H P Zo3?So

H P Zo3?So
C4054
Ministerie van Verkeer en waterstaat
Directoraat-ceneraal Rijkswaterstaat
Bouwdienst Rijkswaterstaat
Hoofdafdeling Natte Infrastructuur
AAIMVAARRISICO PIJLERS
MOERDIJK-SPOORBRUG
Opdrachtgever
VERKEERSWATERBOUWKUNDE
Auteur
Utrecht
Dir. Zuid-Holland
Dienstkr. Merwede
P.H. Hiddinga
9 aug. 1994
BIBUOTHHfiK
BIBLIOTHEEK BOUWDIENST RIJKSWATERSTAAT
NR
Bouwdienst RijkswatctstMt
«
Postbus 20.000
3502 LA Utrecht
C M i - I D . ^ .
>
INHOUDSOPGAVE
hoofdstuk
biz.
1 INLEIDING
2
2 DOELSTELLING
3
3 SITUATIE BESCHRIJVING
3.1 L o c a t i e
3 . 2 Aanbod afgemeerde bakken
3 . 3 Waterstanden
3.4 S t r o m i n g
3.5 Wind
3.6 Scheepvaartaanbod
3.7 P i j l e r s v a n de spoorbrug
4
4
4
4
4
5
5
5
4 CASUiSTIEK
4.1 C a s u i s t i e k A W - o n g e v a l l e n b e s t a n d
4.2 C a s u i s t i e k door M o b i e l e V e r k e e r s b e g e l e i d i n g s d i e n s t
4.3 R e l e v a n t e f a c t o r e n v o l g e n s c a s u i s t i e k
7
7
8
8
5 AANVAARRISICO DRIFTENDE BAKKEN EN SCHEEPVAART
10
5.1 Algemeen
10
5.2 H u i d i g e e r v a r i n g e n met de bakken
10
5.3 G e v a l I , a a n v a r i n g d r i f t e n d e bak met een p i j l e r
11
5.4 G e v a l I I , a a n v a r i n g passerende s c h e e p v a a r t met d r i f t e n d e bak 13
5.5 C o n c l u s i e s
1
6 NABESCHOUWING EN AANBEVELINGEN
4
15
FIGUREN
1
2
3
4
5
6
A n k e r p l a a t s Bergsche V e l d
Waterstanden
Stroomsnelheden
Windroos Rotterdam
Doorsneden b r u g p i j l e r s n r 2 en 3
Doorsneden b r u g p i j l e r n r 8
BIJLAGEN
1 Opgetreden o n g e v a l l e n van schepen tegen de s p o o r b r u g p i j l e r s
2 V e r k e e r s m a a t r e g e l t e Water / R e c t i f i c a t i e a n k e r p l a a t s Bergsche V e l d
- Verkeerswaterbouwkunde
(NICV) -
l
1
INLEIDING
S i n d s o k t o b e r 1990 i s h e t aan e i g e n a r e n / s c h i p p e r s van d u w s t e l l e n
t o e g e s t a a n om duwbakken a f t e meren op de a n k e r p l a a t s B e r g s c h e v e l d ,
g e l e g e n ca. 700 m t e n z u i d o o s t e n van de s p o o r b r u g o v e r h e t H o l l a n d s c h
Diep.
Deze l o c a t i e i s aangewezen nadat de v o o r m a l i g e a f m e e r p l a a t s h e t Gat v a n
de V i s s c h e n , g e l e g e n i n de B i e s b o s c h , werd opgeheven t e n gevolge v a n de
verwachte t o e k e n n i n g v a n de B i e s b o s c h a l s n a t i o n a a l park (deze s t a t u s
i s i n m i d d e l s r e a l i t e i t geworden).
Het t o e w i j z e n v a n de a n k e r p l a a t s B e r g s c h e v e l d en de i n r i c h t i n g e r v a n
was a a n v a n k e l i j k g e r e g e l d i n de V e r k e e r s m a a t r e g e l t e Water AVS ( n r .
05/90) en i s l a t e r aangescherpt met de r e c t i f i c a t i e n r . 07/91. I n
genoemde r e c t i f i c a t i e worden, n a a s t de r e l e v a n t e r e g e l s v o l g e n s h e t BPR
en de B i j z o n d e r e B e p a l i n g e n voor de s c h e e p v a a r t i n zuidwest N e d e r l a n d ,
e x t r a voorwaarden g e s t e l d d i e s p e c i a a l z i j n toegesneden op de l i g g i n g
en voorkomende omstandigheden van de l o c a t i e .
Voor e i g e n a r e n / s c h i p p e r s v a n de duwbakken i s de a n k e r p l a a t s
B e r g s c h e v e l d e c o n o m i s c h a a n t r e k k e l i j k . Het p a r k e r e n v a n de bakken
b e s p a a r t hen een f o r s bedrag aan havengelden.
Voor de b e h e e r d e r i s de z o r g voor de n a u t i s c h e v e i l i g h e i d v a n b e l a n g .
I n de p r a k t i j k b l i j k t deze v e i l i g h e i d e c h t e r i n toenemende mate i n h e t
gedrang t e komen. Met name door o n z o r g v u l d i g en ondoordacht h a n d e l e n
t i j d e n s h e t afmeren en ontmeren kunnen bakken d w a r s v a l l e n o f op d r i f t
r a k e n en vormen dan a l o f n i e t onder i n v l o e d v a n stroom en w i n d een
r i s i c o voor de p a s s e r e n d e scheepvaart en n a b i j g e l e g e n p i j l e r s v a n de
spoorbrug.
Ook wordt d i k w i j l s g e c o n s t a t e e r d d a t bakken b u i t e n h e t a n k e r g e b i e d
l i g g e n afgemeerd. D i t vormt voor de passerende v a a r t tevens een o n v e i lige factor.
Het d w a r s v a l l e n en op d r i f t geraken h e e f t t o t nu t o e n i e t g e l e i d t o t
a a n v a r i n g e n met v a r e n d e schepen. Wel komt u i t de gegevens n a a r v o r e n
een e n k e l g e v a l , w a a r i n een l o s g e s l a g e n bak t e g e n de spoorbrug i s
gevaren. I n de meeste g e v a l l e n kon h e t r i s i c o v a n d w a r s v a l l e n c.q.
d r i f t e n worden voorkomen door a l e r t r e a g e r e n . A l s een d e r g e l i j k p o t e n t i a l gevaar werd g e s i g n a l e e r d , ondernam de d i e n s t k r i n g o f de M o b i e l e
V e r k e e r s b e g e l e i d i n g s d i e n s t n a m e l i j k a c t i e om de bak z e l f weer op de
a n k e r p l a a t s t e r u g t e l e g g e n dan w e l - i n d i e n m o g e l i j k - werd de e i g e n a a r
gemaand deze a c t i e t e ondernemen.
D i t l a a t s t e werkt i n de p r a k t i j k e c h t e r n a u w e l i j k s e f f e c t i e f . De
f e i t e l i j k e e i g e n a a r / v e r a n t w o o r d e l i j k e i s m o e i l i j k t e a c h t e r h a l e n , omdat
de bakken vaak o n d e r v e r h u u r d worden. De r i s i c o ' s v a n h e t n i e t t i j d i g
i n g r i j p e n hebben de d i e n s t k r i n g aangezet om de l o c a t i e r e g e l m a t i g t e
c o n t r o l e r e n . D i t v r a a g t e n e r z i j d s de nodige i n s p a n n i n g v a n de d i e n s t -
- V e r k e e r s w a t e r b o u w k u n d e (NICV)
2
k r i n g en a n d e r z i j d s wordt de e i g e n a a r / s c h i p p e r hiermee n i e t e f f e c t i e f
op z i j n v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d aangesproken.
Naar de mening v a n de d i e n s t k r i n g komt het de l a a t s t e j a r e n s t e e d s
v a k e r v o o r d a t z i j voor h e t t e r u g p l a a t s e n van de bakken moeten z o r g d r a gen.
D i t i s a a n l e i d i n g geweest om de g e v a l l e n w a a r i n de d i e n s t k r i n g i n a c t i e
i s gekomen, op zgn. " m u t a t i e f o r m u l i e r e n " v a s t t e l e g g e n , t e n e i n d e de
e r n s t v a n de o n t w i k k e l i n g i n k a a r t t e brengen.
