evaluatie - Gemeente Diemen

Eindevaluatie Brede HOED Team
Over de periode november 2013 – mei 2014
Gemeente Diemen
Juni 2014
M. de Jong MSc
drs. L. Salomé
Projectnummer: 019666
Correspondentienummer: DH-3006-3928
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
INHOUD
HOOFDSTUK 1
HOOFDSTUK 2
HOOFDSTUK 3
HOOFDSTUK 4
HOOFDSTUK 5
HOOFDSTUK 6
INLEIDING
1
1.1
Het BHT in Diemen
1
1.2
Onderzoeksvraag en doel evaluatie
1
1.3
Methoden en verantwoording
2
1.4
Leeswijzer
2
CONTEXT VAN HET BREDE HOED TEAM
4
2.1
Doel Brede HOED Team
4
2.2
Opzet en inrichting Brede HOED Team
4
2.3
Primair proces
7
2.4
Randvoorwaarden
9
SAMENWERKING IN HET TEAM EN MET ANDERE PARTIJEN
14
3.1
Oordeel over de samenwerking
14
3.2
Meerwaarde van de samenwerking
14
3.3
Taakverdeling
15
3.4
Bekendheid BHT bij andere professionals en klanten
15
3.5
Oordeel contact tussen het BHT en andere organisaties
16
RESULTATEN BREDE HOED TEAM
17
4.1
Worden huishoudens sneller geholpen?
18
4.2
Worden huishoudens effectiever geholpen?
18
4.3
Worden huishoudens op een vernieuwende manier geholpen?
19
4.4
Tevredenheid van de klant
19
HET BREDE HOED TEAM IN DE PRAKTIJK: DRIE BUSINESSCASES
21
5.1
Casusbeschrijving 1
21
5.2
Casusbeschrijving 2
23
5.3
Casusbeschrijving 3
25
CONCLUSIES EN PERSPECTIEVEN
6.1
6.2
28
Verloopt de organisatie van het Brede Hoed Team zoals gewenst
(het proces)?
28
Wat zijn de directe opbrengsten en beantwoorden ze aan de
verwachtingen (output)?
29
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
6.3
6.4
Wat zijn de effecten op ondersteunde huishoudens en in hoeverre
worden hiermee de gestelde doelen bereikt (outcome)?
30
Tot slot: Wat levert het BHT in de gemeente Diemen op?
30
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Hoofdstuk 1
Inleiding
In juni 2013 is het Brede HOED Team (BHT) van start gegaan in de gemeente
Diemen. Het BHT is er voor kwetsbare huishoudens in de gemeente die zelf niet de
regie kunnen voeren. In de startperiode wordt er in deze nieuwe werkvorm
geëxperimenteerd, geleerd, gemonitord en worden zo nodig aanpassingen gedaan.
In die zin is het een dynamisch proces, waarbij het BHT gaandeweg haar optimale
vorm krijgt.
Om de ervaringen en resultaten van het BHT in beeld te brengen, zal er tweemaal
geëvalueerd worden. Onderliggend rapport bevat de eindevaluatie, waarin ook
veranderingen met de tussenevaluatie uit december 2013 worden benoemd. De
eindevaluatie heeft betrekking op de periode januari 2014 tot en met mei 2014.
1.1
Het BHT in Diemen
Het BHT is onderdeel van de opdracht die gemeenten hebben om de nieuwe
gedecentraliseerde taken bij de gemeenten onder te brengen. Medewerkers van de
gemeente en professionals van zorg- en welzijnsinstellingen zijn onderdeel van het
BHT. Ze helpen bewoners naar de juiste vorm van ondersteuning of hulp toe en
hebben ook een signalerende functie. Het team werkt met generalisten die breder
dan alleen hun eigen vak naar de zorgvraag van bewoners kijken en goed
aanvoelen wat er speelt. Er bevindt zich een team van specialisten om de
generalisten heen waar een beroep op kan worden gedaan voor kennis en
ondersteuning. Alle professionals in het BHT maken ook gebruik van elkaars
expertise en ervaring.
1.2
Onderzoeksvraag en doel evaluatie
De centrale vraag in deze evaluatie is:
Wat levert het BHT in de gemeente Diemen op?
Deelvragen hierbij zijn:
1. Verloopt de organisatie van het Brede HOED Team zoals gewenst (het
proces)?
2. Wat zijn de directe opbrengsten en beantwoorden ze aan de verwachtingen
(output)?
3. Wat zijn de effecten op gezinnen en jeugdigen en in hoeverre worden hiermee
de gestelde doelen bereikt (outcome)?
Met deze evaluatie kijken we terug op wat het BHT in het eerste jaar heeft gedaan
en heeft opgeleverd en horen we wat de ervaringen van de leden van het BHT tot nu
toe zijn. Doel van de evaluatie is inzichtelijk te maken wat de inzet en opbrengsten
van het BHT zijn en te leren van de ervaringen tot zover.
1/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
1.3
Methoden en verantwoording
De onderzoeksvraag is door middel van diverse onderzoeksmethoden onderzocht.
Hierbij combineren wij verschillende perspectieven: die van de gemeente, de
partners en van de klanten. Wij hebben hierbij de volgende methoden gebruikt:
• groepsgesprek met leden van het BHT;
• telefonische interviews met leden van het BHT voor de beschrijving van drie
casussen en ervaringen met urenbesteding in het BHT;
• interview met de projectleider en de coördinator van het BHT;
• telefonische interviews met professionals die te maken hebben met het BHT;
• telefonische interviews met klanten die geholpen zijn door het BHT;
• managementinformatie over het aantal casussen, wie de casussen heeft
ingebracht en wie de casussen heeft opgepakt.
Verantwoording
Het onderzoek is in het voorjaar van 2014 uitgevoerd. Het betreft een evaluatie
waarbij gebruik is gemaakt van zowel kwalitatieve als enkele kwantitatieve
onderzoeksmethoden.
Respons
Er is in het groepsgesprek gesproken met alle BHT-leden, op twee na. Eén afwezig
lid heeft middels een schriftelijke vragenlijst haar ervaringen doorgegeven. Een
ander afwezig lid is zeer recent bij het BHT betrokken waardoor de evaluatie voor
deze persoon te vroeg komt.
Er zijn dertien cliënten benaderd met de vraag om deel te nemen aan een
telefonisch interview over hun ervaringen met ondersteuning vanuit het BHT. In
totaal zijn er zeven cliënten geïnterviewd. Van twee bleek het telefoonnummer niet
bereikbaar en twee konden niet meewerken vanwege slechte beheersing van de
Nederlandse (en Engelse) taal. Twee cliënten hebben afgezien van deelname aan
het interview.
Er zijn tevens vijf professionals van organisaties buiten het BHT benaderd voor een
interview over hun ervaringen met doorverwijzing naar het BHT. Deze professionals
zijn allemaal geïnterviewd voor deze evaluatie. Daarnaast zijn er met behulp van
leden van het BHT drie businesscases opgesteld waarin de werkwijze van het BHT
in de praktijk beschreven wordt.
Het gaat om een kleine groep cliënten en professionals die gesproken is over hun
ervaringen met het BHT. Hun ervaringen zijn heel waardevol, maar moeten
vanwege de omvang als indicatief worden beschouwd.
1.4
Leeswijzer
In hoofdstuk 2 komt de context van het Brede HOED team aan de orde. Hierin
worden de positionering, de werkwijze en de randvoorwaarden voor functionering
van het BHT besproken. In hoofdstuk 3 wordt aandacht besteed aan de
samenwerking binnen en buiten het BHT. Vervolgens worden in hoofdstuk 4 de
resultaten van het BHT besproken. In hoofdstuk 5 wordt de werkwijze van het BHT
in beeld gebracht aan de hand van drie recente casussen. Hoofdstuk 6 bevat een
literatuurstudie over de verwachte financiële kosten en opbrengsten van sociaal
2/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
teams in het algemeen. Tot slot worden in hoofdstuk 7 de onderzoeksvragen
beantwoord en perspectieven gegeven die behulpzaam kunnen zijn bij de verdere
doorontwikkeling van het BHT.
3/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Hoofdstuk 2
Context van het Brede HOED Team
In dit hoofdstuk schetsen we de context waarbinnen het BHT is opgericht en
werkzaam is.
2.1
Doel Brede HOED Team
Het doel van het Brede HOED Team is het bieden van een efficiënte en effectieve
ondersteuning aan kwetsbare huishoudens bij het participeren binnen de Diemense
samenleving. Hierbij worden huishoudens via een integrale vraaggerichte
klantbenadering gecompenseerd op de leefdomeinen die uit evenwicht zijn.
Het BHT werkt vanuit de integrale klantvisie. Vanuit dit team worden kwetsbare
huishoudens die niet zelf de regie kunnen voeren en waar kinderen bij betrokken zijn
ondersteund door een generalist met als uitgangspunt één gezin, één plan. Het BHT
hanteert daarbij de volgende uitgangspunten:
•
•
•
•
•
•
•
Integrale benadering van de cliënt en haar vraag.
Eigen kracht en benutten van het netwerk van de cliënt.
De vraag van de cliënt is leidend bij het zoeken naar oplossingen.
De in te zetten hulp is zo licht als mogelijk en zo zwaar als noodzakelijk.
Er wordt optimaal gebruikgemaakt van voorliggende algemene voorzieningen.
De generalisten van het Brede HOED Team werken als generalist naar het
huishouden. Binnen het team ondersteunen zij de andere teamleden en
cliëntondersteuners vanuit hun specialisme.
De cliënt gaat akkoord met de integrale aanpak en met het delen van informatie
over zijn situatie tussen de verschillende instanties die samenwerken in het
Brede HOED Team.
De doelen van het team zijn redelijk helder bij de leden van het BHT. Volgens hen is
het de bedoeling dat burgers snel en efficiënt geholpen worden door waar nodig de
regie te nemen. Door de korte lijnen kunnen professionals de cliënten sneller en
beter helpen.
