3.2
4
5
5.1
5.2
5.3
6
6.1
6.1.1
6.1.2
6.1.3
6.2
6.2.1
6.2.2
6.2.3
6.2.4
6.2.5
6.3
6.4
6.4.1
6.4.2
6.4.3
6.5
6.5.1
6.5.2
6.6
6.6.1
6.6.2
6.6.3
6.7
6.7.1
6.7.2
6.7.3
6.8
6.8.1
6.8.2
Inleiding ............................................................................................................................13
Korte voorstelling van het voorgenomen project .............................................................. 13
Initiatiefnemer van het project ........................................................................................... 13
Opdrachthouder ................................................................................................................ 13
Toetsing aan de m.e.r.-plicht ............................................................................................ 14
Procedure ......................................................................................................................... 14
Verantwoording van het project .....................................................................................15
Situering ...........................................................................................................................17
Ruimtelijke situering .......................................................................................................... 17
Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden ................................................................ 22
Projectbeschrijving..........................................................................................................29
Alternatieven ....................................................................................................................37
Doelstellingsalternatieven ................................................................................................. 37
Locatiealternatieven .......................................................................................................... 37
Uitvoeringsalternatieven ................................................................................................... 37
Beschrijving van de bestaande toestand ......................................................................39
Bodem ............................................................................................................................... 39
Topografie, bodemgesteldheid en bodemgebruik ............................................................ 39
Geologische opbouw ........................................................................................................ 39
Bodemkwaliteit .................................................................................................................. 40
Water................................................................................................................................. 42
Algemeen .......................................................................................................................... 42
Bathymetrie in de haven van Zeebrugge .......................................................................... 42
Stroming ter hoogte van de haven van Zeebrugge .......................................................... 42
Waterlopen ........................................................................................................................ 44
Grondwater ....................................................................................................................... 44
Geluid ................................................................................................................................ 44
Fauna en Flora .................................................................................................................. 46
Epilithische fauna .............................................................................................................. 47
Avifauna ............................................................................................................................ 47
Vissen ............................................................................................................................... 48
Lucht ................................................................................................................................. 48
Interpolatiekaarten VMM ................................................................................................... 49
Bespreking van de luchtkwaliteit ....................................................................................... 52
Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie ............................................................ 53
Landschap ........................................................................................................................ 53
Bouwkundig erfgoed ......................................................................................................... 53
Archeologie ....................................................................................................................... 56
Mens – Ruimte .................................................................................................................. 57
Algemeen: Kustregio......................................................................................................... 57
Haven van Zeebrugge ...................................................................................................... 58
Woonwijken in Zeebrugge ................................................................................................ 58
Mens – Mobiliteit ............................................................................................................... 59
Wegverkeer ....................................................................................................................... 59
Spoorweg- en waterwegverkeer ....................................................................................... 60
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 6 van 108
6.8.3
6.9
6.9.1
6.9.2
7
7.1
7.2
7.3
7.3.1
7.3.2
7.4
7.5
7.6
7.6.1
7.6.2
7.6.3
7.7
7.7.1
7.7.2
7.8
7.8.1
7.8.2
7.9
7.9.1
7.9.2
8
8.1
8.2
8.3
8.3.1
8.3.2
8.3.3
8.3.4
8.3.5
8.3.6
8.3.7
8.4
8.4.1
8.4.2
8.5
9
9.1
9.2
9.3
9.4
9.5
9.6
9.7
9.8
9.9
BE0113000079
Fietsverkeer ...................................................................................................................... 60
Mens – Gezondheid en Veiligheidsaspecten ................................................................... 61
Bevolking .......................................................................................................................... 61
Kwetsbare locaties ............................................................................................................ 61
Evaluatie van de te verwachten milieueffecten ............................................................63
Bodem ............................................................................................................................... 63
Water................................................................................................................................. 64
Geluid en trillingen ............................................................................................................ 64
Geluidshinder .................................................................................................................... 64
Trillingshinder .................................................................................................................... 65
Fauna en Flora .................................................................................................................. 66
Lucht ................................................................................................................................. 67
Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie ............................................................ 67
Landschap ........................................................................................................................ 67
Bouwkundig erfgoed ......................................................................................................... 69
Archeologie ....................................................................................................................... 69
Mens – Ruimte .................................................................................................................. 70
Onmiddellijke omgeving van Prins Albertdok ................................................................... 70
Zone ter hoogte van Kielbankstraat .................................................................................. 70
Mens – Mobiliteit ............................................................................................................... 71
Gemotoriseerd verkeer ..................................................................................................... 71
Zwakke weggebruikers ..................................................................................................... 72
Mens – Gezondheid en Veiligheidsaspecten ................................................................... 72
Gezondheidsaspecten ...................................................................................................... 72
Veiligheidsaspecten .......................................................................................................... 73
Passende beoordeling.....................................................................................................75
Juridisch kader .................................................................................................................. 75
Beschrijving van het project .............................................................................................. 75
Beschrijving van de beschermde gebieden ...................................................................... 76
Vogelrichtlijngebied ‘Kustbroedvogels te Zeebrugge-Heist’ (BE2524317) ....................... 77
Habitatrichtlijngebied ‘Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin’ (BE2500001) ....... 80
Habitatrichtlijngebied ‘Polders’ (BE2500002) ................................................................... 85
Vogelrichtlijngebied ‘Poldercomplex’ (BE2500932) .......................................................... 87
Vogelrichtlijngebied SBZ3 ................................................................................................. 88
VEN-gebieden ................................................................................................................... 90
Gericht Marien Reservaat ................................................................................................. 90
Beoordeling van de te verwachten effecten ..................................................................... 91
Vervuiling .......................................................................................................................... 91
Geluidsverstoring .............................................................................................................. 91
Besluit passende beoordeling ........................................................................................... 92
Milderende maatregelen ..................................................................................................93
Bodem ............................................................................................................................... 93
Water................................................................................................................................. 93
Geluid en trillingen ............................................................................................................ 93
Fauna en Flora .................................................................................................................. 94
Lucht ................................................................................................................................. 94
Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie ............................................................ 94
Mens – Ruimte .................................................................................................................. 94
Mens – Mobiliteit ............................................................................................................... 94
Mens – Gezondheid en Veiligheidsaspecten ................................................................... 95
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 7 van 108
10
11
12
13
14
BE0113000079
Besluit ...............................................................................................................................97
Verklarende woordenlijst ................................................................................................99
Afkortingen .....................................................................................................................101
Referentielijst .................................................................................................................103
Bijlagen ...........................................................................................................................105
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 9 van 108
BE01130000790120
Lijst der figuren
Figuur 1: Situering van het projectgebied (fase 2) in de haven van Zeebrugge ............................................. 17
Figuur 2: Situering van de zones binnen het projectgebied (fase 2) ............................................................... 18
Figuur 3: Gewestplan ....................................................................................................................................... 27
Figuur 4: Bodemonderzoeken (OVAM) ........................................................................................................... 41
Figuur 5: Bathymetrie van een 3D hydrodynamische model voor de haven van Zeebrugge (BMM, 2009) ... 42
Figuur 6: Maximale ogenblikkelijke stromingssnelheden in de haven van Zeebrugge (gemiddeld over de
volledige diepte van de waterkolom) (BMM, 2009) ......................................................................................... 43
Figuur 7: Residuele stromingssnelheden in de haven van Zeebrugge (gemiddeld over de volledige diepte
van de waterkolom) (BMM, 2009) ................................................................................................................... 43
Figuur 8: Habitat- en Vogelrichtlijngebieden, VEN gebieden en Gericht Marien Reservaat in de omgeving
van het projectgebied (fase 2) ......................................................................................................................... 46
Figuur 9: Gemodelleerde SO2 jaargemiddelden in 2012 (VMM, 2013) ........................................................... 49
Figuur 10: Gemodelleerde NO2 jaargemiddelden in 2012 (VMM, 2013) ......................................................... 49
Figuur 11: Ruimtelijke verdeling van de ozon indicator NET60ppb-max8u in 2012: het aantal dagen met
een hoogste 8-uurgemiddelde groter dan 120 µg/m³ (VMM, 2013) ................................................................ 50
Figuur 12: Ruimtelijke verdeling van de ozon indicator AOT60ppb-max8u voor de bescherming van de
volksgezondheid voor Vlaanderen in 2012 (VMM, 2013) ................................................................................ 50
Figuur 13: Gemodelleerde PM10 jaargemiddelden in 2012 (VMM, 2013) ....................................................... 51
Figuur 14: Gemodelleerde PM2,5 jaargemiddelden in 2012 (VMM, 2013) ....................................................... 51
Figuur 15: Bouwkundig en archeologisch erfgoed en beschermde landschappen ter hoogte van Zeebrugge
(Resource Analysis, 2010)............................................................................................................................... 53
Figuur 16: Deelruimte Kust – Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen (www.kustatlas.be) .... 57
Figuur 17: Schematische weergave van de toekomstige A11 (Agentschap Wegen en Verkeer, 2010) ........ 60
Figuur 18: Huidig zicht op de westelijke gevel van de voormalige Vismijn (Google Streetview) .................... 69
Figuur 19: Habitat- en Vogelrichtlijngebieden en VEN gebieden in de omgeving van het projectgebied ....... 76
Figuur 20: Deelgebieden van Habitatrichtlijngebied ‘Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin’ in de
omgeving van het projectgebied (ANB, 2011a) ............................................................................................... 81
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 11 van 108
BE01130000790120
Lijst der tabellen
Tabel 1: Bestaande toestand diverse zones projectgebied............................................................................. 19
Tabel 2: Overzicht van de relevante juridische en beleidsmatige randvoorwaarden ...................................... 22
Tabel 3: Overstromingsmaatregelen per zone binnen het projectgebied (fase 2) (visualisaties: TVH Antea
Group – West 8, 2013) .................................................................................................................................... 30
Tabel 4: Diverse structuren voor toegankelijkheid naar de overzijde van de dijk (visualisaties: TVH Antea
Group – West 8, 2013) .................................................................................................................................... 35
Tabel 5: Geologische opbouw ter hoogte van het projectgebied .................................................................... 39
Tabel 6: Waterlopen in de haven van Zeebrugge (Resource Analysis, 2010) ................................................ 44
Tabel 7: Vlarem II milieukwaliteitsnormen in open lucht voor de diverse bestemmingsgebieden aanwezig
in het projectgebied ......................................................................................................................................... 45
Tabel 8: Speciale Beschermingszones en VEN-gebieden in de omgeving van het projectgebied ................ 47
Tabel 9: Overzicht van de vissoorten in de haven van Zeebrugge (Resource Analysis, 2010; op basis van
data van waarnemingen.be en strandvissers.be) ............................................................................................ 48
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 13 van 108
1
Inleiding
1.1
Korte voorstelling van het voorgenomen project
BE0113000079
Voorliggend project kadert in het Masterplan Kustveiligheid. Het doel van het Masterplan
Kustveiligheid is om de hele kust op lange termijn te beschermen tegen overstromingen.
Aangezien de risico’s op overstromingen en schade in Zeebrugge zeer groot zijn, dienen
hier maatregelen genomen te worden.
Uit het Masterplan Kustveiligheid blijkt dat de beste oplossing om Zeebrugge de nodige
veiligheid tegen overstromingen te geven, bestaat uit de aanleg van een stormmuur rond
het Prins Albertdok tot op een niveau van +8 m TAW die aansluit aan de Visartsluis en de
Vandammesluis. Dergelijke ‘stormmuur’ kan diverse vormen aannemen: een dijk met
basaltbekleding, een halve dijk gecombineerd met een natuurlijk talud (en eventueel
verstevigd met een damwand), een ophoging van een bestaande dijk, een muur met
basaltbekleding… Afhankelijk van de zone binnen het te beschermen gebied wordt een
ander type overstromingsmaatregel ingepast, waarbij een optimale ruimtelijk en
architecturale integratie in de omgeving wordt nagestreefd. De hoogte van de diverse
overstromingsmaatregelen is eveneens afhankelijk van de locatie en varieert tussen 0,5
en 1,5 m ten opzichte van het maaiveld.
Het project wordt opgesplitst in 2 fasen. Voorliggend verzoek tot ontheffing heeft
betrekking op fase 2, die betrekking heeft op de zone ter hoogte van de Kielbankstraat en
de zones in de directe omgeving van het Prins Albertdok (het ‘stedelijk profiel’).
Voor de zones gelegen langsheen de Kustlaan (het ‘industrieel profiel’) werd in
september 2013 reeds een verzoek tot ontheffing ingediend (fase 1). In november 2013
werd door Dienst MER een ontheffing van de verplichting tot het opstellen van een MER
toegekend voor dit deelproject (referentie LNE/MER/OHPR0592/2013).
1.2
Initiatiefnemer van het project
De initiatiefnemer is de afdeling Kust van de Vlaamse overheid, gevestigd op
onderstaand adres:
1.3
Administratief Centrum
T: 059/55 42 11
Vrijhavenstraat 3
e-mail: [email protected]
8400 Oostende
www.afdelingkust.be
Opdrachthouder
ARCADIS Belgium nv
Contactpersoon: Annemie Volckaert
Kortrijksesteenweg 302
T: 09/241 77 31
9000 Gent
e-mail: [email protected]
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 14 van 108
1.4
BE0113000079
Toetsing aan de m.e.r.-plicht
Het m.e.r.-besluit van 10 december 2004 (BS 17.02.2005) verdeelt m.e.r.-plichtige
projecten in drie categorieën. Een eerste categorie van projecten is steeds onderworpen
aan de m.e.r.-plicht (Bijlage I van voornoemd m.e.r.-besluit), een tweede categorie kan
via een gemotiveerd verzoek ontheven worden van de m.e.r.-plicht (Bijlage II van
voornoemd m.e.r.-besluit). Voor een derde categorie kan de opmaak van een projectm.e.r.-screeningsnota volstaan.
Het voorgestelde project valt onder de rubriek 10n van Bijlage II:
‘Kustwerken om erosie te bestrijden en maritieme werken die de kust kunnen wijzigen
door de aanleg van onder meer dijken, pieren, havenhoofden, havendammen, en andere
kustverdedigingswerken, met uitzondering van instandhoudings-, herstel- of
onderhoudswerken.’
1.5
Procedure
Voor categorieën van projecten die onder bijlage II vallen, kan de initiatiefnemer een
gemotiveerd verzoek tot ontheffing indienen bij de bevoegde instantie. De initiatiefnemer
dient het verzoek tot ontheffing van de m.e.r.-plicht te stofferen met voldoende informatie.
De administratie beslist uiterlijk binnen de 60 dagen na ontvangst van het verzoek. In
voorkomend geval bevat de beslissing de voorwaarden die aan de ontheffing zijn
verbonden. Ontheffing wordt verleend voor een beperkte duur en vervalt als het project
niet wordt aangevat binnen een termijn die in de beslissing wordt opgenomen. Binnen de
70 dagen na ontvangst van het verzoek wordt de beslissing betekend aan de
initiatiefnemer. Er bestaat geen beroepsprocedure tegen de beslissing. Het decreet
voorziet wel in een procedure tot ‘heroverweging’ van sommige beslissingen van de
administratie. De initiatiefnemer dient hiervoor opnieuw een gemotiveerd verzoek in en
de administratie beslist hierover na advies van een ad-hoc-expertencommissie. Wanneer
het advies unaniem is binnen deze commissie, is het bindend.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 15 van 108
2
BE0113000079
Verantwoording van het project
Vlaanderen heeft een kustlijn van 67 kilometer lang, die zich uitstrekt over 10
kustgemeenten. Ze omvat naast belangrijke badplaatsen ook de commerciële havens
van Zeebrugge en Oostende, de jachthavens van Nieuwpoort, Oostende, Blankenberge
en Zeebrugge en waardevolle natuurgebieden als het Zwin, de Baai van Heist, de
Fonteintjes, de IJzermonding en de Westhoek. De kuststreek is bij uitstek een gebied
waar economische mogelijkheden, recreatie en natuur samen gaan. Tegelijk is de
kuststreek echter ook kwetsbaar wegens het risico op overstromingen. Om dit risico tot
een aanvaardbaar peil terug te brengen besliste de Vlaamse Regering het Masterplan
Kustveiligheid op te maken en uit te voeren.
Een veiligheidstoetsing van de zeewering heeft aangetoond dat de bescherming tegen
overstroming langs ruim een derde van de Vlaamse kust onvoldoende is. Ook de dijken,
kaaien, sluizen en uitwateringsconstructies in de havens van Nieuwpoort, Blankenberge,
Zeebrugge en Oostende kunnen de hoge waterstanden die met zware stormen gepaard
gaan niet overal opvangen. Onze kust moet minstens tegen een 1000-jarige stormvloed1
beschermd worden. Dat werd beslist op basis van een analyse van de
beschermingsniveaus in andere Europese landen en op basis van adviezen van
nationale en internationale experts.
Op 10 juni 2011 werd het Masterplan Kustveiligheid goedgekeurd door de Vlaamse
Regering. Het Masterplan Kustveiligheid is een overstromingsrisicobeheersplan voor het
kustgebied. Het doel van dit plan is om de hele kust (de bewoning in de kustzone en het
laag gelegen achterland) op lange termijn (tot 2050) te beschermen tegen
overstromingen.
De overstromingsrisico’s met betrekking tot slachtoffers en schade ter hoogte van de
haven van Zeebrugge zijn in de huidige situatie erg groot. De conclusie van de
overstromingsrisicoberekeningen geeft dan ook weer dat de haven van Zeebrugge een
prioritaire zwakke zone is om maatregelen te treffen. Uit het Masterplan Kustveiligheid
blijkt dat de beste oplossing om Zeebrugge de nodige veiligheid tegen overstromingen te
geven, bestaat uit de aanleg van een stormmuur rond het Prins Albertdok tot op een
niveau van +8 m TAW die aansluit aan de Visartsluis en de Vandammesluis. Net ten
westen van de Vandammesluis dient bijkomend een erosiewerend talud in sterk gras
worden aangelegd.
Met het bouwen van stormmuren rond de haven en het aanbrengen van een
erosiewerend talud in sterk gras (fase 1 + fase 2 van het project) worden de
overstromingsrisico’s betreffende schade in Zeebrugge gereduceerd met 99,8 % en
betreffende slachtoffers met 100 % ten opzichte van de huidige situatie.
1
Bij studies van de zeewering wordt de sterkte van een storm niet aangeduid met de Beaufortschaal maar wel met de terugkeerperiode.
Zo komt een storm met een terugkeerperiode van 100 jaar statistisch gezien eens om de 100 jaar voor. Die storm wordt dan een 100jarige storm genoemd. Hoe groter de terugkeerperiode, hoe zwaarder uiteraard de storm.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 17 van 108
3
Situering
3.1
Ruimtelijke situering
BE0113000079
Zeebrugge is gelegen in het noorden van de provincie West-Vlaanderen, aan de
Belgische kust en vormt een deelgemeente van de stad Brugge. De gemeente staat
vooral bekend om zijn haven, die na Antwerpen de tweede grootste is van België. Het
projectgebied van fase 2 van voorliggend project bestaat uit 5 zones die gesitueerd zijn in
de omgeving van het Prins Albertdok (Figuur 1 en Figuur 2):
 Zone A: de Kielbankstraat en stuk van de Werfkaai;
 Zone B: een deel van de Tijdokstraat;
 Zone C: de zone langs de Vismijnstraat;
 Zone D: de verbinding tussen Vismijnstraat en Rederskaai;
 Zone E: de Rederskaai.
Een beschrijving van de bestaande toestand (uitzicht, functie…) wordt in Tabel 1
weergegeven.
Figuur 1: Situering van het projectgebied (fase 2) in de haven van Zeebrugge
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 18 van 108
Figuur 2: Situering van de zones binnen het projectgebied (fase 2)
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
BE0113000079
Pagina 19 van 108
BE0113000079
Tabel 1: Bestaande toestand diverse zones projectgebied
Zone
Situering
Omschrijving
Zone A
Kielbankstraat
In de Kielbankstraat bevinden zich een aantal grootschaligere
bedrijfsgebouwen. Diverse poorten geven uit op deze straat, waar bovendien
druk wordt geparkeerd door de betreffende werknemers.
In de toekomst zal de volledige oostelijke zijde van de Kielbankstraat
omgevormd worden tot woonomgeving.
Werfkaai
Ter hoogte van de Werfkaai is een dijk aanwezig en bevindt zich een slipway
naar het Prins Albertdok.
Zone B
Tijdokstraat
Ter hoogte van de Tijdokstraat vinden in hoofdzaak woon-, horeca- en
commerciële activiteiten plaats.
In deze zone zal in de toekomst het nieuwe clubhuis van de BZYC (Brugse
Zeil- en Yacht Club) gebouwd worden. Mogelijks wordt hierbij een parking
voorzien.
Zone C
Zone langs
In de Vismijnstraat situeert zich het voormalige Vismijngebouw. Het gebouw is
Vismijnstraat
momenteel deels in gebruik door het maritiem themapark Seafront. De vismijn
wordt gescheiden van de rijweg door een groene buffer in afgelijnde
plantenbakken.
Stad Brugge is bezig met de opmaak van het RUP Vissershaven. Binnen dit
RUP wordt gezocht naar een herbestemming van de gronden van de Oude
Vismijn.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Visuele weergave
Pagina 20 van 108
Zone
Situering
Omschrijving
Zone D
Verbinding tussen
Verder naar het noordoosten bevindt zich een grote, onbestemde asfaltvlakte
Vismijnstraat en
tussen de Vismijnstraat en de Rederskaai. De duikboot Foxtrot en het
Rederskaai
lichtschip Westhinder, beiden onderdeel van het maritiem themapark Seafront,
flankeren deze publieke ruimte.
Zone E
Rederskaai
De Rederskaai wordt geflankeerd door appartementsgebouwen met in
hoofdzaak een woonfunctie en diverse horecazaken.
Aan het einde van de Rederskaai situeert zich de jachtclub Royal Belgian
Sailing Club (R.B.S.C).
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
BE0113000079
Visuele weergave
Pagina 21 van 108
Zone
Situering
Omschrijving
Voorbij de jachtclub begint de Omookaai, met een grote groenruimte die qua
reliëf oploopt naar het noorden. Door dit verhoogde reliëf is de omgeving van
het Prins Albertdok vanaf hier beschermd tegen overstromingen zonder dat er
maatregelen moeten getroffen worden.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
BE0113000079
Visuele weergave
Pagina 22 van 108
3.2
BE0113000079
Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden
In het kader van voorliggend verzoek tot ontheffing worden enkel de belangrijkste juridische en beleidsmatige randvoorwaarden en hun
relevantie voor dit project in een tabelvorm weergegeven.
Tabel 2: Overzicht van de relevante juridische en beleidsmatige randvoorwaarden
Randvoorwaarde
Toelichting
RUIMTELIJKE ORDENING
Ruimtelijk ordeningsrecht

Vlaamse Codex ruimtelijke
ordening

Gewestplannen en andere
stedenbouwkundige plannen
De codex geeft aan voor welke ingrepen een stedenbouwkundige vergunning noodzakelijk is.
o
Gewestplan
Op het gewestplan Brugge-Oostkust liggen zones A en B in industriegebied (Figuur 3). Zones C en D zijn gelegen in een gebied voor
gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut. Zone E is deels aangeduid als woongebied (Rederskaai) en deels als parkgebied (deel Omookaai).
o
GRUP afbakening haven
Zeebrugge
Conform de bepalingen in het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen, het havendecreet en de opeenvolgende regeerakkoorden, werd voor ieder van de vier
Vlaamse zeehavens een strategisch plan opgesteld. Dit vormt de vertrekbasis voor de afbakening van de zeehavens in een gewestelijk ruimtelijk
uitvoeringsplan (GRUP). Via het GRUP wordt door de overheid de bestemming van een bepaald gebied vastgelegd. Het GRUP bevat stedenbouwkundige
voorschriften op basis waarvan stedenbouwkundige vergunningen kunnen worden afgeleverd.
o
BPA Vissershaven
Voor de jachthaven en haar omgeving is het BPA (Bijzonder Plan van Aanleg) Vissershaven (goedgekeurd d.d. 25/4/2000) van kracht. Voor de diverse
zones zijn bestemmingen vastgelegd en gelden diverse (inrichtings)voorschriften. Het BPA Vissershaven vormt het huidige vigerende planologisch kader,
maar wordt op korte termijn in herziening gesteld.
Ruimtelijke structuurplannen

Ruimtelijk Structuurplan
Vlaanderen (RSV)
De visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Vlaanderen wordt ruimtelijk geconcretiseerd door vier ruimtelijke principes. Deze ruimtelijke principes zijn:
1. Gedeconcentreerde bundeling
2. Poorten als motor voor ontwikkeling
3. Infrastructuren als bindteken en basis voor locatie van activiteiten
4. Fysisch systeem ruimtelijk structurerend
Principe 2 is het meest relevant voor de haven van Zeebrugge: De poorten van Vlaanderen, met name de zeehavens Antwerpen, Gent, Zeebrugge en
Oostende (in samenhang met de regionale luchthaven van Oostende), inclusief de internationaal georiënteerde multimodale logistieke parken, de stations
voor de hogesnelheidstrein (Antwerpen en buiten het Vlaams Gewest gelegen, Brussel) en de internationale passagiers- en vrachtluchthaven van
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 23 van 108
BE0113000079
Zaventem zijn de motor voor de economische ontwikkeling van Vlaanderen.

