hier downloaden

ON
N
SE
>
AV
.R
RE
UC
RO
EB
R
CL
OS
ST
-M
AR
TIN
PA
GÉ
e
R.
L.
DE
LH
O
VE
L’U
RB
AN
R. D
E
S
MA
N
AV
.L
.D
R.
DE
SR
AN
CH
ISE
S
EN
EN
S
OR
TS
EN
RG
SE
T
AV
.D
S- Q
UIN
KÈ
EN
ER
ER
IV I
VE
D
ES
L’É
GL
IS
R.
>
DE
z
EZ
T
AER
R. F
. BE
ECK
L’AN
CIE
NP
RES
BYT
ÈRE
a
M.
a CLOS DU
HE
LLI z
NC
>SIPPELBERG
KX
ARL
E
J.B.
VA
N
ANG
R. P
AV.
CH
RU
E
R. A
. ET
G.
A.
R.
J.
D
BEK
R. D
E
E
ISM
VER
NO
S
AV. DE VILLEGA
D
>
AB
EEL
S
VA
AV.
!
è
§ (
R. DES A
MA
& é
RYL
LIS
@
R.
>
R. R
.
CHŒUR
C
R.
Q
RC
LE
C
LE
EF
ER
AEK
ESM
DEM
EC
OC
K
ç. DUVERT
>
>
.D
E
GR
L.
R.
AV
CIM. DU
ETI
ÈRE
R. A
DE
EK
E
TIN
RB
J.
R.
OV
E
YP
DR
È
R. Z
E
)
ç
R.
CH
.M
OE
NS
T-M
AR
AV
.V
AN
à
R. D
ES
CL
ÉM
AT
ITE
S
H
.M
AZ
AV
ZA
.V
ER
DI
TH
UI
AV
.V
.R
IE
M
OO
R.
K.
ME
RT
EN
S
EN
EK
RV
AV. J. S. BA
C
OR
ROND-POINT
DE LA LIBERTÉ
>
AV. DES N
EUF P
ROV
INC
ES
R.
H.
M
EU
W
IS
A RÉF
EL
AV. D
ET
W
LO
.
R. V
INT
DRÈV
KE
DE
VAN
Arlette Verkruyssen
directeur général de Bruxelles Développement urbain,
Service public régional de Bruxelles
-QU
LLE
E
R.
Pour le jeu de piste, nous vous emmenons
dans la pittoresque
AV.
DE
CH
TE
ARL
cité-jardin Heideken.
RM
ES
Départ : avenue Charles-Quint, angle de l’avenue de Villegas
Arrivée : avenue des Gloires Nationales
Durée : environ 2h00
ME
S
DE
IER ÈRES
T
N Y
SE RU
B
Tout au long de la première promenade, nousMAIL
restons dans
E DE HONGparcours
l’ombre de la basilique.
nous fait découvrir des
RIE
R. MARINotre
habitations bourgeoises et des hôtels de maître de la première
R. MCharles-Quint,
moitié du XXe siècle. Rendez-vous ensuite à l’avenue
ARI
ED
EH
devant quelques intéressants immeubles à appartements,
ON
GRI
E
pour le départ du second parcours
ﬁ
l
duquel
nous
pourrons
AV. CHARau
LES-Q
UINT
admirer des habitations à bel-étage, deux fermes et visiter
l’ancien cimetière et un quartier datant de l’entre-deux-guerres.
SQU
CEN
BE
ER
OV
RV
Dans la première partie, vous découvrirez
tout a commencé
PLACE DEcomment
LA
REINE
avec un hameau blotti autour de
laPAOLA
chapelle Saint-Martin,
au milieu d’une vaste zone de tourbières et de marais. Vous en
A
apprendrez
sur les habitants du château de Rivieren
IRdavantage
AT
US
R
DES
et comment,
pendant
des
siècles, ils
ont fait CLOS
la pluie
et le
VENELLE
DE
MUSICIENS
VIVALDI
V.
beau Atemps.
Saviez-vous, par exemple,
que l’urbanisation
de
la commune n’a vraiment démarré que dans les années 1930,
lors de l’aménagement de l’avenue Charles-Quint, ou encore
que l’on faisait jadis de la radio à la maison communale ?
DE LA
ÈVE
DR
DRÈVE DU
CHÂTEAU
AN
.V
AV
DE
LD
. SMA
AV. M
A
CLOS J.
WAGNER
B
RE
é
2. Retour vers le futur
CLOS E.
NEUBERGER
.
DE
à
N
AN
R. V
RT
ET collection « à la carte » compte à Bprésent
AE
Avec Ganshoren,Hla
O
O
R
. à l’ombre
dix-huit numéros. Cette commune, avec ses cités-jardins
R. A
des tours d’habitation, ne vous incite pas d’emblée
à flâner?
KE
Muni(e) de cette carte- promenade, nul doute que Nvous lui
porterez désormais un regard différent.
R
Bonne promenade !
D
SQUARE DES
AV
.D
ORIFLAMMES
AV
. H . F EUILLI E NES GL
OIR
GE
ES N
ATI
ON
ALE
S
SQUARE DES
PRIVILÈGES
VEN
AV. BEETHO
@&
E
PE
. J.
V
A
ON
CH
ÂT
EA
U
SQUARE DE
LA DILIGENCE
AV. BROUSTIN
JO
RO
HÊT
.
AV
RSE
IVE
UN
ION
OSIT
L’EXP
AV. DE
DR
ÈV
ED
U
. DE
.M
AV
Découvrez les trésors du petit patrimoine qui
nous entoure. Parcourez des coins inconnus.
Suivez l’itinéraire et n’hésitez pas à jouer !
Avec cette collection de cartes-promenades
richement illustrées, les communes bruxelloises
sont passées à la loupe. Un carnet à emmener en
balade ou à consulter chez soi.
z
a
y
)
t
NGTS
V
E
ATR I ç !è §
S QU RES
DE
>
sur votre commune
VE
e
ON
UTI
STIT
ON
LA C
>
r
à la carte: un nouveau regard
Ganshoren à la carte
T
OS
e
AV.
J. S
ERM
V
R.
PR
IN
CE
BA
UD
OU
IN
CL
OS
ST
-M
AR
TIN
R. D
E
T
KX
INT
R.
F.
VE
RV
AE
CK
N
SE
R.
DE
SR
AN
CH
ISE
S
OR
EN
TS
RG
EN
SE
R.
L’UR
BAN
ISM
E
S
MA
N
R.
L.
M
AT
HE
YS
LIS
ES
T-M
R.
DE
L’É
G
R. D
ES
CL
ÉM
AT
ITE
S
R. F
. BE
ECK
CLOS DU
SIPPELBERG
INC
DE
AV.
LL
AE R
HE
>
M.
SIM
PSO
N
N
JEA
DUC
ET
R.
R. G
.
E
R. AU BOIS
Ganshoren
à la carte
QU
A.
HO
EL
L. D
ANG
R. P
AV.
CH
AR L
ES -
R.
L’AN
CIE
NP
RES
BY T È RE
Départ : avenue des Gloires Nationales
Arrivée : avenue du Duc Jean
Durée : environ 1h30
DU
AV.
R. D
ES
AMARY
LLIS
R. D
E
D
A
>
QU
INT
1. Farandole de styles
PA
GÉ
T
ON
LIM
ES-
EZ
P OP
ARL
AB
EEL
S
J.
D
D.
AV.
DE
Promenades
RU
J.B.
VA
N
E
BEK
VER
ON
R. R
.
R.
G
E
LL
SE
RM
F
AV.
CH
EC
OC
K
U
. D ERT
CH UR V
CŒ
A.
R.
NO
TE
R. A
.D
S
AV. DE VILLEGA
DE
DE
HO
NG
RIE
AV
CIM . DU
ETIÈ
RE
VA
AV.
R.
Ganshoren à la carte
EE
AV. CHARLE
S-QU
INT
ER
AEK
ESM
DEM
R. M
ARI
E
. L.
MAIL
R. MARIE DE HONGRIE
TIONALES
ES NA
OIR
GL
S
E
Les solutions du jeu (pages centrales). Dans le sens des aiguilles d’une montre en commençant
par le coin supérieur gauche : 5A, 6F, 9K, 2D, 10J, 4B, 11I, 8H, 1E, 7G, 3C.
ST
R.
L.
M
AT
HE
YS
ST
R.
N
N
M
AZ
ZA
VE
LN
RD
ILN
GR
R.
ST
F. B
EEC
KM
AN
SST
R.
>
EM
AT
IS
CL
L.
ST
R.
EN
STE
DEB
OUW
STR
.
SR
e
OE
M LN
LA
ND
LL N
.
.
ARE
z
R
TST
RK
.
R.
AER
KEI
ZE
ST
G
PAN
- R.
A.
a
EN
M.
aSIPPELBERGHE z
LL
INC
> GAARDE
K
TR
R.
ELN
EP
AST
OR
IES
T
XS
PA
GÉ
ST
BEK
OU
D
EZ
VER
DE VILLEGASLN
!
è
§ (
AMARY
LLIS
& é
SEN
STR
.
@
CI
JN
SS
TR
.
O
VAN
>
V
D
RE
NS
SO
R. A
BEE
LSS
TR.
.
KÈ
UC
RO
DE
B
.
US
.
J.B.
VA
N
ST
-M
AR
TIN
US
GA
AR
DE
TR
VR
IJD
OM
ME
NS
TR
.
KS
EA
CO
C
NT
>
>
DE
SE
RG
>
A.
>
KER
KH
OF
LN
LE
G.
J.
DR
U
TIN
)
N
QL
RC
E
CL
.
TR
KE
R
TR.
ERS
AEK
SM
ME
DE
L.
S
EF
RE
EG
LN
LN
DR
IER
EN
RI V
DE
J
.D
OV
ER
BE
KE
ZEY
PS
TR
.