2.2
Opzet en inrichting Brede HOED Team
Positionering en doelgroep
Het BHT richt zich op meervoudig complexe casussen. Het gaat om alle kwetsbare
huishoudens waarin de regie wordt gemist, als voorliggende voorzieningen de regie
niet kunnen voeren of als onbekend is wie de regie heeft. Schematisch kan de
positie van het BHT als volgt worden weergegeven:
Nuldelijn
4/31
Eerstelijn
Tweede
lijn
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Uit de interviews met cliënten komt naar voren dat het BHT voornamelijk gebroken
gezinnen/huishoudens ondersteunt met een lange geschiedenis aan hulpverlening
op uiteenlopende terreinen. Wanneer de hulpverlening voornamelijk vanuit één
organisatie is ingestoken, is er meestal sprake van afstemming in de hulpverlening.
De meeste huishoudens hebben echter te maken met hulpverlening van meerdere
organisaties. Uit de interviews blijkt dat de gezinnen zelf niet meer de regie konden
voeren en het overzicht over de hulpverlening die zij ontvangen vaak kwijt waren
voordat zij bij het BHT aangemeld werden.
De leden van het BHT hebben redelijk goed voor ogen wat de criteria zijn voor het
aanmelden van een casus. De afwegingen om te melden zijn niet bij alle leden
helder waardoor er soms wordt getwijfeld of bepaalde casuïstiek geschikt is voor het
BHT. Overleg met de coördinator of een gezamenlijke beslissing in het wekelijkse
verdeeloverleg biedt hierin uitkomst.
Het is van belang dat de criteria voor behandeling in het BHT helder zijn. Hierdoor
wordt casuïstiek niet onnodig en onterecht lang bij andere partijen gehouden en is er
minder kans dat problematiek verergert. Hierdoor kan ook een duidelijke afbakening
plaatsvinden en valt er geen casuïstiek buiten de boot. Dit hangt samen met een
duidelijk ingerichte toegang en toeleiding van alle mogelijke vragen in het sociaal
domein.
Functieprofiel van de leden
Het team werkt met generalisten die breder dan alleen hun eigen vak naar de
zorgvraag van huishoudens kijken en goed aanvoelen wat er speelt. Daarbij maken
zij ook gebruik van elkaars expertise en ervaring. Het team bestaat daarnaast uit
specialisten die beschikbaar zijn voor consultatie.
De leden van het BHT zijn niet allemaal van nature gewend om als generalist te
werken. Dit is wat zij nu in de praktijk leren. Daarbij helpt het dat de casuïstiek
zodanig is dat het werken vanuit hun specialisme ontoereikend is. Het ene lid pakt
deze generalistische rol in de praktijk wat makkelijker op dan de ander.
Omvang en disciplines
Medewerkers van de gemeente en professionals van zorg- en welzijnsinstellingen
zijn onderdeel van het BHT. Vanuit de gemeente Diemen is er een projectleider
aangesteld die de ontwikkelingslijn in de casuïstiekoverleggen bewaakt en vanuit het
BHT input krijgt voor het inrichtingsplan voor volgend jaar. Er is ook een coördinator
die het casuïstiekoverleg leidt en zowel een inhoudelijke als procesmatige rol heeft.
Tabel 2.1 geeft de leden van het BHT weer.
5/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Gemeente: projectleider
GGD Vangnet & Advies
Gemeente: coördinator BHT
MEE
ABC
Philadelphia
Altra
Querido
Amstelring thuisbegeleiding
Sociale zaken (gemeente)
Arkin
Spirit
Bureau Jeugdzorg ( Jeugdbescherming en AMK)
Stichting MaDi
GGD Jeugdgezondheidszorg
Tabel 2.1
Leden van het BHT in de gemeente Diemen
De samenstelling van het team is sinds de start een aantal keer uitgebreid, maar lijkt
nu redelijk uitgekristalliseerd te zijn. Zo zijn Amstelring thuisbegeleiding, Philadelphia
en HVO-Querido nog toegevoegd aan het BHT sinds de tussenevaluatie in
december 2013 vanwege hun ervaring met respectievelijk administratieve en
praktische hulp, verstandelijke beperking en de psychiatrie. Ook heeft er een
uitbreiding van professionals van Altra plaatsgevonden vanwege de omvang van de
casuïstiek in het BHT. Hiermee wordt voorkomen dat huishoudens te maken krijgen
met meerdere hulpverleners omdat de caseload toeneemt, maar één vast
aanspreekpunt hebben en houden. Door de uitbreidingen wordt het team steeds
groter. De coördinator en de projectleider zijn zich ervan bewust dat opgepast moet
worden dat het team daarmee niet onoverzichtelijk wordt. Toevoeging van een
discipline is elke keer een bewuste afweging geweest tussen de bijdrage van de
discipline aan het team en de omvang van het team.
De leden van het team, de projectleider en coördinator kunnen zich vinden in de
samenstelling van het team. Ook professionals van andere organisaties kunnen zich
vinden in de samenstelling van het team. Voor zover zij dat vanaf de zijlijn kunnen
beoordelen geven zij aan dat alle benodigde disciplines aanwezig zijn in het BHT.
Ook vinden zij het een voordeel dat het team breed is wat betreft disciplines. Zij
hebben het gevoel dat de disciplines die nodig zijn voor de casus die zij hebben
aangemeld ook daadwerkelijk aanwezig zijn in het team.
Afhankelijk van de ontwikkeling van de functie van wijkverpleegkundige zou deze als
zichtbare schakel in de wijk nog een goede toevoeging zijn in het BHT. Daarnaast
wordt aangegeven dat een intensievere aansluiting met welzijn, buurtregisseurs
(politie, specifiek aangesteld in de buurt) en de woningcorporatie wenselijk is. Zowel
voor de signaleringsfunctie als voor de kennis over beschikbare voorzieningen in de
wijk en eventuele samenwerking in een casus. Uitgangspunt is hierbij niet dat zij
onderdeel van het team worden, maar wel dat er meer informatie-uitwisseling en zo
nodig aftstemming plaatsvindt. De projectleider is bezig met het ontwikkelen van een
nieuwe overlegstructuur op wijkniveau en kijkt of dergelijke partijen hierin een plaats
kunnen krijgen.
6/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Aansturing van het team
Het BHT wordt aangestuurd door een projectleider van de gemeente die zorgt voor
de randvoorwaarden en de inrichting voor volgend jaar voorbereidt en door een
coördinator die de casuïstiekoverleggen leidt en inhoudelijk sparringpartner is. De
coördinator van het BHT heeft zowel een inhoudelijke als een procesmatige rol. De
coördinator selecteert welke casussen besproken worden in het BHT en verdeelt de
casuïstiek in het verdeeloverleg over de partijen met kennis en kunde. Tevens houdt
de coördinator de overlegtijd in de gaten en bewaakt de gemaakte afspraken.
Zolang er nog geen ICT-systeem is, houdt deze ook een overzicht van de
ingebrachte casussen bij. Het is belangrijk om grenzen te stellen zodat de
inhoudelijke en procesmatige rol goed naast elkaar kan worden vervuld.
De leden van het BHT zijn positief over de coördinator, deze wordt door hen
getypeerd als toegankelijk en de verbinder van het team. Dat de coördinator ook een
inhoudelijke rol heeft, wordt als prettig ervaren. Enkele leden van het BHT vinden
deze inhoudelijke rol niet ver genoeg gaan. Zij zijn vanuit hun eigen organisatie
gewend inhoudelijke input van een gedragswetenschapper te krijgen. Deze rol kan
de coördinator niet vervullen omdat zij niet een dergelijke achtergrond heeft. De
coördinator zelf ziet haar rol op de inhoud meer liggen op het terrein van het vinden
van oplossingen die dichtbij de cliënt, met behulp van eigen kracht, goedkoper en
wijkgericht van aard zijn.
In enkele andere gemeenten in de regio Amstelland-Meerlanden zien we dat de
coördinator alleen een procesmatige rol heeft en weinig van de inhoud weet. Hoewel
de leden van deze teams aangeven dat het prettig is dat er strak op het proces
gestuurd wordt, vinden zij de ontbrekende kennis van de inhoud op momenten wel
een gemis.
De dubbele rol van de coördinator levert soms ook verwarring op bij de leden van
het BHT. De coördinator is niet de manager van de leden van het team, maar
sommige coördinerende taken van de coördinator worden wel als zodanig opgevat.
De scheidslijn tussen wat hun manager bij de organisatie van hen vraagt en datgene
wat de coördinator van het BHT van hen vraagt, is soms onduidelijk. Op korte
termijn wordt er een contract opgesteld waarin het lidmaatschap van een
professional in het BHT formeel is vastgelegd. Dit contract biedt de coördinator
tevens meer handvatten om te sturen. De verwachting is dat de leden van het BHT
hiermee meer duidelijkheid krijgen over de rol van de coördinator en van de
manager in hun moederorganisatie.
2.3
Primair proces
Werkwijze
Cliënten (casussen) kunnen aangemeld worden door een hulpverlener of door
cliënten zelf. De casussen worden door diverse organisaties ingebracht bij de
coördinator van het BHT. De coördinator screent de casussen en bepaalt of ze
behandeld worden in het BHT.
7/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Aanpak casus
Indien besloten is dat een casus opgepakt wordt door het BHT gaat één van de
leden op huisbezoek. Bij agressieproblematiek of verwachte moeilijke casussen
wordt soms besloten om met twee leden op huisbezoek te gaan. In het huisbezoek
wordt besproken welke hulp het huishouden nodig heeft. Vervolgens wordt er een
plan van aanpak opgesteld waarin de doelen die samen met het huishouden worden
gemaakt, beschreven worden. De ondersteuning vindt plaats aan de hand van het
plan van aanpak.
De coördinator signaleert dat de plannen van aanpak nog te veel eendimensionaal
worden geschreven. Het plan komt nog te veel uit de koker van de desbetreffende
professional. Het is wenselijk dat het plan van aanpak meer multidisciplinair
(integraler) wordt opgesteld, zodat problemen niet gaandeweg opgelost worden,
maar al bij aanvang gesignaleerd worden en hierop geanticipeerd kan worden.
Methodieken
De leden van het BHT moeten tijdens het huisbezoek methodieken voor
vraagverheldering toepassen. Er is gekozen voor de zelfredzaamheidmatrix. In de
praktijk gaan de leden van het BHT verschillend met het gebruik van deze
methodiek om. Twee leden gebruiken de zelfredzaamheidmatrix niet omdat er nog
geen ICT-systeem beschikbaar is waarin zij de scores bij kunnen houden. Anderen
scoren de zelfredzaamheidmatrix op papier. Weer anderen gebruiken de
zelfredzaamheidmatrix als gespreksleidraad, maar scoren niet. De meeste leden
geven aan zich niet zeker te voelen over het gebruik van de matrix en niet te weten
wat de uitgangspunten zijn voor het scoren van een huishouden op de matrix. Er
staat een training gepland over de zelfredzaamheidmatrix die meer helderheid over
het gebruik en eenduidigheid van het gebruik kan bewerkstelligen.