Provinciaal Ruimtelijk
Structuurplan (PRS) WestVlaanderen
De gewenste ruimtelijke structuur voor het nederzettingspatroon in West-Vlaanderen is een gelijkmatig en gespreid patroon van stedelijke gebieden,
hoofddorpen en woonkernen. Zeebrugge behoort tot de deelruimte ‘Kustruimte’ en tegelijk tot de ‘Brugse Ruimte’.
Aansluitend op de rol van deze ruimte op het Vlaamse niveau, kent de Kustruimte een kustgebonden toeristisch-recreatieve versterking en ontwikkeling.
Hierbij gaat bijzondere aandacht naar de bescherming van de natuurlijke structuur die bepalend is voor de aantrekkingskracht van deze regio en naar het
voorzien van ruimte voor de eigen woningbehoefte. Daarnaast heeft de Kustruimte een belangrijke maritieme transport- en distributiefunctie rond de
poorten.
De Brugse ruimte is een onderdeel van het stedelijk netwerk ‘de Kust’. Op het vlak van toerisme en recreatie streeft Brugge naar complementariteit met de
Kustruimte als cultuurstad en als ‘groene’ voorziening (ommeland). De zeehaven en de vismijnsite hebben eveneens potenties voor een toeristischrecreatief medegebruik.

Gemeentelijk Ruimtelijk
Structuurplan (GRS) Brugge
Zeebrugge zit geprangd tussen de voor- en achterhaven, en wordt bovendien doorsneden door verschillende lijninfrastructuren, waardoor de kern
uiteenvalt in vier afgescheiden wijken. Het beleid voor Zeebrugge is dan ook in eerste instantie gericht op het verbeteren van de binding tussen de
verschillende wijken en het verhogen van de woonkwaliteit.

Strategisch plan voor de haven
van Brugge-Zeebrugge
De haven is een belangrijke economische poort voor Vlaanderen en het strategisch plan moet een strategie uitwerken voor de gewenste ruimtelijke
ontwikkeling van deze economische poort. Het strategisch plan moet rekening houden met de maximale bescherming van de woonzones, het behoud en
het versterken van de natuurlijke infrastructuren en het mogelijk maken van een economische expansie mits zuinig ruimtegebruik.
Het strategisch plan bevat een streefbeeld en een actieprogramma. Het betreft de algemene ontwikkelingsvisie en de noodzakelijke projecten en
maatregelen om de gewenste ontwikkeling van de haven van Brugge-Zeebrugge te realiseren. Het is de taak van de betrokken besturen en administraties
om daar verder invulling en uitwerking aan te geven.
De ruimtelijke vertaling van de doelstellingen van het strategisch plan gebeurde daarom via de opmaak van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan
(RUP) voor de afbakening van de haven van Zeebrugge. Het strategische plan is dus maatgevend voor de definitieve afbakening van het zeehavengebied.

Omgevingsplan leefbare haven
Het omgevingsplan maakt deel uit van het gebiedsgericht beleid van de Provincie West-Vlaanderen die actief wil meewerken aan de ontwikkelingen die in
het kader van het Strategisch Plan zijn aangegeven. Het gaat om de domeinen die nauw aansluiten bij het provinciale beleid met name milieu, natuur,
landschap, toerisme, recreatie, mobiliteit (woon-werkverkeer), erfgoed en leefbaarheid. Het omgevingsplan zal ertoe bijdragen dat de aandachtspunten
rond deze zachte sectoren ook de nodige concrete uitwerking krijgen. In het omgevingsplan staat de ontwikkeling van een duurzaam landschap rond de
Achterhaven met een hoge bruikbaarheid centraal.
Milieubeheerrecht

Decreet betreffende de
landschapszorg & Decreet tot
bescherming van monumenten,
stads- en dorpsgezichten
Monumenten, landschappen, stads- en dorpsgezichten kunnen wettelijk beschermd worden.
Het projectgebied valt niet binnen een beschermd landschap, stads- of dorpsgezicht.

Landschapsatlas
In de landschapsatlas worden gebieden aangeduid met een hoge waarde aan gaafheid (ankerplaatsen) of grote concentratie aan relicten (relictzones).
Deze zones genieten geen wettelijke bescherming, maar op termijn worden beheerplannen opgesteld. Daarnaast worden ook lijn- en puntrelicten
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 24 van 108
BE0113000079
aangeduid.
Het projectgebied valt niet binnen een ankerplaats of relictzone. Er zijn geen lijn- of puntrelicten aanwezig.

Conventie van Malta – Decreet
houdende bescherming van het
archeologisch patrimonium

Natuurbehoud
o
Decreet betreffende het
natuurbehoud
De Conventie regelt de archeologische monumentenzorg op Europees niveau. Op Vlaams niveau wordt de bescherming, het behoud, de instandhouding,
het herstel en het beheer van het archeologisch patrimonium geregeld bij decreet. Algemene voorschriften zijn opgenomen in het uitvoeringsbesluit. Dit
besluit is algemeen van toepassing.
Volgens de Centraal Archeologische Inventaris (CAI) is binnen het projectgebied nog geen archeologisch materiaal gevonden.
Het standstill-principe en de zorgplicht vormen belangrijke elementen in het natuurdecreet. Indien uit de effectbespreking zou blijken dat ten gevolge van
de uitvoering van het project natuurelementen in de onmiddellijke omgeving kunnen vernietigd of ernstig beschadigd worden, moeten maatregelen
genomen worden om deze vernietiging of beschadiging te voorkomen, te beperken of te herstellen.
In de omgeving van het projectgebied liggen verschillende beschermde gebieden (Figuur 8):
- Baai van Heist, Sashul, Vuurtorenweide en Kleiputten van Heist (VEN-gebied) op ca. 1 km ten oosten;
- Fonteintjes en Oudemaarspolder (VEN-gebied), op ca. 1,7 km ten westen;
- SBZ-V Kustbroedvogels te Zeebrugge Heist, waar de Baai van Heist deel van uitmaakt, ca. 1,5 km ten oosten en ca. 650 m ten noorden;
- SBZ-V Poldercomplex op ca. 1,7 km ten westen;
- SBZ-H Polders op ca. 1,7 km ten zuidwesten;
- SBZ-H Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin op ca. 1,7 km ten westen en, ca. 1 km ten oosten en ca. 1,5 km ten zuidoosten.
In het kader van Artikel 36ter van het Natuurdecreet wordt in voorliggend verzoek tot ontheffing een passende beoordeling opgemaakt.
De VEN-gebieden die in de omgeving van het projectgebied gesitueerd zijn (Fonteintjes en Oudemaarspolder, Baai van Heist, Sashul, Vuurtorenweide,
Kleiputten van Heist) zullen in geen enkele zin beïnvloed worden door het project. In het kader van voorliggende nota wordt er bijgevolg geen natuurtoets
t.o.v. deze gebieden uitgevoerd.
o
Wet ter bescherming van het
mariene milieu in de
zeegebieden onder de
rechtsbevoegdheid van
België en zijn uitvoeringsbesluiten
Het KB van 14 oktober 2005 stelt de SBZ3 Zeebrugge in als speciale beschermingszone ter bescherming van de Visdief (Sterna hirundo), de Grote stern
(Sterna sandvicensis) en de dwergmeeuw (Larus minutus).
Het KB eist een passende beoordeling voor elk plan of project dat niet direct verband houdt met of nodig is voor het beheer van het gebied, maar dat
afzonderlijk of in combinatie met andere plannen of projecten significante gevolgen kan hebben voor zo’n gebied en dit volgens de procedures van KB
09/09/2003. Het projectgebied is niet gesitueerd binnen dit gebied, maar gezien de nabijheid ervan, wordt de potentiële impact van het project op SBZ3
meegenomen in de passende beoordeling.
INFRASTRUCTUUR

SHIP project
In het kader van het Strategisch HavenInfrastructuurProject of SHIP heeft de Vlaamse Regering beslist om te onderzoeken hoe het Zeebrugse
havengebied ter hoogte van de huidige Visartsluis en de oude achterhaven kan omgevormd worden tot een “beperkte open getijzone”. Concreet betekent
deze beperkte open getijzone dat de bestaande Visartsluis omgebouwd wordt tot een open vaargeul en dat meer landinwaarts, ter hoogte van de
Carcokesite, een nieuwe sluis gebouwd wordt. Door het onder getijde brengen van een gedeelte van de Achterhaven wordt dit deel ook blootgesteld aan
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 25 van 108
BE0113000079
stormvloeden. Om overstromingen te vermijden zullen de bestaande of nieuwe dijken, kaaimuren en aanpalende terreinen voldoende hoog moeten zijn.
MOBILITEIT
Mobiliteitsplannen

Mobiliteitsplan Vlaanderen (2001)
Het mobiliteitsplan “Naar een duurzame mobiliteit in Vlaanderen” had als doel de mobiliteit te beheersen, de milieuvervuiling en milieuhinder terug te
dringen en de bereikbaarheid en de leefbaarheid van steden en dorpen te garanderen.
Het mobiliteitsdecreet voorziet momenteel in de opmaak van een nieuw mobiliteitsplan Vlaanderen.

Mobiliteitsplan haven BruggeZeebrugge
In het Strategisch Plan voor de haven van Brugge – Zeebrugge is geopteerd om de multimodale ontsluiting van de haven te verbeteren om als poort tot
Vlaanderen te fungeren.
o
Masterplan Fiets Zeebrugge
De haven van Zeebrugge en zijn omgeving kampt met een onveilige infrastructuur voor functioneel en recreatief toeristisch fietsverkeer. Hierdoor is de
haven zelf moeilijk bereikbaar voor werknemers die met de fiets naar hun werk willen komen en vormt de haven een echte barrière voor toeristisch
recreatief verkeer. Via de ontwikkeling van een veilig en comfortabel fietsnetwerk in en om de haven kan een belangrijke impuls gegeven worden aan het
gebruik van de fiets in en om de haven van Zeebrugge, voornamelijk bestemd voor inwoners en werknemers van de haven.
o
Neptunusplan De Lijn
Het Neptunusplan voorziet op korte termijn in een verbetering van de kwaliteit van de kusttrambaan en de toegankelijkheid van de haltes. Daarnaast wordt
gestreefd naar een frequentieverhoging op de drukke trajecten van het kusttramnet. Op lange termijn (2014-2022) wil Neptunus investeren in een betere
frequentie en sneltrams. Daarnaast ambieert het plan tramverlengingen onder andere van de Oostkust (Zeebrugge) naar Brugge.
MILIEUHYGIËNE – ALGEMEEN

Vlaams Reglement
Milieuvergunning (VLAREM)
Vlarem geeft aan voor welke activiteiten en inrichtingen een milieuvergunning noodzakelijk is. Aanvullend wordt aangegeven aan welke algemene en
sectorale voorwaarden moet voldaan worden.
MILIEUHYGIËNE

Functietoekenning
oppervlaktewater kwaliteit
Het immissiebesluit legt de kwaliteitsdoelstellingen voor alle oppervlaktewateren van het openbaar hydrografisch net vast. In Vlarem II zijn de
kwaliteitsnormen vastgelegd die met deze doelstelling overeenkomen.

Grondwaterdecreet
Dit decreet vormt de basis voor zowel de kwalitatieve bescherming van het grondwater als voor het grondwatergebruik en voorziet in de afbakening van
waterwingebieden en beschermingszones rond drinkwaterwinningsgebieden.

Besluit van de Vlaamse Regering
houdende reglementering van de
watergebieden en de
beschermingszones
Dit besluit heeft tot doel het grondwater dat gebruikt wordt voor drinkwater te beschermen. De waterwinningsgebieden zijn zones aangeduid in het
gewestplan, waar ten aanzien van de uitvoering van handelingen en werken beperkingen kunnen worden opgelegd met het doel de waterwinning te
beschermen (drinkwater, industriewater, bronwater).
Het projectgebied bevindt zich niet in een beschermingszone voor grondwaterwinningen.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 26 van 108
BE0113000079

Decreet Integraal Waterbeleid
(18 juli 2003)
Uitvoeringsbesluit Watertoets
(20 juni 2006)
Enkele van de doelstellingen van dit decreet zijn:
 De bescherming, de verbetering of het herstel van oppervlaktewater- en grondwaterlichamen op zo’n wijze dat uiterlijk tegen 22/12/2015 een goede
toestand van de watersystemen wordt bereikt;
 Het beheer van hemelwater en oppervlaktewater zo organiseren dat overtollig hemelwater bij voorkeur op een vertraagde wijze via het
oppervlaktewaternet wordt afgevoerd en dat verdroging wordt voorkomen.
Een van de instrumenten om deze doelstellingen te bereiken is de ‘watertoets’, waarin moet nagegaan worden of een plan of activiteit een schadelijk effect
heeft op watersystemen.

Decreet betreffende de
bodemsanering en
uitvoeringsbesluit VLAREBO
Het decreet betreffende de bodemsanering moet toelaten in Vlaanderen een efficiënt bodemsaneringsbeleid te voeren, waarbij aan OVAM verregaande
bevoegdheden worden toegekend. Het decreet voorziet in het gebruik van normen voor de beoordeling van bodemverontreiniging en voor het vaststellen
van saneringsdoelstellingen.
Het uitvoeringsbesluit VLAREBO bevat de bepalingen die van toepassing zijn op grondverzet en het (her)gebruik van uitgegraven bodems.

Dochterrichtlijnen lucht
In de dochterrichtlijnen lucht worden luchtkwaliteitsdoelstellingen vastgelegd voor een aantal verontreinigende stoffen.
De richtlijnen zijn omgezet in VLAREM II wetgeving.

EU-richtlijn luchtkwaliteit 2008
De EU-richtlijn luchtkwaliteit 2008 bevat grens- en streefwaarden voor PM2,5.

Vlarem II normen betreffende
geluidshinder
Het uitvoeringsbesluit Vlarem II legt normen vast voor het geluid in de omgeving.
MILIEUBELEID
Milieubeleidsplannen

