2 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 3 Ethias Gemeen Recht Ethias Gemeen Recht, onderlinge verzekeringsvereniging, Rue des Croisiers 24 - 4000 LUIK Verzekeringsonderneming toegelaten onder het nr. 0165 voor de beoefening van de takken Ongevallen en Ziekte (KB van 4 en 13 juli 1979, BS van 14 juli 1979). RPR Luik BTW BE 0402.370.054 www.ethias.be Rekening Belfius Bank: BE30 0910 0078 3911 – BIC : GKCCBEBB [email protected] NATIONALE ZETEL Rue des Croisiers, 24 4000 LUIK Tel. + 32 (0)4 220 31 11 Fax + 32 (0)4 220 30 05 ZETEL VOOR VLAANDEREN Prins-Bisschopssingel 73 3500 HASSELT Tel. + 32 (0)11 28 21 11 Fax + 32 (0)11 28 20 20 ZETEL VOOR HET DUITSTALIGE GEWEST Klötzerbahn 24-26 4700 EUPEN Tel. + 32 (0)87 59 10 00 Fax + 32 (0)87 59 10 09 4 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 5 Veel meer dan alleen verzekeren ... In dit beheersverslag brengen we niet alleen gedetailleerd cijfermateriaal over onze vereniging (ons incasso stijgt met +3,25 % van 153 miljoen euro naar 158 miljoen en ons resultaat bedraagt 2,4 miljoen). We maken ook de balans van het voorbije jaar op. Voor 2013 zijn er drie elementen die wij graag in de kijker willen zetten. Drie elementen die een mooie uiting zijn van onze wens om onze verzekerden meer te bieden dan enkel een dekking van om het even welk type risico. 1. Preventie voorop Tijdens de Dag van de Collectiviteiten op 24 juni in Namen pakten wij uit met de lancering van de "Ethias Prevention Awards": de nieuwe preventietrofeeën voor al onze verzekerden van de openbare sector. Dit initiatief, georganiseerd met de steun van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, bekroonde de best practices in de sector op het vlak van preventie. In totaal werden er 6 trofeeën in 5 categorieën uitgereikt. Deze trofeeën zijn een bekroning voor de initiatieven op verschillende preventiedomeinen: veiligheid van het personeel, preventie tegen brand en diefstal, opleidingsmodules rond veiligheid, communicatieplannen. Dit evenement was zo succesvol qua deelnemers dat een volgende editie reeds in de steigers staat. 2. De uitdagingen van de vergrijzing Ethias, Integrale en P&V zijn mutualistische en coöperatieve actoren die dezelfde waarden delen inzake maatschappelijke innovatie. Vanuit die visie zijn zij in 2013 gestart met een reeks van colloquia over vergrijzing in België. Onze ambitie? Het kader en de uitdagingen van de vergrijzing definiëren alsook concrete oplossingen aanreiken, met de medewerking van prominente gastsprekers uit de academische, politieke en economische wereld. Wij zijn van mening dat wij nuttig werk kunnen verrichten door de krachten te bundelen rond deze problematiek die centraal staat bij onze aangesloten collectiviteiten en ondernemingen. 3. Dubbele bekroning voor innovatie Ethias wordt voor het 3de opeenvolgende jaar bekroond voor een innovatie die in overeenstemming is met haar maatschappelijk engagement: de waarborguitbreiding "Een hart voor sport" in het kader van de collectieve contracten "sportongevallen". Ethias was namelijk de eerste verzekeraar in België om een dekking te bieden voor cardiovasculaire risico's tijdens de beoefening van een sport binnen een club, federatie, school of andere instelling. Voor één euro per jaar en per verzekerde kunnen deze organisaties voortaan hun leden verzekeren. De dekking omvat alle medische kosten gekoppeld aan het cardiovasculaire ongeval, de blijvende invaliditeit, de tijdelijke ongeschiktheid, maar ook de begrafeniskosten en de uitkering van een kapitaal overlijden. Wij ontvingen een andere DECAVI Innovatietrofee, ditmaal in de categorie Levensverzekeringsproducten, voor Publi-Plan: een unieke tool die toelaat diverse simulaties uit te voeren voor een betere raming van de financiële last die de loonkosten, de weddemassa en pensioenverplichtingen vertegenwoordigen voor het personeel van een openbare entiteit. Voor Ethias betekent innoveren haar maatschappelijk engagement als verzekeraar ten volle nakomen en oplossingen aanreiken om haar verzekerden optimaal te beschermen. Wij blijven de banden met onze verzekerden versterken, waaronder de openbare Collectiviteiten op de eerste rij. Om de referentiepartner bij uitstek te blijven streeft onze onderneming ernaar om haar producten en diensten op permanente en innovatieve wijze te verbeteren. Bernard Thiry Daniel Bacquelaine Directeur-generaal Voorzitter van de Raad van bestuur Voorzitter van het Directiecomité 6 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 Inhoud Governance (op 31 januari 2014) .............................................................................................................. 8 Het Directiecomité ...................................................................................................................................... 8 De Raad van bestuur .................................................................................................................................. 8 Het Raadgevend comité ............................................................................................................................. 9 Het Auditcomité .......................................................................................................................................... 9 Het Benoemings- en Remuneratiecomité .............................................................................................. 10 De Commissaris ........................................................................................................................................ 10 Beheersverslag ......................................................................................................................................... 12 1 Het jaar 2013 in enkele data en markante feiten............................................................................... 13 2 Resultaten 2013 ................................................................................................................................... 14 2.1 Kerncijfers ...................................................................................................................................................... 14 2.2 Premies .......................................................................................................................................................... 14 2.3 Uitkeringen .................................................................................................................................................... 14 3 Getrouw overzicht van de ontwikkeling, van de resultaten en van de positie van de vennootschap ...................................................................................................................................... 15 3.1 Analyse van de resultaten van het boekjaar ................................................................................................. 15 3.1.1 Collectiviteiten en Ondernemingen ........................................................................................................ 15 3.1.2 Financiën ................................................................................................................................................. 15 3.2 Wettelijke coëfficiënten ................................................................................................................................. 18 3.2.1 Staat betreffende de expliciete solvabiliteitsmarge ............................................................................... 18 3.2.2 Dekking van het technisch passief (met limieten) .................................................................................. 18 3.3 Evolutie van de vrije reserves ........................................................................................................................ 18 3.4 Beoordeling van de interne controle ............................................................................................................. 19 3.5 Belangrijke risico's (blootstelling en beheersbeleid) en gebruik van de financiële instrumenten van de vennootschap ................................................................................................................................................ 20 3.5.1 Governance inzake risicobeheer ............................................................................................................. 20 3.5.2 Solvency II ............................................................................................................................................... 21 3.5.3 Risk Appetite ........................................................................................................................................... 21 3.5.4 Verzekeringsrisico's ................................................................................................................................. 21 3.5.5 Financiële risico's .................................................................................................................................... 22 3.5.6 Operationele risico's ............................................................................................................................... 22 3.6 Herverzekering .............................................................................................................................................. 22 3.7 Informatie betreffende milieu‐ en personeelsaangelegenheden .................................................................. 23 4 Gebeurtenissen die na de afsluiting van het boekjaar hebben plaatsgevonden .......................... 24 Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 7 5 Informatie over de omstandigheden die een aanzienlijke invloed kunnen hebben op de ontwikkeling van de vennootschap....................................................................................................24 5.1 Deelneming Vitrufin nv .................................................................................................................................. 24 6 Rechtvaardiging van de onafhankelijkheid en de competentie van de leden van het audit- en risicocomité van Ethias Gemeen Recht ovv .....................................................................................25 7 Externe functies uitgeoefend door de leiders van Ethias Gemeen Recht ovv (op 31/01/2014) ...26 8 Verslag van de commissaris over de jaarrekeningen over het boekjaar afgesloten op 31 december 2013 .....................................................................................................................................28 Verslag over de jaarrekening – Oordeel zonder voorbehoud...............................................................28 Verslag over andere door wet- en regelgeving gestelde eisen ............................................................28 9 Toelichting bij de rubrieken van de balans en de resultatenrekening ...........................................30 9.1 Balans ............................................................................................................................................................ 30 9.1.1 Actief ....................................................................................................................................................... 30 9.1.2 Passief ..................................................................................................................................................... 30 9.2 Resultatenrekening........................................................................................................................................ 31 9.2.1 Technische rekening ................................................................................................................................ 31 9.2.2 Niet‐technische rekening ........................................................................................................................ 31 10 Balans, resultatenrekening en toelichtingen ....................................................................................33 10.1 Balans ............................................................................................................................................................ 34 10.2 Resultatenrekening........................................................................................................................................ 35 10.3 Toelichting ..................................................................................................................................................... 