Nieuw pensioenstelsel is broodnodig: op zoek naar de juiste ingrediënten! mr. drs. Michael Visser Tilburg University / Pensioen GeMi Bent u er klaar voor? Bron: AMweb 6 april 2014 Programma • • • • • Even voorstellen Hoe zit het NU met het inkomen voor LATER? Pensioenschijf van 5: de ontwikkelingen ZIEN! Je bent jong en je wilt ook wat… PENSIOEN?! Discussie ingrediënten toekomstbestendig stelsel Passie voor Pensioen Pensioenregister CBS: Bijna altijd ander inkomen naast AOW (op)voeding met Schijf van 5 Pensioenschijf van vijf AOWeetjes • AOW-leeftijd vanaf 2013 stapsgewijs omhoog • In communicatie: 2013-2015: met 1 maand • AOW in 2019 op 66, in 2023 op 67 jaar Regeerakkoord? Naar 66 in 2018, 67 in 2021 Bruto AOW uitkering 2014 per maand? ca. € 1.100 (alleenstaand) ca. € 750 (gehuwd) AOW: fact check • Stel: iemand wordt 65 jaar op 25 november 2014? Wanneer AOW? Antwoord: 25 februari 2015 (65 jaar en 3 maanden) • Stel: iemand wordt 65 jaar op 8 september 2016? Wanneer AOW? Antwoord: 8 april 2017 (65 jaar en 7 maanden) Regeerakkoord: 8 juni 2017 (65 jaar en 9 maanden) • Handige AOW-generator van de SVB! http://www.svb.nl/int/nl/aow/wat_is_de_aow/wie_krijgt_aow/wat_is_aow_leeftijd/index.jsp Werknemerspensioen • Vanaf 2014 lagere max. fiscale opbouw en latere ingangsdatum • Middelloon max -> 2,15% • Pensioenrichtleeftijd naar 67 jaar, maar… • Politiek Pensioenakkoord 2013 • Middelloon max. -> 1,875% • Aftopping pensioengevend loon: €100.000 • Daarboven vrijwillig netto lijfrentesparen (schijf 2/3/4?) • Vraag is of lagere jaarlijkse opbouw ook resulteert in lagere premie • Positief over pensioenpremie-voor-aflossing-hypotheek-plan Werknemerspensioen • Korte en middellange termijn: • herziening Financieel Toetsingskader • versobering fiscale pensioenopbouw 1-1-2015 Kabinet ‘zonder aanpassingen zouden de kosten verder oplopen, hetgeen ook nadelig is voor de jongeren vanwege de doorsneesystematiek bij een collectief pensioenstelsel’ (MvA Witteveen 2015, 4 april 2014) • Lange termijn: brede maatschappelijke discussie over ons pensioenstelsel • Klijnsma aan Tweede Kamer: ‘ben van plan u ten minste twee keer per jaar te rapporteren’ • Dat gaat dus nog wel even duren… Lijfrenten • Bij bank of verzekeraar ‘belastingvriendelijk’ (via omkeerregel) sparen voor later • Geblokkeerd vermogen • Levenslange uitkering (bankspaarvariant: 20 jaar) • Ontwoekeren • Lage rente enorme impact bij het aankopen van een levenslange uitkering • Nieuw vanaf 2015: netto lijfrentesparen voor inkomens > €100.000 (box 3 vrijstelling) Beproefde receptuur? Pensioenschijf 4: Overig vermogen • Spaargeld • Aandelen • Onderneming • Eigen woning • Investering • Aflossen – lasten verlagen • Hoe verzilveren? Opeethypotheken? • Discipline? Eigen woning als pensioenvoorziening? Pensioenschijf 5: doorwerken na pensioen? • Menselijk kapitaal: investeren in jezelf • Leven lang leren: bijscholen/omscholen • Deeltijdpensioen • AOW-ZZP’er • Wetgeving om doorwerken na AOW gerechtigde leeftijd makkelijker te maken al bijna 2 jaar op de plank; nu voor advies bij RvS Oh Oh Pensionado (deel van) infographic van Ymke Pas / Bron: CBS (www.volgensnederland.nl) NiDi: ‘Doorstarten na pensioen: opkomend fenomeen’ Wie biedt het totaalplaatje voor de oude dag? Je bent jong en je wilt wat … pensioen Het beste pensioenstelsel ter wereld? www.pensioenmythe.nl (Martin Pikaart / AVV) Het kan en moet beter! • Wijzigingen in pensioensysteem (al langer) noodzakelijk • NL mag zeker ook trots zijn, bijvoorbeeld op:  hoge kapitaaldekking en percentage