Een uniforme werkwijze is van belang om te groeien, te leren en te reflecteren met
elkaar als BHT en om de werkwijze van het BHT en de effectiviteit van de
ondersteuning te kunnen evalueren. In de andere gemeenten in de regio
Amstelland-Meerlanden is er ook voor gekozen om te werken met de methodiek van
de zelfredzaamheidsmatrix. Ook in deze gemeenten bestaat er nog onzekerheid
onder de leden van de teams over het gebruik van deze methode, waardoor deze
nog niet consequent toegepast wordt.
Resultaten, monitoring en kwaliteitsbewaking
In het plan van aanpak moeten de te behalen resultaten, de doelen voor de
komende periode zijn geformuleerd. Deze doelen kunnen dan tussendoor worden
gemonitord en worden gebruikt om de klant te blijven volgen. Enkele leden van het
BHT geven aan dat een ICT-systeem een vereiste is om dit op een werkbare manier
te kunnen doen. Nu worden alle plannen van aanpak nog in Word gemaakt en
gemaild aan de coördinator. Het plan wordt daardoor minder goed up-to-date
gehouden.
Het invullen van de zelfredzaamheidsmatrix op meerdere momenten tijdens het
ondersteuningstraject helpt om vast te stellen of de doelen rondom zelfredzaamheid
op de diverse domeinen behaald worden. Het is momenteel onduidelijk wanneer een
8/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
casus afgesloten of afgeschaald kan worden en op welke manier dit gebeurt.
Hierover zijn richtlijnen opgesteld, maar de coördinator constateert dat deze niet
Ontwikkelvragen nazorg klanten:
1) Wanneer is er sprake van het afsluiten of afschalen van een casus en
waar begint nazorg?
2) Hoe lang blijft nazorg/monitoren onderdeel van de formele zorg van het
BHT?
3) Hoe kan zorg van het BHT aansluiten en gebruikmaken van reeds
bestaande netwerken van signaleerders (bijvoorbeeld huismeester,
welzijnswerker, wijkverpleegkundige, wijkagent, et cetera)?
werkbaar en actueel genoeg zijn. De eerder gemaakte afspraak is dat casussen niet
langer dan zes maanden ondersteund worden door het BHT. Tevens is in de
werkbeschrijving opgenomen dat een casus elke drie maanden geëvalueerd moet
worden. In de praktijk blijkt deze afsluitperiode te kort vanwege de omvang van de
problematiek in de meeste casussen. In de praktijk zijn nog nauwelijks casussen
afgesloten en weinig casussen afgeschaald. Door de onduidelijkheid rondom
afsluiten of afschalen van casuïstiek is ook nog niet echt sprake van nazorg.
Kwaliteitsbewaking is bij alle gemeenten in de regio Amstelland-Meerlanden nog in
ontwikkeling en staat nog in de kinderschoenen. Kwaliteit kan op meerdere
manieren bewaakt worden. Een voor de hand liggende is klanttevredenheid.
Daarmee is een start gemaakt door enkele interviews met klanten voor deze
evaluatie. Voor de toekomst zou de gemeente kunnen aansluiten bij het verplichte
cliëntervaringsonderzoek dat opgenomen is in de Jeugdwet en de nieuwe Wmo.
Kwaliteitsbewaking kan ook plaatsvinden door de leden van het BHT zelf en
onderling. Bijvoorbeeld door intervisie en het houden aan protocollen die gesteld
worden. Ook afspraken over de werkwijze van het BHT, taakverdeling en
verantwoordelijkheid en scholing behoren tot kwaliteitsbewaking.
2.4
Randvoorwaarden
Financiering en caseload
De bezetting van het BHT wordt gefinancierd uit reguliere middelen.
Maatschappelijke organisaties leveren de medewerkers voor het BHT binnen de
reguliere budgetsubsidies. Met deze organisaties zijn er afspraken gemaakt over
hoeveel uur zij beschikbaar hebben voor het BHT. Dat verschilt in de praktijk per lid
van het BHT.
De leden komen in de praktijk niet uit met hun caseload in relatie tot het aantal uur
dat zij beschikbaar hebben voor het BHT. In het geval van de generalisten die ook
ondersteuning bieden aan huishoudens hangt het af van de omvang van de
casussen. Gemiddeld wordt ongeveer twee uur per week besteed aan een casus.
Dit is vaak wat meer bij de start van een casus en kan wat minder worden op het
moment dat hulpverlening is ingezet en een casus loopt. Het bieden van
ondersteuning kan niet altijd binnen de uren die beschikbaar zijn voor het BHT. In de
praktijk wordt dit weggeschreven onder de reguliere ondersteuning die zij vanuit hun
moederorganisatie bieden. Dit heeft nog niet tot problemen geleid. Wanneer de
9/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
caseload te groot wordt, geven de leden dit aan. In het geval van bijvoorbeeld Altra
bleek dit structureel. Zodoende is er een extra hulpverlener van Altra aan het team
toegevoegd. Op termijn kan deze werkwijze wel leiden tot problemen. Wanneer de
caseload te groot wordt, bestaat het risico dat het BHT dichtslibt omdat er ook
ondersteuning geboden wordt door de generalisten. Ook om deze reden moet de
doorstroming in de gaten gehouden worden. Duidelijkheid over de uitgangspunten
om een casus af te sluiten of af te schalen kan hieraan bijdragen.
De projectleider heeft aangegeven dat er op korte termijn contracten worden
opgesteld waarin is aangegeven voor hoeveel uur en voor welke werkzaamheden
de professional onderdeel uitmaakt van het BHT. De leden van het BHT zullen in
dienst blijven van de moederorganisatie, ook vanaf 2015. Met behulp van het
contract heeft de coördinator ook meer handvatten om te sturen op de leden van het
BHT. Tevens wordt er in het contract een evaluatiegesprek opgenomen waarin het
functioneren van het BHT-lid wordt besproken met de manager van de
moederorganisatie en de accounthouder van de gemeente Diemen.
Ontwikkelvragen financiering en caseload:
1) Voor welke organisatievorm wordt gekozen? Zelf in dienst nemen,
detachering, bij moederorganisatie in dienst of een combinatie?
2) Hoeveel uur moeten de leden van het BHT krijgen om zelf de
ondersteuning te kunnen bieden?
3) Bedenk per organisatievorm welke juridische aspecten over
klachtenbehandeling en aansprakelijkheid gelden.
4) Welke onwenselijke prikkels zijn er voor de leden en de
moederorganisatie om zorg of ondersteuning bij zichzelf te houden?
Registratie/ICT-systeem
Voor de evaluatie van het BHT moeten de doelen worden gemonitord. Hiervoor
moeten gegevens over de casussen worden bijgehouden. Momenteel worden de
casussen tijdelijk bijgehouden in Excel door de coördinator. De plannen van aanpak
worden in Word gemaakt en tevens beheerd door de coördinator. De leden van het
BHT merken dat door de toenemende casuïstiek en het belang van het goed
monitoren van de casussen de situatie niet goed houdbaar is. Er is een
registratiesysteem in ontwikkeling. De verwachting is dat dit in juni 2014 in gebruik
wordt genomen. De applicatie is bedoeld om het proces te faciliteren, zo wordt het
plan van aanpak hierin geregistreerd en het gespreksverslag. Tevens is het mogelijk
managementinformatie uit het systeem te genereren. Op regionaal niveau willen de
gemeenten Diemen, Ouder-Amstel, Ronde Venen en Uithoorn werken aan een
gezamenlijk systeem, waarbij breder professionals aangehaakt kunnen worden,
zoals de huisarts en de veiligheidsketen. De verwachting is dat dit systeem aan het
eind van 2014 operationeel wordt.
Teamoverleg
Sinds februari 2014 hebben er twee splitsingen plaatsgevonden in het
casuïstiekoverleg. Zo is er nu een overleg waarin casussen van huishoudens met
10/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
kinderen tot en met 23 jaar worden besproken (casusoverleg 23-) en een overleg
waarin casussen van huishoudens enkel bestaande uit volwassenen worden
besproken (casusoverleg 23+). Deze splitsing is gemaakt vanwege de omvang van
het aantal professionals dat anders aan tafel zou zitten. Veel professionals in het
BHT richten zich ook alleen op jeugd. Voor hen is het ook minder van belang om bij
de bespreking van casussen over enkel volwassenen te zitten. Tevens is er sprake
van een wekelijks verdeeloverleg (alleen casusoverleg 23-) waarin de generalisten
van ABC, Altra, MaDi, MEE en Spirit zitten. In dit overleg worden meldingen
besproken en casussen verdeeld. Daarnaast is er een maandelijks BHT-overleg,
waaraan alle leden van het BHT (generalisten én specialisten) deelnemen. In dit
overleg wordt met behulp van de intervisiemethode vastgelopen casussen
besproken.
De leden van het BHT vinden de aanvulling van een wekelijks verdeeloverleg naast
het maandelijkse casuïstiekoverleg een verbetering. De omvang van de groep van
het maandelijkse casuïstiekoverleg wordt als te groot ervaren waardoor het overleg
weinig diepgang heeft. De intervisiemethode die gebruikt wordt, schrijft voor dat elk
lid een vraag over een casus mag stellen. Omdat er niet altijd voldoende informatie
vooraf bekend is over een casus worden soms minder relevante vragen gesteld. De
opbrengst van de casusbespreking wordt door sommige leden daardoor als beperkt
ervaren. Ook is er in deze methode geen plaats voor het bespreken van
ondersteuning die in het verleden plaatsgevonden heeft. Deze informatie kan een
casus soms ook verder helpen. Aan de andere kant geven de leden wel aan dat de
intervisiemethode tot meer structuur in het casuïstiekoverleg heeft geleid. Ook zijn
enkele leden van mening dat er (nog) te lang wordt stilgestaan bij sommige
casussen, dat zou nog efficiënter mogen. De specialisten zouden meer op de
hoogte willen blijven van besproken casussen, zij horen alleen over een casus
wanneer deze vastloopt. Het intervisieoverleg is echter niet de juiste plek om deze
casussen te bespreken, vinden de leden, omdat het overleg dan nog uitgebreider zal
worden.
