Hervorming fiscaliteit. Aandachtspunten. Prof. Dr. Michel Maus 11-2-2014 Herhaling titel van presentatie 1 Grondslag van het fiscaal systeem - Doel belastingen: financiering van de openbare uitgaven - Belastingen zijn een aanvaardbaar gegeven…op voorwaarde dat de belastingheffing legitiem is - Gebrek aan legitiem vertrouwen = belangrijkste probleem van de huidige fiscaliteit - Machiavelli in Il Principe: De legitimiteit van de overheid wordt in belangrijke mate bepaald door de wijze waarop zij met de belastingheffing omgaat. 11-2-2014 Pag.2 Probleempunten huidige fiscaliteit - De hoge belastingdruk - De ongelijke verdeling van de belastingdruk - De complexiteit van het fiscaal systeem - De inningsproblematiek van de belastingheffing 11-2-2014 Pag.3 De hoge belastingdruk - België koploper inzake globale belastingdruk - Eurostat: 44,1% BBP - OESO: 44% BBP - België op plaats drie na Denemarken en Zweden - Hoge belastingdruk relatief - Quid pro quo fiscaliteit. - Hoge belastingdruk in ruil voor verzorgingsstaat - “Taxes are the prize we pay for a civilized society” ( Oliver Holmes ) 11-2-2014 Pag.4 De ongelijke verdeling van de belastingdruk - HET probleem van het huidig fiscaal systeem - If taxes are the prize we pay for a civilized society, then some of us are more civilized than others - Ongelijke verdeling van de belastingdruk leidt tot grote fiscale frustratie - Pervers effect van de lobbyfiscaliteit - Ongelijk belasten van schijnbaar gelijke fiscale feiten is dé stimulans voor fiscaal ontwijkend gedrag ( belastingontwijking + ontduiking ) 11-2-2014 Pag.5 De ongelijke verdeling van de belastingdruk - Probleem 1: de ongelijke verdeling van de globale belastingdruk - EC 29 mei 2013: “The Belgian taxation system relies disproportionately on direct taxes and contains loopholes that diminish its fairness.” - Cijfers Eurostat ( in % globale belasting ) - Directe belastingen - België: - EU: 37,2% ( nr. 8 EU ) 30,4% - Sociale zekerheidsbijdragen - België: - EU: 32,4% ( nr. 13 EU ) 31,1% - Indirecte belastingen - België: - EU: 11-2-2014 Pag.6 30,3% ( nr. 26 EU ) 38,6% De ongelijke verdeling van de belastingdruk - Probleem 2: de ongelijke verdeling van de individuele belastingdruk - Voorbeeld 1. De personenbelasting - Beperkte progressiviteit ( sterkste schouders zwaarste lasten ) - Overbelasten van arbeidsinkomsten - Belastingdruk alleenstaande: - Belastingdruk koppel + 2 kinderen: - Impliciete belastingdruk arbeidsinkomen: 56% ( nr. 1 OESO ) 41,4% ( nr. 3 OESO ) 42,5% ( nr. 2 EU ) - Niet belasten of het onderbelasten van inkomen uit vermogen - vast tarief op roerende inkomsten ( geen progressiviteit ) - Quasi geen belastingheffing meerwaarden op aandelen - Onderbelasten van inkomsten uit onroerend goed - Werkelijke huurinkomsten worden niet belast ( probleem K.I. ) - Overbelasten van inkomsten uit onroerend goed - Eigen gebruik wordt belast >< andere beleggingen ( vb. kunst, goud ) 11-2-2014 Pag.7 De ongelijke verdeling van de belastingdruk - Voorbeeld 2. De vennootschapsbelasting - Geen progressiviteit - Hoog belastingtarief 33,99% ( nr. 3 EU ) - Maar lage grondslag voor bepaalde vennootschappen - Aftrek voor octrooi-inkomsten - Notionele interestaftrek - Voorbeeld 3. De BTW - Algemeen BTW-tarief: 21% ( nr. 11 EU en EU-gemiddelde ) - Maar veel uitzonderingsregimes - 6% en 12%-tarief - Gevolg: relatief lage inkomsten - In % totale fiscale ontvangsten ( nr. 26 EU ) 11-2-2014 Pag.8 De ongelijke verdeling van de belastingdruk - Voorbeeld 4. De successierechten - Sterke progressiviteit - Opdeling van tarieven in functie van bloedverwantschap - Nog aanvaardbaar? - Absurde tarieven - 65% in Vlaanderen - 80% in Brussel en Wallonië - Tal van discriminerende uitzonderingsregimes ( superprivileges ) - Vb. erven van familiaal ondernemingsvermogen v/ erven van familiaal privévermogen - Cfr. Nederland: Rechtbank Breda, 13 juli 2012 - Cfr. Duitsland: Bundesfinanzhof, 27 september 2012 11-2-2014 Pag.9 De complexiteit van het fiscaal systeem - Einstein:”The hardest thing in the world to understand is the income tax.” - Juridische problematiek - Fiscale