deelnemers (>90%)  unieke fiscale begeleiding (communicerende vaten)  samenhang AOW en aanvullend pensioen, mooie mix omslagfinanciering en kapitaaldekking Enkele discussies toekomstig pensioenstelsel • Verplicht pensioensparen? • Solidariteit? • Doorsneepremiestelsel? • Keuzevrijheid? Verplicht pensioensparen? NU: • Verplichte deelname: individu aan regeling • Verplichtstelling: werkenden in bepaalde bedrijfstak aan een bepaald bedrijfstakpensioenfonds » Voorbeeld: ambtenaren/onderwijzers -> ABP STRAKS? Solidariteit & doorsneepremie • Doorsneepremiestelsel? » voor iedereen hetzelfde premiepercentage en dezelfde opbouw • Dat klinkt solidair, maar is het dat ook? » Jong -> Oud » Ziek -> Gezond » Man -> Vrouw » Laag opgeleid -> hoog opgeleid • Onderzoek CPB december 2013 • Toekomstbestendig? Andere relevante ontwikkelingen • Veranderende arbeidsmarkt • Rol werkgevers bij pensioen • Individualisering & flexibilisering • Financiële planning / pensioenadvies » Trend: online tooling » Persoonlijk (financieel) advies blijft belangrijk • Wat vindt u belangrijk als het om uw pensioen gaat? Pensioenadvies, door wie bij voorkeur? Bron: Pensioenadvies augustus 2013, Julie Visser (TNS Nipo) Rol werkgevers? Wijzer in Geldzaken onderzoek (2012): • Trend: actieve rol werkgever lijkt deelnemer pensioenbewuster te maken  20% minder volledig pensioenonbewusten onder mensen die door de werkgever zijn geïnformeerd AON Hewitt survey (2014): • Focus on Financial Wellness by employers  Offering and promoting services to help employees manage their day-to-day finances  Providing online modeling tools and mobile applications Smaakmakers nieuwe pensioendenken? Smaakmakers nieuwe pensioendenken? • Langzaam met pensioen gaan • Doorwerken na 65/66/67 wordt stoer • Arbeid centraal » Meer oog wisselende arbeidsvormen, vergeet pensioen ondernemer en ZZP-er niet! • Eigen woning als vermogen belangrijker » Maar let op nieuwe generaties: wordt delen het nieuwe bezitten? • Steeds meer eigen verantwoordelijkheid en financieel bewustzijn (kennis & gedrag) Mijn voorkeursrichting nieuw pensioenstelsel • Algemene pensioenspaarplicht boven op solide AOW » arbeidsvormneutraal (wn, ondernemer) » tot lager niveau (max premieloon?) » over sectoren heen denken • Heldere individuele eigendomsrechten » beschikbare premie, collectief belegd • Meer keuzevrijheid » uitvoerder » in uitkeringsfase Dank voor uw aandacht! @Pensioenschijf Bronvermelding afbeeldingen: • Afbeelding Pensioenschijf van 5 en logo Wijzer in Geldzaken: • www.wijzeringeldzaken.nl / www.nibud.nl • Grafiek overwaarde eigen woning uit rapport Taskforce Verzilveren: http://www.boercroon.nl/fileadmin/user_upload/Afbeeldingen/Publicaties/taskforce_verzilveren.pdf • Tekening Hein de Kort: www.heindekort.nl / Parool • Afbeelding appeltje voor de dorst: http://www.quizlet.nl/quiz/344647/welk-soort-fruit-ben-jij/results.php?page=2 • Benidorm Bastards: www.showbizznetwork.nl; bord werk in uitvoering: www.bewegingindezaak.nl; logo Zowerktpensioen: www.zowerktpensioen.nl • Plaatjes Voedingsschijf van 5: http://www.voedingscentrum.nl/professionals/voedingsvoorlichting/Schijf-van-Vijf-concept.aspx • Logo Alternatief Voor Vakbond: www.avv.nu; logo PensioenopStand: www.pensioenopstand.nl; screenshot Pensioen voor jongeren: www.facebook.com/pensioenvoorjongeren; screenshot www.nieuwspensioenstelsel.nl; logo Pensioenlab: www.pensioenlab.nl • Infographic Ymke Pas op www.volgensnederland.nl • Diverse grafieken CBS (www.cbs.nl), DNB (www.dnb.nl) en NiDi (www.nidi.nl)