JAARVERSLAG 2013 - Stichting Peutjut

JAARVERSLAG 2013
VAN
DE ST IC H T I NG PE U T J UT-FONDS
STICHTING
Peutjut-Fonds
De Bogaert 19 - 6983 HE Doesburg
IBAN : NL31INGB0003564600
www.peutjut.nl
JAARVERSLAG 2013
VAN
DE STICHTING PEUTJUT-FONDS
DOELSTELLING STICHTING PEUTJUT-FONDS
De stichting stelt zich ten doel:
a. de restauratie en het onderhoud van de Erebegraafplaats “Peutjut” te Banda Aceh,
Indonesië;
b. de bevordering van de studie van de historie, de talen en de cultuur van Atjeh en
de verspreiding van de kennis over deze onderwerpen.
De stichting tracht haar doel te bereiken door:
a. het doen verrichten van herstel- en onderhoudswerkzaamheden aan de Erebegraafplaats “Peutjut”. Deze werkzaamheden kan zij opdragen aan plaatselijke
aannemers of aan personen in Atjeh. Zij kan ook plaatselijke en provinciale
overheden in Indonesië en andere stichtingen, verenigingen en organisaties, die
bereid zijn herstel- en onderhoudswerkzaamheden aan bedoelde begraafplaats te
verrichten, subsidiëren;
b. het onderhouden van nauwe contacten met en het verlenen van steun aan instellingen en organisaties in Atjeh, werkzaam op het gebied van Atjehse talen, cultuur en historie;
c. het bevorderen van vertalingen in het Indonesisch van Nederlandse publicaties
en andere geschriften over Atjeh, alsmede het bevorderen van publicaties op taalkundig, cultureel en historisch gebied over Atjeh;
d. alles in het werk te stellen dat bovengenoemde doelstelling direct dan wel indirect
bevordert.
Samenstelling van het bestuur
Gedurende het verslagjaar is de samenstelling van het bestuur als volgt gewijzigd:
R.J. Nix
C.J. Kool
R.W.V. Rhemrev J. Warmoeskerken
R. van Arkel
G.A. Geerts
Drs. G.K.H. Hes
M.C. Dulfer
Luitenant-kolonel b.d., voorzitter, Amerongen
Kolonel b.d., vice-voorzitter, Ermelo
Luitenant-kolonel (R), secretaris, Doesburg
Adjudant-onderofficier, penningmeester, Veldhoven
Culturele Contacten, PR en Beheerder Website, ’s Hertogenbosch
Brigade-generaal b.d., bestuurslid, Gouda
Kolonel b.d., bestuurslid, Gouda
Kolonel, Commandant Koninklijk Tehuis voor Oud-Militairen en
Museum Bronbeek (C-KTOMM), Arnhem
Secretariaat Stichting Peutjut-Fonds
Mw. M. Rhemrev-Klinke De Bogaert 19, 6983 HE Doesburg, tel 0313-477091
De Stichting Peutjut-Fonds is door de belastingdienst erkend als Algemeen Nut Beogende
Instelling (ANBI)
De Stichting Peutjut-Fonds is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel Haaglanden onder
nummer 4115063
Foto omslag: de Erepoort anno 2013
2
VOORWOORD
Geachte donateurs en overige begunstigers,
Als voorzitter is het voor mij wederom een voorrecht om u, namens het
stichtingsbestuur, het jaarverslag 2013
aan te bieden. Ook in dit jaarverslag
wordt het werkbezoek van januari
2014 opgenomen, teneinde u te kunnen voorzien van de meest recente
ontwikkelingen over de instandhouding van Peutjut. Hiermee wordt dezelfde lijn gevolgd als bij het jaarverslag 2012, waarin het werkbezoek van
januari 2013 werd opgenomen.
In het afgelopen jaar heeft het bestuur
haar beleidsvisie en de daarbij behorende doelstellingen, zoals omschreven en aangekondigd in het voorwoord van het jaarverslag 2012, vernieuwd. Het concept daarvoor werd aan de aanwezigen op de Donateursdag 2013 gepresenteerd. In dit jaarverslag vindt u daarover meer informatie.
De Kolonel G.H.J. Noordanus heeft zijn functie als C-KTOMM overgedragen aan de
kolonel M.C.Dulfer. Het bestuur betuigt zijn dank aan Staf en vaste bewoners van het
KTOMM en de Kolonel Noordanus in het bijzonder voor hun onontbeerlijke steunverlening aan onze stichting. Zo droeg, zoals gewoonlijk, de facilitaire steun van het restaurant “De Kumpulan” in grote mate bij tot een zeer geslaagde donateursdag.
In 2014 zullen in Aceh nieuwe verkiezingen plaats vinden. De uitkomst van die verkiezingen is voor de stichting en het behoud en onderhoud van Peutjut van het grootste
belang.