In de gemeente Diemen is de overlegstructuur meer geformaliseerd dan in andere
gemeenten in de regio Amstelland-Meerlanden. Dit geldt zowel voor de frequentie
als de samenstelling van de overleggen. Een andere mogelijkheid is dat de
specialisten niet aan tafel zitten, maar enkel op afroep beschikbaar zijn. Ook zijn er
gemeenten waar de frequentie van samenkomst minder is, maar dan zit wel het hele
team aan tafel. In de gemeente Diemen is er voor gekozen om wekelijks met een
klein deel van het team om tafel te zitten om casussen snel op te kunnen pakken.
Alle sociale teams in de regio ervaren dat de tijd die beschikbaar is voor overleg
beperkt is en zijn nog zoekende naar een efficiënte manier van overleg.
11/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Tip: In de gemeente Den Haag werken wijkteams met de online tool Casemind.
Dit is een online discussietool, waarbinnen de wijkteamleden voorafgaand aan
een casuïstiekoverleg discussiëren over een plan van aanpak. Voordelen die zij
ervaren door het gebruik van de tool:
•
De teamleden komen goed voorbereid naar een casuïstiekoverleg omdat ze
het PvA al gelezen hebben.
•
Iedereen heeft een gelijke stem (fysiek zijn er soms de 'hardste
schreeuwers').
•
De vergadertijd is in een paar maanden teruggebracht van 8 uur naar 3 uur
per maand. Punten waar al online consensus over is, worden tijdens het
overleg direct afgestreept.
•
Huisartsen willen participeren, omdat ze online kunnen meedoen en niet
steeds naar overleggen hoeven te komen.
•
Discussie is puur op basis van argumentatie.
•
Alle vertegenwoordigde expertises uit de eerste ring (zorg, welzijn,
gemeente) kijken altijd online mee bij iedere casus.
•
Specialisten uit de tweede ring (psycholoog, dementie-expert) en derde ring
(vrijwilligers) sluiten aan indien nodig.
•
Er wordt nog gekeken naar een mogelijkheid om mantelzorgers ook online
te betrekken.
Aansprakelijkheid
De gemeente wordt per 1 januari 2015 eindverantwoordelijk voor de ondersteuning
die zij biedt vanuit het BHT. De eisen hiervoor zijn opgenomen in de Jeugdwet en de
nieuwe Wmo. De gemeente moet voldoen aan onder meer een informatieplicht,
toestemmingsvereiste, klachtenbehandeling, medezeggenschap en zorgen voor een
onafhankelijke vertrouwenspersoon. Ook kan de gemeente te maken krijgen met
bezwaar en beroep op besluiten die vanuit het BHT worden genomen en met
klachten over de leden van het team. Ook het waarborgen van privacy en de Wet
bescherming persoonsgegevens behoort tot de verantwoordelijkheden. De
uitgangspunten voor aansprakelijkheid kan de gemeente sociaal domein-breed
formuleren voor alle diensten die zij bieden, waaronder het BHT. In de tweede helft
van 2014 volgt een handreiking van de VNG en nationale ombudsman over hoe
gemeenten deze taak kunnen inrichten.
Privacy
Zoals in de vorige paragraaf aangegeven is privacy een belangrijk aspect in het
werk van het BHT. De BHT-leden lopen hier in de praktijk tegenaan. Het is soms
onduidelijk wie welke informatie mag verstrekken. De leden zijn hier nog zoekende
in, zij willen graag goede afspraken over privacy maken. Ook een organisatie die
een melding heeft gedaan loopt tegen de privacy aan. Deze heeft informatie van een
vrijwilliger die bij het huishouden betrokken is ontvangen, maar is er door de
coördinator van het BHT op gewezen dat dergelijke informatie niet zomaar gedeeld
kan worden. De projectleider van het BHT heeft onlangs een offerte opgevraagd
12/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
voor een brede manier van werken bij privacy en gegevensuitwisseling. Hiermee
komt er meer duidelijkheid voor de leden van het BHT over dit thema. Tevens kan
meer samenwerking leiden tot meer vertrouwen waardoor er onderling beter kan
worden omgegaan met de privacy van huishoudens. Het huishouden wordt altijd om
toestemming gevraagd om zijn casus in het BHT te bespreken. Op dat moment is
het probleem rondom privacy opgelost voor wat betreft de bespreking van de casus
in het BHT.
13/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Hoofdstuk 3
Samenwerking in het team en met andere
partijen
Het BHT heeft een brede samenstelling waardoor de meeste samenwerking met
leden van het eigen team verloopt. Daarnaast zijn er partijen die geen onderdeel
uitmaken van het BHT maar een casus hebben gemeld bij het BHT. Vijf van deze
professionals die een melding hebben gedaan bij het BHT zijn geïnterviewd over
hun ervaringen in de samenwerking met het BHT. Dit betreft een
leerplichtambtenaar, een medewerker Kinderkring van de Voedselbank,
Vluchtelingenwerk, Jeugdgezondheidszorg (ook als specialist in het BHT) en een
basisschool.
3.1
Oordeel over de samenwerking
De samenwerking wordt als goed ervaren door de leden van het BHT. De leden
hebben veel aan elkaars expertise, de lijnen zijn kort en het besluitvormingsproces
gaat vlot. Er is redelijk veel intercollegiale consultatie tussen de leden van het team.
Wel bestaat er nog de behoefte om beter van alle organisaties in het BHT te weten
wat zij klanten te bieden hebben. De leden realiseren zich dat ze dat nog niet
precies van elkaar weten. Betere kennis over elkaars expertise kan de
samenwerking nog verder verbeteren. Bij de leden bestaat de behoefte een beter
overzicht te hebben van de ondersteuning die organisaties, die behoren tot het BHT,
maar ook daarbuiten, kunnen bieden. Met die kennis kunnen zij klanten nog
gerichter ondersteunen.
Ook uit de evaluaties van de andere gemeenten in de regio Amstelland-Meerlanden
komt naar voren dat er behoefte bestaat aan een overzicht van de
ondersteuningsmogelijkheden die de verschillende organisaties bieden. In deze
gemeenten zijn (ook) nog geen sociale kaarten ontwikkeld.
Klanten ervaren dat er goed wordt samengewerkt door de hulpverleners die door
hun contactpersoon van het BHT worden ingezet. Zij geven aan dat ze gezamenlijk
om de tafel zitten of dat de contactpersoon mee gaat naar de andere hulpverlener.
Dat vinden de cliënten prettig en geeft hen vertrouwen.
3.2
Meerwaarde van de samenwerking
Korte lijnen
Door de samenwerking in het BHT ontstaan er korte lijnen tussen de organisaties,
waardoor ze elkaar veel sneller kunnen vinden. Er ontstaan meer informele
contacten die de formele lijnen bevorderen. In de praktijk is duidelijk zichtbaar dat de
leden van het team snel informatie bij elkaar opzoeken. Dit levert de professionals
veel input en inzicht op, ze leren er veel van. Het gebouw, De Brede HOED, waarin
veel organisaties gevestigd zijn, draagt ook bij aan de korte lijnen. De klant krijgt zo
snel duidelijke informatie. Ook geven enkele leden aan disciplines te betrekken in
14/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
casussen waar ze voor hun deelname aan het BHT niet aan gedacht hadden omdat
ze daar niet mee bekend waren.
Ook professionals van partijen die geen lid van het BHT zijn, ervaren dat er binnen
het BHT korte lijnen zijn. Zij merken dat de samenwerking in een casus daardoor
prettig en voortvarend verloopt.
Breder kijken
De leden van het BHT geven ook aan dat ze gezamenlijk breder naar een casus
kunnen kijken dan alleen. Dat is ook een meerwaarde. Door bespreking van een
casus in het casuïstiekoverleg wordt tevens voorkomen dat meerdere organisaties
ongeveer dezelfde ondersteuning bieden aan één cliënt.
De mogelijkheid om breder te kijken in het BHT is voor professionals van partijen die
geen lid zijn van het BHT reden geweest om een casus te melden. Zij merkten dat er
meer aan de hand was in een casus waar zij bij betrokken waren, maar zijn zelf niet
in de gelegenheid om daar wat mee te doen. Zij vinden het prettig dat er een plek is
waar zij de casus breder kunnen beleggen. Eén van de geïnterviewden geeft aan
dat het prettig is dat er gezamenlijk naar een oplossing gezocht wordt. Voorheen
voelde het als vechten tegen de bierkaai, maar nu is er de zekerheid dat een casus
overgedragen kan worden en ingebed kan worden in de zorgstructuur.
Dat er overkoepelend wordt gekeken en één regisseur/contactpersoon is, wordt door
de klant als prettig ervaren. Zij kunnen één iemand aanspreken over al hun vragen
en problemen. Ze hebben het gevoel dat er iemand naar ze luistert en dat ze echt
geholpen worden. Dat wordt als een groot verschil ervaren met de hulpverlening die
zij veelal voor het contact met het BHT ontvingen. De hulpverlening was versnipperd
en er was niet altijd vertrouwen in de ingezette hulpverlening.
3.3
Taakverdeling
Ten tijde van de tussenevaluatie was de taakverdeling tussen de generalisten en
specialisten nog niet helemaal helder. Nu, ongeveer een half jaar later, blijkt de
taakverdeling voor beide professionals wel duidelijk. De nieuwe overlegstructuur
waarin de generalisten deelnemen aan het verdeeloverleg en de specialisten
aanhaken in het maandelijkse BHT-overleg heeft ook bijgedragen aan de
duidelijkheid over de rol van ieder in het team.
3.4
Bekendheid BHT bij andere professionals en klanten
Vier van de vijf geïnterviewde professionals zijn bekend met het BHT via de
coördinator van het BHT. Zij geven aan veel vertrouwen in de coördinator te hebben
en zodoende ook de casus te hebben gemeld bij het BHT. Een laatste professional
kwam tijdens een bijeenkomst in contact met een BHT-lid en kwamen in gesprek
over een casus. Gezamenlijk kwamen zij tot de conclusie dat de casus bij het BHT
op de goede plek zou zijn. De voorlichting aan andere professionals waar het BHT
ten tijde van de tussenevaluatie mee bezig was, heeft een meerderheid van de
geïnterviewde professionals bereikt. Zij wisten allen dat ze de casus bij de
coördinator van het BHT konden aanmelden.
