Latex handschoenen mogelijk kankerverwekkend

Latex handschoenen mog e
Dat latex handschoenen huidirritaties en allergische reacties kunnen veroorzaken is bekend.
Minder bekend is dat bij de productie van deze handschoenen restproducten achterblijven
die kanker kunnen verwekken.
TEKST: MARTIN BEENHAKKER, ANESTHESIEMEDEWERKER; BAS DE MOL, CARDIOTHORACAAL CHIRURG; LENA KOERS, AGIO ANESTHESIOLOGIE; EDWARD PASMAN,
ANESTHESIOLOOG; ALLEN WERKZAAM IN HET ACADEMISCH MEDISCH CENTRUM, AMSTERDAM.
H
andschoenen met latex kunnen
wordt de binnenzijde aangetast door
Kankerrisico
huidirritaties en allergieën ver-
transpiratie van de drager. Bloed en ex-
In 2005 kwam de NVWA tot de volgende
oorzaken. Dit kan variëren van
cretieproducten van de patiënt tasten
conclusie: ‘Uit risicobeoordeling van
een type I-allergie, de IgE-gemedieerde,
de buitenzijde aan. Hierdoor raken de
het RIVM blijkt dat de blootstelling van
gegeneraliseerde, levensbedreigende
handschoenen verzadigd en komen in de
consumenten aan nitrosaminen door
vorm, tot een type IV-reactie, waarbij
holle ruimtes aanwezige hulpstoffen vrij.
gebruik van latex handschoenen de jaar-
een lokale huidreactie ontstaat na con-
Dit heeft als gevolg dat latexhoudende
lijkse Virtually Safe Dose (VSD) mogelijk
tact met latex. In de gezondheidszorg
handschoenen poreus worden en hun
overschrijdt. VSD geeft het verwaarloos-
ontwikkelt 6 procent van de werkers
beschermende werking verliezen.
bare risiconiveau aan van 1:1.000.000
deze laatste reactie. Bovendien kan de
Het is voorschrift dat operatiehandschoe-
per leven. Bij intensief gebruik loopt de
gebruiker tijdens het dragen van deze
nen sterker en dikker zijn dan onder-
consument een kankerrisico dat het ver-
handschoenen last krijgen van jeuk of
zoekshandschoenen. Daarom wordt er
waarloosbare overschrijdt.’
irritatie. Dit laatste kan ten onrechte
bij de productie meer rubber gebruikt.
Deze risiconorm heeft de NVWA in 2010
worden aangezien voor een allergische
Het gevolg daarvan is dat de concen-
naar beneden bijgesteld tot 1:250.000.
reactie. In Nederland is één geval van
tratie N-nitrosaminen en nitroseerbare
Daarom gaf zij toen het advies: gebruik
jurisprudentie bekend: een schikking
verbindingen (zie kader) die vrijkomen
twee paar disposable handschoenen
tussen een anesthesiemedewerker en
tijdens het gebruik van operatiehand-
haar ziekenhuis vanwege de tijdens haar
schoenen ook hoger is.
werkzaamheden opgelopen type I-la-
De Nederlandse Voedsel- en Warenauto-
texallergie. Een minder bekend gevolg
riteit (NVWA) gaat ervan uit dat 25 pro-
van het dragen van latex handschoenen
cent hiervan door de huid heen in het
is een verhoogd kankerrisico bij inten-
lichaam komt. Dit geldt echter bij een
sief gebruik, veroorzaakt door fabricage-
normale en intacte huid. Een verkeerd
residuen.
wasprotocol van de handen versterkt
de dermale absorptie. Ook kunnen er
Dermale absorptie
huidlaesies ontstaan door kinetische
Een latex handschoen is 200 tot 400
werking tijdens het dragen van gepoe-
micron dik en is opgebouwd uit diverse
derde handschoenen. De NVWA stelt
lagen latexmoleculen. Deze lagen liggen
de migratietijd van N-nitrosaminen en
niet keurig gerangschikt, waardoor er
nitroseerbare verbindingen op één uur.
ruimtes ontstaan. Restanten van stoffen
Binnen één uur wordt de piek van deze
die voor de productie noodzakelijk zijn
vrijgekomen stoffen bereikt. Na vier
hopen zich in deze ruimtes op. Tijdens
uur is er geen verdere toename meer
het gebruik van de latex handschoenen
waar te nemen.