Momenteel v i n d t een e v a l u a t i e p i a a t s o v e r de ongewenste gang van zaken,
t e n e i n d e een a f w e g i n g t e kunnen maken over een e v e n t u e l e v e r l e n g i n g van
de v e r g u n n i n g t o t ankeren en/of z o n o d i g t e komen t o t a a n s c h e r p i n g van
de voorwaarden. I n d a t kader i s aan de Bouwdienst g e v r a a g d een g l o b a l e
r i s i c o a n a l y s e op t e z e t t e n d i e v o o r a l g e r i c h t d i e n t t e z i j n op h e t
a a n v a a r r i s i c o v a n de p i j l e r s v a n de M o e r d i j k s p o o r b r u g . Om d i t aanvaarr i s i c o t e b e o o r d e l e n i s ook n o d i g een i n s c h a t t i n g t e maken v a n h e t
a a n v a a r r i s i c o op de p i j l e r s t . g . v . de passerende v a a r t en h e t aanvaarr i s i c o w a a r b i j bakken en passerende v a a r t o n d e r l i n g z i j n b e t r o k k e n .
N a a s t de b e p a l i n g v a n de a a n v a a r r i s i c o ' s l i j k t h e t ook v e r s t a n d i g n a a r
de o o r z a a k v a n de d r i f t e n d e bakken t e k i j k e n . W e l l i c h t z i j n d a a r u i t
v o o r s t e l l e n t o t a a n p a s s i n g / a a n s c h e r p i n g van de voorwaarden v o o r a n k e r e n
of passende m a a t r e g e l e n a f t e l e i d e n .
2
DOELSTELLING
- Het i n s c h a t t e n van h e t a a n v a a r r i s i c o van de s p o o r b r u g p i j l e r s
d r i f t e n d e bakken.
door
- Het i n s c h a t t e n van h e t a a n v a a r r i s i c o van de passerende s c h e e p v a a r t
door d r i f t e n d e bakken
- Het i n s c h a t t e n van h e t a a n v a a r r i s i c o van de s p o o r b r u g p i j l e r s door de
passerende scheepvaart
- Het doen v a n v o o r s t e l l e n t o t e v e n t u e l e a a n p a s s i n g / a a n s c h e r p i n g v a n
de voorwaarden v o o r ankeren en/of t o t h e t e v e n t u e e l t r e f f e n v a n
passende m a a t r e g e l e n .
- Verkeerswaterbouwkunde
(NICV)
3
3
3.1
SITUATIE BESCHRIJVING
Locatie
In f i g . 1 i s de s i t u a t i e van de a n k e r p l a a t s B e r g s c h e v e l d g e s c h e t s t . De
met g e l e b o e i e n gemarkeerde a n k e r p l a a t s h e e f t een g r o o t t e van ca. 150 x
700 m, i s g e s i t u e e r d aan de z u i d e l i j k e o e v e r van het H o l l a n d s c h D i e p
b u i t e n de k r i b b e n op c a . 700 m a f s t a n d van de s p o o r b r u g en b e v i n d t z i c h
i n het s t r o o m v e l d n e t b u i t e n het v a a r w e g g e d e e l t e , waar Amer en Nieuwe
Merwede overgaan i n H o l l a n d s c h D i e p .
De genoemde s p o o r b r u g bevat 10 o v e r s p a n n i n g e n e l k met een w i j d t e van
100 m op de w a t e r l i j n . De b r u g p i j l e r s z i j n i n de s t r o o m r i c h t i n g c a . 5 m
b r e e d . De a a n b e v o l e n d o o r v a a r t o p e n i n g van de stroomopwaarts p a s s e r e n d e
schepen l i g t t u s s e n de p i j l e r s n r 4 en 5; v o o r de s t r o o m a f w a a r t s
passerende schepen i s d i t p i j l e r n r 5 en 6 (nummering p i j l e r s v a n a f
zuidkant).
3.2
Aanbod afgemeerde bakken
De afgemeerde v a a r t u i g e n b e t r e f f e n g e l a d e n en l e g e duwbakken a l dan
n i e t g e k o p p e l d t o t eenheden v o o r de vorming van een d u w s t e l . De bakken
l i g g e n i n de s t r o o m r i c h t i n g l a n g s z i j van e l k a a r i n groepen. De onderl i n g e a f s t a n d i n de s t r o o m r i c h t i n g t u s s e n de bakken i s z o d a n i g dat een
d u w s t e l manoeuvreerruimte h e e f t t . b . v . h e t afmeren en ontmeren.
De a a n t a l l e n en v e r b l i j f t i j d e n van de bakken v a r i e r e n s t e r k . Gemiddeld
l i g g e n e r 8 a 12 bakken, v a r i e r e n d i n s a m e n s t e l l i n g van 1-bakkers (50%)
en 2-bakkers (50%) . 4-baks d u w s t e l l e n worden h i e r n i e t afgemeerd.
De v e r b l i j f t i j d e n v a r i e r e n van 1 week t o t wel 1 maand. Van de bakken i s
ca. 40% l e e g en 60% g e l a d e n .
3.3
Waterstanden
De l o c a t i e l i g t i n h e t g e b i e d waar het
w a t e r s t a n d v a r i e e r t i n g e r i n g e mate HW
+ 0,20m, b i j a f v o e r e n t o t 3600m /sec op
waarde). B i j a f v o e r e n hoger dan 3600 m
t o t c a . N.A.P. +1,00 m ( z i e f i g . 2 ) .
3
3.4
3
g e t i j nog van i n v l o e d i s . De
= N.A.P. +0,60 m en LW = N.A.P
de B o v e n r i j n t e L o b i t h (90%/sec, r e i k e n de hoogwaterstanden
Stroming
De s t r o m i n g s t a a t onder i n v l o e d van het g e t i j en de r i v i e r a f v o e r en i s
h o o f d z a k e l i j k w e s t w a a r t s . De g r o o t t e van de stroom v a r i e e r t o v e r de
u r e n van de dag t . g . v . het g e t i j en v a r i e e r t met de g r o o t t e van de
- Verkeerswaterbouwkunde
(NICV)
4
a f v o e r ( z i e f i g . 3 ) . De s t r o o m s n e l h e i d l i g t voor 90% van de
(Q L o b i t h «= 3600 m /sec) t u s s e n de 0 en 0,4 m/sec.
tijd
3
3.5
Wind
V o o r de w i n d r i c h t i n g en s t e r k t e wordt u i t g e g a a n van s t a t i o n Rotterdam
( z i e f i g . 4 ) . De overheersende w i n d r i c h t i n g i s z u i d w e s t . De w i n d k r a c h t
van 5 Bf wordt gedurende 3,4% van de t i j d o v e r s c h r e d e n .
3.6
Scheepvaartaanbod
Het H o l l a n d s c h D i e p i s een Cemt-klasse VI vaarweg.
De max. t o e g e s t a n e s c h e e p s a f m e t i n g e n g e l d e n voor duwvaart t o t 185 m
l a n g en 22,80 b r e e d (4-baksduwvaart).
Een s c h a t t i n g van h e t j a a r l i j k s e scheepvaartaanbod kan worden a f g e l e i d
u i t de s c h e e p v a a r t t e l l i n g e n g r o t e r i v i e r e n (1992) v o o r de t e l l e r l o c a t i e s Nieuwe Merwede - Werkendam en Bergsche Maas - Doeveren.
Het t o t a a l a a n t a l b e r o e p s v a a r t u i g e n bedraagt ca. 66.300 (2 r i c h t i n g e n )
Voorkomende schepen met de g r o o t s t e massa, t.w. de 4-bakker, p a s s e r e n
met een g e s c h a t t e f r e q u e n t i e van 2 a 3 per week. Daarvan i s ca 50%
g e l a d e n en 50% ongeladen.
De b e r o e p s v a a r t i n t e n s i t e i t i s overdag hoger dan 's n a c h t s .
Het a a n t a l r e c r e a t i e v a a r t u i g e n i s c a . 40.000 (2 r i c h t i n g e n ) . De r e c r e a
t i e v a a r t v e r t o o n t z i c h v o o r a l i n het zomerseizoen t i j d e n s de u r e n o v e r
dag.
De k o r t s t e a f s t a n d t u s s e n a n k e r p l a a t s en passerende schepen i s de
a f s t a n d van a n k e r p l a a t s t o t de S B - z i j d e van de
stroomopwaartsvarende
s c h e e p v a a r t r i c h t i n g Amer en Nieuwe Merwede.
