Interview met Merel van Vroonhoven

Onder de loep
DOOR: MARGREET DE VRIES
Sporten
vanuit autisme bekeken
Sport is goed voor iedereen – dus ook voor mensen met autisme. Er zijn veel goede voorbeelden dat dit kan en hoe dit
moet. Maar nog lang niet genoeg, vindt Merel van Vroonhoven, voorzitter van de werkgroep Vanuit autisme bekeken,
bestuurslid van de NVA en moeder van een zoon met autisme die verknocht is aan voetbal en dit ook actief beoefent.
De werkgroep Vanuit Autisme Bekeken wil sportbonden en sportverenigingen inspireren en ondersteunen om zich open te stellen voor kinderen met
autisme. Een gesprek met Merel van Vroonhoven, over
het belang van sport en haar droom en ambitie op het
gebied van sport en autisme:
Sport neemt een prominente plek in binnen het
programma Vanuit autisme bekeken. Waarom
is hiervoor gekozen?
Sport stimuleert de ontwikkeling en is een goede
manier om sociale contacten op te bouwen. Het
biedt een uitstekende kans om de sterke en minder
sterke kanten van mensen met autisme op een
ontspannen manier te ontwikkelen. De werkgroep
Vanuit autisme bekeken stimuleert dat er voor alle
mensen met autisme een passende sociale setting is
om zich te ontwikkelen. We stimuleren sportbonden
en sportverenigingen om ieder individu de kans en
de mogelijkheden te geven om binnen zijn eigen
capaciteiten aan sport te doen.
Waarom zijn speciale voorzieningen
voor kinderen met autisme nodig?
MEREL VAN VROONHOVEN
8 • Autisme
Kinderen met autisme reageren vaak wat anders dan
andere kinderen. Ze reageren vaak heftig op onverwachte dingen zoals personele wisselingen, wijzigen
van velden en afgelaste wedstrijden. Zij kunnen leren
hiermee om te gaan. Het is wel aan de sportvereniging
en haar leden om een veilige omgeving te bieden
waarbinnen zij zich kunnen ontwikkelen. Dit laatste
is niet vanzelfsprekend. Daar willen we verandering
BEELD: AUTORITEIT FINANCIËLE
MARKTEN (AFM)
in brengen. Trainers en coaches die veel werken met
kinderen met autisme roemen juist ook hun positieve
eigenschappen die bij het beoefenen van iedere sport
belangrijk zijn: discipline, doorzettingsvermogen,
eerlijkheid en het nakomen van afspraken.
Sport is voor iedereen goed en gezond voor zowel de fysieke als de mentale gezondheid. Dat
is voor mensen met autisme niet anders. Zijn er
voor hen nog andere voordelen?
Natuurlijk gelden de generieke voordelen van sport
ook voor kinderen met autisme. We weten allemaal
hoe fijn het is om je energie kwijt te kunnen en je
hoofd rust te geven. Voor kinderen is sport essentieel
om zich motorisch te ontwikkelen en zelfvertrouwen
op te bouwen. Het biedt de mogelijkheid om sociale
contacten te krijgen en te onderhouden en zo kan ik
nog wel even doorgaan. Bij mijn zoon heb ik bovendien gezien dat het hem heeft geholpen om te gaan
met teleurstellingen, eerlijkheid, met winnen en
verliezen. Het geeft hem een veilige structuur om hier
ervaring mee op te doen die hij ook buiten het veld
kan benutten.
De werkgroep is voorstander van auti-competities. Maar zetten we daarmee kinderen met
autisme niet juist apart?
Voor iedereen moet het mogelijk zijn om op zijn
eigen niveau te sporten en zich maximaal te ontwikkelen. Hieraan kan een aparte auti-competitie met
een veilige omgeving in een erkende structuur een
grote bijdrage leveren. Een deel van de kinderen met
autisme heeft tijdelijk behoefte aan het kunnen
trainen en wedstrijden spelen in teams met sporters
met autisme onder elkaar.. Sommigen ontwikkelen
zich zo dat ze in kunnen stromen in een regulier
team, anderen blijven spelen in een auti-competitie.