Indien de huidige politieke partijen opnieuw een meerderheid behalen, dan vergemakkelijkt dat het verder ontwikkelen van de in de laatste 3 jaar tot stand gekomen afspraken
en vormen van samenwerking tussen onze stichting en de huidige Acehse bestuursambtenaren en organisaties. Pas na de uitslag van deze verkiezingen kunnen wij beginnen
met een initiatief om te komen tot een formele nieuwe samenwerkingsovereenkomst,
die wordt aangeduid met de u wellicht bekende term: “Memorandum of Understanding
(MOU)”.
Overigens hebben de contacten met leden van het Acehse Parlement tijdens het werkbezoek van januari 2013 er toe geleid, dat dit jaar voor het eerst in de geschiedenis van
gouvernementszijde een budget werd gevormd voor het verbeteren van de infrastructuur van Peutjut. Ik breng u in herinnering, dat dit resultaat bereikt werd na negen jaren
van aanhoudende activiteiten onzerzijds. Hoe dan ook, dit resultaat, een tweede budget
van Acehse zijde, is een enorme doorbraak, die hoop geeft voor de toekomst.
3
Eens te meer realiseer ik mij, dat ons werk en iedere vorm van succes alleen mogelijk
is bij de gratie van uw trouw, betrokkenheid en financiële ondersteuning. Namens het
bestuur van onze stichting, betuig ik u onze oprechte dank.
Uw voorzitter, Robbert Jan Nix
Telefoon: 0343453090
E-mail: [email protected]
De voorzitter bespreekt met dhr Syahril de werkzaamheden
4
JAARVERSLAG 2013
1. ALGEMEEN
Het jaarverslag heeft als primair doel donateurs, begunstigers en belangstellenden inzicht en informatie te verschaffen over de stichtingsactiviteiten, inkomsten en uitgaven
in 2013. Daarnaast wordt de lezer op de hoogte gebracht van de activiteiten en resultaten
van het in januari 2014 afgelegde werkbezoek in Banda Aceh en een inzicht verschaft in
de bestuursintenties voor 2014.
2. BESTUURSZAKEN
a. Bestuur
In het afgelopen jaar hebben enige mutaties in de samenstelling van het bestuur hun
beslag gekregen. Dhr. G.A.Geerts is als vice-voorzitter afgetreden. Gelukkig blijft hij aan
als bestuurslid. Het is niet meer dan gepast om op deze plaats zijn grote verdiensten
voor de stichting te memoreren. Na eerder veertien jaren diverse functies in het stichtingsbestuur te hebben vervuld, trad hij in het jaar 2000 aan als vice-voorzitter/cultureel
attaché. Deze laatste functie heeft hij onafgebroken met verve en kwaliteit vervuld. Wie
herinnert zich niet zijn unieke, gedetailleerde en uiterst onderhoudende publicaties en
causerieën over allerlei Atjehse onderwerpen en Peutjut in het bijzonder. Ik meen uit
aller naam te kunnen spreken, wanneer ik hem, met het grootste respect voor zijn onophoudelijke inzet en de wijze van vertegenwoordiging ten behoeve van de stichting,
nogmaals onze grote dankbaarheid betuig.
De functie van vice-voorzitter is overgenomen door Dhr. C.J. Kool. Zoals gebruikelijk
heeft de nieuwe commandant van het KTOMM, de Kolonel M.C.Dulfer zitting genomen in het stichtingsbestuur. Het bestuur rekent op een voortzetting van de prettige
samenwerking.
Teneinde onnodige herhalingen te voorkomen, komen de onderwerpen Beleid, Fondsenwerving en Website elders in dit jaarverslag aan de orde.
b. Verslag werkbezoek 2014
(1) Algemeen
Het werkbezoek van januari 2014 vond plaats tussen 6 en 19 januari 2014 en is uitgevoerd door de voorzitter. Zoals gewoonlijk werd ook dit werkbezoek perfect voorbereid
door Dhr. Drs. Rusdi Sufi, onze vertegenwoordiger in Banda Aceh.
(2) De huidige onderhoudstoestand van Peutjut
Bij aankomst viel opnieuw het resultaat van het zeer goed uitgevoerde dagelijks onderhoud op. De diverse percelen (blokken) met graven waren netjes gemaaid en ook de
perken waren keurig onderhouden. Het perceelsgewijs opknappen van de graven draagt
5
ten zeerste bij aan
een goede indruk en
presentatie van het
geheel aan eenieder,
die Peutjut bezoekt.
Onze vaste medewerker Dhr Amri,
gesteund door zijn
hele familie, en de
Plantsoendienst van
de Gemeente Banda
Aceh zijn ook in 2013
hun verplichtingen
op onberispelijke wijze nagekomen.