3.7
P i j l e r s van
de
spoorbrug
V o o r h e t b e p a l e n van e v e n t u e l e schade aan de p i j l e r s t . g . v . een aanvar i n g i s k e n n i s omtrent de c o n s t r u c t i e v e opbouw van de p i j l e r s van
b e l a n g . V a n u i t d i t oogpunt g e z i e n , z i j n aan de hand van b e s c h i k b a r e
t e k e n i n g e n van dwarsdoorsneden, een 4 - t a l c o n s t r u c t i e v e t y p e n t e
o n d e r s c h e i d e n . P i j l e r 1 en 2 ( z u i d z i j d e ) v e r t o n e n qua p r o f i e l g e l i j k e n i s , z i e v o o r b e e l d f i g 5a; p i j l e r 3 w i j k t h i e r v a n w e i n i g a f , z i e f i g
5b; de p i j l e r s n r 4 t/m 10 v e r t o n e n weer g e l i j k e n i s , z i e v o o r b e e l d f i g
6. De v o e t van a l l e p i j l e r s l i g t op N.A.P. -1,35m. De aanzet van de
o n d e r w a t e r t a l u d s v e r s c h i l l e n . P i j l e r 1 en 2 z e t t e n aan op N.A.P. -6m,
n r 3 op N.A.P. -4m en de n r s 4 t/m 10 z e t t e n aan op N.A.P. -1,35m,
e c h t e r met een beschermend t e r r a s van ca 4m. De a f w e z i g h e i d van t a l u d
en t e r r a s maken de p i j l e r s c h a c h t i n p r i n c i p e kwetsbaar v o o r a a n v a r i n gen.
Verkeerswaterbouwkunde
(NICV)
P i j l e r s 1 t/m 3 l i g g e n i n de h o o f d s t r o o m r i c h t i n g benedenstrooms v a n de
a n k e r p l a a t s . P i j l e r s 4 t/m 6 z i j n g e s i t u e e r d l a n g s de v a a r s t r o k e n v a n
het s c h e e p v a a r t v e r k e e r .
- Verkeerswaterbouwkunde
(NICV)
4
CASUISTIEK
Met behulp van de c a s u i s t i e k kan g e a n a l y s e e r d worden welke r e l e v a n t e
f a c t o r e n de a a n l e i d i n g of oorzaak vormen van een p o t e n t i e e l o f u i t e i n d e l i j k optredend g e v a a r o f schade voor de s c h e e p v a a r t c.q. de spoorbrugpi j lers.
Deze f a c t o r e n vormen de b a s i s b i j het o p z e t t e n van de r i s i c o a n a l y s e ,
t e n e i n d e de a a n v a a r r i s i c o ' s voor de s c h e e p v a a r t en brug t e b e p a l e n .
In het onderstaande komen nu aan de orde de c a s u i s t i e k v o l g e n s het
AW
o n g e v a l l e n b e s t a n d en d i e v o l g e n s de r e g i s t r a t i e s van de M o b i e l e Verkeersbegeleidingsdienst.
4.1
Casuistiek AW-ongevallenbestand
B e s c h i k b a a r z i j n een b e s c h r i j v i n g van o n g e v a l l e n op de vaarweg
H o l l a n d s c h Diep (vaarweg n r . 108), Amer (vaarweg 118) en Nieuwe Merwede
(vaarweg 108) b e t r e f f e n d e
- n r . 108, km 979,0 - 983,7 en
- n r . 118, km 261,5 - 262,5 over een p e r i o d e van 8 a p r i l 1988 t/m
10 a p r i l 1993 (bron A W - o n g e v a l l e n b e s t a n d ) .
In de gegeven o n g e v a l s b e s c h r i j v i n g e n komen geen g e v a l l e n v o o r w a a r b i j
een d r i f t e n d e bak i n a a n r a k i n g komt o f schade v e r o o r z a a k t aan de
passerende v a a r t . Ook z i j n e r geen g e v a l l e n genoemd w a a r b i j een d r i f tende bak de b r u g p i j l e r s a a n v a a r t . Tevens worden geen meldingen gemaakt
van a a n v a r i n g e n t u s s e n b u i t e n het a n k e r g e b i e d gemeerde bakken en
passerende v a a r t . G e l e t op de eerdergenoemde o p l e t t e n d h e i d en r e a c t i e
van de M o b i e l e V e r k e e r s b e g e l e i d i n g s d i e n s t (MVD) kan men s t e l l e n dat
deze g e v a l l e n n i e t z i j n opgetreden of werden vermeden.
Ten a a n z i e n van h e t a a n v a a r r i s i c o van de b r u g p i j l e r s door de passerende
s c h e e p v a a r t , z i j n de o n g e v a l s b e s c h r i j v i n g e n op vaarweg n r . 108 r e l e vant .
In de genoemde p e r i o d e van 5 j a a r z i j n van de 12 i n aanmerking komende
g e v a l l e n , 3 g e v a l l e n w a a r b i j een s c h i p i n a a n v a r i n g i s gekomen met de
p i j l e r met schade v o o r s c h i p , p i j l e r en m i l i e u . I n b i j l a g e l z i j n de
b e l a n g r i j k s t e f a c t o r e n en omstandigheden van deze 3 g e v a l l e n weergegeven. De g e r e g i s t r e e r d e wind (<5Bf) en stroom (< 5,4 m/sec tegenstrooms) waren h i e r b i j n i e t van b e l a n g . M e n s e l i j k f a l e n ( o n o p l e t t e n d h e i d , o v e r v e r m o e i d h e i d ) en t e c h n i s c h f a l e n ( s t o r i n g i n de a u t o p i l o t )
waren h i e r de o p g e t r e d e n oorzaken. De schade aan de schepen wordt a l s
zwaar aangemerkt. Schade aan de b r u g p i j l e r wordt wel genoemd, de e r n s t
e r v a n o n t b r e e k t e c h t e r . B i j m i l i e u s c h a d e wordt a l l e e n water v e r o n t r e i n i g i n g genoemd.
1
Deze r e g i s t r a t i e i s t e hoog i n v e r g e l i j k i n g met
g e v e r i f i e e r d met de d i e n s t k r i n g ) .
- Verkeerswaterbouwkunde
(NICV)
fig. 3
(tevens
7
4.2
C a s u i s t i e k door Mobiele V e r k e e r s b e g e l e i d i n g s d i e n s t
B e s c h i k b a a r z i j n de b e s c h r i j v i n g e n van onregelmatigheden t . a . v . het ank e r e n p l u s o p g e t r e d e n schades met v e r m e l d i n g van oorzaken en omstandigheden, d i e p o t e n t i e e l s i t u a t i e s van o n v e i l i g h e i d vormden v o o r de
p a s s e r e n d e s c h e e p v a a r t - en s p o o r b r u g p i j l e r s . I n deze g e v a l l e n i s het
g e v a a r afgewend door a l e r t t e r e a g e r e n en t e zorgen dat de o n k l a a r
g e r a a k t e bak weer op z i j n p i a a t s kwam. Een b e s c h r i j v i n g v e r m e l d t het
d a a d w e r k e l i j k e g e v a l van een op d r i f t g e r a a k t e g e l a d e n bak, d i e tegen
de v o e t van s p o o r b r u g p i j l e r n r 3 i s aangedreven met a l s g e v o l g schade
aan de bak en v e r m o e d e l i j k e schade onder water aan de p i j l e r . A l s
v e r m o e d e l i j k e oorzaak wordt h i e r genoemd het met onvoldoende ankers
afgemeerd z i j n op de a n k e r p l a a t s .
Deze b e s c h r i j v i n g e n s t a a n v e r m e l d i n de zgn. " m u t a t i e f o r m u l i e r e n " .
Het b e t r e f t de p e r i o d e 24 September 1993 t/m 18 november 1993 met 7
m u t a t i e f o r m u l i e r e n en de p e r i o d e 1 j a n u a r i 1994 t/m 14 f e b r u a r i 1994
met 6 f o r m u l i e r e n .
U i t t e l e f o n i s c h o v e r l e g met de d i e n s t k r i n g b l e e k dat het l o s r a k e n van
bakken een d u i d e l i j k e r e l a t i e h e e f t met het optreden van hoogwater en
d e r h a l v e ook met hoge stroomsnelheden.
Het optredende extreem hoogwater en hoge s t r o o m s n e l h e i d i n de p e r i o d e
van e i n d 1993 t o t b e g i n 1994 l e i d d e op 26 december 1993 t o t het op
d r i f t r a k e n van bakken (opgave dhr. A.A. de V i s s e r , memo 18-02-1994) en
vormde de a a n l e i d i n g om de 2 r e g i s t r a t i e p e r i o d e i n t e gaan.
In de m u t a t i e f o r m u l i e r e n van b e i d e p e r i o d e n werd hoogwater en hoge
s t r o o m s n e l h e i d e c h t e r n i e t a l s v e r m o e d e l i j k e oorzaak opgegeven omdat
het z i c h k e n n e l i j k n i e t voordeed.