Ons programma heet niet voor niks Vanuit autisme
bekeken. Dat is ook wat we met sport doen. Mijn persoonlijke ambitie is ieder kind een plek om te sporten,
dus bekeken vanuit dat kind. Als een auti-competitie
voor hem het beste is, dan voel ik dat als opdracht van
onze samenleving dat ook te realiseren. Mijn zoon gaf
laatst ook aan dat hij eigenlijk wel naar een regulier
voetbalteam wil doorstromen. Alleen al het feit dat
hij zich nu zo zeker voelt dat hij deze wens uitspreekt,
laat in mijn ogen zien dat die auti-teams werken.
Zijn de al bestaande G-teams dan niet
gewoon de oplossing?
Voetballende kinderen met een verstandelijke beperking én autisme voelen zich vaak op hun plek in
G-teams. Kinderen met normaal of hoog IQ zijn vaak
niet op hun plek in G-teams. Door kinderen met autisme samen te laten sporten in een auti-competitie
is er onderling meer begrip, is er meer begrip tussen
ouders onderling en vormen zij gezamenlijk de
omgeving waarin zij zich kunnen ontwikkelen. Deze
auti-teams kunnen begeleiding op maat krijgen en
een brugfunctie vervullen bij het instromen van
kinderen in reguliere teams. Dit is voor G-sporters
meestal niet aan de orde. En voor veel G-teams is
regelmatig trainen het primaire doel. Juist het
wedstrijdelement binnen een auti-competitie
geeft een belangrijke extra dimensie. In
een competitie leren kinderen doelen te
stellen en te realiseren, om te gaan met
winnen en verliezen, met sportiviteit,
met samenspel, met regels, en met
onrecht zoals scheidsrechters die soms
een overtreding over het hoofd zien.
Daarom zijn we als werkgroep in gesprek
met de KNVB over onze wens om een auticompetitie op te zetten.
“Ik ben
tevreden als
ieder kind met
autisme kan
sporten”
Aandachtspunten Vanuit autisme bekeken voor trainers
• Benoem positieve elementen. Weet welke sterke kanten/interesses de sporter heeft en gebruik deze om contact te maken
en zo nodig als beloning.
• Bied structuur: zorg voor een overzichtelijke, prikkelarme situatie (licht, geluid, aanraking), duidelijke regels, afbakening van plaats
en tijd, geef duidelijke opdrachten, evt in tussenstappen. Kondig verandering van tevoren aan.
• Bescherm tegen pesten. Bied overal toezicht en onderhoud contact met ouders voor en na.
• Wees voorspelbaar, consequent en direct. Noem bij instructie of feedback altijd eerst de naam van de sporter.
• Vaste opbouw in training, gebruik de zes w’s (wie, wat, waar, wanneer, op welke wijze, wat daarna).
Oefening = voordoen (visualiseren) + vertellen (ondertitelen) + nadoen (check begrip).
• Wees voorzichtig met het stellen van eisen aan tempo en prestatie.
• Stop ongewenst gedrag bijtijds. Neem daarbij een neutrale houding aan: emotie wordt moeilijk begrepen. Geef alternatieven
voor de volgende keer.
• Vraag hulp aan deskundigen (ouders!) bij bijzonderheden.
Editie 2 • zomer 2014 • 9
U geeft zelf al aan dat er al
goede voorbeelden zijn.
Voor de werkgroep en het programma, dat we aansturen, geldt dat we niet het wiel willen uitvinden,
maar wel willen uitventen. Er is inderdaad al heel veel
ervaring opgedaan op dit terrein, maar het is nog
niet breed bekend en daar willen we verandering in
brengen. Wij zetten ons in om de handreikingen die er
zijn bij elkaar te brengen en om deze meer bekendheid
te geven. Daarnaast werken we samen met andere
organisaties aan een aantal nieuwe handreikingen (zie
apart kader, red.).
Wanneer bent u tevreden?
