Avondprogramma 2014_finaal - Faculteit Farmaceutische

9/12/14
Apotheekstage 2014-2015
‘Van start tot eindmeet’
Apotheekstage 2014-2015
Prof. Gert Laekeman
Academisch verantwoordelijke apotheekstage
1
9/12/14
Wat mag je van deze avond verwachten?
•  DEEL I: Waarom een vernieuwd concept casuïstiek?
o 
o 
o 
Schets achtergrond
Toelichting bij het vernieuwde concept casuïstiek
Verwachtingen vanuit de universiteit
•  DEEL II: Op welke manier ondersteunen we deze ‘groei’ tot
beginnend apotheker?
o 
o 
o 
Praktische informatie over stage-opdrachten, werkcolleges...
Nuttige tips & trics voor het stagejaar
Informatie over medewerking masterproeven
DEEL I:
Waarom een vernieuwd concept
‘casuïstiek’?
2
9/12/14
Evaluatie OPO Apotheekstage
•  Evaluatie door de stagemeester (11/35)
•  Evaluatie ‘casuïstiek’ (10/35)
•  Evalatie stage-opdrachten (12/35)
o 
o 
o 
Formuleringsopdrachten (4)
Medicatiehistoriek (4)
Integrale Kwaliteitszorg (4)
•  Evaluatie stagemanagement (2/35)
Van start naar eindmeet: hoe?
3
9/12/14
Stagiair
Leeromgeving
Evaluatie
Groei door leeractiviteiten
Ondersteuning:
•  Wie maakt deel uit van de
leeromgeving?
•  Welk materiaal/infrastructuur
is voorhanden?
•  Welke werkvormen worden
gebruikt?
•  Welke inhoud dient aan bod
te komen?
Einddoelstellingen
Competentieprofiel beginnende apotheker
Competentiegroep+3:+Het+bereiden+van+magistrale+en+officinale+bereidingen.+
Competentie+3.2:+De+apotheker+bereidt+nauwkeurig+niet>steriele+bereidingen.+
Deelcompetentie+3.2.4.:++De+apotheker+documenteert+alle+stappen+accuraat+en+bewaart+deze+voor+de+traceerbaarheid.+
•
•
•
•
Ziet!het!belang!in!van!een!correct!ingevuld!protocolblad,!bereidingsboek!en!analyseregister.!
•
•
Slaat!alle!documentatie!(protocols,!bereidingsboek,…)!!op!overeenkomstig!de!wetgeving. !
Vult!zorgvuldig!het!protocolblad!in.!
Documenteert!alle!voorgekomen!problemen!met!oplossing!als!ook!de!uitgevoerde!controles. !
Kijkt! het! protocolblad! na! op! onvolledigheden,! onverenigbaarheden! en! rekenfouten! en! past! zowel! het! protocol! als! de!
bereiding!onmiddellijk!aan.!
Gebruikt! een! systeem! om! lotnummers! te! genereren! en! houdt! dit! bij! in! het! bereidingsboek! zodat! de! traceerbaarheid!
gegarandeerd!wordt.!
Competentiegroep+4:+De+rol+in+de+eerstelijns3+en+preventieve+gezondheidszorg+
!
Competentie+4.1:+De+apotheker+maakt+een+adequate+inschatting+van+de+noden+ van+de+patiënt+op+vlak+van+
eerstelijnszorg.+
Deelcompetentie+4.1.1.:++De+apotheker+verzamelt+alle+relevante,+klinische+informatie. +
•
•
Bevraagt!de!patiënt!op!een!gestructureerde!wijze!a.d.h.v.!de!WHAM;vragen.!
•
Gebruikt! enkel! relevante! en! betrouwbare! informatiebronnen! (bv.! patiënt! zelf,! voorschrijver,! verpleging,! laboresultaten,!
farmaceutisch!dossier,!Delphicare®,...)!voor!het!bekomen!van!geneesmiddelgerelateerde!informatie.!
Verzamelt! op! een! systematische! manier! alle! relevante! patiëntinformatie! waaronder! klinische! informatie! (bv.! uit! medisch!
dossier!door!contact!met!arts!of!ziekenhuis)!alsook!leeftijd,!geslacht,!sociale!achtergrond,... !
!
4
9/12/14
Constataties in het beroepsveld
•  Het beroepsveld van de apotheker staat anno 2014 voor diverse
uitdagingen, zowel inhoudelijk als politiek, financieel,..
•  Anno 2014 wordt de kwaliteit van de dienstverlening door de
apotheker hier en daar (terecht?) in vraag gesteld
•  Navorming wordt voor de officina-apotheker in 2015 verplicht
Nood aan kwaliteitswaarborging !
Wordt het meten van de kwaliteit van farmaceutische zorg de
toekomst?
Constataties aan de universiteit
•  De inschatting van de competenties van een stagiair op diverse
stageplaatsen is zeer verschillend
--> vraag naar objectivering van de evaluatie
•  Als stagemeester is het niet evident om effectief in te zoomen op
de kwaliteit van een (gedetailleerde) competentie
--> vraag naar verdieping evaluatie
•  Niettegenstaande is stage lopen ESSENTIEEL en
ONONTBEERLIJK om beroepscompetenties vorm te geven en
in te oefenen
5
9/12/14
Pilootproject casuïstiek 2013-2014
•  examenperiode juni 2013-2014
•  n = 122 studenten
•  representatieve groep deelnemers (statistisch bewezen)
•  3 ‘apotheken’ met een simulatiepatiënt
•  casus (voorschrift) als uitgangspunt voor het gesprek
•  beoordeling van de competenties door een observator, resulterend in
een score
•  uitgebreide statistische analyse & simulering van scores
6
9/12/14
Pilootproject 2013-2014
•  Distributie scores in 2 ‘apotheken’
Pilootproject 2013-2014
•  Correlaties tussen evaluatie-onderdelen?
o 
Er is geen verband tussen de score op het vroegere examen
casuïstiek (theoretisch) en de score op het nieuwe examen
casuïstiek
--> toetsen van andere competenties?
o 
Er is een matig sterke correlatie tussen de scores op het vroegere
examen casuïstiek en op het examen Geneesmiddelenkennis
--> toetsen van vergelijkbare competenties?
o 
Er is een matig sterke tot sterke correlatie tussen de scores in de
‘apotheken’ onderling
7
9/12/14
We zijn ons bewust van de vele inspanningen!
•  26 weken inspanning van stagemeester (onontbeerlijk!)
•  26 (en meer) weken inspanning van de stagiair (even onontbeerlijk)
•  Diverse triggers vanuit de universiteit om het leren te ondersteunen:
o 
o 
o 
o 
Stage-opdrachten
Werkcolleges
Stagecoördinatie
Stagecoaching
Ons doel!
8
9/12/14
Hoe denken we daar aan tegemoet te komen?
Tot academiejaar 2013-2014:
Evaluatie door stagemeester
+
Evaluatie op universiteit (casuïstiek)
Vanaf academiejaar 2014-2015
Evaluatie door stagemeester (ongewijzigd)
+
Evauluatie op universiteit (vernieuwd concept casuïstiek)
Evalueren stuurt het leren!
9
9/12/14
Vernieuwd concept evaluatie casuïstiek?
