PDF Download (450kb): "Een beetje rebels"

xxxxx
This is Me (2009),
uit de serie Shadow
of Life: zelfportret,
‘zwart van binnen,
wit van buiten’.
rubriekkopje
Een
beetje
rebels
2 | ELEGANCE
Jackie
rubriekkopje
Sleper
ku
x xn
xst
xx
Internationale erkenning en tentoonstellingen
wereldwijd. Sinds ze de eerste prijs voor
hedendaagse kunst won in 2007 in Florence
ligt de wereld aan haar voeten. Het werk van
Jackie Sleper ontroert dan ook en schudt
wakker. ‘De kunst is dat je niet laat zien wat je
wilt zeggen, maar dat je laat voelen.’
Jackie Sleper.
tekst: Simone Simon | fotografie: René van der Hulst
ELEGANCE | 3
xxxxx
rubriekkopje
ku n st
V
errukkelijk toegankelijk en kleurig maar
allesbehalve frivool. Zo typeert de Indiase
kunstcritica en conservator Sushma K. Bahl
het werk van de Nederlandse Jackie Sleper
(1962). Bahl schreef een uitgebreid artikel
over haar werk in het toonaangevende Indiase kunsttijdschrift Creative Mind, onder de kop: ‘Sleper ziet de
wereld als een groot schildersdoek.’ De kunstenaar is gevraagd
haar visie op India te geven, hetgeen in 2011 zal worden geëxposeerd. Eerder werkte Sleper anderhalf jaar in Mexico met
een soortgelijke opdracht, met als resultaat: 23 objecten onder
de naam Dulce Y Amargo (zoet en bitter). Inmiddels staat ook
Australië te trappelen om haar te ontvangen.
De belangstelling voor Jackie Sleper
kwam goed los na haar succes op de
Biennale d’Arte Contemporanea in
Florence (2007), waar zij de eerste prijs
in de wacht sleepte voor Modestia (bescheidenheid). Op het eerste gezicht
een zoet schouwspel met porseleinen
rozen en een engelachtig jongetje op de
rug van een blauw paard. Maar bij nadere beschouwing een tafereel met een
boodschap en de visie van de kunstenaar: in dit geval haar aanklacht tegen
het misbruik van dieren door de mens.
Het typeert Slepers objecten, die verwijzen naar maatschappelijke en culturele vraagstukken. Rozen, kinderen, dieren en pijlen gebruikt ze om haar compassie
voor de aarde te verbeelden, maar ook haar (soms wrange) humor, fantasie, spiritualiteit en nieuwsgierigheid naar alles wat
groeit. ‘Ik heb een grote liefde voor de mensheid. Het leven
is hard en pijnlijk, maar biedt ook veel moois. Dat wil ik laten
zien.’
Jackie Sleper
nieuwsgierigheid en energie. Liefde is de drijfveer van alles,
en daarin zijn kinderen heel belangrijk. Ik vind dat elk kind
gekroond mag worden. Dus… als je nu wilt touwtje springen,
ga je gang.’ In het atelier kun je makkelijk met tien mensen
tegelijk touwtje springen, maar interessanter is het om langs de
objecten – gemaakt van materialen en spullen die ze verzamelt
of vindt – te lopen die hier in volle glorie staan opgesteld. Het
eerste wat opvalt is de felle kleurigheid en de schittering van
de objecten, alsof het plastic is. Het hert, de cherubijnachtige
figuren, de leeuwen, hondjes, kroontjes, porseleinen rozen en
harten en het goud en zilver doen op een afstand bijna kitsch
aan. Maar zoals Bahl ook al opmerkte: dat is slechts schijn, vanwege de complexe thema’s die ze aankaart. Daarnaast maakt Sleper gebruik
van gemengde technieken, die alles behalve plastic zijn.
‘Hoezo moest
ik bidden
vanwege de
schuld die ik
met me
meedroeg?
Met de klok mee: Three
Graces (2005), Primeros
(2009), Daniël in de Leeuwenkuil (2009), Début du
Temps (2009), twee keer
detail This is Me (2009).
