09 01 Kwaliteit van metselwerk Kwaliteit van metselwerk; algemene uitgangspunten Doel Deze informatie beoogt in algemene zin aan te geven welke factoren de kwaliteit van metselwerk beïnvloeden en welke methoden en technieken beschikbaar zijn om de kwaliteit van metselwerk te waarborgen of te verbeteren in geval van schade of tekortkomingen. Inhoud Inleiding Factoren die de kwaliteit beïnvloeden Methoden en technieken voor kwaliteitsverbetering Gerelateerde informatie Literatuur Inleiding Nederland heeft een traditie van eeuwen in baksteen metselwerk. Het vochtige klimaat in Nederland, veranderingen in bouwtechnologie en regelgeving ten aanzien van milieu, energieprestatie en duurzaam bouwen maken dat de toepassing van metselwerk niet altijd een vanzelfsprekend succes is. De kwaliteit van metselwerk is ondermeer afhankelijk van het toe te passen materiaal, metselsteen, metsel- en voegmortel en eventuele toeslagstoffen. De te gebruiken mortels moeten worden afgestemd op de toe te passen steensoort, de steeneigenschappen en het gewenste eindresultaat. Duurzaam metselwerk begint bij een juiste keuze van de combinatie van toe te passen steensoort en metselmortel. Naast esthetische criteria dient rekening te worden gehouden met de bouwfysische eigenschappen van de constructie en met de bouwkundige detaillering van de gevel. Ook het vakmanschap van de metselaar en de omstandigheden waaronder gemetseld wordt zijn van grote invloed op de kwaliteit van metselwerk. Verdere ontwikkeling van materialen, gereedschappen en werkmethoden dragen bij aan de verbetering van de kwaliteit van metselwerk en aan de arbeidsomstandigheden van metselaars en voegers. We noemen in dit verband: • Ontwikkeling van prefab-mortels. • Mechanische mengers voor voegmortels • Ontwikkeling van gereedschap voor het (mechanisch) verdichten van voegspecie. • Ontwikkeling van een methodiek voor het meten van de voeghardheid. • Ontwikkeling van metselsystemen; werkhoogte. • Uit een oogpunt van arbeidsomstandigheden verdient de ontwikkeling van prefab en gelijmd metselwerk onze aandacht. • Ontwikkeling van droogstapelbouwsystemen en keramische gevelbekleding. 1 Factoren die de kwaliteit beïnvloeden Bij de toepassing van metselwerk kunnen zich desondanks problemen of onvolkomenheden voordoen: Vervuiling en verwering Vervuiling en verwering treden op als gevolg van hoofdzakelijk luchtverontreiniging. Vooral de industriële vervuiling neemt met de jaren toe. De lucht is vervuild met zwaveldioxide, kooldioxide, stikstofoxide zoutzuur, amoniak en ozon en bevat ook vaste deeltjes zoals roet, ijzeroxide, rubber, bitumen en cement. Deze vervuiling laat na verloop van tijd een donkere vettige laag achter op de gevel. Sommige stoffen tasten metsel- en voegwerk aan, waardoor een sterke verwering of zelfs degeneratie van het metselwerk optreedt. Oplossing: Verwijderen van vervuiling d.m.v. gevelreiniging (zie infoblad ‘gevelreiniging’). Voorkomen van vervuiling c.q. verbeteren van het onderhoud in de toekomst d.m.v. hydrofoberen (zie infoblad ‘hydrofoberen van metselwerk’). Vorst- en vochtschade Vorst- en vochtschade kan optreden wanneer metselwerk langdurig nat blijft. Dit kan het gevolg zijn van bijvoorbeeld een gebrekkige detaillering, verkeerd materiaalgebruik, lekkages e.d., of een bouwfysisch gebrek waardoor vochtophoping in de constructie plaatsvindt. Als metselwerk langdurig nat blijft kan dat leiden tot algaangroei en schimmels. Bovendien kan vochtschade ontstaan. Bij vorst kunnen natte geveldelen en voegwerk afvriezen. Oplossing: Toepassen van een methode van steenversteviging zorgt voor een betere samenhang van de steen en maakt de steen minder gevoelig voor vochtinwerking; zie infoblad steenversteviging. In sommige gevallen kan impregneren van het metselwerk met een hydrofobeermiddel voldoen; zie infoblad ‘impregneren van metselwerk met een hydrofobeermiddel’. 