Als gevolg van een
aardbeving in de 2e
helft van 2013 was de Extra afvoerkanalen voor het regenwater in voorbereiding
aanhechting van het
in 2012 gerepareerde dak van de Erepoort opnieuw beschadigd met als gevolg lekkages
aan zowel de zijde van het woonhuis als aan de zijde van de ontvangstruimte. Deze gebreken werden nog tijdens het werkbezoek door het Acehse aannemingsbedrijf van Dhr
Syahril kosteloos hersteld. De algemene staat van onderhoud van de Erepoort, m.i.v. de
ontvangstruimte met toiletten, het woongedeelte voor het gezin van Dhr Amri en de
kantoorruimtes, hekwerken en ommuring is met ruim voldoende tot goed te kwalificeren.
Het waterafvoersysteem van verharde en onverharde sloten en kanalen voldoet nog
steeds. Maar het bleek, dat op meerdere plaatsen, de bij het vorige werkbezoek reeds
geconstateerde breuken op een aantal plekken in de verharde afvoerkanalen geen verder
uitstel van een reparatie toelieten.
Het perceelsgewijs opknappen van graven draagt in hoge mate bij tot de verzorgde aanblik van het geheel. Het heeft tevens tot gevolg gehad, dat alle, sinds de Tsunami van
2004, nog niet opgeknapte graven nu geconcentreerd zijn in percelen. Dat vergemakkelijkt een eventuele schatting van de kosten van herstel, wanneer daarvoor fondsen
aanwezig zijn.
De beplanting staat er keurig bij. Bij voorgaande werkbezoeken werd al vastgesteld, dat
als gevolg van het klimaat, afsterven van beplanting niet te vermijden is. Op advies van
Dhr Amri en zijn echtgenote zullen bij herbeplanting vooral zgn. Asoka-struiken worden geplant. Dit is een sterke bloemstruik met mooie rode bloementrossen.
(3) Contacten en samenwerking met Acehse instanties en personen
(a) Dhr Rusdi Sufi en zijn zoon Adek
De zoon van onze vertegenwoordiger heeft zich bereid verklaard om zijn vader bij te
6
staan en eventueel t.z.t. op te volgen. Daartoe komt hij meerdere keren per week op
Peutjut om ervaring op te doen. Bovendien rapporteert hij via het internet periodiek
(tenminste 1x per week) d.m.v. foto’s en berichten alles wat te maken heeft met de instandhouding van Peutjut. Hij verricht deze werkzaamheden stipt, nauwkeurig en attent
sinds januari 2013.
Overleg met de Vice-voorzitter van het Acehse Parlement Drs. Sulaiman Abda
(b) Gouvernement (Provincie)
Aceh staat aan de vooravond van nieuwe verkiezingen. Het was daardoor uiterst moeilijk om belet te krijgen op gouvernementeel niveau om besprekingen te voeren over
het toegezegde budget voor Peutjut voor het begrotingsjaar 2014. In Aceh is het de gewoonte, dat aan het begin van een jaar (in januari) de begroting van dat jaar definitief
wordt vastgesteld en de daaruit voortvloeiende budgets in februari worden toegewezen.
Dankzij de inspanningen van Dhr. Rusdi Sufi en het grote aanzien, dat hij in Aceh geniet,
werd het toch mogelijk om op het laatste moment met de Plv. Voorzitter van het Acehse
parlement (Drs. H.Sulaiman Abda), het Hoofd van de Culturele Dienst van het Gouvernement (Drs. Adami Umar) en de Plv Gouverneur (Dhr. Muzaki Manaf) een onderhoud
te hebben. Tijdens deze gesprekken kon een overzicht van de jaarlijkse exploitatiekosten
en een prioriteitenlijst van nog uit te voeren investeringen worden overgelegd. De kosten
van de investeringen waren berekend door Dhr Syahril.
Er werd mij verzekerd, dat voor het begrotingsjaar 2014 van gouvernementswege voor
Peutjut een budget zou worden gereserveerd.
7
Overleg met de Plv. Gouverneur Dhr. Muzakir Manaf
Één dag voor terugkeer vond opnieuw een bespreking plaats op het kantoor van het
Hoofd Culturele Dienst. Het bleek dat er inmiddels een budget van 70.000.000 Rp was
toegewezen. In goed overleg is besloten om het budget te gebruiken voor uitbreiding van
het bestaande stelsel van verharde looppaden.
In 2013 heeft de Culturele Dienst van het gouvernement, mede als gevolg van het eerste
contact tijdens het werkbezoek in januari 2013, besloten om - vooruitlopend op een
officiële toekenning van een budget t.b.v. de instandhouding van Peutjut – het complex
van de Sultansgraven te restaureren. Deze restauratie is in het najaar van 2013 voltooid.
(c) Gemeente Banda Aceh
De samenwerking met de Plantsoendienst (DKK) van de Gemeente Banda Aceh (grasmaaien en opruimen afval) wordt ook in 2014 voortgezet.