RE
EEF
CH
.M
OE
NS
ST
R.
KS
TR
VA
N
à
çOEN-HART WEG
ELL
N
GSLN
VRIJHEIDSROTONDE
EEU
SQ
H.
M
EU
W
ISS
TR
.
ORMIN
HERV
ç
K AR
REEF
AD
EP
R.
ST
ET
W
O
V. L
LN
KASTEELD
SIN
T-M
AR
HE
>
EN
BE E THOV
Vertrek: Keizer Karellaan, hoek Villegaslaan
A Aankomst: Landsroemlaan
Duur: ongeveer 2u00
ID
R.
ST
EN
Arlette Verkruyssen, directeur-generaal van Brussel
Stedelijke Ontwikkeling, Gewestelijke Overheidsdienst Brussel
é
PRIVILEGIENSQUARE
L
L.
DE
LH
OV
ES
TR
RO
DS
LA N
WAGNERGAARDE
VE K
DER
R.
@N &
R.
V.
RI
E
ON
LN
AV.
J. S
ERM
EM
LN
LN
K.
ME
RT
EN
SS
TR
.
ST
J. S. BACH
LN
TH
UI
SE
NL
ST
-M
GA AR
AR TIN
DE US
-
S
BOU
WST
R.
STE
DE-
PR
IN
SB
OU
DE
W
IJN
ST
R.
TR
.
NS
SE
VR
IJD
OM
ME
NS
TR
.
SO
RE
N
RG
EA
NT
SE
NEG
EN
PR
OV
IN
EN
KE I
ZER
ORIFLAMMENSQUARE
EL
FE U LIEN L N LAN
IL
DS
RO
GES
à
N
GSL
LIN
TEL
V
RED
KEU
NS
TOO
DTEN
WEREL
H.
E
EK
RB
VE
EK
ST
EF
NO
VA
ER V
E. NEUBERGERGAARDE
V
ALLN
M. SM
MALIEPLEIN
Tijdens de eerste wandeling blijven we in de
schaduw
HONGARIJlangs
IA VANtocht
MAReen
ELN
van de basiliek voor
burgerwoningen
en herenhuizen uit de eerste helft van de 20ste eeuw.
MA
RIA
Daarna afspraak op de Keizer Karellaan bij enkele
VAN
HO
NG
interessante flatgebouwen voor de start van het tweede
ARI
JE
parcours langs bel-etagewoningen, twee boerderijen, een LN
KEIZER KAR
ELLNhet interbellum.
halte aan het oude kerkhof en een wijk uit
DE
RE
2. Back to the future
KONINGIN
In het eerste deel leest u hoe alles
begon met een gehucht
PAOLAPLEIN
rond de kapel van Sint-Maarten gelegen te midden van een
uitgestrekt heide- en moerasgebied. U komt meer te weten
N
over de Ibewoners
van het kasteel de
Rivieren en hoe zij
AL
VIVALDIMUZIKANTENTR
A
S
STEEG u trouwens
hier eeuwenlang
de
plak
zwaaiden.
Wist
U
GAARDE dat
R
de verstedelijking pas goed op gang kwam in de jaren 1930
bij de aanleg van de Keizer Karellaan en dat er vroeger
radio werd gemaakt in het gemeentehuis?
ON
LD
POSTKOETSSQUARE
BROUSTINLN
NG
.
R
H
TST
Met Ganshoren erbij
telt de reeks ‘a la carte’ nu achttien
ER
BA
O
O
nummers. Lijkt deze gemeente waar tuinwijken in deA. Rschaduw
staan van woontorens u niet meteen een aantrekkelijke
plek
R.
voor een wandeling? Met deze wandelbrochurein de hand
VA
zal u haar ongetwijfeld anders gaan bekijken.
N
Veel wandelplezier!
IGB
CHT
TA
EE
JO
DE
M.
ST
y
N
KA
M
OO
EB
R
E
PE
Voor de zoektocht nemen we u mee
DE naar de pittoreske
ND
ER
tuinwijk ‘Het Heideken’.
M
a
)
ç !è §
EUKENLN
ETL
t
z
DW
LN
>
EM
LN
ES
CI
D
VAN
V
e
r
Bekijk uw gemeente met nieuwe ogen, ontdek al
de pareltjes van het erfgoed dat u dagelijks
omringt, leer ongekende hoekjes kennen,
volg het parcours en speel het spel mee.
In deze collectie worden de Brusselse gemeentes
in de kijker gezet in een rijk geïllustreerde en
praktische wandelbrochure, waarmee u op stap
kan gaan of die u gezellig thuis kan doorbladeren.
ET
e
N
GRO
.
R.
>
ST
à la carte: uw gemeente in de kijker
T
OS
Ganshoren à la Ecarte
RO
F.
VE
RV
AE
CK
IN
US
K
ECK
MA
NSS
TR.
F. B
E
SIPPELBERGGAARDE
LN
KX
J AN
INC
G. S
IMP
SON
STR
.
TOG
LL
.
BOSSTR
ARE
LLN
HE
T R.
.
TR
R
TST
ER
K
M.
E
OV
LH
E
L. D
AE R
KEI
Z
EN
DE
PAS
TOR
IES
Vertrek: Landsroemlaan
Aankomst: Hertog Janlaan
Duur: ongeveer 1u30
G
PAN
A.
Ganshoren
SIN
T-M
AR
T
.
CL
EM
AT
ISS
TR
OU
V
A
HE R
AMARYLL
IS
STR SEN.
N
KEL
.
R.
>
A RE
LLN
TR
à la carte
CI
JN
SS
TR
.
1. Een waaier van stijlen
ST
>
R. A
BE
STR ELS.
PA
GÉ
R.
TLN
ON
PLIM
ES
.
ST
RBE
ND
TR
EZ
J.B.
VA
N
O
D. P
MO
NOE EG
GR RTW
HA
Wandelingen
RU
OVE
ER
CO
C
KS
DE VILLEGASLN
KE I
ZER
K
DE
N
SL
ND
A.
L
J.
D
VAN
DE
JEL
N
KERK
HO
FL
N
G.
R.
KEIZER KAR
ELLN
Ganshoren à la carte
ON
GA
RI
ST
MA
RIA
VAN
H
TR.
ERS
AEK
SM
ME
DE
MALIEPLEIN
MARIA VAN HONGARIJELN
De oplossingen van het spel (zie middenpagina’s). In wijzerzin, te beginnen in de linkerbovenhoek:
5A, 6F, 9K, 2D, 10J, 4B, 11I, 8H, 1E, 7G, 3C.
Ganshor en à la carte
Wijk in de kijker
.
BOSSTR
N
INGSL
ORM
HERV
VRIJHEIDSROTONDE
R.
T
TS
BR
N
BA
AI
EL
ÈR
CK
BR
OU
DE
L.
R.
R.
ST
RK
KE
US
.
VA
E
ER
L.
M
AT
HE
YS
ST
R.
ST
-M
AR
TIN
US
-G
AA
RD
E
F.
V
.
N
NL
UI
SE
TH
IE
LN
ON
ML
N
LAN
DS
R
ERM
N
ETL
OE
DW
DE
LH
OV
ES
TR
.
L.
R.
STR
V.
R
DEB
OUW
STR
.
ST
SON
N
GRO
ELL
N
KX
PR
IN
SB
OU
DE
W
IJN
ST
R.
TR
NS
SE
EN
VR
IJD
OM
ME
NS
TR
.
OR
TS
AN
GE
SE
R
STE
MA
NSS
TR.
EC K
F. B
E
SIPPELBERGGAARDE
INC
LN
LL
CK
ST
TIN
T-M
AR
ST
R.
CL
EM
AT
IS
IMP
R.
TST
KAR
HE
TLN
G. S
JAN
M.
ON
TR.
R.
R.
PLIM
I ES
ST
ST
AER
ER
PAS
TO
R
PA
GÉ
O
D. P
CI
JN
SS
TR
.
EZ
TOG
EN
RU
G
PAN
A.
J.
D
J.B.
VA
N
HER
AMARYL
LISS
ENS
TR.
KEI
Z
Back to the future
SIN
.
OU
DE
N
TR
R. A
BEE
LSS
TR.
SEL
JET
KS
R.
CO
C
NST
LN
LE
EKE
ARE
L
G.
HEID
ZER
K
LN
GS
LIN
EL
ST
ON
TO
EN
DT
EL
ER
W
.
DE
KER
KH
OF
LN
ARTWE
N-H
G
OE
GR
KEI
TR
N.
QL
RC
E
CL
N
KEL
RBE
OVE
ES
J
EL
N
VAN
ND
A.
DE VILLEGASLN
ER
IJD
T
OI
HO
.
TR
JEL
N
OV
ER
BE
K
S
EF
RE
EG
TR.
ERS
AEK
SM
ME
DE
L.
KEIZER KAR
ELLN
ON
GA
RI
VA
N
.D
.
TR
TS
WE
O
L
V.
ZEY
PS
TR
.
R.
ST
N
R.
H.
M
EU
W
ISS
CH
TR
.M
.
OE
NS
ST
R.
AV.
J. S
T
NS
KE
ID
MUZIKANTENGAARDE
MA
RIA
VAN
H
MO
R.
EEUWFEESTSQUARE
AD
EP
MARIA VAN HONGARIJELN
ND
R.
M
AZ
ZA
VE
LN
RD
ILN
REEF
DE R
RV E
NDE
J. S. BACH
LN
KASTEELD
WAGNERGAARDE
HE
HOME SWEET HOME!
N
ENL
BE E THOV
IVIEREN DREEF
ALLN
M. SM
Een wandeling langs burgerwoning,
herenhuizen en appartementsgebouwen…
in de schaduw van de basiliek.
Duur: ongeveer 1u30
GEMEENTEST
LN
ST
K.
ME
RT
EN
SS
TR
.
