Zoetwatertechnieken en het Infiltratiebesluit Bodem in de praktijk

7-2-2014
Zoetwatertechnieken en het
Infiltratiebesluit Bodem in de praktijk
Koen Zuurbier (KWR)
Jouke Velstra (Acacia)
Esther van Baaren (Deltares)
Wetgeving Zoetwatertechnieken; voor leden TG Zoetwater en genodigden
Amersfoort, 6 februari 2014
Onderwerpen
1.
2.
3.
4.
5.
Introductie
Systemen in de pilotfase
Vergunningen in de pilotfase
Vooruitkijkend: hoe kan het beter?
Conclusies
6. Samen vooruit
1
7-2-2014
1. Intro:
“Wat ik nu nog wil
hebben? Veel zoet
water!”
Junibrief minister Schultz:
“(…) In gebieden waar de aanvoermogelijkheden van zoet
water beperkt zijn, biedt de ondergrond soms mogelijkheid tot
opslag gedurende de winter ten behoeve van gebruik in de
zomer. (…) Er wordt volop geëxperimenteerd en naar
innovatieve oplossingen gezocht om voorbereid te zijn op
zoetwatertekorten die in geval van drogere klimaatscenario’s
vaker zullen optreden.”
“Droogte: alle producten van slechtere kwaliteit.
Wateroverlast: minder product, wel hoge kwaliteit”
“Lokale droogte nadeling: prijzen gaan niet omhoog. In
droge jaren 20-30% minder opbrengst.”
“onttrekkingscapaciteit grondwater te klein”
Bron: Climate Proof Areas, Waterhouderij
1. Intro: Zoetwaterafvoer (2D)
Westland-Oostland
Aanbod
2
7-2-2014
1. Intro: Zoetwateraanvoer (2D)
Voldoende zoetwater, maar:
•
•
Westland-Oostland
niet op de juiste plaats
niet op het juiste moment
Hoofdwatersysteem
1. Intro: Zoetwater bergen (3D)
Internationaal:
Managed aquifer recharge (MAR)
Aquifer storage and recovery (ASR)
3
7-2-2014
1. Intro: Zoetwater onttrekken (3D)
Aquifer storage and recovery (ASR):
• Verticale putten
• Brak grondwater (‘zoet in zout’)
• Glastuinbouw loopt voorop (PZH)
‘Freshmaker’
• Horizontale putten
• Afvang zoutwater (diep)
• Opslag zoetwater (ondiep)
• Fruitteelt Zeeland
Hoofdwatersysteem
1. Intro: waarom infiltratie in de ondergrond?
•
Noodzaak zoetwater in droge perioden
•
Overschotten in nattere perioden (herfst / winter) verpompt naar zee
•
Bovengrondse opslag niet toereikend en/of duur
•
Ondergrond kan uitkomst bieden:
•
•
•
Geen/nauwelijks bovengronds ruimtebeslag;
•
Behoud van kwaliteit;
•
Grote bergingscapaciteit.
Zuivering:
•
Mogelijkheden beperken afstroming nutriënten/bestrijdingsmiddelen
•
Mogelijkheden afsterven van ziektekiemen (Bruinrot – aardappelteelt, Erwinia- bollenteelt, …)
Goede ervaringen drinkwater/glastuinbouw
4
7-2-2014
2. Systemen in ‘pilotfase’
ASR Glastuinbouw
•
Sinds 1983
•
Vertikaal, puntinjectie/onttrekking, redelijke debieten /effecten
•
Bron = hemelwater (via dak en goten)
•
Voorfiltratie via zandfilter (met name zwevend stof)
•
30 – 90% van het zoete water wordt teruggewonnen
•
Geen lozingen
•
In brak/zout pakket: dieper grondwater niet bereikt
•
Vergunningplicht Waterwet (aanvraag incl. effectenstudie)
•
Specifieke voorschriften Waterschap HHSK/HHD mbt monitoring
infiltratiewater (met name pesticiden)
•
Economisch haalbaar
2. Systemen in ‘pilotfase’
De Freshmaker
•
Sinds 2013
•
Horizontaal, kleine debieten verspreid over een lange
put, weinig effecten
•
Bron = oppervlaktewater (tot nu toe)
•
Onttrekking zoetwater <= injectie zoetwater
•
Afgevangen zoutwater geloosd in watergang
•
Hydrologisch geïsoleerd: diep grondwater wordt niet
bereikt en laterale afstroming is zeer beperkt (zoals
bij huidige irrigatie vanuit watergangen)
5
7-2-2014
2. Systemen in ‘pilotfase’
Proef ‘Freshmaker’ Ovezande:
•
Watergang in de winter zoet (innemen), in de zomer
zout;
•
Naast opslag winters overschot in bassin nu ook
opslag ondergronds (capaciteit verdubbeld);
•
Meer water beschikbaar voor beregening via
druppelirrigatie of voor aanvulling bassin;
•
Vergunningplicht Waterwet (aanvraag incl.