Beleidsnota leefmilieu en natuur
2009-2014
De beleidsnota wil uitdagingen formuleren voor Vlaanderen op het vlak van Leefmilieu en natuur voor de periode 2010-2014.
De basisdoelstelling van het Vlaams leefmilieu- en natuurbeleid is het streven naar een hoog beschermingsniveau voor de huidige en toekomstige
generaties. Dit gebeurt via de bescherming van mens en milieu, de duurzame aanwending van de grondstoffen en de natuur, het behoud en de
bevordering van biologische en landschappelijke diversiteit en de zorg voor het klimaat.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 27 van 108
Figuur 3: Gewestplan
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
BE0113000079
Pagina 29 van 108
4
BE0113000079
Projectbeschrijving
Uit het Masterplan Kustveiligheid blijkt dat de beste oplossing om Zeebrugge de nodige
veiligheid tegen overstromingen te geven, bestaat uit de aanleg van een stormmuur rond
het Prins Albertdok tot op een niveau van +8 m TAW die aansluit aan de Visartsluis en de
Vandammesluis. Dergelijke ‘stormmuur’ kan diverse vormen aannemen: een dijk met
basaltbekleding, een halve dijk gecombineerd met een natuurlijk talud (en eventueel
verstevigd met een damwand), een ophoging van een bestaande dijk, een muur met
basaltbekleding… Afhankelijk van de zone binnen het te beschermen gebied wordt een
ander type overstromingsmaatregel ingepast, waarbij een optimale ruimtelijk en
architecturale integratie in de omgeving wordt nagestreefd. De hoogte van de diverse
overstromingsmaatregelen is eveneens afhankelijk van de locatie en varieert tussen 0,5
en 1,5 m ten opzichte van het maaiveld.
Het project wordt opgesplitst in 2 fasen. Voorliggend verzoek tot ontheffing heeft
betrekking op fase 2, die betrekking heeft op de zone ter hoogte van de Kielbankstraat en
de zones in de directe omgeving van het Prins Albertdok (het ‘stedelijk profiel’).
Voor de zones gelegen langsheen de Kustlaan (het ‘industrieel profiel’) werd in
september 2013 reeds een verzoek tot ontheffing ingediend (fase 1). In november 2013
werd door Dienst MER een ontheffing van de verplichting tot het opstellen van een MER
toegekend voor dit deelproject (referentie LNE/MER/OHPR0592/2013).
In Tabel 3 worden voor fase 2 de kenmerken van de diverse types van
overstromingsmaatregelen per zone binnen het projectgebied in Zeebrugge beschreven.
Kleine wijzigingen en optimalisaties in dit ontwerp zijn eventueel nog mogelijk.
Op diverse locaties dienen de dijken onderbroken te worden om doorgang te kunnen
verlenen aan voertuigen, voetgangers, fietsers... zoals ter hoogte van kruisingen met
wegen of ter hoogte van toegangspoorten voor gebouwen en bedrijven. Deze
doorgangen worden bij dreigende overstroming afgesloten met schotbalken, een
verzinkbare kering, een rolpoort… Onder normale omstandigheden kunnen de mobiele
delen zich ter plaatse bevinden (zoals de schotbalken die dan dienst kunnen doen als
informele zitbank) maar deze kunnen ook gestockeerd worden bij de brandweer of de
technische dienst van de stad Brugge. Naast doorgangen (onderbrekingen in de
stormmuur) worden op diverse plaatsen ook trappen en hellingen voorzien om de
toegankelijkheid naar de overzijde van de dijk voor voetgangers en fietsers te verhogen.
De timing van de werken is momenteel nog niet gekend.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 30 van 108
Tabel 3: Overstromingsmaatregelen per zone binnen het projectgebied (fase 2) (visualisaties: TVH Antea Group – West 8, 2013)
Zone
Situering
Omschrijving
Zone A
Zone ter hoogte van
- Dijk met minimale breedte
elektriciteitscabine op
- Hoogte: ± 1,5 m
hoek Kustlaan met
- Breedte dijk (aan voet): ± 3,5 m
Kielbankstraat
- Lengte: ± 60 m
- Basalt bekleding
Kielbankstraat
- Dijk met minimale breedte
- Hoogte: ± 1,2 m
- Breedte dijk (aan voet): ± 3,5 m
- Lengte: in totaal ± 79 m, onderbroken door 2 doorgangen
- Basalt bekleding
- Dwarsparkeren (huidige situatie) wordt langsparkeren.
- Bij het ontwerp van de dijk werd rekening gehouden met
benodigde ruimte voor het uitvoeren van draaimanoeuvres
met vrachtwagens. Dit aspect zal bovendien verdere
specifieke aandacht krijgen bij de voorbereiding van de op
te maken aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning.
- Ter hoogte van de kruising van de Kielbankstraat met de
Werfkaai wordt een mobiele kering voorzien, die enkel
gesloten zal worden in geval van dreigende overstroming.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Visuele weergave
BE0113000079
Pagina 31 van 108
Zone
Situering
Omschrijving
Werfkaai
- Verhoging bestaande havendijk (die in de huidige situatie tot
op straatniveau komt)
- Additionele hoogte: ± 1,4 m
- Lengte: ± 67 m
Zone B
Tijdokstraat
- Dijk met verbreed profiel, met trappen en op- en afgaande
hellingen
- Hoogte: 1,1 tot 1,4 m
- Breedte dijk (aan voet): maximaal 13 m
- Lengte: in totaal ± 250 m
- Basalt bekleding
- Dwarsparkeren (huidige situatie) wordt langsparkeren
Opmerking: In deze zone zal in de toekomst het nieuwe
clubhuis van de BZYC (Brugse Zeil- en Yacht Club) gebouwd
worden. Mogelijks wordt hierbij een parking voorzien. Dit
clubhuis maakt geen deel uit van voorliggende MERontheffing, maar afdeling Kust zal wel zorgen voor de
aansluiting van de nieuwe dijk met het clubhuis.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Visuele weergave
BE0113000079
Pagina 32 van 108
Zone
Situering
Omschrijving
Zone in omgeving van
- Versteviging gebouwplint aan de binnenzijde van bestaand
kruising met
Zone C
gebouw
Vismijnstraat
- Lengte: ± 47,5 m
Zone langs
- Versteviging gebouwplint aan de binnenzijde van bestaande
Vismijnstraat
Vismijngebouw OF halve dijk aan de buitenzijde van een
nieuwbouw (zie visualisatie, indien Vismijngebouw in de
toekomst afgebroken wordt)
- Hoogte: 0,5 tot 1 m
- Basalt bekleding
Zone in verlengde van
- Dijk met minimale breedte
Vismijnstraat
- Hoogte: 0,7 tot 1 m hoog
- Breedte dijk (aan basis): ± 3 m
- Lengte: ± 100 m
- Basalt bekleding
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Visuele weergave
BE0113000079
Pagina 33 van 108
Zone
Situering
Omschrijving
Zone D
Zone ter hoogte van
- Dijk, verbreedt tot plateau (van 350 m²)
Westhinder
- Hoogte: ± 0,7 m
- Maximale breedte dijkplatform: 15,6 m
- Lengte: 58 m
- Basalt bekleding
Zone tussen
- Dijk met minimale breedte
Westhinder en
- Hoogte: ± 0,7 m
Rederskaai
- Breedte dijk (aan voet): ± 3 m
- Lengte: ± 59 m
- Basalt bekleding
Zone E
Rederskaai
- Dijk met verbreed profiel
- Hoogte: 0,6 tot 1 m
- Breedte dijk (aan voet): ± 6 m
- Lengte: ± 428 m
- Basalt bekleding
- Dijk vormt barrière tussen auto’s en kaai
- Met trappen en op- en afgaande hellingen
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Visuele weergave
BE0113000079
Pagina 34 van 108
Zone
Situering
Omschrijving
Zone aan einde van
- Dijk, verbreedt tot plateau van 520 m²
de Rederskaai ter
- Hoogte: maximaal 1 m
hoogte van jachtclub
- Lengte: ± 79 m
R.B.S.C
- Met op- en afgaande hellingen
- Basalt bekleding
- Het plateau omsluit de jachtclub
Zone tussen
- Dijk met minimale breedte
Rederskaai en
- Hoogte: ± 0,6 m
Omookaai
- Lengte: ± 50 m
- Basalt bekleding
Zone ter hoogte van
- Verbrede dijk en talud met trappen (dijkterrassen)
Omoopark
- Lengte: ± 161 m
- Speelzone en herstelzone voor boten
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Visuele weergave
BE0113000079
Pagina 35 van 108
BE0113000079
Tabel 4: Diverse structuren voor toegankelijkheid naar de overzijde van de dijk (visualisaties: TVH Antea Group – West 8, 2013)
Principe
Doorsteek principe
Open doorsteek: de schotbalken vormen een informele zitbank
Gesloten doorsteek: de schotbalken sluiten het dijkprofiel
Geïntegreerde trap, lokale overgang bij breed dijkprofiel
Geïntegreerde helling, maakt de overzijde van de dijk toegankelijk voor fietsers
Overgang principe
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 37 van 108
5
Alternatieven
5.1
Doelstellingsalternatieven
BE0113000079
De doelstelling van de initiatiefnemer is om ter hoogte van Zeebrugge de veiligheid
tijdens een 1000-jarige storm te garanderen. Doelstellingsalternatieven zijn bijgevolg in
deze studie niet aan de orde.
5.2
Locatiealternatieven
Om dezelfde reden als bij de doelstellingsalternatieven worden er geen
locatiealternatieven beschouwd in deze ontheffing. De aanleg van dijken wordt gepland
op locaties waar aangetoond is dat de veiligheid in de huidige situatie niet gegarandeerd
kan worden bij het optreden van een 1000-jarige storm.
5.3
Uitvoeringsalternatieven
In het plan-MER voor het Geïntegreerd Kustveiligheidsplan (Resource Analysis, 2010)
werden voor de havens 2 uitvoeringsalternatieven bestudeerd:
 Aanleggen van muurtjes en/of dijkversterkingen (afhankelijk van de locatie) in
combinatie met het verstevigen en/of regelen van de bestaande sluizen en stuwen;
 Aanleggen van een stormvloedkering.
Het alternatief ‘muurtjes en/of dijkversterkingen’ bestaat erin een betonnen muurtje
omheen de haven aan te leggen, waarbij de hoogte varieert naargelang het
veiligheidsrisico. Waar dijken omheen de haven aanwezig zijn, kunnen deze versterkt of
verhoogd worden, naargelang het lokale veiligheidsrisico.
Het alternatief ‘aanleggen van een stormvloedkering’ bestaat erin een stormvloedkering
in de havengeul aan te leggen die kan afgesloten worden in geval van storm. Een
stormvloedkering in de havengeul moet zowel de inkomende golven tegenhouden als
hoge waterstanden in de haven voorkomen. Dit heeft als voordeel dat er geen
bijkomende maatregelen rondom de haven meer nodig zijn, aangezien golfoverslag en
overloop over de kades en dijken geen probleem meer vormen. Voor de haven van
Zeebrugge werd de optie van een stormvloedkering aan de ingang van het Prins
Albertdok bekeken. Hierdoor zou het aantal te nemen maatregelen op het droge zeer
beperkt worden. Bovendien bedraagt de breedte van de ingang van het dok slechts 35 m
en zou de golfaanval zeer beperkt blijven, waardoor de afmetingen en kosten van zo’n
stormvloedkering relatief klein zouden kunnen zijn.
In het plan-MER wordt besloten dat er in de haven van Zeebrugge gering negatieve
effecten op bodemfauna, avifauna en vissen te verwachten zijn bij de bouw van een
stormvloedkering. Met betrekking tot geluidsverstoring wordt voor de aanlegplaats van
een stormvloedkering een plaatselijke grotere hinder verwacht dan bij de aanleg van
muurtjes, omwille van de duur van de werken en door de grotere hoeveelheid aan te
voeren materiaal. Voor de discipline Fauna en Flora en Geluid werd bijgevolg een lichte
voorkeur voor de aanleg van stormmuurtjes geformuleerd in de haven van Zeebrugge.
Anderzijds werd voor de discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie, en
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
Pagina 38 van 108
BE0113000079
de discipline Mens een voorkeur geformuleerd voor de aanleg van een stormvloedkering,
gezien de mogelijk ernstige impact op de samenhang van de haven met de omgeving
(fysische en visuele barrièrewerking). Wel werd aangegeven dat een doordachte
inbedding van stormmuurtjes in de omgeving, met aandacht voor medegebruik door
andere functies/activiteiten, een sterke afzwakking kan verwezenlijken van de
barrièrewerking, de inname van de recreatieve oppervlakte en de hinderbeleving.
Voor alle mogelijke maatregelenpakketten werden binnen het Masterplan Kustveiligheid
niet alleen milieueffecten in kaart gebracht, maar ook de kosten en baten, en het
overstromingsrisico dat blijft bestaan na de uitvoering van de maatregelen. Op basis van
de economische, sociale en ecologische afweging in het Masterplan Kustveiligheid wordt
voor Zeebrugge als meest wenselijke alternatief gekozen voor de bouw van een
stormmuur op +8 m TAW rondom het Prins Albertdok die aansluit aan de Visartsluis en
de Vandammesluis, in combinatie met erosiewerend talud net ten westen van de
Vandammesluis.
In voorliggende ontheffingsnota worden geen bijkomende uitvoeringsalternatieven
bestudeerd.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
39/108
6
Beschrijving van de bestaande toestand
6.1
Bodem
6.1.1
Topografie, bodemgesteldheid en bodemgebruik
BE0113000079
Het projectgebied is ingesloten tussen de voor- en achterhaven van Zeebrugge. Bij de
ontwikkeling van deze haven werden gronden opgespoten en dokken aangelegd. De
oorspronkelijke topografie ter hoogte van de haven en zijn omgeving is bijgevolg sterk
gewijzigd.
De gronden ter hoogte van het projectgebied zijn allen antropogeen verstoord en worden
gebruikt voor bewoning, activiteiten gerelateerd aan de haven, winkels, horeca en
toerisme/recreatie. Het grootste deel van de gronden in het projectgebied is dan ook
verhard, op een kleine zone ter hoogte van het Omoopark na.
6.1.2
Geologische opbouw
Voor de beschrijving van de geologische opbouw van het projectgebied wordt gesteund
op de Geologische Kaart van België en informatie uit de Databank Ondergrond
Vlaanderen (dov.vlaanderen.be). De geologische opbouw wordt weergegeven in
onderstaande tabel.
Tabel 5: Geologische opbouw ter hoogte van het projectgebied
Periode
Formatie
Lid
Quartair
Tertiair
Beschrijving
Diepte
(m TAW)
zandig materiaal
0 tot -30
Formatie van
Maldegem
Lid van Wemmel
Grijs tot groen fijn zand, kleihoudend,
glauconiethoudend, basisgordel met Nummulites
wemmelensis
-30 tot -33
Formatie van
Aalter
Lid van Oedelem
Donkergrijs tot bleekgrijs zeer fijn zand, kleiige
eenheden, kalkzandsteenbanken, kalkhoudend,
schelpen
-33 tot -60
Formatie van
Gent
Lid van Vlierzele
Groen, fijn, glauconiethoudend, glimmerhoudend
zand, soms kleihoudend
-60 tot -70
Lid van Pittem
Grijsgroene, glimmerhoudende, weinig
glauconiethoudende, sterk zandige klei tot sterk
kleihoudend fijn zand
-70 tot -76
Lid van Merelbeke
Blauwgrijze plastische klei
-76 tot -80
Het quartair pakket ter hoogte van het projectgebied is vrij dik (ongeveer 30 m). Wat
betreft het Tertiair dagzoomt het Lid van Wemmel in het meest oostelijke gedeelte van
Zeebrugge dorp. Centraal en in het oostelijke gedeelte van Zeebrugge dagzoomt het Lid
van Oedelem. In de Voorhaven zijn de oppervlakkige lagen continu onderhevig aan
uitschuring en afzetting door de zee.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
40/108
6.1.3
BE0113000079
Bodemkwaliteit
Via gis-datalagen beschikbaar op de website van OVAM (www.ovam.be) wordt een
overzicht verkregen van de uitgevoerde bodemonderzoeken binnen en in de
onmiddellijke omgeving van het projectgebied (Figuur 4; situatie augustus 2014).
Uit Figuur 4 kan afgeleid worden dat het tracé van de overstromingsmaatregelen enkel
ter hoogte van de zone ten noordwesten van de Westhinder een perceel effectief kruist
waar in het verleden reeds een bodemonderzoek uitgevoerd werd. Het gaat hier om een
oriënterend bodemonderzoek (OBO) dat uitgevoerd werd in 2010. Bij een OBO wordt een
perceel gescreend op de aanwezigheid van verontreiniging.
Langsheen de rest van het tracé zijn in de onmiddellijke omgeving diverse percelen
gelegen waar eveneens reeds een OBO uitgevoerd werd (sites net ‘naast’ het tracé
gelegen).
Voor een vijftal van deze sites bleek verder onderzoek noodzakelijk, in de vorm van een
beschrijvend bodemonderzoek (BBO). Binnen een BBO wordt de aangetroffen
verontreiniging in kaart gebracht en aangegeven of er een risico uitgaat van deze
verontreiniging.
Op twee van deze locaties diende vervolgens een bodemsaneringsproject (BSP)
opgesteld te worden. Hierbij wordt de aanwezige verontreiniging verwijderd, waarbij
mogelijk een beperkte hoeveelheid restverontreiniging (zonder risico voor mens en
milieu) achterblijft, hoewel eveneens geopteerd kan worden om de aanwezige
verontreiniging niet te verwijderen, maar de evolutie ervan op te volgen (monitoring).
 Op basis van de huidige beschikbare gegevens kan niet geconcludeerd worden of er
al dan niet (gekende) bodemverontreiniging aanwezig is ter hoogte van het tracé: Bij
het OBO uitgevoerd in de zone ten noordwesten van de Westhinder werd mogelijk
besloten dat er noodzaak was tot het uitvoeren van een BBO (en is dit nog niet
gebeurd), hoewel er evengoed helemaal geen overschrijdingen van de
bodemsaneringsnormen aangetroffen werden.
 Bij de sites in de onmiddellijke omgeving van (‘naast’) het tracé waar verontreiniging
vastgesteld werd, werd deze verontreiniging mogelijk verder verspreid via het
grondwater, waardoor de verontreinigingspluim eveneens aanwezig is ter hoogte van
het openbaar domein (waar de overstromingsmaatregelen voorzien worden). Indien
dit het geval is, bevindt deze verontreinigingspluim in het grondwater zich
vermoedelijk op een diepte van meer dan 4 m-mv, gezien het grondwater ter hoogte
van het projectgebied zich vermoedelijk op een diepte van 4 tot 7 m-mv bevindt
(afgeleid op basis van gegevens van het freatisch grondwatermeetnet in de omgeving
van Zeebrugge, beschikbaar op www.dov.vlaanderen.be).
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
41/108
Figuur 4: Bodemonderzoeken (OVAM)
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
BE0113000079
42/108
6.2
Water
6.2.1
Algemeen
BE0113000079
Het water in de Noordzee bestaat voornamelijk uit een mix van Noord-Atlantisch water
met een relatief hoge saliniteit en zoet water afkomstig van de rivieren (gedomineerd
door de Rijn en de Schelde) die in de Zuidelijke Noordzee uitmonden. De atmosfeer is via
het neerslagoverschot ook een zoetwaterbron. De gemiddelde temperatuur van het
zeewater op het Belgisch Deel van de Noordzee (BNZ) bedraagt in de winter en de
zomer respectievelijk 6 °C en 18 °C (www.mumm.ac.be).
6.2.2
Bathymetrie in de haven van Zeebrugge
Bathymetrisch variëren de waterdiepten in de haven van Zeebrugge tussen ongeveer 7,5
meter boven het gemiddeld zeeniveau tot een maximale waterdiepte tot bijna 19 meter
boven het gemiddeld zeeniveau (Figuur 5).
Figuur 5: Bathymetrie van een 3D hydrodynamische model voor de haven van Zeebrugge (BMM,
2009)
6.2.3
Stroming ter hoogte van de haven van Zeebrugge
De stromingsdynamiek in de haven van Zeebrugge is relatief complex omwille van de
fysische structuur van de haven, de interactie tussen de mariene omgeving en het
zoetere rivierwater, de noodzaak aan baggeractiviteiten, etc. Belangrijke karakteristieken
binnen de haven van Zeebrugge zijn het navigatie-kanaal, de zandbank aan de oostzijde
van de haven, het sterneneiland en de beschermde natuurgebieden. Figuur 6 en Figuur 7
geven respectievelijk een beeld van de maximale ogenblikkelijke stromingssnelheden en
van de residuele stromingssnelheden (of nettoreststroming2) in de haven van Zeebrugge.
Ter hoogte van het Prins Albertdok zijn de stromingssnelheden zeer laag.
2
De gemiddelde getijdenstroming over een geheel aantal getijdencycli wordt de nettoresttroming genoemd.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
43/108
BE0113000079
Figuur 6: Maximale ogenblikkelijke stromingssnelheden in de haven van Zeebrugge (gemiddeld
over de volledige diepte van de waterkolom) (BMM, 2009)
Figuur 7: Residuele stromingssnelheden in de haven van Zeebrugge (gemiddeld over de volledige
diepte van de waterkolom) (BMM, 2009)
Tijdens een getij-cyclus bij springtij (ongeveer 12 uur) stroomt er ongeveer 46 miljoen m³
de haven van Zeebrugge binnen en ongeveer 44 miljoen m³ de haven uit (Claeys et al.,
2001). Bij doodtij zijn de opgemeten volumes ongeveer 33,3 miljoen m³ inwaartse en 32,8
miljoen m³ uitwaartse stroming. Tijdens een getijcyclus is er een variatie in waterdiepte
van een viertal meter.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
44/108
6.2.4
BE0113000079
Waterlopen
In de haven van Zeebrugge monden de volgende waterlopen uit:
Tabel 6: Waterlopen in de haven van Zeebrugge (Resource Analysis, 2010)
Naam
Categorie
Afleidingskanaal van de Leie / Schipdonkkanaal
Bevaarbaar
Kanaal Brugge-Zeebrugge / Boudewijnkanaal
Bevaarbaar
Leopoldkanaal
Bevaarbaar
Lisseweegsevaart / Zijdelingsevaart
2
de
categorie
Deze kunstmatig aangelegde kanalen behoren allemaal tot het bekken van de Brugse
polders. Het kanaal Brugge-Zeebrugge (Boudewijnkanaal) verbindt de zeehaven van
Zeebrugge met de haven van Brugge en heeft quasi geen waterafvoerende functie. Het
kanaal wordt gevoed vanuit de zee door bij hoog water zeewater via een inlaat nabij de
Pierre Vandammesluis. Het Afleidingskanaal van de Leie of Schipdonkkanaal (in de
volksmond Stinker genaamd) werd aangelegd om het Leiewater vanaf Deinze
rechtstreeks naar zee af te voeren. Ongeveer 2/3 van het debiet van de Leie wordt via
het Schipdonkkanaal afgeleid. Het westelijk deel van het Leopoldkanaal (de Blinker)
stroomt vanaf Maldegem parallel met het Afleidingskanaal van de Leie richting
Zeebrugge. Daar wateren beide kanalen af naar de zee via een gemeenschappelijk
sluizencomplex. Het Leopoldkanaal staat in voor de afwatering van circa 40.000 ha
poldergebied (Resource Analysis, 2010).
6.2.5
Grondwater
Op basis van gegevens van het freatisch grondwatermeetnet (beschikbaar op
www.dov.vlaanderen.be) in de omgeving van Zeebrugge, kan afgeleid worden dat het
grondwater ter hoogte van het projectgebied zich vermoedelijk op een diepte van 4 tot
7 m-mv bevindt. De freatische aquifer heeft op deze locatie een dikte van ca. 70 m.
6.3
Geluid
Aan de kust heerst er meestal een matig tot vrij krachtige wind, met een gemiddelde
windsnelheid op jaarbasis van 6 à 7 m/s. In het binnenland neemt de windsnelheid af
door wrijving met de grond. Naast natuurlijke geluiden is er in het algemeen langs de
kustlijn een afwezigheid van belangrijke geluidsbronnen (industrie, verkeer, permanente
recreatie-instellingen) op of langs de dijk en het strand. Daardoor overheersen aan de
kustlijn de geluidsbijdrage van de wind en de golven op het waarneembaar geluidsniveau
op of langs de dijk en het strand. Bij zwakke wind overheerst tijdens de zomer het geluid
van wandelaars en recreanten op de dijk en het strand (Resource Analysis, 2010).
Het projectgebied is gesitueerd rondom het Prins Albertdok en is ingesloten tussen de
voor- en achterhaven van Zeebrugge. Hier wordt het geluidsklimaat bijgevolg niet
gedomineerd door de wind en golven, maar overheersen geluiden van wandelaars,
recreanten (pleziervaart) en havenactiviteiten.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
45/108
BE0113000079
Ter hoogte van de dichtstbijzijnde woningen kan het huidig omgevingsgeluid op land
getoetst worden aan de milieukwaliteitsnormen van VLAREM-II. De milieukwaliteitsnormen werden opgesteld als basis voor de duurzame ontwikkeling en de bescherming
van een gezond leefmilieu in Vlaanderen. Er worden daarbij kwaliteitseisen aangegeven
waaraan het betrokken onderdeel van het milieu in heel het Vlaams Gewest moet
voldoen. Eén van de onderdelen is het aspect geluid. De milieukwaliteitsnormen voor
geluid worden aangegeven als toelaatbare dB(A)-waarden met betrekking tot het
achtergrondgeluidsniveau van het omgevingsgeluid, in open lucht. De hinderbeleving is
daarbij afhankelijk van de periode van de dag en de bestemming van het gebied waarin
bewoonde gebouwen zijn gelokaliseerd.
Volgens het gewestplan is het projectgebied deels gesitueerd in industriegebied, gebied
voor gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut, woongebied en parkgebied (Figuur
3). De milieukwaliteitsnormen voor de diverse bestemmingstypes binnen het
projectgebied worden weergegeven in Tabel 7.
Tabel 7: Vlarem II milieukwaliteitsnormen in open lucht voor de diverse bestemmingsgebieden
aanwezig in het projectgebied
Milieukwaliteitsnormen voor geluid in dB(A) in
open lucht
overdag
(7u tot 19u)
’s avonds
(19u tot 22u)
’s nachts
(22u tot 7u)
Gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m van
industriegebieden of van gebieden voor gemeenschapsvoorziening
en openbare nutsvoorzieningen
50
45
45
Woongebieden
45
40
35
Industriegebieden, dienstverleningsgebieden, gebieden voor
gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen en
ontginningsgebieden tijdens ontginning
60
55
55
Alle andere gebieden, uitgezonderd:
45
40
35
Bestemmingsgebied
bufferzones, militaire domeinen en deze waarvoor in bijzondere
besluiten richtwaarden worden vastgesteld
Opmerking: Als een gebied valt onder twee of meer punten van de tabel, dan is in dat gebied de hoogste richtwaarde
van toepassing.
Alle woningen in het projectgebied bevinden zich in of op minder dan 500 m van een
industriegebied, of in of op minder dan 500 m van een gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut.
De werkzaamheden zullen meestal overdag gebeuren zodat het geluidsniveau aan een
woning in of in de omgeving van het projectgebied 50 dB(A) mag bedragen.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
46/108
6.4
BE0113000079
Fauna en Flora
Voor de discipline fauna en flora gaat bijzondere aandacht uit naar de Speciale
Beschermingszones (SBZ-V en SBZ-H3), de VEN-gebieden en delen buiten de Speciale
Beschermingszones of VEN gebieden met belangrijke biologische waarden. Het
projectgebied zelf is niet gesitueerd binnen een van deze gebieden, maar wel in de
omgeving ervan (Figuur 8).
Figuur 8: Habitat- en Vogelrichtlijngebieden, VEN gebieden en Gericht Marien Reservaat in de
omgeving van het projectgebied (fase 2)
De aanwezige Speciale Beschermingszones (Habitat- en Vogelrichtlijngebieden), VENgebieden en het Gericht Marien Reservaat in de omgeving en hun afstand tot het
projectgebied worden weergegeven in Tabel 8.
3
SBZ-V = Vogelrichtlijngebied; SBZ-H = Habitatrichtlijngebied
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
47/108
BE0113000079
Tabel 8: Speciale Beschermingszones en VEN-gebieden in de omgeving van het projectgebied
Type
Naam
Afstand tot projectgebied
Vogelrichtlijngebied
Kustbroedvogels te Zeebrugge-Heist (Vlaams)
± 1,5 km ten oosten
± 650 m ten noorden
Habitatrichtlijngebied
Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin
(Vlaams)
± 1,7 km ten westen
± 1 km ten oosten
± 1,5 km ten zuidoosten
Habitatrichtlijngebied
Polders (Vlaams)
± 1,7 km ten zuidwesten
Vogelrichtlijngebied
Poldercomplex (Vlaams)
± 1,7 km ten westen
Vogelrichtlijngebied
SBZ3 (Federaal, marien)
± 2 km ten noordwesten
± 2,3 km ten noordoosten
VEN-gebied
De Fonteintjes en Oudemaarspolder (Vlaams)
± 1,7 km ten westen
VEN-gebied
De Baai van Heist, Sashul, Vuurtorenweide en
Kleiputten van Heist (Vlaams)
± 1 km ten oosten
Gericht Marien Reservaat
Baai van Heist (Federaal)
± 1,5 km ten noordoosten
Deze gebieden van belang voor fauna en flora in de omgeving van het projectgebied
worden besproken in de passende beoordeling (zie Hoofdstuk 8). In onderstaande
paragrafen wordt een beschrijving gegeven van de fauna voorkomend ter hoogte van het
Prins Albertdok.
6.4.1
Epilithische fauna
Onder de epilithische fauna4 zijn de Crustacea (kreeftachtigen) in de haven van
Zeebrugge goed vertegenwoordigd. Ook Mollusca (weekdieren) zijn een belangrijke
groep.
Van de Mollusca komt 1 soort voor, namelijk Mytilus edulis (Mytilidae). De mobiele
benthische organismen bestaan uit mobiele Crustacea en Annelida (Polychaeta). Alle
families binnen de Crustacea zijn vrij goed vertegenwoordigd. De belangrijkste mobiele
Crustacea zijn vlokreeftjes, krabben en pissebedden (Resource Analysis, 2010).
6.4.2
Avifauna
Het Prins Albertdok is van minder belang voor steltlopers. Wel is de Voorhaven van