NEG
EN
PR
OV
IN
PRIVILEGIENSQUARE
OM
BO
RE
EE
EF
TENDRE
CH
GESLA
E. NEUBERGERGAARDE
MALIEPLEIN
DE
N
N
EN
VIVALDISTEEG
R
LN
LN
KE
BE
ER
OV
EK
N
AL
H . F EUILLI E N
Een waaier van stijlen
SL
ING
ELL
ER V
IR
AT
US
EF
ORIFLAMMENSQUARE
N
VA
ST
RT
AE
OB
O
R
A.
R.
VA
KONINGIN
PAOLAPLEIN
RE
EL
E
TV
P
R.
HE
LD
NG
ST
O
RO
LN
ES
CI
D
VAN
De vallei van Molenbeek-Pontbeek
Het dorp Ganshoren
De Heyde en de Zeyp,
de gemeentelijke weiden
De Tuinwijk Heideken
Twee residentiële ensembles:
de BAM-wijk en de Albert I-wijk
Van de gezinswoning tot het torengebouw
Tussen twee stadssnelwegen
Het plateau van de Sippelberg
De ‘gaarden’, stedenbouwkundige
buitenbeentjes
POSTKOETSSQUARE
EUKENLN
HTIGB
TAC
EE
NST
TOO
DTEN
WEREL
ST
JO
DE
M.
KA
F
REDREE
KEU
BROUSTINLN
Meer weten?
• LELOUTRE, G., LIONNEZ, H., Ganshoren tussen stad en natuur, Brussel Stad van Kunst
en Geschiedenis, 52, Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Brussel, 2013.
• MEGANCK, M., GUILLAUME, A., Atlas van de archeologische ondergrond van het Brussels
Gewest, 20, Ganshoren, Directie Monumenten en Landschappen en de Koninlijke Musea
voor Kunst en Geschiedenis, Brussel, 2009.
• PERICHON, A., Ganshoren, Guides des communes de la Région bruxelloise, CFC-Éditions,
Brussel, 2002.
We vertrekken in de Fifties, duiken dan een
nog verder verleden in, in het groene hart van
Ganshoren en belanden uiteindelijk in een wijk
uit de Charlestontijd.
Duur: ongeveer 2u00
LA
ND
SRO
EM
LN
Ganshoren
à la carte
Ganshoren, een gemeente
met veel gezichten
Ooit was Ganshoren een landelijk
gehucht dat afhing van het Kasteel de
Rivieren en de heren van Jette-Ganshoren.
De bewoners deelden de gemeentelijke
weiden met de boeren van Jette, en zijn
kapel hing af van de parochiekerk van Jette.
Begin jaren 1830 eisten de bewoners hun onafhankelijkheid
op, zowel op religieus als administratief vlak, en in 1841 werd
Ganshoren een autonome gemeente. Er werd hoofdzakelijk
vee- en groenteteelt bedreven. De gemeente telde een
duizendtal inwoners, die regelmatig de windmolen op de
heuvel van de Sippelberg gebruikten.
Het keerpunt in de geschiedenis van Ganshoren kwam tijdens
het bewind van Leopold II, toen de verstedelijking van het
plateau van Koekelberg begon. Vanaf 1880 werd het uitzicht
van de gemeente ingrijpend gewijzigd door de nieuwe wijken
die stedenbouwkundige Victor Besme ontwierp. Maar hoewel
de oude rurale en agrarische kern geleidelijk verdween,
bleven de halfnatuurlijke zones deels bewaard. De aanleg
van de Keizer Karellaan in de jaren 1930 en de opening van
grote verkeersassen in de jaren 1950 maakten van Ganshoren
definitief een stedelijke gemeente.
Ganshoren telt momenteel ongeveer 23 000 inwoners. Trouw
aan haar geschiedenis is de gemeente nu tegelijk landelijk en
residentieel, oud en modern, en uitzonderlijk groen, en ze kan
bogen op een rijk maar weinig bekend erfgoed. Hoegenaamd
niet de slaapstad waarvoor velen Ganshoren aanzien.
Redactie, opzoekingen en iconografie
Anne-Marie Pirlot
Adviescomité
Pascale Ingelaere, kabinet van de Minister-President
Christophe de Wannemaeker en Philippe Libert
van de gemeente Ganshoren
Coördinatie
Paula Dumont, Directie Monumenten en Landschappen
Herlezing
Reinout Labberton, Harry Lelièvre, Directie
Monumenten en Landschappen
Koen Raeymaekers
Andere illustraties
Archieven van de gemeente Ganshoren
Alfred de Ville de Goyet © GOB
Algemeen Rijksarchief
Archives d’Architecture Moderne
Kaarten: Brussel Urbis ®© – Distributie CIBG,
Kunstlaan 20, 1000 Brussel
Marcel Vanhulst © GOB
Verzameling Belfiusbank – Académie royale
de Belgique – © ARB-GOB
Verzameling Graafschap Jette
Wim Robberechts © GOB
Met dank aan
Het college van Burgemeester en Schepenen
van de gemeente van Ganshoren
Grafische vormgeving
www.generis.be
Drukwerk
IPM Printing
© Gewestelijke Overheidsdienst Brussel, Brussel Stedelijke Ontwikkeling Directie Monumenten en Landschappen,
CCN – Vooruitgangstraat 80 – 1035 Brussel – verantwoordelijke uitgever Arlette Verkruyssen, Directeur-generaal
Wettelijk depot D/2014/6860/006. Deze wandelbrochure wordt gratis verspreid.
Ganshoren
à la carte
De vallei van Molenbeek-Pontbeek
De eerste inwoners van het gehucht Ganshoren
vestigden zich in de valleien van de Molenbeek en
haar zuidelijke zijrivier, de Pontbeek. De moerasachtige
weiden en vochtige zones waren ideaal voor
landbouw en veeteelt. Tot midden 19de eeuw
bleef het dorp hoofdzakelijk ruraal en agrarisch,
en het voorzag Brussel van groenten en hop.
GSLN
ORMIN
HERV
VRIJHEIDSROTONDE
R.
H.
M
EU
W
ISS
CH
TR
.M
.
OE
NS
ST
R.
R.
ST
NT
BA
AI
ÈR
OU
CK
BR
DE
L.
R.
R.
ST
RK
KE
US
VA
E
ER
F.
V
L.
M
AT
HE
YS
ST
R.
ST
-M
AR
TIN
US
-G
AA
RD
E
PR
IN
SB
OU
DE
W
IJN
ST
R.
R.
ST
EN
NS
VR
IJD
OM
ME
NS
TR
.
.
R
N
NL
SE
UI
TH
IE
ON
ML
N
LAN
DS
OE
TLN
ERM
L.
WE
DE
LH
OV
ES
TR
.
V.
R
RE
SO
NT
EA
RG
DEB
OUW
STR
.
MA
NSS
TR.
EC K
STR
ND
R.
CK
ST
TIN
T-M
AR
SE
R.
ST
EM
AT
IS
CL
F. B
E
STE
ST
SON
GRO
ELL
N
KX
LN
SIPPELBERGGAARDE
INC
TLN
IMP
JAN
LL
ON
G. S
.
KAR
HE
PLIM
TR.
R
TST
ER
M.
R.
AER
KEI
Z
EN
I ES
R.
TOG
A.
PAS
TO
R
ST
ST
HER
AMARYL
LISS
ENS
TR.
EZ
PA
GÉ
O
D. P
CI
JN
SS
TR
.
J.B.
VA
N
G
PAN
De Heyde, een tiental hectaren heide, was bestemd
voor de inwoners van Ganshoren en Jette. De Zeyp, een
vochtig moerasgebied, lag naast het Kasteel de Rivieren.
Het onderhoud en de drooglegging door middel van
afvoerkanalen vielen ten laste van de gebruikers.
SIN
.
OU
DE
N
SEL
JET
TR
R. A
BEE
LSS
TR.
.
STR
KS
N
EKE
CO
C
HEID
DE
N
Deze twee gemeentelijke graslanden of ‘meenten’,
die de hertog van Brabant in 1229 aan de dorpelingen
gaf, dienden hoofdzakelijk als weiland.
LN
GS
LIN
EL
ST
ON
TO
EN
DT
EL
ER
W
A.
RU
KEL
LN
G
J.
D
RBE
ARE
L
L
CQ
OVE
.
ZER
K
N.
ER
CL
E
.L
R.
ST
JD
TI
OI
HO
.
TR
KEI
TR
J
EL
N
VAN
ES
OV
ER
BE
K
KER
KH
OF
LN
ARTWE
N-H
G
OE
GR
DE VILLEGASLN
ND
JEL
N
ZEY
PS
TR
.
S
EF
RE
EG
TR.
ERS
AEK
SM
ME
DE
L.
ER
ON
GA
RI
VA
N
.D
R.
ST
ET
OW
V. L
EL
N
BR
LN
AD
EP
AV.
J. S
T
NS
KE
De Heyde en de Zeyp,
de gemeentelijke weiden
R.
M
AZ
ZA
VE
LN
RD
ILN
EEUWFEESTSQUARE
IVIEREN DREEF
J. S. BACH
LN
RV E
NDE
KEIZER KAR
ELLN
REEF
ID
HE
N
ENL
KASTEELD
WAGNERGAARDE
MUZIKANTENGAARDE
MA
RIA
VAN
H
MO
BE E THOV
In 1795, tijdens de Franse bezetting, werd het dorp
Ganshoren administratief aan de gemeente Jette
gehecht. Het duurde tot 1841 voordat Ganshoren
een autonome gemeente werd.
GEMEENTEST
R.
LN
ALLN
M. SM
MARIA VAN HONGARIJELN
PRIVILEGIENSQUARE
M
OO
DE R
NEG
EN
PR
OV
IN
ST
K.
ME
RT
EN
SS
TR
.
E. NEUBERGERGAARDE
MALIEPLEIN
ND
N
N
EN
VIVALDISTEEG
DE
LN
LN
KE
BE
ER
OV
EK
N
AL
RU
H . F EUILLI E N
N
VA
ST
RT
AE
OB
RO
A.
