Vitamine K2

Verantwoordelijke uitgever: Danièle Degossely - Sciences-Today - Rue de Rixensart 18 bâtiment 17 - 1332 Genval - Tel: +32(0)2 653 21 58
Health-News
News
Bot: een levend en dynamisch weefsel
Het verkrijgen van een goede botkwaliteit begint al vroeg
in de kinderjaren. Tijdens de groei neemt de totale botmassa toe en dat gaat zo verder tot ongeveer de leeftijd
van dertig jaar. Dan volgt een plateaufase gedurende
enkele jaren en vervolgens begint de botmassa geleide-
lijk aan af te nemen met de leeftijd. Bij vrouwen wordt dat
verschijnsel versneld door de menopauze waardoor bij
hen de totale botmassa sneller afneemt dan bij mannen.
Indien de botmassa teveel afneemt ontstaat er osteoporose met risico op botbreuken.
Deze evolutie van de botmassa is gelinkt aan een dynamisch evenwicht dat heel het leven lang bestaat tussen afzetting van bot door osteoblasten en resorptie
door osteoclasten.
De botafzetting vormt de opslagplaats van nieuwe lagen
botweefsel. Die doet zich vooral (maar niet uitsluitend)
voor waar de mechanische belastingen het grootst zijn.
De osteoblasten zorgen voor die botafzetting. De resorptie is de afbraak van botlagen door de osteoclasten.
Ossificatie
K2, een onbekende weldoener
We weten dat vitamine K een rol speelt bij de
aanmaak van synthesefactoren bij de bloedstolling.
Maar de rol van een welbepaalde vorm ervan,
vitamine K2, bij de botvorming is veel minder
gekend. Een overzicht van een weldoener die
meer en meer aan belangstelling wint.
Van vitamine K zijn drie verschillende vormen gekend:
fylloquinone (vitamine K1), menaquinone-7 (vitamine K2 of
MK-7) en menadione (vitamine K3). De vitamine treedt op
als cofactor bij de post-traductionele carboxylatie van
bepaalde aan glutamaatresiduen gebonden eiwitten. Voor
de werking van deze eiwitten is dit van groot belang, in het
bijzonder voor een betere aanhechting van calcium, zoals
dit ook voor bepaalde coagulatiefactoren en het osteocalcine
het geval is. Osteocalcine is het meest voorkomende nietcollageen eiwit in het bot. Bedoeld eiwit wordt met de hulp
van calcitriol (vitamine D3) in de osteoblasten aangemaakt.
De post-traductionele rijping die hierna volgt wordt beïnvloed
door de hoeveelheid aanwezige vitamine K. Na een laatste
transformatie komt het osteocalcine in de extracellulaire
ruimte terecht, waar het zich vasthecht aan de
hydroxyapatietkristallen van het bot.De halfwaardetijd van
orale ingenomen vitamine K1 in het plasma is bijzonder kort,
1
1 tot 2 uur, terwijl die van vitamine K2 beduidend langer is,
ongeveer drie dagen. Onderzoek toont eveneens aan dat
de opname van vitamine K2 in het bot en in de arteriewand
beter is dan die van vitamine K1. Ook kon worden aangetoond
dat de biobeschikbaarheid van vitamine K2 2,5 keer hoger
is dan die van vitamine K11. Ook bij de carboxylatie van
eiwitten werkt vitamine K2 doeltreffender dan vitamine K1,
in het bijzonder voor osteocalcine. Vandaar het belang van
vitamine K2 voor de gezondheid van het botweefsel.
Steviger bot
Eén van de meest gebruikte parameters om de
botweerstandigheid en het risico op fractuur, vooral van
de heup, te evalueren is de minerale botdensiteit (Bone
Mineral Density, BMD), gemeten door bifotonische
absorptiometrie (DXA-BMD). Maar om een meer algemene
informatie te krijgen is het ook nuttig de minerale botinhoud
te bestuderen (Bone Mineral Content, BMC) en de
geometrische afmetingen van het bot. Suppletie met
vitamine K2 verbetert de geometrie van de heup en de
indices van botresistentie bij gemenopauzeerde vrouwen.