•  Aan de beoordeling van de stagemeester werd in het verleden, met het
eerder theoretisch (stage-)examen, een theoretisch luik toegevoegd.
•  Eigenlijk willen we het ‘zichtbare’ evalueren: ‘hoe gaat de student om
met de patiënt? Is hij/zij in staat om de patiënt op een professionele
manier te begeleiden in eender welke context?’
•  Hiervoor zullen we iets toevoegen aan onze evaluatie, namelijk de
beoordeling van dit niveau van ‘functioneren’.
•  Met andere woorden: we trachten ons deel van de evaluatiepuzzel
sterker te maken, wij ‘verhogen’ het niveau van onze evaluatie. Het
gaat niet enkel om het kunnen vertellen wat je zou doen, maar dit ook
effectief uitvoeren in aanwezigheid van een (simulatie)patiënt.
Leerpiramide van Miller
10
9/12/14
Vernieuwd concept evaluatie casuïstiek?
•  Stage en het examen casuïstiek gaan hand in hand!!
o 
o 
o 
o 
o 
Student gaat aan de slag in de stage
De patiënt die voor hem/haar staat is dé toetsing, telkens weer
In de werkcolleges (zie verder) wordt aan de hand van oefening en
feedback het proces gestuurd/versterkt
De stage = de groeiperiode
Tijdens het examen casuïstiek worden kerncompetenties in detail
geëvalueerd
Vernieuwd concept evaluatie casuïstiek
•  5 ‘apotheken’
•  1 ‘checkpoint’ (vertrekkend van stage-ervaringen en portfolio)
•  Casusgebaseerd (vanuit een voorschrift)
•  Nabootsen praktijkomgeving (simulatiepatiënten)
•  Gevalideerde casussen en checklisten
11
9/12/14
Voordelen vernieuwd concept
•  Evalueert het ‘functioneren’ van de apotheker
(hoger competentieniveau)
•  Trachten na te bootsen praktijkomgeving (praktijkcasussen, aanwezigheid simulatiepatiënt,…)
•  Objectiviteit neemt toe:
o 
o 
o 
o 
5 praktijkgebaseerde casussen (ipv 1 casus in het verleden)
Meerdere studenten krijgen dezelfde casus
Gestandardiseerde en gevalideerde casussen en checklisten
Getrainde simulatiepatiënten
•  Mogelijkheid tot bijdrage van (meerdere) stagemeesters
Getuigenissen pilootproject 2013-2014
“Zelf vond ik dit een heel goed concept waar 'meer' kennis aan bod komt
dan op het examen casuïstiek zelf.
Het gaat hier dan ook niet alleen om boekenkennis maar ook om de
echte vaardigheden die een apotheker zou moeten bezitten.
Ook vond ik het meer representatief gezien er drie voorschriften per
student worden behandeld.” (student)
12
9/12/14
Getuigenissen pilootproject 2013-2014
“Studenten gaven aan dat ze het moeilijk hadden om de evaluatiesetting
als apotheek te aanzien ondanks de aanwezige GM’en en bronmateriaal.
Persoonlijk ben ik overtuigd dat een student op stage voldoende tijd heeft
om de competenties van apotheker te oefenen zodat hij/zij in staat moet
zijn om eender waar (andere apotheek, evaluatieomgeving) deze
competenties toe te passen in een contact met een (pseudo-)patiënt.
Oefenen, oefenen en nog eens oefenen op stage is dan ook het enige
advies dat ik kan geven.” (evaluator)
Getuigenissen pilootproject 2013-2014
“Deze examenvorm laat toe het kunnen van de stagiair in een
praktijkomgeving te evalueren. Net zoals in de stageapotheek moeten
de (simulatie)patiënten immers de best mogelijke zorg krijgen. Door
verschillende apotheeksituaties te beoordelen, krijgt de stagiair
meerdere kansen om zijn sterktes te benadrukken of zich na een
moeilijk moment te herpakken.
De stage is hiervoor dé voorbereiding bij uitstek. De stagiair krijgt in de
stageomgeving de oefenkansen om de eindcompetenties te verwerven
zodat de stagiair na de stage niet alleen kan slagen op dit examen maar
ook als beginnende apotheker in eender welke apotheek aan de slag
kan gaan.” (stagecoördinatie)
13
9/12/14
En hoe ziet u het nieuwe concept?
•  Als nieuwe stagemeester?
•  Als ‘ervaren’ stagemeester?
•  Als stagiair?
•  Als stagecoach?
•  Als vertegenwoordiger uit het beroepsveld?
Stellingen
•  “Als stagemeester zie je de student ‘performen’ in de reëele apotheekomgeving.
Dat is toch de beste evaluatie?”
•  “Ik ben overtuigd dat al de inspanningen om casuïstiek meer te doen aansluiten
bij de praktijkomgeving toegevoegde waarde hebben.”
•  “Als stagemeester zou ik graag eens in de rol van ‘student’ kruipen.”
•  “Als stagemeester zou ik een beter idee willen over de verwachtingen van de
evaluatie in zo’n ‘apotheek’.”
•  “Als stagemeester zie ik het wel zitten om mee te werken aan de casussen en
evaluatiecriteria van casuïstiek.”
•  “Ik zou graag als stagemeester mee beoordelen tijdens casuïstiek.”
14
9/12/14
Evaluatie stagemeester vs. casuïstiek
•  Evaluatie stagemeester (11/35)
o 
o 
o 
o 
Evaluatieformulier bevat stellingen
Rekening houden met kwaliteit en frequentie van het uitvoeren van
deze handelingen
Stagemeester geeft geen rechtstreekse ‘score’
Informatie wordt geïnterpreteerd; indien duidelijk blijkt dat de
competenties niet behaald werden, resulteert dit in een onvoldoende
op het OPO Apotheekstage.
•  Evaluatie casuïstiek (10/35)
o 
o 
Rekenkundig gemiddelde van de 5 casussen
Onvoldoende op punt casuïstiek of 3 of meer casussen onvoldoende
= onvoldoende op OPO Apotheekstage
Management
Casuistiek:
beoordeling ‘core competencies’
Magistrale en
officinale bereidingen
Officina
apotheker
Communicatie,
samenwerking
Afleveren van GM
op voorschrift
15
9/12/14
‘Core competencies’ officina-apotheker
•  Communicatievaardigheden
o 
Begeleiden van eerste, tweede en herhaalde uitgifte van een GM
op voorschrift
Robert, 55 jaar, heeft voor het eerst reumachtige pijn. Hij krijgt Medrol in een schema
voorgeschreven.
Julia, 74 jaar, komt voor de tweede keer Actonel halen.
Madeleine, 60 jaar, neemt al jaren Co-Lisinopril en Emconcor.
o 
Omgaan met vragen naar zelfzorgadvies / zelfzorgproduct
Karel, 27 jaar en fitnessleraar heeft zijn knie (weer) overbelast. Je weet dat hij vorig jaar een
maag-zweer heeft gehad. Hij vraagt een ‘sterk’ geneesmiddel.
