Gasvondst Slochteren-1 - Groningen Perspectief

26/11/14
Gasvondst Slochteren-1 (1959)
NL Gas Productie
Bevingen
in Groningen
–
Hoe zit dat nu?
Slochteren
Groningen
Offshore
Rien Herber
Land
Offshore
Land
Infoversum, 22 november 2014
Source: EBN 2010
Rotliegend Zandsteen Reservoir
De Wereldreis van Nederland
Nederland – 250 miljoen jaar geleden
550 miljoen jaar geleden - nu
30° N!
0º!
Onderdeel v.d. Europese plaat
Bron: SPB Atlas, 2011
Woestijn Afzettingen
C. Scotese !
Bron: Berendsen 2004
6!
Groningen Gasveld – Noord-Zuid Sectie
Groningen Gasveld – Top Reservoir
Eemshaven
0
Delfzijl
1 km
Groningen
2 km
Goed gesorteerde, afgeronde
zandkorrels
3 km
1
26/11/14
Groningen: het grootste gasveld in NW Europa
Groningen Gasveld – Locaties van Epicentra
Groningen Bevingen – Frequentie/Magnitude Relatie
Kerngegevens:
•  Oppervlak: 862 km2
•  Diepte: ca 3 km
•  Initiële reserves: 2875 x 109 m3 (BCM)
•  Resterende reserves: 750 x 109 m3 (BCM)
•  Gas kwaliteit: CH4 81.2%
N2 14.3%
CO2 0.9%
•  Aantal boorputten: 333
•  Productie locaties: 29
•  Piek Vermogen: 2900 GW
Bevingen 1996-2012
10!
Bron: KNMI 2012
Groningen Gasveld – Top Reservoir
Aantal bevingen
Groningen Gasveld – Aantal bevingen per jaar
Rotliegend Zandsteen
A.  In boorkern
B.  Onder de microscoop
jaar
Bron: KNMI, 2014
Rotliegend Reservoir – Drukgedrag van Putten
Differentiële Compactie en Breuken
Gas Productie
Bodemdaling
Gewicht van
Bovenliggend Gesteente
(2012)
km
druk (bar)
(druk 700-900 bar)
cm’s
gas reservoir
250m
Initiële druk: 300-350 bar
Initiële druk: 300-350 bar
km
Productie (miljard m3)
Source: NAM, 2013
Bron: NAM, 2012
2
26/11/14
Beving-dichtheid per Breuk
Groningen – Breukpatroon in het Reservoir
Breukpatroon
en
Lokatie Bevingen
(M>1.5)
10 km
Aantal bevingen per breuksegment
10 km
Source: NAM 2013
Huizinge Beving, 16 Augustus 2012
Uitbreiding Meetnetwerk
in
2014
Vergelijk Huizinge Bevingen 2009 (M = 2.7) en 2012 (M = 3.6)
2009
Horizontaal - X
•  59 nieuwe 200m diepe boorgaten
•  59 accelerometers a/h oppervlak
•  4 boorgat breed-band sensors
Horizontaal - X
Horizontaal - Y
Versnelling (cm/sec2)
Versnelling (cm/sec2)
Gemeten Versnelling op meetstation Middelstum-1
Horizontaal - Y
Verticaal
2012
Horizontaal - X
Verticaal
Horizontaal - Y
•  2 diepe (3000m) boorgat sensoren
Verticaal
Bron: NAM, 2014
Source, KNMI 2012
Source, KNMI 2012
Huizinge Beving – Intensiteit
Seismische Intensiteits Schaal (EMS-98)
Intensiteit
Effect
Beschrijving
I
II
Versnelling
2
(cm/s )
<1
1-2
Niet gevoeld
Zelden gevoeld
III
2-3
Zwak
IV
3-6
Alom
waargenomen
V
6 - 15
Sterk
VI
15 - 30
Lichte Schade
Wordt door niemand gevoeld; alleen seismografische registratie
Wordt alleen gevoeld door sommige mensen in rust binnenshuis; meestal op
bovenverdiepingen van gebouwen
Wordt gevoeld door beperkt aantal mensen als een licht zwaaiend of bevende
