Nieuwsbrief In Memoriam - B.K.S. Iyengar Gesprek met Max Strom Yoga en poëzie In Memoriam - Emile Mot Estafette interview met Josette van Leeuwen Jaargang 36 • Nummer 2014-3 Inhoudsopgave Foto-impressie van het internationale yogacongres in Zinal Redactioneel & coverfoto 4 Gesprek met Max Strom 8 5 6 Internationaal yogacongres in Zinal B.K.S. Iyengar 1918 – 2014 12 14 Collegiaal Reactie op Yoga zonder geloof 16 Yoga en poëzie 24 Van het bestuur 28 26 EstafetteInterview Retraite in de Harz Doe-het-zelfontspanning 18 Emile Mot 1934-2014 15 30 Recensie Yoga en meer... 31 Foto’s: Robert Klik © 2014 september 2014 3 Francien Goudsbloem [email protected] Els Krop [email protected] Een impressie van het Redactioneel internationale yogacongres in Zinal Afscheid Dit jaar is van 24 augustus tot 29 augustus 2014 voor de Heb je ook zin in een inspirerende week in een schitterende Het overlijden van de grote yogaleraar B.K.S. Iyengar op 95 van René Tol en verslagen over workshops, retraites en Zinal 41e keer het yogacongres in Zinal georganiseerd door de omgeving in de Zwitserse Alpen? Noteer dan 16 augustus jarige leeftijd, is wereldnieuws geweest en kan niemand uit 2014. De nieuwe rubriek Yoga en poëzie is ingebracht door Europese Yoga Unie (EYU). tot en met 23 augustus 2015 in je agenda. Dat is de week de yogawereld zijn ontgaan. In dit nummer een reactie van John Hoft. Het is weer een goed gevulde Nieuwsbrief. Het accent van dit congres lag op 3 van de 5 Niyama’s, con- waarin het volgende Europese congres gehouden wordt. form het achtvoudige pad van Patanjali. Zij waren: Tapas, Het thema is dan ‘vreugde’. Voor mij is na ruim vier jaar de tijd gekomen afscheid te Svadhyaya, en Ishvara pranidhana. Al meteen tijdens de Hieronder vind je een foto impressie. Pascal Poell en Anne Bjørndal op het heengaan van deze bijzondere yogaleraar. nemen als redacteur. opening van het congres belichtte de eregast, Sraddhalu Onze collega Emile Mot, een zeer betrokken VYN lid, is op 80 Het voeren van de redactie vraagt behoorlijk wat tijd en er Ranade, van de ashram van Sri Aurobindo, Pondicherry, jarige leeftijd na een kort ziekbed op 29 juni 2014 overleden. is altijd een deadline, want de Nieuwsbrief moet op tijd zijn. India het belang dat wij als yoga-gemeenschap bijdragen De uitspraak van Emile Mot: “Elke minuut dat je je druk Het was een leuke tijd om samen met collega´s een nieuwe aan meer positiviteit in de wereld. De drie bovengenoemde maakt om je verleden, gaat af van je toekomst”, geeft zijn vorm te geven aan onze Nieuwsbrief. Ik hoop dat er snel leefregels, niyama’s, kunnen hierbij helpen. positieve houding tijdens zijn leven aan. Miriam Wapenaar, een energieke collega zich aanmeldt bij het bestuur voor Het congres vond plaats in een prachtig Zwitsers bergdorp Quirine Lensvelt-Ruys en Wil Spruyt geven een reactie op dit deze functie. De oproep staat in het bestuurlijke deel van dit waar je uitzicht hebt op bergtoppen met gletsjers. In Zinal plotseling overlijden. nummer. zijn de leslocaties verspreid over het dorp en dit jaar waren Verder in dit nummer o.a. een gesprek met Max Strom door Geniet van een mooie kleurrijke herfst! omgeving waarin je vanzelf geïnspireerd raakt. Francien Goudsbloem De VYN werd vertegenwoordigd door een aantal bestuurs- er zelfs twee zalen in het nabijliggende dorp Grimentz. Een Yvonne Esser, een reactie van Jozef Kiekens op het artikel Coverfoto leden Els Krop, Anne Bjørndal, Ingrid Coenen en Chris Bakasana of Kraanvogel pese collega’s over het stimuleren van de yoga en de uit- Bieze als docent. Anne en Els vergaderden met de Eurowisseling van kennis. In de vergadering zijn de Europese statuten aangepast en er is een nieuw kernteam benoemd Ik ben Yvonne Hoogendoorn uit Rotterdam. Deze foto tegen je bovenbenen zodat je je onderrug nog dieper kunt dat de Unie gaat leiden. Er is ook een nieuwe groep die de heeft mijn man Bram gemaakt op onze vakantie in Ibiza. uitstrekken. Dit geeft meteen meer ruimte in je buik en borst. organisatie van het congres in Zinal in 2015 op zich neemt. In een prachtig gebied nabij het strand Ses Salinas, je Daardoor kun je je schouders dieper innemen. Blijf onge- hebt daar prachtige rotsformaties.... helder blauw zee- veer 3 tot 4 adembewegingen in deze eindstand, water... de lucht zo mooi... DE STILTE. Ga gehurkt zitten en plaats je armen tussen je knieën. Zet je handen plat voor je op de vloer op ongeveer schouderbreedte uit elkaar met de vingers gespreid en iets naar binnen wijzend. Buig dan de ellebogen naar buiten om van de achterkant van je armen steunpunten voor de knieën te maken. Beweeg terwijl je vrij en gelijkmatig blijft ademen. De Nederlandse docenten op het congres waren Pauline vloer. In deze houding worden de pol- Mullink met o.a. Yoga door de seizoenen heen; Chris Bieze sen, armen,schouders en buikspieren met o.a. Yoga in klank, klank in yoga en Pieter Scheffe met en de buikorganen versterkt. Het concentratievermogen en Je mat is je laboratorium. het vermogen om je inwendig te focussen worden bevorderd net zoals het evenwichtsgevoel. Let op: Leg om je te beschermen in het begin tegen omvallen een blok of je je voeten een voor een meditatiekussen voor je en trek je kin in als je het begin kun je oefenen met en lezingen. Breng je voeten daarna weer naar de dan iets naar voren zodat op kunt tillen van de vloer (in Het congres bood zeer interessante en leerzame workshops je evenwicht verliest. Want dan kom je met de kruin op de vloer en niet met je gezicht. één been optillen). Ga direct mee met de druk van je armen 4 Yoga Nieuwsbrief Yvonne Hoogendoorn - www.yogardam.nl september 2014 5 Anne Bjørndal [email protected] B.K.S. Iyengar 1918 – 2014 Biografie B.K.S. Iyengar In Memoriam Met het overlijden van B.K.S. Iyengar op 20 augustus is de Iyengar demonstreerde de yogahoudingen voor verschil- wellicht grootste yogameester, yogacharya, van onze tijd lende hoge gasten aan het hof van de Maharaja van Mysore heen gegaan. De yogagemeenschap wereldwijd is hem ont- (zelf leerling van Krishnamacharya). Hij begon toen ook de zettend veel dank verschuldigd voor zijn enorme bijdrage verschillende toepassingen van yoga te onderzoeken. Door aan het doorgeven en voor velen toegankelijk maken van zijn eigen positieve ervaringen ontwikkelde hij therapeuti- de yogatraditie. sche en medische toepassingen van zowel yogahoudingen B.K.S. Iyengar of Bellur Krishnamachara Sundaran Iyengar als ademtechnieken. zoals zijn naam volop luidt, werd 95 jaar geleden geboren in Kenmerkend voor de yogavorm, die naar hem vernoemd het stadje Bellur in Karnataka, Zuid India. Hij was het 11e uit is, zijn de discipline, de precisie en zorgvuldigheid, waar- 13 kinderen en had als kind een zwakke gezondheid. mee worden gewerkt. Het uitvoeren en het lang aanhouden Hij overwon tyfus, malaria en tuberculosis en zou later zeg- van de houdingen gebeurde volgens de uitlijningen van het gen dat hij zijn leven te danken had aan yoga. Hij kwam lichaam met adem als ondersteuning. Zijn bekwaamheid en reeds op jonge leeftijd daarmee in aanraking en werd door toewijding waren bijzonder, en de yogawereld is hem ook Krishnamacharya als zijn leerling geaccepteerd. Door zijn dankbaar voor alles, wat hij aan kennis en inzicht heeft door- huwelijk werden zij schoonfamilie van elkaar. gegeven. Iyengar Yoga Centrum Oosterhout en Breda Al 25 jaar Hij ontmoette de beroemde violist Yehudi Menuhin in de We danken vanuit het diepst van ons Hart onze leraar en B.K.S. Iyengar gaf de mensheid een zeer gedegen systeem jaren vijftig van de vorige eeuw. Zij raakten bevriend en voorbeeld B.K.S. Iyengar. van yogabeoefening. Iyengar gaf