(d) BP3-Aceh
De samenwerking met deze Acehse afdeling van de overkoepelende Indonesische staatsorganisatie tot behoud van monumenten, vertegenwoordigd door Dhr Adhi Suryana,
ontwikkelt zich positief. Bij het ter perse gaan van dit verslag was de grootte van het
budget 2014 voor Peutjut nog niet bekend.
(e) Samenwerking tussen onze stichting, BP3-Aceh en de Culturele Dienst van het
gouvernement (DKPA)
Tijdens het werkbezoek is, na het bekend worden van de vastgestelde budgets, direct
overleg geweest tussen enerzijds de voorzitter en onze vertegenwoordiger Dhr. Rusdi
8
Sufi en anderzijds de vertegenwoordigers van de beide Acehse organisaties. Er is vastgelegd, welke investeringen in de infrastructuur van Peutjut in 2014 zullen plaats vinden.
Bovendien is afgesproken, dat deze investeringen in nauw overleg tussen de uitvoerende
partijen zullen worden gerealiseerd, waarbij Dhr. Rusdi Sufi tevens namens onze stichting als hoofd-coördinator optreedt. (zie ook: pt. (5) Voorgenomen Investeringen)
Zoals eerder opgemerkt in het voorwoord, moet deze tot nu toe “trilaterale” samenwerking worden bestendigd en geformaliseerd in een MOU.
Tijdens het werkbezoek werd samen met Dhr Adhi Suryana van BP3-Aceh en Dhr.
Syahril een prioriteitenlijst opgesteld t.b.v. in de nabije toekomst uit te voeren projecten.
Voor toekomstige begrotingen van de in de prioriteitenlijst omschreven projecten zijn
de kosten geraamd en op schrift gesteld door Dhr Syahril. Deze gegevens zijn ook ter
hand gesteld aan het Hoofd Financiën van DKPA.
(f) Peutjut en zijn bezoekers
Peutjut werd in 2013 door meer dan 2300 personen bezocht.
(4) De investeringen Infrastructuur Peutjut in 2013 door onze stichting betroffen:
-
-
-
-
Het uitvoeren van een aantal kleine reparaties aan het complex Erepoort;
De renovatie van een niet benutte ruimte in de Erepoort en het inrichten van
deze ruimte tot een kantoor t.b.v. Dhr Rusdi Sufi;
De vervaardiging en plaatsing van een tweetal naam- en functieborden t.b.v. Dhr
Amri en Dhr Rusdi Sufi;
Het bloksgewijs schilderen van in totaal 150 graven op 2 percelen.
Deel van de afvoerkanalen
9
Investeringen Infrastructuur Peutjut in 2013 door BP3-Aceh
Daarnaast is het budget van BP-3 in onderling overleg gebruikt voor het verbeteren,
verharden en ophogen van een voetpad op het centraal oostelijke deel van het veld.
N.B. Tevens werd het, als gevolg van een schenking, mogelijk gemaakt om nog eens 138
graven extra - verdeeld over 2 percelen - te laten schilderen. Onze welgemeende dank
voor deze geste.
(5) Voorgenomen investeringen in 2014
-
-
-
Door onze stichting worden de breuken in de vaste afwateringskanalen op het
westelijke deel van Peutjut hersteld onder gelijktijdige verharding van de onverharde delen. Aan Dhr. Amri is bovendien verf verstrekt om de muren rond zijn
woongedeelte in eigen beheer op te knappen zonder kosten voor de stichting.
BP3-Aceh neemt pas een beslissing over de besteding van het budget na formele
vaststelling van de grootte van haar budget voor 2014. Er is daarvoor in nauw
overleg met onze stichting een lijst van prioriteiten opgesteld (verbetering waterafvoer, egalisatie van terreindelen, herstel van graven en aanvullen beplanting).
Het budget 2014 van DKPA wordt besteed aan de aanleg van een verhard looppad
op het westelijke deel van het veld.
Onderhoudsmedewerker Amri aan het werk
10
(6) Teruggevonden graven
Opnieuw werd tijdens het werkbezoek een, eerder door de Tsunami bedolven graf, teruggevonden. Het betreft het graf van Harmen Diepgrond. Hij was cavalerist en overleed in het hospitaal te Pante Perak op 17 december 1899. Zijn graf wordt gemarkeerd
met het voor Peutjut zo typische soldatenkruis. Het beschadigde kruis is herstelbaar.
Tevens is een begraafplaats van choleraslachtoffers gevonden bij een kustplaats, genaamd
Lambadeuk. Van het bestaan van deze begraafplaats was tot op heden niets bekend. Ter
plaatse is een gedeelte van een marmeren grafplaat gevonden met de naam M.H.J. Canter Visschers. Hij was - als referendaris ter algemene secretarie - toegevoegd tijdens de
1e als de 2e Atjeh-Expeditie. Ook hij viel ten prooi aan de cholera. Dat is mogelijk ook
de reden dat zijn stoffelijk overschot later niet werd herbegraven op Peutjut.