Ik heb persoonlijk mogen ervaren wat het kan doen
met je kind als het mee mag doen, mee kan praten
over waar andere kinderen over praten en zijn passie
kan delen. Dat gun ik ieder kind, en zeker ieder kind
met autisme. Bovendien is het ook leuk voor ouders.
Je ontmoet op een ontspannen manier andere ouders
van kinderen met autisme. Ik ben tevreden als ieder
kind met autisme kan sporten. •
Beschikbare handreikingen en trainingen op het
gebied van sporten met autisme:
• Informatieve website: www.autismeindesport.nl
• Sportkeuze app voor als je autisme hebt en wilt sporten:
www.sportkeuzeadvies.nl
• Poster met sterke kanten van autisme voor coaches en trainers: uitgeverij Pica
• Bijscholingen en downloads van handreikingen voor sportcoaches:
www.academievoorsportkader.nl. Op deze website vind je:
• workshops over autisme in de sport (gratis) voor sportcoaches (NOC*NSF/ASK)
• stappenplan naar een autisme vriendelijke sportclub (NOC*NSF/ASK)
• e-learning autisme in sport (NOC*NSF/ASK)
In 2014 worden de volgende aanvullende handreikingen ‘vanuit autisme
bekeken’ ontwikkeld:
• handreiking en wegwijzer voor ouders ter ondersteuning van het vinden
van een sport
• korte versie van stappenplan naar een autismevriendelijke sportclub
Meer informatie over beide handreikingen volgt later in 2014 op:
www.vanuitautismebekeken.nl
KNVB onderzoekt behoefte aan
auti-voetbalcompetitie
De KNVB ontwikkelt voor uiteenlopende
doelgroepen speciaal voetbalaanbod.
Op maat en vraaggericht. Verschillende
voetbalverenigingen hebben bij de KNVB de
wens neergelegd voor een Auticompetitie.
De KNVB wil nu graag weten of dit een breder
gedragen wens is, en welke andere wensen er
mogelijk zijn voor een speciaal voetbalaanbod
voor kinderen met autisme.
Wilt u meedenken over een
auti-voetbalcompetitie?
DOOR: LAURA JONKER (KNVB)
Doe mee met
dit onderzoek
en vul de
vragenlijst in!
De KNVB wil graag meerdere partijen bevragen, maar
als eerste ouders van kinderen met autisme. In hoeverre zou uw kind mee willen doen aan een voetbalcompetitie speciaal voor kinderen met autisme? Sport uw kind al, of
nog niet, maar zou het dit wel willen, onder bepaalde voorwaarden? Doe dan mee
met dit onderzoek en laat de KNVB uw wensen weten!
Waar gaat het onderzoek over?
Wat vraagt de KNVB aan u?
Van 23 juni tot en met 5 juli stelt de KNVB in samenwerking met de werkgroep Vanuit Autisme Bekeken
een digitale enquête beschikbaar aan ouders van
sportende kinderen met vragen over:
• De invloed van autisme
op het samen sporten;
• Praktische wensen over een voetbalcompetitie.
Op basis van de uitkomsten gaat de KNVB bekijken
of er een speciale competitie komt en hoe die eruit
gaat zien.
• Autisme
De KNVB wil met dit onderzoek graag antwoord krijgen op de volgende vragen:
• Is er behoefte aan een speciaal voetbalaanbod voor kinderen met autisme?
• Hoe zou dit aanbod eruit moeten zien?
• Welk effect heeft dit aanbod op de sportparticipatie van kinderen met autisme?
• Welk effect heeft dit aanbod op het reeds bestaande G-voetbal?
• Wat zijn de succes- en faalcatoren van de bestaande competitie voor
kinderen met autisme?
• Wat levert voetballen in een speciaal aanbod voor inderen met autisme
voor deze kinderen op?
U kunt de vragenlijst online invullen. De link naar de vragenlijst en
meer informatie over dit project vindt u op:
www.vanuitautismebekeken.nl/projecten/project-sport

Download Report