22
OK OPERATIONEEL SEPTEMBER 2014
OKO0314.indd 22
9/8/14 11:04 AM
g elijk kankerverwekkend
per week of drie paar huishoudhand-
voor het vrijkomen van N-nitrosaminen
geen waarschuwing hoeft te staan.
schoenen per jaar. Rondvraag binnen
en nitroseerbare verbindingen. Een
Dat kan door tijdens de productie van
het Academisch Medisch Centrum leidde
andere optie is om over te stappen op
deze handschoenen goed te leachen,
tot de conclusie dat operatieassistenten
latexvrije handschoenen. Onderzoeks-
onder te dompelen in heet water, waar-
minimaal zes tot meer dan twintig paar
organisatie TNO heeft in opdracht van
door residuen en andere ongewenste
operatiehandschoenen per week dragen.
het pensioenfonds Zorg en Welzijn in
stoffen beter verwijderd worden. Ook
Bij latexhoudende handschoenen lopen
2003 een voorbeeldprotocol uitgebracht
het gebruik van gezuiverde en proteï-
zij dus een verhoogd risico op het ont-
voor een overstap op latexvrij beleid.
nen-geëxtraheerde natuurlatex, DPNR,
wikkelen van gezondheidsproblemen.
De positive risk-benefit balance dient te
zal het gehalte aan N-nitrosaminen en
De NVWA verwachtte dat hierover in
worden bijgesteld door de blootstelling
nitroseerbare verbindingen doen dalen.
2011 richtlijnen vanuit het ministerie
aan latex te reduceren en niet door de
De overheid is normbepalend.
van Volksgezondheid zouden verschijnen.
norm bij te stellen. De NVWA kan in
Deze zijn er nog steeds niet, en zoals
afwachting van Europese regelgeving
• Meer informatie
gebruikelijk is het wachten op Euro-
verordenen dat er op de verpakking van
• www.nvwa.nl
pese regelgeving. De NVWA haalt zelf de
latex handschoenen komt te staan: ‘Fre-
• www.rivm.nl
Warenwet artikel 18 aan: het is verboden
quent gebruik van deze handschoenen
• www.wip.nl
om waren, niet zijnde eet- en drinkwaren,
kan uw gezondheid schaden.’ Zij kan
• www.latexallergienederland.nl
te verhandelen waarvan degene die deze
daarop controleren en zo nodig hand-
waren verhandelt, weet of redelijkerwijs
haven. Het is dan aan de industrie om
Dit is een bewerking van een artikel uit
moet vermoeden dat zij bij het gezien hun
een goed product aan te bieden waarop
Medisch Contact van 6 maart 2014.
bestemming te verwachten gebruik bijzondere gevaren kunnen opleveren voor
de veiligheid of gezondheid van de mens.
N-nitrosaminen
Wat nu?
In 2010 kreeg toenmalig minister Klink van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Het op de markt brengen van latex-
een rapport aangeboden over het vrijkomen van N-nitrosaminen uit handschoe-
houdende handschoenen kan niet
nen met latex (natuurrubber). Dit rapport was een aanvulling op een niet eerder
verboden worden. Het is immers de
gepubliceerd onderzoek uit 2005. Het rapport uit 2010 toonde aan dat de bloot-
gebruiker zelf die de ‘nagenoeg veilige
stelling en gevolgen voor gebruikers na vijf jaar niet waren gedaald. Beide rap-
dosis’ overschrijdt. Deze gebruiker dient
porten betreffen het gebruik van huishoud- en onderzoekshandschoenen en niet
echter wél vooraf goed geïnformeerd te
dat van steriele operatiehandschoenen, die nog meer latex bevatten.
worden over de ‘mogelijk’ ongewenste
N-nitrosaminen ontstaan door de reactie van een stikstofhoudende verbinding
bijwerkingen van latexhoudende hand-
met een salpeterzuurverbinding of nitrieten. Nitroseerbare verbindingen kunnen
schoenen. Daar ligt ook de verantwoor-
samen met een agens N-nitrosaminen vormen. N-nitrosaminen zijn bekende or-
delijkheid voor ziekenhuisdirecties en
ganotrope (orgaanspecifieke) carcinogenen. Onderzoek uit 1968 toonde al aan dat
andere beleidsbepalers. Objectieve infor-
geen enkel proefdier er resistent tegen was. Inmiddels zijn er meer dan 250 muta-
matie vanuit de rubberindustrie hierover
gene of carcinogene N-nitrosamineverbindingen bekend. De Nederlandse Voedsel-
valt niet te verwachten, tenzij zij zelf
en Warenautoriteit concludeert uit dierexperimenteel onderzoek dat 85 procent
met een concrete oplossing komt. De
van de N-nitrosaminen carcinogeen is.
rubberindustrie weet al sinds 1985 van
N-nitrosaminen kunnen oraal, via inhalatie of transcutaan opgenomen worden.
N-nitrosaminen en nitroseerbare verbin-
Bij gebruik van latex handschoenen dringen N-nitrosaminen binnen middels
dingen in latex handschoenen.
transcutane of dermale absorptie. Tijdens het dragen worden de aanwezige
Ons advies is om bij frequent gebruik al-
N-nitrosaminen en nitroseerbare verbindingen losgeweekt uit de handschoenen.
leen handschoenen te gebruiken die aan-
Deze stoffen zijn een residu van de fabricage van de handschoenen.
toonbaar een verminderd risico vormen
OK OPERATIONEEL SEPTEMBER 2014
OKO0314.indd 23
23
9/8/14 11:04 AM

Download Report