wetgeving moet “voorzienbaar” zijn EHRM, Shchokin 10 oktober 2010 en Serkov 7 juli 2011 - Voorbeelden van probleemgebieden: - De fiscale regionalisering Woonfiscaliteit Roerende fiscaliteit 11-2-2014 Pag.10 De inning van de belasting - België blijft slechte cijfers scoren op vlak van zwarte economie - Studie prof. Schneider 2013: - Zwarte economie België: - Zwarte economie Nederland: - Zwarte economie Frankrijk: - Zwarte economie Duitsland: 16.1% BBP 9,1% BBP 9,9% BBP 13% BBP - Willekeurig beleid wetgever, fiscus en parket leidt tot ongelijke behandeling belastingplichtigen - - Voorbeeld wetgever: - Transparantie: buitenlands roerend vermogen >< binnenlands roerend vermogen - Geen sanctie bij niet aangifte inkomsten < 2.500 euro Voorbeeld fiscus: - Regionale verschillen fiscale controle en fiscale sanctionering Voorbeeld parket: - Onbestaand gecoördineerd vervolgingsbeleid ( Omega Diamonds etc. ) 11-2-2014 Pag.11 Focus van de fiscale hervorming - Focus 1. Duidelijker aflijnen van fiscale bevoegdheden - Focus 2. Equilibreren van directe en indirecte fiscaliteit - Focus 3. Restaureren van de fiscale gelijkheid - Focus 4. Hervormen van de fiscale compliance 11-2-2014 Pag.12 Focus 1. Duidelijker aflijnen van fiscale bevoegdheden - Doorknippen van de onderlinge afhankelijkheid van fiscale bevoegdheden - Voorbeeld: afbouw van fiscale druk in de personenbelasting zorgt voor verhoging van fiscale druk op gemeentelijk niveau - Resoluut kiezen voor of tegen fiscale regionalisering - Tussenoplossingen met gemengde bevoegdheden zorgt voor enorme complexiteit - Cfr. wetsvoorstel fiscale staatshervorming Tussenoplossingen met gemengde bevoegdheden zorgt voor fiscale verlamming - Vb. Nederlands voorstel stimulering bouwsector 11-2-2014 Pag.13 Focus 2. Equilibreren van directe en indirecte fiscaliteit - Cfr. statistieken Eurostat - Shift inkomstenbelastingen naar consumptie/ecologie - - Afbouw BTW-gunstregimes Verhogen van de ecologische belastingdruk - België: 4,7% ( nr. 26 EU ) - EU: 6,2% - Brandstof - België: 2,5% ( nr. 26 EU ) - EU: 3,7% - Energie - België: 3% ( nr. 27 EU - EU: 4,7% Verhoging van “sin taxes” ( tabak en alcohol ) - België: 1,6% ( nr. 23 EU ) - EU: 2,3% 11-2-2014 Pag.14 Focus 3. Restaureren van de fiscale gelijkheid - Substantieel afbouwen van fiscale gunstregimes in ruil voor lagere algemene tarieven - - Brede fiscale grondslag laat lager algemeen tarief toe - “Inkomen = inkomen + omzet = omzet”-principe - Voorbeeld meerwaarden onroerend goed v/ meerwaarden aandelen, kunst, goud etc. Gunstregimes moeten uitzonderlijk ( en tijdelijk?) zijn en activerend werken - Notionele interestaftrek - Woonfiscaliteit - Dienstencheques - Shift van de belastingdruk op arbeid naar vermogen ( + consumptie/ecologie ) - Ook sociale zekerheidsbijdragen loskoppen van arbeidsinkomsten Lagere belastingdruk op arbeid = verhoogde koopkracht = stimuleren tot verwerven vermogen - Belangrijk in kader vergrijzingsproblematiek - Laat verhoogde fiscale druk op vermogensinkomsten toe 11-2-2014 Pag.15 Focus 3. Restaureren van de fiscale gelijkheid - Belasten van de realiteit ipv fictie - Probleem van belastingheffing op basis van kadastraal inkomen - Beleggen in onroerend goed versus beleggen in kunst, goud Probleem van belastingheffing op basis forfaitaire stelsels - Consequente keuze voor progressief of vlaktakssysteem - Progressiviteit als basisregel van het fiscaal systeem? Zo ja, consequent gaan toepassen - Vb. roerende en diverse inkomsten in de personenbelasting - Vb. vennootschapsbelasting - Vb. vererven van familiale ondernemingen in de successierechten 11-2-2014 Pag.16 Focus 4. Hervormen van de fiscale compliance - Herstel van de relatie tussen de belastingplichtige en de fiscus - Conflictmodel v/ consensusmodel Fiscale transparantie in ruil voor fiscale rechtszekerheid Cfr. voorstellen werkgroep Fiscaal Correct - Transparant en rechtszeker controlemodel - Transparant en rechtszeker sanctiemodel - Terugdringen zwarte economie tot niveau buurlanden moet doelstelling zijn, om de globale belastingdruk te kunnen verlagen 11-2-2014 Pag.17
© Copyright 2025 ExpyDoc
