Gezonde voeding en beweging

Het belang van gezonde voeding voor
senioren
Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit
Active Ageing – 31 maart 2014 - Almere
Heel oud worden: 115 (NL) of 122 (F)
Ouder worden?
Levensverwachting 2012
● man: 79,4 jaren
● vrouw: 83,2 jaren
Blijvende stijging
● 1960 (v): 75,3 jaren
● 2060 (v): 89,9 jaren
Gezond ouder worden!
Healthy
Gezonde leefstijl op 70-jarige leeftijd
- voeding, beweging, niet roken, matig alcoholgebruik -
Ongezonde
leefstijl
65 % minder
sterfte bij gezonde
leefstijl t.o.v.
4 factoren:
2.0 ± 0.3 extra
levensjaren
Haveman-Nies et al, Am J Epidemiol 2002
Knoops, de Groot et al, JAMA 2004
Sofi, Am J Clin Nutr 2010
Mediterraan – Richtlijnen Goede Voeding
<5 % leeft ze na
Preventie chronische ziekten
Vanaf leeftijd van 12 mnd
Gezond ouder worden
VWS: “Het gaat bij gezond ouder worden niet alleen
om het voorkomen en uitstellen van ziekte, maar
met name om het voorkomen en terugdringen
van beperkingen in het functioneren, het
bevorderen van zelfredzaamheid en een goede
kwaliteit van leven” (2011)
Zelfredzaamheid & functiebehoud
5%/yr
Behoud
Behoud
Behoud
Cognitief functioneren
Spiermassa en kracht
botgezondheid
Botgezondheid
Osteoporose:
systemische aandoening van het skelet
lage botmassa, verslechtering micro-architectuur
grotere breekbaarheid
Prevalentie:
Osteoporose:
Fracturen:
800.000
80.000/ jaar (50+)
CBO, 2011
Vitamine D, fracturen en valincidenten
> 800 IU of
20 µg vitamine D
11 studies, 31.022, 65+
samengevat
risicoreductie 20-28 %
fracturen
valincidenten
Bischoff-Ferrari, NEJM 2012, BMJ 2009
Vitamine D: sunshine vitamin
Bronnen
Voeding
5,0 µg/d (men 75 +, VCP3)
3,9 µg/d (women 75+, VCP3)
Vette vis, ei, lever, zuivel, vlees..
Sunshine
6-7 µg/d (Gezondheidsraad, 2011)
NIET TOEREIKEND
voor ouderen
Wie hebben extra vitamine D nodig?
De adviezen voor een vitamine D supplement
kinderen van 0-4 jaar
zwangere vrouwen
mcg/dag
10 mcg/dag
10
vrouwen tussen 50-70 jaar
10 mcg/dag
iedereen vanaf 70 jaar
20 mcg/dag
iedereen met donkere huidskleur of
onvoldoende zonlichtblootstelling
10 mcg/dag
Gezondheidsraad, 2012
D als panacee
Vitamine D
Vitamine B12
50 – 100 % deficiënt
25 % deficiënt
Verouderen – cognitieve achteruitgang
Traag en multifactorieel
Dementie
● 65+
● 90+
1%
40%
Voedingsfactoren
● Vetzuren
● Antioxidanten
● B-vitamines
B vitamines en het brein
Depressie
- Geheugenproblemen ↓
MCI
- geheugenproblemen ↓
- atrofie 30% ↓
‘Gezonde ouderen’
- Nog niets aangetoond –
studies te kort??
Walker 2012, de Jager 2011, Dangour 2011
The shrinking brain – MCI
Veroudering: sarcopenie
Bamman 2004
Belangrijke anabole stimuli
Verlies van spiermassa/LBM is geassocieerd met
eiwitinneming
lichamelijke activiteit
Houston et al; Am J Clin Nutr 2008
’15 - 30 minuten bewegen’??
Nederlandse Norm Gezond Bewegen:
● tenminste vijf dagen per week 30 minuten matig
intensieve lichaamsbeweging
Aanpassing voor ouderen (TNO, 2008)
● Dagelijks bewegen, 15-30 min, matig intensief....
Leidraad Geriatrie (2011)
● Dagelijks 15 minuten wandelen
BETEKENIS VAN KRACHTTRAINING ??
Effect van eiwitsuppletie en ‘resistance exercise’
Resistance-type exercise training
200
180
12
Placebo
Protein
11
SPPB (points)
Leg press strength (kg)
Verbetering van kracht en functionaliteit
160
140
120
Placebo
Protein
10
9
8
7
100
0
12
24
Time (wk)
Treatment
Time
Treatment x Time
6
0
12
24
Time (wk)
0.431
0.000
0.956
Treatment
Time
Treatment x Time
0.456
0.000
0.232
Change in le an body mass (kg)
Eiwitsupplement vs placebo
- met resistance training 2.0
Placebo
Protein
1.5
1.0
0.5
0.0
-0.5
-1.0
12
24
Time (wks)
Eiwit voor spiermassa
Voeding – functiebehoud – kwaliteit van leven
Kwaliteit van Leven
Voeding
Gezonde Voeding, Gezond Ouder Worden
Voeding & bewegen
Vetzuursamenstelling beter
Meer groente en fruit
Beperking suikers, alcohol,
zout
Specifiek voor ouderen
Nadruk op totale
voedingspatroon!!
Nutriënt-dichte voeding
(dreigende) ondervoeding
Extra vitamine D
Aandacht voor B12 en eiwit
Dank voor Uw aandacht
Wagenings onderzoek
Voeding, verouderen en functionaliteit
Functionaliteitautonomie
Zorgafhankelijkheid
Cardiovasc.
Gezondheid
atherosclerose
osteoporose
middelbare leeftijd
cognitie/
depressie
anorexie sarcopenie
hoogbejaard