Menuhin privélessen. Menuhin werd een Guruji is overleden op woensdag 20 augustus 2014. Het Yoga kwam binnen bereik van velen. Over de hele wereld toegewijde yogi en zou Iyengar, ‘zijn beste vioolleraar ooit’ droevige nieuws bereikte mij ’s morgens vroeg in Duitsland, zijn ontelbaar veel mensen door hem geïnspireerd. Onze noemen. waar ik met een aantal collega’s een vierdaagse bijscholing gedachten is ook bij de familie van Guruji. Mede door Yehudi Menuhin werd Iyengar geïntroduceerd volgde. Een bijscholing op hoog niveau en waarvan de deel- We zullen hem allemaal missen. Het was een voorrecht hem in het Westen. Hij richtte yogascholen op in vele landen. nemers Guruji persoonlijk kenden. We hebben een mantra persoonlijk gekend te hebben en ik koester de vele momen- Iyengar yoga wordt tegenwoordig in 77 landen onderwezen meditatie gedaan en daarna wat tijd voor ons zelf genomen. ten aan zijn bureau, op de veranda of in de yogazaal met en zijn boeken zijn in 31 talen verschenen. Time Magazine In de meditatie kreeg ik het beeld van Krishna die de pijl van hem. Hij was een keerpunt in mijn leven en heeft het een noemde hem in 2004 één van de 100 meest invloedrijke Arjuna naar het doel begeleid. Guruji als pijl en het Licht als dieper betekenis gegeven. Het is in geen woorden uit te personen ter wereld met name voor het voor een groot het doel. drukken wat hij heeft betekend. Geetaji heeft mooi woorden publiek toegankelijk maken en algehele acceptatie van Gediplomeerde docenten: Pascal Poell en Irma Menssink Hildebrandlaan 49 4904 HA Oosterhout Tel. 0162-456422 E-mail: [email protected] www.iyengar-yoga-breda.nl 6 Yoga Nieuwsbrief gesproken op zijn crematie. Guruji gaf onvoorwaardelijke yoga te faciliteren. Zijn thuisbasis was Pune India, waar zijn Er was behoefte om het thuis front te spreken en op face- liefde aan zijn gezin, familie, de mensen om hem heen en instituut tot de absolute wereldtop behoort. Cursussen book was meteen een stroom van berichten. Verder hebben aan de gehele mensheid. Onvermoeibaar tot letterlijk aan zijn jaren van tevoren al volgeboekt. Zijn dochter Geeta we aangepast les gekregen geheel in de geest van B.K.S. zijn dood bleef hij inspireren, lesgeven, lezingen geven in heeft nu de leiding en zet zijn traditie voort samen met zijn Iyengar. Het was heilzaam om zo de dag te kunnen door- India en over de hele wereld. zoon Prasanth. Dit is geheel in overeenstemming met de maken met gelijkgestemden en de kracht om het verdriet te Laten we proberen in zijn Geest verder te leren, leven en gaan traditie waaruit hij voortkomt. Kennis wordt doorgegeven aan je transformeren tot een besef van Vrede. Hij reist ongetwijfeld schijnen, zoals de ruwe diamanten die we volgens hem waren. kinderen, opdat zij het werk kunnen voortzetten. naar het Licht. Uiteindelijk heeft hij dit leven losgelaten en Guruji, uit het diepst van onze harten, oneindige dankbaarheid. Hij heeft vele treffende uitspraken over yoga gedaan een onthechting is volledig. ervan is: “Je lichaam is een tempel, houdt het schoon en With respect and love, zuiver, zodat de ziel erin kan verblijven.” - “Yoga brengt Pascal Poell lichaam adem en geest bij elkaar.” Bij Iyengar werd geen Iyengar Yoga Centrum detail over het hoofd gezien. Zijn nalatenschap zal ons Oosterhout en Breda blijven inspireren. Anne Bjørndal, lid bestuur VYN september 2014 7 Yvonne Esser [email protected] Mensen zeggen dat ze graag meer intimiteit willen hebben, maar dat Gesprek met Max Strom krijg je niet van social media. Max Strom is een Amerikaanse yogadocent, die wereldwijd gemakkelijkste weg kiezen. Bijvoorbeeld de zithouding is dat is onzinnig want bij elke ademhaling wordt het middenrif lezingen, workshops en trainingen voor yogadocenten heel belangrijk bij ademoefeningen. Uitleggen en laten zien aangesproken. De longen zitten in de borstkas. Als je verzorgt op basis van zijn eigen jarenlange onderzoek naar wat verschillen zijn is belangrijk; het gaat niet alleen om teveel naar de buik ademt, kan de borstkas niet voldoende en persoonlijke ervaring met yoga. Hij heeft het boek De gehoorzamen en autoriteit. Er moet een vertrouwensrelatie uitzetten, waardoor het ademvolume kleiner wordt. In de adem van het leven geschreven. Voor de Yoga Nieuwsbrief ontstaan. yoga worden verschillende ademoefeningen aangeboden, die niet geschikt zijn voor beginners. Het lijkt er ook op dat schreef Yvonne Esser een recensie van dit boek. (zie YNB 2014-1) Aankomende zomer komt zijn tweede boek Y: Er zijn veel verschillende manieren om rechtop iHappiness uit bij Uitgeverij AnkhHermes. Dit was een te zitten. Sommige mensen zitten in balans met veel aanleiding om hem te spreken voor de Yoga Nieuwsbrief. ademruimte. Anderen zitten in een overstrekking, Max blaast een ballon op nadat hij naar de buik heeft Op verzoek van de redactie heeft Yvonne Esser het gesprek waardoor ze zichzelf belemmeren in hun ademruimte. geademd en een ballon waarbij hij de ribben bewust gehouden op donderdag 17 april in Utrecht, waar Max Strom Laat u mensen zelf ontdekken en voelen wat voor hun de zijwaarts laat uitzetten om aan te tonen dat het ademvolume verbleef voor een aantal workshops. meest optimale zithouding is? in het laatste geval veel groter is. niemand weet wat een volledige yoga-ademhaling inhoudt. M: Mijn ervaring is dat de meeste mensen die beginnen Y: Sinds wanneer verzorgt u trainingen voor aan yoga heel weinig lichaamsgevoel hebben. Dansers of In yogahoudingen zie ik bij cursisten overal te wereld vaak Y: Ik heb gelezen in ‘de adem van het leven’ over de drie yogadocenten? mensen die ‘martial arts’ beoefenen voelen vaak wel veel, dat alleen de buik beweegt en dat de borstkas stijf gehouden zuilen (lichaam, emotie en geest) en dat er oefeningen M: Ik verzorg trainingen over de hele wereld sinds 1999. maar mensen die de hele dag achter hun bureau zitten wordt. De adem is een leidraad voor het uitvoeren op een zijn voor elke zuil. Is het een gekke gedachte om Sinds 2006 geef ik workshops bij Yoga Moves in Utrecht. Elk voelen soms niet eens dat hun schouderbladen kunnen goede manier van de yogahoudingen. te bedenken dat het een relatie heeft met de 3 jaar bezoek ik ongeveer 10 landen en 45 steden wereldwijd; bewegen over de bovenrug en zetten zichzelf helemaal onlangs heb ik nog een training in Beijing gegeven. vast bij veel bewegingen die ze maken. Dus eerst laten we Y: ….de borstkas moet van vorm kunnen veranderen? Macclean? cursisten de juiste houding aannemen; in de loop van de tijd M: Ja, dat klopt. Veel mensen zeggen dat baby’s goed naar M: Ik geloof dat de mens meer is dan zijn hersenen. Het gaan ze leren subtieler te voelen. hun buik ademen. Maar het is niet de bedoeling dat we op hart heeft ook een eigen intelligentie. Er is sprake van dezelfde manier ademen als baby’s. Kijk naar hoe ze hun een eenheid, alles is verbonden. Ik denk niet zoals een neuroloog. Y: U geeft lezingen èn workshops? M: Dat klopt, soms wordt er alleen gepraat over diverse hersenlagen, zoals beschreven in de Tri-une Brain van onderwerpen, soms zijn het bewegingsworkshops, andere Y: Gaat het leren voelen tijdens bewegingen behoefte doen in een luier. Het is toch niet de bedoeling, dat keren alleen ademworkshops. gemakkelijker tijdens eenvoudige bewegingen dan bij wij dat ook doen op die manier? Y: Alle zuilen zijn verbonden en het is mogelijk om het uitvoeren van asana’s? Y: Wat is de rode draad in uw trainingen? M: Ja, je moet eerst de basisbeginselen aanleren. Je moet Y: Heeft de liggende houding niet ook invloed op de via lichamelijke oefeningen invloed uit te oefenen op M: Ik probeer mensen zichzelf te laten herinneren wie ze