In een gerandomiseerde klinische interventiestudie bij 325
gemenopauzeerde vrouwen kregen die gedurende 3 jaar
ofwel een placebo, ofwel 45 µg/d vitamine K2. Daaruit
bleek dat deze vitamine bijdroeg tot het behoud van de
botweerstandigheid van de femurhals bij gemenopauzeerde
Schurgens LJ, Theunissen KJF, Hamulyak K et al. Vitamin K-containing dietary supplements : comparison of synthetic vitamin K1 and natto-derived menaquinone-7. Blood
2007; 109(8): 3279-83.
Wijziging in vergelijking
met de aanvang van het
onderzoek (%)
vrouwen door de BMC en de FNW (Femoral Neck Width)2
te verbeteren. In de placebogroep verminderde de
botweerstandigheid bij de jongste deelneemsters met
1,5% per jaar. Het totale gehalte gecarboxyleerd
FNW
BMC (heup)
2.0
1.0
1.5
K2
1.0
0.5
0
osteocalcine was reeds hoger na een jaar suppletie in de
groep onder K2 dan in de placebogroep. We kunnen dus
besluiten dat vitamine K2 bijdraagt tot het behoud van de
stevigheid van het bot en tot het vermijden van botbreuken.
De dagelijks aanbevolen inname van vitamine K2 bedraagt
45 µg/d. Het dagelijks overschrijden van deze hoeveelheid
wordt ten stelligste afgeraden. In een studie werd immers
aangetoond dat een dagelijkse inname van meer dan 50 µg
MK-7 (vitamine K2) de behandelingen met orale
anticoagulantia klinisch significant kunnen beïnvloeden1.
0.0
1.0
PL
K2
2.0
PL
3.0
Lengtewijziging van de dijbeenhals (FNW) en aanwezigheid
van mineralen in het bot na 3 jaar vitamine K2 (45 µg/d)
Volgens Knapen et al., 20072
Calcium en vitamine D voor de beenderen
We weten sinds lang hoe belangrijk calcium
en vitamine D zijn voor de stevigheid van de
botten. In die mate zelfs dat een behandeling
voor osteoporose ondenkbaar is zonder
supplementen van calcium en vitamine D, ook
wanneer er medicatie wordt gegeven.
Iedereen weet dat calcium een noodzakelijk element is
voor de vorming en het behoud van het skelet. Het is het
essentieel bestanddeel van de botkristallen, het calciumhydroxyapatiet. Dat is de voornaamste functie ervan: 99% van
het calcium in het lichaam bevindt zich in de beenderen. De
belangrijkste bron van calcium in het lichaam wordt door de
voeding aangebracht. Het is dan ook van kapitaal belang
dat de dagelijkse inname van calcium voldoende is. De in
2009 door de Hoge Gezondheidsraad dagelijks aanbevolen aanbreng bedraagt 1000-1200 mg/d bij mensen ouder
dan 60 jaar (en ook bij die van 11-18 jaar) en 800-900 mg/
d bij volwassene mannen en vrouwen8. De aanwezigheid
van vitamine D bepaalt in belangrijke mate de opname van
calcium in de darm.
Een hoofdrolspeler
Vitamine D heeft in het lichaam tal van effecten: modulatie
van de immuniteit, bescherming van de huid, versterking
van de spieren, bescherming tegen kanker, ... In het skelet speelt het een hoofdrol in het calciummetabolisme. Vitamine D omvat twee steroïden, ergocalciferol of vitamine
D2 en cholecalciferol of vitamine D3. Ze onderscheiden zich
door hun laterale keten en worden in de huid, onder invloed
van de zonnestralen, uit voorlopers gevormd. Vitamine D3
wordt in de huid gevormd of via de voeding aangebracht
en dient twee opeenvolgende activeringen te ondergaan om
1,25(OH)2 cholecalciferol te worden dat maximaal doeltref-
2 Knapen
fend is. De hoofdrol van vitamine D is het bevorderen van de
absorptie van calcium, en ook van fosfor in de darm3. In het
bot stimuleert het de aanmaak van bepaalde eiwitten van de
matrix en het opslagen van calcium en fosfaat.