R.
R.
ER V
TIR
SA
EF
ORIFLAMMENSQUARE
SL
ING
ELL
EB
ER
PE
VA
KONINGIN
PAOLAPLEIN
RE
EL
ER
TV
LN
ES
CI
D
VAN
HE
LD
NG
T
S
OO
POSTKOETSSQUARE
EUKENLN
HTIGB
TAC
EE
EF
TENDRE
CH
GESLA
ST
JO
DE
M.
KA
De geschiedenis van Ganshoren is nauw verbonden
met die van Jette. In de 12de eeuw lag het gehucht rond
de Sint-Martinuskapel, die van de Sint-Pieterskerk van
Jette afhing. Ten noorden van de dorpskern verrees het
Kasteel de Rivieren, sinds de 13de eeuw de zetel van de
heerlijkheid Jette-Ganshoren. In 1654 werd de heerlijkheid
een baronie, en in 1659 het graafschap Sint-Pieters-Jette,
waarvan het gezag zich uitstrekte over Jette, Ganshoren
en de heerlijkheden van Hamme, Relegem en Bever.
F
REDREE
KEU
NST
TOO
DTEN
WEREL
BOSSTR.
Nu zit de Molenbeekvallei geprangd tussen
de spoorlijnen Brussel-Gent en BrusselDendermonde. Een deel van deze groene
ruimte is als landschap beschermd en
staat in verbinding met het Koning
Boudewijnpark; het vormt een
geheel van halfnatuurlijke
landschappen dat een
honderdtal hectaren groot is.
Het dorp Ganshoren
BROUSTINLN
LA
ND
SRO
EM
LN
Het was op een deel van de Heyde dat later de tuinwijk
Heideken werd gebouwd.
Een middeleeuws kasteel: Kasteel de Rivieren
wijzigingen aan het gebouw aanbracht. Ook
zijn zoon bleef verfraaiingswerken uitvoeren.
Zo kreeg de toren een dak bekroond door een
bol onder een windwijzer met de wapens van
Kinschot; op de benedenverdieping werd een
grote staatsiesalon ingericht en achteraan
werd een woongebouw toegevoegd.
In de 12de eeuw was het Kasteel de Rivieren
nog een stenen donjon die de hertog van
Brabant in de Molenbeekvallei had gebouwd
en die een hoofdzakelijk defensieve en
militaire functie had. Het kasteel lag in het
hart van een domein van 10 hectare en
behoorde toe aan ridder Clutinck, voordat
het via huwelijk overging op de familie van
de heren de Rivieren d’Aerschot, die het
domein zijn naam gaf.
Na verscheidene veranderingen van eigenaar
(de families van Winckele, Stoop, van der Eycken,
de la Marcelle, de Tassis), werd het domein
in 1628 gelegateerd aan ridder François van
Kinschot, kanselier van Brabant, die verscheidene
Begin 18de eeuw kwam het Kasteel de
Rivieren uiteindelijk in bezit van de familie
de Villegas uit Sint-Pieters-Jette. In 1903 en
1910 werd het door twee branden zwaar
beschadigd, maar het werd gerestaureerd.
De familie de Villegas beheerde het domein
tot aan de verkoop ervan begin jaren 1970.
Het behoort thans toe aan een maatschappij
die er private evenementen organiseert. Het
kasteel en het park werden in 1983 beschermd.
Ganshoren
à la carte
Twee residentiële ensembles:
de BAM-wijk en de Albert I-wijk
.
BOSSTR
De BAM-wijk, genoemd naar de bouwpromotor, was de
eerste wijk die na de Tweede Wereldoorlog werd gebouwd.
Hij bestaat uit 144 eengezinswoningen van één verdieping
ontworpen door architecten T’Sas en Bautier. Ze hebben
allemaal iets speciaals gemeen: een centrale schoorsteen
die voor een betere warmteverspreiding moet zorgen. De
vier hectare grote wijk werd op 3 juli 1954 ingehuldigd en
heeft zijn gemoedelijke sfeer en zijn homogeniteit altijd
kunnen bewaren.
EEUWFEESTSQUARE
ID
VRIJHEIDSROTONDE
R.
H.
M
EU
W
ISS
CH
TR
.M
.
OE
NS
ST
R.
R.
ST
NT
BA
AI
ÈR
OU
CK
BR
DE
L.
R.
R.
ST
RK
KE
US
VA
E
ER
L.
M
AT
HE
YS
ST
R.
ST
-M
AR
TIN
US
-G
AA
RD
E
F.
V
.
R
N
NL
SE
UI
TH
IE
V.
R
ON
ML
N
LAN
DS
OE
TLN
ERM
L.
WE
DE
LH
OV
ES
TR
.
BROUSTINLN
LA
ND
SRO
De Sint-Martinuskerk (arch. Jean Gilson, 1971)
De eerste kapel, die
aan Sint-Martinus
was toegewijd, hing
van de parochie SintPieters-Jette af en
dateert wellicht van
de 12de eeuw. In de
14de eeuw, tijdens de
Brabantse Successie
oorlog (1356-1357),
werd ze vernield en
heropg ebouwd. In
1835 werd ze tot parochiekerk verheven. In
1853 besliste de kerkfabriek de middel
eeuwse kapel te vervangen door een kleine
neogotische kerk ontworpen door architect
Louis Spaak (1804-1893). Ze werd in 1974
afgebroken toen de François Beeckmansstraat
werd verbreed.
De huidige Sint-Martinuskerk werd in 1971 op
het Koningin Fabiolaplein gebouwd. Ze is een
monumentaal werk van architect Jean Gilson.
De opvallende trapeziumvormige gevel is
versierd met een groot bas-reliëf in keramiek.
Het is een ontwerp van de Poolse kunstenaar
Zygmunt Dobryzcky (1896-1970) en evoceert
het thema van de liefdadigheid, verwijzend
naar de heilige Martinus. Boven aan het
gebouw zijn de klokken in de gevel ingewerkt.
Het schip, waarvan de trapeziumvorm aan
die van de gevel herinnert, wordt geritmeerd
door twaalf gebeeldhouwde zuilen in ruw beton
die de twaalf apostelen voorstellen (beeld
houwer de Jonckheere, naar Z. Dobrzycki).
La lumière, een immens niet-figuratief
bas-reliëf van de kunstenaar Frédéric Geilfus
(1970), versiert de muur van de koorafsluiting.
ND
R.
PR
IN
SB
OU
DE
W
IJN
ST
R.
R.
ST
EN
NS
DEB
OUW
STR
.
MA
NSS
TR.
EC K
VR
IJD
OM
ME
NS
TR
.
RE
SO
NT
EA
RG
SE
R.
ST
EM
AT
IS
CL
F. B
E
STE
ST
STR
GRO
ELL
N
KX
LN
SIPPELBERGGAARDE
INC
SON
JAN
LL
TLN
IMP
.
KAR
HE
ON
TR.
PLIM
G. S
TOG
M.
R.
R
TST
ER
I ES
R.
AER
KEI
Z
EN
PAS
TO
R
ST
ST
G
PAN
A.
EZ
PA
GÉ
HER
AMARYL
LISS
ENS
TR.
RU
J.B.
VA
N
O
D. P
CI
JN
SS
TR
.
CK
ST
TIN
T-M
AR
SIN
.
OU
DE
N
SEL
JET
TR
R. A
BEE
LSS
TR.
.
STR
KS
N
EKE
KER
KH
OF
LN
CO
C
HEID
DE
N
Na de Tweede Wereldoorlog maakte een andere stijl opgang,
toen de maatschappij haar eerste appartementsgebouw
met sociale woningen optrok; het was twaalf verdiepingen
hoog en bevatte 98 appartementen (Van Overbekelaan,
arch. A. Vanden Bossche en G. Brunfaut). Tussen 1963
en 1981 werden nog eens twaalf klaverbladvormige torens
gebouwd, goed voor in totaal meer dan 1000 woningen
(Van Overbekelaan, Peereboomlaan). en Negen Provincieslaan).
LN
GS
LIN
EL
ST
ON
TO
EN
DT
EL
ER
W
LN
C
LE
J.
D
KEL
ARE
L
G.
L
CQ
RBE
ZER
K
N.
R
LE
OVE
.
A.
ARTWE
N-H
G
OE
GR
KEI
TR
J
EL
N
R.
ST
JD
TI
OI
HO
.
TR
ES
OV
ER
BE
K
VAN
ND
JEL
N
DE VILLEGASLN
ER
ON
GA
RI
ZEY
PS
TR
.
S
EF
RE
EG
TR.
ERS
AEK
SM
ME
DE
L.
MA
RIA
VAN
H
VA
N
.D
R.
ST
ET
OW
V. L
EL
N
BR
LN
T
NS
KE
HERV
MUZIKANTENGAARDE
KEIZER KAR
ELLN
MO
GSLN
ORMIN
AD
EP
MALIEPLEIN
ND
R.
M
AZ
ZA
VE
LN
RD
ILN
REEF
DE R
RV E
NDE
J. S. BACH
LN
KASTEELD
WAGNERGAARDE
HE
N
ENL
In 1957 werd aan de andere kant van de Wereld
tentoonstellingslaan een honderdtal burgerhuizen
gebouwd. Ze werden opgetrokken volgens typeplannen
van de maatschappij Etrimo (arch. F. Draps)
en vormen de Albert I-wijk.
AV.
J. S
ALLN
M. SM
IVIEREN DREEF
E. NEUBERGERGAARDE
MARIA VAN HONGARIJELN
DE
BE E THOV
GEMEENTEST
R.
LN
K.
ME
RT
EN
SS
TR
.