B e i d e p e r i o d e n l i j k e n daarmee n i e t r e p r e s e n t a t i e f a l s s t e e k p r o e f v o o r
de o o r z a a k "hoogwater". Deze oorzaak d i e n t e c h t e r wel a l s een van de
f a c t o r e n i n de r i s i c o a n a l y s e t e worden meegenomen.
e
N a a s t deze b e s c h r i j v i n g e n i n de m u t a t i e f o r m u l i e r e n i s nog een r a p p o r t
(nr. 27/1993) o p g e s t e l d door de MVD met u i t s l u i t e n d d i e g e v a l l e n
g e r e g i s t r e e r d , w a a r b i j bakken b u i t e n de a n k e r p l a a t s l a g e n geankerd. De
r e g i s t r a t i e p e r i o d e l o o p t van 18 September 1993 t/m 25 o k t o b e r 1993 en
h e t b e t r e f t 79 g e v a l l e n .
Deze bakken, vaak zonder r e g l e m e n t a i r v o o r g e s c h r e v e n b e s e i n i n g en
v e r l i c h t i n g , kunnen m a r k e r i n g s b o e i e n qua z i c h t afschermen. De e i g e n a r e n
werden wel i n k e n n i s g e s t e l d van het gebreken en v e r z o c h t om de bak t e
v e r h a l e n . De e i g e n a a r werd e c h t e r n i e t v o o r z i j n o v e r t r e d i n g beboet.
4.3
Relevante factoren volgens
casuistiek
De b e l a n g r i j k s t e f a c t o r e n , d i e v o l g e n s de c a s u i s t i e k t o t p o t e n t i e l e
o n v e i l i g e s i t u a t i e s kunnen l e i d e n z i j n m.b.t.:
* de a n k e r p l a a t s :
- Verkeerswaterbouwkunde
(NICV)
8
- ankeren b u i t e n a n k e r p l a a t s zonder r e g l e r a e n t a i r v e r p l i c h t e v e r l i c h ting;
- o n k l a a r r a k e n / o n z i c h t b a a r worden van b o e i e n c.q. van p o s i t i e s van
boeien;
- onvoldoende a n k e r k e t t i n g l e n g t e / krabbend a n k e r ;
- a a n t a l a n k e r s p e r bak minder dan 2;
- o n z o r g v u l d i g ankeren;
- ondoordacht ontmeren w a a r b i j a c h t e r b l i j v e n d e bakken onvoldoende
verankerd b l i j v e n ;
- c o m b i n a t i e van f a c t o r e n b i j v o o r b e e l d s l e c h t v e r a n k e r d e bakken duwen
met s t e r k v e r g r o t e massa tegen op z i c h goed geankerde bak, met a l s
g e v o l g een k e t t i n g r e a c t i e .
* meteo/hydro
- s t e r k e z u i d w e s t e n wind > 5 a 6 B f ;
- na l o s r a k e n met stroom r i c h t i n g p i j l e r
- s t e r k e stroom;
- hoogwater.
driften;
* passerende schepen
- m e n s e l i j k f a l e n aan boord van p a s s e r e n d s c h i p ;
- t e c h n i s c h f a l e n aan boord van p a s s e r e n d s c h i p .
*
diversen
- t r a a g r e a g e r e n van e i g e n a a r van de bak(ken) na m e l d i n g door
MVD
Opgemerkt z i j d a t u i t de c a s u i s t i e k a l l e e n de bovengenoemde f a c t o r e n
n a a r v o r e n komen. Andere f a c t o r e n z i j n z e k e r denkbaar. Ze z i j n a l l e e n
e c h t e r t o t nu t o e n i e t merkbaar t o t u i t d r u k k i n g gekomen.
Verkeerswaterbouwkunde
(NICV) -
9
5
AANVAARRISICO DRIFTENDE BAKKEN EN SCHEEPVAART
5 .1
Algemeen
I n d i t h o o f d s t u k worden de r i s i c o ' s m.b.t. de d r i f t e n d e bakken g e a n a l y s e e r d . De r i s i c o ' s b e t r e f f e n de a a n v a r i n g van een l o s d r i j v e n d e bak met
de p i j l e r en de a a n v a r i n g van s c h e e p v a a r t met een l o s d r i j v e n d e bak.
R i s i c o i s g e l i j k aan kans maal gevolgschade, zodat a p a r t ingegaan wordt
op b e i d e zaken. Tevens wordt h e t r i s i c o op a a n v a r i n g v a n de p i j l e r s
t . g . v . de bakken v e r g e l e k e n met h e t r i s i c o t.g.v. de r e g u l i e r e scheepvaart .
De a n a l y s e h e e f t door h e t b e p e r k t a a n t a l gegevens een i n d i c a t i e f
k a r a k t e r . B i j de b e r e k e n i n g v a n h e t r i s i c o v e r o o r z a a k t door de d r i f t e n de bakken wordt a l l e e n de m o g e l i j k e schade meegenomen waar de d i e n s t k r i n g a l s beheerder v a n de r i v i e r mee t e maken kan hebben. Het r i s i c o
v o o r de bakken z e l f ( d i e g r o t e r k a n z i j n dan de schade v o o r derdenb e r o e p s v a a r t ) wordt d e r h a l v e b u i t e n beschouwing g e l a t e n . De r i s i c o ' s
van r e c r e a t i e v a a r t i n a a n v a r i n g met de d r i f t e n d e bakken wordt tevens
n i e t beschouwd. De schade voor schepen o n d e r l i n g kan immers n i e t op de
S t a a t worden v e r h a a l d . M i l i e u s c h a d e k a n b i j de o n g e v a l l e n o p t r e d e n .
R i s i c o ' s v o o r h e t m i l i e u v a l l e n b u i t e n h e t kader van deze g l o b a l e
studie.
De beschouwingen maken een v e r g e l i j k i n g t u s s e n v e r s c h i l l e n d e r i s i c o ' s
o n d e r l i n g m o g e l i j k , en d i e n e n s l e c h t s a l s onderbouwing v o o r e v e n t u e e l
t e nemen m a a t r e g e l e n . De b e t r o u w b a a r h e i d van de a b s o l u t e waarde v a n de
berekende u i t k o m s t e n i s d e r h a l v e b e p e r k t .
5.2
H u i d i g e e r v a r i n g e n met de bakken
U i t de c a s u i s t i e k i s a f t e l e i d e n d a t bakken v e r s c h e i d e n e malen op de
a n k e r p l a a t s d w a r s v i e l e n . Een e n k e l g e v a l b e t r o f een l o s g e r a a k t e g e l a d e n
bak d i e op d r i f t g i n g en de b r u g p i j l e r r a a k t e . Schade aan de p i j l e r i s
d a a r b i j n i e t waargenomen; een diepgaand onderzoek i s o v e r i g e n s ook n i e t
i n g e s t e l d . A a n v a r i n g e n t u s s e n schepen en op d r i f t g e r a a k t e bakken z i j n
nog n i e t voorgekomen.
De kansen worden d u i d e l i j k b e i n v l o e d door h e t o p t r e d e n v a n de beheerd e r . C o n t r o l e v a n de a n k e r p l a a t s r e d u c e e r t de kans op l o s r a k e n , onder
andere doordat de e i g e n a a r s v a n de bakken worden gewaarschuwd b i j
o n v e i l i g e v e r a n k e r i n g , danwel d a t de beheerder z e l f de d w a r s g e v a l l e n
bakken weer i n goede p o s i t i e l e g d e . Ook i n de g e v a l l e n d a t een bak t o c h
i s l o s g e r a a k t h e e f t de beheerder e r v o o r gezorgd d a t de bak weer t e r u g
i s g e b r a c h t en v e r a n k e r d . De duur v a n de o n v e i l i g e s i t u a t i e i s daardoor
beperkt.
- Verkeerswaterbouwkunde
(NICV)
10
5.3
G e v a l I, a a n v a r i n g d r i f t e n d e
bak
met
een
pijler
Een l o s g e r a a k t e o f krabbende bak kan r i c h t i n g p i j l e r s w e g d r i j v e n en
hiermee i n b o t s i n g komen. Normaal gesproken z a l de bak t e n g e v o l g e van
de s t r o m i n g van de r i v i e r r i c h t i n g p i j l e r s gaan. B i j k r a c h t i g e westenwind i s het m o g e l i j k dat de bakken e e r s t i n o o s t e l i j k e r i c h t i n g wegd r i j v e n . De t i j d s d u u r t u s s e n l o s r a k e n en moment van b o t s i n g i s dan
r e l a t i e f g r o o t . I n het l a a t s t e g e v a l z a l de beheerder r e l a t i e f v e e l
t i j d hebben om de l o s g e r a a k t e bak weer onder c o n t r o l e t e k r i j g e n . Met
name b i j d a g l i c h t s p e e l t d i t een r o l .