echter niet alleen bezig zijn met ontspannen bewegingen, wijze waarop geademd wordt? emoties? werkelijk zijn en waartoe ze in staat zijn. Daarnaast verschaf maar ook kracht opbouwen. Daarnaast leren ruimte te M: Ja, houding heeft invloed op de adem. M: Absoluut! ik hen handvatten om sterker te worden. Ik ben een soort maken waar het strak is. Je doet vloeiende bewegingen; de gids voor hen. adem heeft daarbij een begeleidende rol. Ik start vaak met cursisten te laten staan met gebogen benen en laat dan Y: Hoe ziet u de rol van een yogadocent? Sommige de Ujjayi-adem doen. Deze adem wordt veel gedaan in de yogadocenten stellen zich op als autoriteit, die weet wat bewegingslessen, maar ik heb ook een flink aantal andere goed is voor de leerlingen. Andere yogadocenten vinden ademoefeningen. het heel belangrijk is, dat cursisten zelf leren ontdekken wat goed is voor hen, waarbij ze als een soort gids Y: …daar ben ik, ademtherapeut zijnde, erg nieuwsgierig fungeren. naar, omdat ze niet in uw boeken staan beschreven. M: Er is een delicate balans tussen alleen maar gids zijn M: Dat klopt. Het is al moeilijk genoeg om iemand ‘face en leiderschap. Ik vind niet dat yogadocenten zich moeten tot face’ te leren goed te ademen. Uit een boek is het voor opstellen als een soort guru of dat ze mensen steeds moeten mijn gevoel zo goed als onmogelijk. Als je geïnteresseerd vertellen wat ze nog niet goed doen, maar tegelijktijd denk bent, kun je aan workshops deelnemen. Er bestaan veel ik wel dat het belangrijk is om beginners goed te instrueren, misverstanden, ook in de yogawereld over het werken met de zodat ze de oefeningen optimaal aanleren en niet de adem. Er wordt veel gesproken over middenrifademhaling; 8 Yoga Nieuwsbrief Y: In uw boek las ik dat er lichamelijke oefeningen zijn Mijn ervaring is dat de meeste mensen die beginnen aan yoga heel weinig lichaamsgevoel hebben. en ademoefeningen en mentale oefeningen en dat ze allen belangrijk zijn. M: Inderdaad. Alle oefeningen zijn belangrijk en hebben invloed op verschillende gebieden. Het werkt holistisch. Y: Hoe belangrijk is het proces lichaamsbewustwording in uw lessen? M: Heel belangrijk, want veel mensen dissociëren van hun lichaam. Ze verliezen op deze wijze het contact met zichzelf. De manier waarop we tegenwoordig leven veroorzaakt de problemen. Mensen moeten zich weer realiseren waar het over gaat in het leven, maar ze nemen liever een pil dan na te denken over wat er aan de hand is. september 2014 9 Social media, zoals Facebook, is in feite a-sociaal. Het is niet persé verkeerd, maar het is geen goed medium om echt contact te houden met vrienden. MEDITATIE ~ YOGA-WEEKENDEN SPECIALISATIES ~ BIJSCHOLINGEN BASISOPLEIDING HATHA RAJAYOGA 14 donderdagavonden, verdiepend, oriënterend als inleiding tot de praktijkopleiding Y: Heeft dat niet ook te maken met de lineaire benadering Y: Het hoeft niet te verdwijnen, maar we moeten leren er in de medische wereld? Als je naar een dokter gaat beter mee om te gaan? wordt er alleen gekeken naar de klacht, die vervolgens M: Dat is mijn boodschap. Mensen zeggen dat ze graag wordt behandeld. meer intimiteit willen hebben, maar dat krijg je niet van social M: ...Daar ben ik het mee eens. De oplossing ligt in een media. In mijn nieuwe boek zeg ik dat alle technologie je andere manier van in het leven staan. Daar gaat mijn nieuwe leven gemakkelijker zou moeten maken en niet moeilijker. boek ‘there is no app for happiness’ over. Het zou ons dichter bij elkaar moeten brengen en niet verder Er is in dit boek een heel hoofdstuk gewijd aan uit elkaar. Je moet je bij alles afvragen of het jou dient. slaapproblemen; er staat informatie over de neurologische Y: U zegt dat elk uur achter je computer een uur minder achtergrond ervan beschreven. met je naasten is…. OPLEIDING TOT YOGA DOCENT(E) BIJSCHOLING JA A RT R A I N I NG MEDITATIEBEGELEIDING de vierjarige opleiding start medio januari; hatha/raja yoga (ashtanga) - esoterie; filosofie (oost - west) chakraleer; kundalini, meditatie en ademleer. aanvang eerste vrijdag van de maand 11.00 tot 15.00, 1x per maand; 10 keer; je kunt maandelijks instappen Y: In het boek staat dat technologie ons ongelukkig M: Ja, het is niet hetzelfde. Ik reis veel en vind dat e-mailen maakt? en skypen het niet halen bij naast elkaar zitten aan de M: Niet alle technologie: ik ben zelf dol op google-maps, ontbijttafel, maar als je geen andere mogelijkheid hebt om wikipedia, gps, google. Ik gebruik het veel en zeg niet dat elkaar te spreken is het op één na beste wat je kunt doen. alle technologie slecht is. Maar technologie gebruiken voor ons sociale leven is een grote misvatting. Mensen spreken Y: U schrijft dat we van alles leren op school, maar niet met elkaar in korte zinnetjes tekst, terwijl uit onderzoek hoe we gelukkig moeten zijn. Is het niet belangrijker om blijkt dat onze communicatie 90% non-verbaal is. Dus we te leren hoe we tot rust kunnen komen, zodat we in de gebruiken maar 10% van ons vermogen als we per sms stilte kunnen ontdekken wat werkelijk belangrijk is voor communiceren. Gebruik sms voor het doorgeven van korte ons? boodschappen; zoals de trein is te laat o.i.d., maar niet voor M: Je kunt allebei doen. Het één hoeft het andere niet uit te het emotionele deel van de communicatie. Social media, sluiten. Ik vind ook niet dat we kinderen moeten leren hoe zoals Facebook, is in feite a-sociaal. Het is niet persé ze gelukkig kunnen zijn, maar dat ze het verschil tussen verkeerd, maar het is geen goed medium om echt contact te vermaak en geluk moeten onderzoeken. Mijn definitie van houden met vrienden. geluk is het dagelijkse gevoel van een betekenisvol leven hebben. Kinderen moet geleerd worden dat er een verschil is tussen plezier najagen en voelen/beseffen wat je goed doet. We zijn zo druk met onze kinderen naar school laten gaan en ze voorbereiden op de toekomst, dat ik denk, dat we hele HARA ONTWIKKELING belangrijke zaken over het hoofd zien. Yoga kan een bijdrage één maal per veertien dagen op de donderdag. leveren bij het weer naar binnen leren gaan en onderzoeken wat nu echt van waarde is. Yogabindu Aangesloten bij: Vereniging van Yoga leerkrachten Nederland Union Européenne de Yoga. 10 Yoga Nieuwsbrief voor info en studiegids: LeoXIIIstraat 55, 5046 KH Tilburg T: 013-5350760 / 5356137 E. [email protected] I: www.blikopener.info Satyananda Yogacentrum * bijscholingen & workshops * Satyananda Yoga boeken * schapenwollen matten, latex onderlaag * neuskannetjes - tongschrapers * yogakussens * yoga nidra cd's - mala’s - chakra kaarten www.yogabindu.nl Mijn definitie van geluk is het dagelijkse gevoel van een betekenisvol leven hebben. september 2014 11 Pascal Poell [email protected] Margriet van Kampen [email protected] Collegiaal Ustrasana asana. houding is voorbereidend voor de gevorderde achterover te versterken, zoals in een goed opgebouwde cobra en de noodzaak van de eerder aangegeven beenversterkende Leerlingen zijn vaak angstig. Wat is een goede aanleer of Kameel is geen buigingen, het corrigeert de aanwezige oneffenheden in de sprinkhaan. In deze twee houdingen heb je nog de ‘veilige’ oefeningen. In eerste instantie hoef je niet ver te gaan, hoef methode volgens jullie? wervelkolom. Leerlingen kunnen zich ademloos voelen, of steun van de grond aan de frontzijde van het lichaam. Zo raakt je niet perse met je handen je voeten te bereiken. Na enige krijgen hyperventilatie, het gevoel over te moeten geven, tevens je geest gewend aan openheid. Wees nieuwsgierig als oefening kan je wel je voeten tot aan je voeten komen. Die Pascal Elke asana heeft zijn eigen uitdaging. Wat is moeilijk misselijkheid of