Vijfde zitting ~ 15 november 2013 ~ Amersfoort Herrie Geuzendam Managing partner BMC Groep Sturen zonder schipbreuk… Netwerkcontrol door combinatie van warme en koude sturing Geuzendam ging in op de vraag hoe de raad sturing kan geven aan complexe samenwerkingsverbanden die door de decentralisaties in het sociale domein nog complexer gaan worden. Met concrete voorbeelden werd ingegaan op ‘koude’ en ‘warme’ sturingsmechanismen. Raadsleden verstaan elkaar vaak niet: de één richt zich op de koude sturingskant en de andere meer op de warme sturingskant. Het is dan handig om zicht hierop te hebben om zo die verbinding te kunnen aanbrengen. Zoals één van de aanwezigen verwoordde: “Wees meer volksvertegenwoordiger, dan systeemvertegenwoordiger”! Maar anderzijds: als je stuurt in het netwerk, dan is er ook control via het netwerk nodig. Waarbij combinatie van beide sturingsmechanismen vaak nodig is, om buiten de huidige systemen te kijken. Meer stuurkracht in de gemeenteraad in de toekomst - door vanuit verbinding met de samenleving een visie te formuleren en daar het opdrachtgeverschap uit voort te laten vloeien, met tussentijdse evaluatiemomenten; - door in te zien welke rol je als raadslid kiest, weet je ook op welke manier je meer/minder invloed op jouw eigen stuurkracht hebt: pas dat aan naar het type vraagstuk dat voorligt; - door helder voor jezelf te hebben waar je je kompas op richt, zodat je je koers kan bepalen (besef welk type raadslid jij bent, elk type richt zich op een ander kompas); - door inzicht te krijgen in elkaars stijlen kan verbinding worden aangebracht en daarmee de stuurkracht van een gemeenteraad toenemen; - door te beseffen dat ‘toeschouwers/publiek’ de uitkomst van een conflict bepalen en dat daarmee de sturingskracht zit in het ‘beheersen’ van dergelijke conflicten: dat doe je door de betreffende problematiek te framen, passend bij het type raadslid dat jij bent. Marcel Boogers Hoogleraar Innovatie en Regionaal Bestuur Universiteit Twente / BMC / Raad voor het openbaar bestuur Frame het probleem en maak het politieke verschil We zijn teveel met elkaar stuur bezig, terwijl de samenleving ook stuurt. Hoe daarmee om te gaan? Hoe krijg ik andere mensen mee in mijn boot? Hoe maak ik het politieke verschil? Marcel Boogers benoemde daartoe de kern van politiek: conflict. Het kenmerk van conflicten is dat ze altijd publiek aantrekken. En het publiek is nooit neutraal, kiest altijd partij. Toeschouwers bepalen de uitkomst van conflict. Het gaat erom de schaal van conflicten te beheersen. Door de politiek en daarmee het probleem te framen, passend bij het type raadslid dat jij bent (zie volgende blad). In een netwerksamenleving gaat het om meta sturing: framing van het probleem, elke type raadslid doet dat op zijn eigen manier. Gesprekken met (ex) wethouders: hoe ben je als raad een goed opdrachtgever van het college? In groepjes bevroegen de deelnemers (ex)wethouders hoe je als raad een goed opdrachtgever van het college bent. Wat is daarvoor nodig? Hoe zorg je voor een constructieve dialoog tussen raad en college? Hoe leg je een constructieve verbinding met de samenleving? Hoe zorg je dat je met gezag sturing geeft aan processen? Punten uit de gesprekken met de (ex) wethouders. Overschatting van de macht van de overheid. Rolverwarring/helderheid zien te krijgen over de rollen. Cultuurverschillen zijn toch ook aan de orde. Gaat het om de bestemming of om de reis? Buiten gebaande paden denken, blijft lastig. Niet wachten op die ene grote beslissing kleine stappen zetten, kom je verder mee. -- Partijloze wethouders: de toekomst? Stijlen van volksvertegenwoordiging Marcel Boogers gaf inzicht in de verschillende manieren waarop gestuurd kan worden/richting kan worden gegeven. De vraag ‘hoe bepaal je je koers?’ is dan een essentiële vraag die beantwoord moet worden. Er zijn verschillende typen raadsleden, elk type raadslid vaart een ander kompas: - ombudslieden (maatschappelijk domein); - politici (politiek domein); - coaches (maatschappelijk en bestuurlijk domein); - bestuurders (bestuurlijk en ambtelijk domein). Veelal is het een combinatie van diverse typen die in een raadslid te vinden zijn. Of binnen fracties. Boogers gebruikte een vragenlijst die reflecteert op het functioneren van raadsleden, en die bruikbaar is voor gesprek tussen raadsleden: - wat is de rol van ieder type volksvertegenwoordiger bij complexe sturingsvraagstukken? hoe bedrijft ieder type raadslid politiek? hoe kunnen rollen elkaar ondersteunen en versterken?