De p i j l e r s van de spoorbrug v e r s c h i l l e n i n de onderbouw ( z i e ook p a r
4.7, f i g 5 ) , wat c o n s e q u e n t i e s kan hebben v o o r de g e v o l g e n van een
a a n v a r i n g . De n o o r d e l i j k e p i j l e r s (nrs 4 t/m 10) z i j n v o o r z i e n van een
t a l u d t o t NAP -1,35m met een beschermend t e r r a s van ca 4m. De z u i d e l i j ke p i j l e r s (nrs 1 t/m 3) hebben deze v o o r z i e n i n g n i e t . H i e r kan zowel
een g e l a d e n a l s ongeladen bak de p i j l e r s c h a c h t r a k e n . Een g e l a d e n bak
kan de n o o r d e l i j k e p i j l e r s t.g.v de bescherming door t a l u d en t e r r a s
n i e t r a k e n . G e z i e n de l i g g i n g van de a n k e r p l a a t s z a l e c h t e r het g r o o t s t e d e e l van de d r i f t e n d e bakken naar de z u i d e l i j k e p i j l e r s bewegen. De
f r a c t i e d i e de n o o r d e l i j k e p i j l e r s r a a k t i s v e r w a a r l o o s b a a r .
De omvang van de schade aan de schacht van de z u i d e l i j k e p i j l e r s , hangt
af van het a l o f n i e t g e l a d e n z i j n van de bak en van de d r i f t s n e l h e i d
van de bak. B i j de optredende l a g e d r i f t s n e l h e d e n (< 1 m/s) i s de
verwachte schade t . g . v . een a a n v a r i n g van een bak met een p i j l e r
g e r i n g , zowel b i j een g e l a d e n a l s een ongeladen bak. De bewegingsenerg i e i s hoogstens voldoende v o o r schade aan het o p p e r v l a k van de
s c h a c h t . De r e p a r a t i e k o s t e n worden h i e r g e s c h a t op 5.000 - 10.000
g u l d e n p e r a a n v a r i n g . G e z i e n de e r v a r i n g met de a a n v a r i n g e n t o t nu t o e
wordt aangenomen d a t a l l e e n a a n v a r i n g e n van d r i f t e n d e g e l a d e n bakken
t o t ( o p p e r v l a k k i g e ) schade l e i d e n .
Het v e r o o r z a k e n van een s i g n i f i c a n t e v e r p l a a t s i n g van de p i j l e r door
een d r i f t e n d e bak, met a l s e f f e c t : stremming van de t r e i n e n l o o p en
e v e n t u e e l herbouw van de p i j l e r met d a a r b i j g e s c h a t t e r e p a r a t i e k o s t e n
van meer dan 1.000.000 g u l d e n , i s v r i j w e l o n m o g e l i j k .
Aan de hand van de c a s u i s t i e k wordt i n g e s c h a t d a t de kans op een
a a n v a r i n g van een d r i f t e n d e bak met een p i j l e r qua orde van g r o o t t e
eens p e r j a a r b e d r a a g t . Het t h e o r e t i s c h r i s i c o b e d r a a g t daarmee 5.000 10.000 g u l d e n p e r j a a r (gemiddeld 7.500 g u l d e n p e r j a a r ) . Het r i s i c o i s
h i e r b i j g e d e f i n i e e r d a l s f r e q u e n t i e maal verwachte gemiddelde schade.
Het doen van u i t s p r a a k of d i t r i s i c o a c c e p t a b e l i s v a l t i n p r i n c i p e
b u i t e n h e t k a d e r van deze s t u d i e . Wel kan een r e l a t i e v e u i t s p r a a k o v e r
d i t r i s i c o worden gedaan door een v e r g e l i j k i n g t e maken met het aanvaren van de p i j l e r s door de r e g u l i e r e s c h e e p v a a r t ( r e f e r e n t i e ) . Op g r o n d
van waarnemingen b l i j k t dat deze a a n v a r i n g e n r e l a t i e f vaak voorkomen,
Verkeerswaterbouwkunde
(NICV)
11
i n de orde eens p e r e n k e l e j a r e n (3 a a n v a r i n g e n i n 5 j a a r ) . Uitgaande
van 66.000 vaarbewegingen ( b e r o e p s v a a r t ) p e r j a a r en 1 a a n v a r i n g p e r 2
j a a r l e v e r t p e r passage, een kans op aanvaren van een p i j l e r van
1/(2*66.000) = 8.10" . H i e r b i j hebben v o o r a l de n o o r d e l i j k e p i j l e r s (met
t a l u d en t e r r a s ) een r e l a t i e f g r o t e kans op a a n v a r i n g e n , omdat de
v a a r r o u t e t u s s e n deze p i j l e r s l o o p t .
2
6
Zowel t e c h n i s c h e s t o r i n g e n a l s m e n s e l i j k f a l e n ( s t u u r f o u t e n ) kunnen de
o o r z a a k z i j n v a n een a a n v a r i n g met de p i j l e r . S t u u r f o u t e n ( w a a r b i j h e t
s c h i p z i j n s n e l h e i d behoudt) hebben een r e l a t i e f g r o o t a a n d e e l . B i j 4baks duwvaart z a l een s t u u r f o u t - g e l e t op de b r e e d t e van de bakken m e e s t a l l e i d e n t o t een f r o n t a l e b o t s i n g . Ondanks de vorm van h e t t a l u d
met h e t t e r r a s , z a l een bak v a n een duwstel d a a r b i j naar v e r w a c h t i n g
t o c h tegen de p i j l e r - s c h a c h t aankomen. B i j motorschepen kan een d e e l
van de a a n v a r i n g e n b e s t a a n u i t schampen van de p i j l e r , waardoor geen o f
s l e c h t s b e p e r k t e schade o n t s t a a t . U i t b e r e k e n i n g e n b l i j k t d a t b i j
a a n v a r i n g van een 4-baks d u w s t e l de vervormingen v a n de p i j l e r g r o o t
z i j n . Het maakt h i e r b i j n i e t u i t o f de bakken o n g e l a d e n o f g e l a d e n
z i j n . B i j a a n v a r i n g door motorschepen i s de schade v o o r zowel de
z u i d e l i j k e p i j l e r s (zonder bescherming van t a l u d en t e r r a s ) a l s de
n o o r d e l i j k e p i j l e r s b e p e r k t . B i j de b e p a l i n g van h e t r i s i c o i s h e t van
b e l a n g d a t 4-baks duwvaart s l e c h t s ongeveer 130 maal p e r j a a r de b r u g
p a s s e e r t , tegen 66.000 passages v o o r de r e s t van de b e r o e p s v a a r t .
3
B i j de b e r e k e n i n g i s u i t g e g a a n van een v a a r s n e l h e i d van 3 t o t 4 m/s. De
r i s i c o ' s s t a a n i n onderstaande t a b e l v e r d e r u i t g e w e r k t .
Type s c h i p
4-bak
motorschip '
4
aantal
tP-jr]
130
66.000
aanvaarf reg.
[p. j r ]
1 .10"
0, 25
3
5)
11
schade 2)
[gld]
2 .10
10.000-20.000
6
risico '
[gld/jaar]
2 .000
4.000
6 . 000
totaal
u i t g a a n d e v a n een a a n v a r i n g s k a n s p e r passage v a n 8.10" , zowel v o o r
duwvaart a l s motorschepen
orde van g r o o t t e van de schade p e r a a n v a r i n g ; " e n g i n e e r i n g judgement" zonder r e k e n t e c h n i s c h e onderbouwing
r i s i c o = f r e q u e n t i e a a n v a r i n g e n * schade
a l l e schepen e x c l u s i e f 4-baks duwvaart
6
E v e n t u e l e n i e t g e r e g i s t r e e r d e a a n v a r i n g e n z u l l e n een verwaarl o o s b a r e schade hebben o p g e l e v e r d , en z i j n d e r h a l v e n i e t
s i g n i f i c a n t v o o r de r i s i c o ' s .
Zowel een g e l a d e n a l s ongeladen 4-baksduwstel l e v e r t ontoel a a t b a r e v e r v o r m i n g e n op. E r i s e c h t e r w e l een d u i d e l i j k
v e r s c h i l i n v e r v o r m i n g : de ongeladen t o e s t a n d l e v e r t een
g r e n s g e v a l , de g e l a d e n t o e s t a n d l e v e r t een z e e r g r o t e v e r v o r ming op. G e z i e n h e t g l o b a l e k a r a k t e r van deze a n a l y s e wordt
e c h t e r v o l s t a a n met een bedrag voor r e p a r a t i e k o s t e n b i j aanvar i n g door 4-baks duwvaart, r e k e n i n g houdend met b e i d e e f f e c ten .