Een grote paradox
Maar ook al versterkt calcium de botten, toch vergroot het
ook het risico op een cardiovasculaire aandoening. Bolland
et al.4,(Nieuw-Zeeland) hebben 1.471 vrouwen in de postmenopauze gevolgd, die waren gerandomiseerd om ofwel
een placebo, ofwel 1.000 mg calcium per dag te krijgen. Over
een periode van vijf jaar werden nauwlettend ongewenste
cardiovasculaire incidententen gevolgd: sterfte, plotse dood,
infarct, angor of andere borstpijn, cerebro-vasculair accident, transient ischemic attack en een samenstelling van infarct, CVA en plotse dood. Een infarct kwam frequenter voor
in de «calciumgroep» dan onder placebo (45 gevallen bij 31
vrouwen vs 19 gevallen bij 14 vrouwen; p = 0,01). Dat was
ook zo voor de samenstelling: 101 incidenten bij 69 vrouwen
tegenover 54 gevallen bij 42 vrouwen (p = 0,008). Op basis van de gegevens via een nationaal register bedroeg het
relatieve risico 1,49 en dat van de samenstelling 1,21. We
kunnen dus niet ontkennen dat de suppletie met calcium gepaard gaat met een verhoogde toename van cardiovasculaire problemen. In een meta-analyse van 15 studies5, waarin
iets meer dan 20.000 patiënten werden gevolgd, bevestigde
hetzelfde onderzoeksteam recent nog deze resultaten.
Na een gemiddelde follow-up van 3,6 jaar was bvb. het risico op een myocardinfarct 1,27 tot 1,31 keer hoger bij
de patiëntes die calcium kregen dan bij de vrouwen onder
placebo. Het is dus wel degelijk een realiteit waar onvoldoende rekening wordt mee gehouden. In onze huidige
samenleving zijn al voldoende cardiovasculaire risicofactoren aanwezig, beter ze te doen afnemen dan er nog bij te
creëren, ook al is het om een aandoening zoals osteoporose te behandelen.
MHJ, Schungers LJ, Vermeer C. Vitamin K2 supplementation improves hip bone geometry and bone strenght indices in postmenopausal women. Osteop Int 2007; 18: 963-72.
AJ, Dusso A, Slatopolsky E. Vitamin D. Am J Physiol Renal Physiol 1999; 277: F157-75.
4 Bolland MJ, Barber PA, Doughty RN et al. Vascular events in healthy older women receiving calcium supplementation: a randomized controlled trial. BMJ 2008; 336(7638): 262-6.
5 Bolland MJ, Avenell A, Baron JA et al. Effect of calcium supplements on risk of myocardial infarction and cardiovascular events: meta-analysis.BMJ. 2010 Jul 29;341: c3691
3 Brown
Weldaden van synergie: Ca, D3 en K2
Inname vitamine K2 via voeding (µg/d)
Relatief risico (Hazard ratio)
<21 µg
(gem. 12,4 µg)
21 - 32 µg
(gem. 26,2 µg)
>32 µg
(gem. 45,8 µg)
100
50 % verlaging van arteriële calciﬁcatie (AC)
80
60
50 % verlaging van cardiovasculaire sterfte (✝CS)
AC
✝ CS
✝ AD
AC
✝ CS
✝ AD
AC
✝ CS
✝ AD
25 % verlaging alle doodsoorzaken (✝AD)
40
Arteriële calciﬁcatie en mortaliteit na inname van vitamine K2 gedurende 10 jaar
Volgens Geleijnse, 20046
Enkel calcium geven aan mensen met
osteoporose heeft niet veel zin en verhoogt het
cardiovasculaire risico. Door er vitamine D3
aan toe te voegen kan het mineraal beter worden
geabsorbeerd en beter in het bot worden afgezet.
Door ook nog vitamine K2 aan die tandem bij
te voegen kan het cardiovasculaire risico in
verband met de calciumsuppletie onder controle
worden gehouden.
De preventie en de behandeling van osteoporose vormen
een moeilijk dilemma: de patiënt dient calcium in te nemen, maar tegelijkertijd moet men het verhoogd cardiovasculaire risico door inname van die calcium beperken.
Met onze huidige kennis van de fysiologie en fysiopathologie is het gelukkig mogelijk dat probleem op te lossen.