‘Core competencies’ officina-apotheker
•  Communicatievaardigheden
o 
Een empathisch gesprek voeren
Renée, 44 jaar, is angstig en depressief. Gezien haar medische voorgeschiedenis is dit niet
onbegrijpelijk. Je wil graag laten zien dat je haar begrijpt.
o 
Patiënten kunnen motiveren
Roger, 69 jaar, komt zijn maandelijkse verpakking Spiriva halen. Net voor hij de apotheek
binnenstapt dooft hij zijn sigaret. Je wil het al lang eens met hem hebben over stoppen met
roken…
16
9/12/14
‘Core competencies’ officina-apotheker
•  Probleemoplossend handelen
o 
Afhandelen geneesmiddel-gerelateerde problemen
Er staat Prolopa HBS (vertraagde vrijstelling) 125 mg op de ontslagbrief maar in de historiek
zie ik dat Guy steeds Prolopa 125mg gebruikt. Op het voorschrift van de specialist staat ook
Prolopa 125mg. Welke implicaties heeft dit?
o 
Afhandelen interactie
De dokter schrijft Primperan siroop voor bij een Parkinson-patiënt op Prolopa.
o 
Contacteren zorgverlener
o 
Afhandelen contra-indicatie
Patiënte met glaucoom krijgt van de uroloog een anticholinergicum voorgeschreven.
‘Core competencies’ officina-apotheker
•  Bijdragen aan optimaal gebruik van geneesmiddelen
o 
Opstellen medicatieschema (voor of na ziekenhuisopname)
Jan, 49 jaar, heeft net een niertransplantatie achter de rug. Hij kreeg een medicatieschema mee
uit het ziekenhuis, maar vindt dit niet echt duidelijk.
Mireille, 70 jaar, ondergaat volgende week een geplande operatie. Ze moet de komende week
overschakelen van Marcoumar op heparines.
o 
Begeleidingsgesprek Nieuwe Medicatie plannen / voeren
Bij Elias (8j) werd recent astma gediagnosticeerd. De mama komt met een voorschrift voor 2
verschillende puffers naar de apotheek. Ze weet eigenlijk niet goed hoe ze hier aan moet
beginnen.
o 
Individuele Medicatievoorbereiding voorstellen / plannen
De man van Margriet is dementerend. Margriet zorgt thuis voor hem, maar het klaar zetten van de
medicatie is voor haar een hele klus. Ze is vaak ongerust dat ze iets vergeten is, of dat haar man
toch iets dubbel heeft ingenomen.
17
9/12/14
‘Core competencies’ officina-apotheker
o  Omgaan met vragen over biofarmaceutische eigenschappen van GM
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
“Mag ik een tablet Pantomed 40mg pletten?”
“Mag een Matrifen pleister geknipt worden?”
“Mag ik de Voltapatch pleister in stukjes snijden?”
“Mag de tablet Metformax gedeeld worden?”
“Mag ik om 16u nog een tablet Clarinase Once Daily nemen?”
“Waarom moet mijn zoon ‘s morgens Rilatine MR innemen ipv Rilatine 10 mg?”
“Is het een probleem als een patient zijn tablet Lipitor liever ‘s morgens inneemt?”
“Ik ben lactose intolerant. Mag ik dan geen enkele tablet innemen?”
“Deze crème schift na 1 week, is dit normaal?”
“Is het normaal dat deze crème na enige tijd verkleurt?”
“Is er een alternatief voor deze hulpstof zodat mijn bereiding terugbetaald is?”
…
‘Core competencies’ officina-apotheker
•  Omgaan met farmacotherapeutische vragen
•  “Onder welke omstandigheden kunnen orale corticoïden opgestart worden bij
COPD?”
•  “Aan welke langetermijn neveneffecten moet bij langdurig gebruik van PPI’s
effectief iets gedaan worden in de praktijk?”
•  “Wat is de plaats van Betmiga (mirabegron) naast Vesicare of Detrusitol?”
•  “Moeten we bij een patiënt met nierinsufficiëntie de voorkeur gegeven aan
Phoslo ® of Renvela?”
•  “In hoeverre mag Aerius® of Rupatall ® gebruikt worden bij een 4-maanden
zwangere vrouw?”
18
9/12/14
‘Core competencies’ officina-apotheker
•  Opnemen van rol in preventieve gezondheidszorg
o 
Doelgroep griep- en kinkhoestvaccinatie informeren
o 
Rookstopbegeleiding uitvoeren
o 
Opstarten van Calcium/Vitamine D
...
Hoe kan ik hier aan werken?
Als stagiair:
• Elke casus is een nieuw leermoment
• Elke patiënt is anders; leer omgaan met de diversiteit van patiënten
• Zoek informatie op over zaken waar je (nog) niet mee vertrouwd bent
• Vraag feedback aan je stagemeester, apotheekteam, peers,..
• Probeer het maximum te halen uit de werkcolleges en stage-opdrachten
• Oefenen, oefenen en oefenen op stage is de boodschap!
19
9/12/14
Hoe kan ik hier aan werken?
Als stagemeester:
• Geef geregeld feedback over het functioneren van de stagiair (constructief, op de
actie gericht, tijdig, oplossingen aanreiken,.. met aandacht voor diepgang!)
• Geef de stagiair tijd om aan zijn/haar ‘competentie-ontwikkeling’ te werken. Het
einddoel = zelfstandig functioneren als beginnende apotheker
• Focus verschuift gedurende het stagejaar (voorbereiding – intiatie – instructie –
afwerking – routine)
• Betrek de stagiair bij ‘speciale’ afleveringen/patiënten/situaties
• Waarom de stagiair geen uitdagende (patiënt of zorggerichte) opdracht geven?
Concreet voorbeeld: “balie debriefing”*
Hoe creëer je als stagemeester meer diepgang in je feedback?
vb. na afleveren aan de balie
feedback of debriefing
• Snel en direct (geen dag of 30 patiënten later)
• Vertrekkende vanuit een aantal basisvragen maar apotheekspecifiek!
• Het verhaal gaat op in 2 richtingen:
o 
o 
Fase 1: debriefing door stagiair (observatie van stagemeester/team)
Fase 2: debriefing van stagiair (observatie van stagiair)
*met dank aan Apr. Marc Naegels (cfr. instructie-workshop ‘Farmaceutische zorg in de apotheek’)
20
9/12/14
Concreet voorbeeld: “balie debriefing”*
Een aantal basisvragen:
•  Wat was de context/aanleiding van het gesprek? Wat weet je over de patiënt of zijn/
haar zorgvraag?
•  Hoe liep de communicatie? Wat kwam aan bod? Wat kan beter?
•  Wat weet je over de verschillende geneesmiddelen?
•  Hoe was de follow-up van de aflevering?
•  Welke aspecten van (basis en voortgezette) farmaceutische zorg zijn aan bod
gekomen?
•  Welke factoren hebben het gesprek mogelijk beïnvloed (drukte in de apotheek,
telefoon, computerproblemen, storende kinderen, bijna sluitingstijd, honger, dringend naar de
wc,..)?
*met dank aan Apr. Marc Naegels (cfr. instructie-workshop ‘Farmaceutische zorg in de apotheek’
Wat verwachten we concreet wat de
competenties betreft?
•  Stagiairs ‘leren’ dit tijdens de werkcolleges
•  Stagemeesters ‘kennen’ dit
•  Stagemeesters krijgen nog bijkomende opleiding in januari februari
•  Voorbeeld voor vandaag:
‘Communicatie met de patiënt: meer dan het juiste doosje.’