hoofdpijn door het achterover buigen. Dit een kind, ook naar je angsten toe. Met aandacht, liefdevol. kunnen plat op de wreef liggen of op de tenen. In de eindfase of eenvoudig? Het hangt van een aantal factoren af zoals maakt ze ook angstig voor deze houdingen. Geeta verklaart Waarnemen en genieten van het feit dat je je rugspieren bovenbenen naar voren houden, bekken opwaarts, borst constitutie, conditie, leeftijd en ervaring. In de beschrijving dat dit vooral komt door stijfheid van de wervelkolom sterker voelt worden. Verder gaan we werken aan de stijfheid opheffen. Ademen!! Correct terugkomen: Niet gedraaid maar van 200 asanas noemt B.K.S.Iyengar in zijn eerste boek en luiheid van de lever. Juist Ustrasana en Adho Mukha van bovenrug en schouders. Bij voorbeeld tegen een muur. rustig op de voeten gaan zitten, óf vanuit stand terugkomen. Ustrasana als 16de houding. De eerste 15 houdingen zijn Savanasana noemt ze als voorbereiding, om de fysieke en Niet te ver van de muur afstaan, armen tegen de muur op In dat geval de buikspieren aanspannen (evt. met een stevige staande houdingen. Het moet niet gezien worden als het zeker ook de mentale obstakels weg te halen. Het hoofd kan strekken, je borst naar de muur toe bewegen en je heupen ujjayi): strekking in de onderrug. Dan komt ook het hoofd als ideale oefen schema, maar als een structurele uitleg van a voor beginners beter recht op worden gehouden. Pas als van de muur af, dus naar achteren en ietsje omlaag brengen. vanzelf op, zonder duizelingen. Je kunt ook beginnen met tot z. Hij geeft ook voor elke houding een moeilijkheidsgraad de handen gemakkelijk bij de hielen kunnen komen, kan de Dit zal pijnlijk voelen voor de schouders – een confrontatie tegen de muur te oefenen, dan gaat het wat lichter: ga dan van 1 tot 60, en Ustrasana heeft een 3, net als Utthita leerling het hoofd ook naar achter brengen. Als de handen met de stijfheid van bovenrug en schouders. Je zult gaan iets van de muur afstaan en breng de bovenbenen tegen de trikonasana en Virabhadrasana I. En ter vergelijking, niet bij de hiel komen kan men een stoel nemen. Op de ontdekken hoe de onderrug altijd overwerk heeft moeten muur aan en voer de houding dan op dezelfde wijze uit. Tadasana, Vrksasana en Virabhadrasana II hebben een knieën voor de stoel en dan met de handen naar achter op verrichten (ook nu weer) en hol aanvoelt. Naarmate je door 1. Er is hier wel al een relatie te leggen tussen de stevige de stoel zitting. Als dat beter gaat kan men langs de voorst regelmatige oefening steeds meer in staat bent de bovenrug stoelpoten de handen stap voor stap te strekken en dus je borstzijde te openen, zal je merken dat steeds lager brengen. De houding de holling in de onderrug gaat verdwijnen. Adem observeren. moet in het begin niet lang worden Inademen: ruimte, ontspanning en strekking in de borst. aangehouden. Het er in komen Uitademen: strekking en kracht, die gaat doorwerken in de en benen en geopende heupen, om te beginnen met achteroverbuigingen. Virabhadrasana I is bijvoorbeeld ook sterk werkend op het openen van de lies en de borstkas. Bij Ustrasana zegt hij bij de uitwerking dat mensen met hangende schouders en gekromde boven rug er baat bij hebben, en de wervelkolom zijn veerkracht terug krijgt, en dat het zelfs zonder bezwaar door oudere mensen kan worden beoefend. eenvoudige Margriet en Pascal beantwoorden vragen van collega’s. Heb je ook een vraag? Stuur een mail naar de redactie. ademhalingen rug; vertrouwen. En natuurlijk hoort daar ook een correct daarna weer terugkomen, maakt dat gebruik van de benen bij , want bij de ustrasana staan we men minder snel last heeft van de op de knieën, die dicht bij elkaar staan en door het contact weerstand en angst. Dan kan dat wel met de grond bijeen gehouden worden. Been-versterkende een aantal keer herhaald worden. oefeningen Eventueel kan ook een steun voor beenspieren aan de binnen-, en buitenzijde van het been het hoofd zelf worden gegeven, met evenwichtig gaan samenwerken. Dan is er in de ustrasana bijvoorbeeld een bolster en dekens. een opwaartse strekking naar de onderrug toe mogelijk, die enkele rustige (staande asana’s) zorgen ervoor dat de nu, evenals de bilspieren, ontspannen en breed kan blijven. Zoals gezegd is dit niet arbitraire, en het lesgeven heeft ook Guruji en zijn kinderen Geeta Geraadpleegde literatuur: Let op: het samentrekken van de bilspieren veroorzaakt en Prashant veel ervaring en groeiend inzicht gegeven. Zo B.K.S. Iyengar: Yoga Dipika (Light on Yoga) een samentrekking van de onderste rugspieren, waardoor kun je zeggen dat Guruji’s boek ‘Yoga Dipika’ als asana Geeta S. Iyengar: Yoga in Action, Preliminary course de onderste rugwervels naar voren gedrukt worden. Een verkorting i.pv. verlenging van de onderrug, en dat resulteert academisch kan worden gezien. In dit nieuwe millennium heeft Geeta een helpend praktisch Margriet Vaak roepen achteroverbuigingen angstgevoelens vaak in een waarschuwende pijn in de overgang onderrug/ boek geschreven voor beginners, en natuurlijk ook voor op, omdat je jezelf ‘aan de frontzijde’ volledig opent en heiligbeen. Let op bij de uitvoering: Staande op de knieën leraren. Zie de literatuurlijst onderaan. kwetsbaar maakt. In onze kindertijd gaf dat geen problemen leg je de handen in de onderrug om contact te houden – In dit boek, bedoelt voor echte beginners in yoga, begint maar naarmate we ouder worden, voelt dat doorgaans niet duwen- borst opheffen! Voel je de opheffing van de ze uitgebreid met staande houdingen, en pas aan het eind steeds bedreigender voor ons. Het lichaam neemt onbewust borst zich vertalen in een strekking in de onderrug? Als je behandelt ze de basis achterover buigingen. Ze noemt dan een afschermende houding aan, en opent zich niet meer zo het eng vindt mag je het hoofd nog iets opgericht houden, eerst Chaturanga Dandasana omdat dit de wervelkolom makkelijk. Bovendien raakt het ook nog eens gewend aan anders voorzichtig naar achteren brengen. Strek je lichaam spieren sterk maakt en de dijen ook. Vervolgens beschrijft voorover gebogen bureauwerk. Bovenrug en schouders zijn dan voorzichtig naar achteren – niet inzakken- terwijl je toch ze Adho Mukha Svanasana, Dhanurasana en Salabhasana dan stijf geworden. Begin daarom eerst met het leren strekken het lichaamsgewicht aan de voorkant van je bovenbenen voor ze als laatste houding Ustrasana behandelt. De laatste van de (boven)rug en schouders en ook de rugspieren houdt. Dit vergt veel kracht van de bovenbenen, vandaar 12 Yoga Nieuwsbrief www.yoganederland.nl september 2014 13 Johan Hoft [email protected] Johan Hoft Yoga en poëzie Retraite in de Harz Ooit kreeg ik van een cursist In Juli gingen we samen naar de retraiteweek Chakra’s De praktische lessen overtroffen onze verwachting. Als yoga een boekje met daarin en Archetypen begeleid door Francien Goudsbloem. Een docenten met een lange leservaring hebben wij veel nieuwe yogagedichten. originele aanpak om de yoga filosofie en Jungiaanse oefeningen geleerd, die wij goed in onze lessen kunnen ‘Yoga poems by Leza Lowitz’. archetypen bijeen te brengen. Wij zijn tenslotte als integreren. Verrassend waren voor ons de bekende asana’s. Daarin lezend zag ik de Europeanen opgegroeid in een Christelijke cultuur en het is Met veel persoonlijke aandacht kregen wij zulke goede tips meerwaarde van poëzie bij Berghouding goed om bewust te worden van de parallellen tussen deze bij de opbouw, zodat de uitdrukking ‘puntjes op de i zetten’ twee werelden. Alle dagen hadden een vast rooster met onvoldoende de lading dekt. Het was een intensieve week Een aantal heb ik vertaald Hier sta ik dan! hatha