37 8 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 GOVERNANCE (OP 31 JANUARI 2014) Het Directiecomité Naam Functie Bernard Thiry Voorzitter van het Directiecomité (CEO) Benoît Verwilghen Ondervoorzitter van het Directiecomité (Vice-CEO) – Chief financial officer (CFO) Frank Jeusette Chief risk officer (CRO) Luc Kranzen Directies particulieren Philippe Lallemand Directies collectiviteiten Renaud Rosseel Commerciële directie collectiviteiten en ondernemingen Noord De Raad van bestuur Naam Functie Daniel Bacquelaine volksvertegenwoordiger-burgemeester, Chaudfontaine Voorzitter Oswald Adriaensen Onafhankelijk bestuurder Bestuurder Jacques Braggaar Adjunct-secretaris-generaal van de NVSM Brussel Bestuurder Willy Demeyer Burgemeester, Luik Bestuurder Jean-Pierre Grafé Voormalig minister, Luik Bestuurder Steve Stevaert Ere-gouverneur, Hasselt Bestuurder Karl Van Borm Financieel directeur, Antwerpen Bestuurder Alexander Vercamer Eerste gedeputeerde Provincie Oost-Vlaanderen Bestuurder Bernard Thiry Voorzitter van het Directiecomité Bestuurder Benoît Verwilghen Ondervoorzitter van het Directiecomité – Chief financial officer Bestuurder Frank Jeusette Chief risk officer - Lid van het Directiecomité Bestuurder Luc Kranzen Directies particulieren - Lid van het Directiecomité Bestuurder Philippe Lallemand Directies collectiviteiten - Lid van het Directiecomité Bestuurder Renaud Rosseel Commercieel directeur - Lid van het Directiecomité Bestuurder Daniël Van de Wynckel Ere-directeur bestuurder van de c.v.b.a. huisvesting “Scheldevallei” Adviseur Marc Wellens Oud-gedeputeerde, Antwerpen Adviseur Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ Het Raadgevend comité Naam Functie Voorzitter Daniel Bacquelaine Luc Asselman volksvertegenwoordiger-burgemeester, Chaudfontaine Bestuurder van de "Watergroep", Brussel Willy Borsus Burgemeester-volksvertegenwoordiger, Somme-Leuze Lid Nikolaas Bourgeois Schepen, Staden Lid Frieda Brepoels Burgemeester, Bilzen Lid Ludwig Caluwé Gedeputeerde Provincie Antwerpen Lid Anne Sophie Charle Coördinator-supervisor van de Stichting Mons 2015, Bergen Lid Philippe Close Schepen, Brussel Lid René Collin Gedeputeerde Provincie Luxembourg Lid Jozef De Borger Provincieraadslid, Vlaams-Brabant Lid Yannick De Clercq Regeringscommissaris bij de UGent, UZ Gent en AUGent, Gent Lid Marc Deconinck Burgemeester, Beauvechain Lid Dirk De fauw Gedeputeerde Provincie West-Vlaanderen Lid Hugo De Haes Schepen, Kapelle-op-den Bos Lid Vincent De Wolf Burgemeester, Etterbeek Lid Christiane Franck Voorzitter van het directiecomité van Vivaqua, Brussel Lid Joseph Georges Federaal gedeputeerde en 1ste schepen, Huy Lid Leentje Grillaert Schepen, Wetteren Lid Andries Gryffroy Provincieraadslid, Oost-Vlaanderen Lid Lid Kattrin Jadin Federaal gedeputeerde en gemeenteraadslid, Eupen Lid Olivier Jusniaux Directeur generaal, Charleroi Lid Koen Kennis Schepen, Antwerpen Lid Alain Lefebvre Eerste schepen, Oudergem Lid Marie Christine Marghem Federaal gedeputeerde en 1ste schepen, Doornik Lid Patrick Melis Directeur-generaal, Provincie Henegouwen Lid Paul-Emile Mottard Gedeputeerde Provincie Luik Lid Michel Paves Voorzitter van de toezichtsraad van Smacl, Parijs Lid Benoît Piedboeuf Burgemeester, Tintigny Lid Maxime Prévot Volksvertegenwoordiger-burgemeester, Namen Lid Guy Reynebeau Gemeenteraadslid, Gent Lid Vincent Scourneau Burgemeester, Eigenbrakel Lid Anne Sobrie Gemeenteraadslid, Sint-Genesius-Rode Lid Bart Somers Burgemeester, Mechelen Lid Eliane Tillieux Waals minister en gemeenteraadslid, Namen Lid Bart Tommelein Eerste schepen, Oostende Lid Jacques Vandebosch Oud-gemeenteraadslid, Seraing Lid Marc Vandeput 1ste gedeputeerde Provincie Limburg Lid Liesbeth Van der Auwera Burgemeester, Bree Lid Inga Verhaert Gedeputeerde Provincie Antwerpen Lid Het Auditcomité Naam Functie Jean-Pierre Grafé Oswald Adriaensen Lid Willy Demeyer Lid Alexander Vercamer Lid Voorzitter 9 10 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 Het Benoemings- en Remuneratiecomité Naam Functie Daniel Bacquelaine Voorzitter Oswald Adriaensen Lid Jacques Braggaar Lid Steve Stevaert Lid De Commissaris PwC – Bedrijfsrevisoren bcvba Woluwe Garden, Woluwedal 18 – B-1932 Sint-Stevens-Woluwe Vertegenwoordigd door J. TISON, Erkend revisor Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 11 12 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 BEHEERSVERSLAG Opmerking ter inleiding Dit verslag houdt rekening met hetgeen in het koninklijk besluit van 17 november 1994 is bepaald over de jaarrekeningen van verzekeringsondernemingen en van het Wetboek der vennootschappen. Verslag van de Raad van bestuur van Ethias Gemeen Recht aan de gewone algemene vergadering van de aangeslotenen, bijeengekomen op 23 juni 2014 te Gent. Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 1 13 Het jaar 2013 in enkele data en markante feiten 14 maart:: De audit uitgevoerd door de vzw Forum Ethibel over de boekhoudjaren 2011-2012 staat in overeenstemming met de Ethische Investeringscode. Sinds 2013 wordt er driemaandelijks een controle uitgevoerd. Deze initiatieven passen in een controledynamiek van de afstemming van onze Ethische Investeringscode en van onze investeringen. 17 april: Publicatie van het 1ste nummer van de e-newsletter Info Pensioenen uitgegeven door het departement Oplossingen Pensioenen Collectiviteiten van Ethias in samenwerking met Kluwer. 15 mei: DECAVI-Trofee Ethias wordt voor het 3de opeenvolgende jaar bekroond voor een innovatie die in overeenstemming is met haar maatschappelijk engagement: de waarborguitbreiding "Een hart voor sport" in het kader van de collectieve contracten "sportongevallen". Ethias is de eerste verzekeraar in België die een dekking biedt voor cardiovasculaire ongevallen tijdens de beoefening van een sport binnen een club, federatie, school of andere instelling. 17 mei: De campagne "Buurtfiksers" van Ethias sleept 3 awards in de wacht en wordt zo de meest bekroonde campagne van de Best of Activation Awards 2013 die door de Association of Communication Companies (ACC) wordt uitgereikt aan de beste commerciële campagnes van het jaar. 31 mei: De Ethias Trophy ontvangt de "Trofee 2012 voor Sport en Duurzame Ontwikkeling" van het Internationaal Olympisch Comité. Een bijzonder mooie bekroning voor de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de Ethias Trophy, die bovendien perfect aansluit bij ons beleid inzake Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). 24 juni: Tijdens de algemene vergadering, die in Namen plaatsvond, werd de heer Daniel Bacquelaine benoemd om de heer Stevaert op te volgen als voorzitter van de Raad van bestuur. 25 juni: Ethias wordt voor het tweede jaar op rij verkozen als "favoriete verzekeraar van de Belgen" in de categorie "verzekeringsonderneming" tijdens het "European Trusted Brands"-onderzoek van Reader's Digest. 10 juli: Ethias Gemeen Recht ovv neemt deel aan de oprichting van een coöperatieve vennootschap, EthiasCo genaamd. 14 augustus: Bernard Thiry, Voorzitter van het Directiecomité van Ethias, wordt uitgeroepen tot Ereburger van de Stad Luik. 23 september: Het nieuwe kantoor van Brugge opent zijn deuren. Het betreft het prototype van een nieuw kantoormodel om een innovatief antwoord te geven op de uitdagingen van de toekomst en de behoeften van onze cliënten die voortdurend evolueren. In het kader van de week van de Mobiliteit ontvangt Ethias het 3-sterrenlabel "tous vélo actifs" van het Waalse Gewest. Ethias behoort tot de top 5 van de meest dynamische maatschappijen ter zake. 15 oktober: De campagne "Ethias Buurtfiksers" wint een award op het wereldkampioenschap van de reclame (Echo Awards in Chicago) dat de beste direct-marketingcampagnes ter wereld bekroont. 21 oktober: Ethias behaalt de titel van "beste werkgever van Limburg 2013" tijdens een wedstrijd georganiseerd door de krant Het Belang van Limburg. 23 oktober: Ethias ontvangt opnieuw een Decavi-trofee voor innovatie, dit keer in Leven voor Publi-Plan: een unieke tool die toelaat diverse simulaties uit te voeren voor een betere raming van de financiële last die de loonkosten, de loonmassa en de pensioenverplichtingen voor het personeel van een openbare entiteit vertegenwoordigen. 12 november: Het nieuwe Welcome Magazine van Ethias sleept in New York maar liefst 5 Pearl Awards in de wacht. 15 november: Ethias organiseert samen met P&V en Integrale het eerste colloquium over de vergrijzing in Brussel. Dit 1ste colloquium stelde een objectieve diagnose op het vlak van vergrijzing via een overzicht van de uitdagingen die alle betrokken partijen zullen moeten opnemen. Tijdens deze studievoormiddag wisselden meerdere gerenommeerde sprekers elkaar af. Onder de bijna 300 aanwezigen noteerden we onder meer Monica De Coninck, Minister van Werk, en Jean-Pascal Labille, Minister van Overheidsbedrijven 25 november: Ethias ontvangt de Caïus-prijs 2013 uitgereikt door de vzw Prométhéa in de categorie "bedrijfsmecenaat" voor haar drievoudig partnership met de Erfgoeddagen in Wallonië, Artikel 27 en de Vereniging van culturele centra van de Franse Gemeenschap van België. 11 december: Ethias organiseert de eerste editie van de "Ethias Prevention Awards", met de steun van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Deze awards belonen de best practices van de openbare sector op het vlak van preventie. 14 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 2 Resultaten 2013 Op de volgende pagina's zal de lezer alle cijfergegevens terugvinden m.b.t. het boekjaar 2013, waarvan hieronder een overzicht. Het incasso bedraagt 158.560 duizend euro voor het jaar 2013 tegen 153.562 duizend euro voor het jaar 2012. Dit is een stijging met 3,25 %. Dit incasso houdt rekening met een geaccepteerde herverzekeringspremie in "diverse geldelijke verliezen" voor 3.318 duizend euro. Het nettoresultaat bedraagt 2.406 duizend euro eind december 2013, na proportionele herverzekering met Ethias nv. 2.1 Kerncijfers Cijfers in duizend euro Omzetcijfer (vóór proportionele herverzekering met Ethias nv) Aantal verzekerden 31 december 2013 158.560 31 december 2012 153.562 1.596 1.608 Balansvoet 2.543.156 2.485.466 Technische voorzieningen 1.024.946 995.637 Beleggingen 1.503.077 1.433.797 Dekking van de solvabiliteitsmarge 3.376 % 3.306 % Dekking van het technisch passief 110 % 108 % 2.2 Premies Cijfers in duizend euro 31 december 2013 31 december 2012 148.868 144.204 Bijdragen aanvaarde herverzekering 3.375 3.200 Bijdragen aan het indexeringsfonds 6.317 6.158 158.560 153.562 Gewone bijdragen TOTAAL 2.3 Uitkeringen Cijfers in duizend euro Schadelast 31 december 2013 31 december 2012 102.690 97.207 28.697 32.042 131.387 129.249 Wijziging van de voorziening voor schadegevallen Stijging Daling (-) TOTAAL Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 3 Getrouw overzicht van de ontwikkeling, van de resultaten en van de positie van de vennootschap 3.1 Analyse van de resultaten van het boekjaar 3.1.1 Collectiviteiten en Ondernemingen 15 Tijdens het jaar 2013 hebben de Directies Collectiviteiten en Ondernemingen hun acties, die het mogelijk maakten de efficiëntie en de prestatie binnen hun activiteiten te versterken, voortgezet met respect voor waarden van ethiek, menselijkheid, engagement en nabijheid. Deze strategische aanpak is er in de eerste plaats op gericht de relaties met de verzekerden Collectiviteiten en Ondernemingen te consolideren door hen een volledig en aangepast gamma van oplossingen aan te bieden voor hun risicobeheer en hun verzekeringen. De Collectiviteiten vormen de herbevestigde kern van de activiteiten van Ethias. In een economische markt die volop in verandering is, blijft het begrip “partnerschap” van groot belang, zowel in termen van veiligheid en bescherming als van preventie en ondersteuning. Een relatie die Ethias wil versterken met haar historische verzekerden: de Federale Staat, de Gewesten en de Gemeenschappen de gestelde lichamen (Kamer, Senaat, de parlementen van Gewesten en Gemeenschappen) de 10 provincies 582 steden en gemeenten honderden OCMW’s en sociale huisvestingsmaatschappijen duizenden intercommunales, parastatalen, diensten van algemeen nut, politiezones en verenigingen allerhande. Na afloop van dit boekjaar 2013 zijn de resultaten van de activiteiten Arbeidsongevallen Wet van 67 positief aangezien het incasso stijgt met ongeveer 3,25 % en 155 miljoen euro bedraagt. Dit is het resultaat van het herbevestigde vertrouwen van onze verzekerden, het dynamisme van de teams en van hun engagement om een kwaliteitsvolle historische relatie te versterken. Als verzekeraar en geprivilegieerde partner van de Collectiviteiten en Ondernemingen blijft Ethias de ontwikkeling van nieuwe innovatieve en efficiënte diensten versterken voor haar verzekerden, in al hun opdrachten en activiteiten: preventie, risicoanalyse, maatschappelijk verantwoord ondernemen en ook het ter beschikking stellen van performante informaticatoepassingen. In elk van deze domeinen wil Ethias haar permanente streven naar efficiëntie en innovatie concretiseren. Meer in het bijzonder op het vlak van veiligheid op het werk heeft Ethias haar wil voortgezet om een echte preventiecultuur te onderhouden bij haar verzekerden in Arbeidsongevallen Wet van 67 door het uitwisselen en het delen van best practices te bevorderen. Om de 'best practices" bij haar verzekerden te belonen, onder meer op het vlak van preventie van arbeidsongevallenrisico's, lanceerde Ethias in juni 2013 het concept van de "Ethias Prevention Awards", de preventietrofeeën die in deze eerste editie uitsluitend bestemd zijn voor de historische verzekerden van Ethias (Wet van 67). In samenwerking met de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg bood Ethias aan iedere openbare instelling de mogelijkheid om zich kandidaat te stellen in 4 afzonderlijke categorieën: veiligheid van de personen, bescherming van de goederen, opleidingen en geïntegreerde meerjarenplannen. Op 11 december 2013 waren bijna 300 vertegenwoordigers van de openbare sector - gemeentebesturen, provincies, OCMW's, politiezones, intercommunales, enz. - aanwezig op de prijsuitreiking te Brussel. De prijzen werden uitgereikt door een jury van onafhankelijke experts voorgezeten door de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. 