Zeebrugge - en in mindere mate de Achterhaven - van belang voor sternen, meeuwen en
als hoogwatervluchtplaats voor steltlopers.
Foerageerplaats
Het foerageergebied van Steenloper situeert zich in hoofdzaak meer noordelijk ten
opzichte van het Prins Albertdok, maar ook t.h.v. het Brittanniadok. De Voorhaven is
momenteel van minder belang voor Paarse strandloper. Nochtans werd in de jaren ’80 en
tot halfweg de jaren ’90 Paarse strandloper bij laagwater waargenomen, meer bepaald op
de Oostelijke Dam, in de omgeving van het Brittanniadok, de stranden van Heist tot het
Albertstrand en het slikgebied van de Westelijke Dam.
4
Ongewervelden groter dan 1 mm die op harde substraten (zoals kaaimuren) voorkomen.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
48/108
BE0113000079
Hoogwatervluchtplaats
Het Prins Albertdok en omgeving fungeert niet actief als hoogwatervluchtplaats of
foerageergebied voor steltlopers, maar het gebied fungeert voor Steenloper wel als
overvliegplaats tijdens de uitwisseling tussen de verschillende hoogwatervluchtplaatsen
in de Voorhaven en Achterhaven. Deze hoogwatervluchtplaatsen bevinden zich
voornamelijk t.h.v. de Baai van Heist. De rand van het slikgebied aan de Westelijke Dam
en de monding van de afleidingsvaarten in het Brittanniadok zijn nu minder in trek als
rustplaats. De dijkglooiing van het Verbindingsdok in de Achterhaven daarentegen
fungeert het voorbije decennium als een nieuwe hoogwatervluchtplaats.
Slaapplaats
Over de slaapplaatsen is weinig gekend.
6.4.3
Vissen
In de haven van Zeebrugge komen verschillende vissoorten voor (Tabel 9). Er komt geen
Rode lijstsoort voor. In het Prins Albertdok wordt ook vis gelost, voornamelijk door
Eurokotters. De vangst wordt met vrachtwagens naar de Zeebrugse Visveiling gebracht.
Hierdoor worden wachttijden aan de Pierre Vandammesluis vermeden (Resource
Analysis, 2010).
Tabel 9: Overzicht van de vissoorten in de haven van Zeebrugge (Resource Analysis, 2010; op
basis van data van waarnemingen.be en strandvissers.be)
Nederlandse naam
Wetenschappelijke naam
Rode lijst
Hondshaai
Scyliorhinus canicula
Momenteel niet bedreigd
Kabeljauw (Gul)
Gadus morhua
Momenteel niet bedreigd
Paling
Anguilla anguilla
Momenteel niet bedreigd
Schar
Limanda limanda
Momenteel niet bedreigd
Steenbolk
Trisopterus luscus
Momenteel niet bedreigd
Stekelrog
Raja clavata
Momenteel niet bedreigd
Tong
Solea solea
Momenteel niet bedreigd
Wijting
Merlangius merlangus
Momenteel niet bedreigd
Zeebaars
Dicentrarchus labrax
Momenteel niet bedreigd
6.5
Lucht
De huidige toestand m.b.t. de luchtkwaliteit in het studiegebied voor de discipline lucht
kan in kaart gebracht worden aan de hand van meetposten van het immissiemeetnet van
de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). In de omgeving van het projectgebied zijn een
aantal meetposten gelegen. Gezien er voor deze posten echter geen recente data
beschikbaar zijn (metingen stopgezet) en/of gezien de eerder grote afstand van de
meetposten tot het projectgebied (7 tot 15 km landinwaarts), wordt de actuele kwaliteit
van de omgevingslucht beter in kaart gebracht aan de hand van de interpolatiekaarten
van VMM. Deze kaarten worden in onderstaande paragrafen weergegeven en kort
besproken. De luchtkwaliteitsdoelstellingen worden in bijlage weergegeven.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
49/108
6.5.1
BE0113000079
Interpolatiekaarten VMM
Onderstaande figuren geven de interpolatiekaarten van VMM weer voor SO2, NO2, de
indicator AOT 60ppb – max 8 uur (geeft de jaarlijkse ‘ozonoverlast’ voor de gezondheid
weer), PM10 en PM2,5.
Figuur 9: Gemodelleerde SO2 jaargemiddelden in 2012 (VMM, 2013)
Figuur 10: Gemodelleerde NO2 jaargemiddelden in 2012 (VMM, 2013)
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
50/108
BE0113000079
Figuur 11: Ruimtelijke verdeling van de ozon indicator NET60 ppb-max8u in 2012: het aantal dagen
met een hoogste 8-uurgemiddelde groter dan 120 µg/m³ (VMM, 2013)
Figuur 12: Ruimtelijke verdeling van de ozon indicator AOT60 ppb-max8u voor de bescherming van
de volksgezondheid voor Vlaanderen in 2012 (VMM, 2013)
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
51/108
Figuur 13: Gemodelleerde PM10 jaargemiddelden in 2012 (VMM, 2013)
Figuur 14: Gemodelleerde PM2,5 jaargemiddelden in 2012 (VMM, 2013)
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
BE0113000079
52/108
6.5.2
BE0113000079
Bespreking van de luchtkwaliteit
Ter hoogte van de haven van Zeebrugge worden volgende jaargemiddelden berekend
(VMM, 2013):
 SO2 concentratie tussen 0 en 6 µg/m³;
 NO2 concentratie tussen 21 en 30 µg/m³;
 PM10 concentratie tussen 21 en 25 µg/m³ (aan de kuststreek bestaat een aanzienlijk
deel van het PM10 gehalte uit de fractie zeezout; grootteorde 6 à 8 µg/m³);
 PM2,5 concentratie tussen 16 en 17 µg/m³;
 Voor ozon wordt een NET60ppb-max8u van 4 tot 7 dagen berekend (aantal dagen met
een hoogste 8-uurgemiddelde groter dan 120 µg/m³) en een AOT60ppb-max8u van
501 tot 1.000 μg/m³.uren (de jaarlijkse ‘ozonoverlast’ voor de gezondheid).
Vooral op de kaarten van de ozon indicatoren NET60ppb-max8u en AOT60ppb-max8u is
duidelijk de positieve impact van de overheersende zuidwesten-westenwinden
waarneembaar, waarbij zuiverder lucht van over zee aangevoerd wordt. De berekende
waarden voor deze indicatoren liggen ver onder de Europese middellange
termijndoelstelling voor 2010.
De hoger vermelde waarden voor SO2, NO2, PM10 en PM2,5 wijzen erop dat in het
projectgebied aan de Europese jaargemiddelde doelstellingen voldaan wordt.
Ter hoogte van de haven van Zeebrugge worden, net zoals ter hoogte van de haven van
Oostende, doorgaans hogere concentraties aan polluenten berekend ten opzichte van de
rest van de kuststreek en West-Vlaanderen. De reden voor de verhoogde waarden ter
hoogte van deze regio’s is de sterke aanwezigheid van scheepvaart, meer wegverkeer
(vrachtverkeer) en meer industriële emissies. Omwille van de verplichting voor de
scheepvaart om in de toekomst met brandstoffen te varen met lagere zwavelgehalten kan
aangenomen worden dat de impact zal afnemen. Uit de metingen van voorbije jaren is
overigens reeds een daling van de concentraties aan polluenten in deze zones waar te
nemen.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
53/108
6.6
BE0113000079
Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie
Figuur 15 geeft een overzichtskaart van het bouwkundig en archeologisch erfgoed en
beschermde landschappen ter hoogte van Zeebrugge.
Figuur 15: Bouwkundig en archeologisch erfgoed en beschermde landschappen ter hoogte van
Zeebrugge (Resource Analysis, 2010)
6.6.1
Landschap
Het dorp van Zeebrugge is volledig ingesloten door de havenontwikkeling. In het
projectgebied zijn geen landschappelijke waarden aanwezig.
6.6.2
Bouwkundig erfgoed
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de relicten uit de inventaris van het
bouwkundig erfgoed die voorkomen ter hoogte of in de onmiddellijke omgeving van het
projectgebied (bron: https://inventaris.onroerenderfgoed.be). Geen van deze relicten is
beschermd als monument.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
54/108
79907
Elektriciteitscabine uit de jaren 1920 op de hoek van de Kustlaan met
de Kielbankstraat. Klein bouwwerk onder plat dak. Vrij hoge, arduinen
plint en met witte tegels bezette bovenbouw onder geprofileerde,
overkragende dakrand, geschraagd door kronkelende modillons. Lichte
art nouveau-inslag cf. tegels en modillons. Centrale erkeruitbouw met
dubbele deur.
79985
Voormalig kantoorgebouw van het "DECLOEDT & FILS" cf. origineel
opschrift in beschilderde bakstenen, gelegen aan de Tijdokstraat
nummer 24. Dit baggerbedrijf is in 1875 gesticht door Emmanuel De
Cloedt. Licht modernistisch getint bedrijfspand uit de jaren 1930 cf.
opschrift, verspringende gevellijn. Rode baksteenbouw op arduinen
plint. Werd gesloopt.
79968
Voormalige Vismijn, gelegen aan de Vismijnstraat nummer 1, heden
opgedeeld in kleinere eenheden met commerciële, horeca of
toeristische functie.
Een eerste vismijn werd na moeilijke onderhandelingen in 1923
gebouwd op de kaai langs de Tijdokstraat. Bij de uitbreiding van het
toenmalige tijdok in 1934 werd op de zuidelijke oever (de huidige
locatie) een nieuwe vishal gebouwd, met aansluiting op het
spoorwegnet. In 1935 werd deze ingewijd en meteen ook vergroot. In
1943 wordt de Vismijn door de Duitsers gesloopt zodat tijdens en na de
oorlog de verkoop van vis verder moest worden gezet in barakken op
de Rederskaai. De huidige vismijn dateert van 1948 en werd uitgebreid
eind jaren 1960.
Van bij het ontstaan waren de meeste activiteiten in de mijn (lossen,
wegen, reinigen) in de handen van privépersonen, tot de mijn in 1973
totaal gereorganiseerd werd en de activiteiten daarbij werden
overgeheveld aan de stad. In 1988 werd het bedrijf weerom
geprivatiseerd. In 1993 werd door de NV Zeebrugse Visveiling een
nieuwe veilinghal gebouwd als hart van een nieuwe "wijk", de European
Fish Center, gelegen aan de Noordzeestraat in de Achterhaven. De
activiteiten in de oude vismijn werden dan stilgelegd.
De voormalige vismijn is in oorsprong een onbeschilderd bakstenen
complex van twee bouwlagen onder plat dak, op de zuidhoek voorzien
van een klokkentoren. Eenvoudig bedrijfsgebouw met regelmatige
openingen. Binnenin bestaat de hal oorspronkelijk uit één grote ruimte.
79969
Interbellumpand op de hoek van de Vismijnstraat met de
Noordhinderstraat. Modernistisch geïnspireerde woning uit de tweede
helft van de jaren 1930 cf. patrijspoortvensters, verspringend dakvlak
met doorgetrokken gevelfront tussen lisenen. Rode baksteenbouw,
gecombineerd met simili voor de plint, drieledige pui, omlijstingen van
de openingen enzovoort. Afgeschuinde hoektravee benadrukt met
afgeronde erker onder vlak voor opschrift.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
BE0113000079
55/108
79970
Voormalig fabriekspand van zeevisgroothandel "RAPHAEL
HUYSSEUNE" op de hoek van de Vismijnstraat met de
Wandelaarstraat. Bedrijf gesticht in 1929. Licht modernistisch getint
bedrijfsgebouw (van 1929?) in rode baksteen op bepleisterde plint.
Aan de kant van de Wandelaarstraat bevinden zich een ingebouwd vlak
voor een opschrift en verschillende gedichte openingen. Torenvolume
voor de productie van ijsschilfers (m.n. ijsmachine en
ammoniakcompressoren voor de koeling) met deels bewaard
schrijnwerk.
Dit gebouw werd inmiddels gesloopt.
79940
Het Prins Albertdok (of Prins Albertdok) is ontstaan als schuilhaven
voor vissersboten in 1906. De benaming werd pas toegekend in 1957
bij de feestelijkheden naar aanleiding van het 50-jarig bestaan van de
haven waarbij toenmalig Prins Albert het dok openstelde.
Op 13 juli 1906 werd de haven opengesteld. Bij het ontstaan hadden de
oevers geen kaaimuren maar stenen glooiingen en aan de oostzijde
bevond zich een houten staketsel. De vissershaven werd sterk vernield
in de Eerste Wereldoorlog. In 1921 werd een commissie opgericht die
de gevolgen van de oorlog diende na te gaan op het gebied van de
exploitatie van de haven van Zeebrugge. Aangezien het besluit van de
commissie het belang van de vissershaven bevestigde, werd in 1928
begonnen met een eerste uitbreiding. De bestaande haven werd
uitgediept, uitgebreid en verbreed. Aan de zuidkant werd een kaaimuur
in beton gebouwd. In 1931 werd een steiger bijgebouwd om het aantal
aanlegplaatsen te verhogen.
In het begin van de jaren 1930 bleek de vissershaven echter alweer te
klein. Een tweede uitbreidingsfase werd gestart rond 1932-1934: het
dok werd oostwaarts verlengd en uitgerust met betonnen kaaimuren. In
1939 volgde een derde uitbreiding: het zuiderdok werd verbreed en met
een kaaimuur uitgerust, en een betonnen staketsel werd opgetrokken.
De Tweede Wereldoorlog bracht veel schade toe aan de haven en het
visserijgebeuren. Zo werden bij de aftocht van de Duitsers in september
1944 de kaaimuren, met uitzondering van de Rederskaai, opgeblazen.
Na de oorlog begon men vrij snel aan de heropbouw van de kaaien en
de vismijn. De visserij bloeide immers als nooit tevoren omdat de
tijdens de oorlog weinig beviste visgronden nu nóg betere vangsten
opleverden.
In 1957 werd het dok voor de vierde keer verlengd en uitgediept.
Tussen 1950 en 1960 werd in de noordwestelijke hoek van het dok een
kleine jachthaven uitgebouwd. Ten behoeve van de plezierjachthaven
werd door het Beheer van Bruggen en Wegen, Dienst der Kust een
vlottende brug van 150 m aangebracht.
Sinds het verleggen, in het begin van de jaren 1990, van de
vismijnactiviteiten naar het European Fish Center is het Prins Albertdok
heden niet langer het centrum van de Zeebrugse visserij; het
merendeel van de vissersboten legt tegenwoordig aan langs de oevers
van het voormalige zwaaidok aan de overkant van het Prins Filips- en
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
BE0113000079
56/108
Oud Ferrydok.
De noordelijke helft van het dok wordt heden quasi volledig ingenomen
door de jachtclub "R.B.S.C." of "Royal Belgian Sailing Club". De club
heeft momenteel in het dok ligplaats voor circa 250 boten.
De oostelijke hoek van het dok is in gebruik voor het aanmeren van
vissersboten. Dit is tevens de locatie van een Russische onderzeeër en
van de Westhinder, een in 1994 als laatste West-Europese (en dus ook
laatste Belgische) uit de vaart genomen lichtschip. Beide vaartuigen
maken deel uit van het maritiem-toeristisch themapark Seafront.
Het betonnen staketsel tussen de noordelijke en zuidelijke dokhelft (als
het ware in het verlengde van de Vismijnstraat) doet dienst als
aanlegplaats voor toeristische havenrondvaarten. De zuidelijke helft is
uitgerust met twee slipways en een kielbank.
79941
Havenmeestergebouw van de jachtclub "R.B.S.C." of "Royal Belgian
Sailing Club" aan het einde van de Rederskaai.
Het Havenmeestergebouw is opgetrokken in 2004-2005 als onderdeel
van de volledige heraanleg van de Rederskaai en aanpalende straten.
Een sokkelvormende blok ondersteunt als het ware een betonnen
frame waarin een glazen doos staat. Het gelijkvloerse gedeelte omvat
onder meer een lokaal voor toeristische info, toiletten en fietsbergingen.
De glazen doos biedt een overzichtelijk zicht op de oude vissershaven
en dus op de activiteiten in de jachthaven. Een deel van de betonnen
structuur op de verdieping hangt quasi boven het wateroppervlakte
zodat het zicht nog wordt verruimd o.m. op de steiger naar de kade.
6.6.3
Archeologie
In het projectgebied zijn geen archeologische vindplaatsen gekend.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
BE0113000079
57/108
6.7
Mens – Ruimte
6.7.1
Algemeen: Kustregio
BE0113000079
Omwille van de bovenlokale toeristische functie ziet het Ruimtelijk Structuurplan
Vlaanderen de kustregio vanuit functioneel perspectief als een stedelijk netwerk met twee
belangrijke steden (Oostende en Brugge) en enkele kleinstedelijke gebieden
(Blankenberge en Knokke-Heist) (Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen). Landwaarts
wordt het stedelijk netwerk omringd door landbouwgebied en groenzones. Internationale
weg- en spoorweginfrastructuur ontsluiten het kustnetwerk. De zeehavens van Oostende
en Zeebrugge en de luchthaven van Oostende worden beschouwd als economische
poorten.
Figuur 16: Deelruimte Kust – Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen
(www.kustatlas.be)
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
58/108
6.7.2
BE0113000079
Haven van Zeebrugge
Het zeehavengebied wordt voorbehouden voor havenactiviteiten, havengebonden en
havenondersteunende activiteiten waarbij de beschikbare ruimte zo zuinig en efficiënt
mogelijk wordt benut. Daarom wordt in functie van de toegankelijkheid een differentiatie
van het zeehavengebied in ruimtelijke kamers vooropgesteld:
 haventerreinen aan diepwaterkaaien (voorhaven) met een hoogwaardige tijongebonden nautische toegang;
 haventerreinen aan diepwaterkaaien, gelegen achter de zeesluis (Achterhaven), met
een nautische toegang geboden door de zeesluis;
 haventerreinen bereikbaar via het Boudewijnkanaal en gelegen in de Brugse
binnenhaven;
 haventerreinen gelegen in de achtergrond van de terreinen gelegen aan de kaaien en
bruikbaar als achtergrond ruimte voor opslag en behandeling;
 havenondersteunende terreinen, aansluitend bij de andere ruimtelijke kamers;
 diverse overige terreinen.
6.7.3
Woonwijken in Zeebrugge
De woongelegenheid in Zeebrugge zit geprangd tussen de voor- en achterhaven, en
wordt bovendien doorsneden door verschillende lijninfrastructuren, waardoor de kern
uiteenvalt in vier afgescheiden wijken: de Strandwijk, Stationswijk, Dorpskom en
Vissershaven. Het ruimtelijk structuurbeleid voor Zeebrugge is dan ook in eerste instantie
gericht op het verbeteren van de binding tussen de verschillende wijken en het verhogen
van de woonkwaliteit. In onderstaande paragrafen wordt kort een beschrijving gegeven
van twee bijzondere wijken; de Strandwijk en de Vissershaven.
Strandwijk – In de Strandwijk, ten westen van de voorhaven, bevinden zich de
belangrijkste toeristische activiteiten. Deze kustzone wordt gekenmerkt door een zeer
breed strand en een relatief korte dijk (ca. 850 m). Het oostelijk punt van de dijk loopt
verder in het duinengebied ‘De Fonteintjes’, dat als een speciale beschermingszone is
aangeduid. Ter hoogte van het meest oostelijke punt van de dijk ligt de Icarus Surfclub.
Voor de surfclub bevindt zich een zwemzone en een surfzone.
Vissershaven – Ondanks de voormalige functie van het Prins Albertdok als vissershaven
is momenteel enkel de oostelijke hoek van het dok in gebruik voor het aanmeren van
vissersboten. Dit is tevens de locatie van een Russische onderzeeër en van het lichtschip
Westhinder. Beide vaartuigen maken deel uit van het maritiem-toeristisch themapark
Seafront. De noordelijke helft van het dok wordt quasi volledig ingenomen door de
jachtclub ‘R.B.S.C.’ of ‘Royal Belgian Sailing Club’. Heden bezit de club in het dok
ligplaats voor circa 250 boten. Het betonnen staketsel tussen de noordelijke en zuidelijke
dokhelft (als het ware in het verlengde van de Vismijnstraat) doet dienst als aanlegplaats
voor toeristische havenrondvaarten. De zuidelijke helft is uitgerust met twee slipways en
een kielbank.
In 1993 werden de verhandeling en verwerking van vis in de Vismijn aan de zuidelijke
rand van het Prins Albertdok stopgezet en verplaatst naar de European Fish Center,
gelegen aan de Noordzeestraat in de Achterhaven. Heden is de oude Vismijn opgedeeld
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
59/108
BE0113000079
in kleinere eenheden met commerciële, horeca of toeristische functie (het maritiemtoeristisch themapark Seafront).
Ter hoogte van de Rederskaai en de Tijdokstraat wordt het Prins Albertdok hoofdzakelijk
geflankeerd door appartementsgebouwen.
6.8
Mens – Mobiliteit
Voor de ruimtelijke ontwikkeling van de zeehaven Brugge-Zeebrugge wordt op het vlak
van mobiliteit gestreefd naar een multimodale hinterlandverbinding op maat van de
zeehaven en een bereikbare haven met een vlotte interne verkeersverdeling (GRUP
‘Afbakening zeehavengebied Zeebrugge’). Dit betekent dat de hinterlandverbindingen
worden ontwikkeld op maat van de na te streven economische ontwikkeling en de
bijhorende goederenstromen over de drie vervoersmodi. Hiervoor worden de selecties en
de bepalingen over het hoofdwegen-, hoofdspoorwegen- en hoofdwaterwegennet van het
ruimtelijk structuurplan Vlaanderen uitgevoerd.
6.8.1
Wegverkeer
De interne verkeersverdeling van de haven over de weg wordt verzekerd door de N31 en
de Havenweg-Oost. Momenteel vormt de N31 (tussen E40 en Blauwe Toren) de
belangrijkste toegangsroute naar de haven van Zeebrugge. Tijdens de spits heeft de weg
haar verzadigingspunt bereikt. De N31 wordt momenteel zodanig aangepast dat een
maximale scheiding wordt gerealiseerd van het doorgaande verkeer van en naar het
zeehavengebied van Zeebrugge en het lokale verkeer voor het stedelijk gebied Brugge.
Hiertoe worden de kruisingen tussen de N31 en de in- en uitvalswegen van het stedelijke
gebied Brugge ongelijkvloers ingericht.
Verder dient de uitbouw van de N49 en de A11 als hoofdweg in de toekomst te leiden tot
een betere spreiding van het verkeer over N49/A11 en N31. De A11 (ook gekend als AX)
is een nieuw aan te leggen autosnelweg met 2 x 2 rijstroken die de verkeersaders N31
(ter hoogte van Blauwe Toren in Brugge) en de N49 (ter hoogte van Westkapelle,
Knokke) met elkaar zullen verbinden (Figuur 17). De aanleg van de A11 is gestart in het
voorjaar van 2014.
Ter hoogte van Zeebrugge centrum dient het havenverkeer tussen de N31 en de
oostelijke kant van de voor- en achterhaven gebruik maken van de Kustlaan (N34) om
zich van het ene deel van de haven naar het andere deel te begeven. Daarom wordt een
nieuwe weg gepland (NX), die een rechtstreekse verbinding zal geven tussen de huidige
Isabellalaan en de N31, via een tunnel onder de huidige Visartsluis. Die zal het
havenverkeer maximaal scheiden van het gewone verkeer zonder veel opritten of
kruispunten. De Kustlaan (N34 ter hoogte van de Stationswijk) zal daardoor sterk ontlast
worden.
Voor het gehele gebied wordt voor het wegverkeer een zo groot mogelijke ontmenging
van het economische havenverkeer en het lokale en toeristische verkeer nagestreefd.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
60/108
BE0113000079
Figuur 17: Schematische weergave van de toekomstige A11 (Agentschap Wegen en Verkeer,
2010)
6.8.2
Spoorweg- en waterwegverkeer
Een toegankelijke haven betekent niet alleen een optimale wegontsluiting maar evenzeer
een degelijke ontsluiting via het spoor en het water. Om de capaciteit op het spoor te
verhogen worden een aantal ontbrekende schakels uitgevoerd (o.a. aanleg bocht Ter
Doest, aanleg derde spoor Brugge-Dudzele). Complementair worden op korte termijn de
bestaande verbindingen met het hoofdwaterwegennet geoptimaliseerd: het bestaande
kanaal (Brugge-Gent), de doortocht in Brugge en de estuaire vaart. Een toekomstige
beslissing over een nieuwe kanaalverbinding blijft tot de mogelijkheden behoren.
6.8.3
Fietsverkeer
Specifiek voor de haven van Zeebrugge werd een ‘Masterplan Fiets’ opgesteld. De haven
van Zeebrugge en zijn omgeving kampt met een onveilige infrastructuur voor functioneel
en recreatief/toeristisch fietsverkeer. Hierdoor is de haven zelf moeilijk bereikbaar voor
werknemers die met de fiets naar hun werk willen komen en vormt de haven een echte
barrière voor toeristisch recreatief verkeer. Het ‘Masterplan Fiets’ voorziet verschillende
plaatsen waardoor fietsers via de kortst mogelijke weg hun bestemming veilig kunnen
bereiken.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
61/108
BE0113000079
In uitvoering van het ‘Masterplan Fiets’ realiseerde het Zeebrugse havenbestuur reeds
een vrijliggend fietspad van 2,3 km dat de logistieke terreinen in de Achterhaven moet
ontsluiten. Dit fietspad sluit aan op het onderliggende fietsnetwerk dat voorzien is bij de
aanleg van de A11 en het Strategisch Haveninfrastructuurproject (SHIP).
6.9
Mens – Gezondheid en Veiligheidsaspecten
6.9.1
Bevolking
Algemeen is de bevolkingsdichtheid aan de kust beduidend hoger dan in het hinterland.
De bevolkingsdichtheid stijgt bovendien nog meer door het grote aantal recreanten die
aan de kust verblijven, tijdens de traditionele vakantieperiodes, maar ook daarbuiten.
Op 1 maart 2014 telde Brugge 117.830 inwoners. Slechts een kleine 10.000 daarvan zijn
gevestigd in (Groot) Zeebrugge.
6.9.2
Kwetsbare locaties
Eveneens relevant is de eventuele aanwezigheid, binnen deze woonkernen, van
kwetsbare of meer gevoelige menselijke populaties: het gaat hier in de eerste plaats om
personen met verminderde of slechte gezondheidstoestand (in ziekenhuizen of
hospitalen), verder om oudere personen (bejaarden in rusthuizen of RVT), kinderen
(scholen, kinderdagverblijven).
Zeebrugge telt 6 kinderdagverblijven, 1 school met basis- en kleuteronderwijs en 1 school
met secundair onderwijs.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
63/108
7
Evaluatie van de te verwachten milieueffecten
7.1
Bodem
BE0113000079
Bodemverstoring – De gronden waar in Zeebrugge de plaatsing van diverse types
overstromingsmaatregelen voorzien wordt (bij fase 2 van het project gaat het in
hoofdzaak om dijken), zijn momenteel reeds sterk verstoord en nagenoeg overal reeds
verhard. Bijgevolg zullen de ingrepen geen bijkomende bodemverstoring veroorzaken.
De maatregelen hebben bovendien ook geen effect op de kustdynamiek of op de
kustmorfologie.
Calamiteiten – Tijdens de constructiewerkzaamheden is er steeds een zeker risico op
calamiteiten zoals brandstof- of olielekken van bouwmachines. Het risico op significante
effecten is echter zeer klein. Een dergelijke verontreiniging moet onmiddellijk worden
verwijderd om permanente bodemverontreiniging te voorkomen.
Impact op aanwezige bodemverontreiniging – Tijdens de constructiewerken is er een
mogelijke impact op aanwezige bodemverontreiniging ter hoogte van of in de
onmiddellijke omgeving van het tracé, waarbij verontreinigde grond potentieel ontgraven
en verplaatst wordt, of de verontreinigingspluim beïnvloedt/verplaatst wordt:
 Op basis van de beschikbare gegevens (zie § 6.1.3) kan enkel ter hoogte van de zone
ten noordwesten van de Westhinder potentieel verontreinigde grond ontgraven en
verplaatst worden. Gezien echter de aard van de constructiewerken, waarbij dijken
geplaatst worden bovenop het huidige maaiveld niveau en waarbij bijgevolg nagenoeg
geen sprake is van graafwerken in de diepte, wordt het risico op de mogelijke
ontgraving en verplaatsing van potentieel aanwezige bodemverontreiniging als
minimaal ingeschat, zowel in de zone ten noordwesten van de Westhinder als ter
hoogte van de rest van het tracé.
Er wordt wel aangeraden om, binnen de zone ten noordwesten van de Westhinder, bij
eventuele ontgravingen extra aandacht te schenken aan de mogelijke aanwezigheid
van verontreiniging. Indien organoleptische waarnemingen hierop wijzen, dient een
onderzoek naar de kwaliteit van de bodem uitgevoerd te worden en dient de grond
gehanteerd te worden conform de vigerende wetgeving aangaande grondverzet
(Hoofdstuk XIII van het VLAREBO) 5. Wanneer deze maatregelen correct toegepast
worden, kan besloten worden dat er ten gevolge van mogelijke graafwerken geen
verspreiding van bodemverontreiniging zal plaatsvinden.
 Gezien het feit dat er nagenoeg geen graafwerken in de diepte noodzakelijk zijn
tijdens de constructiefase, en gezien de grote diepte van het grondwater ter hoogte
van het projectgebied, zal er geen noodzaak zijn tot het voorzien van bemalingen
tijdens de constructiewerkzaamheden. Bijgevolg wordt de mogelijke impact van de
werken op potentieel aanwezige verontreinigingspluimen in het grondwater als
minimaal ingeschat.
5
Toepassingsgebied van de grondverzetsbepalingen (Hoofdstuk XIII van het VLAREBO):
Wanneer het gaat om een klein volume uitgegraven bodem (minder dan 250 m³), dient enkel in uitzonderingsgevallen een
onderzoek naar de kwaliteit van de bodem uitgevoerd te worden; namelijk in geval bodem uitgegraven wordt op een verdachte
grond (vermoeden van aanwezigheid van verontreiniging) of indien de uitgegraven bodem afgevoerd wordt.