2 Aantasting van het voegwerk Vervuiling, verwering, vorst- en vochtschade tasten uiteraard ook het voegwerk aan. Voor de verbetering van de kwaliteit van voegwerk zijn specifieke methoden en technieken beschikbaar. Oplossing: Toepassen van een methode van voegversteviging verbetert de samenhang van het voegwerk en vermindert de gevoeligheid voor inwerking van vocht; zie infoblad ‘voegversteviging’. In sommige gevallen kan impregneren met een hydrofobeermiddel een afdoende oplossing voor het probleem zijn; zie infoblad ‘impregneren van metselwerk met een hydrofobeermiddel’. Veel schade aan voegwerk kan worden voorkomen door vooraf de gewenste voeghardheid te bepalen en daarop tijdens de uitvoering te controleren; zie infoblad ‘kwaliteitsbeheersing met de voeghardheidsmethodiek’. Zwak voegwerk Verkeerde mortelkeuze, onjuist gebruik en/of het verkeerd mengen van (prefab-) voegmortels met te weinig aandacht voor de uitvoeringskwaliteit kunnen zwak voegwerk tot gevolg hebben. Tijdens de uitvoering ligt de nadruk op productie waardoor kwaliteitsaspecten nogal eens onder druk komen. Mortelkeuze, vochtomstandigheden en menging moeten zorgvuldig worden afgewogen voorafgaand aan het metselen. Oplossing: Toepassen van een methode van voegversteviging verbetert de samenhang van het voegwerk en vermindert de gevoeligheid voor inwerking van vocht; zie infoblad ‘voegversteviging’. De juiste keuze van de toe te passen voegmortel kan veel schade voorkomen; zie infoblad ‘de keuze van voegmortel’. Het toepassen van doorstrijkwerk in plaats van het in Nederland gangbare navoegen, is eveneens een manier om de kwaliteit van het voegwerk te verbeteren; zie infoblad ‘doorstrijkwerk’. 3 Grafitti, gevelbekladding Metselwerk en ook andere gevelbekledingen ondervinden veel schade door bekladding en grafitti. Door de poreuze structuur van metselwerk laat bekladding zich slechts met moeite verwijderen en vaak niet zonder schade aan het gevelbeeld. Oplossing: Verwijderen grafitti met behulp van gevelreiniging, zie infoblad ‘gevelreiniging’. Toepassing van een systeem van antikladbehandeling zorgt ervoor dat na opnieuw bekladden van het metselwerk deze bekladding snel en zonder verdere schade aan het metselwerk kan worden verwijderd; zie infoblad ‘antikladbehandeling’. Methoden en technieken voor kwaliteitsverbetering In onderstaande tabel zijn de methoden en technieken die beschikbaar zijn om problemen met metselwerk te voorkomen of verhelpen samengevat. Voor een beschrijving van deze technieken wordt verwezen naar het desbetreffende informatieblad. Probleemgebied: Vervuiling en verwering Vorst- en vochtschade Aantasting voegwerk Zwak voegwerk Grafitti Methoden en technieken: gevelreiniging; impregneren van metselwerk steenversteviging; impregneren van metselwerk voegversteviging; impregneren van metselwerk; kwaliteitsbeheersing met voeghardheidsmethodiek, voegversteviging; keuze voegmortels; doorstrijkwerk gevelreiniging; antikladbehandeling Infoblad 08-03; 08-01 08-06; 08-01 08-07; 08-01 09-02 08-07; 09-03 09-04 08-03; 08-02 Gerelateerde informatie IB’s: 08-01 Impregneren van metselwerk 08-02 Antikladbehandeling 08-03 Gevelreiniging 08-06 Steenversteviging 08-07 Voegversteviging 09-02 Kwaliteit van voegwerk; voeghardheidsmethodiek 09-03 Kwaliteit van voegwerk; keuze van voegmortel 09-04 Kwaliteit van voegwerk; doorstrijkwerk 09-05 Kwaliteit van voegwerk; meetmethode voeghardheid Literatuur: Handboek Metselwerk; Ten Hagen & Stam uitgevers, Den Haag BDA Gevelboekje; Ten Hagen & Stam uitgevers, Den Haag 4
© Copyright 2024 ExpyDoc