3. BELEID
a. Op weg naar 2025
In 2013 heeft het bestuur gewerkt aan de periodieke (in principe elke 10 jaar) aanpassing van onze beleidsvisie. De vernieuwde beleidsvisie kreeg als titel ‘Op weg naar 2025’.
De hoofdlijnen ervan werden reeds op de afgelopen Donateursdag gepresenteerd. In de
eerste helft van 2014 komt de vernieuwde beleidsvisie in definitieve vorm gereed en kan
op onze website worden ingezien.
b. Verantwoording
Bij het opstellen van de vernieuwde beleidsvisie “Op weg naar 2025” heeft het bestuur
ervoor gekozen om in het document eerst verantwoording af te leggen voor het tot op
heden door de stichting gevoerde beleid. Kern daarvan is dat de Erebegraafplaats Peutjut
door toedoen van de stichting, in goed overleg met Indonesische/Acehse autoriteiten,
maar liefst drie keer van een ondergang werd gered en gerestaureerd: Allereerst na het
initiële verval in de periode na de onafhankelijkheid van Indonesië, vervolgens opnieuw
na de overstromingen van november 2000 en voor de derde maal na de vernietigende
Tsunami van december 2004. De kosten van deze laatste hersteloperatie bedroegen maar
liefst € 200.000,- en hadden als consequentie dat de stichting zeer aanzienlijk op haar
reserves moest interen.
c. Komende beleidsperiode
In de afgelopen beleidsperiode heeft naast het initiële herstel van de Tsunami-schade
tevens het accent gelegen op het zoveel mogelijk betrekken van de Indonesiche/Acehse
autoriteiten bij het onderhoud en de instandhouding van Peutjut als gemeenschappelijk
Indonesisch/Nederlands historisch en cultureel erfgoed. De stichting ziet voor zichzelf
de komende tien jaar een voortzetting en verdere uitbouw van die taak. Naast regulier
onderhoud is het restaureren van de overige, na de Tsunami nog niet gerestaureerde
delen van Peutjut voorzien. Teneinde deze taken ook op langere termijn te kunnen uit11
voeren, acht het bestuur nog
verder interen op de (beperkte) financiële reserves
van de stichting niet langer
verantwoord. Naast het zoveel mogelijk betrekken van
Indonesische/Acehse instanties bij de instandhouding
van Peutjut zal verdere fondsenwerving de komende beleidsperiode daarom ook de
nodige extra aandacht krijgen. Het bestuur ziet extra
fondsenwerving niet alleen
als een verantwoordelijkheid
voor zichzelf, maar hoopt Donateursdag 2013
hier samen met de donateurs
vorm aan te geven.
4. DONATEURSINFORMATIE
a. In memoriam
Het bestuur spreekt ook dit jaar zijn grote dank uit voor de geweldige steun, die het van
donateurs en begunstigers heeft mogen ontvangen. Zonder uw hulp en betrokkenheid
zouden wij de huidige zeer bevredigende kwaliteit van herstel, renovatie en restauratie
van Peutjut na de Tsunami, binnen de daarvoor gestelde tijd, niet hebben kunnen uitvoeren.
Overleden donateurs en begunstigers in 2013, voor zover het Secretariaat van hun overlijden werd verwittigd:
Mr. G. Tellegen, Oosterbeek (reeds in 2012 overleden,
doch dit werd eerst in 2013 gemeld)
Generaal-Majoor b.d. der Cavalerie W.K. Brederode, Heerde 5 – 8 – 2013
Mevr. Meulders – van Pesch, ‘s-Hertogenbosch (juiste datum onbekend)
Zr. A.M. Bontekoe, Amsterdam, 23 – 4 – 2013
Dhr. E. Grützmacher, Berkel en Rodenrijs, 21 – 8 – 2013
Mevr. E.A.J. Schotel – van Eijsselsteijn, Zoetermeer, 5 – 7 – 2013
Dhr. J. de Bruïne, Loosdrecht, 20 – 10 – 2013
Zuster Adri M. Bontekoe was een van de eerste en trouwste donateurs van onze Stichting. Jarenlang doneerde zij maandelijks een klein bedrag.
Dhr. Johan de Bruïne heeft o.a. meermalen geparticipeerd in een van de speciale her12
stelprogramma’s op Peutjut. Daarbij adopteerde hij dan een graf, dat op zijn kosten werd
hersteld. Daags voor onze Donateursdag op 20 oktober 2013 schreef hij aan de vicevoorzitter: “Helaas kan ik morgen niet komen op de donateursvergadering, aangezien ik
nog de naweeën ondervind van een operatie een week geleden. Wilt u mij bij de voorzitter verontschuldigen?” Hij overleed op de donateursdag zelf.