Vitamine D3 verbetert immers de absorptie van calcium
uit de voeding. En vitamine K2 draagt bij tot een betere
incorporatie van calcium in het bot. Tezamen zouden ze
dus een goede synergie moeten hebben.
Zowel in de praktijk als theoretisch
Nu moeten we nog weten of de klinische resultaten gelijklopend zijn met de theoretische redenering. Er zijn
goede redenen om te denken dat dit inderdaad zo is. In
verschillende studies werd immers aangetoond dat de
combinatie van vitamine K2, vitamine D3, calcium en bifosfonaten doeltreffender is dan de inname van die middelen afzonderlijk.
In de «́Rotterdam Study»6 werden 4.807 mensen van
55 jaar of jonger gevolgd gedurende 10 jaar. Daarin werd
aangetoond dat door dagelijkse inname van meer dan
6 Geleijnse
32,7 mcg vitamine K2 het aantal gevallen van ernstige
aortacalcificatie kon worden verminderd. Tegelijkertijd
daalde de cardiovasculaire sterfte met bijna 50 % en de
sterfte door gelijk welke oorzaak met 20 tot 25 % in vergelijking met mensen die een geringe aanbreng hadden via
de voeding van deze vitamine.
De kracht van een drievoudige alliantie
Er bestaat dus effectief een synergie in de goede richting
met een verhoogde doeltreffendheid op het bot en een
significante bescherming op cardiovasculair gebied. Dat
werd nog aangetoond in een studie door Iwamoto et al.7
bij 92 sinds vijf jaar gemenopauzeerde vrouwen. Deze
auteurs hebben een significante toename vastgesteld van
de minerale botdensiteit in de groep D3K2 in vergelijking
met de groepen die slechts een van de volgende supplementen kregen: Ca, D3 en K2 (p< 0,0001; p< 0,05; p<0,01
respectievelijk). De resultaten van deze vergelijking wijzen
erop dat de gezamenlijke toediening van vitamine D3 en
van vitamine K2, tegelijkertijd met het geven van calcium,
een verhoogde botdensiteit stimuleert in de lumbale wervelkolom bij gemenopauzeerde vrouwen met osteoporose,
in vergelijking met het geven van enkel calcium.
Aanbevolen dagelijkse inname8
Calcium
1200 mg/d bij de 60 plussers
(en 11-18 jarigen)
900 mg/d bij volwassenen
(mannen en vrouwen).
Vitamine D*
600 IE/d voor mensen met risico op
osteoporose
400 IE/d voor kinderen en
volwassenen
Vitamine K
50-70 µg/d (volwassenen)
*omzetting naar het verouderd IE-stelsel
JM, Vermeer C, Grobbee DE et al. Dietary Intake of Menaquinone Is Associated with a Reduced Risk of Coronary Heart Disease: The Rotterdam
Study1 J. Nutr 2004; 134: 3100–3105.
7 Iwamoto J, Takeda T, Ichimura S. Effect of combined administration of vitamin D and vitamin K on bone mineral density of the lombar spine in postmenopausal
3
2
women with osteoporosis. J Orthoped Sci 2004; 5(6): 546-51.
8 Hoge Gezondheidsraad. Voedingsaanbevellingen voor België. Herziening 2009 (HGR nr. 8309)
Calcivit DK2
Publieksprijs 30,95 €
Vitamine K2 : de ontbrekende schakel
voor het behoud van sterke botten
*
Vit. K2 stimuleert opname van calcium in het bot**
180 praktische kauwtabletten met een frisse citroensmaak
-6
m
aa
nde
n b e h a n d eli n g
in
Per
kauwtablet
1d
oo
s
3
Een unieke triple alliantie aan de laagste prijs
500 mg Calcium
+
300 IE Vit.D3
+
a
ta
ift
22.5 µg Vit. K2
hr
1k
uw
bl e
t pe
r d a g o f v ol g e n s
o
vo
rs
c
NUT1050/4
CNK 2845-204
* Iwamoto et al, J Orthoped Sci 2004 ;5(6) :546-51 |** Vit K : Knapen et al ; Osteop Int 2007 ;18 :963-72

Download Report