NEG
EN
PR
OV
IN
PRIVILEGIENSQUARE
M
OO
EF
TENDRE
CH
GESLA
ST
VIVALDISTEEG
In 1920 richtte de gemeentelijke overheid
de maatschappij ‘De Villa’s van Ganshoren’ op.
Aanvankelijk verhuurde ze kleine huizen die deel
uitmaakten van het stedelijke weefsel (Sint-Martinusgaarde
en De Cockstraat), naast 36 appartementen verspreid over
verscheidene aan elkaar palende gebouwen (Pangaertstraat).
In 1929 volgde de bouw van een geheel van huizen in de Karel
Mertensstraat (arch. G. Henri) en de Adolphe Roobaertstraat.
N
N
EN
Van de gezinswoning
tot het torengebouw
LN
LN
KE
BE
ER
OV
EK
N
AL
RU
H . F EUILLI E N
N
VA
ST
RT
AE
OB
RO
A.
R.
R.
ER V
TIR
SA
EF
ORIFLAMMENSQUARE
SL
ING
ELL
EB
ER
PE
VA
KONINGIN
PAOLAPLEIN
RE
EL
ER
TV
LN
ES
CI
D
VAN
HE
LD
NG
T
S
OO
POSTKOETSSQUARE
EUKENLN
HTIGB
TAC
EE
NST
TOO
DTEN
WEREL
ST
JO
DE
M.
KA
F
REDREE
KEU
De eigentijdse glas-in-loodramen werden
ont
worpen door meester-glasmaker Achiel
Meersman en uitgevoerd door Theo Meersman,
terwijl de twee neogotische glas-in-loodramen
uit de oude kerk afkomstig zijn (H. Heyden).
De preekstoel dateert uit 1634 en komt uit de
abdij van Dielegem.
EM
LN
De Tuinwijk Heideken
Na de Eerste Wereldoorlog steunde de regering
de initiatieven van huurderscoöperatieven
door goedkope leningen toe te staan met
het oog op de wederopbouw van het land.
Zo kon de coöperatieve ‘Le Home de Ganshoren’,
die begin jaren 1920 werd opgericht, een deel
van de Heyde, de oude gemeenschappelijke
weide, verwerven. Ze wou er een geheel van
goedkope arbeiderswoningen optrekken voor
haar leden die werkten voor de Gasmaatschappij,
het Bestuur der Spoorwegen en de Post en
Telegraaf. Het resultaat was een tuinwijk
met 150 eengezinswoningen met vijf
verschillende types plattegronden,
gebouwd door architect Jules Ghobert.
Het geheel ligt rond twee pleinen, het
Homeplein en het Sorbeboomplein.
Afspraak op de middenpagina voor
het spel ‘Home sweet home!’
Ganshoren
à la carte
Tussen twee stadssnelwegen
R.
M
AZ
ZA
VE
LN
RD
ILN
EEUWFEESTSQUARE
GSLN
ORMIN
HERV
R.
VRIJHEIDSROTONDE
R.
ST
NT
BA
AI
ÈR
OU
CK
BR
DE
L.
R.
R.
ST
RK
KE
US
VA
E
ER
F.
V
L.
M
AT
HE
YS
ST
R.
ST
-M
AR
TIN
US
-G
AA
RD
E
SON
STR
.
N
NL
SE
UI
TH
IE
V.
R
ON
DE
LH
OV
ES
TR
ERM
N
TLN
LAN
WE
DS
ML
ND
OE
De molen werd in 1879 onteigend en in 1880
gesloopt tijdens de urbanisatiewerken op het
plateau die koning Leopold II had verordend.
Op de heuvel bevinden zich thans
de basiliek van Koekelberg en het
17 hectare grote Elisabethpark, dat
zich over de gemeenten Koekelberg
en Ganshoren uitstrekt. Rond
het park werden verscheidene
lanen aangelegd, zoals de
Pantheonlaan, de Landsroemlaan
of de Grondwetlaan.
GRO
R
R.
.
L.
ST
PR
IN
SB
OU
DE
W
IJN
ST
R.
R.
ST
EN
NS
VR
IJD
OM
ME
NS
TR
.
RE
SO
NT
EA
RG
SE
DEB
OUW
STR
.
MA
NSS
TR.
EC K
STE
ELL
N
KX
CK
ST
TIN
T-M
AR
SIN
R.
ST
EM
AT
IS
CL
F. B
E
SIPPELBERGGAARDE
INC
LN
LL
.
KAR
HE
TLN
IMP
JAN
M.
ON
G. S
R
TST
ER
TR.
AER
KEI
Z
EN
I ES
R.
TOG
A.
PAS
TO
R
R.
PLIM
CI
JN
SS
TR
.
ST
ST
HER
AMARYL
LISS
ENS
TR.
EZ
PA
GÉ
G
PAN
De aanleg van de Keizer Karellaan in het verlengde van
de nieuwe basiliekwijk wijzigde het bestaande stratennet
volledig en schiep een hoogteverschil van bijna acht meter
ten opzichte van het oude dorp. Dat verschil is nog
steeds merkbaar ter hoogte van de ‘gaarden’ die op de
Maria van Hongarijelaan uitgeven. Ze dragen de naam
van soldaten die tijdens de Tweede Wereldoorlog voor
het vaderland zijn gesneuveld: Louis Bankengaarde,
Joseph Hendrickxgaarde, Willy Chambongaarde, enz.
R. A
BEE
LSS
TR.
J.B.
VA
N
N
De ‘gaarden’, stedenbouwkundige
buitenbeentjes
.
O
D. P
LN
TR
OU
DE
RU
Vroeger was het plateau van de Sippelberg
– of Sippelenberg – een grote grasheuvel
bestemd voor agrarische activiteiten (veeteelt,
graanteelt). Er stond ook een windmolen op
die al vanaf de 16de eeuw wordt vermeld en
die herhaaldelijk door brand werd geteisterd en
dan heropgebouwd. De inwoners van Ganshoren
lieten er hun graan malen.
N
SEL
JET
KS
.
STR
CO
C
N
EKE
DE
J.
D
KEL
ARE
L
G
Het plateau van de Sippelberg
HEID
ZER
K
L
CQ
RBE
.
A.
KER
KH
OF
LN
ARTWE
N-H
G
OE
GR
KEI
TR
N.
ER
CL
E
.L
OVE
ES
J
EL
N
VAN
ND
JEL
N
DE VILLEGASLN
ER
ON
GA
RI
OV
ER
BE
K
R.
ST
JD
TI
OI
HO
.
TR
KEIZER KAR
ELLN
ZEY
PS
TR
.
S
EF
RE
EG
TR.
ERS
AEK
SM
ME
DE
L.
MA
RIA
VAN
H
VA
N
.D
R.
ST
ET
OW
V. L
LN
GS
LIN
EL
ST
ON
TO
EN
DT
EL
ER
W
MUZIKANTENGAARDE
EL
N
BR
LN
ID
H.
M
EU
W
ISS
CH
TR
.M
.
OE
NS
ST
R.
AV.
J. S
T
NS
KE
AD
EP
DE R
RV E
NDE
J. S. BACH
LN
REEF
WAGNERGAARDE
HE
N
ENL
KASTEELD
IVIEREN DREEF
ALLN
M. SM
MARIA VAN HONGARIJELN
MO
BE E THOV
De Wereldtentoonstellingslaan werd pas later aangelegd,
in 1956, met het oog op Expo 58. Ze loopt in de oostelijke
rand van de gemeente en is een heel drukke verkeersweg.
GEMEENTEST
R.
LN
ST
K.
ME
RT
EN
SS
TR
.
NEG
EN
PR
OV
IN
PRIVILEGIENSQUARE
M
OO
EF
TENDRE
CH
GESLA
E. NEUBERGERGAARDE
MALIEPLEIN
ND
N
N
EN
VIVALDISTEEG
DE
LN
LN
KE
BE
ER
OV
EK
N
AL
RU
H . F EUILLI E N
N
VA
ST
RT
AE
OB
RO
A.
R.
R.
ER V
TIR
SA
EF
ORIFLAMMENSQUARE
SL
ING
ELL
EB
ER
PE
VA
KONINGIN
PAOLAPLEIN
RE
EL
ER
TV
LN
ES
CI
D
VAN
HE
LD
NG
BOSSTR.
T
S
OO
POSTKOETSSQUARE
EUKENLN
HTIGB
TAC
EE
F
REDREE
KEU
NST
TOO
DTEN
WEREL
ST
JO
DE
M.
KA
De Keizer Karellaan, die in het westelijke deel van de gemeente
werd aangelegd, vormde het natuurlijke verlengstuk van de
Leopold II-laan naar Gent en de kust. Het tracé werd in 1905
goedgekeurd en de eerste onteigeningen vonden in 1906
plaats. De werken werden echter herhaaldelijk stilgelegd, en
het duurde tot 1934 voor de laan voltooid was. Ze was 30 meter
breed, en al snel verrezen er tal van handelszaken en woningen.
In 1939 vestigde de Radio Conférences et Concerts zich langs
de laan. Nu bevindt het gemeentehuis zich in dit gebouw –
de opnamestudio is de trouwzaal geworden.
BROUSTINLN
LA
ND
SRO
EM
LN
Een natuurreservaat: het moeras van Ganshoren
Het moeras van Ganshoren, een overblijfsel
van de Molenbeekvallei, is een halfnatuurlijk
gebied bestaande uit vochtige zones en braak
landvegetatie. Dit is ontstaan als gevolg van
de geleidelijke opdroging van het moeras
na de installatie van een afvalwatercollector
in 1955.
Het gebied heeft een oppervlakte van 11
hectare 9 are en werd in 1881 in tweeën
gesneden door de spoorlijn BrusselDendermonde. Het gedeelte van het moeras
ten oosten van de spoorweg kwam bij Jette,
het westelijke deel bij Ganshoren.
Het moeras heeft een heel bijzondere flora
en fauna. In de vochtigste dalen bevinden
zich rietvelden en open moeraszegge
(moeras met planten van het Carex-type).