- Verkeerswaterbouwkunde
(NICV} -
12
51
aangenomen i s dat 50% van de a a n v a r i n g e n
schade v e r o o r z a a k t .
"schampen" b e t r e f t en geen
U i t de v e r g e l i j k i n g van het a a n v a a r r i s i c o van de p i j l e r s door d r i f t e n d e
bakken en het a a n v a a r r i s i c o van de p i j l e r s door de s c h e e p v a a r t b l i j k t
dat de o r d e van g r o o t t e van het r i s i c o v e r g e l i j k b a a r i s .
5.4
Geval I I ,
a a n v a r i n g passerende s c h e e p v a a r t met
driftende
bak
Een a a n v a r i n g met de r e g u l i e r e s c h e e p v a a r t kan p l a a t s v i n d e n a l s e r een
d r i f t e n d e bak aanwezig i s i n de v a a r g e u l , h e t z i j l o s g e s l a g e n h e t z i j met
krabbende a n k e r s . Voor een nog v a s t l i g g e n d e bak wordt de kans op
a a n v a r i n g door de passerende s c h e e p v a a r t g e r i n g geacht, ook b i j een
b u i t e n de a n k e r p l a a t s afgemeerd l i g g e n d e bak. L o s s l a a n o f k r a b b e n van
de a n k e r s kan gebeuren t e n g e v o l g e van extreme s t r o m i n g of w i n d s n e l heden, maar ook a l s de v e r a n k e r i n g onvoldoende i s , b i j v o o r b e e l d minder
dan 2 a n k e r s p e r bak. Een r e l a t i e f g e r i n g e s t r o m i n g of storm kan dan
een bak v e r z e t t e n en meer i n de v a a r g e u l doen belanden. Een andere
o o r z a a k v o o r het op d r i f t raken van de bakken i s het onvoldoende
v e r a n k e r e n van de a c h t e r b l i j v e n d e bakken b i j ontmeren. De k w a l i t e i t van
de v e r a n k e r i n g wordt i n de p r a k t i j k a l of n i e t r e g e l m a t i g g e c o n t r o l e e r d
door de b e h e e r d e r . H i e r d o o r worden p o t e n t i e e l p r o b l e m a t i s c h e v e r a n k e ringen opgelost.
Een bak kan d i r e c t t e r e c h t komen n a b i j de p i j l e r s , o f z i c h e e r s t meer
v r i j op de r i v i e r boven- of benedenstrooms van de M o e r d i j k b r u g begeven. Ten g e v o l g e van de s t r o m i n g beweegt de bak over een lange duur
genomen s t r o o m a f w a a r t s , en komt d e r h a l v e ook i n de b u u r t u i t van de
(meestal z u i d e l i j k e ) p i j l e r s .
De z i c h t s i t u a t i e b e i n v l o e d t de kans op problemen. B i j d a g l i c h t i s een
bak goed t e z i e n . B i j nacht o f s l e c h t z i c h t i s v i s u e e l c o n t a c t m o e i l i j k e r , z e k e r g e z i e n het f e i t dat de bakken o n v e r l i c h t z i j n . B i j s l e c h t
z i c h t s i t u a t i e s maakt de b e r o e p s v a a r t e c h t e r g e b r u i k van r a d a r , waardoor het e f f e c t van s l e c h t z i c h t wordt gecompenseerd. Zeker g e l e t op de
n a b i j h e i d van de p i j l e r s , kan het ( r a d a r ) z i c h t g e r e d u c e e r d z i j n , waardoor een kans op a a n v a r i n g b e s t a a t . B i j nacht en s l e c h t z i c h t kan deze
s i t u a t i e v o o r t d u r e n . Met name b i j d a g l i c h t z a l de d i e n s t k r i n g m e e s t a l
s n e l op de hoogte worden gebracht en i n g r i j p e n .
De s i t u a t i e dat een bak 's nachts o f b i j s l e c h t z i c h t i n de g e u l
t e r e c h t gekomen i s , wordt a l s maatgevend beschouwd. De gemiddelde
f r e q u e n t i e van een a a n v a r i n g wordt dan b e p a a l d door:
a. De f r e q u e n t i e van aanwezig z i j n van een d r i f t e n d e bak b i j de v a a r geul .
A l s - e n i g z i n s a r b i t r a i r - wordt aangenomen dat de f r e q u e n t i e van een
d r i f t e n d e bak g e l i j k of i e t s hoger i s dan de a a n v a a r f r e q u e n t i e t e g e n
een p i j l e r (ca 1 maal per j a a r ) , dan kan deze f r e q u e n t i e v e r t a a l d
worden n a a r een f r e q u e n t i e van l o s r a k e n op de a n k e r p l a a t s van e n k e l e
-
Verkeerswaterbouwkunde
(NICV)
-
13
malen p e r j a a r , h i e r aangenomen ca 5 maal p e r j a a r . Aannemende d a t
ca 20% h i e r v a n i n de v a a r g e u l ( t . h . v . de n o o r d e l i j k e p i j l e r s )
t e r e c h t komt, wordt h e t a a n t a l p o t e n t i a l g e v a a r l i j k e s i t u a t i e s op ca
5 x 0,2 = 1 maal p e r j a a r .
b. Het a a n t a l schepen d a t de b r u g 's n a c h t s p a s s e e r t i n de t i j d d a t de
bak z i c h daar b e v i n d t .
A l s e e r s t e s c h a t t i n g u i t g a a n d e van e n k e l e u r e n d r i f t e n i n de v a a r g e u l en een n a c h t e l i j k e i n t e n s i t e i t van 4 b e r o e p s v a a r t u i g e n p e r uur
(de n a c h t i n t e n s i t e i t i s naar i n s c h a t t i n g 50% l a g e r dan de gemiddelde
i n t e n s i t e i t ) l e v e r t d i t 15 passerende schepen p e r g e b e u r t e n i s .
c. De kans dat een s c h i p de o n v e r l i c h t e bak n i e t z i e t .
D i t kan voorkomen, b i j v o o r b e e l d t.g.v. a f s c h e r m i n g van de r a d a r door
de s p o o r b r u g . De kans h i e r o p i s n i e t bekend. Een aanknopingspunt kan
z i j n een meer algemeen gehanteerde waarde v o o r m e n s e l i j k f a l e n b i j
een onverwachte g e b e u r t e n i s van 0,01 t o t 0,001 p e r passage t i j d e n s
een p o t e n t i e e l g e v a a r l i j k e g e b e u r t e n i s .
Het p r o d u k t van a t/m c l e v e r t de a a n v a a r f r e q u e n t i e , van (orde g r o o t t e )
eens p e r 10 t o t 50 j a a r .
De schade b i j een a a n v a r i n g kan a a n z i e n l i j k z i j n ; een schade bedrag van
meer dan 100.000 g u l d e n l i j k t z e k e r n i e t o n m o g e l i j k . D i t r e s u l t e e r t i n
een r i s i c o van meer dan 2.000 t o t 10.000 g u l d e n p e r j a a r .
4
5.5
Conclusies
De d r i f t e n d e bakken verhogen h e t r i s i c o op schade aan de s p o o r b r u g met
e e n z e l f d e orde van g r o o t t e a l s h e t a l aanwezige r i s i c o t . g . v . de
b e s t a a n d e s c h e e p v a a r t . D i t r i s i c o b e d r a a g t c i r c a 10.000 g u l d e n p e r j a a r
( i s f 7500,=/jaar a f g e r o n d naar boven). Het r i s i c o wordt s t e r k bei n v l o e d t door h e t c o r r i g e r e n d o p t r e d e n van de b e h e e r d e r . I n d i e n d i t
n i e t aanwezig zou z i j n , v e r h o o g t het r i s i c o s i g n i f i c a n t .
Tevens v e r o o r z a k e n de d r i f t e n d e bakken een r i s i c o v o o r schade aan
p a s s e r e n d e schepen. D i t r i s i c o i s van e e n z e l f d e o r d e van g r o o t t e .
F r e q u e n t i e s en schadebedragen z i j n ruwe s c h a t t i n g e n . A a n v u l lende gegevens kunnen t o t wat andere r i s i c o bedragen l e i d e n .
- verkeerswaterbouwkunde
{NICV1
14
6
NABESCHOUWING EN AANBEVELINGEN
U i t de r i s i c o a n a l y s e v o l g t de c o n c l u s i e d a t de d r i f t e n d e bakken h e t
r i s i c o op schade aan de s p o o r b r u g verhogen met e e n z e l f d e b e d r a g p e r
j a a r (ca f 10.000,=) a l s h e t aanwezige r i s i c o t e n g e v o l g e v a n de
p a s s e r e n d e s c h e e p v a a r t . Daarnaast i s e r nog een even g r o o t r i s i c o v o o r
schade aan de p a s s e r e n d e schepen. Bovendien z u l l e n de g e s c h a t t e r i s i co's m.b.t. de bakken s i g n i f i c a n t verhogen wanneer de d i e n s t k r i n g n i e t
a l e r t reageert en i n g r i j p t .