15/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
De geïnterviewde klanten zijn ook op de hoogte van het feit dat hun contactpersoon
onderdeel uitmaakt van het BHT. Ze weten dat hun casus besproken is met andere
hulpverleners in het BHT. Verder begrijpen de klanten niet precies wat het BHT is en
wat het doet. Het is een begrip dat geassocieerd wordt aan het gebouw De Brede
HOED. Sommige klanten denken dat hun contactpersoon bij het BHT werkt en niet
bij een aparte organisatie die onderdeel uitmaakt van het BHT. De coördinator van
het BHT is bij meerdere klanten bekend. Zij hebben de ervaring met haar dat als zij
iets regelt, het goed gaat. Het vertrouwen in de coördinator en het BHT is daardoor
groot.
3.5
Oordeel contact tussen het BHT en andere organisaties
De professionals zijn overwegend positief over de samenwerking met het BHT. Ze
vinden het BHT en haar leden toegankelijk, wat volgens hen een groot verschil is
met andere organisaties, zoals Bureau Jeugdzorg. Ze ervaren dat de casus na de
melding snel is opgepakt. Een enkeling heeft persoonlijk nog een toelichting
gegeven op de casus in het BHT-overleg. Twee professionals geven aan het prettig
te vinden dat in het BHT het totaalplaatje van de casus in kaart wordt gebracht,
omdat zij vanuit hun eigen professie alleen maar zicht hebben op een deel van het
probleem.
De tevredenheid over de terugkoppeling is divers. Twee professionals geven aan
dat zij goede en regelmatige terugkoppeling hebben gekregen over de stand van
zaken van de casus. Drie professionals geven aan dat dit niet het geval is. Dat
zouden ze wel graag willen, zeker omdat het voor twee van hen, leerplicht en
jeugdgezondheidszorg, ook voor hun eigen werk van belang is om te weten wat de
stand van zaken is.
16/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Hoofdstuk 4
Resultaten Brede HOED Team
In dit hoofdstuk worden de resultaten van het Brede HOED Team besproken.
Van januari tot en met april zijn er 29 casussen in het BHT ingebracht. 23 van de 29
casussen zijn opgepakt door medewerkers van het BHT. De overige zes casussen
waren al bekend bij Bureau Jeugdzorg (BJAA) en zijn daar naar teruggekoppeld of
zijn opgepakt in het lokale veld.
Uit onderstaande tabel blijkt dat veel verschillende partijen casussen hebben
ingebracht in het BHT. De meeste casussen (4) zijn ingebracht door een
basisschool en de Sociale Dienst gevolgd door Altra en Bureau Jeugdzorg (3).
Daarnaast komt uit het overzicht van verwijzende instanties naar voren dat het BHT
bij veel organisaties bekend is. Tevens valt op dat de meldingen voornamelijk uit de
hulpverlening komen en in mindere mate uit voorliggende organisaties, zoals het
welzijnswerk.
Figuur 4.1
Verwijzende instanties (n=29)
Basisschool
Sociale dienst
Altra
Bureau Jeugdzorg
Algemeen maatschappelijk werk
Bureau Halt
Jeugdgezondheidszorg
Kinderkring Voedselbank
Leerplicht
MaDi
MEE
Opvoedadviseur
Opvoedpoli
Peuterspeelzaal
Politie
Spirit
Vluchtelingenwerk
Woningcorporatie
Onbekend
0
1
2
3
4
5
De meeste casuïstiek wordt door het jeugdmaatschappelijk werk, het
schoolmaatschappelijk werk en MEE opgepakt. Deze organisaties maken ook
onderdeel uit het van het BHT. De overige zes casussen zijn na bespreking buiten
17/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
het BHT om opgepakt door het algemeen maatschappelijk werk, Bureau Jeugdzorg
en Vangnet Jeugd.
Figuur 4.2
Ontvangende instanties (n=29)
Jeugdmaatschappelijk werk
Schoolmaatschappelijk werk
MEE
Algemeen maatschappelijk werk
Bureau Jeugdzorg
Vangnet Jeugd
0
2
4
6
8
10
12
4.1
Worden huishoudens sneller geholpen?
De leden van het BHT zeggen dat ze klanten sneller kunnen helpen omdat zij door
de persoonlijke contacten met andere professionals sneller de juiste hulpverlening in
kunnen zetten. Ze zoeken elkaar in de praktijk sneller op dan toen zij nog geen
gezicht bij een organisatie hadden. Leden hebben ook voorbeelden genoemd van
casussen waarin zij in eerste instantie de reguliere weg bewandelden met een cliënt,
maar omdat dit te lang duurde in tweede instantie de hulp van een collega-BHT’er
hebben ingeschakeld. In deze gevallen konden de klanten aanzienlijk eerder terecht
bij de desbetreffende hulpverlening. Volgens één van de geïnterviewde
professionals buiten het BHT leidt het samenwerken niet alleen tot snellere
ondersteuning, maar ook tot een kwaliteitsverbetering.
4.2
Worden huishoudens effectiever geholpen?
Huishoudens worden effectiever geholpen omdat er regie komt op casussen waar
deze ontbreekt. Door de brede kijk op een casus, met behulp van het uitgangspunt
één huishouden, één plan, kunnen problemen eerder gesignaleerd en opgepakt
worden. Ook ervaren de leden dat zij daardoor een betere lijn in de hulpverlening
kunnen uitzetten, waardoor de hulpverlening minder versnipperd is. Eén van de
professionals die een casus gemeld heeft bij het BHT geeft ook aan dat zij het effect
van de regie terugziet in de hulpverlening. Er bleek minder hulpverlening ingezet te
hoeven worden en de hulpverlening die ingezet is, is doelgerichter. Voor de Sociale
Dienst is de werkwijze ook regelmatig effectiever. Door deelname aan het BHT
krijgen zij informatie over huishoudens die zij niet van de cliënten zelf ontvangen
waardoor zij ook efficiënter en effectiever kunnen werken.
Zowel enkele BHT-leden als professionals van andere organisaties benoemen
echter ook dat de problematiek in bepaalde casussen zodanig is dat vooruitgang
18/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
moeilijk te bewerkstelligen is. In deze casussen gaat het vooral om het voeren van
regie en ‘een vinger aan de pols houden’ waarmee voorkomen moet worden dat er
nieuwe crisissen ontstaan. Een structurele oplossing kan in deze casussen veelal
niet verwacht worden. De vraag rijst of deze casussen in het BHT behouden moeten
worden of elders opgepakt kunnen worden.
4.3
Worden huishoudens op een vernieuwende manier geholpen?
De manier van werken in het BHT met diverse disciplines is nieuw. Er wordt een
huisbezoek afgelegd en breed gekeken naar alle leefgebieden. Er wordt gewerkt
met de zelfredzaamheidsmatrix, zij het op verschillende manieren. Tenslotte wordt
er een plan van aanpak opgesteld gericht op alle leefgebieden waar problemen
worden ervaren.
Een enkel BHT-lid geeft aan dat zij disciplines inzet waar zij voor deelname aan het
BHT niet bekend mee waren. Ook spreekt een toenemend aantal leden het netwerk
van een huishouden aan bij het vinden van een oplossing. Het plan van aanpak
komt echter nog veelal uit de koker van het betreffende BHT-lid. Hierin zou nog
meer geanticipeerd kunnen worden op problemen in disciplines waar zij nog minder
kennis van hebben. De leden geven ook aan dat ze niet weten hoe zij tot
vernieuwende oplossingen kunnen komen en zijn niet goed bekend met de
mogelijkheden. Bijvoorbeeld ondersteuning door vrijwilligers wordt nog nauwelijks
ingezet als oplossing en ook het welzijnswerk is nog een blinde vlek voor de leden.
De mindset van de professionals is nog voornamelijk gericht op hulpverlenen en nog
minder gericht op participatie. Er is in de praktijk daardoor nog nauwelijks sprake
van vernieuwende oplossingen. Dat is een volgende stap in de ontwikkeling van het
BHT en moet nog verder ontwikkeld worden. Op termijn staan er trainingen voor de
leden van het BHT gepland over het aanbod in de gemeente en het afsluiten en
afschalen van een casus.
Anderzijds is het vanuit beleid van belang dat er meer gestuurd gaat worden op
vernieuwende oplossingen in de subsidierelatie zodat alle organisaties binnen de
gemeente op een vernieuwende wijze gaan werken.
Tenslotte kan de koppeling naar de eigen kracht van burgers vaker gemaakt
worden. Daarentegen moet de casuïstiek zich ook lenen voor een meer
vernieuwende werkwijze.
Er wordt benoemd dat huishoudens met deze methode weliswaar effectiever
geholpen kunnen worden, maar er wordt geconstateerd dat de oplossingen nog
weinig vernieuwend zijn en er in mindere mate van voorliggende voorzieningen
gebruik wordt gemaakt. Er wordt daarentegen veel tijd door professionals aan
overleg besteed. Zowel leden van het BHT als professionals van andere
organisaties vragen zich daarom af of het BHT op dit moment al kostenbesparend
is.
4.4
Tevredenheid van de klant
De geïnterviewde klanten geven aan erg tevreden te zijn over het contact met hun
contactpersoon en de ingezette ondersteuning. Over het algemeen hebben de
huishoudens een goede klik met hun contactpersoon. Het wordt prettig gevonden
19/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
dat zij alles met hun contactpersoon kunnen bespreken en dat ze goed begrepen
worden. Het is een voordeel dat de contactpersoon hun hele verhaal kent en dat
merken ze ook aan de hulpverlening die in overleg ingezet wordt. Een enkele keer
verloopt de ingezette hulpverlening niet naar wens, in die gevallen gaat de
contactpersoon er achteraan of regelt wat anders. De klanten vinden het prettig dat
de hulpverlening in overleg met hen stapsgewijs ingezet wordt. Dat helpt hen weer
overzicht te krijgen in de eigen situatie.