Bij grotere werken, waarbij het grondverzet meer dan 250 m³ bedraagt, is een onderzoek naar de kwaliteit van de uit te graven
bodem bijna altijd verplicht.

Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
64/108
7.2
BE0113000079
Water
Het aanleggen van (halve) dijken of de versteviging van gebouwplinten bij bestaande
bebouwing rond het Prins Albertdok heeft in principe geen milieueffecten op het
oppervlaktewater. Er wordt verondersteld dat de afwatering van het achterland door de
infrastructuur niet wijzigt. Er kan immers worden aangenomen dat aanpassingswerken
zullen uitgevoerd worden aan eventuele lokale oppervlaktewaterafvoersystemen die de
nieuwe infrastructuur kruisen, waardoor de afwatering naar het dok verzekerd blijft.
Bovendien zal het aandeel aan verharde oppervlakte gelijk blijven, aangezien het
projectgebied momenteel reeds nagenoeg geheel verhard is.
Er worden eveneens geen effecten verwacht op het grondwatersysteem.
Tijdens de constructiewerkzaamheden is er steeds een zeker risico op calamiteiten zoals
brandstof- of olielekken van bouwmachines. Het risico op significante effecten is zeer
klein. Een dergelijke verontreiniging moet onmiddellijk worden verwijderd om infiltratie
naar het grondwater of afstromen naar het oppervlaktewater te voorkomen.
7.3
Geluid en trillingen
7.3.1
Geluidshinder
Geluidshinder tijdens de aanlegfase – De effecten tijdens de aanlegfase worden
voornamelijk veroorzaakt door diverse bouwmachines voor de constructie van de dijken
en door vrachtverkeer voor de aan- en afvoer van materiaal.
Voor de constructie van de diverse overstromingsmaatregelen in Zeebrugge zullen
diverse bouwmachines ingezet worden. Het geluidsniveau aan de gevelzijde van
bebouwing wordt bepaald door enerzijds de geluidsemissie van de werktuigen (bronveld)
en anderzijds de afstand tussen het werktuig en de ontvanger (bebouwing). Alle
woningen gelegen tussen de voor- en achterhaven van Zeebrugge bevinden zich op
minder dan 500 m van een industriegebied, of op minder dan 500 m van een gebied voor
gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut. Bijgevolg mag het geluidsniveau overdag
aan een woning in of in de omgeving van het projectgebied 50 dB(A) bedragen (zie
§ 6.3). Omwille van de vaak korte afstand van de werken tot de aanwezige woningen en
appartementsgebouwen is overschrijding van het geluidsniveau van 50 dB(A) ter hoogte
van de woning bijna onvermijdelijk. De geluidsoverlast kan echter wel in meer of mindere
mate beperkt worden door enkel te werken met goed onderhouden, geluidsarme
machines, en door het vermijden van het gebruik van motoren, generatoren, pompen en
compressoren zonder omkapseling. De geluidsoverlast per locatie is daarenboven zeer
tijdelijk gezien het voortschrijdend karakter van de constructiewerkzaamheden en de
beperkte reikwijdte van de constructiegeluiden. Ten slotte kan men de hinder voor de
omwonenden meer aanvaardbaar maken aan de hand van duidelijke communicatie over
aanvang en duur van de werkzaamheden.
De mogelijkheid bestaat dat er in diverse zones binnen het projectgebied gelijktijdig
gewerkt zal worden, en er bijgevolg in theorie een cumulatief effect kan optreden. Er kan
echter aangenomen dat de reikwijdte van de geluidsemissies van de diverse werfzones
dermate beperkt zal zijn dat een overlap niet zal optreden. Het optreden van een
cumulatief effect in geluidsoverlast wordt daarom niet verwacht.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
65/108
BE0113000079
Naast de inzet van diverse bouwmachines zullen eveneens mobiele bronnen worden
gebruikt, nl. werfverkeer waarbij vrachtwagens materiaal of grond aan- of afvoeren. De
aantallen vrachtwagens zijn nog niet gekend. Aan- en afvoer van materialen zal
logischerwijs gebeuren via de Kustlaan en verder mogelijk via de N31. Gezien het reeds
drukke vrachtverkeer ter hoogte van deze wegen in en om de haven van Zeebrugge, zal
de extra geluidsbijdrage van het werfverkeer voor de constructie van de
overstromingsmaatregelen beperkt blijven.
Geluidshinder tijdens de exploitatie – Tijdens de exploitatiefase kan bij dreigende
overstroming geluidshinder optreden wanneer de onderbrekingen in het tracé (ter hoogte
van poorten, als doorgang voor voetgangers, ter hoogte van toegangswegen tot de
haven of kruisingen met wegen) afgesloten dienen te worden met bijvoorbeeld
schotbalken. Dergelijke hinder is zeer plaatselijk en zeer tijdelijk.
7.3.2
Trillingshinder
Mogelijke belangrijke trillingsbronnen tijdens de aanleg van de dijken in Zeebrugge zijn:
 Het compacteren of verharden aan de hand van trillingen;
 Het aan- en afrijden van zware voertuigen.
Het compacteren of verharden aan de hand van trillingen
Bij de aanleg van dijken dient grond gecompacteerd te worden. Hiervoor kunnen
volgende types machines ingezet worden (Resource Analysis, 2010):
 Twee-type trillingsrollers met een gewicht van 40 tot 60 kN;
 Zelf aangedreven trillingsrollers met pneumatisch aangedreven wielen van 40 tot 100
kN;
 Tandem trillingsrollers met een of twee trillingsrollen van 15 tot 100 kN;
 Trillende plaatcompacters met een statische gewicht van 1 tot 8 kN.
Er zijn geen speciale maatregelen nodig bij het aanwenden van trillingscompacters
beneden 20 à 30 kN. Compacters met een trommelgewicht groter dan 50 kN mogen niet
gebruikt worden op een afstand van minder dan 10 m van een woning, vooral bij
bevroren grond.
Mogelijke resonanties van woningen kunnen aanleiding geven tot schade aan
pleisterwerk, schouwen en dergelijke. De trillingshinder veroorzaakt door compacters is
groter dan deze van wegverkeer (zie verder).
Volgende maatregelen zijn aangewezen om mogelijke schade en hinder ten gevolge van
trillingen door toedoen van compacters te milderen of te voorkomen (Resource Analysis,
2010):
 Gebruik van lage trillingsamplitudes dicht bij woningen;
 Vermijden van het meermaals starten en stoppen van compacters;
 Bij twijfel dienen controlemetingen uitgevoerd te worden in de woningen.
Bij de aanleg van taluds kan men de grond eveneens verharden (verdichten) door
gebruik te maken van een valmassa. Massa’s met een gewicht tot 200 kN en valhoogtes
tot 20 m kunnen aanleiding geven tot uitgesproken input van energie in de ondergrond.
Bij aanwending van zulke technieken dienen dezelfde voorzorgen genomen te worden
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
66/108
BE0113000079
als bij het heien van damwanden (zie ontheffingsnota overstromingsmaatregelen
Zeebrugge fase 1; ARCADIS Belgium, 2013).
Het aan- en afrijden van zware voertuigen
Zowel voertuigen op de diverse werflocaties als het verkeer van en naar de werflocaties
kunnen hinder veroorzaken. Hierbij zijn twee mechanismen werkzaam: het wegdrukken
van de grond rond het voertuig te wijten aan zijn eigen gewicht én snelle
drukveranderingen van de grond ter hoogte van elk wiel tijdens het voorbijrijden. De
amplitude van de trillingen is afhankelijk van de asbelasting, de snelheid van het voertuig
en de staat van het wegdek.
Tot op 20 à 30 m afstand is de passage waarneembaar. Indien de intensiteit van de
vrachtwagens te groot is of de afstand tot de woningen klein is kan trillingshinder
optreden. Bij normale rijsnelheden en egaal wegdek is effectieve schade aan woningen
echter hoogst onwaarschijnlijk. Bij een slecht wegdek of ter hoogte van obstakels en
verkeersdrempels mag men trillingshinder verwachten voor voertuigen vanaf 15 ton
(Resource Analysis, 2010).
Volgende maatregelen zijn aangewezen om mogelijke schade en hinder ten gevolge van
trillingen door toedoen van zware voertuigen te milderen of te voorkomen (Resource
Analysis, 2010):
 - Vrachtverkeer door dichte bebouwing zoveel mogelijk vermijden;
 - Beperken van de aslasten;
 - Beperken van de snelheid van de voertuigen, zeker op een slecht wegdek;
 - Het onmiddellijk herstellen van beschadigingen aan het wegdek.
Eventueel dienen controlemetingen uitgevoerd te worden in een aantal woningen,
teneinde de toelaatbare asbelasting en toelaatbare snelheid te bepalen.
7.4
Fauna en Flora
Het aanleggen van (halve) dijken of de versteviging van gebouwplinten bij bestaande
bebouwing rond het Prins Albertdok leidt niet tot het verdwijnen van waardevolle flora
gezien er enkel werken plaatsvinden ter hoogte van zones die in de huidige situatie
nagenoeg reeds volledig verhard zijn. Enkel ter hoogte van een Omoopark vinden ter
hoogte van een onverharde zone werken plaats. Ook hier is er geen sprake van verlies
van waardevolle flora.
De ingreep heeft enkel tijdens de aanlegfase een potentiële impact op de voorkomende
fauna in de omgeving. Omwille van de aard van de constructiewerkzaamheden, waarbij
structuren gebouwd worden ter hoogte van reeds verharde en vaak verstoorde terreinen
en waarbij geen impact op het oppervlaktewater verwacht wordt (zie eerder), is
bovendien enkel een mogelijk effect in de vorm van verstoring op vogels relevant.
Verstoring van vogels kan zich uiten in fysische verstoring van foerageer-, slaap- of
hoogwatervluchtplaatsen enerzijds, en in geluidsverstoring van de voorkomende soorten
anderzijds.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
67/108
BE0113000079
De haven van Zeebrugge is in het algemeen van belang voor sternen en meeuwen en als
hoogwatervluchtplaats voor steltlopers. Het Prins Albertdok en omgeving fungeert niet
actief als hoogwatervluchtplaats of foerageergebied. Voor Steenloper fungeert het gebied
wel als overvliegplaats tijdens de uitwisseling tussen de verschillende
hoogwatervluchtplaatsen in de Voorhaven en Achterhaven.
Het aanleggen van (halve) dijken of de versteviging van gebouwplinten bij bestaande
bebouwing rond het Prins Albertdok leidt niet tot een rechtstreekse of onrechtstreekse
aantasting van de aanwezige foerageer-, slaap- en hoogwatervluchtplaatsen. Voor
overvliegende Steenloper kan in principe wel een verstoring optreden ten gevolge van
geluidsproductie bij de constructiewerken. Gezien de lokale en voortschrijdende aard van
de werken zal de potentiële verstoring steeds zeer plaatselijk zijn. Steenloper behoudt
daarmee voldoende uitwijkmogelijkheden voor zijn vliegbewegingen indien hij de zone
met verhoogde geluidsproductie wenst te vermijden. Het betreft een tijdelijk effect (enkel
tijdens aanlegfase). Bovendien kan aangenomen worden dat de vogels voorkomend ter
hoogte van de haven van Zeebrugge reeds in grote mate gewoon zullen zijn aan een
verstoord geluidsklimaat gezien de huidige reeds aanwezige geluidsproductie van de
diverse havenactiviteiten.
De passende beoordeling (Hoofdstuk 8) wijst uit dat er geen impact te verwachten is op
de beschermde habitats en soorten van de Habitat- en Vogelrichtlijngebieden in de
omgeving door de bouw van overstromingsmaatregelen in Zeebrugge. Het project
veroorzaakt daarenboven geen onvermijdbare of onherstelbare schade aan de natuur in
de VEN gebieden in de omgeving.
7.5
Lucht
De effecten ten gevolge van het project in Zeebrugge worden voornamelijk veroorzaakt
door de ingezette constructiemachines en het ingezette werfverkeer dat instaat voor
aanvoer van materialen die nodig zijn voor de constructie van de diverse types
overstromingsmaatregelen. Gezien het reeds drukke vrachtverkeer (schepen en
vrachtwagens) in en om de haven van Zeebrugge, zal de extra bijdrage van de emissies
tijdens de constructiefase verwaarloosbaar zijn. Er worden geen blijvende effecten op de
luchtkwaliteit voorzien.
Tijdens de exploitatiefase zijn enkel emissies te verwachten bij eventuele herstel- of
onderhoudswerkzaamheden en bij dreigende overstroming, wanneer de onderbrekingen
in het tracé dienen afgesloten te worden met bijvoorbeeld schotbalken. De mogelijke
impact die veroorzaakt wordt ten gevolge van dergelijke werken is zeer gering en tijdelijk.
7.6
Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie
7.6.1
Landschap
De inplanting van overstromingsmaatregelen kan potentieel een impact hebben op de
samenhang van de haven met de omgeving. In onderstaande paragrafen wordt de
impact voor de afzonderlijke zones besproken:
 Zone ter hoogte van Kielbankstraat (deel zone A): deze zone heeft in de huidige
situatie een lage landschappelijke waarde. Plaatsing van een dijk in deze zone heeft
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
68/108
BE0113000079
dan ook een beperkte impact op de huidige landschappelijke belevingswaarde. In de
toekomst echter zal de volledige oostelijke zijde van de Kielbankstraat omgevormd
worden tot een woonomgeving. De aanwezigheid van een dijk van ongeveer 1,2 m
hoogte op enkele meters afstand van de gevel kan in een woonomgeving als een
storend element ervaren worden. Gezien evenwel de overzijde van de Kielbankstraat
(de westelijke zijde) zijn functioneel-industriële karakter behoudt en het uitzicht vanuit
het wooncomplex aan de oostelijke zijde van de Kielbankstraat gericht is op dit
industriële landschap, en gezien bij het ontwerp van het wooncomplex rekening
gehouden werd met de toekomstige aanwezigheid van de dijk 6, kan aangenomen
worden dat inplanting van een dijk een beperkte impact zal hebben op de toekomstige
landschappelijke belevingswaarde in deze straat.
 Zone ter hoogte van de Vismijnstraat (deel zone C): wanneer in deze zone geopteerd
wordt voor de versteviging van de gebouwplint aan de binnenzijde van het bestaande
Vismijngebouw, is er helemaal geen impact op de landschappelijke waarde van deze
zone. Indien het Vismijngebouw gesloopt wordt en een nieuw gebouw geplaatst, zal
een halve dijk geplaatst worden aan de buitenzijde van het gebouw. Gezien deze
halve dijk perfect geïntegreerd kan worden in het ontwerp van het nieuwe gebouw, zal
er eveneens geen impact zijn op de landschappelijke waarde.
 Zone in de omgeving van het lichtschip Westhinder (zone D) en zone in verlengde van
Vismijnstraat (deel zone C): ook in deze zone is de landschappelijke waarde in de
huidige toestand vrij laag. De inplanting van een dijk zal geen impact hebben op de
landschappelijke samenhang. Naast het lichtschip Westhinder wordt de dijk bovendien
verbreed tot een plateau, hetgeen eerder een duidelijke opwaardering zal zijn van het
landschap in deze zone.
 Zones in de directe omgeving van (huidige) bewoning (zone B, deel zone E en deel
zone A (Werfkaai)): door de plaatsing van dijken wordt het zicht op het Prins Albertdok
gewijzigd. Gezien de hoogte van de dijken in deze zones (0,6 tot 1,5 m hoog), beperkt
de visuele hinder zich tot de appartementen en woningen op het gelijkvloerse. De
afstand van de gevels tot de dijk bedraagt ca. 8 m ter hoogte van de Werfkaai en 13
tot 20 m ter hoogte van de Tijdokstraat en de Rederskaai. Deze afstand is voldoende
groot zodat er geen onmiddellijke visuele barrière ontstaat ter hoogte van de gevels.
Bovendien hebben de bewoners op het gelijkvloerse in de huidige toestand dikwijls al
geen vrij zicht op het Prins Albertdok, gezien er in deze zone tussen de bewoning en
de kade een parkeerzone naast de rijweg aanwezig is. De geplande dijken zullen zich
nog verder naar de zeezijde (voorbij de parkeerzone) bevinden, en bijgevolg enkel
bijkomende visuele hinder veroorzaken indien de parkeerbezetting laag is. Het zicht
vanop de kade blijft ongewijzigd. Bovendien wordt er voor wandelaars een
meerwaarde gecreëerd door het hoger gelegen zichtpunt vanop de verbrede dijk.
 Zone ter hoogte van het Omoopark (deel zone E): binnen voorliggend project wordt de
heraanleg van een klein deel van het Omoopark voorzien. Dit park heeft een grote
landschappelijke waarde. Door de aanleg van een verbrede dijk en een talud met
trappen (dijkterrassen) en door deze in te richten als speelzone en herstelzone voor
boten, zal de landschappelijke waarde van deze zone nog verder opgewaardeerd
worden.
6
De zone tussen de gevel en de dijk wil men inrichten als voetpad en groenzone (telefonische contacten Dienst Ruimtelijke Ordening
Stad Brugge en Architecten Groep III, d.d. 21/08/2014).
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
69/108
BE0113000079
Samenvattend kan besloten worden dat de bouw van de dijken en verstevigingen van
gebouwplinten rond het Prins Albertdok een beperkte tot eerder positieve impact heeft op
de landschappelijke belevingswaarde.
7.6.2
Bouwkundig erfgoed
Ter hoogte van de westelijke uithoek van de Vismijnstraat sluit de
overstromingsmaatregel aan tegen het gebouw van de voormalige Vismijn, in de vorm
van een plateau met een oppervlakte van 220 m² en een hoogte van ca. 1,3 m.
Momenteel bevinden zich op de voorziene locatie van het plateau het terras van een café
en enkele parkeerplaatsen. Enkel ter hoogte van het ‘toren’-gedeelte heeft de westelijke
zijde van het Vismijngebouw nog een werkelijk historisch uitzicht (Figuur 18).
Figuur 18: Huidig zicht op de westelijke gevel van de voormalige Vismijn (Google Streetview)
In de geplande situatie wordt het caféterras bovenop het plateau voorzien, te bereiken via
brede trappen. Aan het noordelijke uiteinde van het plateau wordt een hoekbank voorzien
met uitzicht op het Prins Albertdok. Deze aspecten van het ontwerp in beschouwing
genomen, kan besloten worden dat de visuele waarde van het bouwkundig erfgoed
‘Vismijn’ niet aangetast zal worden door de bouw van het plateau.
Ook op het overige aanwezige bouwkundig erfgoed in de omgeving van het Prins
Albertdok wordt geen impact verwacht ten gevolge van de bouw van de
overstromingsmaatregelen.
7.6.3
Archeologie
In het projectgebied zijn geen archeologische vindplaatsen gekend die kunnen aangetast
worden door de werkzaamheden. Gezien de oppervlakkige ondergrond ter hoogte van de
haven van Zeebrugge en omgeving in de huidige situatie reeds zeer sterk verstoord is en
gezien de werken niet in de diepte plaatsvinden (zoals uitgravingen), is er bovendien
geen kans op aantasting van eventueel aanwezige archeologische waarden.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
70/108
7.7
Mens – Ruimte
7.7.1
Onmiddellijke omgeving van Prins Albertdok
BE0113000079
In het gebied in de onmiddellijke omgeving van het Prins Albertdok zijn in de eerste
plaats de effecten van visueel-esthetische aard van belang, omwille van de aanwezige
toeristisch-recreatieve functie en woonfunctie. Bij de discipline landschap werd reeds
aangehaald dat de visuele hinder ter hoogte van de bewoning rondom het Prins
Albertdok beperkt zal zijn, onder meer gezien de bewoners op het gelijkvloerse in de
huidige toestand dikwijls al geen vrij zicht hebben op het Prins Albertdok. In de zone
tussen de bewoning en de kade is immers een parkeerzone naast de rijweg aanwezig.
De geplande dijken zullen zich nog verder naar de zeezijde (tussen de kade en de
parkeerzone) bevinden, en bijgevolg enkel een bijkomende gepercipieerde
barrièrewerking veroorzaken indien de parkeerbezetting laag is. Het zicht vanop de kade
blijft bovendien ongewijzigd. De inplanting van dijken heeft dus slechts een beperkt effect
op de visuele ruimtebeleving in de zone tussen het dok en de appartementen.
De parkeerzone vormt in de huidige situatie ook een fysieke barrière (weliswaar met
wisselende bezetting). De geplande dijken zullen een bijkomende, nog meer gesloten,
barrière vormen. Niettemin worden er trappen en hellingen voorzien om de toegang naar
de overzijde van de dijken voor voetgangers en fietsers te verzekeren. Ook het fysieke
barrière-effect is hier bijgevolg beperkt.
De recreatieve oppervlakte rondom het Prins Albertdok blijft nagenoeg ongewijzigd.
Bovendien wordt er voor wandelaars een meerwaarde gecreëerd door het hoger gelegen
zichtpunt vanop de verbrede dijk.
7.7.2
Zone ter hoogte van Kielbankstraat
De Kielbankstraat heeft in de huidige toestand een functioneel-industrieel karakter. In de
toekomst zal de volledige oostelijke zijde van de Kielbankstraat omgevormd worden tot
een woonomgeving. Bij de discipline landschap werd reeds aangehaald dat de visuele
hinder in de Kielbankstraat beperkt zal blijven, gezien de westelijke zijde van de
Kielbankstraat zijn functioneel-industriële karakter behoudt en het uitzicht vanuit het
wooncomplex aan de oostelijke zijde van de Kielbankstraat gericht is op dit industriële
landschap, en gezien bij het ontwerp van het wooncomplex rekening gehouden werd met
de toekomstige aanwezigheid van de dijk.
Fysieke barrière-effecten zijn in deze zone reeds in de huidige toestand van belang. De
dijk in deze straat kruist immers diverse poorten naar bedrijven. In de toekomstige
situatie, in aanwezigheid van het nieuwe wooncomplex, zal nog slechts één enkele
doorgang noodzakelijk zijn, namelijk de toegang tot de parkeergelegenheid in het
wooncomplex. Ter hoogte van deze poorten worden doorgangen in de dijk voorzien, die
bij dreigende overstromingen afgesloten kunnen worden met schotbalken, een
verzinkbare kering, een poort… In volledig afgesloten toestand zal de dijk een
onafgebroken en ondoordringbare barrière vormen voor gemotoriseerde voertuigen. Dit is
een tijdelijk en onvermijdelijk effect, eigen aan het project.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
71/108
7.8
Mens – Mobiliteit
7.8.1
Gemotoriseerd verkeer
BE0113000079
Het gemotoriseerd verkeer kan op twee wijzen hinder ondervinden van het project: hinder
ten gevolge van verhoogd vrachtverkeer tijdens de constructiewerkzaamheden enerzijds
en wijziging van de bereikbaarheid ten gevolge van barrièrewerking tijdens de
constructiefase en exploitatiefase anderzijds.
Hinder ten gevolge van verhoogd vrachtverkeer
De aantallen vrachtwagens voor de aanvoer van materialen en de exacte ligging van de
aan- en afvoerroutes binnen en buiten het projectgebied zijn nog niet gekend. Het
gebruik van de N34A Kustlaan hierbij is evenwel evident. Voor het werfverkeer dient
gestreefd te worden naar een maximaal gebruik van bestaande routes van en naar de
haven en voor zover mogelijk een maximale ontlasting van de woonzones. Aangezien de
werfzone over meerdere toegangen beschikt, kan de verkeersstroom telkens zo via de
N34 Isabellalaan gestuurd worden dat het eigenlijke centrum van Zeebrugge – Dorp (de
omgeving van de kerk) hierdoor niet extra belast wordt.
Er worden geen significante problemen verwacht naar bereikbaarheid ten gevolge van
het werfverkeer. De verkeersgeneratie blijft tijdens de aanlegfase beperkt gezien de
aanvoer van materialen pas plaatsvindt naarmate de werken vorderen. Dit aandeel van
het werfverkeer is weinig significant ten opzichte van de huidige verkeersbelasting ter
hoogte van de Kustlaan in de omgeving van de haven. Er worden bijgevolg geen
capaciteitsproblemen ten gevolge van het project verwacht.
Wijziging van de bereikbaarheid ten gevolge van barrièrewerking
Zowel tijdens de constructiefase als tijdens de exploitatiefase ontstaan barrières die de
bereikbaarheid van diverse zones in de omgeving van het Prins Albertdok wijzigen.
Tijdens de aanleg van de dijken zullen mogelijk enkele straten tijdelijk geheel of
gedeeltelijk afgesloten worden ten behoeve van de werken. De mogelijkheid bestaat dat
er in diverse zones binnen het projectgebied gelijktijdig gewerkt zal worden, en er
bijgevolg delen binnen het projectgebied vanuit diverse richtingen niet meer bereikbaar
zullen zijn. De gereduceerde bereikbaarheid is echter een tijdelijk effect. Bovendien kan
het effect goed gemilderd worden door een goede afstemming van de uitvoeringsperiode
van de diverse deelfasen van het project, zodanig dat alle zones binnen het
projectgebied ten allen tijde voldoende bereikbaar blijven. Ten slotte kan men de hinder
voor de omwonenden meer aanvaardbaar maken aan de hand van duidelijke
communicatie over aanvang en duur van de werkzaamheden.
Tijdens de exploitatiefase zorgt de aanwezigheid van de diverse
overstromingsmaatregelen voor een mogelijke wijziging in bereikbaarheid doordat een
fysische barrière gevormd wordt. Het tracé van de dijken kruist immers diverse straten en
poorten naar bedrijven. Op deze locaties worden echter doorgangen in de
overstromingsmaatregelen voorzien, zodanig dat de bereikbaarheid overal gevrijwaard
blijft. Bij dreigende overstromingen worden de doorgangen afgesloten met schotbalken,
een verzinkbare kering, een poort… In volledig afgesloten toestand vormen de dijken en
muurtjes bijgevolg een onafgebroken en ondoordringbare barrière voor gemotoriseerde
voertuigen. Dit is een tijdelijk en onvermijdelijk effect, noodzakelijk voor het realiseren van
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