Door het noemen van hun namen gedenkt het Bestuur, met respect en in grote dankbaarheid, hen en alle andere in het afgelopen jaar overleden donateurs en andere begunstigers. Mogen zij rusten in vrede.
b. Verslag Donateursdag op 21 oktober 2013
Zoals elk jaar wordt een Donateursdag georganiseerd. Wederom op het prachtige Landgoed Bronbeek in de Kumpulan. Ook nu weer bezocht door de inmiddels vaste kern van
onze donateurs. De voorzitter gaf een uitgebreid overzicht van de stand van zaken op
het Ereveld. Door middel van zeer recente foto’s werd nog eens duidelijk hoe de verworven middelen werden aangewend. Vanuit de zaal was er grote waardering voor de wijze
waarop het bestuur zowel op afstand als ter plaatse het onderhoud en herstel organiseert.
De grote hulp van onze plaatselijke vertegenwoordigers zijn van groot belang, zoals de
voorzitter aangaf. De vice-voorzitter Kol. b.d. Kool gaf de aanwezigen een kijkje in de
nieuwe beleidsvisie van de Stichting Peutjutfonds. Daarmee gaf hij namens het bestuur
aan hoe belangrijk een lange termijnvisie is en wat het bestuur denkt te gaan doen om
het onderhoud en de staat van het Ereveld te garanderen. Na de pauze gaf de Bgen.
b.d. Geerts een boeiende lezing over de Atjehse vrouwen gedurende de gewapende – 69
jarige – (1873-1942) strijd tussen Atjeh en ons land. De aanwezigen waardeerden zijn
lezing als vanouds met een zeer groot applaus.
Een bijzonder moment was het uitreiken van
een bos bloemen aan Mw. Thea Meulders
n.a.v. de Koninklijke onderscheiding die zij
dit jaar heeft gekregen.
13
Aankondiging Donateursdag 12 oktober 2014
Het bestuur zal wederom een donateursdag organiseren.
Deze zal plaatsvinden op 12 oktober 2014 in de Sumatrazaal
in de “Kumpulan” te Bronbeek, Arnhem.
De kosten voor deze dag zijn incl. koffie en maaltijd € 20,-Ontvangst vanaf 10.30 uur
Begin rond 11.00 uur
Maaltijd rond 13.30 uur
Aanmelden graag bij:
Secretariaat Stichting Peutjut-Fonds
De Bogaert 19
6983 HE Doesburg
telefoon 0313-477091
of per e-mail: [email protected]
5. CULTURELE BETREKKINGEN
Scripta manent, verba volant.
(Het geschrevene blijft, het gesprokene vervliegt).
Inleiding
In De Telegraaf van 14 juni 1974 schreef (schrijver, dichter, journalist en gevangene van
Japan 1942-45) Willem Brandt (pseudoniem voor Willem, Simon Brand Klooster, 1905
– 1981) een column onder de titel “Bronbeek”. De inhoud gaat over een deel van onze
gemeenschappelijke geschiedenis (Bronbeek en de Militaire Erebegraafplaats Peutjoet),
zoals uit onderstaande – door mij op onderdelen aangepaste tussen haakjes geplaatste –
tekst blijkt. De inhoud heeft, na bijna 40 jaar, nog niets aan betekenis ingeboet, vandaar
dat deze hier grotendeels onverkort wordt weergegeven. (G.A.Geerts).
“Bronbeek”
“Old soldiers never die, they just fade away” waren de woorden die Generaal Douglas
MacArthur eens gesproken heeft. (Dat is juist; het was tijdens zijn afscheidstoespraak tot
het Amerikaanse Congres op 19 april 1951).
Ik moest daaraan denken, toen ik hoorde dat de oud-tamboer 1e klasse David Christiaan Moorhoff kort geleden in het tehuis voor gewezen militairen Bronbeek te Arnhem
14
op de leeftijd van bijna honderd jaar stilletjes is gestorven. (Haarlem, 28 feb 1875, Arnhem 9 apr 1974).
Hij was de allerlaatste (bijna 75 jaar lange) drager van
het Lombokkruis. Met hem is een stuk bijna vergeten
krijgsgeschiedenis uitgestorven, er zijn geen getuigen
meer. Alleen zeer bejaarden (d.w.z. in 1974) zullen zich
nog vaag herinneren wat dat was: Lombok. En misschien horen ze nog in gedachten de kreet die eind vorige eeuw door onze dreven weergalmde: “Op naar Lombok, Neerlands dappere zonen!”. Een van hen die deze
roepstem volgde, als marinier 3e klasse, was de jonge
Moorhoff. Hij verdiende er zijn erekruis, niet als een geweldige held, maar wel als een bijzonder goed soldaat,
die een grote colonne infanterie onder kapitein (A.C.)