De klanten voelen zich over het algemeen goed geholpen door de ondersteuning en
adviezen die zij ontvangen, al geven veel van hen aan dat zij nog aan het begin van
de oplossing staan. Dat is opvallend omdat de meeste klanten al een lange
geschiedenis van hulpverlening hebben. Enkele klanten geven aan dat hun
problemen - ondanks eerdere hulpverlening - opgestapeld zijn en dat echte hulp laat
komt. De klanten zeggen dat hun problemen nu eindelijk op een goede manier
worden aangepakt en ervaren dat zij stapsgewijs vooruitkomen. Ondanks slechte
ervaringen met hulpverlening uit het verleden hebben de klanten vertrouwen in hun
contactpersoon en de werkwijze van het BHT. De eerste tekenen van verbetering
bevestigen het vertrouwen dat zij hebben in het BHT.
Uit meerdere interviews komt het signaal naar voren dat de klanten zouden willen
dat de financiële problemen sneller aangepakt worden. In sommige gevallen is dit
tijdelijk geparkeerd om eerst aan andere problemen te werken of is er een andere
instantie (bijvoorbeeld Sociaal Raadslieden) opgezet, maar wordt het in de ogen van
de klant niet snel genoeg opgepakt. De klanten hebben grote zorgen over hun
financiële en administratieve problemen, daarom vinden ze het belangrijk dat deze
problemen sneller opgelost worden.
Oplossingen met behulp van eigen kracht of het netwerk worden nog weinig
gevonden. De klanten geven aan dat de contactpersoon wel met hen besproken
heeft welke dingen zij zelf kunnen doen en of er mensen in de omgeving zijn die
kunnen helpen. Veelal is de problematiek nu nog te groot om hulp van de omgeving
in te zetten. In enkele gevallen maakt de omgeving onderdeel van de problematiek
uit of willen klanten niet dat hun omgeving bij hun problematiek betrokken wordt.
De volgende quote van een cliënt is illustratief voor de ervaringen van veel van de
geïnterviewde cliënten met het BHT:
‘De hulp is precies wat wij nodig hebben. Er wordt orde op zaken gesteld. We
hebben nog een lange weg te gaan, maar we hebben er weer vertrouwen in.’
20/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Hoofdstuk 5
Het Brede HOED Team in de praktijk: drie
businesscases
Met behulp van drie leden van het BHT zijn drie businesscases tot stand gekomen
waarin de werkwijze van het BHT in de praktijk beschreven wordt. In onderstaande
businesscases wordt een beeld gegeven van de casussen waar het BHT mee te
maken heeft, de oplossingen die tot stand komen, de tijdsinvestering en de effecten
van de werkwijze door het BHT, afgezet tegen de werkwijze indien het BHT er niet
was geweest.
5.1
Casusbeschrijving 1
Melding
Het kind is onderbehandeling van een medisch specialist. Op basis van observaties
is contact gelegd met het Ouder en Kind Centrum (OKC). Het OKC heeft naar
aanleiding van deze vraag een melding bij het jeugdmaatschappelijk werk van Spirit
gedaan over deze patiënt. De jeugdmaatschappelijk werker van Spirit maakt
onderdeel uit van het Brede Hoed Team (BHT) en voert de regie over deze casus.
Proces
De casusregisseur is op bezoek gegaan bij het gezin. Uit dat gesprek bleek dat er
veel meer problemen speelden dan alleen het heftige gedrag van het kind. Er bleken
onder meer financiële, relationele en opvoedingsproblemen te zijn. Er was nog een
andere huisgenoot, geen lid van het gezin, die vanwege problemen een druk op het
gezin legde. De ouders waren voorzichtig in het contact met de
jeugdmaatschappelijk werker. Om beter contact te krijgen heeft de casusregisseur
zich daarom eerst op de financiële problemen gericht. De volgende ondersteuning is
in samenspraak tussen de casusregisseur en de leden van het gezin ingezet:
Eigen kracht:
• De vader heeft de administratie overgenomen van de moeder die dat niet meer
aankon. Met wat aanmoediging van de casusregisseur gaat de vader nu zelf
naar de schuldhulpverlening toe.
Voorliggende voorzieningen:
• Er is een vrijwilliger van Humanitas ingezet voor administratieve ondersteuning.
• Er is een ouderenadviseur ingezet die andere woonruimte voor het andere lid
van het huishouden heeft geregeld en hem in de verhuizing begeleid heeft.
• Er is een vrijwilliger geregeld die als maatje voor dit lid van het huishouden
fungeert omdat hij niet meer bij het gezin woont.
Eerstelijnsvoorzieningen:
• Er heeft toeleiding naar schuldhulpverlening plaatsgevonden.
21/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
•
De moeder wilde weg uit het gezin, maar was bang gevaar te lopen als ze weg
zou gaan. De casusregisseur heeft samen met de moeder contact gezocht met
het Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG). Er hebben vervolgens gesprekken
plaatsgevonden met de vader erbij.
Tweedelijnsvoorzieningen
• Er is relatietherapie ingezet via De Waag.
• De problematiek van de jongen bleek te groot voor de casusregisseur.. Daarom
is Project aan Huis ingeschakeld, dat intensieve ambulante gezinsbehandeling
in de thuissituatie biedt aan gezinnen met psychiatrische en meervoudige
problematiek of ernstige psychosociale problematiek.
Zonder BHT
De casusregisseur geeft aan dat zij zonder deelname aan het BHT waarschijnlijk
niet op het idee zou zijn gekomen om een ouderenadviseur in te schakelen voor de
opa in het gezin. Ook het contact met het Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG) verliep
vlotter vanwege haar contacten in het BHT. In eerste instantie heeft de
casusregisseur via de reguliere weg contact gezocht met het SHG. Zij konden de
week erna een afspraak krijgen. Dat duurde te lang gezien de ernst van de situatie.
Vervolgens heeft de casusregisseur gebeld met het SHG in Diemen via haar contact
bij het BHT. Daarop konden ze al na twee dagen terecht met als bijkomend voordeel
dat de locatie van het gesprek dichtbij was. Ook Project aan Huis kon sneller ingezet
worden omdat de casusregisseur de hulpverleners van de organisatie persoonlijk
kent.
Tijdsbesteding
De casusregisseur is inmiddels 16 weken betrokken bij dit gezin. In deze periode is
26 uur ingezet aan huisbezoeken. Aanvullend is er gemiddeld één tot anderhalf uur
per week tijd besteed aan het regelen van hulpverlening.
Geschatte kosten inzet BHT-lid tot zover:
46 uur ondersteuning * uurtarief van € 65,- = € 2.990,-.
Effecten met en zonder het BHT
Effect cliënt
Het gezin heeft één contactpersoon waarmee in overleg bepaald wordt welke
hulpverlening in welke volgorde wordt ingezet. Er is in eerste instantie ingezet op de
problemen rondom het kind. Zo is er schuldhulpverlening ingezet, heeft opa eigen
woonruimte gekregen en wordt er gewerkt aan de relationele problemen van zijn
ouders. De vader is, met wat hulp, nu in staat om zelf de geldproblemen aan te
pakken. Doordat er aan de problemen van de ouders gewerkt wordt, ontstaat er zo
langzamerhand ruimte bij hen om zich te kunnen gaan richten op de problemen van
hun kind. Dat is een belangrijk resultaat. Om te onderzoeken waar het heftige
gedrag van het kind vandaan komt, is nu Project aan Huis ingezet.
22/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Maatschappelijk effect
Het gezin kon sneller geholpen worden bij het Steunpunt Huiselijk Geweld en
Project aan Huis omdat de casusregisseur de hulpverleners van deze organisaties
persoonlijk kent. Anders was er sprake van een langere wachttijd, dat zeker in het
geval van het SHG niet wenselijk was gezien de thuissituatie. Ook kon er gerichte
ondersteuning voor het andere lid van het huishouden ingezet worden omdat de
casusregisseur bekend was met de ouderenadviseur. Deze ondersteuning had
zonder het BHT niet plaatsgevonden. Er heeft hierdoor gerichtere hulpverlening
kunnen plaatsvinden.
Effect professionals
De casusregisseur vindt het prettig dat duidelijk is dat de regie in deze casus bij haar
ligt. Zonder het BHT zou zij geen regiehouder zijn geweest, hiervoor lag de regie
veelal bij Bureau Jeugdzorg. Ze had als jeugdmaatschappelijk werker dan minder
goed zicht op de ingezette hulpverlening. Zij heeft de casus ook ingebracht in het
casuïstiekoverleg van het BHT middels intervisie. De adviezen die zij kreeg van
andere professionals hielpen haar nadenken over de volgende stappen die ze wil
ondernemen in deze casus. Dankzij het BHT kwam zij op nieuwe ideeën en kon zij
de benodigde hulpverlening sneller inzetten. Zonder het BHT had ze al het
denkwerk in deze casus zelf moeten doen. Door het meedenken en de suggesties
van andere BHT-leden is ze gesterkt in het idee dat de juiste hulpverlening wordt
ingezet in dit gezin.
5.2
Casusbeschrijving 2
Melding
Een jongere is bij Bureau Halt terechtgekomen vanwege een winkeldiefstal. In het
contact met Bureau Halt bleek dat zijn leven op meerdere terreinen moeizaam
verloopt. Hij gaf zelf aan hulp nodig te hebben. Zodoende heeft Bureau Halt de
jongere doorverwezen naar Altra. De medewerker van Altra is lid van het Brede
Hoed Team (BHT) en voert de regie in deze casus.
Proces
De casusregisseur heeft in een gesprek geïnventariseerd waar de jongere
moeilijkheden mee heeft. De jongen heeft een contactstoornis en is hoogbegaafd.
Hij had zelf al aangegeven dat hij het niet redt op school en behoefte heeft aan
structuur. De problematiek bleek na inventarisatie echter groter. Zo bleek dat hij
amper nog naar school ging en bovendien agressief gedrag vertoont, moe en
depressief is. Ook bleek zijn gezinssituatie moeilijk De casusregisseur heeft
geïnventariseerd welke professionals nog meer betrokken waren bij de jongen en
het gezin. In overleg met de moeder en de zoon heeft er een bijeenkomst
plaatsgevonden waarin samen met de school, De Bascule (academisch centrum
voor psychiatrische zorg) en de schoolarts een plan voor de jongen is opgesteld. De
volgende ondersteuning is naar aanleiding van deze bijeenkomst in gang gezet:
23/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Eigen kracht:
• Oma blijkt een belangrijk persoon voor de jongen. Zij is de enige van wie hij
sturing accepteert. Er is afgesproken dat hij tot het einde van het schooljaar bij
haar gaat wonen.