Elders wisselen weiden af met bosjes wilgen
en sleedoorns.
bruine kikker, de meerkikker of de gewone
pad, en zelfs ringslangen.
Het moeras trekt een grote verscheidenheid
van vogels aan – meer dan 80 soorten –
alsook kleine zoogdieren, amfibieën zoals de
Het gebied is sinds 1995 beschermd omwille
van zijn wetenschappelijke, esthetische en
historische waarde. In 1998 werd het een
gewestelijk natuurreservaat. Onder het beheer
van Leefmilieu Brussel worden de vochtige
weiden momenteel hersteld om het gebied
vochtiger te maken en de biodiversiteit te
bevorderen.
Wa n d e l i n g 1
Een waaier van stijlen
˜
Parcours: zie omslag
Vertrek: Landsroemlaan
A Aankomst: Hertog Janlaan
Bus 49, 87 (Riethuisen), Metrolijn 2 (Simonis)
Duur: ongeveer 1u30
zijn ook nog enkele keramiektegels
die her en der voor wat kleur zorgen.
Steek nu over naar de Grondwetlaan
en neem de pare kant. Kijk eens naar
het nummer 6 een huis in eclectische
stijl uit 1905. De architect Joseph
L’Ancre bouwde op dit smalle perceel
een huis van 13 meter hoogte!
En ook nummer 8 valt op door zijn
gevel die geheel in hardsteen is
opgetrokken en zijn mooi ijzerwerk.
V
op de benedenverdieping en witte
en blauwe geverniste baksteen op
de verdiepingen. Het ijzerwerk met
plantenmotieven op nr. 35 en 34,
evenals de stenen sokkel en het
schrijnwerk, zijn typisch voor een
eclectische stijl met art-nouveauinvloeden.
Om de gebouwen in de Landsroemlaan
goed te kunnen bekijken neem je best
het wandelpad in het Elisabethpark.
@ Landsroemlaan 40,
arch. L. Pepermans, 1905
Wat een indrukwekkende burgerwoning
is dit, met zijn eclectische stijl met
neogotische invloeden en zijn volledig
versierde gevel! De architect kiest
voor hardsteen, voor het balkon, de
vensters, de deuromlijsting, de zuil
en de console waarop de driehoekige
erker rust, enz. Het lijkt wel of de
rijkelijk versierde gevel met zijn twee
dakkapellen de maatschappelijke
positie van de bewoners moesten
bevestigen…
aannemer. Henri Houbaer, 1901
Hier nog een gebouw van diezelfde
aannemer, opgetrokken in het
hetzelfde jaar. Dit hoekpand is een
huurhuis met vier appartementen.
Opvallend aan dit gebouw is dat elke
gevel verschillend is en dat het twee
blinde traveeën telt versierd met
decoratief metselwerk waardoor het
nog hoger lijkt dan het is. Aan de
kant van de Landsroemlaan zijn er
verschillende balkons, terwijl de hoek
zelf een monumentale bow-window
heeft in witsteen. Aan de kant van
Grondwetlaan zijn de vensters
geschrankt geplaatst en zorgt een
polychromie voor een heel expressieve
gevel. Wanneer je naar boven kijkt zie
je dat zelfs de kroonlijst versierd en er
aannemer Henri Houbaer, 1901
Deze drie opeenvolgende huizen met
topgevels werden voor verschillende
eigenaars gebouwd door eenzelfde
aannemer-bouwpromotor. Je kan ze
wel van elkaar onderscheiden door
de decoratieve details. Op nr. 36 ligt
de klemtoon op de omlijstingen van
de muuropeningen, met hardsteen
@
@
&
&
(
(
friezen, zijn typisch voor het
modernisme van de jaren 1930.
Let ook op de toegangsdeur, aan de
kant van de Grondwetlaan. Ze wordt
discreet versierd met een geprofileerde
stenen omlijsting, net als de vensters
op de benedenverdieping.
Ergens zit hier een edelweiss
verborgen. Zie je het?
è Broustinlaan 67, arch.
( Grondwetlaan 28,
é Grondwetlaan 1,
& Landsroemlaan 36, 35 en 34,
˜
Op de hoek van het gebouw op elke verdieping.
Een wandeling langs burgerwoningen, herenhuizen en
appartementsgebouwen… in de schaduw van de basiliek.
Van eclectisme tot modernisme, alle stijlen komen aan bod.
§
aannemer F. Cooreman, 1907
De gevel van dit art-nouveauhuis,
in gele en witte baksteen, wordt
geritmeerd door elementen in
natuursteen. Vroeger bevonden zich
sgraffiti boven het impostvenster en
de vensters op de eerste verdieping.
Zie je nog waar? Bewonder ook het
balkon in hardsteen en zijn elegante
ijzerwerk: het is gemaakt in de stijl
van de Wiener Sezession.
Werp ook eens een blik op de toegang
van nr. 34, dat architect J. Devillers in
1913 bouwde: het wijnrankenmotief
dat de deur versiert is heel ongewoon!
Louis et Gaston Boghemans, 1925
De architecten die deze woning
ontwierpen lieten zich inspireren door
de vormentaal van de Wiener Sezession.
Kijk even naar de details van de deur
met haar mooie glasraam, naar de
gestileerde pilasters die de kroonlijst
doorbreken en bekroond zijn door
topstukken of de bloemenslingers
die de gestapelde erker versieren.
De bijzondere compositie van
de gevel en de aandacht voor de
materialen en hun polychromie
(witsteen, hardsteen, baksteen,
simili-steen) getuigen van een oog
voor detail en een zin voor originaliteit.
§ Résidence Edelweiss,
! Broustinlaan 71,
Grondwetlaan 49
(hoek Broustinlaan),
arch. Pierre Vanbeginne, 1938
Dit appartementsgebouw met zijn
brede lichtgekleurde banden die fraai
contrasteren met de rode baksteen
is als hoekgebouw bijzonder goed
geslaagd. De afgeronde balkons
beklemtoond door twee geometrische
arch. Jean Van Hall, 1911
Dit huis is veel hoger dan zijn buren.
Het werd gebouwd voor de kunstschilder
H. Meeuwis, die aan de academie
van Sint-Jans-Molenbeek lesgaf.
De toegangsdeur, het schrijnwerk
van het impostvenster en de
mozaïekpanelen met gestileerde
vogels zijn bijzonder fraai.
§
è
è
Wandeling 1
Herken je de vogels? Onze parken
en tuinen wemelen ervan…
Kraaien.
Wat verderop, voor de gevel van nr. 75,
zijn twee cilindervormige metalen
elementen geïnstalleerd. Het zijn twee
beeldhouwwerken die een befaamd
restaurateur in 1992 plaatste om
de aandacht op de toegang van zijn
gebouw te vestigen.
ç Broustinlaan 83-85,
arch. A. Hanssens, 1930
Deze twee herenhuizen werden
door dezelfde architect ontworpen,
maar toch is hun stijl verschillend.
De architect gebruikt tal van
versieringselementen die typisch
zijn voor de Beaux-Artsstijl, die
op de Franse Lodewijkstijlen is
geïnspireerd: stenen parementen,
pilasters, gebeeldhouwde
muurdammen, guirlandes…
De smeedijzeren borstweringen
en de balkons met stenen balustrade
spelen mooi op elkaar in. Hoewel
Hanssens de beide gebouwen van
smeedijzeren deuren en inrijpoorten
wou voorzien, verschillen ze
thans van elkaar: smeedijzer
voor het ene huis (op nr. 83),
hout voor het andere (nr. 85).
à Broustinlaan 110, 1910
(beschermd sinds 2001)
Deze woning werd gebouwd voor
Alphonse Hellinckx, de latere
burgemeester van de gemeente.
à
ç
)
- Maison Les Roses,
Met zijn polychrome gevel en zijn
grote hoefijzerboogvormige venster
is dit een perfecte illustratie van de
art-nouveaustijl. Kijk eens naar de
decoratieve faiencepanelen op de
erker. Ze zijn ontworpen door keramist
Guillaume Janssens, wiens ateliers
niet ver daarvandaan lagen, in SintAgatha-Berchem. Het vrouwenhoofd
omgeven door gestileerde bloemen
was een van zijn lievelingsmotieven.
De glas-in-loodramen van de
toegangsdeur en het schrijn- en
ijzerwerk zijn bijzonder verzorgd.
Nr. 112, springt ook in het oog
door zijn witstenen gevel in
neoromaanse stijl. Het werd in 1913
ontworpen door architect Brauns.
in zwang was. Deze werd zo genoemd
omdat hij sommige elementen –
patrijspoorten, afgerond balkon en
ijzerwerk, enz. – aan de wereld van
de zeevaart ontleende. Wat een
prachtig contrast ook tussen de
verschillende gebruikte materialen:
donkere baksteen van het Belvédèretype, licht hout, keramiek, enz.
Volg de Georges Simpsonstraat en sla
dan links de Vital Riethuisenlaan in.
Jacques Sermonlaan 33,
arch. J. Martin, 1914
Wat een passende naam voor
dit indrukwekkende huis!
Tal van gevelelementen zijn immers
versierd met boeketten van gestileerde
rozen: je ziet er op de consoles,
de muurdammen, de banden,
boven aan de pilasters, rond de
oeil-de-boeufs van de erker. Het
luchtige smeedijzeren traliewerk
van het balkon past perfect bij de
originele vorm van het schrijnwerk.
e Vital Riethuisenlaan 54 en 36,
arch. Georges Doyen, 1935 en
M. Barnard,1933
Deze twee huizen vertonen alle
kenmerken van de eclectische
architectuur beïnvloed door de
Beaux-Artsstijl: bakstenen gevels
versierd met elementen in witsteen,
gebeeldhouwde muurdammen,
stenen of smeedijzeren balustrades…
We zijn deze stijl, die vrij courant
was in het begin van de 20ste eeuw,
al elders tegengekomen. Weet je
nog waar?
a Jacques Sermonlaan 37,
arch. Julien. Roggen, 1932
Deze kleine woning is een mooi
voorbeeld van de art-decostijl, die
erg in trek was tijdens het interbellum.