effectenstudie)
•
Bemonstering volgens Infiltratiebesluit Bodem
•
Kosten verplichte monitoring maken systeem
economisch onhaalbaar (0.34 0.81 euro/m3)
2. Systemen in ‘pilotfase’
Proef ‘Spaarwater - Breezand’
•
Bollenteelt op zand, gecombineerd systeem van ondergrondse
opslag van drainagewater en oppervlakkige druppelirrigatie.
•
Opvangen :
•
Opslaan (bergen)
•
Drainagewater perceel, EC>streefwaarde -> sloot
•
Eén vertikale bron, puntinjectie/onttrekking (10m3/h)
•
In brak/zout pakket: dieper grondwater niet bereikt
•
Waterzuivering in de bodem; nutriënten, bestrijdingsmiddelen en
ziektekiemen zoals Erwinia
•
Gebruiken
•
Het zoete water wordt teruggewonnen
•
Opbrengstverhoging, vermindering mestgebruik en vermindering
infectiekansen door gebruik druppelirrigatie
•
Economisch haalbaar maken (omgaan vergunningen hoort daarbij)
6
7-2-2014
2. Systemen in ‘pilotfase’
Proef ‘Spaarwater - Borgsweer’
Pootaardappel op zware zavel , gecombineerd systeem onder-
•
grondse opslag van drainagewater en ondergrondse druppelirrigatie
Opvangen :
•
Drainagewater perceel, EC>streefwaarde -> sloot
•
Opslaan (bergen)
•
•
4 vertikale bronnen, puntinjectie(1)/onttrekking(3) (10m3/h)
•
In brak/zout pakket: dieper grondwater niet bereikt
•
Waterzuivering in de bodem; nutriënten, bestrijdingsmiddelen en
ziektekiemen zoals Bruinrot (reden beregeningsverbod)
Gebruiken
•
•
Het zoete water wordt teruggewonnen
•
Opbrengstverhoging, vermindering mestgebruik en vermindering
infectiekansen door gebruik druppelirrigatie
Economisch haalbaar maken (omgaan vergunningen hoort daarbij)
•
2. Systemen in ‘pilotfase’
VOOR
‘Kreekrug Infiltratie Proef’, Serooskerke
•
Infiltratie van zoet oppervlaktewater in natte perioden in kreekrug
•
EC stop op de pomp
•
Via peilgestuurd infiltratiesysteem (0.9 – 1.2 m- maaiveld)
•
Grondwaterstand hoger zoetwaterbel dieper
•
Geen veranderingen buiten de kreekrug
•
Gebruik voor irrigatie landbouw
NA
Vergunning
•
Onttrekking oppervlaktewater in natte periode
•
Infiltratie in de bodem
•
Niet voor de proef: water onttrekken
•
Dus buiten infiltratiebesluit
7
7-2-2014
2. Systemen in ‘pilotfase’
SAMENGEVAT:
Met verschillende technieken/concepten:
(1) wordt zoetwater van verschillende bronnen in de bodem
gebracht, waarna het daar
(2) verblijft in de bodem (en verandert/verbetert van samenstelling)
tot er een zoetwatervraag ontstaat, waarna
(3) zoetwater wordt onttrokken in geval van vraag
3. Vergunningen in ‘pilotfase’
Algemeen:
• Lange tijd onduidelijkheid over welke vergunning aan te vragen
• Bevoegd gezag wijst naar elkaar…
• In 1 geval (Freshmaker) de plicht om injectiewater conform IB te meten,
in overige gevallen nog niet…
• Gevolg: systemen economisch onhaalbaar bij monitoring conform IB
• Reële (verspreidings)risico’s worden niet ingeschat, het zwaarste middel
wordt ingezet
• ASR-gtb: meer toegespitst op specifieke risicostoffen, lagere frequentie
(algemene regels)
8
7-2-2014
3. Vergunningen in ‘pilotfase’
Pilot
Injectiewater
Lozing?