Intake & vraagstelling
Tweede en herhaalde uitgifte
21
9/12/14
Het belang van intake & de vraagstelling
•  Intake van een gesprek
o 
o 
o 
Oorzaak van zorgvraag te weten komen
Nuttige informatie verkrijgen waaraan (product- of posologie)
informatie gekoppeld kan worden
Patiënt ruimte laten om zijn verhaal te doen (empathisch luik)
•  Vraagstelling
o 
o 
o 
o 
Open vragen
Vermijd gesloten & suggestieve vragen
Stilte laten
“Non-verbale” vraagstelling
Tweede & herhaalde uitgifte (TUB)
We hernemen de 4 basiselementen van een eerste uitgifte:
•  Doel & werking van het geneesmiddel
•  Gebruik
•  Nevenwerking
•  Therapietrouw
22
9/12/14
Tweede & herhaalde uitgifte (TUB)
•  Doel & werking van het geneesmiddel
•  Gebruik
o 
Op welke manier/hoe gebruikt u het geneesmiddel?
o 
Kan u eens voordoen hoe u de puffer juist gebruikt?
•  Nevenwerking
o 
Zijn er mogelijke nevenwerkingen die u ervaren heeft?
o 
Soms wordt verteld dat deze GM spierpijn geven. Heeft u hier last van ondervonden?
•  Therapietrouw
o 
Hoe voelt u zich bij het dagelijks moeten innemen van GM?
o 
Zijn er dagen waarop u het moeilijker vindt om uw GM correct in te nemen?
Jullie bijdrage aan het examen casuïstiek
•  Jullie inbreng is van groot belang!
•  Elke student stuurt minstens 1 casus in voor 31 januari
2015 (mag een magistrale bereiding bevatten)
[email protected]
•  Ingestuurde casussen en casussen uit de werkcolleges
zullen gebruikt worden tijdens het examen casuïstiek
•  Medewerking van stagemeester aan vormgeven van het
casusmateriaal en evaluatie tijdens casuïstiek zelf? (--> mail
naar [email protected])
23
9/12/14
Goede afspraken, goede vrienden!
•  Academisch verantwoordelijke OPO Apotheekstage
Prof. Gert Laekeman
[email protected]
•  Contactpersoon bij vragen rond examen casuïstiek
Prof. Veerle Foulon
[email protected]
Preview: hoe het er praktisch zal uitzien..
Waar?
afdeling Klinische Farmacologie en Farmacotherapie
(Onderwijs & Navorming 2, 5de verdieping).
Hoe?
24
9/12/14
Door de ogen van de:
stagiair-apotheker
25
9/12/14
Door de ogen van de:
simulatiepatiënt
26
9/12/14
Door de ogen van de:
observator
27
9/12/14
De organisatie
28
9/12/14
29
9/12/14
Vragen, bedenkingen?
30
9/12/14
Quiz-me-quick
Voor de juiste antwoorden op de vragen verwijzen we naar de
slides van de workshops.
Het antwoord op de schiftingsvraag:
4965 apotheken in België (op 1 juni 2014)
En de winnaar is ………….
Lottrekking
31
9/12/14
DEEL II:
Op welke manier ondersteunen we
deze ‘groei’ naar beginnend apotheker?
Overzicht deel II
•  Stage-opdrachten
•  Werkcolleges Geneesmiddelenkennis
•  Portfolio
•  Begeleiding op de stageplaats
•  Stagecoaching
•  Stageplanning
•  Medewerking masterproeven
32
9/12/14
Stage-opdrachten
•  Medicatiehistoriek
•  Formuleringsonderzoek
•  Integrale kwaliteitszorg
Opdrachten vanuit de stage
Concept aangeboden door begeleiding
Invulling door stagiair, in overleg met stagemeester
cfr. instructies Toledo!
Formuleringsonderzoek: waarom?
•  Ervaring opbouwen mbt de aanpak van niet-standaard
magistrale bereidingen
•  Ontwerpen of verbeteren van huisbereidingen
•  Reageren op (tijdelijk) ontbreken van specialiteiten
•  Inspelen op specifieke vraag en/of noden van artsen en/of
patiënten
33
9/12/14
Formuleringsonderzoek: concept
•  Studenten sturen in groepen van 5 à 6 voorstellen in
waarrond kan gewerkt worden
•  Begeleidingsteam selecteert één voorstel per groep
•  4-weekse periode om bereidingen te maken, met
mogelijkheid tot feedback van begeleidingsteam
•  2u-durende verdiepingssessies op de faculteit (vrijdag)
o 
o 
Groepsoverleg met finalisering protocol & presentatie
Groepspresentatie met vragenronde en feedback
Formuleringsonderzoek: concept
•  Return: student komt in contact met 5 ‘nieuwe’ bereidingen
•  Timing verdiepingssessies:
o 
FZ: 7/11 of 14/11 en 13/02
GO: 19/12 en 13/02
o 
Eventueel derde opdracht (23/04)
o 
•  Verantwoordelijke docent: Prof. Pieter Annaert
34
9/12/14
Formuleringsonderzoek: voorbeelden
•  Volgende bereidingen werden in 2013-2014 uitgewerkt:
o 
Siroop op basis van gember (ter vervanging van Motilium)
o 
Minoxidil 5% in lotion
Trimethoprim siroop voor pediatrie
Ketoconazole shampoo (met glycerine)
o 
o 
o 
o 
o 
o 
Gel om acné te behandelen (chloramfenicol, salicylzuur, carbopol,..)
Een barrièrecrème voor bedlegerige patiënten met een allergie voor metalen
(dus zonder zink)
LCD-crème met 5% LCD
Disulfiram suspensie
o 
Oordruppels op basis van triamcinolone acetonide, salicylzuur en
benzalkonium
o 
Chloorhexidine 0,5% verwerken in een zalf/crème zonder grijsverkleuring
…
o 
Het belang van kwaliteit in de praktijk
Kwaliteit is niet altijd prioriteit in
de praktijk, maar wettelijk
verplicht!
35
9/12/14
Integrale Kwaliteitszorg
•  Doel:
o 
o 
Kennis maken met principes, toepassing en uitvoering van IKZ op
de werkplek
Vooruithelpen van stageplaats op vlak van kwaliteitszorg
•  Wat?
o 
o 
o 
o 
Stage-opdracht met vrije invulling + mogelijkheid tot feedback
Interne audit
m.i.v. een performantie-indicator
Tevredenheidsenquête
Risico-analyse
•  Timing: 30/01– met handtekening stagemeester
•  Verantwoordelijke docent: Prof. Peter Declercq
Integrale Kwaliteitszorg
•  Interne audit:
o 
doorlichting van (een deel van) het kwaliteitssysteem (vb. voorraadbeheer,
farmaceutische zorg, galenica, ...) Elke significante discrepantie moet aanleiding
geven tot een oorzaken-analyse, een actieplan ter correctie en een opvolging van de
effectiviteit van de verbeteracties.
o 
Masterproef Work system analyse in de apotheek (zie verder)
•  Tevredenheidsenquête bij de klanten van de apotheek of de organisatie.
o 
Polsen naar aspecten van de dienstverlening die significant zijn voor de klant en/of
voor de wetgever, op een dusdanige manier dat de conclusies kunnen vertaald
worden in een actieplan, analoog aan een actieplan volgend op een interne audit.