3.1.2 Financiën 3.1.2.1 Impact van de waarderingsregels op de financiële activa Wij herinneren hieronder aan de algemene regels en de impact ervan op de jaarrekeningen op 31 december 2013. De aandelen maken het voorwerp uit van waardeverminderingen wanneer de minderwaarde hoger is dan 20 % van de aanschaffingswaarde tijdens een periode van 12 opeenvolgende maanden voorafgaand aan de afsluiting. Een daling met meer dan 50 % (zonder tijdsdruk en weerlegbaar) geeft eveneens aanleiding tot een waardevermindering. Het bedrag van de terugnemingen van waardeverminderingen dat aldus geboekt wordt voor deze activaklasse bedraagt 0,2 miljoen euro. De obligaties en andere vastrentende effecten geven aanleiding tot gedifferentieerde verwerkingen naargelang de aard van de effecten. 16 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 De gestructureerde obligaties met gewaarborgd kapitaal alsook de klassieke obligaties en andere niet-eeuwigdurende obligaties maken het voorwerp uit van waardeverminderingen wanneer een daling van meer dan 50 % (zonder tijdsdruk en weerlegbaar) wordt vastgesteld. Er werd geen enkele waardecorrectie geboekt in 2013. De eeuwigdurende obligaties worden gewaardeerd in LoCoM (Lower of Cost or Market), overeenkomstig de bepaling van art. 31 al. 4 van het KB van 17 november 1994. Sommige effecten worden gewaardeerd op basis van een modelprijs in plaats van een marktprijs, omwille van de illiquiditeit die nog steeds op de markten wordt waargenomen. Deze obligaties maakten het voorwerp uit van een terugneming van waardeverminderingen ten bedrage van 1,7 miljoen euro (cfr. Punt 3.1.2.2). Dit wordt hoofdzakelijk verklaard door de daling van de creditspreads, door de verhoogde waarschijnlijkheid van vervroegde terugbetaling (als gevolg van de nieuwe Basel III-reglementeringen) en door de stijgende vraag naar deze effecten (verlaging van de investeringsmogelijkheden tegen verhoogd rendement). De monetaire bestanddelen worden gewaardeerd aan de wisselkoers op afsluitdatum en de niet-monetaire activa blijven behouden in euro tegen de aanschaffingskoers. De waardeverminderingen op effecten in valuta worden berekend met inbegrip van het wisselkoerseffect. Het bedrag van de terugnemingen van waardeverminderingen bedraagt 0,5 miljoen euro. Wij benadrukken dat er anderzijds voorzieningen voor financiële risico’s werden geboekt voor een bedrag van 4 miljoen euro. Deze hebben hoofdzakelijk betrekking op invorderingsrisico’s en op de risico’s verbonden aan de financiële markten. De Raad van bestuur meent dat de regels aangenomen door Ethias Gemeen Recht ovv in overeenstemming zijn met het Belgische boekhoudkundige referentiestelsel. 3.1.2.2 Opmerking betreffende bijlage 3 - Eeuwigdurende obligaties De huidige waarde van de eeuwigdurende obligaties (opgenomen onder de andere types van obligaties in de rubriek 8.03.223.2) is afkomstig van het gebruik van een "modelprijs" in plaats van een marktprijs die ofwel overeenstemt met een Bloomberg-valorisatie ofwel met een valorisatie meegedeeld door een tegenpartij. De aldus ingevoerde kwantitatieve benadering is in overeenstemming met de aanbevelingen van het IASB in zijn verslag: "IASB Expert Advisory Panel – Measuring and disclosing the fair value of financial instruments in markets that are no longer active" Deze waardering wordt in de rekeningen vertaald door een verbetering van de huidige waarde van deze obligaties met +0,4 miljoen euro van een effect dat 10 % van de totale portefeuille in nominale waarde vertegenwoordigt op datum van 31 december 2013. 3.1.2.3 Toelichting bij de PIIGS1 De blootstelling van Ethias Gemeen Recht ovv aan de perifere soevereine schulden in de eurozone werd op 31 december 2013 als volgt verdeeld: Italië vertegenwoordigt 3,1 % van de activa in portefeuille in marktwaarde. Ierland, Spanje en Portugal vertegenwoordigen respectievelijk 0,3 %, 2,1 % en 1,0 %. Op datum van 31 december 2013 bedragen de latente minderwaarden op de PIIGS 2 miljoen euro. Er moet worden genoteerd dat Ethias gebruik maakte van de mogelijkheid geboden door artikel 27bis §4 van het KB van 17 oktober 1994, met name de spreiding van de minderwaarden die voortvloeien uit de overdracht van Griekse staatsobligaties die in 2012 werd gerealiseerd ten belope van 3,9 miljoen euro. Op eind december 2013 bedraagt de af te schrijven stock 2,1 miljoen euro. De posities op de andere landen maken geen voorwerp uit van een waardevermindering aangezien zij niet in een default situatie verkeren. 3.1.2.4 Investeringsbeleid Verschillende investeringsbeleidslijnen dekken het geheel van investeringen uitgevoerd door Ethias Gemeen Recht ovv en beschrijven het algemeen kader waarin de beleggingen moeten passen alsook de rollen en verantwoordelijkheden van alle interveniënten. Het zogenaamde algemeen investeringsbeleid dekt het merendeel van de uitgevoerde investeringen. Naast dit algemeen beleid bestaan er beleidslijnen voor sommige specifieke activaklassen zoals het vastgoed en de private equity. Deze beleidslijnen worden jaarlijks geactualiseerd en werden goedgekeurd door het Directiecomité van 25 november 2013 en gevalideerd door het Audit- en Risicocomité van 22 januari 2014 en de Raad van bestuur van 31 januari 2014. De investeringsbeleidslijnen bepalen de investeringen die in aanmerking komen, de doelstellingen in termen van risico en rendement en dit in overeenstemming met het beleid inzake activa-passivabeheer (Assets & Liabilities Management) alsook de investeringsrichtlijnen die afhangen van de risicoappetijt van de vennootschap en van deze financiële doelstellingen op middellange en lange termijn. Zij hebben onder andere als doel de kwaliteit en de liquiditeit van de portefeuille te verzekeren, de complexiteit ervan te verminderen en de diversificatie en het risicoprofiel te optimaliseren, met respect voor het wettelijk intern limietenkader alsook de guidelines en verplichtingen van de Europese Commissie. De diversificatie van de portefeuille wordt voortgezet per activaklasse maar ook voor alle activaklassen samen en op verschillende niveaus: type van activa, sector, land, maturiteit, emittent/tegenpartij, enz. Zoals de voorbije jaren werd de blootstelling aan ondoorzichtige producten zoals gestructureerde, getitriseerde, afgeleide en complexe producten verder verminderd ten voordele van de traditionele financiële activa. De instrumentenklassen die de grootste 1 PIIGS is het acroniem van Portugal, Italië, Ierland, Griekenland, Spanje. Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 17 voorkeur genieten blijven de staatsobligaties, met uitzondering van de perifere landen en de kredietobligaties, met een voorkeur voor de niet-financiële sector, en dit in lijn met de guidelines van de Europese Commissie. In de loop van 2013 was er een lichte stijging van onze blootstelling aan aandelen, die in lijn was met de evolutie van de gemiddelde blootstelling van de Belgische verzekeraars zoals gepubliceerd door Assuralia. Op het vlak van de obligatiebeleggingen, werd het eerste deel van het jaar gekenmerkt door een globale daling van de rentes, alsook van de rendementen op de Belgische overheidsobligaties, terwijl er van mei tot september een relatief sterke stijging kon worden vastgesteld. Wij hebben van deze periodes van hoger rendement gebruik gemaakt om onze blootstelling aan het Belgische soevereine risico te verhogen. Het merendeel van de obligatiebeleggingen gebeurde in kredietobligaties. Ondanks de inkrimping van de credit spreads vooral in het 2de semester, bood de gunstige tendens op de kredietmarkten en de pick-up van rendement ten opzichte van de soevereine effecten investeringsmogelijkheden waarbij onze interne limieten werden gerespecteerd en werd toegezien op een bevredigende rendement/risicokoppeling. Enkel de obligaties met notering "investment grade" kwamen in aanmerking voor aankoop. De blootstelling aan de financiële schulden werd nog verminderd rekening houdend met de uitdagingen van de financiële sector, de nauwe band ervan met de soevereine en de grotere vereiste van Europa in termen van "burden sharing" van de privésector in geval van ontoereikend kapitaal. De vastgoedbeleggingen werden eveneens voortgezet in lijn met de wil van Ethias om haar blootstelling aan deze activaklassen te verhogen via investeringen in rust- en verzorgingstehuizen alsook in kantoorgebouwen. De verschillende gevoerde acties om de omvang van de tak Leven Particulieren van Ethias te verminderen verplichtten het behoud van een aanzienlijke liquiditeitsbuffer gedurende het hele jaar. Tevens ziet Ethias, als verantwoordelijke financiële partner, erop toe de naleving van haar fundamentele waarden te promoten via een investeringscode. Een zwarte lijst van verboden investeringen wordt jaarlijks geactualiseerd. De laatste versie van deze investeringscode werd goedgekeurd door het Directiecomité op 4 februari 2013. In haar vastgoedbeleggingen geeft Ethias tevens de voorkeur aan investeringen die haar maatschappelijke rol versterken, zoals de investering in rust- en verzorgingstehuizen. 3.1.2.5 De marktomstandigheden in 2013 2013 werd ingeleid door gunstige berichten onder meer met de aankondiging van een bevredigende groei in de Verenigde Staten en een kleinere liquiditeitsbehoefte van de Europese banken. De Europese banken betaalden immers een deel terug van de sommen die hen door de Europese Centrale Bank (ECB) werden geleend om een liquiditeitsgebrek te vermijden. De onzekerheid met betrekking tot de Italiaanse verkiezingen en de problemen in Cyprus, waar bepaalde depositobanken moesten bijdragen aan de redding van de banken, zorgden nadien voor een zekere volatiliteit. Uiteindelijk hadden zij slechts een tijdelijke impact op de markten. De ECB besliste evenwel om haar rentes te verlagen van 0,75 naar 0,50 % teneinde een marktblokkering te vermijden. Tijdens het tweede kwartaal waren er meer concrete tekens van economisch herstel in Europa terwijl de vrees over de schuldencrisis geleidelijk aan afnam. Er heerste dan ook een sereen klimaat toen de Amerikaanse Federal Reserve omstreeks juni begon te spreken over een afbouw van haar obligatieaankopen. Deze aankopen maakten deel uit van de uitzonderlijke maatregelen die door de muntinstelling werden genomen om de langetermijnrentes te verlagen en de economie nieuw leven in te blazen. Ten gevolge van deze aankondiging steeg de Amerikaanse overheidsrente op 10 jaar van 1,80% naar 3,00% tussen mei en september. De Europese rentes werden eveneens getroffen door deze beweging en de Belgische rente op 10 jaar steeg over dezelfde periode van 2,00 % naar 2,80 %. Rekening houdend met deze grote impact op de markten, nam de Fed wat gas terug waardoor de marktrentes in de USA, maar ook in Europa, daalden. In Europa werd de daling van de marktrentes echter versterkt door interne factoren. Europa toonde immers een lichte terugloop van haar groei tijdens het tweede deel van het jaar terwijl de inflatie, die 0,7 % bedroeg in december, duidelijk niet meer bedreigd werd. Bovendien besliste de Europese Centrale Bank in november om haar monetaire beleidsrente voor de tweede keer dit jaar te verlagen van 0,50 naar 0,25 %. Wat de Europese schuldencrisis betreft, was er dit jaar een duidelijke tendens. Enerzijds bleef de volatiliteit op de perifere landen (Spanje, Griekenland, Italië, Portugal en Ierland) beperkt en anderzijds was er een globale daling van de risicopremies. Hoewel er nog talrijke uitdagingen en problemen zijn, lijkt de markt nu te denken dat het ergste achter ons ligt. De Spaanse overheidsrente op 10 jaar begon het jaar boven de 5,00 % en eindigde op 4,15 %. Italië toonde een minder goede prestatie omwille van een lager startniveau (4,30 %) en de onrust met betrekking tot de verkiezingen in het begin van het jaar, maar eindigde het jaar niettemin op 4,12 %. De Portugese rente zakte van meer dan 6,50 % naar ongeveer 6,00 % ondanks de sociale onlusten met betrekking tot de begrotingsbesparingen. Tot slot zag ook Ierland zijn financieringsrente dalen dankzij een reeks gunstige berichten: terugkeer op de obligatiemarkten, geplande uitstap uit het Europese steunprogramma en aanzienlijke liquiditeitsreserve in geval van problemen. Op de bedrijfsobligatiemarkten startte de iTraxx op 5 jaar, die de risicopremie met betrekking tot de financiering van de ondernemingen alle sectoren samen vertegenwoordigt, het jaar op 107 bpn. Het eerste kwartaal werd gekenmerkt door een belangrijke indexafwijking te wijten aan de problemen in Cyprus en Italië. De index sloot het eerste kwartaal 2013 af in de buurt van de 130 bpn. Nadien was er een sterke daling van de kredietpremies door het dalende rendementsstreven en de afnemende druk op de markten. Hierdoor daalden op dezelfde wijze de financieringsrentes van de emittenten en het door de investeerders behaalde rendement. De markt was koopgericht en duwde de index vanaf de maand mei onder de grens van de 100 bpn. Deze positieve richting voor de obligatie-emittenten was slechts van voorbijgaande aard. De risicoaversie trad vanaf de maand juni weer op de voorgrond toen de 18 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 Fed gewag maakte van de stopzetting van haar obligatieaankopen. Met als gevolge een sterke stijging van de risicopremies tot ongeveer 130 bpn op het einde van het semester. Tijdens het tweede deel van 2013 daalden de risicopremies bijna continu. De iTraxx -index zakte vanaf oktober duidelijk onder de drempel van de 100 bpn en sloot het jaar af op 70 bpn. Op de aandelenmarkten was er een algemeen stijgende tendens, gekenmerkt door enkele kleine correcties in februari (verkiezingen in Italië), april (redding van de Cypriotische banken) en juni (afbouw van de activa-aankopen in de US). De aandelen stegen dankzij het behoud van de soepele monetaire beleidslijnen (Europa en Amerika) en dankzij de gunstige economische cijfers, die duidelijk verbeteren in de USA en geruststellend zijn in Europa. De Europese economie blijft broos en dit vertaalt zich in de uiteenlopende prestaties tussen de Eurostoxx50 (+17,95 %) en de S&P (+29,60 %). Zo ook wordt in Europa de overprestatie van Duitsland (DAX: +25,48 %) verklaard door haar betere economische gezondheid. De Spaanse conjunctuurverbetering vertaalt zich eveneens in een stijging van de IBEX-index (+21,42 %). Bij de sectoren met een sterke stijging noteren wij deze die het meest blootgesteld zijn aan de economische cyclus en aan de Europese situatie: de automobielsector (+35,97 %), verzekering (+33,18 %), media (+33,18 %), technologie (+27,41 %). De sectoren van de 'Utilities' (+9,18 %), 'Dranken en Voeding (+7,04 %), aardolie (+4,28 %) en Vastgoed (+2,63 %) behoren tot de minst performante. 