Bemerk de gebeeldhouwde friezen
op de deur- en vensterlijsten, of de
gebeeldhouwde decoratieve panelen:
ze zijn typisch voor de art-decostijl,
met hun zigzaglijnen en hun decors
met een mengeling van gestileerde
bloemen, tandwielen en schijven!
De erker, een kubusvormig volume
op een console, kreeg een heel
aparte behandeling.
Aan het einde van de laan neem je
rechts de Jacques Sermonlaan.
) Jacques Sermonlaan 25,
arch. A. Pompe, 1922
Je kan niet naast deze statige villa
kijken. Ze vermengt de neogotische
stijl met de cottage- en Tudorstijl en
is geïnspireerd op de grote Engelse
huizen van begin 20ste eeuw. Ook
de L-vormige plattegrond is bijzonder.
Links aan weerszijden van de hoek
vormen twee kleine erkers de
overgang naar de tuin. Op de grote
erker met vakwerk, rechts, zitten
monsters verscholen. Zie je ze?
En als je nieuwsgierig bent naar
wat er zich achter deze straatgevel
bevindt, kijk dan eens naar de
oude foto…
)
a
-
Avenue Broustin 83-85.
ç
!
Aan de andere kant van de laan is er
een art-nouveauwoning die onze aandacht
verdient, dus steek zeker de Hertog
Janlaan over om haar te bekijken.
z Jacques Sermonlaan 55,
arch. A. Claessens, 1931
Deze gevel versierd met
bordeauxkleurige keramiektegels
en het felrode schrijnwerk van dit
modernistische huis valt meteen op!
De esthetiek is beïnvloed door de
pakketbootstijl die in de jaren 1930
z
z
r Vital Riethuisenlaan 13, 1906
De smalle Brusselse percelen
hebben de ontwikkeling van de
art nouveau aangemoedigd omdat
ze een uitdaging vormden voor de
creativiteit van architecten.
e
e
Wandeling 1
Wa n d e l i n g 2
Back to the future
We vertrekken in de Fifties, om dan verder het verleden in te duiken,
in het ‘groene hart’ op zoek naar wat overbleef van het landelijke
Ganshoren en belanden uiteindelijk in een wijk uit de Charlestontijd.
r
Dit is een mooi voorbeeld maar helaas
weten we niet wie deze talentvolle
ontwerper is. De gevel is bijzonder
expressief met zijn felgekleurde
geglazuurde bakstenen, de mooie
keramiekpanelen met gestileerde
bloemmotieven en zijn opvallende
geveltop. Let ook op het fraaie
schrijnwerk en ijzerwerk. Vind je ook niet
dat het gekoppelde venster bovenaan
het huis een oosters tintje heeft?
Keer op je stappen terug tot aan
de Hertog Janlaan in. Langs deze
laan staan enkele interessante
bouwwerken. Op nr. 26 bevindt zich
een klein appartementsgebouw
beïnvloed door de pakketbootstijl
(arch. C. Mathieu, 1937). Aan de
overzijde, op nr. 17, is het opbrengst
huis uit 1935 symmetrisch rond een
centrale as gebouwd. De architect
ritmeerde zijn gevel door met de
materialen te spelen (baksteen en
simili-witsteen).
Parcours: zie omslag
Vertrek: Keizer Karellaan, hoek Villegaslaan
Bus 87 (Beeckmans)
A Aankomst: Landsroemlaan
Bus 87, tram 19 (Heilig Hartcollege)
Duur: ongeveer 2u00
V
y Hertog Janlaan 16 en 14
Deze twee huizen werden allebei
in 1932 gebouwd door de Entreprises
Gérérales Sogecone SA voor de
Société Générale de Construction et
d’Épargne. Op de plannen worden
ze ‘burgerwoning’ en ‘opbrengsthuis’
genoemd. Vergelijk ze maar eens, en
je zal zien waarom! Welk van de twee
is volgens jou dan de ‘burgerwoning’?
Behalve dat het meer versierd is,
bevinden de leefruimten zich op de
verdiepingen. De deuromlijstingen
lijken ook sterk op elkaar met hun
afgeknotte vorm.
Spel : In de voetsporen van Robbedoes
Tijdens de wandeling kom je deze details tegen. Ze zijn heel karakteristiek voor de jaren 1950.
Vind je ze?
Van links naar rechts: Maria Van Hongarijelaan 5, Villegaslaan 17, Stedenbouwlaan 66, Villegaslaan 25.
r
@ Résidences Basilique
(beschermd in 2007) en Résidence
Charles-Quint, Keizer Karellaan
122-124 (hoek Villegaslaan) en 126,
arch. J. Delhaye, 1938-1953
Jean Delhaye, auteur van een boek
gewijd aan het appartementsgebouw,
ontwierp hier een heel interessant
hoekgebouw. Kijk maar hoe de
hoek wordt gevormd door twee
lichte krommen aan weerszijden
van een pilaster. Tegelijk ontwierp
Delhaye het aanpalende gebouw
(nr. 126, 1949). Het is minder
imposant en vormt de overgang
t Hertog Janlaan 11,
Arch. F. Goossens, 1935
Dit kleine appartementsgebouw met
haar gevel in gele Boomse baksteen
houdt het midden tussen modernisme
en art deco. De doorlopende balkons
met hun leuningen in fijn ijzerwerk
vermengen rechte lijnen met ronde
vormen. Ze zijn ontleend aan de
gestroomlijnde modernistische stijl.
De elementen in glas en lood met hun
geometrische motieven ogen elegant
en verwijzen samen met het ijzerwerk
van de voordeur naar de art deco.
t
t
y
e
y
@
@
met de overige huizen in de laan.
Opnieuw voorziet de architect de
gevel van krommen, ditmaal aan
weerszijden van het trappenhuis.
& Résidence Isis, Villegaslaan 5,
arch. J. Delhaye, 1954
Opnieuw Delhaye! Wat dit gebouw
bijzonder maakt, is dat het op een
heel smal perceel staat. Het wordt
gekenmerkt door een opeenstapeling
van halfronde erkers, die de ingang
bekronen en de leefruimte vergroten.
Je zal ook zien dat de inspringende
ingang zelf perfect cirkelvormig is.
&
&
Wandeling 2
(
˜
é Résidence Amaryllis,
Jacques Sermonlaan 25.
§ Villegaslaan 25,
arch. R. J. Brunswyck, 1957
Hier volgen een reeks huizen
van een andere heel productieve
architect, Raoul Brunswyck.
Het lijkt wel alsof Delhaye en
Brunswyck de onpare kant van
deze laan tussen elkaar hebben
verdeeld! Brunswyck zal met brio
woningen ontwerpen van het
‘bel-etage’ type. Deze typologie
ontstaat tijdens de jaren 1930 bij
de opkomst van de auto: garage op
de benedenverdieping, leefruimtes
op de eerste verdieping, slaapkamers
op de tweede verdieping.
Dit is zijn eerste verwezenlijking,
zijn eigen woning. De heel grafische
gevel combineert verschillende
materialen: witsteen, marmer,
metaal… De voordeur wordt
beklemtoond door een metalen luifel
die rust op een V-vormige pijler –
typisch voor de jaren 1950. Ook de
deur zelf mag gezien worden: de ruit
wordt beschermd door metalen
traliewerk versierd met kristallen
in verschillende vormen gemaakt
door Val-Saint-Lambert.
( Amaryllissenstraat 31,
arch. A. Pompe, 1947
Het opvallendste kenmerk van dit
huis is ongetwijfeld de originele
behandeling van de hoek, de
hardstenen steunbeer die een
hele aparte erker ondersteunt.
Het gebouw staat op een vierkant
perceel met een zijde van 9 m.
Om het kubusvormige volume
van het gebouw te verzachten,
ritmeerde de architect de gevels
door tal van kleine muuropeningen
aan te brengen en de materialen te
diversifiëren: sokkel in breuksteen,
wit geschilderde baksteen, hardsteen…
De achtpuntige stervorm van de
schouw sluit aan bij die van de erkers.
Zie je hem? Zelfs de houten
§
è
è
!
è Villegaslaan 29, arch. R. J.
Brunswyck en O. Wathelet, 1963
Voor deze woning, die hij voor een
arts bouwde, werkte Brunswyck
samen met architect Wathelet,
met wie hij vaak zal samenwerken.
Het asymmetrische karakter van de
compositie wordt benadrukt door de
geschrankte schikking van de balkons.
De tweede verdieping wordt versierd
door een verticaal paneel in gedreven
aluminium: het is een werk van de
Gentse kunstenaar Walter De Buck.
Net als bij nr. 25 wordt de toegang
beklemtoond door een luifel – hier
in sparrenhout. De voordeur is
voorzien van een opvallend metalen
reliëf waarin tegels van gekleurd
glas zijn verwerkt.
garagepoort is op een heel speciale
manier gemaakt. Pompe was een
bijzonder inventief architect…!
Tijdens de eerste wandeling heb je
al een ander huis van Antoine Pompe
kunnen ontdekken. Het had ook
een stervormige schouw.
Weet je nog waar?
Amaryllissenstraat 34
(hoek Villegaslaan),
arch. J. Delhaye, 1956-1960
Hier is alweer Delhaye aan het
werk, twee jaar later, met een
hoekgebouw waarin hij zijn
persoonlijke woning inrichtte.
Terwijl op de drie vorige gebouwen
de rondingen overheersen, kiest hij
hier voor geometrische vormen.
De gevel aan de Amaryllissenstraat
is echt spectaculair: in het midden
van de gevelmuur bevinden
zich twee rijen van drie vensters
gescheiden door keramiekpanelen.