Vergunning
Infiltratiebesluit?
Monitoring
ASR gtb
Hemelwater
Nee
Waterwet
Nee
Niet / 2x p.j
beperkt (~600 e/j)
Freshmaker
Oppervlaktewater
Ja (brak-zout)
Waterwet
Ja
4-wekelijks,
uitgebreid
(~5000 e/j)
‘Spaarwater’
Drainagewater
Nee (regulier
drianagewater)
Proefvergunning
(<10m3/u)
Proefvergunning
Nader te bepalen
Kreekrug
infiltratieproef
Oppervlaktewater
Nee
Waterwet
Ja (niet voor
proef: geen
onttrekking)
Niet voor
vergunning
3. Vergunningen in ‘pilotfase’
Resultaten ASR-gtb en Freshmaker:
•
ASR-gtb: bij goed scheiden dakwater en condenswater:
nauwelijks/geen overschrijding;
•
Freshmaker: 1x lichte overschrijding PAK (juni 2013) en
1x lichte overschrijding Bentazon (december 2013).
Overschrijding arseen is ‘van nature’.
Resultaten Spaarwater
•
Gestart met bemonstering en analyses, geen
overschrijdingen volgens lijst Infiltratiebesluit. Wel een
enkel restant bestrijdingsmiddel.
•
Als proef vergunningtraject doorlopen
9
7-2-2014
4. Vooruitkijkend: hoe kan het beter?
• Streven naar duurzaam gebruik van de ondergrond, zonder dat
overdadige monitoringseisen de economische haalbaarheid
ondermijnen
• Vereist = risicoafweging kleinschalige zoetwatertechnieken
• Bij voorkeur:
algemene regels/melding
evt. gepast monitoren
4. Vooruitkijkend: hoe kan het beter?
Risico = kans x gevolg
10
7-2-2014
4. Vooruitkijkend: hoe kan het beter?
Alle onderdelen van het systeem beschouwen!
4. Vooruitkijkend: hoe kan het beter?
Aandachtspunten robuuste risicoafweging:
• de kwaliteit /herkomst van het injectiewater
• verspreiding van het geïnjecteerde water in de ondergrond (i.e. blijft het ondiep / kwelt
het snel op of zijgt het diep weg en blijft het dus nog lang in het pakket?);
• de mogelijke afbraak van stoffen (zo ja: welke, hoe snel, en wat zijn de
afbraakproducten??);
• het uiteindelijke gebruik van het zoetwater (alleen landbouw, of ook veedrenk /drinkwater)
• is zuivering vooraf (of achteraf) dan vereist? Of aanpassing in opvang v/h water?
• Indien nodig: welke monitoring om dit te borgen? (steekproef / continu?)
11
7-2-2014
4. Vooruitkijkend: hoe kan het beter?
Leer van landen
die hierin voorop
lopen…
(voorbeeld
Australië)
Leer van landen die hierin
Max risk assessment
voorop lopen…
(voorbeeld Australië)
Residual risk assessment
12
7-2-2014
5. Conclusies/boodschap
•
Lokale zelfvoorzienendheid binnen handbereik
d.m.v. ondergrondse zoetwateropslag
•
Wetgeving voor grootschalige infiltratie sluit niet
aan bij huidige kleinschalige praktijk
•
Opgelegde monitoring maakt technieken
economisch onhaalbaar
•
Stap zetten naar haalbare algemene regels op
basis van solide risicoafweging
SAMEN maken we mogelijk:
Overheid
(beleidsondernemer)
• Systeem + risico
• Stroomschema
(handzaam)
Bestuurlijk geborgd
besluit
IB2.0
Kennisinstituten
Duurzaam gebruik
van de ondergrond
‘Nee, tenzij’ naar
‘ja, mits’
Eindgebruikers
13
7-2-2014
http://www.clw.csiro.au/publications/waterforahealthycountry/20
10/wfhc-MAR-case-study-risk-assessments.pdf
http://www.environment.gov.au/system/files/resources/d464c044
-4c3b-48fa-ab8b-108d56e3ea20/files/water-recycling-guidelinesmar-24.pdf
Meer informatie:
www.go-fresh.info
www.kwrwater.nl/zoetinzout
www.spaarwater.com
14

Download Report