3.2 Wettelijke coëfficiënten 3.2.1 Staat betreffende de expliciete solvabiliteitsmarge Samen te stellen marge (in duizend euro) 15.373 3.2.2 Dekkingsgraad 3.376,92% Dekking van het technisch passief (met limieten) Representatieve activa (in duizend euro) 1.135.989 3.3 Totaal van de samengestelde elementen (in duizend euro) 519.134 Technische voorzieningen en schulden (in duizend euro) 1.032.755 Dekkingsgraad 110,00% Evolutie van de vrije reserves Cijfers in duizend euro Vrije reserves op 1 januari Dotatie van het boekjaar Vrije reserves op 31 december Cijfers in duizend euro Vrije reserves op 1 januari Dotatie van het boekjaar Vrije reserves op 31 december 2013 Totaal Voorzorgsfonds 489.142 Reservefonds 29.648 2.165 241 2.406 491.307 29.889 521.196 Voorzorgsfonds 2012 Reservefonds 486.395 29.342 2.747 306 3.053 489.142 29.648 518.790 518.790 Totaal 515.737 Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 3.4 19 Beoordeling van de interne controle De opstelling van het verslag over de beoordeling van het internecontrolesysteem is conform de CBFA-circulaire 2009_26 van 24 juni 2009 alsook de COSO-normen (Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission). In termen van controleomgeving: heeft Ethias aandacht voor de naleving van de integriteit en van de ethische waarden die zij uitdraagt; wil Ethias haar doelstellingen bereiken door een duidelijke definitie van haar organische structuren, van de passende bevoegdheden en verantwoordelijkheden; toont Ethias haar engagement om competente medewerkers aan te trekken, te vormen en te fideliseren in overeenstemming met de doelstellingen van haar driejarenplan; voert Ethias voor al haar medewerkers de plicht in om hun verantwoordelijkheden op het vlak van interne controle op te nemen. In termen van risicobeoordeling: ziet Ethias erop toe duidelijk de doelstellingen te bepalen die een identificatie en een beoordeling van de risico's verbonden aan haar doelstellingen verzekeren; identificeert zij de risico's verbonden aan de realisatie van haar doelstellingen in het geheel van haar verantwoordelijkheidsperimeter en analyseert zij deze risico's regelmatig teneinde de geschikte beheersmodaliteiten voor deze risico's te bepalen; integreert zij het interne en externe frauderisico in haar beoordeling van de riscio's die de realisatie van haar doelstellingen in het gedrang kunnen brengen; identificeert en beoordeelt zij regelmatig de wijzigingen die een significante impact zouden kunnen hebben op haar internecontrolesysteem. In termen van controleactiviteit: implementeert en/of herziet Ethias haar controleactiviteiten door middel van richtlijnen die de beoogde doelstellingen preciseren, en procedures die deze richtlijnen activeren. selecteert en ontwikkelt zij de controleactiviteiten die bijdragen tot het behoud of de vermindering van de risico's verbonden aan de realisatie van haar doelstellingen aan aanvaardbare niveaus. In termen van informatie en communicatie: communiceert Ethias intern de informatie die vereist is voor de goede werking van de andere componenten van de interne controle, meer in het bijzonder door het verkrijgen van relevante en kwaliteitsvolle informatie. In termen van sturing: realiseert Ethias permanente en/of punctuele beoordelingen om te controleren of de componenten van de interne controle wel degelijk zijn ingevoerd en werkzaam zijn. communiceert zij, te gepasten tijde, een beoordeling van de tekortkomingen van de interne controle aan de verantwoordelijken van de corrigerende maatregelen, met name aan het Directiecomité en het Audit- en Risicocomité. Zoals bij elk intern controleapparaat kan het door Ethias ingevoerde systeem slechts een absolute garantie bieden wanneer de risico’s volledig uitgesloten zijn. Het systeem verschaft dan ook slechts een redelijke mate van zekerheid met betrekking tot de verwezenlijking van haar doelstellingen. Het systeem evolueert voortdurend en werd in 2013 versterkt via: De regelmatige herziening van het investeringsbeleid op maat van de risicoappetijt; De opvolging van het project “Solvency II”; De continue verbetering van de toepassingen met betrekking tot de operationele uitmuntendheid; De invoering van beleidslijnen inzake continuïteit en veiligheid; Het internecontrolesysteem van Ethias is evenwel nog op bepaalde punten voor verbetering vatbaar aangezien: De afstemming op Solvency II nog moet worden afgerond; De uitrol van de beleidslijnen inzake continuïteit en veiligheid moet worden versneld; de procedures nog verder moeten worden geformaliseerd en de uitgevoerde controles beter moeten worden gedocumenteerd; De bekommernissen met betrekking tot interne fraudebestrijding nog meer moeten worden geïntegreerd in de operationele processen. De conclusies van onze beoordeling van het internecontrolesysteem hebben ons ertoe gebracht onze verbeterinspanningen op dit vlak voort te zetten via de implementatie van diverse plannen ter aanvulling op het plan “Visa voor de toekomst”. 20 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 3.5 Belangrijke risico's (blootstelling en beheersbeleid) en gebruik van de financiële instrumenten van de vennootschap 3.5.1 Governance inzake risicobeheer Het deugdelijk bestuur van een verzekeringsonderneming vereist de invoering van de volgende functies: Interne Audit, Compliance, Risk Management en Actuariële Controle. Dit zijn niet enkel onafhankelijke controlefuncties, maar ook governancefuncties. Hun besluiten en adviezen vertalen zich in maatregelen voor de versterking van de beheersstructuur, de organisatie en de interne controle. Deze functies zijn zodanig gestructureerd dat zij drie "defensielijnen" vormen: Eerste verdedigingslijn - De dagelijkse opvolging van de risico's De eerste defensielijn wordt verzekerd door de operationele lijnen en de ondersteunende functies (boekhouding, IT, human resources, beheerscontrole, strategische cel …). Deze defensielijn is samengesteld uit “risicocontrolebeheerders” aangezien zij dagelijks in al hun taken de principes van een doeltreffend risicobeheer integreren (controletoepassingen, vierogenprincipe, enz.). De operationele lijnen en de supportfuncties zijn verantwoordelijk voor de activiteiten die hen worden toegekend. Zij zijn bijgevolg als dusdanig verantwoordelijk voor het beheer van de risico's die voortvloeien uit deze activiteiten: toepassing van de risicobehandeling en implementatie van de actieplannen. Ethias ziet erop toe dat alle werknemers een juist begrip hebben van de risico's die de goede realisatie van de activiteiten waarmee zij belast zijn kunnen bedreigen. Zo is iedere werknemer verantwoordelijk voor de identificatie en de evaluatie van de risico's die permanent worden gelopen. Dankzij een netwerk van "risicocorrespondenten" in de operationele lijnen en de ondersteunende functies, gevormd door de Risk Management correspondenten en de cellen Legal & Compliance, kan er gebruik worden gemaakt van de technische competenties van de experten op het terrein. Deze correspondenten zijn contactpersonen die aan de CRO de informatie moeten geven die vereist is voor de goede organisatie van het risicobeheer. Zij hangen functioneel af van de CRO. Tot slot wordt de actuariële expertise op twee niveaus vertegenwoordigd: op het niveau van de eerste defensielijn, m.a.w. in de operationele lijnen, om de actuariële werkzaamheden uit te voeren ten dienste van de tariefoperaties en -aspecten (bijvoorbeeld de berekening van reserves) alsook op het niveau van de tweede verdedigingslinie via het departement Actuariële Controle die afhangt van de CRO (zie volgend deel). Tweede verdedigingslijn - De supervisie over de risico's De tweede verdedigingslijn wordt verzekerd door de entiteiten die hiërarchisch afhangen van de CRO: Compliance, Risk Management en Actuariële Controle. De CRO is lid van het Directiecomité, hetgeen een rechtstreekse communicatie van de risicoverbonden problemen naar het belangrijkste beslissingsorgaan van de onderneming mogelijk maakt. De Chief Risk Officer moet zich ervan verzekeren dat de risicobeheerstructuur van Ethias operationeel is en de doeltreffendheid ervan verbeteren. De entiteiten die hiërarchisch afhangen van de CRO staan hem bij in zijn evaluatie van het risicoprofiel van de vennootschap, van de afstemming ervan op de strategie en de risicoappetijt alsook bij de identificatie van de toekomstige risico's. Deze verdedigingslijn, die onafhankelijk is van de eerste, handhaaft een methodologisch kader en onderliggende processen die toelaten de geïmplementeerde risicobeheersstructuur te controleren en te superviseren. Bij overschrijding van het door Ethias gewenste risicoprofiel komt zij tussen op het operationele niveau om wijzigingen aan te vatten en de eerste verdedigingslijn te ondersteunen bij het oplossen van de problemen. Het netwerk van risicocorrespondenten maakt een gedecentraliseerde structuur mogelijk, die nauw verwant is met het operationele, maar met behoud van een centrale expertise, onder meer inzake risicokwantificatie. Dit vergemakkelijkt de tussenkomst van de controlefuncties van de tweede verdedigingslijn ter ondersteuning van de eerste verdedigingslijn bij de invoering van corrigerende acties om de geïdentificeerde tekortkomingen te verhelpen. Om de risicogovernance te versterken heeft het Directiecomité van Ethias tot slot beslist om vier comités op te richten die gewijd zijn aan het risicobeheer: het Comité Risico's; het Strategisch Investeringscomité; het Comité Verzekering Herverzekering; en het Comité Opvolging van de Operationele Risico's Deze comités zijn in feite opvolgings-, beslissings- en rapporteringsinstrumenten op het vlak van risico's. Elk comité wordt voorgezeten door een lid van het Directiecomité. Het was de wens van het directiecomité en van de Raad van bestuur om “sterke comités” op te richten teneinde een doeltreffende risicogovernance binnen de onderneming te organiseren. Met dit doel werden ook de verantwoordelijkheden van ieder comité duidelijk bepaald. Derde verdedigingslijn - De onafhankelijke evaluatie De derde verdedigingslijn wordt verzekerd door de Interne Audit. Deze defensielijn levert een onafhankelijk overzicht van de kwaliteit van de procedures inzake identificatie, meting en controle van de risico's. Om zijn onafhankelijkheid te verzekeren brengt deze entiteit rechtstreeks verslag uit aan de CEO. Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 3.5.2 21 Solvency II Het Directiecomité heeft de lancering van het “Programma Solvency II” al sinds november 2009 goedgekeurd. Dit programma is een geheel van transversale projecten binnen de onderneming met betrekking tot de governance, de modellering, de IT, het beheer van de databases en de ontwikkeling van processen om de vereiste Solvency II-normen te bereiken. Er werden zes belangrijke releases afgeleverd die de basis leveren voor de operationalisering van SII en die gunstig zijn voor het geheel van de onderneming. De invoering van de infrastructuur en de processen inzake Solvency II gebeurde met voortdurende inachtname van de potentiële synergieën met het geheel van de onderneming - bijvoorbeeld: De gegevensbehoefte zal worden gedekt door een bedrijfsdatawarehouse, De vereisten m.b.t. de productietermijnen van de Solvency II-rapporten bevatten een globaal "Fast Close" programma, De gegevensvereisten leidden tot de invoering van een globaal project voor gegevensbeheer, De aankoop van een simulatietool Niet-Leven dat toelaat beter rekening te houden met de risico's in de ondernemingsbeslissingen. In 2014 zullen de drie belangrijke doelstellingen worden voortgezet: voortzetten van de operationalisering, uitvoeren van dry-runs en verdere ontwikkelen van de interne modellen. Het plan houdt rekening met een invoering teneinde conform te zijn zodra de Solvency II-normen van toepassing zullen zijn. 3.5.3 Risk Appetite De Risicoappetijt van Ethias werd goedgekeurd door de Raad van bestuur en is opgebouwd rond 4 hoofdpunten:de solvabiliteit, de rentabiliteit, de liquiditeit en de operationele uitmuntendheid. Elk van deze punten wordt vervolgens ontwikkeld zodat de in te voeren doelstellingen en richtlijnen concreet kunnen worden vastgelegd. 3.5.4 Verzekeringsrisico's Het verzekeringsrisicobeheer is als volgt opgenomen in het beheer van de onderneming: 1. 