72/108
BE0113000079
de doelstelling van het project, namelijk Zeebrugge de nodige veiligheid tegen
overstromingen bieden.
Ter hoogte van de Kielbankstraat werd bij het ontwerp van de dijk rekening gehouden
met benodigde ruimte voor het uitvoeren van draaimanoeuvres met vrachtwagens. Dit
aspect zal bovendien verdere specifieke aandacht krijgen bij de voorbereiding van de op
te maken aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning. Bijgevolg wordt voor dit aspect
geen hinder verwacht voor het gemotoriseerd verkeer.
Wijziging parkeergelegenheid
Door de inplanting van de dijken ter hoogte van de Kielbankstraat en de Tijdokstraat,
treedt er een wijziging op in de parkeergelegenheid: dwarsparkeren wordt langsparkeren.
Hierdoor wordt het aantal parkeerplaatsen ongeveer gehalveerd 7.
In de Kielbankstraat kan hierdoor een tekort aan parkeerplaatsen optreden voor de
werknemers van de diverse aanwezige bedrijven. Dit tekort zal echter tijdelijk zijn, gezien
aan de oostelijke zijde van de Kielbankstraat in de toekomst een uitgestrekt
wooncomplex opgetrokken zal worden, waarbij ondergrondse parkeergelegenheid
voorzien wordt (telefonische contact Architecten Groep III, d.d. 21/08/2014). Bijgevolg
wordt de reductie in aantal parkeerplaatsen in de Kielbankstraat als een beperkt effect
beschouwd.
Ter hoogte van de Tijdokstraat kan een tekort aan parkeergelegenheid voor bewoners en
toeristen optreden door de halvering van het aantal parkeerplaatsen. Potentieel kan dit
probleem (gedeeltelijk) ondervangen worden door afstemming met de bouwplannen van
het nieuwe clubhuis van de BZYC (Brugse Zeil- en Yacht Club) in deze zone. Hierbij
wordt immers de aanleg van een parking overwogen.
7.8.2
Zwakke weggebruikers
In de omgeving van het Prins Albertdok zullen de voorziene overstromingsmaatregelen
(dijken) een fysieke barrière vormen. Niettemin worden er op diverse locaties hellingen
voorzien om de toegang naar de overzijde van de dijken voor fietsers te verzekeren.
7.9
Mens – Gezondheid en Veiligheidsaspecten
7.9.1
Gezondheidsaspecten
De menselijke gezondheid kan worden beïnvloed in die mate dat er sprake is van
blootstelling aan fysische, chemische of biologische agentia. De biologische agentia zijn
in voorliggend project niet aan de orde. Geluidsemissies zijn fysische agentia.
Permanente visuele barrières zijn dit in zeker opzicht eveneens, aangezien zij meestal
als negatief worden ervaren en psychische of pychosomatische effecten als gevolg
daarvan niet kunnen worden uitgesloten. Atmosferische verontreiniging (verontreinigde
lucht die wordt ingeademd) is een chemisch agens.
7
In geval van de Kielbankstraat treedt deze halvering enkel aan de oostelijke zijde van de straat op (waar de dijk geplaatst wordt); aan
de westelijke zijde van de straat is er geen wijziging in de parkeergelegenheid.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
73/108
BE0113000079
De productie van geluid en emissies naar de lucht ten gevolge van werfverkeer en
constructiemachines zijn beperkt tot de aanlegfase. Door de aard van de werken en het
tijdelijke en voortschrijdende karakter ervan zijn gezondheidseffecten beperkt.
Uit de bespreking van de te verwachte effecten op de landschappelijke waarden blijkt dat
de visuele impact door de inplanting van de diverse overstromingsmaatregelen beperkt
tot zelf positief zal zijn. Gezondheidseffecten ten gevolge van visuele hinder zijn bijgevolg
onwaarschijnlijk.
7.9.2
Veiligheidsaspecten
Ter hoogte van de Tijdokstraat en de Rederskaai wordt in de geplande toestand een
fysieke barrière gecreëerd tussen de kade enerzijds en de rijweg en parkeerstrook
anderzijds. Voor de recreanten (waaronder kinderen) wordt op die manier een veilige,
afgeschermde zone gecreëerd ter hoogte van de kade.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
75/108
8
Passende beoordeling
8.1
Juridisch kader
BE0113000079
Het beleid van de Europese Commissie is erop gericht om de biologische diversiteit in
stand te houden. Belangrijke pijlers waarop deze bescherming steunt, zijn de Europese
Vogel- en Habitatrichtlijn (respectievelijk 79/409/EEG en 92/43/EEG). Om de
doelstellingen binnen deze richtlijnen te realiseren worden de Europese lidstaten verplicht
om naast algemene beschermingsmaatregelen, ook speciale beschermingszones af te
bakenen en er een gepast beheer te voeren. Deze vormen samen een ecologisch
netwerk van beschermde gebieden in een Europees verband: het Natura 2000 netwerk.
Artikel 36ter van het Vlaamse Natuurdecreet stelt dat een vergunningsplichtige activiteit
die, of een plan of programma dat, afzonderlijk of in combinatie met één of meerdere
bestaande of voorgestelde activiteiten, plannen of programma's, een betekenisvolle
aantasting van de natuurlijke kenmerken van een speciale beschermingszone kan
veroorzaken, onderworpen dient te worden aan een passende beoordeling wat betreft de
betekenisvolle effecten voor de speciale beschermingszone. Dezelfde eis is van
toepassing voor de speciale beschermingszones die federaal zijn aangeduid. Ook ten
opzichte van de VEN-gebieden en mariene reservaten geldt het feit dat er voor elke
activiteit dient aangetoond te worden dat zij geen betekenisvolle aantasting van dat
gebied en de dier- en plantensoorten die erin voorkomen tot gevolg heeft.
In de passende beoordeling komen volgende aspecten aan bod:
 het al of niet aanwezig zijn van een SBZ in de omgeving van de voorgenomen
activiteit;
 beschrijving van de speciale beschermingszones;
 beschrijving en beoordeling van de effectengroepen welke een rol spelen en welke
een effect kunnen hebben op habitattypen en soorten.
8.2
Beschrijving van het project
Voorliggend project kadert in het Masterplan Kustveiligheid. Het doel van het Masterplan
Kustveiligheid is om de hele kust op lange termijn te beschermen tegen overstromingen.
Uit het Masterplan Kustveiligheid blijkt dat de beste oplossing om Zeebrugge de nodige
veiligheid tegen overstromingen te geven, bestaat uit de aanleg van een stormmuur rond
het Prins Albertdok tot op een niveau van +8 m TAW die aansluit aan de Visartsluis en de
Vandammesluis. Dergelijke ‘stormmuur’ kan diverse vormen aannemen: een dijk met
basaltbekleding, een halve dijk gecombineerd met een natuurlijk talud (en eventueel
verstevigd met een damwand), een ophoging van een bestaande dijk, een muur met
basaltbekleding… Afhankelijk van de zone binnen het te beschermen gebied wordt een
ander type overstromingsmaatregel ingepast, waarbij een optimale ruimtelijk en
architecturale integratie in de omgeving wordt nagestreefd. De hoogte van de diverse
overstromingsmaatregelen is eveneens afhankelijk van de locatie en varieert tussen 0,5
en 1,5 m ten opzichte van het maaiveld.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de verschillende overstromingsmaatregelen
wordt verwezen naar hoofdstuk 4 van voorliggende nota.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
76/108
BE0113000079
Het project wordt opgesplitst in 2 fasen. Voorliggend verzoek tot ontheffing heeft
betrekking op fase 2, die betrekking heeft op de zone ter hoogte van de Kielbankstraat en
de zones in de directe omgeving van het Prins Albertdok (het ‘stedelijk profiel’).
Voor de zones gelegen langsheen de Kustlaan (het ‘industrieel profiel’) werd in
september 2013 reeds een verzoek tot ontheffing ingediend (fase 1). In november 2013
werd door Dienst MER een ontheffing van de verplichting tot het opstellen van een MER
toegekend voor dit deelproject (referentie LNE/MER/OHPR0592/2013).
8.3
Beschrijving van de beschermde gebieden
De beschermde gebieden die beïnvloed kunnen worden door het project worden
weergegeven in Figuur 19.
Figuur 19: Habitat- en Vogelrichtlijngebieden en VEN gebieden in de omgeving van het
projectgebied
Deze beschermde gebieden die beïnvloed kunnen worden door het project zijn:
 Vogelrichtlijngebied ‘Kustbroedvogels te Zeebrugge-Heist’ (Vlaams);
 Habitatrichtlijngebied ‘Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin’ (Vlaams);
 Habitatrichtlijngebied ‘Polders’ (Vlaams);
 Habitatrichtlijngebied ‘Poldercomplex’ (Vlaams);
 Vogelrichtlijngebied SBZ3 ‘Zeebrugge’ (Federaal);
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
77/108
BE0113000079
 VEN gebied ‘De Baai van Heist, Sashul, Vuurtorenweide en Kleiputten van Heist’
(Vlaams);
 VEN gebied ‘De Fonteintjes en Oudemaarspolder’ (Vlaams);
 Vlaams Natuurreservaat ‘Baai van Heist’ (Vlaams);
 Gericht Marien Reservaat ‘Baai van Heist’ (Federaal).
Het plan toont dat er een grote overlap is van de diverse types beschermde gebieden
(bijvoorbeeld van verscheidene VEN-gebieden en Habitatrichtlijngebieden).
8.3.1
Vogelrichtlijngebied ‘Kustbroedvogels te Zeebrugge-Heist’ (BE2524317)
In 2005 werd het Vogelrichtlijngebied 'Kustbroedvogels te Zeebrugge-Heist' afgebakend
om het behoud van kwetsbare populaties kustbroedvogels, met name Dwergstern,
Visdief en Grote stern veilig te stellen (Besluit Vlaamse Regering 22/07/20058). Het
gebied vormt een belangrijke schakel als broedgebied voor sternen binnen de regio van
de zuidelijke Noordzee. Binnen het geheel van de in het Vlaamse Gewest aangewezen
speciale beschermingszones in de zin van artikel 4 van de Vogelrichtlijn neemt de SBZ-V
’Kustbroedvogels te Zeebrugge-Heist’ een bijzondere positie in, dit gezien het
dynamische karakter van zowel het gebied, waarbij als gevolg van havenactiviteiten
jaarlijks nieuwe geschikte broedgebieden ontstaan of verdwijnen, als van de soorten
(pionierssoorten die snel inspelen op veranderingen binnen hun broedgebied waarbij snel
nieuwe geschikte broedgebieden worden gekoloniseerd en waarvan de aantallen jaarlijks
sterk kunnen fluctueren).
Binnen het Vogelrichtlijngebied ligt ‘De Baai van Heist’. Dit gebied wordt gekenmerkt door
een hoge mate van dynamiek (sterke invloed van wind en zout water) en bestaat uit een
strandzone met aangrenzende slikken, schorren en primaire duinen. Tot voor kort
fungeerde de Baai van Heist als broedgebied voor Dwergstern. De laatste jaren is het
gebied hoofdzakelijk belangrijk als verzamelplaats voor sternen na het broedseizoen.
8.3.1.1
Natuurwaarden waarvoor dit gebied werd afgebakend
Omwille van het geregeld en in belangrijke concentraties voorkomen van broedende
Grote stern, Visdief en Dwergstern, voldoet de voorhaven van Zeebrugge en omgeving
aan de Important Bird Area criteria (IBA-criteria) voor aanwijzing als speciale
beschermingszone in uitvoering van artikel 4.1.b van de Vogelrichtlijn. Deze drie soorten
staan namelijk in Bijlage I van de Vogelrichtlijn en in Bijlage IV van het Decreet
Natuurbehoud. Ook omwille van de foerageergebieden, zowel op Vlaams als federaal
grondgebied, voldoet de voorhaven van Zeebrugge omwille van het geregeld voorkomen
van meer dan 1 % van biogeografische populatie van de drie genoemde sternensoorten
aan deze IBA-criteria.
Broedende Zwartkopmeeuw (Larus melanocephalus) (Bijlage IV Decreet Natuurbehoud)
komen geregeld voor doch niet in aantallen die de 1 %-norm overschrijden. Andere nietbroedende soorten van de Bijlage IV van het Decreet Natuurbehoud zijn Roodkeelduiker
(Gavia stellata), Parelduiker (Gavia arctica), Kuifduiker (Podiceps auritus), Kleine
zilverreiger (Egretta garzetta), Lepelaar (Platalea leucorodia), Nonnetje (Mergellus
8
22 juli 2005.- Besluit van de Vlaamse Regering houdende de definitieve vaststelling van het gebied ‘Kustbroedvogels te ZeebruggeHeist’ dat in aanmerking komt als speciale beschermingszone in toepassing van de Richtlijn 79/409/EEG van de raad van de Europese
Gemeenschappen van 2 april 1979 inzake het behoud van de vogelstand.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
78/108
BE0113000079
albellus), Smelleken (Falco columbarius), Slechtvalk (Falco peregrinus), Kemphaan
(Philomachus pugnax), Rosse grutto (Limosa lapponica), Bosruiter (Tringa glareola),
Zwarte stern (Chlidonias niger) en Velduil (Asio flammeus). Deze soorten komen allen in
kleine aantallen en/of sporadisch voor in het gebied.
Tevens voldoet de voorhaven van Zeebrugge aan de criteria voor aanwijzing als speciale
beschermingszone in toepassing van de Vogelrichtlijn omwille van het belang voor de
Kleine mantelmeeuw. Deze soort wordt niet vermeld in de Bijlage IV van het Decreet
Natuurbehoud (noch in bijlage I van de Vogelrichtlijn), maar komt recent voor in aantallen
die meer dan 1 % uitmaken van de biogeografische populatie. Er wordt echter voor
geopteerd deze soort niet aan de Europese Commissie aan te melden. De reden hiervoor
ligt in het feit dat de aanwezigheid van deze nagenoeg exponentieel toenemende
populatie, samen met deze van de Zilvermeeuw, enorme druk stelt op de
broedpopulaties van de drie sternensoorten.
Het sternenschiereiland is eveneens van belang voor Strandplevier en Bontbekplevier.
Beide soorten foerageren in de ondiepe zones voor het sternenschiereiland en kunnen
als kwetsbare soorten beschouwd worden. Een beperkt aantal broeden eveneens op het
schiereiland. In strenge winters dient de voorhaven tevens als refugium voor
overwinterende eenden, waarbij enkel de Slobeend (Anas clypeata) sporadisch de 1 %norm overschrijdt.
De instandhoudingsdoelstellingen van deze soorten (met uitzondering van de
sternensoorten) lopen in globaliteit in grote mate gelijk met deze van de drie
sternensoorten. Door aan de instandhoudingsdoelstellingen voor de sternensoorten te
voldoen, wordt tegelijk voldaan aan de instandhoudingsdoelstellingen voor al deze
bovenvermelde soorten.
8.3.1.2
Instandhoudingsdoelstellingen
Gezien de bijzondere eigenschappen zowel van het gebied (dynamisch met sterk
wijzigende aspecten) als van de vogelsoorten waarvoor het gekwalificeerd is als speciale
beschermingszone (soorten van pioniersstadia en dynamische milieus), is ervoor
geopteerd instandhoudingsdoelstellingen op te stellen voor de oppervlakte aan
noodzakelijk broedgebied om de populaties van de betrokken soorten in stand te houden,
eerder dan voor aantallen broedvogels. Een tweede vereiste, na het behoud van de
nodige oppervlakte aan broedhabitat, is het waarborgen van een zo hoog mogelijke
kwaliteit van dit habitat.
Om aan de instandhoudingsdoelstellingen voor dit SBZ-V te voldoen, dient op elk
moment 22 ha kwalitatief hoogstaand en geschikt bevonden broedgebied voor Grote
stern, Dwergstern en Visdief aanwezig te zijn. Deze instandhoudingsdoelstellingen
moeten bekeken worden in samenhang met deze voor het aansluitende natuurgebied op
het federale grondgebied (SBZ3). Gezien het dynamische karakter van het milieu waarin
de aangemelde soorten voorkomen en de dynamische aard van de soorten zelf, kan in
de toekomst worden gedacht aan het voorzien van andere broedlocaties, dit op
voorwaarde dat deze broedlocaties voldoen aan alle gestelde eisen en geschikt worden
bevonden.
Hierbij dienen behalve de kwantitatieve doelstellingen ook de kwalitatieve doelstellingen
in acht te worden genomen. Een belangrijke factor hierbij is de aanwezigheid van de
kolonie Kleine mantel- en Zilvermeeuwen in de westelijke voorhaven. Wanneer (een deel
van) het broedgebied van deze soorten wordt ingenomen, dient erover te worden
gewaakt dat noch de nestplaatsconcurrentie, noch de predatiedruk op de betrokken
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
79/108
BE0113000079
aangemelde soorten van de bijlage IV van het Decreet Natuurbehoud toeneemt. Indien
dit toch het geval zou zijn dienen afdoende maatregelen te worden genomen.
Verder dient voor het waarborgen van de optimale kwaliteit van het broedbiotoop van de
sternen ook aandacht te worden besteed aan onder meer het behoud van dynamiek en
gunstige successiestadia, opvolging en voorkomen van predatie, het voorkomen van
wezenlijke verstoring en het verzekeren van de kwaliteit van de rust-, balts- en
foerageergebieden, zoals hierna verder omschreven.
Behoud van de dynamiek en gunstige successiestadia
Om het gebied ook op langere termijn geschikt te houden als broedplaats dient een
minimale dynamiek te worden gewaarborgd, waardoor tenminste op de lager gelegen
delen van het opgespoten gebied de vegetatiesuccessie door de inwerking van het zoute
water wordt tegengegaan. Met een oplopend talud ontstaat een natuurlijke gradiënt die
het gebied geschikt maakt voor het volledige scala aan kustbroedvogels. De delen die
alleen met laagwater droog vallen doen dienst als foerageergebied en tevens als
rustplaats tijdens en verzamelplaats voor en na het broedseizoen. De strandzone biedt
broedgelegenheid aan pioniersoorten als plevieren en Dwergstern, terwijl de iets hoger
gelegen (doch schaars begroeide) delen een ideale broedgelegenheid vormen voor
Visdief. Op de hoger gelegen delen vormt zich een hogere vegetatie met Zeeraket, Helm
en Biestarwegras die geschikt is voor o.a. Grote stern en Kokmeeuw.
Luchtpredatoren
Elke broedpoging van Zilver- of Kleine mantelmeeuw in de broedterreinen van
pionierssoorten en Visdief, Grote stern en Kokmeeuw moet worden verijdeld (vernietiging
van de nesten wanneer het legsel compleet is) en ook het sternenschiereiland dient
gevrijwaard te blijven van de broedende grote meeuwen. Het verwijderen van nesten van
grote meeuwen kan evenwel slechts een laatste optie zijn; er dienen in eerste instantie
afdoende maatregelen worden genomen om een eventuele vestiging te vermijden.
Indien er natuurbehoudskeuzes gemaakt moeten worden, wegen sternen en plevieren op
basis van hun internationale beschermingsstatus zwaarder door dan de grote meeuwen.
Zolang er in het kustecosysteem onvoldoende geschikte uitwijkmogelijkheden voor
sternen aanwezig zijn, is een scheiding tussen de grote meeuwen en de sternen
noodzakelijk.
Grondpredatoren
De aanwezigheid van grondpredatoren moet worden vermeden door het voeren van een
consequent preventiebeleid en desgevallend een actief uitroeiingsbeleid.
Verstoring door menselijke activiteiten
Menselijke activiteiten met een sterk verstorend karakter in en rond de broedkolonies
dienen tijdens het broedseizoen (begin april-half augustus) te worden vermeden. Er werd
vastgesteld dat reguliere havenactiviteiten of bouwactiviteiten in de nabijheid van de
broedkolonies kunnen plaatsvinden zonder dat dit betekenisvolle negatieve gevolgen
heeft voor de broedkolonies. De kolonies blijken vooral gevoelig te zijn voor verstoring
door occasionele bezoekers.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
80/108
BE0113000079
Kwaliteit van de rust- en foerageergebieden
Er moet een voldoende grote oppervlakte rustgebied en balts- en verzamelplaatsen
(strand en het bijhorend intergetijdengebied) aanwezig zijn. Het verzekeren hiervan dient
dan ook een aandachtspunt te zijn. Scheepvaart, baggeractiviteiten en andere reguliere
havenactiviteiten hebben geen betekenisvolle negatieve invloed op foeragerende
sternen. Integendeel, scheepvaart (vooral ferry's en baggerschepen) faciliteert vaak de
voedselbeschikbaarheid voor sternen. Beperkte veranderingen in de totale oppervlakte of
de vorm van het foerageergebied (bijvoorbeeld als gevolg van de uitbreiding van de
droge delen) hebben geen impact op het opportunistisch foerageergedrag van de
sternen.
Wanneer voldaan is aan deze kwantitatieve en kwalitatieve instandhoudingsdoelstellingen, is er voldaan aan de ecologische vereisten voor een gunstige staat van
instandhouding voor de betrokken soorten en treedt er geen betekenisvolle aantasting op
van de natuurlijke kenmerken van dit SBZ-V.
Door te voldoen aan de kwalitatieve en kwantitatieve instandhoudingsdoelstellingen voor
de broed-, rust- en foerageergebieden voor de drie sternensoorten dienen geen
bijkomende maatregelen te worden genomen voor de andere eventueel voorkomende
broedende en niet-broedende soorten van bijlage IV van het Decreet Natuurbehoud.
8.3.2
Habitatrichtlijngebied ‘Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin’ (BE2500001)
Het habitatrichtlijngebied ‘Duingebieden inclusief IJzermonding en het Zwin’ is uitermate
belangrijk omwille van het voorkomen van verschillende habitats op de overgang tussen
zee en land. Verschillende van deze habitats zijn zogenaamde prioritaire habitats: grijs
duin en eu-atlantische vastgelegde ontkalkte duinen. Van de relevante deelgebieden is
de Baai van Heist uitermate belangrijk als strandreservaat. De Baai van Heist vormt één
van de enige gebieden aan de Belgische kust waar nog spontane duinontwikkeling (kan)
gebeuren. Er komen volgende habitats voor: éénjarige pioniersvegetaties van slik- en
zandgebieden met Salicornia-soorten en andere zoutminnende planten, embryonale
wandelende duinen, wandelende duinen op de strandwal met Ammophila arenaria. In het
gebied komen zeldzame broedvogels voor zoals de Kuifleeuwerik, Dwergstern (enkele
koppels, Bijlage I soort), Tapuit en Strandplevier.
Dit Habitatrichtlijngebied wordt opgesplitst in 13 deelgebieden (Figuur 20). Twee van
deze deelgebieden zijn in de omgeving van het projectgebied gelegen:
 10. ‘Fonteintjes’;
 11. ‘Buffergebied Heist-West’ (incl. Baai van Heist).
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
81/108
BE0113000079
Figuur 20: Deelgebieden van Habitatrichtlijngebied ‘Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin’
in de omgeving van het projectgebied (ANB, 2011a)
8.3.2.1
Natuurwaarden in dit gebied
Het Habitatrichtlijngebied ‘Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin’ beslaat een
totale oppervlakte van 3.737 ha. In onderstaande tabel worden de Europees te
beschermen habitats en soorten van dit gebied weergegeven die vallen onder minimum
één van onderstaande voorwaarden (ANB, 2011a):
 De habitat of soort werd voorgedragen bij de aanmelding van het gebied als Europees
te beschermen gebied in het kader van de Vogel- of Habitatrichtlijn;
 De habitat of soort komt voor in het gebied, ongeacht of de habitat of soort werd
aangemeld;
 De habitat of soort werd door de G-IHD9 aan het gebied gekoppeld.
9
SBZ-H
BE2500001 – Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin
Provincie
West-Vlaanderen
Gemeenten
De Panne, Koksijde, Nieuwpoort, Middelkerke, Oostende, Bredene, De Haan, Blankenberge,
Brugge en Knokke-Heist
Gewestelijke instandhoudinsdoelstellingen
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
82/108
BE0113000079
Habitattypes
1130
Estuaria
Bijlage I
1140
Bij eb droogvallende slikwadden en zandplaten
1310
Eenjarige pioniersvegetaties van slik- en zandgebieden
1320
Schorren met slijkgrasvegetatie
1330
Atlantische schorren
2110
Embryonale wandelende duinen
2120
Wandelende duinen op de strandwal met Ammophila arenaria
2130*
Vastgelegde duinen met kruidvegetatie (grijze duinen)
2150*
EU-atlantische vastgelegde ontkalkte duinen (Calluno-Ulicetae)
2160
Duinen met Hippophae rhamnoides
2170
Duinen met Salix repens ssp. argentea (Salicion arenaria)
2180
Beboste duinen van het Atlantische, Continentale en Boreale kustgebied
2190
Vochtige duinvalleien
3150
Van nature eutrofe meren met vegetaties van het type Magnopotamion of
Hydrocharition
6510
Laaggelegen schraal hooiland (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)
Soorten
Kamsalamander - Triturus cristatus
Bijlage II
Kruipend moerasscherm - Apium repens
Groenknolorchis - Liparis loeselii
Nauwe korfslak - Vertigo angustior
Zeggekorfslak - Vertigo moulinsiana
Soorten
Kamsalamander - Triturus cristatus
Bijlage III
Rugstreeppad - Bufo calamita
Boomkikker - Hyla arborea
* Europees prioritair habitattype
Van bovenstaande habitattypes komen de volgende types voor in de deelgebieden
‘Fonteintjes’ en ‘Buffergebied Heist-West’ (ANB, 2011a):
 1140 - Bij eb droogvallende slikwadden en zandplaten. Dit habitattype omvat slikken
en zandplaten langs de kust, die bij laag water droog vallen. Ook het laagstrand langs
de kust wordt tot dit habitattype gerekend, zoals in het deelgebied ‘Buffergebied HeistWest’. Ter hoogte van de Baai van Heist komen uiterst zeldzame zoutwaterslikken
voor. De totale oppervlakte van het habitattype 1140 in het deelgebied ‘Buffergebied
Heist-West’ bedraagt 20,4 ha;
 1310 - Eenjarige pioniersvegetaties van slik- en zandgebieden. Dit habitattype komt
voor ter hoogte van de Baai van Heist (deelgebied ‘Buffergebied Heist-West’) en
beslaat daar een oppervlakte van 3,4 ha. Vaak komt dit habitattype in complex met de
habitattypes 1140, 1320 en 1330 voor;
 1330 - Atlantische schorren. Dit habitattype komt voor ter hoogte van de Baai van
Heist (deelgebied ‘Buffergebied Heist-West’) en beslaat daar een oppervlakte van 6,2