yoga, ochtend- en avondmeditatie. In de vrije uren zowel lichamelijk als emotioneel en geestelijk. Wij hebben en voorgedragen in mijn Voeten voelen wortelend kregen we een opdracht mee, gerelateerd aan de lesstof. verschillende lagen bij ons zelf (her)ontdekt, waarbij Francien yogagroepen en bij de grondig de aarde. Meestal gingen we wandelen in de prachtige omgeving, voor een veilige situatie zorgde. Tijdens de vrije uren konden intervisiegroep yogadocenten Stevig en stabiel met wandelgids Connie, die ook heerlijke vegetarische wij bij haar terecht, waarvan sommigen gebruik hebben Den Haag. Het is met veel gelijk een berg maaltijden verzorgde. De retraite was niet alleen werken, gemaakt. Wij keerden terug naar huis, opgeladen, vol nieuwe enthousiasme ontvangen. rijs ik met haar kracht aandachtig wij hadden ook voldoende tijd voor elkaar. De laatste inzichten en met gevoel van sterke verbondenheid. Een Aangezien ik poëzie een door lijf en leden avond hebben wij bij yoga-collega Matthias Herse mantra’s retraite die wij iedere yogi kunnen aanraden. warm hart toe draag en zelf naar de kruin gezongen. Een bijzondere ervaring. ook gedichten schrijf kon van mijn goddelijk bestaan. het beleven van de yoga. Elly Trommelen; Ineke de Kleine; Fieke Leneman; Marilyn Böger; Olga Marschal; Ria Penterman het niet anders dan dat ik ‘het’ helemaal uit mezelf liet Gewrichtige scharnieren stromen. Gebruik makend komen soepel tot rust. van het resonantie vermogen In de schaal van het bekken van klanken die een worden emoties geofferd yogahouding nog dieper doet in een heilige graal beleven. Daartoe onderzoek van stromend leven. ik eerst een yogahouding in al zijn facetten raak Mijn hart klopt zachtjes geïnspireerd en schrijf het aan de poorten van de hemel. op. Wervels worden warme toetsen Bij het voordragen wordt door mij harmonieus bespeeld. de yogahouding ook Met een fier geheven hoofd aangenomen. leeg van doldraaiend denken, Ik heb er al een aantal laten hoor ik in de ademstroom ontstaan. het zachte lied van Hierbij een eerste mooi menselijk bestaan kennismaking met één ervan. Wie weet volgen er meer! O mens, schakel tussen hemel en aarde verbonden met alles om zich heen, raak de kern met handen in Namasté v.l.n.r. Elly, Connie Roeles (wandelgids, assistent en kok), Olga, Ria, Ineke, Marilyn, Fieke. nooit alleen. 14 Yoga Nieuwsbrief september 2014 15 Een onzuivere geest Jozef Kiekens [email protected] gedraagt zich als een vijand, een zuivere geest Reactie op ‘Yoga zonder geloof’ gedraagt zich als een vriend. Jozef Kiekens (Narayana, naam die hij in 1962 kreeg van In golven Die illusie is niets anders dan je eigen geest. De Amrita- Maar de moderne yogaleraar roept zichzelf uit tot seculiere Swami Satchidananda),is voorzitter van Yoga Vedanta, Yoga kwam naar het Westen in golven. Eerst kwam het in bindu Upanishad zegt: “Mana eva manushyanam karanam atheïst. Van Zelfvervreemding gesproken! We hebben het afdeling Aalst van The Divine Life Society, Rishikesh de vorm van de Theosofie. De naam Rama van yogapionier bandha mokshayoh”; “De geest van de mensen is voorwaar met die woorden natuurlijk over God? Wie is God? De oude en redacteur en verantwoordelijk uitgever van het Yoga Rama Polderman was geen inwijdingsnaam, maar zijn doop- de oorzaak van hun gebondenheid en verlossing.” wijzen waren daarin heel duidelijk: God is avangmanasag- Magazine. naam. Zijn ouders waren theosofen. Hij was het jongetje dat De mens is met andere woorden zijn eigen vijand en ook zijn ocharam, niet te meten met de geest en de spraak. Hij is Onderstaand zijn reactie op het artikel van René Tol in Ommen de heilige vlam aanstak tijdens het bezoek van eigen grote vriend. Een onzuivere geest gedraagt zich als onuitspreekbaar en ondenkbaar, maar Hij is zijnbaar (gnya- ‘Yoga zonder Geloof’ dat gepubliceerd werd in de Yoga Krishnamurti. een vijand, een zuivere geest gedraagt zich als een vriend. nagamyam, benaderbaar door kennis van de Kenner). Nieuwsbrief 2013-4 en 2014-2 Later kwam yoga in de vorm van Hatha Yoga, het knopen Je wil bijvoorbeeld ’s morgens vroeger opstaan om te medi- De geest is nooit in staat de waarheid te bevatten. Zelfs het maken met het lichaam. Een van de promotors was de Brus- teren. Je programmeert je GSM. Hij doet zijn plicht. Wat doe stoffelijke heelal ontsnapt aan zijn greep. Waar is het begin De drijfveer selaar André Vanlysebeth. Hij organiseerde in 1968 en 1969 jij? Je legt hem het zwijgen op en je slaapt nog een paar uur. van de tijd, de grens van de ruimte, het begin van de oorzake- Ik ben geen lid van jullie vereniging, wel een sympathisant. yogacongressen. De 2000 stoelen waren gedurende een Dit is de enige moeilijkheid. Patanjali zegt dan ook: “Yoga lijkheid? Dit zijn alle transcendente vragen waarop alleen een Vele jaren geleden stond ik aan de doopvont van de Vereni- week elke dag bezet. is de beheersing (nirodha) van de golven in de geest.” Hij antwoord komt als men de geest achter zich heeft gelaten. ging van yogaleerkrachten. Ik leerde de stichters kennen in De Hatha Yogi die hij uit India had meegebracht, beklom het gebruikt het woord beheersing, omdat de staat van yoga het Zinal. Ze deden een beroep op mij, omdat ik al enkele jaren podium gekleed in een bokserpeignoir. Hij liet dat kleding- resultaat is van veel oefening. “Dan rust de Ziener in zich- Ervaringsgericht ervaring had met wat zij van plan waren te doen. Ik werd stuk zakken en toonde trots zijn lichaam. Het was de tijd van zelf”, zegt hij ook. Kan iets duidelijker zijn? Yoga is in dat streven een ervaringsgerichte wetenschap. Wat tweemaal uitgenodigd op jullie jaarlijkse yogadagen, waaraan ik heel goede herinneringen bewaar. Yoga zonder geloof dreef me tot schrijven. Ik aarzelde geruime tijd denkend: “Waar bemoei je je mee?” Maar de gedachte: “Misschien heeft iemand er iets aan”, overwon. Dit is de wereld Iets wat populair wordt, begint vanzelf te degenereren. Zo zegt men Yoga wordt meestal beoefend om te kunnen blijven doorgaan met het leven op dezelfde zinloze manier. dat Engels de wereldtaal is, maar de flitscamera’s. Zijn demonstratie men nodig heeft is doorzettingsvermogen of de vasthoudend- en het geflits waren hallucinant. heid van een bloedzuiger, passie en geloof. Voor passie hebben De echte yoga werd naar het Wes- Yogis een mooi woord, namelijk bhakti. Het is de mengeling van ten gebracht door mensen die aan de voeten hadden gezeten van de grote verlichte wijzen van India, zo- Centrum Zweiersdal Workshops en bijscholingen (VYN) 2014 – 2015 drie soorten liefde: de liefde van een man voor zijn trouwe en kuise echtgenote, zoals de oude Schrift zegt, de liefde van een moeder voor haar kind en de liefde van een vrek voor zijn geld. als Swami Sivananda, Ramana Ma- door onder andere harshi, Papa Ramdas, Anandamayi William Yang, Alberto Paganini, Jaap Bresser, Eric Staals, Lea Vos Patty Jongemaets, Marijke Ludwig, Jacques Lewensztain, Tetske Hoitsma, Dieke Bikker, Maartje van Hooft. slaaf van die bhakta. Geloof betekent: geloof in de woorden van Critical Alignment Yoga het op. Ik zat naast hem en vertaalde zijn woorden of ik nooit Ma, Aurobindo enz. Die wijzen waren allen verankerd in de wijsheidtraditie van de Vedas en in de Upanishads, de filosofische sluitstukken van die Vedas. De Vedas zijn alle het is juister te zeggen dat slecht Engels de wereldtaal is. gebaseerd op vier Mahavakyas of grote uitspraken, die alle Zo vergaat het ook yoga. Het doel van yoga is de Zelfver- dezelfde betekenis hebben: Bewustzijn is het Absolute; Ik werkelijking. ben het Absolute; Gij zijt Dat; Dit Zelf is het Absolute.” Maar dat is meestal ver van ons bed. Het begint in de moderne tijd hard te branden onder voeten van vele mensen Woorden schieten tekort en als ze het geluk hebben op het yogapad te komen zou We zijn in wezen iets hoogst wonderbaars, zo wonderbaar er, als ze echt willen worden geholpen, iets fundamenteels dat er geen woorden voor zijn. Dé vraag is: waarom weten moeten veranderen. we dat niet? We leven onder invloed van een grote illusie, Maar nee, yoga wordt meestal beoefend om te kunnen blij- Maya genoemd. Dit betekent letterlijk: niet dat. We zien de ven doorgaan met het leven op dezelfde zinloze manier. En dingen op een volstrekt vertekende manier, zoals iemand dat werkt tot op zekere hoogte, want de beoefening van yo- die een stuk touw in de schemering verwart met een slang. gahoudingen, -ademoefeningen en -ontspanning neemt een Zijn angst verdwijnt zodra hij de waarheid inziet, al laten de groot deel stress weg van het lichaam en de geest. gevolgen van de angst zich nog een hele tijd gevoelen. 