2. 3. 4. 5. 6. In collectiviteiten volgen de onderschrijvers de onderschrijvingsgidsen die de beperkingen inzake onderschrijving vastleggen, zowel op het vlak van de algemene en specifieke contractvoorwaarden als op het vlak van de tarifering en de hoogte van het risico. Zij bepalen ook het bevoegdheidsniveau toegekend op basis van het hiërarchische niveau en de te volgen procedures, waarbij een acceptatiebureau fungeert als laatste instantie. Voor de particulieren zijn de onderschrijvers enerzijds onderworpen aan risicoaanvaardingsprocedures die de hiërarchische lijnen volgen en anderzijds aan blokkeringslimieten in de informaticasystemen. Elk nieuw product alsook de wijziging van bestaande producten wordt vooraf geanalyseerd door de Directie Product- & Market Management die alle aspecten van het product bestudeert: marketing, rentabiliteit, ALM-verplichtingen (Asset & Liability Management), compliance, enz. De diensten actuariaat en herverzekering bepalen de noden van de onderneming op het vlak van herverzekering. De overeenkomsten worden jaarlijks herzien op basis van de onderschrijvingscapaciteiten van de onderneming en van de vragen van de productie. De tarieven worden vastgesteld door de actuarissen-tarifeerders en zijn onderworpen aan het advies van de Actuariële Controle. De Actuariële Controle geeft ook, op onafhankelijke wijze, advies aan het Directiecomité over de technische rentabiliteit van de producten, over het herverzekeringsplan, over de toereikendheid van de wiskundige voorzieningen, over het ALM-beheer en over het winstdeelnemingsplan. Het Comité Verzekering & Herverzekering volgt de technische risico’s van de bestaande producten op, analyseert de mitigerende acties van de technische risico’s, analyseert de wijzigingen aan de bestaande producten of de nieuwe productvoorstellen en superviseert het herverzekeringsprogramma. Het brengt verslag uit aan het Directiecomité voor validatie. De Chief Risk Officer stelt jaarlijks een verslag op betreffende de technische risico's waaraan de onderneming is blootgesteld. Dit verslag belicht de risicoprofielen in portefeuille alsook het belang ervan en brengt de resultaten van de analyses over de toereikendheid van de reserves. Het verslag wordt onderzocht door het Comité Verzekering Herverzekering en wordt vervolgens voorgelegd aan het Directiecomité dat, indien nodig, de corrigerende maatregelen neemt die zich opdringen. Het verslag wordt tevens voorgesteld aan het Audit- en Risicocomité dat hierover verslag uitbrengt aan de Raad van bestuur. 22 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 3.5.5 Financiële risico's Het beheer van de financiële risico’s en ALM is op de volgende wijze in het beheer van de onderneming opgenomen: 1. 2. 3. 4. 3.5.6 De financiële beheerders zijn verplicht de investeringsfilosofie en de investeringscode te respecteren en erover te waken dat hun posities de financiële limieten niet overschrijden en de Asset Allocation respecteren. De Directie Financiën organiseert maandelijks een tactisch Comité Investering dat beslist over de acties die moeten worden gevoerd enerzijds in het kader van bovenvermelde beperkingen en anderzijds op basis van de gedragslijnen en beslissingen die voortvloeien uit het Strategisch Investeringscomité. Het Strategisch Investeringscomité heeft als opdracht de investeringsrichtlijnen vast te leggen en de portefeuille op te volgen in functie van het door de Raad van bestuur goedgekeurde investeringsbeleid. Het brengt verslag uit aan het Directiecomité voor validatie. De samenstelling en de waarden van financiële portefeuilles worden maandelijks gecontroleerd via het "Investment Dashboard". Een driemaandelijks verslag over de financiële risico's geeft een globaal overzicht van de financiële risico’s waaraan de onderneming is blootgesteld. Het bevat de blootstellingsprofielen per risico van de activa in portefeuille en toont de resultaten van de gevoeligheidsanalyses voor de waarde van de portefeuilles. Operationele risico's Met betrekking tot de operationele risico’s heeft Ethias nv de typologie van Bazel II aangenomen. Hierin worden de belangrijke operationele risico’s die tot zware verliezen kunnen leiden in zeven categorieën onderverdeeld: interne fraude, externe fraude, praktijken op het gebied van werkomstandigheden en veiligheid op de werkplaats, cliënten, producten en ondernemingspraktijken, uitvoering, levering en procesbeheer, schade aan fysieke activa, verstoring van bedrijfsactiviteiten en systeemfalen. In een streven naar optimalisatie werd de informatiebeveiliging en de continuïteit van de activiteiten geïntegreerd in het beheer van de operationele risico’s. De Chief Risk Officer is overgegaan tot het in kaart brengen van de risico’s verbonden aan de businessprocessen. Deze risico's zijn ingedeeld op basis van frequentie/impact en ingedeeld in categorieën met behulp van een proces van zelfevaluatie en daarna een evaluatie met assistentie. Een reeks van uit te voeren acties werd geselecteerd en geïmplementeerd. De risicokartering is een steeds terugkerende procedure. De Chief Risk Officer heeft ook het volgende op punt gesteld: een procedure om operationele incidenten van allerlei aard naar boven te doen doorstromen. Dit zou op termijn moeten toelaten om de incidenten van structurele aard op te sporen; een procedure inzake informatiebewaking die toelaat de bedreigingen op te volgen waarmee de onderneming zou kunnen worden geconfronteerd. Het administratieve klachtenbeheer en de analyse van de klachtenstatistieken valt eveneens onder de Chief Risk Officer. Het Comité Opvolging van het Operationele Risico staat in voor de opvolging van het operationele risico (met inbegrip van de conformiteitsrisico’s) en analyseert en stelt richtsnoeren voor m.b.t. de overeenstemmende mitigerende/beheersmaatregelen. Het brengt verslag uit aan het Directiecomité voor validatie. 3.6 Herverzekering Het herverzekeringsprogramma van Ethias Gemeen Recht ovv past in het kader van de mandaatsovereenkomst inzake beheer en dienstverlening afgesloten met Ethias nv. De verzekeringsactiviteiten van Ethias Gemeen Recht ovv zijn beperkt tot de verzekeringen Arbeidsongevallen. De voornaamste risico's betreffen de ongevallen op de arbeidsweg of de rampen op de werkplaats (instortingen, explosies ...). 95 % van haar activiteiten zijn herverzekerd door Ethias nv door middel van een aandelenverdrag. De resterende 5 % worden herverzekerd samen met de verdragen van Ethias nv. Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 3.7 23 Informatie betreffende milieu- en personeelsaangelegenheden Stevig verankerd in een dynamisch meerjarenplan voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen schenkt Ethias zeer in het bijzonder aandacht aan de ecologische en maatschappelijke gevolgen van haar activiteiten. Op ecologisch vlak maakte deze bewustmaking voor duurzame uitdagingen het voorwerp uit van verschillende realisaties in het tweede Actieplan MVO 2009-2013. Eén van de acties die Ethias in het kader van dit meerjarenplan ontwikkelde, is de invoering van een kordaat beleid in de volgende 4 domeinen: Vermindering van haar verbruik van fossiele energie, Vermindering van de CO2-uitstoot door haar activiteit, Beheer van het afval, de verpakkingen en de gebruikte verbruiksartikelen, Beheer van de leveranciers afgestemd op de criteria inzake ethiek, duurzaamheid en nabijheid. Zo houdt Ethias bij haar keuze van leveranciers en producten rekening met de globale aanschaffingskost. Om deze doelstellingen te bereiken lanceerde Ethias in 2012 de volgende belangrijke projecten die in 2013 werden voortgezet en die een aanvulling zijn op de vorige investeringen: Onderschrijving van contracten voor groenstroomlevering met "garantielabel van groene oorsprong". Deze waarborgt de levering van energie opgewekt door hydro-elektriciteit, windkracht, cogeneratie of zonne-energie; In partnership met de vennootschap CO2Logic, jaarlijkse meting van de koolstofvoetafdruk in uitvoering van het jaaractieplan met het oog op vermindering ervan. Eind 2012 werd de drempel van 50 % uitstootreductie bereikt dankzij de opeenvolgende acties die gedurende 5 jaar werden gevoerd. In 2013 werd de activiteitsperimeter waarop deze maatregel betrekking heeft uitgebreid naar de activiteiten restaurant, informatica, papierafval en -consumptie; Partnership met Bpost voor CO2-compensatie voor mailings; Invoering van een "slowfood" beleid in het personeelsrestaurant (85.000 maaltijden/jaar) en keuze van lokale leveranciers die zich aansluiten bij het restaurantcharter van Ethias en bij de bio-/duurzaamheidslabels; Invoering van het concept van "duurzame" commerciële agentschappen via de integratie van het Concept 3.0 inzake modernisering van de agentschappen van het commercieel netwerk; Modernisering van de productie-uitrustingen en van het verwarmings-/aircobeleid (de nieuwe verwarmingsinstallatie 2000 kw te Luik Croisiers met inbegrip van zonnepanelen). Voortzetting van de investeringen in de beheerssystemen van de technische installaties en modernisering met eco-efficiënte uitrustingen en materiaal; Keuze van goederen en leveranciers op basis van duurzame, maatschappelijke en lokale labels (FSC, Iso 9001/14001, Cradletocradle, FairTrade, PEFC); Creatie van een pagina "leveranciers" op de site Ethias.be met het duurzame aankoopbeleid en de hieruit voortvloeiende selectiecriteria. Ethias is zich ervan bewust dat de CO2-uitstoot verbonden aan het woon-werkverkeer een belangrijke impact heeft op het milieu. Zij ontwikkelde daarom een mobiliteitsplan rond verschillende punten. Zowel het gebruik van het openbaar vervoer als carpooling werden gepromoot onder het personeel. Bovendien verleende Ethias, in partnership met het Waalse Gewest, haar steun en haar medewerking aan het project "Friday Bikeday" om andere alternatieven voor het woon-werkverkeer te promoten. Met deze actie behaalde Ethias in 2013 het 3-sterrenlabel "Tous vélos actifs". Er worden momenteel projecten ontwikkeld om de vastgoedinfrastructuur aan te passen aan deze problematiek. Als maatschappelijk verantwoordelijke speler ondersteunde Ethias eveneens alternatieve mobiliteitsprogramma's die uitgaan van de openbare overheden, zoals 'Covoit-stop'. Sinds 2012 stelt Ethias tijdens de middagpauze fietsen, waaronder ook elektrische fietsen, ter beschikking van het personeel. Voorts werd een gratis oplaadpunt voor elektrische fietsen geïnstalleerd in de parkeergarage. De onderneming past sinds 2008 een milieumaatregel toe voor haar bedrijfsvoertuigen: er werd een maximale CO2-uitstoot vastgelegd voor ieder type van bedrijfsvoertuig. Er werd een jaardoelstelling vastgelegd om de CO2-uitstoot van het volledige wagenpark van Ethias met 10 % te verminderen tegen 2015. De beheersing van de koolstofuitstoot is een belangrijk actiepunt voor Ethias. Daarenboven publiceert Ethias in haar ondernemingsverslag haar eigen CO2-rapport. Centraal hierin staat de CO2voetafdruk van de onderneming (berekend door CO2logic). Tussen 2007 en 2012 kon Ethias haar CO2-voetafdruk met de helft verminderen. Als verzekeraar die bewust is van de impact van de ongunstige weersomstandigheden op de schadelast van haar verzekerden lanceerde Ethias vanaf 2012 een waarschuwings- en preventiedienst bij risicovolle weersomstandigheden bestemd voor de lokale overheden. De bekommernis van Ethias om duurzame gedragingen te doen doorsijpelen in de onderneming vertaalde zich eind 2012 door de wil van de onderneming om innovatieve verzekeringstarieven aan te bieden voor elektrische/hybride voertuigen of voor bestuurders die hun aantal kilometers per jaar willen verminderen. Bovendien zag Ethias, met respect voor haar waarden van menselijkheid en ethiek, erop toe dat de algemene voorwaarden van alle bestelbonnen een artikel bevatten volgens dewelke de leverancier zich ertoe verbindt de basisprincipes van de IAO (Internationale Arbeidsorganisatie) na te leven en te doen naleven door zijn eventuele onderaannemers: verbod op kinderarbeid, naleving van de syndicale vrijheid, afschaffing van iedere vorm van dwangarbeid, verbod op discriminatie inzake tewerkstelling en beroepsuitoefening. Zo sensibiliseert de onderneming ook haar onderaannemers voor deze problematiek. De ethische investeringscode van Ethias, met een zwarte lijst van investeringen gebaseerd op een internationale indexering van een extern orgaan (RFA), integreert eveneens deze nalevingscriteria van de IAO-normen, bovenop het verbod op ondernemingen die rechtstreeks of onrechtstreeks betrokken zijn bij de productie en de verkoop van controversiële wapens (verarmd uranium, clusterbommen, anti-persoonsmijnen). Wat ons bedrijfsrestaurant betreft, zijn de meeste van de gebruikte producten en goederen afkomstig uit de biologische landbouw of een verdelingskanaal gebaseerd op duurzame ontwikkeling. In 2013 benadrukte Ethias 24 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 deze koers door in haar aanbestedingen van werkzaamheden de product- en technische varianten met een ecologisch duurzaam label te integreren. Deze denkoefening moet toelaten een echt verantwoord alternatief aan te bieden. De aspecten met betrekking tot het personeel zijn uitbesteed en opgenomen in het beheersverslag van Ethias nv. 4 Gebeurtenissen die na de afsluiting van het boekjaar hebben plaatsgevonden Er heeft geen enkele gebeurtenis die een significante invloed zou kunnen hebben op de rekeningen plaatsgevonden na de afsluiting van het boekjaar. 