Als je de straat wat verder inloopt,
zal je zien dat de architect achteraan
een groot terras heeft aangelegd!
§
!
! Villegaslaan 31, arch. R. J.
Brunswyck en O. Wathelet, 1965
In 1965 bouwden Brunswyck en zijn
vennoot Wathelet hier hun nieuwe
kantoren. De gevel rust op drie stalen
palen en is bijna volledig beglaasd.
De hal krijgt een belangrijke plaats
toegewezen: deze onthaalruimte neemt
de hele breedte van het perceel in!
Stap gerust binnen: je ontdekt er
een bakstenen muur in reliëf, een
ontschorste boom in de hoek, en een
gedeeltelijk zwevende trap! Buiten
diende een beeldhouwwerk van
Walter De Buck vroeger als fontein.
Het gebouw is thans een bijhuis
van het Gemeentehuis.
Om de hoek, op nr. 5 van de Maria
van Hongarijelaan bevindt zich de
ç
à
ç
Résidence Palmer Rose, alweer
een verwezenlijking van Brunswyck.
Het toont opnieuw zijn meesterschap
in de combinatie van uiteenlopende
materialen.
Steek deze laan over en stap de
landelijke zone binnen die het
‘groene hart’ van de gemeente vormt,
een geheel van graasweiden en
moestuinen. Er staan verscheidene
rurale gebouwen die aan een
agrarisch verleden herinneren.
ç Hoeve Paelinck, Groen-Hart 1,
18de eeuw?, op bewaarlijst sinds 1998
Zoals blijkt uit een oude kaart dateert
deze kleine hoeve minstens van
de jaren 1770, Ze vormde ooit de
toegang tot een groot domein dat
thans verkaveld is. Ondanks talrijke
verbouwingen heeft de hoeve haar
karakter kunnen bewaren.
Verderop, op nr. 51-53 van de L.
Demesmaekerstraat, is er nog een hoeve
die wellicht uit dezelfde periode dateert.
à Hoeve La Charnie` re,
V. Lowetstraat 9, 1792
Deze oude schuur werd in 1792
gebouwd en in 1910 tot woonhuis
verbouwd. Nadien werd er een kroeg
in ondergebracht, In t’oude pachtof.
Gezien de bouwvallige staat van de
fermette, kocht de gemeente het
gebouw en nam ze de restauratie
en herinrichting voor haar rekening.
Nu is dit een ruimte voor recreatieve
activiteiten voor senioren, evenals
voor diverse culturele evenementen.
à
Wandeling 2
)
Sla vóór de rotonde het wegje
rechts in. Aan het einde bevindt
zich rechts een klein parkeerterrein. Je bent nu aan het begin
van de Auguste De Cockstraat.
In deze straat zie je links een
homogeen geheel van een
vijftiental huizen. Ze werden in
1920 als goedkope huurwoningen
gebouwd door de maatschappij
voor sociale woningen ‘De Villa’s
van Ganshoren’. Sla nu links de
Sint-Martinuskerkstraat in en
volg ze tot aan de Kerkhoflaan.
) Oud kerkhof van Ganshoren,
Kerkhoflaan
Naast een herdenkingsruimte
voor de oud-strijders van de twee
wereldoorlogen, bevat het oude
kerkhof ook ware pareltjes van
funeraire kunst. Hoewel hier sinds
1976 niemand meer wordt bijgezet,
is het kerkhof nog altijd een oord
voor bezinning waar families
bloemen blijven plaatsen op de
graven van hun naasten. Het is
tevens een bucolische ruimte
waarin zich een uitzonderlijke
vegetatie heeft ontwikkeld.
Een deel van de gemeentelijke
begraafplaats is omgevormd
tot groene ruimte. Het Park van
het oude kerkhof, dat in 1999
openging, omvat een boomgaard,
grasland voor laat maaien,
en een composteerzone.
Verlaat het kerkhof en volg rechts
de Sint-Martinuskerkstraat.
)
)
-
a
Verscheidene van deze gebouwen
werden in 1937 door dezelfde
architect ontworpen. Herken je ze?
Dit zijn twee tips: hij komt uit
Sint-Agatha-Berchem en zijn
voornaam begint met een R…
Je passeert nr. 42, het oude
commissariaat waarin nu een
school is gehuisvest. Het stond
naast het eerste gemeentehuis,
waar zich nu een kinderdagverblijf
bevindt. Vervolg je weg langs de
Clematissenstraat en sla dan de
A. Doulceronstraat in; volg ze
tot aan de Oude Pastoriestraat.
Remy Van der Looven 53, 55 en 56.
à
z Alphonse & Maurice
Hellinckxstraat 23, 63, 65, 67 en 69,
arch. A. Bilmont, 1935-1938
Op tal van gevels in de Hellinckxstraat
is de vermelding Consortium Technique
Bruxelles in de stenen sokkel
gegraveerd. Deze woningen voor
particulieren werden allemaal door
dezelfde architect ontworpen, in late
art-decostijl, in opdracht van de
Entreprises Générales Sogecone SA
gebouwd. Nr. 23 heeft een spectaculaire
gevel, beklemtoond door vier rijzige
halfzuilen in beton. Zeker ook eens
kijken naar de elegante toegang
op nr. 67.
Volg de Delhovestraat tot aan
de Van Overbekelaan.
- Oude Pastoriestraat 20, arch.
G. de Henau en E. Mathieu, 1938
De gevelcompositie van deze
modernistische woning is bijzonder
beheerst. Kijk maar eens naar de
manier waarop de architecten de
vensters hebben ingedeeld! Bij de
identieke vensters op de linkertravee
ligt de klemtoon op het horizontale
karakter, bij de kleine vensters op
de eerste verdieping op het verticale.
Merk hoe de soberheid van de gevel
contrasteert met de toegangsdeur,
die kunstig is versierd met twee rozen.
Dit huis verschilt ook totaal van zijn
buur, waarop een decor van bakstenen
overheerst (nr. 22).
a
a
snel succes kenden. In 1926 kochten
ze een terrein op de hoek van de Van
Overbekelaan en de Landsroemlaan.
Ze bouwden er een feestzaal en
een kapel, waarvan de eerste steen
in juni 1929 werd gelegd. Volgens
de overlevering was deze kapel zo
indrukwekkend omdat de plannen
van twee kapellen waren omgewisseld:
in Ganshoren verrees de grote kapel
die de architect had ontworpen
voor het Hôpital Sainte-Thérèse in
Montignies, en omgekeerd! Binnen
verbergt een iconostase het
oorspronkelijke altaar.
e Kapel van het scholencentrum
a Stedenbouwstraat
Notre-Dame de la Sagesse,
Van Overbekelaan 10A,
arch. Piepers, 1929
In 1903 werd de Congrégation des
Filles de la Sagesse, een orde die in
1703 door Louis-Marie Grignion de
Montfort was opgericht, uit Frankrijk
verdreven. De gemeenschap van de
Soeurs de Cambrai vestigde zich in
1909 in Ganshoren en opende er een
school en een pensionaat die zeer
Deze straat telt vele huizen uit
het interbellum. Er vallen fraaie
architecturale details te ontdekken:
de grafiek van de toegangsdeuren,
de bijzondere lijnen van het
schrijnwerk, het bakstenen parement,
de contrasterende kleuren van
de materialen… Ze zijn typisch
voor de art-decostijl, die toen erg
in zwang was.
-
z
z
e
e
JEU / SPEL
HOME SWEET HOME !
La cité-jardin Heideken, avec ses petites maisons
en briques, ses placettes tranquilles et ses venelles,
nous incite à sa découverte. Comment y arriver?
Bus 14, 84 (de Rivieren).
1. Repérez les détails
Promenez-vous dans la cité et essayez de repérer
ces quelques détails décoratifs. Une fois retrouvés,
inscrivez dans la première bulle le numéro qui
correspond à leur emplacement sur le plan.
2. Trouvez le terme juste
Comme vous le savez, l’architecture a son propre
vocabulaire. Trouvez la correspondance entre
le détail et son appellation et reportez la lettre
qui y correspond dans la seconde bulle.
E
D
ÈVE
DR
DE
9
10
8
11
7
HOME SWEET HOME !
1. Vind de details
LLE
RSE
ALE
1
De tuinwijk Heideken met haar bakstenen huisjes,
pleintjes en steegjes is de ideale plaats voor een zoektocht.
Hoe geraak je er ? Bus 14, 84 (de Rivieren).
6
ST
ON
TO
EN
DT
REL
WE
2
5
RUE COMMUN
IVE
UN
ION
SIT
PO
L’EX
GEMEENTESTR
.
DE
AV.
A. Vitrail
B. Frise
C. Corniche
D. Petits bois
E. Jeu de briques
F. Lucarne
G. Grille de jardin
H. Boite aux lettres
I. Baie d’imposte
J. Volet
K. Bow-window
EN
ER
RIVI
F
REE
ND
ERE
RIVI
Verken de wijk en probeer deze decoratieve details
terug te vinden. Wanneer je ze gevonden hebt,
schrijf je in het eerste bolletje het nummer dat
overeenstemt met hun ligging op de kaart.
LI
EL
2. Vind de juiste term
N
SL
NG
Zoals je weet, gebruikt de architectuur een eigen
woordenschat. Zoek welke term bij welk detail hoort en
schrijf de overeenkomstige letter in het tweede bolletje.
4
3
SQUARE DU
CENTENAIRE
EEUWFEESTSQUARE
AV
.D
EJ
ET
TE
jET
SE
LN
Solutions du jeu ? Voir sur le rabat des cartes
A. Glasraam
B. Muizentandfries
C. Kroonlijst
D. Kleinhoutjes
E. Decoratief metselwerk
F. Dakkapel
G. Tuinhekje
H. Brievenbus
I. Impostvenster
J. Luik
K. Bow-window
Oplossingen van het spel? Zie omslag

Download Report