4 level basis- en vervolgtrainingen o.l.v. Gert van Leeuwen Weekend met Alberto Paganini Stilte weekend o.l.v. Lea Vos www.zweiersdal.nl Weverstraat 65 - 6862 DK Oosterbeek Lea Vos 06 42315757 [email protected] Als men die bhakti bezit, zeiden ze, wordt Godalmachtig zelf de de Schrift en de Guru. Swami Satchidananda stelde bij zijn bezoek aan ons (1962) vast dat de kennis van het Engels beperkt was. Hij zei: ‘Jullie moeten me vertalen’. Mijn broer vond dat geen goed idee, maar ik pakte iets anders had gedaan. Waar de Guru je plaatst, daar ben je. De mens onderscheidt zich van het dier door zijn verstand. Het verstand kan maken, maar het kan ook breken. De essentie van alle spiritualiteit heeft te maken met de manier waarop we met ons verstand moeten omgaan. Mensen moeten hun verstand zo gebruiken dat de wereld er beter van wordt en niet zo dat hij er miserabel van wordt. Het lichaam en de geest zijn beide gemaakt van dezelfde stof. Het lichaam is grof, de geest is subtiel. De geest is moeilijk te beheersen. Het lichaam is gemakkelijker te beheersen. Via het lichaam en de adem brengt men de geest onder controle. Yoga gaat van buiten naar binnen, van grof naar subtiel. Tot slot, als je je hand in het vuur steekt, verbrandt ze of je het gelooft of niet. 16 Yoga Nieuwsbrief september 2014 17 Van het bestuur Wereldyogadag Het VYN bestuur Voorzitter Secretariaat Penningmeester De VYN gaat in 2015 aandacht besteden aan de Wereldyogadag. Op deze dag geven yogadocenten wereldwijd belangeloos Els Krop Chris Bieze Marian Faasen les. De cursisten doneren een vrijwillige bijdrage voor een goed doel. We zullen je van het hoe en wanneer op de hoogte [email protected] Oudeweg 22 Eikenlaan 31a houden. 06 - 21 41 67 21 9608 PM Westerbroek 3203 BE Spijkenisse [email protected] [email protected] Nieuw (aspirant) bestuurslid 050 - 404 2926 01 81 - 61 63 11 Petra Jansen kondigde op de ALV in mei aan dat zij haar taken als bestuurslid Aanmeldingen graag aan een opvolger wil overdragen. Lenske Jonker heeft interesse in deze vacature. Zij wordt nu door Petra ingewerkt en ze loopt ook mee in de ma/di/do 9.30 - 12.00 uur ING:IBAN:NL05 INGB 0005 3638 36 bestuursvergaderingen. We hopen Lenske op de ALV in mei aan jullie voor te stellen. ABNAmro:IBAN:NL15 ABNA 0539 0160 98 Aanmelden nieuwe leden Public Relation Organisatie congressen Petra Janssen Maroesja Grabijn Ingrid Coenen [email protected] [email protected] [email protected] 04 87 - 51 69 58 06 - 29 29 73 92 Bijscholingscommissie Toetsingscommissie Yvonne Martin is in september 2014 een opleiding tot yogadocent op Curacao gestart. Zij heeft een verzoek bij de René Tol Anne Bjørndal vereniging ingediend om toegelaten te worden tot het erkenningstraject. [email protected] [email protected] Hierbij stelt de vereniging de leden in de gelegenheid om eventuele aanbevelingen of bezwaren kenbaar te maken. Dit 06 - 46 22 02 00 026 - 364 10 60 dient schriftelijk te gebeuren, ter attentie van het secretariaat, binnen 1 maand na het verschijnen van deze Nieuwsbrief. 06 - 27 49 20 25 Anonieme reacties worden niet in behandeling genomen. Mededelingen Klachtenfolder Op voorstel van de klachtencommissie is onze klachtenfolder aangepast. Hij is ook in een nieuw jasje gestoken dat prettiger leesbaar is op internet. Je vindt de nieuwe versie op onze website onder Downloads. Aanmelding nieuwe opleiding Vacature red a c t e u r voor de VYN nieuwsbrief Voor onze (print) nieuwsbrief zijn we op zoek naar een nauwkeurige, zelfstandige en flexibele Redacteur. Je hebt een vlotte pen, bij voorkeur een achtergrond in de communicatie / journalistiek. Er zal 2x per jaar een redactieoverleg zijn Internationaal yogacongres Zinal met het bestuurslid voor de PR en de vormgever. Je onderhoud contact met het VYN- bestuur, uitgevers, adverteerders, Voor in je agenda: het internationale yogacongres 2015 zal plaatsvinden van 16 augustus tot en met 23 augustus in het auteurs/columnisten. Je wordt verantwoordelijk voor het verzamelen van inhoud, het redigeren en schrijven van teksten Zwitserse bergdorp Zinal. over alles wat voor de yogaleden interessant kan zijn. Hiervoor is een goede kennis van de yogawereld belangrijk. De aangeleverde inhoud redigeer je dusdanig dat het aansprekend in de nieuwsbrief komt. Het merendeel van de teksten Kennismakingsdag met de vereniging. waar je aan werkt zijn teksten voor print. Mogelijk vragen we je om teksten te schrijven voor online nieuwsbrieven en De VYN organiseert op 16 november een kennismakingsdag voor derde- en vierdejaars yogadocent-studenten en net persberichten. Je maakt (in samenspraak met het bestuurslid PR) een jaarplanning voor de uitgaven en bewaakt de afgestudeerden. We ontvangen hen in de Roos in Amsterdam. We hopen onder hen veel nieuwe leden te werven. deadlines. Graag wil je meedenken over de verdere ontwikkeling van de nieuwsbrief en de uitbreiding op online gebied. Er staat een kleine vergoeding tegenover de werkzaamheden. ALV en workshops november 2014 Heb je interesse in deze functie? Stuur dan een mail met je motivatie en je cv naar [email protected]. Er is geen ALV nodig in november omdat er geen agendapunten zijn. We zien jullie graag weer op de ALV in mei in Elspeet. 18 Yoga Nieuwsbrief september 2014 19 Voor derde- vierdejaars studenten en afgestudeerden 2014 Kennismakingsdag 16 november Bijscholingscommissie De Vereniging Yogadocenten Nederland (VYN) organiseert een kennismakingsdag op 16 november in spiritueel centrum De Alleen nieuw erkende bijscholingen worden in deze rubriek bekend gemaakt. De volgende bijscholingen zijn na bespreking in Roos in Amsterdam. Deze dag is alleen voor derde- en vierdejaars studenten en afgestudeerden van de erkende opleidingen. de Bijscholingscommissie erkend: Programma Yin Yoga 10.00 uur ontvangst met thee en koffie. Uitleg over de activiteiten van de VYN. 10.15 - 12.15 uur workshop Maartje van Hooft met Yoga en Aplomb en lezing van Erik Bruijn met de Rol van de meester. 