5 Informatie over de omstandigheden die een aanzienlijke invloed kunnen hebben op de ontwikkeling van de vennootschap 5.1 Deelneming Vitrufin nv Op 31 december 2013 heeft de deelneming van 25 % in Vitrufin nv een waarde van 500 miljoen euro. De Raad van bestuur meent dat de waarde van de deelneming in Vitrufin nv niet het voorwerp moet uitmaken van een waardevermindering aangezien de valorisatie van het netto-actief van de balans geen rekening houdt met de waarde van de activiteiten van Ethias nv noch met de valorisatie van de reorganisatie van de Groep Ethias via de toepassing van het plan Horizon 2011 en Visa voor de Toekomst. Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 6 25 Rechtvaardiging van de onafhankelijkheid en de competentie van de leden van het audit- en risicocomité van Ethias Gemeen Recht ovv Het auditcomité is samengesteld uit vier niet-uitvoerende bestuurders, waaronder één onafhankelijke bestuurder. Om de efficiëntie van dit comité te versterken, nemen ook de voorzitter en de ondervoorzitter van het directiecomité, de interne auditor en in voorkomend geval, de erkende commissaris deel aan de vergaderingen, zonder er evenwel lid van te zijn. Het auditcomité wordt voorgezeten door de heer Jean-Pierre Grafé en is anderzijds samengesteld uit de heren Oswald Adriaensen, onafhankelijk bestuurder, Willy Demeyer en Alexander Vercamer. De h. Grafé is doctor in de rechten en ereadvocaat gespecialiseerd in handelsaangelegenheden en zijn politieke loopbaan omspant vele jaren. Als lid van het toezichtcomité en vervolgens bestuurder van Ethias gedurende vele jaren was hij voorzitter van de Raad van bestuur van 2001 tot 2007. De h. Grafé was onder meer voorzitter van het college van commissarissen van Intermosane, voormalig voorzitter van de Raad van bestuur van het "Office Régional de l’Informatique" en van de Permanente Commissie "Handels- en Economisch Recht" van de Kamer van Volksvertegenwoordigers. De h. Adriaensen volgde een opleiding burgerlijk ingenieur en beschikt over een grote ervaring in het financiële domein. Hij was onder meer lid van de commissie voor bank- en financiewezen en van de auditcomités van de Generale Bank en Fortis Bank. Als voormalig lid van het toezichtcomité en vervolgens gedurende vele jaren als bestuurder van Ethias beschikt hij over een grondige kennis van de activiteiten van de onderneming. Hij beantwoordt aan de onafhankelijkheidscriteria bepaald door artikel 526 ter van het Wetboek der vennootschappen. De h. Demeyer is licentiaat in de rechten. Hij was advocaat en voelde zich vervolgens geroepen om politieke functies uit te oefenen. Als huidig burgemeester van de stad Luik en ondervoorzitter van de Senaat is hij tevens voorzitter van de "Port autonome de Liège", de "Groupe de redéploiement économique de Liège", de Conferentie van burgemeesters van de Luikse agglomeratie en de "Opéra Royal de Wallonie". De h. Demeyer is bestuurder van Ethias sinds 2001. De heer Vercamer volgde een opleiding maatschappelijk assistent - studierichting sociale politiek en bedrijfsbeheer. Hij werkte bij de juridische dienst van het ACV en als lector aan de Sociale Hogeschool KVMW te Gent. In 1981 wordt hij provincieraadslid van Oost-Vlaanderen, momenteel is hij als eerste gedeputeerde onder meer belast met communicatie, financiën, intergouvernementeel beleid, landbouw en platteland. Hij beschikt bovendien over mandaten onder meer binnen de Universiteit van Gent, de Hogeschool van Gent, het Universitair ziekenhuis van Gent, Adinfo, Logins en CEVI. 26 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 7 Externe functies uitgeoefend door de leiders van Ethias Gemeen Recht ovv (op 31/01/2014) Overeenkomstig de CBFA-circulaire PPB-2006-13-CPB-CPA betreffende de uitoefening van externe functies door de bedrijfsleiders van onder meer verzekeringsmaatschappijen publiceren wij de lijst van de externe functies uitgeoefend door de bestuurders en de effectieve leiders van Ethias Gemeen Recht ovv in andere vennootschappen dan deze waarmee Ethias Gemeen Recht ovv nauwe banden onderhoudt. Zijn niet opgenomen in deze lijst de externe functies uitgeoefend patrimoniumvennootschappen en zogenaamde "managementvennootschappen". in instellingen van collectieve belegging, Bestuurders van Ethias Gemeen Recht ovv Naam Maatschappij Adriaensen Oswald BNP Paribas Fortis (Kredietinstelling) Wonen Bacquelaine Daniel Chaudfontaine Promotion Régie communale autonome Braggaar Jacques Société wallonne des aéroports Demeyer Willy Union nationale des mutualités socialistes Port autonome de Liège Grafé Jean-Pierre Liège-Airport Liège-Airport Business Park Liège-Airport Security Société de développement de Liège-Guillemins Stevaert Steve Dela Investment Belgium (Verzekeringsonderneming) Elia Asset Elia System Operator Gault Millau Benelux Vercamer Alexander Artexis Fytolab Kleine Landeigendom Het Volk Maatschappelijke zetel Uitgeoefende functie Warandeberg 3 1000 Brussel Marcel Mollelaan 17 9060 Zelzate avenue du Centenaire 14 4053 Embourg avenue du Centenaire 14 4053 Embourg avenue des Dessus-de-Lives 8 5101 Namur Sint-Jansstraat 32-38 1000 Brussel quai de Maestricht 14 4000 Liège Aéroport de Bierset, Bâtiment 44 4460 Grâce-Hollogne Aéroport de Bierset, Bâtiment 44 4460 Grâce-Hollogne Aéroport de Bierset, Bâtiment 44 4460 Grâce-Hollogne rue Lambert Lombard 3 4000 Liège De Keyserlei 5/14 2018 Antwerpen Lid van het Comité van beheer OostVlaanderen Voorzitter van de Raad van bestuur Keizerslaan 20 1000 Brussel Keizerslaan 20 1000 Brussel Koningsstraat 100 1000 Brussel Maaltekouter 1 9051 Gent Technologiepark 2/3 9052 Gent Ravensteinstraat 12 9000 Gent Bestuurder Voorzitter van de Raad van bestuur Voorzitter van de Raad van bestuur Bestuurder Bestuurder - Adjunct-secretaris-generaal Voorzitter van de Raad van bestuur 1ste Ondervoorzitter van de Raad van bestuur en van het Directiecomité Bestuurder Voorzitter van de Raad van bestuur Bestuurder Bestuurder Bestuurder Voorzitter van de Raad van bestuur Bestuurder Bestuurder Bestuurder Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ Effectieve leiders van Ethias Gemeen Recht ovv Naam Lallemand Philippe Maatschappij Maatschappelijke zetel Uitgeoefende functie Bestuurder (Financiële holding) rue Lambert Lombard 3 4000 Liège Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij Louizalaan 54/1 1050 Brussel Bestuurder avenue Maurice Destenay 13 4000 Liège Bestuurder avenue Maurice Destenay 13 4000 Liège Bestuurder route de Liers 121 4041 Herstal avenue Maurice Destenay 13 4000 Liège Bestuurder Meusinvest (Financiële holding) Socofe (Financiële holding) Sowalfin (Financiële holding) Techspace Aero Wespavia (Financiële holding) Bestuurder 27 28 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 8 Verslag van de commissaris over de jaarrekeningen over het boekjaar afgesloten op 31 december 2013 Overeenkomstig de wettelijke en statutaire bepalingen, brengen wij u verslag uit in het kader van ons mandaat van Commissaris. Dit verslag omvat ons oordel over de jaarrekening afgesloten op 31 december 2013, zoals hieronder gedefinieerd, en tevens de vereiste bijkomende verklaringen. De jaarrekening bevat de balans op 31 december 2013, de resultatenrekening voor het boekjaar afgesloten op die datum en de toelichting. Verslag over de jaarrekening – Oordeel zonder voorbehoud Wij hebben de controle uitgevoerd van de jaarrekening van Ethias Gemeen Recht OVV («de Vereniging») voor het boekjaar afgesloten op 31 december 2013, opgesteld in overeenstemming met het in België van toepassing zijnde boekhoudkundig referentiestelsel voor verzekeringsondernemingen, met een balanstotaal van EUR 2.543.155.970 en waarvan de resultatenrekening afsluit met een winst van het boekjaar van EUR 2.405.611. Verantwoordelijkheid van de Raad van bestuur voor het opstellen van de jaarrekening De Raad van bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een jaarrekening die een getrouw beeld geeft in overeenstemming met het in België van toepassing zijnde boekhoudkundig referentiestelsel voor verzekeringsondernemingen, alsook voor het implementeren van een interne beheersing die het noodzakelijk acht voor het opstellen van de jaarrekening die geen afwijkingen van materieel belang, als gevolg van fraude of van fouten, bevat. Verantwoordelijkheid van de Commissaris Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel over deze jaarrekening tot uitdrukking te brengen op basis van onze controle. Wij hebben onze controle volgens de internationale controlestandaarden («ISA» normen). uitgevoerd. Die standaarden vereisen dat wij aan de deontologische vereisten voldoen. Als Commissaris dienen wij de controle te plannen en uit te voeren om een redelijke mate van zekerheid te verkrijgen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de in de jaarrekening opgenomen bedragen en toelichtingen. De keuze van de uitgevoerde werkzaamheden is afhankelijk van onze beoordeling en van de inschatting van het risico op materiële afwijkingen in de jaarrekening als gevolg van fraude of van fouten. Bij het maken van die risico-inschatting hebben wij rekening gehouden met de interne controle van de Vereniging met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de jaarrekening om controleprocedures vast te leggen die geschikt zijn in de gegeven omstandigheden, maar niet om een oordeel te geven over de doeltreffendheid van die interne controle. Wij hebben tevens een beoordeling gemaakt van het passende karakter van de waarderingsregels, de redelijkheid van de door de Vereniging gemaakte boekhoudkundige ramingen en de voorstelling van de jaarrekening in haar geheel. Ten slotte hebben wij van de Raad van bestuur en de verantwoordelijken van de Vereniging de voor onze controle noodzakelijke verduidelijkingen en inlichtingen bekomen. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen informatie voldoende en geschikt is om daarop ons oordeel te baseren. Oordeel zonder voorbehoud Naar ons oordeel geeft de jaarrekening, een getrouw beeld van het vermogen en de financiële toestand van de Vereniging op 31 december 2013 evenals van haar resultaten voor het boekjaar eindigend op die datum, in overeenstemming met het in België van toepassing zijnde boekhoudkundig referentiestelsel voor verzekeringsondernemingen. Verslag over andere door wet- en regelgeving gestelde eisen De Raad van bestuur is verantwoordelijk voor het naleven van de wettelijke en bestuursrechterlijke voorschriften die van toepassing zijn op het voeren van de boekhouding, alsook van het naleven van de statuten van de Vereniging. In het kader van ons mandaat en overeenkomstig de Belgische bijkomende norm bij de in België van toepassing zijnde internationale controlestandaarden (« ISA »normen), is het onze verantwoordelijkheid om, in alle van materieel belang zijnde opzichten, de naleving van bepaalde wettelijke en bestuursrechterlijke voorschriften na te gaan. Op grond hiervan doen wij de volgende bijkomende verklaringen die niet van aard zijn om de draagwijdte van ons oordeel over de jaarrekening te wijzigen: Onverminderd formele aspecten van ondergeschikt belang, werd de boekhouding van uw Vereniging gevoerd overeenkomstig de in België van toepassing zijnde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften van toepassing voor verzekeringsondernemingen. De resultaatverwerking, die aan u wordt voorgesteld, stemt overeen met de wettelijke en statutaire bepalingen. Wij dienen u geen verrichtingen of beslissingen mede te delen die in overtreding met de statuten zijn gedaan of genomen. Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 29 Zoals toegelicht door de Raad van bestuur in haar jaarverslag, is de kwaliteit van het interne controle systeem van de Vereniging verbeterd. Echter, zoals aangegeven door de bestuurders, blijft het interne controle systeem van Ethias Gemeen Recht OVV op enkele belangrijke punten vatbaar voor verbetering. Wij moedigen de leden van het Directiecomité aan om de ter verbetering ondernomen acties in dit domein verder te zetten. Uitgaande van de uitdagingen die de hervorming « Solvency II » voor de Vereniging met zich meebrengt, heef haar Directiecomité beslist er een bijzondere aandacht aan te besteden. Zoals het jaarverslag van de Raad van bestuur onder punt 3.5.2 toelicht, zijn er meerdere projecten opgestart en in uitvoering om aan de vereisten van deze hervorming te voldoen. De Commissaris PwC Bedrijfsrevisoren bcvba vertegenwoordigd door: Jacques Tison Bedrijfsrevisor 30 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 9 Toelichting bij de rubrieken van de balans en de resultatenrekening 9.1 Balans 9.1.1 Actief Rubriek C. Beleggingen II. Beleggingen in de verbonden ondernemingen en deelnemingen Deze post vertegenwoordigt hoofdzakelijk de waarde van de deelneming in Vitrufin nv. Rubriek E. Vorderingen I. Vorderingen uit hoofde van rechtstreekse verzekeringsverrichtingen 1. Verzekeringnemers: het gaat voornamelijk over bedragen verschuldigd door onze verzekerden. 3. Overige: het betreft hoofdzakelijk de voorzieningen van verhaal. II. Vorderingen uit hoofde van herverzekeringsverrichtingen: groepeert de vorderingen bij de herverzekeraars. III. Overige vorderingen: omvat de intresten op beschikbare waarden in 2013 en geïnd in 2014 evenals te recupereren voorschotten. Rubriek F. Overige activabestanddelen II. Beschikbare waarden: kasspeciën en de tegoeden, op termijn van minder dan één maand, bij de verschillende banken. Rubriek G. Overlopende rekeningen I. Verworven, niet-vervallen intresten en huurgelden: inkomsten uit roerende goederen in portefeuille en verworven bankdeposito's in 2013 maar waarvan de inning slechts in 2014 geschiedt. 