ha. Vaak komt dit habitattype in complex met de habitattypes 1140, 1310 en 1320
voor;
 2110 - Embryonale wandelende duinen. Dit habitattype omvat specifieke
pioniersgemeenschappen op het hoogstrand en in de overgang naar helmduinen. De
habitattypische soorten groeien er in mozaïek met onbegroeide embryonale duinen,
vloedmerkvegetaties en strand. Ter hoogte van de Baai van Heist (deelgebied
‘Buffergebied Heist-West’) komen talrijke habitattypische soorten, waaronder
Biestarwegras, voor. Dit gebied is veruit de belangrijkste locatie voor strandsoorten en
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
83/108
BE0113000079
soorten van de overgang van stand naar zeereep. Het habitattype 2110 beslaat ter
hoogte van het deelgebied ‘Buffergebied Heist-West’ een oppervlakte van 4,7 ha;
 2120 - Wandelende duinen op de strandwal met Ammophila arenaria. Dit habitattype
bestaat uit mobiele kustduinen met actieve zandverstuivingen, deels begroeid met een
ijle helmvegetatie. Ze zijn reliëfrijk en in hun optimale vorm gesitueerd aan de zeezijde
van de kustduinen. Interne wandelende duinen zijn soortenarmer, maar kunnen een
cruciale rol spelen in het duinecosysteem. Helmvegetaties komen voor op vrijwel alle
plaatsen waar grotere duingebieden aan de kust grenzen. Het habitattype 2120
beslaat een oppervlakte van 1,5 ha ter hoogte van het deelgebied ‘Buffergebied HeistWest’ en van 15,8 ha ter hoogte van deelgebied ‘Fonteintjes’;
 2130 - Vastgelegde duinen met kruidvegetatie (grijze duinen). Vastgelegde duinen
met kruidvegetatie of de zogenaamde grijze duinen zijn terug te vinden in elk
deelgebied van het SBZ-H. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen het subtype
duingraslanden op kalkrijke bodems dat voorkomt in de jonge, kalkrijke
duincomplexen en het subtype duingraslanden op deels ontkalkte bodems. Ter hoogte
van de deelgebieden ‘Buffergebied Heist-West’ en ‘Fonteintjes’ komen enkel het
subtype duingraslanden op kalkrijke bodems voor, in een oppervlakte van
respectievelijk 2,5 ha en 4,2 ha;
 2160 - Duinen met Hippophae rhamnoides. Duindoornstruwelen komen in tal van
deelgebieden van het SBZ-H voor. Ter hoogte van het deelgebied ‘Fonteintjes’
bedraagt de oppervlakte van dit habitattype respectievelijk 1,6 ha;
 2190 - Vochtige duinvalleien. Het habitattype omvat lage vegetaties van vochtige tot
natte, relatief schrale duinpannen, kalkmoerasvegetaties, natte tot vochtige grassenen russenvegetaties, hogere riet- en zeggenvegetaties, pioniersvegetaties van
periodiek overstroomde zandbodems en waterplanten-vegetaties. Dit habitattype komt
voor ter hoogte van het deelgebied ‘Fonteintjes’ en beslaat daar een oppervlakte van
4,5 ha.
Geen enkele van de soorten vermeld in bijlage II en III komen actueel voor in de
deelgebieden ‘Buffergebied Heist-West’ en ‘Fonteintjes’ van het Habitatrichtlijngebied
‘Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin’ rond het projectgebied. Geen enkele
vleermuizensoort wordt in grote aantallen waargenomen aan de kust. Momenteel is er
echter weinig geweten over vleermuizen in deze regio.
8.3.2.2
Instandhoudingsdoelstellingen
Het rapport nr. 30 ‘Instandhoudingsdoelstellingen voor speciale beschermingszones –
BE250001 Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin, BE2500121 Westkust,
BE2501033 Het Zwin’ (ANB, 2011a) beschrijft een aantal specifieke
instandhoudingsdoelstellingen (IHDs) voor de Europees te beschermen soorten en
habitats in deze zones. De IHDs relevant voor de deelgebieden ‘Buffergebied Heist-West’
en ‘Fonteintjes’ worden hieronder opgesomd.
 1140: Toelaten van een natuurlijke dynamiek met erosie en sedimentatie. Zonering
en/of het creëren van rustgebieden voor de fauna (zeehond en broedende,
foeragerende of rustende avifauna);
 1310: Behouden of creëren van ruimte voor natuurlijke dynamiek met natuurlijke
successie van slik naar schor en omgekeerd. Zonering en/of het creëren van
rustgebieden voor de fauna (foeragerende of rustende avifauna);
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
84/108
BE0113000079
 1330: Behouden of creëren van ruimte voor natuurlijke dynamiek van erosie en
sedimentatie met natuurlijke successie van slik naar schor of het terugdringen van de
successie naar soortenarme vegetatie door aanpassing van het beheer wat vooral
begrazing inhoudt;
 2110: Uitbreiding van de actuele oppervlakte met 3-12 ha, gezien het habitattype
essentieel is als broedgebied voor vogelsoorten van de bijlage IV, o.a. Strandplevier
en Dwergstern. Deze uitbreiding is nodig om de actuele habitatvlekken te vergroten tot
een minimale oppervlakte van 5 ha – dit is de minimale oppervlakte vereist voor een
goede staat van instandhouding;
 Toelaten van vorming van een vloedmerk om vloedmerksoorten de kans te geven zich
te vestigen (selectieve strandreinigingen en zonering recreatie). Zonering en/of het
creëren van rustgebieden voor de habitattypische fauna, vnl. voor broedvogels
(Strandplevier). Toelaten van een natuurlijke dynamiek met erosie en sedimentatie
door het wegnemen van harde constructies zou optimaal zijn;
 2120. Uitbreiding van de actuele oppervlakte met 30 ha. Uitbreiding is mogelijk door
omvorming van (exoten)struweel, omvorming van aanplanten (loof- en naaldhout) en
zeewaartse uitbreiding van de duinreep. Uitbreiding is noodzakelijk i.f.v. het behoud
van de verstuivingsdynamiek en het behoud van de habitattypische Rode Lijst-soorten
Blauwvleugelsprinkhaan, Heivlinder en Kleine parelmoervlinder;
 Kwalitatief goed ontwikkelde wandelende duinen waarbij actieve verstuiving aanwezig
is en vergrassing beperkt blijft;
 2130. Uitbreiding van de actuele oppervlakte met 100-150 ha. Uitbreiding is
noodzakelijk voor de instandhouding van verschillende habitattypische Rode Lijstsoorten, onder meer Kleine parelmoervlinder, verschillende sprinkhanen- en
plantensoorten van de Rode Lijst, specifiek gebonden aan het duinecosysteem;
 Kwalitatief goed ontwikkelde duingraslanden waarbij verruiging, verstruweling en
verbossing beperkt blijft en met een goede structuurvariatie i.f.v. de habitattypische
fauna en flora;
 2160: Behoud van de huidige oppervlakte. Omvorming ten gunste van andere
Europese habitattypes en soorten in een ongunstige lokale staat van instandhouding
is toegestaan, maar een behoud van de huidige oppervlakte dient op lange termijn
nagestreefd te worden door een compenserende lokale uitbreiding van het habitattype
op andere locaties via natuurlijke successie toe te laten;
 Structuurrijke duindoornstruwelen met voldoende variatie in leeftijdsklassen die niet
onder druk staan van (invasieve) exoten;
 2190: Uitbreiding van de actuele oppervlakte met 30-60 ha, onder de vorm van
duinvalleigraslanden, duinvalleirietland en duinplassen;
 Kwalitatief goed ontwikkelde vochtige duinvalleien waarbij verruiging, verstruweling en
verbossing beperkt blijft en met een goede structuurvariatie i.f.v. een toename van de
habitattypische fauna en flora.
Een van de prioritaire inspanningen in het Habitatrichtlijngebied ‘Duingebieden inclusief
IJzermonding en Zwin’ is het terugdringen van vergrassing en verstruweling ter hoogte
van de Kleiputten van Heist (gelegen in deelgebied ‘Buffergebied Heist-West’).
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
85/108
8.3.3
BE0113000079
Habitatrichtlijngebied ‘Polders’ (BE2500002)
Het Habitatrichtlijngebied ‘Polders’ heeft een oppervlakte van 1.866 ha en omvat een
complex van polders met graslanden die een uitgesproken microreliëf vertonen met
talrijke sloten, laantjes, poelen en depressies. Dit microreliëf is doorgaans ontstaan door
uitvening of uitbrikking. De reliëfverschillen op macroschaal situeren zich in het
poldergebied op het niveau van de komgronden en het historisch krekenstelsel met een
aantal kleinere kreekruggen. De historische graslanden staan onder invloed van brak
grondwater of kwelwater. Dit creëert interessante gradiënten van droog naar nat en zoet
naar brak, met zilte vegetaties in de laag gelegen delen.
8.3.3.1
Natuurwaarden in dit gebied
In onderstaande tabel worden de Europees te beschermen habitats en soorten van het
Habitatrichtlijngebied ‘Polders’ weergegeven die vallen onder minimum één van
onderstaande voorwaarden (ANB, 2011b):
 De habitat of soort werd voorgedragen bij de aanmelding van het gebied als Europees
te beschermen gebied in het kader van de Vogel- of Habitatrichtlijn;
 De habitat of soort komt voor in het gebied, ongeacht of de habitat of soort werd
aangemeld;
 De habitat of soort werd door de G-IHD10 aan het gebied gekoppeld.
SBZ-H
BE2500002 – Polders
Provincie
West-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen
Gemeenten
Knokke, Brugge, Damme, Blankenberge, Oostende, Bredene De Haan, Oudenburg,
Jabbeke, Zuienkerke, Sint-Laureins en Assenede
Oppervlakte
1.866 ha (waarvan 1.121 ha overlapt met een SBZ-V)
Habitattypes
1310
Eenjarige pioniervegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia-soorten en
andere zoutminnende planten
1330
Atlantische schorren (Glauco-Puccinellietalia maritimae)
6430
Voedselrijke zoomvormende ruigten van het laagland, en van de montane en
alpiene zones
6510
Laaggelegen schraal hooiland (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)
7140
Overgangs- en trilveen
91E0*
Alluviale bossen met Alnus glutinosa en Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion
incanae, Salicion albae)
Bijlage I
Soorten
Meervleermuis - Myotis dasycneme
Bijlage II
Zeggekorfslak – Vertigo moulinsiana
Kamsalamander - Triturus cristatus
Kruipend moerasscherm – Apium repens
Soorten
Kamsalamander - Triturus cristatus
Bijlage III
Poelkikker – Rana lessonae
Laatvlieger - Eptesicus serotinus
Ruige / Gewone / Kleine dwergvleermuis – Pipistrellus species
Rosse vleermuis - Nyctalus noctula
In de omgeving (<2 km) van het projectgebied komen de deelgebieden
‘Oudemaarspolder, oostelijk deel’ en ‘Oudemaarspolder, westelijk deel’ voor. Van
10
Gewestelijke instandhoudingsdoelstellingen
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
86/108
BE0113000079
bovenstaande habitattypes worden in deze deelgebieden de volgende types aangetroffen
(ANB, 2011b):
 1310 – Eenjarige pioniervegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia-soorten
en andere zoutminnende planten. Zeekraalvegetaties zijn zilte pioniervegetaties en
worden binnendijks vooral aangetroffen langs kreken, in uitgeveende of uitgebrikte
percelen en in weiden langs kanalen met zilte kwel. Dit habitattype komt voor in het
deelgebied ‘Oudemaarspolder, oostelijk deel’ in een oppervlakte van 0,1 ha;
 1330 – Atlantische schorren (Glauco-Puccinellietalia maritimae). Ter hoogte van de
deelgebieden ‘Oudemaarspolder, oostelijk deel’ en ‘Oudemaarspolder, westelijk deel’
komen deze zilte graslanden slechts fragmentair onder de vorm van relicten voor, in
een totale oppervlakte van respectievelijk 0,8 ha en 0,7 ha. Sleutelsoorten ontbreken
hier grotendeels.
Geen enkele van de soorten vermeld in bijlage II komen actueel voor in de deelgebieden
‘Oudemaarspolder, oostelijk deel’ en ‘Oudemaarspolder, westelijk deel’ van het
Habitatrichtlijngebied ‘Polders’. De soorten van bijlage III komen waarschijnlijk voor in het
Habitatrichtlijngebied ‘Polders’, maar de exacte verspreiding van de soorten is niet
gekend. Zeker met betrekking tot de aanwezigheid van vleermuizen in de kustregio is er
momenteel weinig geweten.
8.3.3.2
Instandhoudingsdoelstellingen
Het rapport nr. 31 ‘Instandhoudingsdoelstellingen voor speciale beschermingszones
SBZ-H BE2500002 Polders, SBZ-V BE2500932 Poldercomplex, SBZ-V BE2501033 Het
Zwin, SBZ-V BE2301134 Krekengebied’ (ANB, 2011b) beschrijft een aantal specifieke
instandhoudingsdoelstellingen (IHDs) voor de Europees te beschermen soorten en
habitats in deze zones. De IHDs relevant voor de deelgebieden ‘Oudemaarspolder,
oostelijk deel’ en ‘Oudemaarspolder, westelijk deel’ worden hieronder opgesomd.
 1310: Behoud van de actuele oppervlakte in het SBZ-H. De instandhouding van het
habitattype is essentieel voor het behoud van het areaal in Vlaanderen en voor de
instandhouding van verschillende vogelsoorten van bijlage IV: broedende soorten zijn
kluut en steltkluut. Als overwinteraars zijn blauwe kiekendief en velduil de
voornaamste soorten van bijlage IV.
Goede staat van instandhouding van de actuele habitatvlekken:
-
Winter inundaties (= minimaal plas en dras) in de periode november t.e.m. april;
-
Geschikte grondwaterstanden het overige deel van het jaar.
 1330: + 20 ha binnen het SBZ-H, door omvorming (15-20 ha) en uitbreiding (0-5 ha).
De instandhouding van het habitattype is essentieel voor het behoud van het areaal in
Vlaanderen en voor de instandhouding van verschillende vogelsoorten van bijlage IV.
Goede staat van instandhouding van de actuele en nieuwe habitatvlekken:
-
Winter inundaties (= minimaal plas en dras) in de periode november t.e.m. april;
-
Geschikte grondwaterstanden het overige deel van het jaar;
-
Goede staat van de indicatoren habitatstructuur, verstoring en vegetatie.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
87/108
8.3.4
BE0113000079
Vogelrichtlijngebied ‘Poldercomplex’ (BE2500932)
Door de grote variatie aan natte depressies en drogere, hoger gelegen gronden en de
gradiënten tussen zoete en brakke zones herbergen poldergraslanden vaak een
opmerkelijk hoge diversiteit aan planten en dieren. In de winterperiode overwinteren er
internationaal belangrijke aantallen watervogels (o.a. van Kleine Rietgans, Kolgans en
Smient) in het ‘Poldercomplex’. In het broedseizoen vormen de poldergraslanden één
van de belangrijkste weidevogelgebieden in Vlaanderen. De botanische waarden situeren
zich vooral in de zilte graslanden en relicten van hooilanden op venige bodem.
8.3.4.1
Natuurwaarden in dit gebied
Het Vogelrichtlijngebied ‘Poldercomplex’ heeft een oppervlakte van 9.766 ha en omvat
enerzijds een deel van de achterhaven van Zeebrugge, anderzijds ook 9.591 ha
poldergebied.
In onderstaande tabel worden de Europees te beschermen habitats en soorten van dit
gebied weergegeven die vallen onder minimum één van onderstaande voorwaarden
(ANB, 2011b):
 De habitat of soort werd voorgedragen bij de aanmelding van het gebied als Europees
te beschermen gebied in het kader van de Vogel- of Habitatrichtlijn;
 De habitat of soort komt voor in het gebied, ongeacht of de habitat of soort werd
aangemeld;
 De habitat of soort werd door de G-IHD11 aan het gebied gekoppeld.
SBZ-V
BE2500932 – Poldercomplex
Provincie
West-Vlaanderen
Gemeenten
Oudenburg, De Haan, Jabbeke, Zuienkerke, Brugge, Damme en Knokke-Heist
Oppervlakte
9.766 ha (waarvan 797 ha binnen SBZ-H)
Broedvogels
IJsvogel - Alcedo atthis
bijlage IV
Bruine kiekendief - Circus aeruginosus
Blauwborst - Luscinia svecica
Kluut - Recurvirostra avosetta
Steltkluut - Himantopus himantopus
Porseleinhoen - Porzana porzana
Visdief - Sterna hirundo
Roerdomp – Botaurus stellaris
Woudaap - Ixobrychus minutus
11
Gewestelijke instandhoudinsdoelstellingen
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
88/108
Doortrekkers en
overwinteraars
BE0113000079
Smient - Anas penelope
Kolgans - Anser albifrons
Kleine rietgans - Anser brachyrhynchus
Blauwe kiekendief - Circus cyaneus
Kleine zwaan - Cygnus bewickii
Grote zilverreiger - Egretta alba
Kemphaan - Philomachus pugnax
Goudplevier - Pluvialis apricari
Pijlstaart - Anas acuta
Slobeend - Anas clypeata
Wulp - Numenius arquata
Grauwe gans - Anser anser
Stormmeeuw - Larus canus
Kokmeeuw - Larus ridibundus
De omgeving (<2 km) van het projectgebied binnen dit Vogelrichtlijngebied (deelgebied
Uitkerke-Meetkerke) is van minder belang voor bovenvermelde broedvogels, maar wordt
wel gebruikt door diverse doortrekkers en overwinteraars (de polderweiden van
Oudemaarspolder).
8.3.4.2
Instandhoudingsdoelstellingen
Het rapport nr. 31 ‘Instandhoudingsdoelstellingen voor speciale beschermingszones
SBZ-H BE2500002 Polders, SBZ-V BE2500932 Poldercomplex, SBZ-V BE2501033 Het
Zwin, SBZ-V BE2301134 Krekengebied.’ (ANB, 2011b) beschrijft een aantal specifieke
instandhoudingsdoelstellingen (IHDs) voor de Europees te beschermen soorten en
habitats in deze zones.
Voor de meeste overwinterende en doortrekkende vogelsoorten binnen het
Vogelrichtlijngebied ‘Poldercomplex’ wordt een behoud van het seizoensgemiddelde of
het populatiegemiddelde als populatiedoelstelling geformuleerd. Qua
kwaliteitsdoelstelling wordt veelal een verbetering van de kwaliteit van het leefgebied
nagestreefd. Afbakening van grote kerngebieden is een prioriteit voor zowel vegetaties
als daarop overwinterende vogelsoorten, gezien overwinterende vogelsoorten
voornamelijk gebruik maken van de grote kerngebieden (rond o.a. Damme en
Meetkerke/Uitkerke). Gepaard met de overwinterende watervogels profiteren ook ganzen
van de kerngebieden. Robuuste kerngebieden waar de verstoring minimaal is, genieten
de voorkeur.
8.3.5
Vogelrichtlijngebied SBZ3
De speciale beschermingszone SBZ3 ‘Zeebrugge’ is gelegen in de Belgische mariene
wateren vóór de haven van Zeebrugge. Het gebied beslaat een oppervlakte van 57,71
km². Het gebied, en vooral de overgang tussen de Wenduinebank en het diepere water
ten noorden daarvan, is vooral van belang als foerageergebied voor de sternenpopulaties
(Grote stern, Visdief en Dwergstern) die in het aanpalende Vlaamse Vogelrichtlijngebied
‘Kustbroedvogels te Zeebrugge-Heist’ tot broeden komen. Het gebied wordt druk bevaren
en wordt derhalve nauwelijks gebruikt door rustminnende soorten (Degraer et al., 2010).
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
89/108
8.3.5.1
BE0113000079
Natuurwaarden waarvoor dit gebied werd afgebakend
De criteria voor aanmelding voor SBZ3 die beschreven zijn in het KB van 14 oktober
2005 zijn de volgende:
 Bijlage I – soorten die regelmatig en in voldoende aantallen voorkomen (Vogelrichtlijn
artikel 4): Visdief (Sterna hirundo), Grote stern (Sterna sandvicensis);
 Geregeld voorkomende trekvogelsoorten die gedurende de onderzochte periode
(1992-2002) op een bepaald moment de één percent van hun biogeografische
populatie hebben overschreden: Dwergmeeuw (Larus minutus).
8.3.5.2
Instandhoudingsdoelstellingen
In 2010 is door Degraer et al. een kader geschetst om de instandhoudingsdoelstellingen
(IHD) te definiëren voor alle beschermde soorten en habitats in het Belgische deel van de
Noordzee (BNZ). Algemeen is voor de voorkomende soorten instandhouding van de
huidige oppervlakte en kwaliteit van het leefgebied voldoende. In de broedperiode (aprilaugustus) is handhaving van rust in de directe nabijheid van de broedkolonie ter hoogte
van het sternenschiereiland aan de oostzijde van de haven aangewezen. Voor de
vogelsoorten waarvoor SBZ3 aangemeld is, wordt in onderstaande paragrafen het
streefbeeld bij de staat van instandhouding voor het Belgische deel van de Noordzee
gegeven (Degraer et al., 2010).
Visdief (Sterna hirundo)
Visdief komt voor op de Bijlage I van de Vogelrichtlijn. Binnen het BNZ is Visdief van
belang als broedvogel en als niet-broedvogel.
Instandhoudingsdoelstellingen: In de Gewestelijke Instandhoudingsdoelstellingen wordt
voor Vlaanderen het behoud van een populatie van 2300 broedparen vooropgesteld
(Paelinckx et al., 2009). De kustpopulatie die direct afhankelijk is van het BNZ is iets
kleiner en telde gemiddeld 2226 broedparen over de periode 1996-2008. In Degraer et al.
(2010) wordt het behoud van de omvang en de kwaliteit van het leefgebied voor een
populatie van gemiddeld 6600 individuen (2200 broedparen) vooropgesteld.
Grote stern (Sterna sandvicensis)
Grote Stern komt voor op de Bijlage I van de Vogelrichtlijn. Binnen het BNZ is deze soort
relevant als broedvogel en als niet-broedvogel.
Instandhoudingsdoelstellingen: Behoud van de omvang en de kwaliteit van het leefgebied
met een draagkracht voor een populatie van gemiddeld 6900 vogels (gebaseerd op de
Gewestelijke Instandhoudingsdoelstellingen waarin het behoud van een populatie van
2300 broedparen wordt vooropgesteld; Paelinckx et al., 2009).
Dwergmeeuw (Hydrocoloeus minutus)
Dwergmeeuw komt voor op de Bijlage I van de Vogelrichtlijn en is binnen het Natura
2000 netwerk op het Belgische deel van de Noordzee vooral van belang als nietbroedvogel.
Instandhoudingsdoelstellingen: Behoud van de omvang en de kwaliteit van het leefgebied
met een draagkracht voor een populatie van gemiddeld 1706 vogels (afgerond 1700
vogels). Tevens wordt het behoud van een ongehinderde trekcorridor voor een groot deel
van de Europese populatie vooropgesteld.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
90/108
8.3.6
BE0113000079
VEN-gebieden
Het VEN-gebied De Fonteintjes en Oudemaarspolder is gelegen langsheen de kust
tussen Blankenberge en Zeebrugge en overlapt met het Habitatrichtlijngebied
‘Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin’ en het Vogelrichtlijngebied
‘Poldercomplex’. De Fonteintjes is een erkend natuurreservaat met een totale
oppervlakte van ca. 29 ha. De Fonteintjes liggen net achter de duinen van de zeereep en
bestaan uit een reeks van 6 depressies en plassen met zoet water omgeven door
rietkragen en struweel. Ook liggen er een aantal botanisch erg interessante graslanden in
het reservaat. Enkele depressies zijn in gebruik als visvijvers. De depressies zijn van
elkaar gescheiden door dwarsdijkjes die tegelijk als toegangsweg tot de zeereepduinen
fungeren.
Het gebied Oudemaarspolder bestaat uit polderweiden die vooral belangrijk zijn voor
weidevogels: Kievit, Tureluur, Grutto, … In de winter komen wintergasten als eenden
(Smient) en ganzen (Kolgans, Brandgans, Kleine rietgans) grazen op de polderweiden.
Verder komen ook nog soorten als Goudplevier en Wulp regelmatig voor. Blauwe
kiekendief en Velduil jagen in het gebied.
Het Vlaamse strandreservaat van de Baai van Heist is zowel een VEN gebied als een
Habitat- en Vogelrichtlijngebied, en is tevens beschermd onder het duinendecreet. De
Baai van Heist herbergt verschillende zeldzame broedvogelsoorten (zie eerder).
Het gebied Sashul en Vuurtorenweiden is beschermd onder het duinendecreet en als
VEN gebied. In dit gebied worden typische weidevogelsoorten aangetroffen zoals Kievit
en Grutto. De Kleine plevier komt regelmatig tot broeden. Verder is het gebied ook een
rustplaats voor trekvogels. In de plassen foerageren frequent verschillende
steltlopersoorten: Groenpootruiter, Tureluur, Watersnip, … De hagen en houtkanten
herbergen heel wat zangvogelsoorten, o.a. regelmatig Cetti’s zanger en Nachtegaal.
De Kleiputten van Heist zijn beschermd als VEN gebied en als Habitatrichtlijngebied
(‘Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin’). Dit gebied is niet onbelangrijk voor
onder andere Kolgans, Grauwe gans en een reeks eenden soorten: Wintertaling, Wilde
eend, Slobeend… Verder worden verschillende steltlopersoorten aangetroffen: Tureluur,
Watersnip, Kemphaan… Het gebied herbergt verschillende typische aan riet en moeras
gebonden vogelsoorten: Bruine kiekendief, Baardmannetje, Roerdomp, Rietzanger,
Kleine Karekiet, …
8.3.7
Gericht Marien Reservaat
Het Vlaamse strandreservaat van de Baai van Heist is zowel een VEN gebied als een
Habitat- en Vogelrichtlijngebied en grenst aan het mariene Vogelrichtlijngebied SBZ3. Dat
het strandreservaat en het aangrenzende mariene beschermd gebied een ecologisch
geheel vormen was een belangrijke reden voor de instelling van een ‘gericht marien
reservaat’ Baai van Heist. Ook omdat elke vorm van scheepvaart in dit gebied een
verstoring veroorzaakt en dat de verzanding een belangrijk bijkomend risico vormt, en
overwegende de steeds grotere druk van humane activiteiten en de noodzaak aan een
adequate bescherming, werd op 5 maart 2006 bij KB het gericht marien reservaat Baai
van Heist ingesteld.
Het gericht marien reservaat is volledig ingesloten door de oostelijke strekdam van de
haven van Zeebrugge, het Vogelrichtlijngebied SBZ3 en het Vlaamse strandreservaat
met dezelfde naam.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
91/108
BE0113000079
De instandhoudingsdoelstellingen in het gericht marien reservaat zijn:
 Het instandhouden van de mariene habitat en zijn ecosysteemfunctie;
 De bescherming en de instandhouding van biotopen en leefgebieden van beschermde
vogelsoorten;
 De instandhouding of brengen van de beschermde vogelsoorten op een niveau dat
beantwoordt aan de ecologische, wetenschappelijke en culturele eisen, waarbij tevens