Christan, dank zij zijn oplettendheid uit een hachelijke
situatie in veiligheid wist te brengen. Met een trompetsignaal ! De colonne Christan bevond zich op de terugtocht ( naar de havenplaats Ampenan aan de west)kust,
nadat zij – evenals de hoofdmacht der expeditie – in een Dhr. C.M. Moorhoff, op 13 april
1970, tijdens de laatste herdekverraderlijke val was gelopen, die velen, zeer velen van
king op Bronbeek van de Lombokde onzen het leven heeft gekost. (In de nacht van 25 op Expeditie - 1894.
26 augustus 1894 werd, te Tjakra Negara, het bivak van
de strijdmacht met vuur overvallen. Een chaotische terugtocht naar de kust was het
gevolg, dwars door het
terrein. In totaal sneuvelen er (op genoemde data) 97 militairen,
waaronder Generaal-majoor P.P.H. van Ham (Plaatsvervangend Expeditiecommandant), vallen er 286 gewonden en worden er 14 militairen vermist). Het was Moorhoff
die, in een sloep aan de kust, de resten der expeditie opmerkte en hen met zijn koperen
signalen de weg wees.
Een oud, vergeten verhaal uit 1894, zoals er zoveel zijn, ook uit Atjeh. In hetzelfde Bronbeek woont nog de gewezen korporaal van het 2e Regiment Huzaren A. Th.van Andel,
die op 11 augustus honderd jaar hoopt te worden en die o.a. een Erekruis voor Bijzondere Krijgsverrichtingen met gesp Atjeh 1901 – 1905 draagt.
Het zijn de laatsten van een oude garde, de d’Artagnans van een tijd toen een oorlog nog
een gevecht van man tegen man was, onder het befaamde adagium (althans in Atjeh):
De karabijn liegt, alleen de klewang, een kromme sabel, spreekt de waarheid. Voor de jongeren in deze tijd betekent dat niets meer en wij zien er graag smalend en met allerlei
schuldgevoelens op terug.
(Bronbeek en Peutjoet)
Maar opmerkelijk genoeg is dat niet het geval met onze historische tegenstanders uit
die jaren (1873 – 1942 v.w.b. Atjeh). Juist dezer dagen arriveerde per vliegtuig in Bronbeek een te Kota Radja, Atjeh (thans Banda Aceh geheten, de hoofdstad. Brandt was
jarenlang werkzaam op de Oostkust van Atjeh, vandaar het gebruik van deze vroegere
15
naam) in opdracht van de Indonesische Gouverneur (Dhr. A. Muzakkir Walad) aldaar
vervaardigde maquette van het Erekerkhof Peutjoet, dat in Atjeh thans als een kostbaar
monument geldt en waar vele van onze gesneuvelden uit de Atjeh-oorlogen te rusten
zijn gelegd (o.a. tenminste 2.300 gesneuvelden, dan wel die daar aan hun voor de vijand
bekomen verwondingen zijn bezweken).
In Atjeh, zo liet hij weten, eert men de Nederlandse soldaat uit die tijd, omdat hij met
zoveel moed en ridderlijkheid heeft gestreden. En dat zijn eigenschappen, waar het karaktervolle, dappere Atjehse volk respect voor koestert.
De maquette zal een plaats in het Museum van Bronbeek krijgen, een museum dat iedereen met belangstelling voor onze historie bezoeken moet, want daar vindt men een
onvoorstelbare schat aan de meest emotionele herinneringen uit het oude Indië bijeen.
(Op 2 mei 1974 bericht Commandant Bronbeek, Brigade-generaal J. van der Leer, aan de
Gouverneur van Atjeh de goede ontvangst van de maquette. Voorts maakt hij melding
van het recente bezoek van de Vice-Gouverneur Drs. Marzuki Nyakman aan Bronbeek,
waar deze met name zeer enthousiast was over het Museum en zijn historische verzameling).
Bronbeek, door Koning Willem III (in 1863) gesticht vormt op zichzelf een historisch
monument. Het is echter een levend monument. Meer en meer vinden er reünies plaats
van oud-militairen, die na 1945 in Indië hebben gediend. Het verzorgingshuis is ook
opengesteld als “veilige ankerplaats” voor veteranen van alle krijgsmachtdelen. Een ankerplaats. En voor iedereen die hier binnentreedt, als bewoner of als gast, een plaats vol
van de meest zeldzame herinneringen aan een tijd toen men nog zonder schaamrood
van moed, beleid en trouw durfde spreken en het woord heldenmoed nog niet naar de
vaalt was verhuisd…
Pel monument
16
De flyer waarin de lezing wordt aangekondigd
17
6. Resultaat van de werking van onze 2e Doelstelling
Binnen het kader van de 2e Doelstelling heeft de voorzitter tijdens het werkbezoek in
januari j.l. op verzoek van de Universiteit Almuslim te Matangglumpangdua (BireuenAceh) een voordracht over de Atjeh-oorlog gehouden. Deze lezing werd bijgewoond
door meer dan 600 studenten, docenten en overige belangstellenden. Tevens werd aan
de bibliotheek van de universiteit een uitgebreide documentatie (kaarten, foto’s, etc.)