• Van oma gaat hij leren om zelf meer verantwoordelijkheid te nemen.
• In overleg met de school en met advies van de schoolarts en De Bascule is er
een apart schoolrooster voor hem gemaakt waarin de schoolgang weer
opgebouwd wordt.
Voorliggende voorzieningen:
• De huisarts heeft de jongen nogmaals onderzocht. Er waren op dat moment
geen fysieke oorzaken van de vermoeidheid aanwijsbaar. De huisarts heeft
toegezegd deze klachten in de gaten te houden en sneller over te gaan tot het
doen van onderzoeken. Hiervan houdt hij de hulpverlener op de hoogte.
Tweedelijnsvoorzieningen:
• Inmiddels ontvangt de jongen individuele begeleiding van een hulpverlener van
de Bascule. Zij zal hem meer uitleg geven over zijn beperking door zijn
contactstoornis en wat dit voor hem betekent. Dit naar aanleiding van de vraag
van de jongen. Verder zal ze hem stimuleren om meer eigen
verantwoordelijkheden te nemen.
Zonder BHT
Voor de casusregisseur is deze werkwijze niet nieuw. Ze geeft aan dat ze voor haar
deelname aan het BHT ook al op deze manier te werk ging. Ze is gewend bij een
nieuwe casus te inventariseren welke hulpverleners er al bekend zijn met de casus
om vervolgens te kijken welke ondersteuning nodig is op basis van de
geïnventariseerde informatie.
Tijdsbesteding
De casusregisseur heeft begin 2014 het eerste contact gehad met de jongere. Sinds
die tijd had zij tot maart bijna wekelijks contact met hem, wat neer kwam op
ongeveer één tot anderhalf uur per week. In maart heeft de netwerkbijeenkomst
plaatsgevonden waarin een ondersteuningsplan voor de jongen is vastgesteld.
Sinds die tijd is het contact minder intensief en houdt ze vinger aan de pols, dat kost
haar ongeveer een half uur per week. De verwachting is dat het contact na de
zomer, als hij weer thuis gaat wonen, tijdelijk weer intensiever zal zijn om hem te
begeleiden naar zelfstandigheid en structuur in zijn leven.
Geschatte kosten inzet BHT-lid tot zover:
22 uur ondersteuning * uurtarief van € 65,- = € 1.430,-.
Effecten met en zonder het BHT
Effect cliënt
De jongere heeft met behulp van de casusregisseur en de andere betrokken
professionals een plan op kunnen stellen om het naar school gaan weer op te
bouwen en structuur in zijn leven te brengen. Dit plan is helemaal op maat gemaakt.
24/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Een groot deel van de oplossing is de tijdelijke opvang door oma. En het
aangepaste schoolrooster heeft ertoe geleid dat hij volgens afspraak weer naar
school gaat. Omdat het zo goed gaat, is het rooster zelfs al weer aangepast en wat
intensiever gemaakt. Het maatwerk heeft ertoe geleid dat hij zich aan de gemaakte
afspraken kan houden en ook weer beschikt over een normaal dag- en nachtritme.
Maatschappelijk effect
Het ondersteuningsplan is tot stand gekomen in samenspraak met de jongere zelf,
zijn familie en betrokken professionals. Hierdoor was maatwerk mogelijk dat goed
aansluit op de wensen en mogelijkheden van de jongere zelf. Er bleek een groot
beroep op oma gedaan te kunnen worden voor opvang en dagelijkse begeleiding.
Hierdoor kan het contact met de hulpverlening tijdelijk minder intensief zijn. Tevens
is de verwachting dat de hulpverlening op termijn afgesloten kan worden.
Effect professionals
Door andere betrokken personen en hulpverleners uit andere disciplines bij elkaar te
roepen kon de casusregisseur komen tot een ondersteuningsplan op maat voor de
jongere, waarin een groot deel van de oplossing was gelegen in het netwerk van de
jongen. De gevonden oplossing is relatief dichtbij en laagdrempelig. De
casusregisseur hoeft daardoor op dit moment alleen vinger aan de pols te houden.
Voor de casusregisseur was deze werkwijze niet nieuw. Mogelijk is het voor de
andere betrokken professionals wel een nieuwe werkwijze waarmee zij een
positieve ervaring hebben kunnen opdoen.
5.3
Casusbeschrijving 3
Melding
Vluchtelingenwerk heeft de casus gemeld bij het Brede Hoed Team (BHT) vanwege
zorgen over de twee jongste kinderen. Vluchtelingenwerk heeft aangegeven dat er
op meerdere manieren hulpverlening is gezocht voor beide kinderen. De vader heeft
een posttraumatische stressstoornis waardoor hij mat is in zijn communicatie en
weinig emotie toont. Ondanks dat hij een appel op hulpverlening doet, blijkt de
uitwerking daarvan in de praktijk lastig omdat het moeilijk is om met hem in contact
te komen.
Proces
De melding is in het BHT besproken. Algemeen maatschappelijk werk bleek al
contact te hebben met het gezin, maar kwam niet verder. Omdat bekend was dat
communicatie met de vader moeizaam verliep, is ervoor gekozen om naast de
maatschappelijk werker ook een medewerker van MEE en van GGD Vangnet &
Advies aan te laten sluiten bij het gesprek met de vader om door te spreken wat zijn
vragen zijn. Hieruit bleek dat meneer vastliep, zowel financieel als in zijn
verantwoordelijkheden voor werk en gezin. Het gezin leeft van de bijstand. Na het
gesprek bleek de klik tussen de vader en de medewerker van MEE het grootst
waardoor besloten is dat zij de regie zou nemen over de casus. Er heeft een
huisbezoek plaatsgevonden waarin met de vader besproken is welke ondersteuning
nodig is. De volgende ondersteuning is ingezet:
25/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Eigen kracht:
• Geen
Voorliggende voorzieningen:
• Vrijwilliger ingezet om te ondersteunen bij de administratie.
• Voor de jongste twee kinderen is vroeghulp ingezet. In eerste instantie alleen
voor het één na jongste kind maar doordat het gezin breed in beeld is, krijgt ook
het jongste kind vroeghulp.
• De casusregisseur heeft ervoor gezorgd dat de uitkering van de vader niet
stopgezet is omdat hij zijn verplichtingen bij de sociale werkplaats niet nakomt.
• Er is geregeld dat de kinderen op een sport kunnen met behulp van de
participatiekosten die de gemeente Diemen hiervoor beschikbaar stelt.
Tweedelijnsvoorzieningen:
• De vader heeft psychiatrische klachten. De praktijkondersteuner heeft de vader
eerder doorgestuurd naar Punt P, daar is hij eenmaal geweest, maar dit heeft
niets opgeleverd. De casusregisseur heeft psychologische ondersteuning
geregeld die beter aansluit bij zijn achtergrond. Het duurde lang voordat meneer
hier terechtkon. Inmiddels is hij hier onder begeleiding van de casusregisseur
twee keer geweest. Het aanbod sluit niet goed aan bij de persoon, maar de
casusregisseur probeert hierin de schakel te zijn.
• Er is geconstateerd dat er ook problematiek als gevolg van de emotieloosheid
van de vader doorspeelt in de opvoeding. Hiervoor wordt thuisondersteuning
vanuit de psychiatrie ingezet.
Zonder BHT
Zonder het BHT waren er geen drie hulpverleners met de vader in gesprek gegaan
om na te gaan waar zijn ondersteuningsvraag ligt. De vader werd niet goed
geïnterpreteerd door hulpverleners vanwege zijn posttraumatische stressstoornis.
Concreet zou hij hierdoor zijn uitkering verliezen doordat hij zijn verplichtingen bij de
sociale werkplaats niet nakwam. De casusregisseur heeft dit kunnen voorkomen
door bij de Sociale Dienst in gesprek te gaan met zijn participatiecoach en
werkcoach over zijn situatie en de ondersteuning die momenteel ingezet wordt om
de problemen te verkleinen. De vader was ook niet op de hoogte van de
gemeentelijke regelingen, waardoor zijn kinderen geen sport hadden kunnen
beoefenen. Tevens is er door de brede aanpak nu aandacht voor de ontwikkeling
van alle kinderen in het gezin, terwijl de melding in eerste instantie alleen gericht
was op de jongste twee kinderen. Tot slot zou de vader zich waarschijnlijk
onmachtig blijven voelen omdat hulpverlening keer op keer op niets uitliep doordat
hij verkeerd begrepen werd. Het deed de vader goed dat ze met een breder
gezelschap met hem in gesprek gingen om te bekijken met welke vragen hij zit.
Tijdsbesteding
Sinds oktober 2013 tot mei 2014 is er gemiddeld twee uur per week besteed aan
deze casus. De casusregisseur geeft aan dat in deze casus de regie voorlopig nog
niet bij het gezin zelf belegd kan worden. Verwacht wordt dat er over een langere
26/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
periode hulpverlening nodig blijft, mede omdat de hulpverlening stapsgewijs ingezet
moet worden in dit gezin.
Geschatte kosten inzet BHT-lid tot zover:
60 uur ondersteuning * uurtarief van € 65,- = € 3.900,-.
Effecten met en zonder het BHT
Effect cliënt
De methode om met meerdere professionals met de vader van het gezin in gesprek
te gaan heeft goed gewerkt. De vader voelde zich serieus genomen en krijgt weer
meer vertrouwen in de hulpverlening. Hierdoor zijn stappen gemaakt die voorheen
nog niet gelukt waren, zoals zijn bezoek aan de psycholoog. Vermoedelijk was het
gezin in grote problemen gekomen indien zijn uitkering stopgezet zou worden. Door
interventie van de casusregisseur heeft dit voorkomen kunnen worden. Ook is er
aandacht voor de ontwikkeling van alle kinderen in het gezin. Zonder het BHT zou
deze in eerste instantie alleen gericht zijn geweest op de jongste twee kinderen.
Maatschappelijk effect
De interventie van de professionals heeft ertoe geleid dat de vader van het gezin
weer hulpverlening accepteert en de kinderen ondersteund kunnen worden. Dit
draagt bij aan het voorkomen van ergere problematiek van de kinderen op latere
leeftijd.