rekening wordt gehouden met economische en recreatieve eisen;
 Het instandhouden of brengen van een voldoende gevarieerdheid en omvang van
leefgebieden voor de beschermde vogelsoorten. De beschermde vogelsoorten zijn de
Visdief en Dwergmeeuw.
Het gerichte mariene reservaat is een zeer ondiepe zee die nagenoeg integraal uit het
habitattype ‘permanent met zeewater van geringe diepte overstroomde zandbank’
bestaat. Sinds enkele jaren vormt in het gebied (en deels in SBZ3) een zandbank die als
een nieuw natuurlijk habitattype ‘bij eb sporadisch droogvallende slikwadden en
zandplaten’ kan omschreven worden.
8.4
Beoordeling van de te verwachten effecten
8.4.1
Vervuiling
De ingezette constructiemachines en het ingezette werfverkeer bij de aanleg van de
overstromingsmaatregelen in Zeebrugge leiden niet tot een belangrijke aantasting van de
luchtkwaliteit. Daarom zijn ook geen effecten op de beschermde habitats en soorten te
verwachten.
8.4.2
Geluidsverstoring
Het werfverkeer en de constructiemachines kunnen tijdens de aanlegfase potentieel
geluidsverstoring veroorzaken bij foeragerende, rustende of overvliegende vogels.
Ter hoogte van het projectgebied komen er geen belangrijke rust-, foerageer- of
hoogwatervluchtplaatsen voor. Dergelijke gebieden bevinden zich op een voldoende
grote afstand om geen geluidshinder van de werkzaamheden te ondervinden. Vogels
voorkomend in deze gebieden (zoals de Voorhaven of de Baai van Heist) zullen in de
eerste plaats beïnvloed worden door geluidsproductie afkomstig van het vracht- en
scheepvaartverkeer verbonden aan de haven en de havenactiviteiten zelf.
Voor sommige soorten, zoals Steenloper, fungeert het Prins Albertdok en omgeving als
overvliegplaats tijdens de uitwisseling tussen de verschillende hoogwatervluchtplaatsen
in de Voorhaven en Achterhaven. Gezien de lokale en voortschrijdende aard van de
werken zal de verstoring steeds zeer plaatselijk zijn. De vogels behouden daarmee
voldoende uitwijkmogelijkheden voor hun vliegbewegingen indien zij de zone met
verhoogde geluidsproductie wensen te vermijden. Het betreft een tijdelijk effect (enkel
tijdens aanlegfase).
Bovendien kan aangenomen worden dat de vogels voorkomend ter hoogte van de haven
van Zeebrugge reeds in grote mate gewoon zullen zijn aan een verstoord geluidsklimaat
gezien de huidige reeds aanwezige geluidsproductie van de diverse havenactiviteiten.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
92/108
8.5
BE0113000079
Besluit passende beoordeling
Er worden geen significant negatieve effecten verwacht ten gevolge van de aanleg en
exploitatie van de overstromingsmaatregelen in Zeebrugge op de diverse Vogel- en
Habitatrichtlijngebieden in de omgeving gezien geen Europees te beschermen habitats
noch soorten zullen aangetast worden. Het project brengt ook de eerder vernoemde,
relevante instandhoudingsdoelstellingen voor deze gebieden niet in gevaar.
Volgende uitspraken zijn bijgevolg van toepassing:
 Het project heeft geen impact op de habitats (natuurlijke habitats en habitats van een
soort) qua oppervlakte, ruimtelijke spreiding, structuur en kwaliteit;
 Het project heeft geen impact op het evenwicht tussen de verspreiding en densiteit
van de soorten en de populaties in zijn geheel;
 Het project heeft geen potentiële impact op de vitale factoren hoe de diverse Speciale
Beschermingszones functioneren als ecosysteem;
 Het project heeft geen impact op de abiotische relaties die de structuur en functie van
de Speciale Beschermingszones bepalen;
 Het project heeft geen impact op het bereiken van een gunstige staat van
instandhouding voor de betreffende Speciale Beschermingszones.
Omwille van dezelfde redenen wordt bovendien ook geen onvermijdbare of onherstelbare
schade aan de natuur in de VEN-gebieden en de overige beschermde gebieden in de
omgeving van het projectgebied verwacht.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
93/108
9
Milderende maatregelen
9.1
Bodem
BE0113000079
Er wordt aangeraden om, binnen de zone ten noordwesten van de Westhinder, bij
eventuele ontgravingen extra aandacht te schenken aan de mogelijke aanwezigheid van
verontreiniging. Indien organoleptische waarnemingen hierop wijzen, dient een
onderzoek naar de kwaliteit van de bodem uitgevoerd te worden en dient de grond
gehanteerd te worden conform de vigerende wetgeving aangaande grondverzet
(Hoofdstuk XIII van het VLAREBO).
9.2
Water
Voor de discipline water worden geen milderende maatregelen voorzien.
9.3
Geluid en trillingen
De geluidsoverlast ten aanzien van de receptor mens kan beperkt worden door rekening
te houden met één of meerdere van de hieronder opgegeven maatregelen:
 Inzet van geluidsarm materieel: werktuigen voorzien van geluidsbeperkende
maatregelen (bv. geluidsgeïsoleerde motorcompartimenten);
 Werken in de zones met een toeristisch-recreatieve functie bij voorkeur uitvoeren
buiten het toeristische seizoen;
 Werken niet uitvoeren gedurende de nachtperiode;
 Voor het werfverkeer dient gestreefd te worden naar een maximaal gebruik van
bestaande routes van en naar de haven en voor zover mogelijk een maximale
ontlasting van de woonzones.
Ten slotte kan men de geluidshinder voor de omwonenden meer aanvaardbaar maken
aan de hand van duidelijke communicatie over aanvang en duur van de werkzaamheden.
Om de trillingshinder te beperken kunnen volgende milderende maatregelen in acht
worden genomen:
 Het verminderen van het werkingspercentage van de activiteit over een periode;
 Het kiezen van een rustiger alternatief;
 Het verminderen van het toegepaste energieniveau;
 Teneinde geen structurele schade te bekomen moet het momentane trillingsniveau
aan de fundering van een woning steeds lager zijn dan 5 mm/s gedurende de
volledige werkperiode;
 Gezien de veroorzaakte trillingsbelasting site-afhankelijk is, is het aangewezen om bij
de uitvoering van de werken een controlemeting naar trillinghinder en/of schade aan
gebouwen uit te voeren. Dit voornamelijk voor trillingveroorzakende activiteiten op
voornoemde kritische afstanden tot woningen en historische gebouwen.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
94/108
9.4
BE0113000079
Fauna en Flora
Voor de discipline fauna en flora worden geen milderende maatregelen voorgesteld.
9.5
Lucht
Voor de discipline lucht worden geen milderende maatregelen voorgesteld.
9.6
Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie
Er dient een optimale ruimtelijke en architecturale integratie in de omgeving worden
nagestreefd bij inplanting van de diverse types overstromingsmaatregelen. Daarnaast
dient de nodige aandacht uit te gaan naar de samenhang van het gehele geplande tracé
van overstromingsmaatregelen in Zeebrugge (fase 1 + fase 2). De toepassing van
verscheidene types overstromingsmaatregelen (muur, dijk, talud…) afhankelijk van de
beschouwde zone kan immers wel bijdragen aan een optimale ruimtelijke en
architecturale integratie in die welbepaalde zone, maar het is ook van belang dat er een
samenhangend ruimtelijk geheel gecreëerd wordt doorheen de diverse zones.
9.7
Mens – Ruimte
Voor het visueel-esthetische aspect van de ruimtebeleving is net zoals voor de discipline
landschap een optimale ruimtelijke en architecturale integratie van de
overstromingsmaatregelen in de omgeving belangrijk.
Om de fysieke barrièrewerking te milderen dienen voldoende doorgangen
(onderbrekingen in de dijk), trappen en/of hellingen voorzien te worden om de toegang
naar de overzijde van de dijken voor voertuigen, voetgangers en fietsers te verzekeren.
9.8
Mens – Mobiliteit
Voor het werfverkeer voor de aanvoer van materialen dient gestreefd te worden naar een
maximaal gebruik van bestaande routes van en naar de haven en voor zover mogelijk
een maximale ontlasting van de woonzones.
Bij de planning van de constructiewerkzaamheden dient een goede afstemming te
gebeuren van de uitvoeringsperiode van de diverse deelfasen van het project (i.e. in de
diverse zones binnen het projectgebied), zodanig dat alle zones binnen het projectgebied
ten allen tijde voldoende bereikbaar blijven.
Bovendien kan men de verkeershinder voor de omwonenden meer aanvaardbaar maken
aan de hand van duidelijke communicatie over aanvang en duur van de werkzaamheden.
Bij de voorbereiding van de op te maken aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning
dient (verdere) specifieke aandacht uit te gaan naar benodigde ruimte voor het uitvoeren
van draaimanoeuvres met vrachtwagens ter hoogte van de Kielbankstraat.
Ter hoogte van de Tijdokstraat kan een tekort aan parkeergelegenheid voor bewoners en
toeristen optreden door halvering van het aantal parkeerplaatsen ten gevolge van de
inplanting van een verbrede dijk. Potentieel kan dit probleem (gedeeltelijk) ondervangen
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
95/108
BE0113000079
worden door afstemming met de bouwplannen van het nieuwe clubhuis van de BZYC
(Brugse Zeil- en Yacht Club) in deze zone. Hierbij wordt immers de aanleg van een
parking overwogen.
9.9
Mens – Gezondheid en Veiligheidsaspecten
Milderende maatregelen met betrekking tot de discipline Mens – Gezondheid en
Veiligheidsaspecten zijn deze beschreven onder de hoofdstukken met betrekking tot de
disciplines Geluid en Mens – Ruimte.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
97/108
10
BE0113000079
Besluit
De geplande inplanting van diverse overstromingsmaatregelen in Zeebrugge in de
omgeving van het Prins Albertdok (fase 2) veroorzaakt beperkte, vaak lokale en tijdelijke
effecten. De gronden waar de overstromingsmaatregelen voorzien worden, zijn
momenteel reeds sterk verstoord en grotendeels reeds verhard, zodat geen effecten naar
bodem en water verwacht worden.
Geluids- en trillingshinder treedt enkel in de aanlegfase op. Gezien de korte afstand van
de woningen tot de werken kan verwacht worden dat de geluidsnormen wellicht
overschreden zullen worden, maar door de beperkte duur van de werken en het zoveel
mogelijk toepassen van de voorgestelde milderende maatregelen kan de hinder als
aanvaardbaar worden beschouwd.
Tijdens de aanlegfase kan geluidshinder voor een tijdelijke verstoring van de aanwezige
avifauna zorgen. De werken zijn echter lokaal, tijdelijk en voortschrijdend van aard.
Gezien vogels voorkomend ter hoogte van de haven van Zeebrugge reeds in zekere
mate gewoon zijn aan een verstoord geluidsklimaat, worden geen aanzienlijke effecten
verwacht.
Gezien het reeds drukke vrachtverkeer (schepen en vrachtwagens) in en om de haven
van Zeebrugge, zal de extra bijdrage van de emissies tijdens de constructiefase
verwaarloosbaar zijn. Er worden geen blijvende effecten op de luchtkwaliteit voorzien.
De bouw van dijken in de omgeving van het Prins Albertdok heeft een beperkte tot
positieve impact op de landschappelijke belevingswaarde onder meer gezien gestreefd
wordt naar een optimale inpassing van de dijken.
Er wordt geen aantasting van de visuele waarde van het bouwkundig erfgoed ‘Vismijn’
verwacht. Ook op het overige aanwezige bouwkundig erfgoed in de omgeving van het
Prins Albertdok wordt geen impact verwacht ten gevolge van de bouw van de
overstromingsmaatregelen.
Er is geen impact op mogelijk aanwezige archeologische waarden.
Er worden geen capaciteitsproblemen ten gevolge van het project verwacht gezien de
aanvoer van materialen pas plaatsvindt naarmate de werken vorderen, en gezien het
aandeel van het werfverkeer weinig significant is ten opzichte van de huidige
verkeersbelasting ter hoogte van de Kustlaan in de omgeving van de haven.
De gereduceerde bereikbaarheid ten gevolge van het tijdelijk geheel of gedeeltelijk
afsluiten van enkele straten ten behoeve van de constructiewerken werken is een tijdelijk
en beperkt effect. Tijdens de exploitatiefase, bij dreigende overstromingen, vormen de
dijken, muurtjes en taluds een onafgebroken en ondoordringbare barrière voor
gemotoriseerde voertuigen. Dit is een tijdelijk en onvermijdelijk effect.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
98/108
BE0113000079
Als algemene conclusie kan gesteld worden dat de geplande werken vanuit
milieuoogpunt aanvaardbaar zijn, mits de voorgestelde milderende maatregelen zo veel
als mogelijk in acht worden genomen.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
99/108
11
BE0113000079
Verklarende woordenlijst
Alternatief
Een andere keuzemogelijkheid, beantwoordend aan de doelstelling van het plan.
Faunistisch
Met betrekking tot de dierenwereld.
Floristisch
Met betrekking tot de plantenwereld.
Referentiesituatie
De toestand van het studiegebied, waarnaar gerefereerd wordt in functie van de
effectvoorspelling, omvattende: de huidige, gewijzigde en de wenselijke situatie.
Relict
Een relict is een overblijfsel uit vroegere tijd dat nog getuigt van de toestand die
toenmaals was. Met betrekking tot landschappen kunnen relicten zeer divers in aard
zijn en getuigen in vele gevallen van een wordingsgeschiedenis. In wezen zijn dit
punt-, lijn- en vlakvormige relicten.
Retourperiode
De tijdspanne waarbinnen statistisch mag verwacht worden dat een storm met
bepaalde karakteristieken zal optreden. Hoe hoger de retourperiode, hoe zwaarder de
storm. Een storm met een retourperiode van 50 jaar is een storm die statistisch
gezien 1 maal per 50 jaar voorkomt.
TAW
Tweede Algemene Waterpassing. Belgische standaard gebruikt om hoogtepeilen aan
te geven. 0 m TAW komt overeen met de gemiddelde laagste laagwaterstand bij
springtij in Oostende.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
101/108
12
Afkortingen
BNZ
Belgische deel van de Noordzee
BPA
Bijzonder Plan van Aanleg
BS
Belgisch Staatsblad
GRS
Gemeentelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan
GRUP
Gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan
IBA
Important Bird Area
IHD
Instandhoudingsdoelstellingen
KB
Koninklijk Besluit
m.e.r.
Milieueffectrapportage (het proces)
MB
Ministerieel Besluit
MER
Milieueffectrapport (het rapport)
PRS
Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan
RUP
Ruimtelijk Uitvoeringsplan
SBZ
Speciale beschermingszone
SBZ-H
Speciale beschermingszone: Habitatrichtlijngebied
SBZ-V
Speciale beschermingszone: Vogelrichtlijngebied
SHIP
Strategisch Haveninfrastructuurproject
RSV
Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen
TAW
Tweede Algemene Waterpassing
VEN
Vlaams Ecologisch Netwerk
VLAREBO
Vlaams Reglement betreffende de bodemsanering en de
bodembescherming
VLAREM
Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
BE0113000079
103/108
13
BE0113000079
Referentielijst
Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) (2011a). RAPPORT 30.
Instandhoudingsdoelstellingen voor speciale beschermingszones BE2500001
Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin, BE2500121 Westkust, BE2501033 Het
Zwin. Definitief rapport.
Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) (2011b). RAPPORT 31.
Instandhoudingsdoelstellingen voor speciale beschermingszones SBZ-H BE2500002
Polders, SBZ-V BE2500932 Poldercomplex, SBZ-V BE2501033 Het Zwin, SBZ-V
BE2301134 Krekengebied. Definitief rapport.
Agentschap Wegen en Verkeer (2010). A11 – Verbinden en verbeteren!
Informatiebrochure.
ARCADIS Belgium (2013). Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 1.
Verzoek tot ontheffing van project-MER. In opdracht van Agentschap Maritieme
Dienstverlening en Kust - Afdeling Kust.
Degraer, S., Courtens, W., Haelters, J., Hostens, K., Jacques, T., Kerckhof, F., Stienen,
E. & Van Hoey, G. (2010). Bepalen van instandhoudingsdoelstellingen voor de
beschermde soorten en habitats in het Belgische deel van de Noordzee, in het bijzonder
in beschermde mariene gebieden. Eindrapport in opdracht van de Federale
Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu,
Directoraat-generaal Leefmilieu. Brussel, België. 132 pp.
BMM (2009). Modeling the thermal impact of a cold sea-water release in the Port of
Zeebrugge. Part IV. Addendum bij Arcadis Belgium (juni 2008). Effectenstudie over het
gebruik van zeewater voor warmtevoorziening van de LNG-terminal (inclusief passende
beoordeling) – tweede versie.
Claeys, S., Dumon, G., Lanckneus, J. & Trouw, K. (2001). Mobile Turbidity Measurement
as a Tool for Determining Future Volumes of Dredged Material in Access Channels to
Estuarine Ports. Terra et Aqua, 84, September 2001, pp 8-16.
Paelinckx D., et al. (red.) (2009). Gewestelijke doelstellingen voor de habitats en soorten
van de Europese Habitat- en Vogelrichtlijn voor Vlaanderen. Mededelingen van het
Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek INBO.M.2009.6, Brussel, 669 p.
Resource Analysis i.s.m. ANTES Milieustudies, JOVECO, IMDC en Grontmij (2010).
Plan-MER Geïntegreerd Kustveiligheidsplan. In opdracht van Afdeling Kust.
TRITEL (2012). Project “aanleg van stormmuren” in De Haan-Wenduine. Verzoek tot
ontheffing van project-MER.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
104/108
BE0113000079
TVH Antea Group – West 8 (2013). Definitief architecturaal ontwerp
overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge. Analyse & Definitief rapport. In opdracht
van Agentschap MDK, Afdeling Kust.
VMM (2013). Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest - Jaarverslag Immissiemeetnetten
2012.
Wetlands International, 2006. Waterbird population estimates. Fourth Edition. Wetlands
International, Wageningen, The Netherlands.
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
105/108
14
Bijlagen
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
BE0113000079
BE0113000079
Bijlage 1
Luchtkwaliteitsdoelstellingen (bron: TRITEL, 2012)
Overstromingsmaatregelen haven Zeebrugge – FASE 2 – Verzoek tot ontheffing – Versie 2
BIJLAGE C LUCHTKWALITEITSDOELSTELLINGEN
In onderstaande tabel worden de actueel van toepassing zijnde, en de reeds vastgelegde
toekomstige luchtkwaliteitsdoelstellingen opgenomen, zoals af te leiden uit de Europese
regelgeving (overeenkomstig de Europese Kaderrichtlijn „Lucht‟ , herziening goedgekeurd op
14 april 2008)
Polluent
Middelingtijd
Grenswaarde
Overschrijdingsmarge
Datum waarop aan
de grenswaarde
moet voldaan
worden
Zwevende deeltjes (PM10)
Daggrenswaarde
voor de bescherming
van de gezondheid
van de mens
24 uur
50 µg/m3 PM10 mag
niet meer dan 35
keer per jaar worden
overschreden.
50% bij de inwerkingtreding
van
deze
richtlijn, op 1 januari
2001 en daarna om
de twaalf maanden
met een gelijkblijvend
jaarpercentage
afnemend tot 0%
uiterlijk 1 januari 2005
1 januari 2005
Jaargrenswaarde
voor de bescherming
van de gezondheid
van de mens
kalenderjaar
40 µg/m3 PM10
20% bij de inwerkingtreding
van
deze
richtlijn, op 1 januari
2001 en daarna om
de twaalf maanden
met een gelijkblijvend
jaarpercentage
afnemend tot 0%
uiterlijk 1 januari 2005
1 januari 2005
Zwevende deeltjes (PM2,5)
Jaargrenswaarde
voor de bescherming
van de gezondheid
van de mens
kalenderjaar
25 µg/m3 PM10
1
1 januari 2015
1
: tot 2015 geldt de waarde als streefwaarde; voor 2020 staat een indicatieve waarde van 20 µg/m³ vermeld. In
2013 wordt een herevaluatie voorgesteld
Stikstofdioxide (NO2) en stikstofoxiden (NOX)
80
Uurgrenswaarde
voor de bescherming
van de gezondheid
van de mens
1 uur
200 µg/m3 NO2 mag
niet meer dan 18
keer
per
kalenderjaar worden
overschreden
50% bij de inwerkingtreding
van
deze
richtlijn, op 1 januari
2001 en daarna om
de twaalf maanden
met een gelijkblijvend
jaarpercentage
afnemend tot 0%
1 januari 2010
Jaargrenswaarde
voor de bescherming
van de gezondheid
van de mens
Kalenderjaar
40 µg/m3 NO2
50% bij de inwerkingtreding
van
deze
richtlijn, op 1 januari
2001 en daarna om
de twaalf maanden
met een gelijkblijvend
jaarpercentage
afnemend tot 0%
1 januari 2010
H.111088.0508| Project "aanleg van stormmuren" in De Haan-Wenduine
Polluent
Middelingtijd
Grenswaarde
Overschrijdingsmarge
Datum waarop aan
de grenswaarde
moet voldaan
worden
uiterlijk 1 januari 2010
3
Alarmdrempel
uurbasis
400
µg/m
NO2
gedurende
3
opeenvolgende uren
Geen
overschrijdingsmarge
1 januari 2010
Jaargrenswaarde
voor de bescherming
van de vegetatie
Kalenderjaar
30 µg/m3 NOx
Geen
overschrijdingsmarge
19 juli 2001
In Vlaanderen zijn
evenwel
geen
gebieden
gedefinieerd waar
de
grenswaarde
van toepassing is
Zwaveldioxide (SO2)
Uurgrenswaarde
voor de bescherming
van de gezondheid
van de mens
1 uur
350 µg/m3 mag niet
meer dan 24 keer
per
kalenderjaar
worden
overschreden
150 µg/m3 (43%) bij
de
inwerkingtreding
van deze richtlijn, op
1 januari 2001 en
daarna om de twaalf
maanden met een
gelijkblijvend jaarpercentage afnemend tot
0% uiterlijk 1 januari
2005
1 januari 2005
Daggrenswaarde
voor de bescherming
van de gezondheid
van de mens
24 uur
125 µg/m3 mag niet
meer dan 3 keer per
kalenderjaar worden
overschreden
geen
1 januari 2005
Koolstofmonoxide (CO)
Grenswaarde
voor
de bescherming van
de gezondheid van
de mens
Gemiddeld dagelijks
maximum over 8 uur
10 mg/m3
6 mg/m3 op 13
december 2000, op 1
januari
2003
en
daarna om de 12
maanden afnemend
met 2 mg/m3, om op
1 januari 2005 uit te
komen op 0%
1 januari 2005
Polluent
Middelingtijd
Grenswaarde
Overschrijdingsmarge
Datum waarop aan
de grenswaarde
moet voldaan
worden
Kalenderjaar
0,5 µg/m3
100% 1 januari 2001
–
12
maanden
afnemend tot 0% op
1 januari 2005 (2010)
1 januari 2005
Lood (Pb)
Jaargrenswaarde
voor de bescherming
van de gezondheid
van de mens
(1 januari 2010)
Benzeen (C6H6)
Jaargrenswaarde
voor de bescherming
van de gezondheid
van de mens
Kalenderjaar
5 µg/m3
1 januari 2010
Bijlagen
81
Polluent
Middelingtijd
Grenswaarde
Overschrijdingsmarge
Datum waarop aan
de grenswaarde
moet voldaan
worden
daggemiddelde
50 µg/m³ (als 98P)
-
-
Gemiddeld dagelijks
maximum over 8 uur
120 µg/m³ (25 x
gemiddelde over 3
jaar)
Grenswaarde nog niet
definitief
1 januari 2010
Ozon (O3)
Streefwaarde voor
de bescherming van
de gezondheid van
de mens
Opmerkingen
M.b.t. de vermelde grenswaarden dient gesteld dat het voldoen hieraan zeker niet impliceert
dat er geen gezondheidseffecten meer zullen zijn. Dit is zeker het geval m.b.t. fijn stof
waarvan aangenomen wordt dat er geen onderste concentratie bestaat beneden dewelke er
geen (gezondheids)effecten meer zouden optreden. In die zin dient systematisch gestreefd
te worden naar de laagste concentraties. Dit zit enigszins vervat in de nieuwe kaderrichtlijn
lucht die streefwaarden hanteert voor de reductie van PM2,5. Hierbij dient wel aangegeven
te worden dat de aangenomen grenswaarden inzake PM2,5 aanzienlijk hoger zijn dan
doelstellingen welke in (sommige) andere landen gehanteerd worden. Zo zou in de USA een
grenswaarde van 15 µg/m³ gehanteerd worden (te vergelijken met de aanzienlijk hogere 25
µg/m³ die in 2015 in de EU van kracht zou worden en tegen 2020 tot 20 µg/m³ zou kunnen
aangescherpt worden!).
Niettegenstaande de ingevoerde doelstellingen inzake PM2,5, welke als schadelijker kan
beschouwd worden dan PM10, heeft Nederlands onderzoek aangetoond dat alsnog het
respecteren van de daggemiddelde doelstelling inzake PM10 de meest kritische factor blijft
ten aanzien van het al of niet voldoen aan de luchtkwaliteitseisen. Dit heeft vnl. te maken
met de hoogte van de jaargemiddelde PM2,5 doelstellingen.
82
H.111088.0508| Project "aanleg van stormmuren" in De Haan-Wenduine
Kantoren
www.arcadisbelgium.be
Antwerpen- Berchem
Hasselt
Gent
Citylink - Posthofbrug 12
Eurostraat 1 – bus 1
Kortrijksesteenweg 302
B-2600 Berchem
B-3500 Hasselt
B-9000 Gent
T +32 3 360 83 00
T +32 11 28 88 00
T +32 9 242 44 44
F +32 3 360 83 01
F +32 11 28 88 01
F +32 9 242 44 45
Brussel
Liège
Charleroi
Koningsstraat 80
26, rue des Guillemins, 2ème étage
119, avenue de Philippeville
B-1000 Brussel
B-4000 Liège
B-6001 Charleroi
T +32 2 505 75 00
T +32 4 349 56 00
T +32 71 298 900
F +32 2 505 75 01
F +32 4 349 56 10
F +32 71 298 901
ARCADIS Belgium nv/sa
BTW BE 0426.682.709
RPR BRUSSEL
ING 320-0687053-72
IBAN BE 38 3200 6870 5372
SWIFT BIC BBRUBEBB
Maatschappelijke zetel
Brussel
Koningsstraat 80
B-1000 Brussel
Adviesverlening, studie en ontwerp van gebouwen, infrastructuur, milieu en ruimtelijke ordening. Detachering van projectmedewerkers.
Dit rapport is afgeprint op papier met het FSC-label

Project review

Havenrijtoer Rotterdam 12-10-2014

Beste zeilers, We zijn inmiddels alweer juni en

OMLEIDINGSPLAN SIGNALISATIEPLAN

Activiteiten week IV Cultuurtraject SKVR 2013-2014

Tweede seizoenszege voor Bossuyt

Concept havenreglement - Watersport Vollenhove

Eindejaarstips: Belastingen en ondernemerstips

Bijlage V Ontheffingsregeling