•  Risicoanalyse.
o 
Dit is een preventief instrument waarbij een proces wordt doorgelicht, op zoek naar
incidenten die zich zouden kunnen voordoen. Aan de hand van een score, die o.a.
rekening houdt met de ernst van de gevolgen indien een incident zich zou voordoen,
wordt een prioriteitslijst opgemaakt voor preventieve acties.
36
9/12/14
Integrale Kwaliteitszorg: voorbeelden
2013-2014
•  Tevredenheidsenquête bij patiënten
o  topics:
functioneren apotheek, website, productaanbod, interesses patiënten,..
o  performantie-indicator
o  actieplan:
= globale score op vragenlijst
verhogen zichtbaarheid gamma’s, medicatieschema’s opstellen,..
•  Interne audit van de ‘basis farmaceutische zorg’
ss
Nochtans e
entieel!!
37
9/12/14
ACTIEPL
AN
38
9/12/14
Getuigenissen Integrale Kwaliteitszorg
•  “Ik hoop dat het apothekersteam gesensibiliseerd wordt om de
doorgevoerde actieplannen te onderhouden waardoor de
verbeterde kwaliteit dan ook gewaarborgd wordt. Bovendien hoop
ik dat ik de apotheker opnieuw gestimuleerd heb tot het streven naar
een betere kwaliteit door samen met haar een aantal aspecten van het
kwaliteitshandboek op te frissen/door te nemen.” (student)
•  “Haar werk m.b.t. IKZ (bereiding in het algemeen in onze apotheek)
heeft de kwaliteit in onze apotheek voor het licht gehouden en
naar een hoger niveau getild.” (stagemeester)
39
9/12/14
Medicatiehistoriek: omschrijving
•  Uitgangspunt: medicatieprofiel patiënt
•  Actie: diepgaande reflectie
•  Uitkomst: aanbevelingen
•  Evaluatie: dialoog arts
Medicatiehistoriek: leerdoelen
• 
• 
• 
• 
• 
• 
Dimensie analyse patiënt
Dimensie kritische zin
Dimensie aanbevelingen patiënt
Dimensie gebruik kennis
Dimensie synthese
Dimensie structuur-formaat en schrijfvaardigheid
•  Totaal
/10
/10
/10
/10
/10
/10
/ 20
40
9/12/14
Medicatiehistoriek: uitgangspunt
•  Optie 1: patiënt uit stage-apotheek*
•  Optie 2: meerdere patiënten in kader van masterproef
(vooraf overleggen met prof. Laekeman)
*deze patiënt werd de laatste 3 jaar niet ‘gebruikt’ door een vroegere stagiair
Medicatiehistoriek: uitgangspunt
•  Timing: de indiendatum is:
o 
o 
05/12/14 of 23/01/15 (naar keuze voor studenten FZ)
27/03/15 (studenten Geneesmiddelenontwikkeling)
•  De stagiair geeft tijdig het rapport ter inzage aan de stagemeester. De stagemeester ondertekent de medicatiehistoriek.
•  De medicatiehistoriek wordt ingeleverd als papieren versie (bij
de stagecoördinatie) en als elektronische versie (via Toledo).
Vergeet hem niet op te laden op het portfolio!
41
9/12/14
Medicatiehistoriek: aandachtspunten
•  Beroepsgeheim !
•  Keuze van patiënt
•  Overleg met arts
•  Overleg met patiënt
•  Rapportering: zie instructies (protocol op Toledo)
•  Verantwoordelijke docent: Prof. Gert Laekeman
Medicatiehistoriek: voorbeelden 2013-2014
Bespreking medicatie
Het gebruik van corticoïden werd vrij snel afgebouwd omwille van het risico op
nevenwerkingen bij chronisch gebruik en de onzekerheid over het nut van een verlengde
behandeling met steroïden na levertransplantatie (9,10).
Daarnaast werd overgegaan van Prograf® (2 innamen/dag) naar Advagraf® (1 inname/dag).
Begin oktober gebeurde een wijziging in het medicatieschema. Everolimus, een
immuunsuppressivum dat via de inhibitie van mTOR zorgt voor een remming van de T-cel
proliferatie, werd toegevoegd (10,11,13). Omwille van allergie en om de nierfunctie zolang
mogelijk te behouden zal worden overgegaan van tacrolimus naar everolimus, eventueel zal
daarna ook het mycofenolaat afgebouwd worden (12). Tijdelijk neemt de patiënte dus een
combinatie van tacrolimus, everolimus en mycofenolaat mofetil tot de optimale
bloedconcentraties bereikt zijn.
42
9/12/14
Medicatiehistoriek: voorbeelden 2013-2014
Aanbevelingen
Ze beseft dat op termijn vermoedelijk ook een niertransplantatie noodzakelijk zal zijn, net
zoals bij haar vader, maar hoopt dat dit nog lang zal duren. Het is belangrijk dat de
nierfunctie zo veel mogelijk gespaard blijft. De afbouw van Advagraf is hierbij een goede
keuze (12). Ook moet bij pijn paracetamol ingenomen worden en geen NSAID’s omdat deze
de nierbeschadiging in de hand werken.
Door de immuunsuppressieve behandeling is er een verhoogde kans op huidkanker.
Blootstelling aan zonlicht moet beperkt worden en het gebruik van zonnecrème met hoge
beschermingsfactor moet aanbevolen worden. Regelmatige controle van de huid is
aangewezen (3). Het gebruik van pompelmoessap, bloedappelsienen en granaatappels
moet vermeden worden omdat ze de metabolisatie van tacrolimus kunnen verminderen
(5,6,9). Ook word een alcoholverbod opgelegd. Jaarlijks gevaccineerd worden met het
influenzavaccin wordt aangeraden, levende vaccins zijn gecontraïndiceerd (3).
Medicatiehistoriek: rapportering
Situering patiënt
Je bespreekt Odette, een 69-jarige patiënte met hartritmestoornissen en schildklierproblematiek.
Bijkomende vragen of opmerkingen
• Je vermeldt het tijdstip van toedienen in de verdienstelijke overzichtstabel. Geef nog meer details wat de
inname van Elthyrone° betreft ten opzichte van de maaltijden. Deze laatste specialiteit is niet meer in de
handel. Al enig idee over wat het vervangend geneesmiddel wordt? Welke maatregelen voorziet de
huisarts bij omschakelen?
• Vóór Xarelto° nam Odette ook al bloedverdunners. Ik vind geen specialiteiten terug in je overzicht. Wat
nam ze laatst? Hoe gebeurde de overschakeling?
• In verband met de voorgeschreven geneesmiddelen kunnen we een onderscheid maken tussen ‘rate’ en
‘rhytm’ controle. Hoe catalogeer je de momenteel ingezette geneesmiddelen?
• Odette neemt Temesta° overdag en Alprazolam° ’s avonds. Je maakt daar weinig bedenkingen bij.
Alprazolam heeft vooral een anxiolytische werking. Lorazepam heeft zowel een sederende als
anxiolytische werking. Eventueel een suggestie om hier te vereenvoudigen?
• Hoe vertaal je een zoutarm dieet in de praktijk?
• Je had een interessant gesprek met de cardioloog. Proficiat! Hou in verband met de interactie tussen
simvastatine en verapamil rekening met de relatief lage doses van beide geneesmiddelen, zoals ook de
cardioloog al aangaf.