4 | ELEGANCE
Negen kinderen
Jackie woont en werkt in een indrukwekkend historisch pand
in hartje Utrecht. Samen met haar grote liefde, Jacob Sleper,
en hun maar liefst negen kinderen. ‘Ja, de familie Von Trapp,’
zegt ze met een stralende lach en een aanstekelijke giechel.
Ze wijst naar de vele foto’s uit het leven van het gezin in het
enorme atelier, waar de sfeer warm en uitnodigend is. Evenals
de gastvrouw zelf, die met haar witblonde haar, rode mond
en heldere oogopslag een energieke indruk maakt. Maar, zo
legt ze uit, vier kinderen nam Jacob mee uit zijn eerdere twee
huwelijken, zelf had ze al een dochter, ze hebben twee jongens
geadopteerd en samen hebben ze nog twee kinderen gekregen.
‘Het is geweldig om zo’n groot gezin te hebben. Ik werk iedere
dag tot half vier en dan ben ik er voor de kinderen. Dan wil
ik met ze spelen, het belangrijkst in mijn leven. Iedereen zou
het kind in zichzelf moeten blijven koesteren. Helaas staat onze
maatschappij dat niet toe en verliezen we onze spontaniteit,
Dominante vader
Hoewel Jackie Sleper binnenkort verhuist naar een prachtig landgoed en
twee ateliers bezit, weet ze als geen
ander hoe het is om keihard te werken om brood op de plank te krijgen
en tegelijkertijd kunst te blijven maken.
Dat heeft ze jarenlang volgehouden, tot
het succes eindelijk kwam. Jacqueline
Hoek, Jackie, werd in Amsterdam geboren in een streng gereformeerd gezin waarin weinig ruimte was voor een eigen mening. Jackie
voelde zich al heel jong ‘anders’. ‘Dat was heel zwaar. Ik heb
nooit begrepen waarom ik moest bidden vanwege de schuld die
ik meedroeg. Wat had ik dan fout gedaan?’
Vader Hoek kende maar één liefde: God. En dat werd de vier
kinderen goed ingepeperd. ‘Hij was een gewond mens dat altijd zoekende was. Hij was joods, moest onderduiken en had
achtereenvolgens drie moeders die allen stierven. Dat vormt
je. Mijn moeder, een ongelukkige vrouw die zich niet goed
staande kon houden, bleef op de achtergrond. Met psychische
problemen of vraagstukken hoefde je niet bij haar aan te komen. Met haar moeder had ik wel veel contact, een geweldig
dynamische vrouw die mij leerde mijn mannetje te staan.’
Soulmate
Na haar opleiding aan de Land- en Tuinbouwschool – ‘Ik wilde niet in de schoolbanken zitten’ – werd Sleper een radicale
punker en stond ze op de barricaden. Voortdurend op zoek
naar verandering, woonde ze een jaar in Spanje en verdiende
haar kostje met allerlei baantjes. Op haar 26ste werd ze, ondanks de verkeerde vooropleiding, toegelaten tot de Utrechtse
kunstacademie. Ze wist de commissie te overtuigen met de
portretten die ze had gemaakt van een prostituee in een schuit
aan het Zandpad, de hoerenbuurt van Utrecht. Ze had lef en
een heel eigen ‘handtekening’, vond men. Talent dus.
ELEGANCE | 5
xxxxx
rubriekkopje
Na een paar jaar raakt Sleper zwanger. Haar partner ging, maar
het kind kwam. ‘Dat was hommeles op de academie, want wat
dacht ik te gaan doen? Ik zei: “Ik krijg gewoon een baby, dat is
alles.” Ik nam mijn dochter overal mee naar toe, de anderen gebruikten haar als model.’ En zo studeerde Jackie Sleper samen
af met dochter Anoushka, inmiddels achttien. ‘Ik ben heel gedisciplineerd en een keihard werker. Ik heb me door mijn moederschap niet laten weerhouden van wat ik wilde bereiken.’