12.15 - 13.15 uur lunch Docent Eric Staals 13.15 - 15.15 uur workshops Romanie Noordergraaf Bekken(bodem) mulah bandha, eerste chakra en Locatie Centrum Zweiersdal, Weverstraat 65, 6862 DK Oosterbeek Daphne van Lunzen Yoga en eerste hulp. Datum 8 november 2014, 10.30 tot 16.30 uur 15.15 - 15.45 uur afsluiting Kosten € 90,00 excl.btw. Punten VYN5 De derde- en vierdejaarsstudenten ontvangen een uitnodigingsbrief via hun opleidingen. Inhoud Yin yoga gaat uit van het ontspannen van spieren in een asana. Hierdoor komt er ‘beweging’ in de dieper gelegen lagen in en rondom de gewrichten zoals: bindweefsels, kapsels en ligamenten. Het kan als prachtige aanvulling beoefend worden naast de vele Yan gerichte yogavormen. Info/opgave www.zweiersdal.nl/yoga/workshops&bijscholingen Geen brief ontvangen? Vraag het je opleiding. Deugdenyoga Aanmelden en betaling Inhoud Deugdenyoga is een nieuwe vorm van yoga waarbij, zoals de naam het al zegt, deugden centraal staan. De yoga U kunt zich aanmelden tot 1 november via de website www.yoganederland.nl. Uw inschrijving is pas definitief na ontvangst filosofie zit vol met prachtige deugden, maar deze zijn vaak zo subtiel opgenomen dat ze niet altijd even sterk tot van betaling á € 30,-.Dit bedrag is inclusief lunch. Graag overmaken vóór 1 november op NL05INGB0005363836 t.n.v. VYN ons doordringen. Deugden zijn zielskwaliteiten en vormen de basis van onze humaniteit en sociale interactie. Moed, te Spijkenisse onder vermeldingen van kennismakingsdag en uw volledige voor- en achternaam. begrip, verdraagzaamheid, openheid, vreugde, vriendelijkheid en mededogen zijn allemaal deugden die we wel eens bewust of onbewust toegepast hebben. Deugdenyoga helpt deze kwaliteiten te versterken zodat we voller in het Neemt u deel aan deze dag en besluit u dit jaar lid te worden dan betaalt u geen inschrijfgeld á € 40,-. leven komen te staan. Docent Patty Jongemaets Bijscholingspunten Locatie Centrum Zweiersdal, Weverstraat 65, 6862 DK Oosterbeek Leden van de VYN verplichten zich om hun kennis en vaardigheden op peil te houden door bijscholingen te volgen. Voor Datum 15 november 2014, 10.30 tot 16.30 uur erkende bijscholingen krijgt u punten. Kosten: € 90,00 excl.btw. Voor het volgen van deze volledige dag ontvangt u 4 bijscholingspunten. Via de website van de vereniging kunnen leden hun Punten VYN5 bijscholingspunten registreren. Info/opgave www.zweiersdal.nl/yoga/workshops&bijscholingen Heeft u vragen dan kunt u een mail sturen naar ons secretariaat: [email protected]. Yoga Nidra, ontspanning die verder gaat… Inhoud Yoga Nidra is een ontspanning die verder gaat… Het woord Nidra betekent ‘slaap’, yoga is balans/evenwicht. Yoga Nidra is een staat van algehele balans waarin de twee hersenhelften in harmonie worden gebracht. Yoga Nidra is een ontspanning die veel dieper gaat dan slaap. Het is een systematische methode om totale fysieke, mentale en psychische ontspanning teweeg te brengen. In deze toestand kunnen spanningen geleidelijk worden los Volg Vereniging Yogadocenten Nederland nu ook op Facebook! Deze is al door 397 leden geliked en er zijn 105 leden actief in de groep VYN! 20 Yoga Nieuwsbrief gelaten, spierspanningen, emotionele spanningen én mentale spanningen. Yoga Nidra kan een waardevolle aanvul ling betekenen in het lesgeven. Docent Lea Vos Locatie Centrum Zweiersdal, Weverstraat 65, 6862 DK Oosterbeek Datum 29 november 2014, 10.30 tot 16.30 uur Kosten € 90,00 excl.btw. Punten VYN5 Info/opgave www.zweiersdal.nl/yoga/workshops&bijscholingen september 2014 21 Zeven Lotusbloemen uit Bhutan Inhoud Verjongingsoefeningen uit Bhutan/ Himalaya. In 1948 werden zij in het Westen bekend. Jeugd is leeftijdsloos en laat Balanceren in het autonome zenuwstelsel (tweedaagse bijscholing) Inhoud Naast het reguleren van spanning en ontspanning, wordt ook veel van ons complexe en sociale gedrag gereguleerd de levenskracht en de onbegrensde mogelijkheden van een menselijk lichaam zien. Onmogelijke dingen kunnen door het autonome zenuwstelsel. Mensen kunnen daardoor onbewust blijven hangen in stressresponsen en steeds mogelijk worden, zeven oefeningen, een voor iedere dag. moeilijke situaties vermijden, of overmatig sterk reageren op relatief kleine gebeurtenissen. Docent Marijke Ludwig Recente wetenschappelijke literatuur biedt veel ingang om de complexe en genuanceerde werking van het autonome Locatie Centrum Zweiersdal, Weverstraat 65, 6862 DK Oosterbeek zenuwstelsel te vertalen naar de Yoga. Want Yoga biedt bij uitstek de handvatten om vaardig te leren manoeuvreren Datum 13 december 2014, 10.30 tot 16.30 uur Kosten € 107,50 excl.btw. Docent: Maartje van Hooft Punten VYN5 Locatie Centrum Zweiersdal, Weverstraat 65, 6862 DK Oosterbeek Data 21 maart en 11 april 2015 , 10.30 tot 16.30 uur Kosten € 180,00 excl.btw. Punten VYN10 Info/opgave www.zweiersdal.nl/yoga/workshops&bijscholingen De kern van Yoga, masterclass Kunst van het ontspannen Inhoud In deze Masterclass maken we kennis met de spirituele yoga traditie die een zeer effectief hulpmiddel is om ons door de dynamiek van het autonome zenuwstelsel en zo onnodige spanning af te voeren en vitaliteit op te bouwen. Info/opgave www.zweiersdal.nl/yoga/workshops&bijscholingen vanuit bewustwording de natuurlijke scheppingsdans van geest en lichaam terug te vinden. Wat is je ware natuur? En hoe ontdek je het? En wat houdt dat in? Deconditioneren, bewust worden en ontspannen Acro Yoga zijn de basis van deze benadering. Het helpt in het herontdekken van je oorspronkelijke kalmte en rust om intenser Inhoud De essentie van deze Yoga vorm is het cultiveren van vertrouwen, verbinding en speelsheid, in jezelf en met je partner. AcroYoga vermengt de principes van: aanwezig te zijn als open ontvankelijke aandacht levend vanuit je ware natuur. Iets wat men meestal moeilijk weet te vinden in ons veeleisend snelle hedendaagse levensstijl. • yoga: fysieke beoefening om de onrust van het denken te kalmeren; Docent Jacques Lewensztain • traditionele Thaise massage: helende aanraking door acupressuur en strekkingen; Locatie Centrum Zweiersdal, Weverstraat 65, 6862 DK Oosterbeek • acrobatische principes: de structuur van je lichaam gebruiken om elkaar te dragen. Datum 24 januari 2015, 10.30 tot 16.30 uur Docent Dieke Bikker Kosten € 90,00 excl.btw. Locatie Centrum Zweiersdal, Weverstraat 65, 6862 DK Oosterbeek Punten VYN 5 Datum 28 maart 2015, 10.30 tot 16.30 uur Kosten: € 90,00 excl.btw. Punten VYN5 Info/opgave:www.zweiersdal.nl/yoga/workshops&bijscholingen Yoga Nidra ervaren en verdiepen Inhoud Info/opgave www.zweiersdal.nl/yoga/workshops&bijscholingen Yoga Nidra is een bijzondere ontspanningsoefening, het is een krachtige techniek die iets toevoegt aan de algemene voordelen van een ontspanning. De oefening is ontwikkeld door Swami Satyananda. De lichamelijke ontspanning Yoga Vederlicht wordt bereikt door het terugtrekken van de zintuigen - Pratyahara. Je lijkt dan te slapen maar het is een psychische Inhoud Vederlicht, dit woord roept meteen een gevoel van moeiteloosheid op. En daar gaat het om in deze asana’s. slaap ofwel een diepe ontspanning met een innerlijk bewust-zijn. Door visualisaties en beelden die worden gebruikt Wat zijn de ingrediënten die een houding licht en op den duur zelfs moeiteloos maken? De eerste stap is de inzet van ga je in Yoga Nidra de (op) weg naar binnen, weg van de uiterlijke ervaringen. Deze dag kan je Yoga Nidra ervaren de bekkenbodem. Verder de aandachtspunten die uitgaan van de anatomie van het lichaam. De bijscholingen van zoals die bedoelt is door Swami Satyananda, het is een workshop om je eigen yoga nidra te verdiepen. Marijke Ludwig zijn geliefd onder onze collega’s en worden druk bezocht. Onderwerpen zullen oa zijn: de hoofdpunten en structuur van een Yoga Nidra, het Sankalpa, lange en korte Yoga Docent Marijke Ludwig Nidra’s en achtergrond informatie. Locatie Centrum Zweiersdal, Weverstraat 65, 6862 DK Oosterbeek Docent Maaike Chavanu Datum 18 april 2015, 10.30 tot 16.30 uur Datum 24 januari 2015, 10.00 tot 17.30 uur Kosten € 107,50 excl.btw. Kosten € 98,00 incl kasteel lunch en reader Punten VYN5 Punten VYN 6 Info/opgave www.zweiersdal.nl/yoga/workshops&bijscholingen Info/opgave 04 86 - 47 55 9 18 [email protected] Kum Nye, Lichaam en geest in balans Inhoud: Kum Nye Yoga is een prachtige methode om lichaam en geest in balans te brengen. Deze zachte vorm van yoga