43
9/12/14
Werkcolleges: oefenen en feedback
•  Expliciteren en inoefenen van ‘core competencies’ getoetst in
• 
• 
• 
• 
• 
casuïstiek
Feedback krijgen en geven (begeleidingsteam)
Zien hoe ver de stagiair en de anderen (al) staan
Oefenmomenten in (kleine) groepjes
Uitwisselen van ervaringen (diverse stage-omgevingen)
Leren van en door elkaar (laagdrempelig)
Werkcolleges: onderwerpen 2014-2015
•  Communicatie ‘OTC’
•  Communicatie ‘EUB / TUB’
•  Communicatie ‘moeilijke situatie’
o 
Patiënt komt in de apotheek langs om een zelfzorgproduct tegen
voetschimmel of aambeien.
o 
Een jonge vrouw komt voor de eerste keer Feldene en Valium halen.
Een papa komt langs met een voorschrift van Seretide diskus voor zijn
zoontje. Hij gebruikt dit al enkele maanden.
Een oudere man heeft de levenslust verloren na het overlijden van zijn
vrouw. De dokter schrijft hem voor het eerst een kalmeringsmiddel voor. De
man vraagt bij het afrekenen nog een tube Voltaren emulgel.
o 
o 
44
9/12/14
Werkcolleges: onderwerpen 2014-2015
• 
• 
• 
• 
Zwangerschap
Interacties
Farmacotherapeutische vragen
Optimalisatie medicatieprofiel (m.i.v. FK, nierinsufficiëntie)
o 
Een 8-maanden zwangere vrouw heeft enorme last van obstipatie. Ze heeft nog niets
gebruikt voordien.
o 
Een 60-jarige man die Sotalex gebruikt krijgt voor zijn urineweginfectie Tavanic. Delphi
geeft een interactiemelding.
o 
In hoeverre is het zinvol om H2-antagonisten langdurig te blijven gebruiken?
o 
Het lezen van de ontslagbrief van Guy baart ons wat zorgen: er staat Emconcor op de
ontslagbrief, maar in de historiek zie ik dat Guy steeds Bisoprolol Mylan gebruikt. Op
het voorschrift van de specialist staat Emconcor.
Werkcolleges: onderwerpen 2014-2015
•  Medisch Farmaceutisch Overleg (huisartsgeneeskunde)
•  Patiënteninterview (enkel GO en Erasmus studenten)
o 
Overleg rond het voorschrift, attestering, terugbetaling magistraal,
dermatologie, griepvaccins en medisch-farmaceutische topics (VOS,
substitutie, BNM,..).
o 
Op welke manier gaat Rita om met haar chronische aandoening? Weet ze op
welke manier ze haar medicatie correct moet innemen? Is Rita plichtsbewust
in het innemen van haar geneesmiddelen?
45
9/12/14
Werkcolleges: wat en hoe?
•  Aanpak:
o 
o 
o 
o 
o 
opdrachten vanuit de stage
(beperkte) voorbereiding vooraf aan het werkcollege
in groep uitwisselen en kritisch nadenken
eindbesluit nemen
terug toepassen in de stage
•  Verspreid doorheen het stagejaar (cfr. stageplanning Toledo; excel-files)
•  Voor studenten: op Toledo alle protocols beschikbaar vanaf vandaag
•  Posten tussentijdse bestanden op Toledo (groepspagina’s) / finale
verslagen op portfolio
Werkcolleges: wat en hoe?
•  Hou interessante casussen op stage nu al bij!
•  Tip: Topics werkcolleges benoemd als ‘FFIEZTA’
o 
o 
o 
o 
o 
o 
o 
Formulering
Farmacotherapeutische vragen
Interacties
Ethische vragen
Zwangerschap
Therapietrouw / therapieplan
Arts (interprofessioneel)
46
9/12/14
Werkcolleges: wat en hoe?
•  Evaluatie:
o 
o 
o 
voorbereiding
inzet en participatie
verslag (cfr. toevoeging na werkcollege)
Werkcolleges = oefenmomenten!
Maar: zonder voorbereiding niet nuttig
Werkcollege interacties
Man, 74 jaar
Voorschrift:
Ziektebeelden:
COPD, hartritmestoornissen
R/ Marcoumar
Seretide 50/500 diskus
Lysomucil 600 60 zakjes, S/ 2x 1/dag
Avelox 400mg 10, S/ 1/dag
Sotalex 160 - groot
INTERACTIE: Avelox (Moxifloxacine) en Sotalex (Sotalol)
WAT? ! Beide : verlenging van het QT interval, kans op Torsade de Pointes
! Farmacodynamische interactie: versterkt effect
! Combinatie 2 QT-verlengende geneesmiddelen: vermijden!
MECHANISME? ! Vertraagde repolarisatie van myocardcellen, door inadequate uitstroom K+
! Sotalol (klasse III antiaritmica): vertragen repolaristatiesnelheid
! QT-interval > 500 msec: verhoogd risico op Torsade de Pointes
EVIDENTIE? ! Ernstige gevolgen mogelijk; Gecontra-indiceerd
PATIENT? ! Duizeligheid, flauwvallen, hartkloppingen
AFHANDELING? ! Vervang één van beide GM door een alternatief
47
9/12/14
Werkcollege interacties
Man, 74 jaar
Voorschrift:
Ziektebeelden:
COPD, hartritmestoornissen
DISCUSSIE
R/ Marcoumar
Seretide 50/500 diskus
Lysomucil 600 60 zakjes, S/ 2x 1/dag
Avelox 400mg 10, S/ 1/dag
Sotalex 160 - groot
"  Een QT-verlenging kan binnen enkele uren of dagen optreden ! indien het dus voorvalt is
dit vrij snel na inname van de geneesmiddelen.
"  Monotoring is noodzakelijk bij 2 QT-verlengende geneesmiddelen
"  Kan dodelijk zijn, maar zelden
"  Risicofactoren: leeftijd >65j, vrouw, VG van hartritmestoornissen of andere hartproblemen,
ander comorbiditeiten, elektrolietstoornissen (cave: overgeven, diarree, medicatie zoals
diuretica)
! ook indien deze geneesmiddelen langdurig worden genomen kunnen diarree en
overgeven leiden tot problemen
! meld dit aan de patiënt + tweede uitgifte: gaat alles goed?
"  Maak onderscheid tussen de eerste keer dat een patiënt deze geneesmiddelen neemt en
een langdurige therapie ! bevraag de patiënt!
"  Zie lijsten website Crediblemeds.org
GEBRUIKTE BRONNEN: Delphicare, Drugs.com, Medscape, BCFI
Commentaren medicatiebewaking,, lijsten QT-drugs Crediblemeds.org
Werkcollege Farmacotherapeutische Vraag:
voorbeelden 2013-2014
Casus 1
Vorige week kwam er een vrouw van middelbare leeftijd in de apotheek met een moeilijk
leesbaar voorschrift. Meerdere personen van de apotheek probeerden het te ontcijferen en
maakten er ‘Deponit 5mg 30’ van. Als extra controle vroeg mijn stagemeester aan de
patiënte of het iets voor haar hart was. De vrouw was verbaasd en zei dat ze van de
orthopedist kwam, omdat ze al een tijdje last heeft van haar linkerachillespees. Dit leek ons
vreemd, dus hebben we de arts in kwestie opgebeld. Deze wist ons te vertellen dat de
patiënte inderdaad een soort verrekking van haar achillespees had, en dat de
nitroglycerinepleisters het herstel zouden bevorderen. Van deze indicatie had ik nog nooit
gehoord, dus vroeg ik mij af wat de functie en doeltreffendheid hiervan was.