Vijftien jaar geleden leerde ze Jacob Sleper kennen. Ze zijn op
slag verliefd en na een paar maanden vraag hij haar ten huwelijk. ‘Toen ik hem zag, gingen mijn nekharen recht overeind
staan. Ik wist: dit is ’m, mijn soulmate. We zijn nu al jaren erg
gelukkig en doen alles samen. Hij bemoeit zich niet met mijn
werk, maar is er altijd bij. Door hem kon ik me eindelijk helemaal storten op mijn kunst, hoefde me financieel geen zorgen
meer te maken. Maar ik heb nooit mijn hand opgehouden, dus
ook nu niet. Ik heb een lening bij hem afgesloten.’
Boven: detail Golden
Twins (2009). Rechts:
Follow Me (2009).
Rechterpagina: Jackie
met Lucid (2009): zwijn
beschermt nieuw leven.
Exclusieve aanbieding voor Card-houders
Naar aanleiding van
‘Dulce Y Amargo’
heeft Jackie Sleper
een zeefdruk gemaakt,
in een oplage van 50.
De werken hebben
dezelfde afbeelding,
maar elk is met de hand
ingekleurd en bewerkt.
Prijs: €1500, inclusief
inlijsting. Speciaal voor
Elegance-lezers is deze
zeefdruk tijdens de
opening op 11 april
€1250. Elegance Cardhouders maken bovendien kans op een gratis
zeefdruk. Zie pagina
xxx.
6 | ELEGANCE
‘Als mensen mijn werk zien, zijn ze in eerste instantie verbaasd.
Na een tijdje worden ze geraakt. Ik denk door de intensiteit van
wat ik eigenlijk wil vertellen. Dan zeg ik altijd maar dat ik een
soort doorgeefluikje ben. Ik creëer niet, ik herschrijf datgene
wat er al is. Van vegertjes in de vorm van de drie gratiën met
blote borstjes maak ik een object zodat ze niet meer bij hun
borsten worden gepakt. Dit beeld bijvoorbeeld heet Shadow of
Life. Wat je ziet is een zwart kleutertje tussen lelies. Doodsbloemen. Het is bedoeld als waarschuwing. Dit gaat over het lot
van het Afrikaanse volk. Dat daar te weinig aan wordt gedaan,
verbeeld ik met dit Europese kindje met een zwarte huid. Met
op haar buik een gedicht dat ik schreef: “Ik vergeet je nooit.”’
Hoewel de onderwerpen soms heftig zijn, wil Sleper niet choqueren. ‘De kunst is dat je niet laat zien wat je wilt zeggen,
maar dat je laat voelen. Daarom gebruik ik veel symbolen die
verwijzen naar iets wat iedereen kan begrijpen. Als ik wil laten
zien dat wij de aarde kapotmaken, dan laat ik geen puinhoop
zien maar een wit zwijn dat een jong leven beschermt. Soms
voel ik de onmacht zo heftig dat ik moet huilen. Dat doe ik dan
ook. Ik heb altijd het gevoel dat iedereen vanuit het allerdiepste
mooi is. Vaak zit er maar één beslissende seconde tussen wat je
denkt en daadwerkelijk doet. Soms laat ik iets moeilijks liggen,
omdat ik er niet mee overweg kan. Dan heb ik toch spijt. Je
moet dingen niet met je mee torsen, maar ze uitdragen. Dat is
wat ik met mijn werk wil doen, maar ik ben er nog lang niet.
Over tien jaar pas. Dan heb ik het niveau dat ik wil bereiken.’ n
www.jackiesleper.com
Werk van Jackie Sleper zien?
‘Dulce Y Amargo’, 11 april-16 mei 2010, Galerie Animaux,
Rotterdam, www.animaux.nl.
‘Mining the World: Transforming a Culture into Art’, 7-9 april 2010,
22ste International Sculpture Conference, Londen,
www.sculpture.org.
a r t d i r e c t i o n : P e t r a J a n ss e n , S t u d i o B o o t
Doorgeefluik
‘Je moet dingen
niet met je mee torsen,
maar ze uitdragen’
ELEGANCE | 7

Download Report