9.1.2 Passief Rubriek C. Technische voorzieningen VI. Overige technische voorzieningen: het betreft het indexeringsfonds. Rubriek E. Voorzieningen voor overige risico's en lasten III. Overige voorzieningen: het betreft hoofdzakelijk de voorzieningen voor financiële risico’s. Rubriek G. Schulden I. Schulden uit rechtstreekse verzekeringsverrichtingen: omvat de premies betaald vóór vervaldag, de bedragen verschuldigd aan verschillende verzekeringnemers, de op voorhand betaalde verhalen en de uit te betalen uitkeringen. V. Overige schulden 2. Overige: vertegenwoordigt hoofdzakelijk de rekening courant met Ethias nv. Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 9.2 Resultatenrekening 9.2.1 Technische rekening 31 Rubriek 2bis : Beleggingsopbrengsten - Technische rekening Niet-Leven bb) opbrengsten afkomstig van andere beleggingen: de opbrengsten van beleggingen, die dekkingswaarden zijn van technische voorzieningen en technische schulden, zijn onder deze posten geboekt. Rubriek 3 : Overige technische opbrengsten, onder aftrek van herverzekering - Technische rekening Niet-Leven. Het betreft voornamelijk opbrengsten verbonden aan intrestvergoedingen op verhaal. Rubriek 5 : Wijziging van de overige technische voorzieningen, onder aftrek van herverzekering - Technische rekening Niet-Leven. Het betreft de wijziging van het indexeringsfonds in wet van 1967. 9.2.2 Niet-technische rekening Rubriek 8 : Overige lasten Deze post omvat de besteding en terugneming van de voorziening voor waardeverminderingen op vorderingen evenals de waardeverminderingen op vorderingen. 32 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 10 33 Balans, resultatenrekening en toelichtingen Cijfers (in euro-eenheden) vastgelegd op 31 december 2013 door de Raad van bestuur van 29 april 2014 en gecontroleerd door de Commissaris op 2 juni 2014. 34 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 10.1 Balans 2013 Actief C. Beleggingen II. - 1.433.797.215 615.347.454 613.144.630 Verbonden ondernemingen 2.900.000 - 1. 2.900.000 - Overige ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat 612.447.454 613.144.630 3. Deelnemingen 578.647.454 579.344.630 4. Bons, obligaties en vorderingen Beleggingen in verbonden ondernemingen en deelnemingen - 2012 1.503.077.101 Deelnemingen III. Overige financiële beleggingen 1. Aandelen, deelnemingen en andere niet-vastrentende effecten 2. Obligaties en andere vastrentende effecten 33.800.000 33.800.000 887.514.701 820.444.098 58.823.119 31.768.367 828.691.582 788.675.731 214.946 208.487 949.532.399 921.739.061 III. Voorziening voor te betalen schaden 764.708.685 741.949.603 V. 184.823.714 179.789.458 49.965.530 50.698.545 37.956.006 41.600.691 5.586.469 4.812.989 IV. Deposito's bij cederende ondernemingen Dbis. Delen van de herverzekeraars in de technische voorzieningen E. Overige technische voorzieningen Vorderingen I. Vorderingen uit hoofde van rechtstreekse verzekeringsverrichtingen II. 1. Verzekeringnemers 2. Tussenpersonen 3. Andere Vorderingen uit hoofde van herverzekeringsverrichtingen 36.679.925 9.028.963 8.050.698 1.047.156 24.427.471 64.107.931 Beschikbare waarden 24.427.471 64.107.931 Overlopende rekeningen 16.153.469 15.123.033 Overige activabestanddelen II. G. 107.777 31.999.524 2.980.561 III. Overige vorderingen F. 370.013 I. Verworven, niet-vervallen intresten en huurgelden Totaal van het actief 16.153.469 15.123.033 2.543.155.970 2.485.465.785 2013 Passief 2012 521.195.742 518.790.131 521.195.542 518.789.542 521.195.542 518.789.542 Overgedragen resultaat 200 589 1. 200 589 1.024.946.159 995.636.600 III. Voorziening voor te betalen schaden 830.394.881 806.384.539 VI. Overige technische voorzieningen 194.551.278 189.252.061 10.577.954 6.669.824 A. Eigen vermogen IV. Reserves 4. V. C. Beschikbare reserves Overgedragen winst Technische voorzieningen E. Voorzieningen voor risico's en kosten III. F. Overige voorzieningen Deposito's ontvangen van herverzekeraars G. Schulden I. Schulden uit hoofde van rechtstreekse verzekeringsverrichtingen II. Schulden uit hoofde van herverzekeringsverrichtingen 2. 888.086.644 66.055.640 76.282.586 8.006.404 3.721.221 56.410.043 62.776.708 16 9.784.657 Schulden wegens belastingen, bezoldigingen en sociale lasten 40.767 35.431 a) 40.767 35.431 1.598.410 9.749.226 2.543.155.970 2.485.465.785 Overige schulden 1. 6.669.824 920.380.475 1.639.177 IV. Schulden ten aanzien van kredietinstellingen V. 10.577.954 belastingen Andere Totaal van het passief Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 10.2 35 Resultatenrekening I. Technische rekening Niet-Leven 2013 2012 1. 10.806.803 10.426.731 Verdiende premies, onder aftrek van herverzekering a) Brutopremies b) Uitgaande herverzekeringspremies (-) 2bis. Opbrengsten van beleggingen a) b) Opbrengsten van beleggingen in verbonden ondernemingen of deze waarmee een deelnemingsverhouding bestaat bb) overige ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat 158.560.116 153.562.418 -147.753.313 -143.135.687 39.871.324 50.168.297 4.175.359 4.183.013 4.175.359 4.183.013 1.758.833 1° deelnemingen 1.640.663 2° bons, obligaties en vorderingen 2.534.696 2.424.180 Opbrengsten van andere beleggingen 28.197.330 27.821.171 bb) opbrengsten van andere beleggingen 28.197.330 27.821.171 c) Terugnemingen van waardecorrecties op beleggingen 2.776.772 6.115.164 d) Meerwaarden op realisaties 4.721.863 12.048.949 3. Overige technische opbrengsten, onder aftrek van herverzekering 4. Schadelast, onder aftrek van herverzekering (-) a) Betaalde nettobedragen aa) brutobedragen b) 5. 6. bb) deel van de herverzekeraars (-) Wijziging van de voorziening voor te betalen schaden, onder aftrek van herverzekering (stijging +, daling -) aa) wijziging van de voorziening voor te betalen schaden, zonder aftrek van herverzekering (stijging +, daling -) bb) wijziging van de voorziening voor te betalen schaden, deel van de herverzekeraars (stijging -, daling +) Wijziging van de overige technische voorzieningen, onder aftrek van herverzekering (stijging -, daling +) Winstdeling en restorno's, onder aftrek van herverzekering (-) 22.621 13.519 -14.337.739 -14.001.154 12.852.135 12.480.700 110.530.232 104.933.972 -97.678.097 -92.453.272 1.485.604 1.520.454 28.697.197 32.042.361 -27.211.593 -30.521.907 -264.961 164.660 -3.020.771 -1.924.568 8.512.804 8.407.604 a) Acquisitiekosten 5.124.187 4.334.507 c) Administratiekosten 3.983.961 3.795.764 d) Van de herverzekeraars ontvangen commissies en winstdeelnemingen (-) -17.620.952 -16.537.875 -38.408.170 -48.706.467 32.231.023 21.746.154 400.013 14.889.702 5.777.134 12.070.611 -7.189 -7.026 3.174.722 4.541.596 7. Nettobedrijfskosten (-) 7bis. Beleggingslasten (-) a) Beheerslasten van de beleggingen b) Waardecorrecties op beleggingen c) Minderwaarden op realisaties 8. Overige technische lasten, onder aftrek van herverzekering (-) 10. Resultaat van de technische rekening niet-levensverzekering Winst (+) 36 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 III. Niet-technische rekening 1. Resultaat van de technische rekening niet-levensverzekering Winst (+) 3. Opbrengsten van beleggingen b) Opbrengsten van andere beleggingen bb) opbrengsten van andere beleggingen 7. Overige opbrengsten 8. Overige kosten (-) 8bis. Lopend resultaat vóór belastingen Winst (+) 2013 2012 3.174.722 4.541.596 165 517 165 165 517 517 15.975 354.236 -301.805 -1.361.403 2.889.057 3.534.946 -483.446 -482.248 15. Belastingen op het resultaat (-/+) 16. Resultaat van het boekjaar Winst (+) 2.405.611 3.052.698 18. Te bestemmen resultaat van het boekjaar Winst (+) 2.405.611 3.052.698 Resultaatverwerking A. Te verwerken winstsaldo 1. Te bestemmen winst van het boekjaar 2. Overgedragen winst van het vorige boekjaar 2013 2.406.200 2.405.611 589 2012 3.053.589 3.052.698 891 C. Toevoeging aan het eigen vermogen (-) 2. aan de overige reserves -2.406.000 2.406.000 -3.053.000 3.053.000 D. Over te dragen resultaat 1. Over te dragen winst (-) -200 -589 Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 10.3 Toelichting 37 38 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 Nr. 1. Staat van de immateriële activa, de onroerende goederen die tot belegging dienen en de effecten bestemd voor beleggingen Benaming C.II.1. Deelnemingen in verbonden ondernemingen Betrokken activaposten C.III.1. Aandelen, C.II.4. Bons, deelnemingen obligaties en en andere nietvorderingen in vastrentende ondernemingen waarmee een effecten deelnemingsverhouding bestaat C.II.3. Deelnemingen in ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat C.III.2. Obligaties en andere vastrentende effecten a) Aanschaffingswaarde - 579.344.630 33.800.000 2.900.000 - - 82.949.933 432.893.996 - -697.176 - -56.106.013 -398.154.524 2.900.000 578.647.454 33.800.000 59.233.980 826.684.575 - - - 621.694 3.269.372 - Geboekt - - - 110.490 2.753.458 - Teruggenomen want overtollig - - - -321.323 -1.767.563 - Afgeboekt - - - - -6.262.274 Per einde van het boekjaar - - - 410.861 -2.007.007 Per einde van het vorige boekjaar 32.390.060 791.945.103 Mutaties tijdens het boekjaar: - Aanschaffingen - Overdrachten en buitengebruikstellingen Per einde van het boekjaar c) Afschrijvingen en waardeverminderingen Per einde van het vorige boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar: d) Niet-opgevraagde bedragen Per einde van het vorige boekjaar - - - Mutaties tijdens het boekjaar: - - - - - - - - 578.647.454 33.800.000 58.823.119 828.691.582 Per einde van het boekjaar Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar 2.900.000 Nr. 2. Staat betreffende de deelnemingen en maatschappelijke rechten in andere ondernemingen NAAM, volledig adres van de ZETEL en zo het een onderneming naar Belgisch recht betreft, het B.T.W.- of NATIONAAL NUMMER Maatschappelijke rechten gehouden door de onderneming (rechtstreeks) Aantal Dochterondernemingen % % Gegevens geput uit de laatst beschikbare jaarrekening Eigen vermogen Jaarrekening per Munteenheid Nettoresultaat (+) of (-) (in duizenden munteenheden) Ethias Co SPRL Rue des Croisiers, 24 B-4000 Liège BE 0536.713.371 58 72,50 0,62 - EUR 0 0 Ethias Services SA Rue des Croisiers, 24 B-4000 Liège BE 0824.876.113 1 0,10 24,97 31/12/2013 EUR 270 123 22.513 4,91 0,00 31/12/2012 EUR 353.289 23.830 499.997 24,99 0,00 31/12/2013 EUR 1.752.323 3.850 197 13,34 0,00 30/09/2013 EUR 168.962 16.990 Socofe SA Avenue Maurice Destenay, 13 B-4000 Liège BE 0472.085.439 Vitrufin SA Rue des Croisiers, 24 B-4000 Liège BE 0806.904.101 Vlaamse Energie Holding cvba Botermarkt, 1 B-9000 Gent BE 0448.632.324 Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ Nr. 3. Actuele waarde van de beleggingen Activaposten C. II. Beleggingen in verbonden ondernemingen en deelnemingen - 617.385.120 2.900.000 Verbonden ondernemingen 3. Bedragen 1.553.194.592 Beleggingen 2.900.000 Deelnemingen Overige ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat 614.485.120 3. Deelnemingen 580.685.120 4. Bons, obligaties en vorderingen 33.800.000 935.594.526 III. Overige financiële beleggingen 1. Aandelen, deelnemingen en andere niet-vastrentende effecten 2. Obligaties en andere vastrentende effecten 67.164.690 868.429.836 214.946 IV. Deposito's bij cederende ondernemingen Nr. 6. Staat van de voorzieningen voor overige risico's en kosten - Andere voorzieningen Uitsplitsing van de passiefpost E.III Bedragen Voorziening voor financiële risico's 8.997.779 Voorziening voor risico's en lasten 1.580.175 Nr. 7. Staat van de technische voorzieningen en schulden Betrokken posten van de passiva c) Bedragen Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten. 1. Belastingen (post G .V.1.a) van de passiva) b) Niet-vervallen belastingschulden 40.767 39 40 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 Nr. 10. Inlichtingen betreffende de technische rekeningen Niet-levensverzekering Inhoud Rechtstreekse zaken Totaal Totaal Ongevallen en ziekte Aangenomen zaken (takken 1 en 2) 1) Brutopremies 158.560.116 155.181.097 155.181.097 3.379.019 2) Verdiende brutopremies 158.560.116 155.181.097 155.181.097 3.379.019 3) Brutoschaden 139.227.429 138.774.708 138.774.708 452.721 4) Brutobedrijfskosten 9.108.149 8.948.970 8.948.970 159.179 5) Herverzekeringssaldo -26.656.252 -26.656.241 -26.656.241 -11 6) Commissielonen (art. 37) 394.537 III. Niet-levensverzekering en levensverzekering, rechtstreekse zaken Inhoud Bedragen Brutopremies: 155.181.097 - in België Nr. 12. Staat betreffende het geheel van de administratie- en beheerskosten, uitgesplitst volgens aard Benaming II. Diverse goederen en diensten Bedragen 16.975.992 16.975.992 Totaal Nr. 13. Overige opbrengsten, overige kosten Bedragen A. Uitsplitsing van de overige opbrengsten (post 7. van de niet-technische rekening) Terugneming van waardeverminderingen op vorderingen B. 15.975 Uitsplitsing van de overige kosten (post 8. van de niet-technische rekening) Waardeverminderingen op vorderingen Dotatie op de voorziening voor risico's en lasten 1.453 300.352 Nr. 15. Belastingen op het resultaat Bedragen A. Uitsplitsing van de post 15 a) ‘Belastingen’: 1. 