Antwoord op de farmacotherapeutische vraag
Theoretisch zouden Deponit pleisters een bevorderend effect kunnen hebben op het herstel
van de achillespees, door stimulatie van de collageensynthese door fibroblasten. In de
praktijk is het effect twijfelachtig: één studie toonde een significante verbetering aan, een
andere studie vond geen verschil. Voor de algemene richtlijnen is het besluit dat er
onvoldoende evidentie is voor deze off-label toepassing van nitroglycerine.
48
9/12/14
Werkcollege Farmacotherapeutische Vraag:
voorbeelden 2013-2014
Casus 2
Een vrouw van 28 jaar geeft in de apotheek volgend voorschrift af:
R/ Azithromycine 500 dt 3
Fasigyn® 500 dt 4
2 co's in 1 keer, 3e co niet innemen
4 co's in 1 keer innemen, geen alcohol
Deze combinatie van antibiotica werd voorgeschreven in de abortuskliniek…
--> wat is de evidentie van deze middelen bij deze indicatie en wat is de doeltreffendheid?
Antwoord op de farmacotherapeutische vraag (verschillende indicaties mogelijk)
1. Behandeling van bacteriële vaginose (voor of na uitvoering van abortus)
2. Behandeling van een trichomonasinfectie (voor of na uitvoering van abortus)
3. Profylaxe voor post- abortum infecties
Efficiëntie loont!
•  Tijdig omschrijving opdrachten / werkcolleges bekijken
o 
Toledo-pagina s apotheekstage en werkcollege
geneesmiddelenkennis
•  Interessante ideeën, casussen,.. bijhouden in stageschrift of
stagedagboek (cfr. FFIEZTA)
•  Overleggen met apotheekteam
•  Uitgewerkte opdrachten eenduidig bewaren
•  Afgewerkte opdrachten posten op portfolio
49
9/12/14
Ethische casussen
•  Hoe?
o 
o 
o 
o 
o 
reële casussen uit de stage
voorbereiden n.a.v. verdiepingssessie
in groep casussen uitwisselen en kritisch nadenken
eindbesluit nemen
terug toepassen in de stage
•  Wanneer?
o 
Posten ethische casus: 9 februari 2015
o 
Ethische verdiepingsessie: 13 februari 2015
Indienen finale versie: 6 maart 2015
o 
Interprofessionele vaardigheden
•  Basiscompetentie!
•  Stage = unieke omgeving om hier werk van te maken
o 
Contact arts of andere zorgverlener
o 
Lokaal Medisch Farmaceutisch Overleg?
Interprofessioneel contact, bijv. éénlijn.be, …
--> verslag MFO (zie instructie protocol Toledo!)
o 
•  Aanbod vanuit universiteit:
o 
Werkcollege MFO (huisartsgeneeskunde) – nu maandag 15/09 1ste sessie!
Regionale bijeenkomsten HAIO’s (onder voorbehoud)
o 
Opdracht medicatiehistoriek
o 
50
9/12/14
Het gebruik van het portfolio
•  Archivering van alle stage-opdrachten, casussen, reflecties,..
•  Toegang voor stagemeester, stagecoach en begeleiding
•  Onderdeel van de eindevaluatie OPO Apotheekstage
•  Gebruik steeds de laatste link die de student u bezorgd heeft
•  Kan u geen documenten raadplegen, laat dit direct weten aan de
stagiair
Als stagemeester krijgt u dit bericht in uw mailbox!
51
9/12/14
Na het klikken op de link en het tabblad Apotheekstage komt u terecht op
volgend scherm.
Op deze manier kan u rechtstreeks de documenten van uw stagiair raadplegen.
Begeleiding op de stageplaats
52
9/12/14
Studenten verschillen…
… en stagemeesters verschillen
•  Praat hierover
•  Zoek naar een begeleidingsstijl die efficiënt is voor de
student en niet omgekeerd
•  Wat we niet willen ….
53
9/12/14
Bij vragen of problemen contacteer de coach / stagecoördinatie!
Stage is een stapsgewijs proces
•  In het begin?
o 
o 
o 
Vaak te veel boekenwijsheid
Nog niet afgestemd op de patiënt
Nog weinig aanvoelen van wat belangrijk / gepast is
•  Tips & trics:
o 
o 
o 
Geef snelle en concrete feedback (cfr. debriefing)
Laat student groeien in communicatieve vaardigheden; leer
niet af wat aangebracht werd
Voldoende afwisseling in ‘activiteiten’ op stage
54
9/12/14
Feedback geven
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
Tijdig
Positief starten
Concreet
Oplossing aanreiken
Niet op de persoon richten
Niet veralgemenen
Ruimte laten voor antwoord
Feedback: waarom?
Ze zeggen: je doet het goed’, maar niet wat je goed doet
Ik ben al blij dat ze me iets willen uitleggen, ik durf niet te
vragen hoe ik het doe
Negatieve kritiek krijgen is nooit fijn, maar is wel enorm
leerrijk. Ik zou de begeleiders willen aanraden om het
makkelijker en vaker te uiten. Niet op een persoonlijke
manier, maar met als doel te leren
55
9/12/14
Tussentijdse evaluaties (!!)
•  Bedoeling om het leren te sturen:
o 
o 
o 
hoe ver staat de stagiair al in het verwerven van de competenties?
aan welke competenties moet aandacht worden besteed?
hoe kan het leertraject geoptimaliseerd worden?
•  Werkwijze:
o 
o 
stagiair en stagemeester vullen onafhankelijk van elkaar het
evaluatieformulier in
nadien volgt overleg en komen stagiair en stagemeester tot
gemeenschappelijke score
•  Reflecties door stagiair ten tijde van tussentijdse evaluatie
Tussentijdse evaluaties
•  Wanneer?
o 
o 
o 
na 2 maanden effectieve stage (vanaf 13/10)
na 4 maanden effectieve stage
zelf plannen op kalender!
•  Achteraf?
o 
o 
o 
gemeenschappelijk formulier verzenden naar stagecoördinatie
reflectie op portfolio posten + hernieuwen snapshot
opvolging door stagecoach (telefonisch, mail, bezoek)
56
9/12/14
Coaching
•  Alle stageplaatsen zijn toegewezen aan een stagecoach:
o 
Pieter Annaert
o 
Michael Ceulemans
Valérie De Vriese
Peter Declercq (afwezig)
o 
o 
o 
Veerle Foulon
Luc Hombroeckx
Gert Laekeman
o 
Tine Martens
o 
Marc Naegels
Frank Vander Stichele
o 
o 
o 
o 
o 
Ludo Willems (afwezig)
Eric Zwaenepoel
Zoek en vind elkaar vanavond!