Effect professionals
De professionals hebben ruimte ervaren om buiten de kaders te denken en daardoor
een doorbraak in de ineffectieve hulpverlening van het gezin kunnen
bewerkstelligen. Ook wordt ervaren dat het mogelijk is om kleine stappen te kunnen
zetten met het gezin zonder dat tijd en regels hen tegenwerken. De casusregisseur
ervaart mandaat vanuit de gemeente Diemen en steun van professionals uit andere
disciplines om dit gezin gezamenlijk op weg te helpen.
27/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Hoofdstuk 6
Conclusies en perspectieven
De eindevaluatie heeft ongeveer zes maanden na de tussenevaluatie
plaatsgevonden. Het BHT bestaat nu bijna een jaar. Sinds de tussenevaluatie zijn
weer belangrijke stappen gezet en de eerste resultaten zijn zichtbaar. In dit
hoofdstuk worden de onderzoeksvragen beantwoord. De werkwijze van het BHT is
een ‘lerend proces’. De genoemde perspectieven kunnen bij de doorontwikkeling
van het BHT behulpzaam zijn.
6.1
Verloopt de organisatie van het Brede Hoed Team zoals gewenst (het proces)?
De werkwijze van het BHT is sinds de start in ontwikkeling en wordt al doende
aangepast. Er zijn al veel stappen daarin gemaakt. Zo is de samenstelling van het
team uitgebreid met nog ontbrekende disciplines, is de overlegstructuur effectiever
en efficiënter ingericht en is het functieprofiel van de leden van het BHT en de
positionering van het team in de praktijk verduidelijkt. Ook wordt er gewerkt aan de
registratie (ICT-systeem) en de aansturing van het team. Onderdelen die nog verder
doorontwikkeld kunnen worden, zijn de plannen van aanpak (integraler), een
eenduidige hantering van de zelfredzaamheidmatrix en het zichtbaar maken van
resultaten (monitoring). Verder is het van belang consensus te bereiken over het
afsluiten van een casus en het organiseren van nazorg. Kwaliteitsbewaking en
aansprakelijkheid zijn tevens nog thema’s die aandacht moeten krijgen. Hieronder
worden enkele perspectieven gegeven met betrekking tot het proces.
Terugkoppeling en reflectie
De procedure rondom terugkoppeling kan beter. Vragen als “Wanneer wordt een
casus afgesloten? Hoe lang blijft de deelnemer van het BHT verantwoordelijk?” zijn
nog niet geheel duidelijk. Juist als dit bekend is en gecommuniceerd wordt in het
team kan er ruimte komen voor reflectie van de handelswijze van het team. Hiermee
wordt het leereffect gaandeweg vergroot. Ook zijn uitgangspunten hiervoor van
belang voor monitoring en het in kaart brengen van de effecten van de werkwijze
van het BHT.
Een efficiënte werkstructuur
De splitsingen in de overlegstructuur worden als positief ervaren. Bekijk nu
gezamenlijk op welke manier het maandelijkse intervisieoverleg nog efficiënter zou
kunnen verlopen en tegelijkertijd de gewenste handvaten oplevert. Een eenduidige
informatievoorziening vooraf over een casus kan daarbij behulpzaam zijn.
Inventariseer ook hoe de informatiebehoefte van specialisten over besproken
casussen georganiseerd kan worden.
28/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
Aansturing
Het is van belang om tijdens deze opstartende fase na te denken hoe de gemeente
de rol van projectleider en coördinator in het BHT in de toekomst wil vormgeven en
borgen.
Registratiesysteem
Zorg op korte termijn voor een goed werkbaar registratiesysteem. Het evalueren van
de doelen van het BHT en breder voor het sociale domein is van registratie
afhankelijk. Tevens hebben de leden van het BHT aangegeven efficiënter te kunnen
werken met een registratiesysteem.
6.2
Wat zijn de directe opbrengsten en beantwoorden ze aan de verwachtingen (output)?
Van januari tot en met april 2014 zijn er 29 casussen in het BHT ingebracht. 23 van
de 29 casussen zijn opgepakt door medewerkers van het BHT. De meeste casussen
(4) zijn ingebracht door een basisschool en de Sociale Dienst, gevolgd door Altra en
Bureau Jeugdzorg (3). Daarnaast blijkt dat het BHT al bij veel organisaties bekend
is. Meldingen komen nog wel voornamelijk uit de hulpverlening en in mindere mate
uit voorliggende organisaties, zoals het welzijnswerk.
De meeste casuïstiek wordt door het jeugdmaatschappelijk werk, het
schoolmaatschappelijk werk en MEE opgepakt. Deze organisaties maken ook
onderdeel uit van het BHT. Zes casussen zijn na bespreking buiten het BHT om
opgepakt door het algemeen maatschappelijk werk, Bureau Jeugdzorg en Vangnet
Jeugd.
De leden van het BHT geven aan dat de samenwerking een belangrijke opbrengst is
van het BHT. Door elkaar persoonlijk te leren kennen, zijn de lijnen tussen de
organisaties korter geworden. Hierdoor nemen zij sneller contact met elkaar op. Ook
leren ze van elkaars expertise. Zo is er sneller een breed beeld van de klant en
wordt vaker gedacht aan het inzetten van hulpverlening van een andere discipline.
Optimaliseer de samenwerking
De eerste stappen zijn gezet; de leden van het BHT hebben elkaar beter leren
kennen waardoor de lijnen korter zijn en zij elkaar meer opzoeken. Een volgende
stap is om deze samenwerking ook door te laten werken in het plan van aanpak. Om
zo tot echte integrale ondersteuning te komen in de behandelplannen waarbij de
diverse organisaties delen van de ondersteuning bieden. Privacy blijkt daarnaast
nog een belemmering te zijn voor samenwerking, vaak met derde partijen. Bespreek
gezamenlijk op welke wijze deze belemmeringen het beste opgeheven kunnen
worden of zo min mogelijk belemmerend kunnen werken om nog meer en
intensievere samenwerking te bereiken. Maak onderling afspraken over het delen
van informatie. Spreek af welke informatie over een casus wel en niet met elkaar
gedeeld wordt.
Werk aan een sociale kaart
Uit de evaluatie komt naar voren dat de leden van het BHT behoefte hebben aan
een overzicht van welke ondersteuning de organisaties in Diemen aanbieden (zowel
29/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
organisaties die deel uitmaken van het BHT als andere organisaties). Eén van de
leden heeft voorgesteld om een klein deel van het maandelijkse overleg te
gebruiken om elkaar te vertellen over de expertise van de eigen organisatie. Door
het notuleren van deze informatie kan er na verloop van tijd een overzicht gemaakt
worden, een soort sociale kaart. Betrek daar ook nadrukkelijk de mogelijkheden op
het gebied van welzijn en vrijwilligerswerk bij. Deze informatie kan vervolgens ook
weer gedeeld worden met organisaties die naar het BHT verwijzen, zodat zij ook
beter voor ogen hebben waarvoor zij bij het BHT terechtkunnen.
6.3
Wat zijn de effecten op ondersteunde huishoudens en in hoeverre worden hiermee de gestelde
doelen bereikt (outcome)?
De werkwijze van het BHT levert voor de huishoudens in eerste instantie vertrouwen
op. Veel huishoudens kennen een verleden van hulpverlening zonder voor hen
zichtbare resultaten. Het wordt prettig gevonden dat er één contactpersoon is die in
overleg vaststelt welke ondersteuning nodig is en dat voor hen regelt. Opvallend is
dat veel van de geïnterviewde cliënten benoemen dat zij ondanks hun verleden van
hulpverlening nu aan het begin van de oplossing staan. Door de eerste positieve
stappen die zijn gezet krijgen zij weer beter overzicht op hun situatie en hebben zij
het vertrouwen dat ze (dit keer echt) vooruit gaan komen.
Financiële problemen blijken een zware dobber te zijn voor de huishoudens. Ze
zouden dan ook graag zien dat deze problemen eerder en sneller worden aangepakt
dan tot nu toe het geval is.
Nu het BHT bijna een jaar operationeel is, kunnen we stellen dat al een deel van de
gestelde doelen wordt bereikt. De huishoudens ervaren in de ondersteuning door
het BHT dat hun vraag leidend is bij het zoeken naar oplossingen. In toenemende
mate worden huishoudens integraal ondersteund, dit is een leerproces bij de leden
van het BHT. Indien mogelijk wordt de eigen kracht of het netwerk
ingezet, maar dit is niet altijd het geval. Er wordt nog in beperkte mate
gebruikgemaakt van voorliggende voorzieningen.
Aandacht voor financiële problemen
Oplossen van financiële problemen kost tijd en er spelen vaak problemen op andere
terreinen die ook belangrijk zijn om snel op te pakken. Besteed in een
intervisieoverleg aandacht aan dit onderwerp en bespreek op welke wijze
huishoudens sneller op weg geholpen kunnen worden met het op orde brengen van
hun financiën of hoe zij beter inzicht kunnen krijgen in wat er gedaan wordt om deze
problemen aan te pakken.
6.4
Tot slot: Wat levert het BHT in de gemeente Diemen op?
Concluderend kunnen we op basis van deze evaluatie stellen dat de werkwijze van
het BHT ervoor zorgt dat huishoudens sneller de juiste ondersteuning krijgen. Er
vindt regie op een casus plaats waardoor de ondersteuning effectiever kan worden
ingezet en er minder versnippering van hulpverlening plaatsvindt. Vernieuwende
oplossingen en de inzet van de eigen kracht of het netwerk van de cliënt zijn nog
30/31
EINDEVALUATIE BREDE HOED TEAM - GEMEENTE DIEMEN
beperkt (en wordt door de cliënt ook niet altijd als oplossing ervaren), maar er is
door de BHT-leden wel in toenemende mate oog voor andere disciplines waardoor
gerichtere oplossingen kunnen worden ingezet. Deze stap kan gezet worden in de
verdere ontwikkeling van het BHT.
Vernieuwing in de oplossingen
Kijk bij de casuïstiek vaker hoe je de burgers in hun eigen kracht kunt zetten en hoe
je hun zelfredzaamheid vergroot. Bespreek hoe de organisaties elkaar kunnen
versterken om te komen tot echte integrale plannen van aanpak. Probeer
laagdrempelige oplossingen in de wijk onderdeel te maken van de plannen van
aanpak als dit mogelijk is. Bijvoorbeeld door ervaringen te delen zodat de leden
meer handvatten krijgen om dergelijke oplossingen te vinden.
31/31

Download Report