beweging; waarneembaar schudden van voorwerpen
De beving wordt binnenshuis door velen waargenomen, buitenshuis slechts
door enkelen; Sommigen worden gewekt uit hun slaap; Het trillingsniveau kan
beangstigend zijn; Ramen, deuren en vaatwerk rammelen; Hangende
voorwerpen beginnen te zwaaien; Geen schade aan gebouwen
De beving wordt binnenshuis door de meeste mensen gevoeld, buitenshuis
door velen; Velen worden gewekt uit hun slaap; sommigen rennen naar buiten;
Delen van gebouwen trillen; de meeste voorwerpen staan/hangen aanzienlijk
te zwaaien; Vaatwerk en glaswerk rammelen; de vibraties zijn sterk;
Topzware voorwerpen vallen om; deuren en ramen zwaaien open en dicht
Wordt door iedereen zowel binnen- als buitenshuis gevoeld; meeste mensen
binnenshuis worden bang en rennen naar buiten; voorwerpen vallen van de
wand; Lichte schade aan gebouwen bv scheuren in pleisterwerk
Meeste mensen rennen naar buiten; meubels verschuiven en voorwerpen
vallen van stellingen; vele gebouwen hebben lichte tot aanzienlijke schade;
scheuren in muren en omvallende schoorstenen.
Algemene schade aan gebouwen; zwakke bouwwerken gedeeltelijk vernield
Vele gebouwen zwaar beschadigd; algemene schade aan funderingen;
ondergrondse pijpleidingen breken
VII
30 - 60
Schade
VIII
IX
60 - 160
160 - 300
Vernielend
Verwoestend
EMS = European Macroseismic Scale
16 Augustus 2012
!
Site Respons hangt af van Bodemsamenstelling
Eemshaven
Delfzijl
Vsh 2000 – 3000 m/s
Vsh 100 – 200 m/s
Groningen
Source: KNMI 2013
Source: Deltares, 2014
3
26/11/14
Workshop on Fragility of the Built
Environment in Groningen
Bodemkaart Groningen
Kabinets Besluit – Productie Vermindering
‘Opslinger Effect’ van de Bodem
Jaarlijkse Productie (BCM)
Eemshaven
Eemshaven
hoog
Versterking 2-3 Hz
laag
Delfzijl
Delfzijl
Groningen
Groningen
5 Clusters
rond Loppersum
Source: Alterra 2006
andere clusters
Source: Tijn Berends, RUG, 2014
Productie locaties met gereduceerde productie
Andere productie locaties
Source: NAM, 2014
Bron: Alterra, 2006
Satellitet locatie
Gas pijplijn
30
Groningen Gasveld – Aantal bevingen per jaar
Voorspelde Compactie voor 2014 - 2017
Alle Clusters Produceren
Druk Verschil
2014 – 2017
5 Clusters Produceren op 20%
2014
met 5 Clusters op 20%
Aantal bevingen
Compaction (m)
Drukverschil
(bar)
2014
M>1.5
10 km
10 km
jaar
10 km
Source: TNO, 2014
Source: TNO, 2014
Bron: KNMI, 2014
Voorspelling Maximum Magnitude
(worst case - alle clusters produceren)
Periode
Versnellingscontouren
Gasproductie en Consumptie in Nederland
2% kans op
overschrijding in
komende 10 jaar
Maximum Magnitude
Slochteren
Groningen
Gas Consumptie
(41.5 BCM)
industrie
Offshore
Offshore
centrales
huishoudens
Land
Land
tuinbouw
overig
2050
Bron: Platform Nieuw Gas 2008
Bron: EBN 2010
Bron: NAM, 2014
Bron: ARUP, 2014
4
26/11/14
5

Download Report