57
9/12/14
Stageplanning: Basisprincipes
• 
Vaste stageperiode: 8 september 2014 – 16 mei 2015
• 
Totale periode: 36 weken, bestaande uit:
o 
o 
Minimaal 26 weken apotheekstage
Maximaal 10 weken bijkomende activiteiten :
• 
Lesdagen op vrijdag (max 22d)
• 
Masterproef (max 15d, ! verschillend voor FZ en GO cfr. Toledo! )
• 
Werkcollege geneesmiddelenkennis (max 5d)
• 
Externe activiteiten georganiseerd door beroepsverenigingen (max 4d)
• 
Vakantie (max 5d)
• 
Maximaal 4 weken voorafname vóór 8 september 2014 (vanaf 7 juli)
• 
Geen bijkomende activiteiten # aanwezig op stageplaats
TIP: hang maandelijks je stageplanning omhoog in de apotheek!
58
9/12/14
Stageplanning: Aandachtspunten
•  Doel: laatste 4 weken functioneren als beginnende apotheker
•  Aanpak bespreken met stagiair
•  Planning werkcolleges, masterproef met stagemeester overlopen
•  Ten laatste na twee maanden ‘aan de balie’
Stageplanning
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
Stage
59
9/12/14
Medewerking masterproeven
•  Enkele groepen zijn op zoek naar deelnemers
•  Meer informatie op posters in de foyer & bij de studenten
•  Onderwerpen:
Therapeutic Drug Monitoring van Biologische Geneesmiddelen
Vaccinatiegraad bij gezonde personen van 65 jaar en ouder
De switch van voorschriftplichtige geneesmiddelen naar OTC en vice versa
o 
o 
o 
Valpreventie bij ouderen
Werksysteemanalyse van BNM
o 
o 
Therapeutic Drug Monitoring van
Biologische Geneesmiddelen
•  Onderzoek naar kennis en mening over biologische geneesmiddelen
en therapeutic drug monitoring
•  Korte vragenlijst en bijhorende brochure
•  Doelgroep:
o 
Apothekers
o 
Patiënten met reuma, psoriasis, colitis ulcerosa of ziekte van Crohn die hiervoor
biologische geneesmiddelen nemen
•  In samenwerking met Laboratorium voor Therapeutische en
Diagnostische Antilichamen, onder begeleiding van professor Gils
•  Indien u wenst deel te nemen, contacteer ons dan via e-mail:
[email protected];
[email protected];
[email protected];
[email protected]
60
9/12/14
"  Doel van de studie:
• 
Vaccinatiegraad nagaan bij gezonde 65+’ers voor het influenza-, pneumokokken- en tetanus/difterievaccin
• 
Nagaan van factoren die een invloed hebben op deze vaccinatiegraad (Socio-demografisch (leeftijd, geslacht,…) en Socio-economisch (opleiding, huishoudelijk inkomen,…))
"  Info
•  Wie: Personen van 65 jaar en ouder, voldoende beheersing van Vlaams, inwoners van het Vlaamse Gewest en opgenomen in het
Rijksregister, NIET uit verzorgingstehuizen, ZONDER chronische ziekten (chronische aandoeningen van de longen, het hart, de lever, de nieren, metabole aandoeningen,
neuromusculaire aandoeningen of immuniteitsstoornissen)
•  Hoe: Via een schriftelijke enquête die verstrekt wordt door de apotheek, inclusief het toestemmingsformulier
•  Wanneer: Vanaf 1 oktober 2014 tem 15 januari 2015
$  Minstens 250 correct ingevulde enquêtes nodig
"  Hoe ga je praktisch te werk?
1. 
2. 
3. 
Aanspreken van, volgens u, gezonde 65-plussers
Aan de toog zal een poster hangen om de aandacht te trekken
De apotheker zal de gezonde 65-plusser informeren en een enquête
met toestemmingsformulier meegeven
4.
De ingevulde enquêtes worden verzameld in de deelnemende apotheek
voorgelegd door Vanhamme Charlotte en Vochten Anneleen, onder begeleiding van Prof. Dr. Corinne Vandermeulen
in samenwerking met Leuvens Universitaire Vaccinologie Centrum
DE SWITCH VAN VOORSCHRIFTPLICHTIGE
GENEESMIDDELEN NAAR OTC EN VICE VERSA
Masterproef voorgesteld door:
Yasmine Buekers, Elien Peters, Anouck Van Ballart, Barbara Verbraken
DOEL
Visies van artsen, apothekers en patiënten over de switch van
voorschriftplichtige naar voorschriftvrije geneesmiddelen en vice versa in
kaart brengen
PRAKTISCH
%  Individueel interview duurt een dertigtal minuten
%  op een ogenblik en plaats die u schikt
%  het gesprek zal opgenomen worden (audiotape)
%  antwoorden zullen anoniem verwerkt worden
INTERESSE?
Indien u wenst mee te werken, kan u ons steeds contacteren via
[email protected]
61
9/12/14
Valpreventie bij ouderen
Onderzoek bestaande uit drie delen:
=> Attitude van artsen t.o.v. apothekers m.b.t. valpreventie
=> Ontwerpen sensibilisatiefolder voor patiënten
=> Uittesten algoritme bij apothekers via focusgroepen
Drie focusgroepgesprekken met apothekers
•  Zes tot 12-tal apothekers per avond gezocht
•  Doel: optimalisatie van het algoritme gemaakt door het EVV1
testen van de gebruiksvriendelijkheid ervan
•  Drie locaties:
Leuven: 15/10; Antwerpen: 19/11; Hasselt: 10/12
•  Start om 20.00 uur
Einde rond 21.45 uur
1Expertisecentrum
voor Val- en fractuurpreventie Vlaanderen
Tessa Aerts, Silke Christiaens, Karolien Janssens, Caroline Stroobants
Werksysteemanalyse van BNM
Thesis voorgesteld door Camille Van den Bossche & Tine Vanhove
•  Wat houdt dit in?
o 
Directe observatie van het BNM proces (30min)
•  1 onderzoeker speelt patiënt, andere voert observatie uit
•  Geen beoordeling van apotheker, maar kijken hoe BNM
georganiseerd is in apotheek
o 
Interview over BNM (60min)
•  Hoe kan u ons helpen?
o 
o 
o 
Interesse
Reeds BNM uitgevoerd, ook al is het sporadisch
Mailen naar [email protected]
62
9/12/14
Samengevat
•  Stage-opdrachten en casussen vertrekken vanuit de stage
•  Stage als dé leeromgeving bij uitstek
•  Tijdens de werkcolleges oefenen en feedback ‘core competenties’
•  Casuïstiek als casusgebaseerd examen ‘core competenties’
•  Portfolio als archiverings- en communicatietool
Contactpersonen
• 
Academisch verantwoordelijke Apotheekstage
Prof. Gert Laekeman ([email protected])
• 
Contactpersoon examen casuïstiek + academisch verantwoordelijke werkcolleges
Prof. Veerle Foulon ([email protected])
• 
Facultair stagecoördinator
Apr. Tine Martens ([email protected])
• 
Stagecoördinatie
Apr. Tine Martens en Mevr. Ann Verhulst ([email protected])
• 
Contactpersoon werkcolleges
Apr. Valérie De Vriese (valé[email protected])
• 
Contactpersoon Toledo+
Apr. Michael Ceulemans ([email protected])
63
9/12/14
In 2015 komen we naar u!
Slotwoord
Prof. Paul Declerck
Decaan Faculteit Farmaceutische Wetenschappen
64
9/12/14
Aan allen een boeiend
stagejaar!
65