Het r i s i c o op schade aan de p i j l e r s t e n g e v o l g e van de p a s s e r e n d e v a a r t
(ca f10.000,=) i s b e t r e k k e l i j k l a a g en m a a t s c h a p p e i i j k g e z i e n a a n v a a r d b a a r , a a n g e z i e n de r e g u l i e r e v a a r t ( i n c l u s i e f 4-baks d u w s t e l l e n ) immers
a l j a r e n wordt g e a c c e p t e e r d . Het b e t r e k k e l i j k l a g e e x t r a r i s i c o d a t de
bakken v e r o o r z a k e n zou n i e t zonder meer hoeven t e l e i d e n t o t de c o n c l u s i e d a t h e t a n k e r e n op de a n k e r p l a a t s n i e t meer t o e g e s t a a n zou moeten
worden. V e e l e e r d e r dan op de g e v o l g e n zou de aandacht meer g e r i c h t
moeten z i j n op de o o r z a k e n op en r o n d de a n k e r p l a a t s . F e i t i s n a m e l i j k
dat h e t t o e w i j z e n van de a n k e r p l a a t s Bergsche V e l d , de i n r i c h t i n g e r v a n
en de g e s t e l d e e x t r a voorwaarden waaronder mag worden geankerd, een
w e t t e l i j k e k a d e r h e e f t ( V e r k e e r s m a a t r e g e l t e Water AVS n r 05/90 p l u s
r e c t i f i c a t i e n r 07/91, z i e b i j l a g e 2 ) . De genoemde e x t r a voorwaarden
v o o r h e t a n k e r e n z i j n a l l e s z i n s r e d e l i j k en n a l e e f b a a r . Wanneer e i g e n a r e n / s c h i p p e r s z i c h houden aan deze voorwaarden z i j n de kansen op
l o s r a k e n en d r i f t e n van de bakken v e r w a a r l o o s b a a r (behoudens overmacht
s i t u a t i e s ) en d i e n t e n g e v o l g e de a a n v a a r r i s i c o ' s m.b.t. de s p o o r b r u g p i j l e r s en de p a s s e r e n d e s c h e e p v a a r t . Ook de i n s p a n n i n g d i e de d i e n s t k r i n g
z i c h moet g e t r o o s t e n b i j h e t c o n t r o l e r e n en ( a l o f n i e t met p a r t i c u l i e re medewerking) weer i n p o s i t i e brengen van de bakken, zou hiermee
s t e r k kunnen v e r m i n d e r e n .
O p m e r k e l i j k i s v e r d e r dat t e g e n o v e r de e i g e n a r e n van de bakken d i e i n
o v e r t r e d i n g z i j n , s l e c h t s vermanend wordt opgetreden. S a n c t i e s b l i j v e n
d a a r b i j u i t . Mede door het r e g e l m a t i g c o n t r o l e r e n door de d i e n s t k r i n g
b i j p o t e n t i e e l o n v e i l i g e s i t u a t i e s , l i j k t de b e t r o k k e n h e i d en h e t
v e r a n t w o o r d e l i j k s h e i d s g e v o e l v a n de e i g e n a a r / s c h i p p e r v o o r h e t z i c h
houden aan de genoemde voorwaarden, a f t e nemen. D i t wordt v e r d e r
v e r s t e r k t door h e t economisch v o o r d e e l ( u i t s p a r e n v a n havengelden) en
het m i n i m a l e f i n a n c i e l e r i s i c o v a n schade aan de bakken van de e i g e n a a r / s c h i p p e r . De a a n s p o r i n g r i c h t i n g e i g e n a a r / s c h i p p e r s om z i c h w e l
aan de voorwaarden t e houden o n t b r e e k t zodoende.
In o n d e r s t a a n d e worden nu v o o r s t e l l e n gedaan v o o r h e t nemen v a n maatreg e l e n t e n e i n d e de onstane s i t u a t i e t e v e r b e t e r e n . Ze z i j n g e r i c h t op
v e r m i n d e r i n g v a n de i n s p a n n i n g v o o r c o n t r o l e en weer goed i n p o s i t i e
brengen v a n de bakken door de d i e n s t k r i n g , h e t v e r k l e i n e n v a n de kans
op l o s r a k e n en d r i f t e n van de bakken en het verhogen van de b e t r o k k e n h e i d v a n de e i g e n a a r / s c h i p p e r .
- Verkeerswaterbouwkunde
(NICV)
15
E i g e n a r e n c.q. h u u r d e r s / g e b r u i k e r s van de bakken (eigenaar b l i j f t
e i n d v e r a n t w o o r d e l i j k e ) v e r p l i c h t e n z i c h t e melden b i j afmeren en b i j
ontmeren van de bakken. De b e r e i k b a a r h e i d van de e i g e n a a r , gedurende
de a f m e e r p e r i o d e van de bakken, d i e n t tevens t e z i j n gewaarborgd. De
m e l d p l i c h t g e l d t ook i n d i e n de bakken o n d e r w i j l van e i g e n a a r v e r w i s selen .
Per bak d i e n e n v o o r het afmeren minimaal 2 ankers t e worden g e b r u i k t .
D i t g e l d t ook v o o r gekoppelde bakken. Bovendien g e l d t d i t wanneer
l a n g s z i j van r e e d s afgemeerde bakken wordt aangelegd.
B i j ontmeren d i e n e n o n t k o p p e l d e ,
2 ankers t e z i j n v o o r z i e n .
a c h t e r b l i j v e n d e bakken minimaal
van
De e i g e n a a r v e r p l i c h t z i c h t o t r e g e l m a t i g t o e z i c h t op de afgemeerde
bakken en de v e r a n k e r i n g daarvan.
Om de e i g e n a a r van de bakken e f f e c t i e f op z i j n v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d
aan t e spreken, zou b i j het n i e t houden aan de g e s t e l d e r e g e l s / v o o r waarden, f i n a n c i e l e s a n c t i e s moeten v o l g e n d i e t e n m i n s t e g e l i j k z i j n
aan het economisch v o o r d e e l dat h i j o n d e r v i n d van het g e b r u i k van de
a n k e r p l a a t s , danwel i n t r e k k i n g van de v e r g u n n i n g t o t het g e b r u i k van
de a n k e r p l a a t s .
Het b u i t e n de a n k e r p l a a t s afmeren zonder r e g l e m e n t a i r e tekens en
v e r l i c h t i n g i s n i e t t o e g e s t a a n en d i e n t d e r h a l v e g e s a n c t i o n e e r d t e
worden.
Het b u i t e n de a n k e r p l a a t s afmeren zou h i e r n i e t moeten worden toegestaan .
B i j v o o r s p e l d hoogwater, hoge a f v o e r en/of harde wind, de e i g e n a a r
v e r p l i c h t e n de v e r a n k e r i n g t e c o n t r o l e r e n en z o n o d i g passende maatreg e l e n t e t r e f f e n (b.v. meer a n k e r l e n g t e aanbrengen, meer ankers
gebruiken).
De d i e n s t k r i n g zou s l e c h t s s t e e k p r o e f s g e w i j s c o n t r o l e moeten u i t o e f e nen op de v e r a n k e r i n g . B i j p o t e n t i e e l g e v a a r l i j k e s i t u a t i e s d i e n t de
e i g e n a a r , na m e l d i n g door de d i e n s t k r i n g , z i c h t e v e r p l i c h t e n b i n n e n
ca 1,5 uur t e z o r g e n voor het o p h e f f e n van deze s i t u a t i e , h e t z i j door
e i g e n i n s p a n n i n g , h e t z i j door i n s c h a k e l i n g van derden, danwel i s de
d i e n s t k r i n g g e r e c h t i g d op k o s t e n van de e i g e n a a r de a s s i s t e n t i e van
derden i n t e s c h a k e l e n . Het n i e t nakomen van genoemde v e r p l i c h t i n g
zou g e s a n k t i o n e e r d moeten worden.
Het u i t o e f e n e n van c o n t r o l e op de v e r a n k e r i n g door de d i e n s t k r i n g zou
z e k e r moeten p i a a t s v i n d e n t e n t i j d e van hoogwater, hoge a f v o e r en/of
harde wind, a a n g e z i e n z i c h dan s i t u a t i e s van overmacht kunnen voordoen.