483.447 Belastingen op het resultaat van het boekjaar: 483.447 a) 483.447 Andere verrekenbare bestanddelen Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 41 Nr. 16. Andere taksen en belastingen ten laste van derden 2013 B. De ingehouden bedragen ten laste van derden bij wijze van: 1. Bedrijfsvoorheffing 2012 278.086 271.041 Nr. 17. Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen Bedragen C. Zakelijke zekerheden door de onderneming gesteld of onherroepelijk beloofd op haar eigen middelen als zekerheid van de rechten en verplichtingen: a) D. 19.127.948 van de onderneming: Ontvangen zekerheden (andere dan in baar geld): a) 7.769.440 effecten en waarden van de herverzekeraars: Nr. 18. Betrekkingen met verbonden ondernemingen en met ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat Betrokken balansposten Verbonden ondernemingen 2013 C. E. II. Beleggingen in verbonden ondernemingen en deelnemingen Ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat 2012 2013 2012 2.900.000 - 612.447.454 579.344.630 1+3 Deelnemingen 2.900.000 - 578.647.454 579.344.630 2+4 bons, obligaties en vorderingen - - 33.800.000 33.800.000 - Achtergestelde - - 33.800.000 33.800.000 - - 1.756.217 - Vorderingen II. Vorderingen uit hoofde van herverzekeringsverrichtingen - - - - V. Overige vorderingen - - 1.756.217 - - - 56.202.628 71.349.681 II. Schulden uit hoofde van herverzekeringsverrichtingen - - 56.202.628 62.271.991 V. Overige schulden - - - 9.077.690 G. Schulden Nr. 19. Financiële betrekkingen met: Bedragen A. bestuurders en zaakvoerders: 4. Rechtstreekse en onrechtstreekse bezoldigingen en ten laste van de resultatenrekening toegekende pensioenen - aan bestuurders en zaakvoerders 223.837 42 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 Nr. 19bis. Financiële betrekkingen met: De commissaris en de personen met wie hij verbonden is 1. Bezoldiging van de commissaris: 2. Bezoldiging voor uitzonderlijke werkzaamheden of bijzondere opdrachten uitgevoerd binnen de vennootschap door de commissaris: - Bedragen Andere controleopdrachten 46.700 1.700 1.700 Nr. 20. Waarderingsregels De waarderingsregels die van toepassing zijn op de jaarrekening worden hieronder vermeld. Activa van de balans Immateriële activa (rubriek B) Zij worden op het actief geboekt tegen hun aanschaffingswaarde of kostprijs, met inbegrip van de bijkomende kosten. De afschrijvingen gebeuren volgens de lineaire methode a rato van 20 %. Beleggingen (rubriek C) Terreinen en gebouwen (onderrubriek C.I.) Zij worden op het actief geboekt tegen hun aanschaffingswaarde of kostprijs, met inbegrip van de bijkomende kosten. De terreinen worden niet afgeschreven. De onroerende goederen verworven vóór 1 januari 2011 worden afgeschreven volgens de lineaire methode tegen de volgende percentages: Onroerende goederen: 2 % Aanpassingswerken: 10 % De onroerende goederen verworven sinds 1 januari 2011 zijn onderverdeeld in de volgende categorieën: Ruwbouw Daken Buitenschrijnwerk Speciale technieken Afwerking Deze onroerende goederen worden lineair afgeschreven over de verwachte gebruiksduur van elk onderdeel, na aftrek van hun restwaarde, voor zover ze betrouwbaar kunnen worden bepaald. Beleggingen in verbonden ondernemingen en deelnemingen (onderrubriek C.II.) In geval van duurzame ontwaarding maken deze beleggingen het voorwerp uit van waardeverminderingen. Op voorstel van het Directiecomité kunnen er aanvullende of uitzonderlijke waardeverminderingen worden geboekt. Overige financiële beleggingen (onderrubriek C.III.) Aandelen, deelnemingen en andere niet-vastrentende effecten (C.III.1) In geval van blijvende minderwaarde maken deze beleggingen het voorwerp uit van waardeverminderingen. Het bestaan van een significante latente minderwaarde ten aanzien van de aanschaffingswaarde, bepaald op basis van de gewogen gemiddelde prijs over een periode van 12 opeenvolgende maanden voorafgaand aan de afsluiting, vormt een criterium van duurzame ontwaarding. De minderwaarde wordt als significant gekwalificeerd wanneer ze hoger is dan 20 % van de aanschaffingswaarde in een normale marktcontext. Dit criterium kan aan de beoordeling van het Directiecomité worden voorgelegd wanneer de markten volatieler zijn. Op voorstel van het Directiecomité kunnen er aanvullende of uitzonderlijke waardeverminderingen worden geboekt. Voor zover het een aanzienlijk bedrag betreft, wordt de impact van deze waardeverminderingen opgenomen in de toelichting bij de jaarrekening. In geval van overdracht van effecten wordt de boekwaarde, die gebruikt wordt om de gerealiseerde meer- of minderwaarde te berekenen, bepaald op basis van de gemiddelde gewogen prijs. Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 43 Obligaties en andere vastrentende effecten (C.III.2) Deze beleggingen worden tegen hun aanschaffingswaarde in de balans opgenomen. Wanneer echter hun actuarieel rendement, berekend bij de aankoop (rekening houdend met hun terugbetalingswaarde op vervaldag) verschilt van hun nominale opbrengst, wordt het verschil tussen de aanschaffings- en terugbetalingswaarde in resultaat genomen, pro rata temporis voor de resterende looptijd van de effecten als rentecomponenten op deze effecten en toegevoegd aan of afgetrokken van hun aanschaffingswaarde. Rekening houdend met het actuarieel rendement bij aankoop wordt dit verschil op geactualiseerde basis in het resultaat genomen. In geval van blijvende minderwaarde maken de obligaties en overige vastrentende effecten het voorwerp uit van een waardevermindering. Ethias nv meent bovendien dat de minderwaarde duurzaam is voor de gestructureerde obligaties en past n bijgevolg een waardevermindering toe wanneer de marktwaarde (‘clean price’) van het effect lager is dan 80 % of 0,98 van de nominale waarde van de obligatie, waarbij n gelijk is aan het aantal jaren dat het effect nog loopt tot de eindvervaldag (of de eerste ”calldatum”). Voor de eeuwigdurende leningen moet het verschil tussen hun aanschaffingswaarde en hun lagere marktwaarde beschouwd worden als een blijvende ontwaarding zodat deze effecten gewaardeerd worden op de laagste waarde tussen hun boekwaarde en hun marktwaarde. In geval van overdracht van effecten wordt de boekwaarde, die gebruikt wordt om de gerealiseerde meer- of minderwaarde te berekenen, bepaald op basis van de gemiddelde gewogen prijs. In het kader van een arbitrageverrichting wordt de gerealiseerde meer- of minderwaarde op de balans behouden en in de resultaten opgenomen, gespreid over de duur van de wederbeleggingsinvestering. Hypothecaire leningen en hypothecaire kredieten (C.III.4 & C.III.5) Op deze leningen worden waardeverminderingen toegepast zo er voor het geheel of een gedeelte ervan onzekerheid bestaat over de betaling hiervan op de vervaldag. Beleggingen met betrekking tot de verrichtingen verbonden aan een beleggingsfonds van de activiteitengroep "Leven" en waarvan het beleggingsrisico niet gedragen wordt door de onderneming (rubriek D - tak 23) Deze beleggingen worden tegen hun huidige waarde (marktwaarde) in de balans opgenomen. Deposito's bij kredietinstellingen (onderrubriek C.III.6) Vorderingen (rubriek E) Beschikbare waarden (onderrubriek F.II) Deze posten worden tegen hun nominale of aanschaffingswaarde geboekt. Er worden waardeverminderingen opgetekend om rekening te houden met de onzekerheden van hun terugwinning. Deel van de herverzekeraars in de technische voorzieningen (rubriek D. bis) Deze post bevat de verbintenis van de herverzekeraars. De opgetekende bedragen worden bekomen conform de verschillende herverzekeringsverdragen die van toepassing zijn. Overige activabestanddelen (rubriek F) Materiële activa (onderrubriek F.I.) De materiële activa worden op het actief geboekt tegen hun aanschaffingswaarde of kostprijs, met inbegrip van de bijkomende kosten. De afschrijvingen gebeuren volgens de lineaire methode tegen de volgende percentages : installaties, machines, elektronische uitrusting: 33 1/3 % rollend materieel: 25 % meubilair en kantoormateriaal: 10 % Het meubilair en kantoormateriaal waarvan de aanschaffingswaarde minder dan 250,00 EUR bedraagt, wordt het eerste jaar afgeschreven. medisch materiaal: 20 % Passiva van de balans Technische voorzieningen (rubriek C) Deze voorzieningen worden met voorzichtigheid berekend, rekening houdend met de wettelijke en reglementaire bepalingen vastgesteld door de verschillende controleorganen. De voorziening voor egalisatie en catastrofen wordt geëvalueerd volgens de actuariële methode. Technische voorzieningen met betrekking tot de verrichtingen verbonden aan een beleggingsfonds van de activiteitengroep "Leven" en waarvan het beleggingsrisico niet gedragen wordt door de onderneming (rubriek D - tak 23) 44 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 Deze voorzieningen worden geschat op basis van de huidige waarde van de activa van rubriek D. Voorzieningen voor risico's en lasten (rubriek E) De voorzieningen die moeten worden aangelegd om de voorzienbare risico’s en kosten te dekken, worden met voorzichtigheid, oprechtheid en te goeder trouw bepaald. De voorzieningen met betrekking tot voorgaande boekjaren worden regelmatig herzien en in het resultaat opgenomen als ze zonder voorwerp zijn. Deposito’s ontvangen van de herverzekeraars (rubriek F) en schulden (rubriek G) Deze posten worden tegen hun nominale waarde ingeschreven. Andere bijzondere regels Rekeningen in deviezen De monetaire bestanddelen worden in euro gevaloriseerd tegen de contante koers op de afsluitingsdatum van het boekjaar. De niet-monetaire bestanddelen worden behouden in euro tegen hun aanschaffingskoers. Het saldo van de negatieve verschillen uit de omrekening van monetaire bestanddelen, andere dan de technische voorzieningen, wordt in de resultatenrekening opgenomen. Het saldo van de positieve verschillen wordt opgenomen in de overlopende rekeningen als over te dragen opbrengst. Afgeleide producten De afgeleide producten, aangewend ten speculatieve titel, volgen het voorzichtigheidsprincipe. Dit betekent dat de latente minderwaarden het voorwerp uitmaken van waardeverminderingen of worden gebruikt om voorzieningen voor financiële risico’s mee aan te leggen. De latente meerwaarden worden evenwel niet in het resultaat opgenomen. De termijnrenteverrichtingen tot microdekking of afgesloten in het kader van het ALM-beheer, worden symmetrisch gewaardeerd met de toerekening van kosten of opbrengsten van de gedekte bestanddelen over de resterende looptijd van deze bestanddelen. Onder als dekking bestemde termijnrenteverrichting moet worden verstaan de termijnverrichting die tot doel of gevolg heeft het risico te compenseren of te beperken op een actief, een passief, een recht, een verplichting buitenbalansstelling of een geheel van bestanddelen met homogene kenmerken ten aanzien van hun renteschommelingsgevoeligheid. Tot slot: de dekkingsverrichtingen of de verrichtingen afgesloten in het kader van het ALM-beheer moeten van bij het begin als zodanig worden gekwalificeerd. Nr. 22. Verklaring met betrekking tot de geconsolideerde jaarrekening A. Inlichtingen te verstrekken door alle ondernemingen: - De onderneming stelt op en publiceert, overeenkomstig het koninklijk besluit betreffende de geconsolideerde jaarrekening van verzekeringsondernemingen en herverzekeringsmaatschappijen, een geconsolideerde jaarrekening en een geconsolideerd jaarverslag: ja/nee (*): Neen De onderneming stelt noch een geconsolideerde jaarrekening, noch een geconsolideerd jaarverslag op, omwille van de volgende reden: * de onderneming oefent, alleen of gezamenlijk, geen controle uit op één of meerdere filialen naar Belgisch of buitenlands recht: ja/nee (*): Neen * de onderneming is zelf een filiaal van een moederonderneming die een geconsolideerde jaarrekening opstelt en publiceert: ja/nee (*): Neen Volgens artikel 110 van het Wetboek der vennootschappen, is de moederonderneming die enkel dochterondernemingen bezit die, rekening houdend met de beoordeling van het geconsolideerde patrimonium, de geconsolideerde financiële toestand of van het geconsolideerde resultaat, individueel of collectief slechts een verwaarloosbaar belang vertegenwoordigen, vrijgesteld van de verplichting om een geconsolideerde jaarrekening te presenteren. Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 45 Nr. 23. Bijkomende inlichtingen die de onderneming op basis van het besluit van 17/11/94 moet verstrekken De onderneming, in voorkomend geval, somt de bijkomende inlichtingen op, vereist: Art 27 bis § 3, laatste alinea 2. Obligaties en andere vastrentende effecten Bedragen -1.759.143 Opmerking betreffende bijlage 3 De huidige waarde van de eeuwigdurende obligaties (opgenomen onder de andere types van obligaties in de rubriek 8.03.223.2) is afkomstig van het gebruik van een "modelprijs" in plaats van een marktprijs die ofwel overeenstemt met een Bloomberg-valorisatie ofwel met een valorisatie meegedeeld door een tegenpartij. De aldus ingevoerde kwantitatieve benadering is in overeenstemming met de aanbevelingen van het IASB in zijn verslag: "IASB Expert Advisory Panel – Measuring and disclosing the fair value of financial instruments in markets that are no longer active" Deze waardering wordt in de rekeningen vertaald door een verbetering van de huidige waarde van deze obligaties met +0,4 miljoen euro van een effect dat 10 % van de totale portefeuille in nominale waarde vertegenwoordigt op datum van 31 december 2013. 46 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013 Jaarverslag 2013 │ Ethias Gemeen Recht│ 47 48 │ Ethias Gemeen Recht │ Jaarverslag 2013
© Copyright 2024 ExpyDoc