met gegevens uit de koloniale tijd geschonken. De voordracht en de overgedragen documentatie hebben geleid tot een verheugend en onverwacht vervolg in de vorm van een te
houden voordracht over de betekenis van Peutjut. Op de hiervoor afgebeelde brochure
(“flyer”) is o.m. het logo van onze stichting te zien, naast de vermelding van de sprekers
en de moderator. Voor het eerst neemt een Acehse Universiteit het initiatief om een
voordracht, gevolgd door een publieke discussie, te houden over de cultureel-historische
betekenis van de Erebegraafplaats Peutjut.
Het bestuur omringt Mw. Marion Rhemrev
18
7. FINANCIËLE VERANTWOORDING
Balans per 31 december 2013 (bedragen zijn in hele euro’s)
Kasmiddelen
Vermogen
Zakelijke rekening
1.382
Kapitaal per 01-01-2013
8.413
Spaarrekening
5.069
Verlies 2013
4.465
Bonus spaarrekening
28.677
Kapitaal per 31-12-2013
3.948
Kas Rusdi Sufi
2.328
Reserve Fonds
33.746
Kas Horas
238
_______
________
Totaal
37.694
37.694
Staat van Lasten en Baten 2013
Lasten
Baten
Donateursdag
1.284
Donaties
Jaarverslag
1.519
Legaat
Onderhoud
10.980
Donateursdag
Werkbezoek
1.960
Rente
Organisatiekosten
1.166
Jubileumboek
Koerswinst
Verlies
________
Totaal
16.909
8.097
2.000
810
719
318
500
4.465
________
16.909
Aantekeningen behorende bij jaarrekening 2013
De trend van verminderde inkomsten uit donaties heeft zich doorgezet vanwege een
afname van ons donateursbestand. Daar staat tegenover dat de Stichting in 2013 een
legaat mocht ontvangen.
Onderhoud was in 2013 de grootste kostenpost.
Het geplande werkbezoek in 2013 is uitgevoerd in januari 2014 en is ten laste gebracht
van het budget 2013. Tijdens dit werkbezoek zijn er extra uitgaven gedaan ten behoeve
van het onderhoud van het Ereveld. Deze kosten zijn ook ten laste gebracht van 2013.
In 2013 moest door de Stichting wederom worden ingeteerd op haar vermogen.
Het verschil van de daadwerkelijke kasmiddelen in Aceh en de verrekening van de lokale
kosten en baten zijn geboekt als koerswinst.
Gehanteerde koers van de euro naar de Indonesische Rupiah is gesteld op: 1 € = 12.500
IDR
19
Begroting voor 2014 (bedragen zijn in hele euro’s):
Organisatiekosten
1.200
Jaarverslag
1.500
Donateursdag
1.200
Beheer, onderhoud en
infrastructuur
6.000
Werkbezoek (1x)
2.000
Onvoorzien
1.500
Donaties
Donateursdag
Rente
Tekort
--------
Totaal
13.400
7.500
1.000
700
4.200
-------13.400
Kascontrole over het boekjaar 2013
Op 31 januari 2014 heeft de kascontrolecommissie, bestaande uit de heren C.J. Kool
en G.A. Geerts, als zodanig benoemd door het bestuur, de jaarrekening 2013 aan een
onderzoek onderworpen.
De kascontrolecommissie heeft geconstateerd dat:
-
-
-
-
-
er een deugdelijke begroting voor het boekjaar 2013 was opgemaakt en het bestuur zich bij de uitvoering van haar beleid heeft gehouden aan de kaders van zijn
begroting;
de penningmeester op nauwgezette wijze boek heeft gehouden, waarbij alle uitgaven met nota’s werden verantwoord;
van de donateurinkomsten een deugdelijke administratie werd bijgehouden;
de uitgaven de inkomsten overtroffen, waardoor ook in 2013 wederom werd ingeteerd op het eigen vermogen van de stichting, echter de helft minder als in 2012
het geval was;
van de uitgaven die door onze vertegenwoordiger in Banda Aceh, de heer Rusdi
Sufi werden gedaan, door hem correct werd boekgehouden, welke boekhouding
separaat door de voorzitter tijdens diens werkbezoek in januari 2014 werd gecontroleerd en in orde werd bevonden.
De jaarrekening gaf een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van de Stichting op 31 december 2013, alsmede de lasten en de baten over het
boekjaar 2013. De kascontrolecommissie stelt dan ook aan het bestuur voor om de penningmeester acquit en décharge te verlenen met betrekking tot de jaarrekening 2013.
Arnhem, 31 januari 2014
(get.)
C.J. Kool
(get.)
G.A. Geerts
20
STICHTING
Peutjut-Fonds

Download Report