Het v e r d i e n t a a n b e v e l i n g om bovengenoemde v o o r s t e l l e n voor i n t e
s t e l l e n m a a t r e g e l e n op de j u r i d i s c h e m e r i t e s t e b e o o r d e l e n .
- Verkeerswaterbouwkunde
(NICV)
16
121.2
Volkeraksluizen/Rak Noord
Hollandsch Diep
Kmr 998.440
2.00-
1
i
!_
n.
o
c
i
•J
1.00-
~ZL —• •
•
;
£
c
•o
co
—
nap
;
1
1
-1 00.
1
i—
5000
afvoer
74.2
Moerdijk
oovennjn
te
looitn
in
10000
m3/s
Hollandsch Diep
gem.
gem.
Kmr 983.675
getij 1971.0
getij 1981.0
FIGUUR 2
lozingsprogramma haringvlietsluizen-1984 (Iph -'84)
hoog-en laagwaterstanden in m t.o.v. n a p
r 1jkswater staat
d i r e c t i e benedenr1vieren
a f d e l i n g AXK
nr.
nota nr. 87-45
bijlage nr. 5.24
t
•
>
•5
I
>
10000
5000
a-
74.0
afv«»r
bov«nrijn t » lobith in m^/i
Hollandsch Diep t . h . v . Moerdijkbruggen
Kir 979.o50-983.675
1
t
i
•
>
1
_•
1
1
1
L
i
1
-
—
1
—
- —
'
!
""1
I
1
1
•
-
5000
afv»«r
75.0
b*v»r>njn
t*
..
• • •
looitn
in
10000
m^lt
K v 257.000-262.450
After t.h.v. Lage Zwaluwe
FIGUUR 3
lozingsprogramma haringvlietsluizen-1984 (Iph -'84)
maximale eb-en vloedsnelheden in m/s
r ijkswaters taat
d i r e c t i e benedenrivieren
a f d e l i n g AXK
nr.
nota nr. 87-45
bijlage nr. 5 .28
FIGUUR 4
104
ROTTERDAM
TIJDVAK 1971-1990
W i n d f r e q u e n t i e s i n procenten van het t o t a a l aantal uren voor het gehele j a a r ,
Windrichting
010-020
030-040
050-060
070-080
090-100
110-120
130-140
150-160
170-180
190-200
210-220
230-240
250-260
270-280
290-300
310-320
330-340
350-360
TOTAAL
Windkracht i n Beaufort'
> 5
>3
0.24
0.38
0.29
0.13
0.16
0.10
0.06
0.23
0.59
2.24
2.37
39
31
64
06
0.67
0.59
0.37
16.80
1.75
3.03
3.45
1.87
2.76
1.94
1.22
2.30
4.09
7.88
6.20
8.10
6.19
5.03
3.62
2.37
3.15
2.74
67.66
NOORD
ZUID
>1
s t i l en
variabel
3.14
5.41
5.62
3.04
4.55
3.45
2.11
3.80
6.33
9.74
7.34
9.55
7.88
6.75
4.80
3.32
4.39
4.31
95.55
4.45
o
ZD
rr
co
oo
<
in
O
H
LU
Q
Ul
•z.
00
rr
o
o
o
uo
LU
_J
<
CJ
00
rr
(—
rr
LU
LU
>
CL
<
in
rr
a
LU
^
9 <
— UJ
o
0 0
O
LU
—
I
O
H
o
o
00
LU
M
LU
O
_J
or
o
o
>
2
LU
t—
<
2
<ti
in
O
H
<
LU
D.
O
O
_J
LU
CO
<
LU
Q
o
cc
o
2 £ S>« „- 5 M *• w
C
* Oj »•
U
> O ° >
C **
*-
* « o> •
| - - 5 s* ». W E
c ~ c a
a» ai a, — * . O 3
i- c a> > h o>£ > c
in
CD
cc
m
00
cc
oo
<
>
LU
Q.
o
OO
LU
Q
LU
Z
00
cc
o
o
Q
LU
<
cc
a.<
>
o
*J
CC
LU
a
oo
<
LU
O
LU
—
I
LU
o
o
o
X
00
Ul
CD
I
LU
>
o
>
LU
CL
O
O
_J
Ul
CO
< <
Ul
INI
cc
o
Ul
a
o
cc
BIJLAGE 1
OPGETREDEN ONGEVALLEN VAN SCHEPEN TEGEN DE SPOORBRUGPIJLERS
(periode 8 a p r i l 1988 t/m 10 a p r i l 1993)
* 890934
17-08-1989
-
-
*
900310
10-05-1990
-
-
"
900469
10-05-1990
-
-
s c h i p op s p o o r b r u g p i j l e r n r . 6
oorzaak: a u t o p i l o o t s t o r i n g
stroom : 0,7 m/sec
zicht
: goed
wind
5,4 m/sec W
scheepschade en l a d i n g s c h a d e : zwaar
brugschade
: n i e t t e constateren,
ondervoet onder water
milieuschade: waterverontreiniging
:
s c h i p op s p o o r b r u g p i j l e r n r . 5
oorzaak: o n o p l e t t e n d h e i d
stroom : 5,4 m/sec (?)
zicht
: goed
wind
: 3,3 m/sec, ZZW
scheepsschade: zwaar; l a d i n g s c h a d e :
brugschade
: p i j l e r (?)
m i l i e u s c h a d e : geen
s c h i p op s p o o r b r u g p i j l e r n r . 6
oorzaak: o v e r v e r m o e i d h e i d
stroom : ?
zicht
: goed
wind
: 3,3 m/sec ZZW
scheepsschade: zwaar; l a d i n g s c h a d e :
brugschade
: pijler
m i l i e u s c h a d e : geen
- Verkeerswaterbouwkunde
(NICV)
geen
geen
BIJLAGE 2
VERKEERSM&ATRTiflPT. TE WATER
R E C T I F I C A T T K ^NFFPPTAATS BS&S&SSS
Datum
: 1 S e p t e m b e r 1991
Rijkswaterstaat,
De
Directie
Zuid-Holland.
AVSnr.07/1991
hoofdingenieur-directeur
directie
SfteJSu.
Z u i d - H o l l a a d te
GELET
R l
^swaterstaat
in
de
OP:
OVERWEGENDE :
srJT-SEEP-S-----
gevonden.
*
*
e
t
b e l a
nghebbenden
heeft
piaats
BESLUIT:
:•
Op
de
rivier
het Hollandsch
Dien
aan «o
n
1.
as *«»'^s?^sr
met
andere
Bmnenvaartpolitierealemenr
™
5
^
van het
worden aangegeven
Or? h«V
^
^oemde
kribben
0 l
n d s c h
grenzen
v a n ^ d i ? * a n £ e r a e b i J 1A *
P
worden
de
n e t t W e e
ele
tonnen
voorzien van
s i t u a t i e s c h e t s i s aangegeven.
'
°
°
^«ande
1 3 l a
d
e
7
v o o
w
D
S^i-h? **^,
a
^
b e p a U n g e f ^ a ^
voor
de
Scheepvaart
u i t z o n d e r i n g van l i d
y
*n u a
i
a
d
in
e
vol„J 'i
e
2
S
e
P
b i
*
worden n a a s t de
. z o n d e r e
Bepalingen
idwest
i a de v o l g e n d e
s c h e p e n moeten op d e s m a l s t e
•
d
l
i
-Nederland,
voorwaarden
let
gesteld:
r i j ankeren;
schepen
moeten
dusdaniq
t e n ar,v«>1 •
verandering van w i n d r i c h t i n g
i f
liggen,
dat b i j
danwel v e r t r e k van h e t
" /
Centering van het t i j
worden rondgezwaaicJ;
l i g g e n d e s c h i p , n i e t kan
n
a
schepen
dienen
ankeren.
zoveel
voornoemde schepen
mogen a n k e r e n .
niet
mogelijk
buiten
langszij
van
de aangewezen
elkaar
te
ankerplaats
III.
Deze a n k e r p l a a t s
een g e d e e l t e v a n de vaarweg i s , a l s
b e d o e l d i n a r t i k e l 3.20 l i d 5 o n d e r a en a r t i k e l 3.36 a
l i d 3 onder a van het B i n n e n v a a r t p o l i t i e r e g l e m e n t .
IV.
De y e r k e e r s m a a t r e g e l
te trekken.
V.
Dit besluit
n r . 5/1990 d . d . 1 S e p t e m b e r 1990 i n
i n de N e d e r l a n d s e
Staatscourant
DE HO0FDINGENIEUR-DIRECTEUR
ir.
G.J. S c h i e r e c k
te plaatsen.
VOORNOEMD,
(L.H.I.D.)

Download Report