uit Tibet, waarin vooral gewerkt wordt met zachte, aandachtige bewegingen, in een rijke aanvulling op de Hatha Yoga zoals wij die in het westen kennen. Docent: Tetske Hoitsma Locatie: Centrum Zweiersdal, Weverstraat 65, 6862 DK Oosterbeek Datum: 7 februari 2015, 10.30 tot 16.30 uur Kosten: € 90,00 excl.btw. Punten VYN5 Info/opgave www.zweiersdal.nl/yoga/workshops&bijscholingen 22 Yoga Nieuwsbrief september 2014 23 Atie Olff [email protected] Een doe-het-zelfontspanning voor het eerste chakra Het bewuste zijn in de stof Zoals in de herfst de bladeren gemakkelijk en moeiteloos naar beneden dwarrelen, zo kunnen ook wij uitademend loslaten, dingen laten gaan. In de eerste stap van deze laatste doe-het-zelfontspanning Stap 1. Een adem- en bewustwordingsoefening Stap 2. Een doe-het-zelfontspanning: “Op weg naar licht Wat je kwijt wil, laat je meegaan. Als het genoeg is, houd je gaan we ademen op het ritme van de adem van Moeder Na- Zit in kleermakerszit of anderszins goed rechtop, vanaf en onmetelijkheid” er mee op en voel je na. Je zou op dit moment als het ware tuur. Zij ademt in het voorjaar in, in de zomer houdt ze haar stuitje tot kruin versmolten met de grond. Alles wat boven is Lig languit op je rug met je benen een stukje uit elkaar. Je de geur van warme aarde kunnen ruiken, waarmee je altijd adem vast, om in de herfst langer uit te ademen om al haar laat je vrij. Span even je bilspieren snel aan en laat ze weer kunt als je een rode granaat bezit deze in een van je han- stevig verankerd bent en kracht uit kunt putten met armen bladeren kwijt te kunnen raken om uiteindelijk in de winter los, aan en los, tot je voelt dat je lood- en loodzwaar zit. den in je handpalm houden met de gesloten vingers daar om uit te kunnen strekken naar het licht en het onmetelijke. stil en leeg te kunnen zijn. Tijdens de laatste ontspanning Stel je heupen en bekkenbodem voor als een ronde schaal. omheen. Leg deze hand op je onderbuikgebied met de Als het voldoende is, stop je er mee. Spreek tot slot innerlijk kunnen we een ondoorzichtige rode granaat in een van de Die ronde onderkant, als je er tegenaan duwt, duikelt om andere hand daar omheen. Richt de aandacht op je beide of hardop uit: beide handen houden. Deze steen heeft namelijk door zijn en richt zich telkens weer op. Voer dit nu uit. Adem in, houd voeten. Stel je voor dat er bij je hielen een gat zit. Als je ”Op weg naar Licht en onmetelijkheid weegt mijn rugzak kubische kristalvorm een extra werking op het aardechakra. een korte adempauze, ga uitademend als een stijf duike- gevuld zou zijn met warm wit zand, is het mogelijk, dat bij licht“. Hij verbindt het stuitgebied met het hartchakra, actie met laartje naar rechts, blijf even leeg van adem en kom dan elke uitademing zand uit je je hielen wegstroomt. Blijf hier liefde, daadkracht met hulpvaardigheid. inademend weer omhoog met daarna een korte pauze na mee doorgaan, tot je benen leger en leger gaan aanvoelen. Sinds juni 2011 is het de bedoeling van deze doe-het-zelf- de inademing. Voer dit ook uit naar links opzij en weer te- Ook uit het aanrakingsgebied van het brede bekken/onder- ontspanningen geweest om ruimte te scheppen voor nieuwe rug en naar voren en terug. Herhaal dit, tot je langer gaat rug gebied kan elke uitademing warm zand wegstromen in mogelijkheden. Zodat wat vorm krijgt in ons denken en han- uitademen dan inademen. Dan stop je. Voel hoe loodzwaar de onderlaag. Ook waar de bovenrug en armen en achter- delen levensadem krijgt in de wereld. Misschien wel meer je zit, alsof je versmolten bent met de plek. Laat tijdens de hoofd de grond raken, gebeurt dit. Je hoofd gedraagt zich dan we voor mogelijk houden! uitademing alles in je los. Zoals in de herfst de bladeren als een zandloper, die alsmaar leger en leger wordt door het gemakkelijk en moeiteloos naar beneden dwarrelen, zo kun- zand wat wegstroomt. Laat op dit moment alle zorgen en nen ook wij uitademend loslaten, dingen laten gaan. Kijk, of verplichtingen die in je wonen los. Doe dit hoorbaar, blaas je hierna dieper en rustiger ademt dan hiervoor. elke uitademing hoorbaar door je lippen heen naar buiten. Organiseert Organiseert - De 4-jarige opleiding tot yogadocent - 1-jarige opleiding tot docent zwangerschapsyoga Organiseert - Zeer interessante bijscholingen voor yogadocenten - - De 4-jarige opleiding tot yogadocent - 1-jarige opleiding tot docent zwangerschapsyoga - Zeer interessante bijscholingen voor yogadocenten De 4-jarige opleiding tot yogadocent Nieuwsgierig? - Nieuwsgierig? 1-jarige tot zwangerschapsyoga Bel of mailopleiding voor informatie metdocent de Yoga Academie Nederland - Bel of mail voor informatie met de Yoga Academie Nederland Zeer interessante bijscholingen voor yogadocenten - Email : [email protected] - Tel. : 0297-284597 - Of kijk op : www.yoga-academie.nl Nieuwsgierig? - Tel. Email Of kijk op : 0297-284597 : [email protected] : www.yoga-academie.nl Onze activiteiten vinden plaats in Amsterdam Bel of mail voor informatie met de Yoga Academie Nederland Erkend door de Vereniging van Yogaleerkrachten Nederland Voldoet aan de eisen van de Europese Yoga Unie G YO G A D O C E NT E Onze activiteiten vinden plaats in Amsterdam N LA ND V E R E NI DER GI N : 0297-284597 : [email protected] : www.yoga-academie.nl NE va nd Un i e Tel. Email Of kijk op li d - e Eu ga ropese Yo Erkend door de Vereniging van Yogaleerkrachten Nederland Voldoet aan de eisen van de Europese Yoga Unie 24 Yoga Nieuwsbrief Onze activiteiten vinden plaats in Amsterdam september 2014 25 Emile Mot 7 maart 1934 - 29 juni 2014 In Memoriam “Elke minuut dat je je druk maakt om je verleden, gaat af van je toekomst.” Emile Mot In het begin van de zomer hoorde ik dat Emile Mot plotse- Niemand heeft het zien aankomen, zijn vrouw Cuja en ling was overleden. Het verzoek van het bestuur om een in hijzelf evenmin, dat de nog altijd actieve 80-jarige Emile memoriam te schrijven, riep veel herinneringen op uit mijn ineens nog maar zo kort te leven. Ruim 30 jaar geleden bestuurlijk verleden. Daarin speelde Emile steeds weer een ontmoette ik Emile als yoga collega in Apeldoorn. Daar viel bijzondere rol. hij op door zijn duidelijke meningen, zijn eigenzinnigheid en Emile heeft veel voorwerk gedaan voordat het project ‘certi- zijn neiging tot filosoferen. Hij was altijd bereid het debat ficeren’ werkelijk vorm kon krijgen. In 1998 schreef ik in de aan te gaan en was één van de weinige collega’s waarmee nieuwsbrief: inmiddels zijn we beland bij concept 8 van het je gedachten rond het verschilsdenken uit de Swabhawat basisdocument Certificeren Yogaleerkrachten. Er is snel en van Saswitha kon uitwisselen. Dat hebben we in die begin- efficiënt gewerkt en met name Emile Mot verzet enorm veel tijd van onze ontmoeting ook regelmatig gedaan, de laatste werk om een zo goed en sluitend mogelijk concept aan te jaren is dat helaas verwaterd. Tijdens intervisie bijeenkom- bieden. Hij is bij veel deskundigen te rade gegaan en zal sten van de yogadocenten in Apeldoorn waren Emile en zelfs zijn rechtenstudie deels in dienst stellen voor dit pro- Cuja, tot een aantal jaren geleden, altijd van de partij. Tot ject. Helaas is het project toen niet afgerond, vanwege de op hoge leeftijd gaf hij nog yogales. In mijn tijd als voorzit- (on)nodige weerstand, maar dat lag zeker niet aan het zorg- ter nam Emile regelmatig het woord in de vergaderingen vuldige (voor)werk van Emile. Als reactie hierop schreef Emi- om ideeën in te brengen ter verbetering van het yogavak. le ‘waarom is een examen aan het einde van een opleiding Bij het opzetten van de KLAC hadden we veel steun aan de wel acceptabel en certificeren van een ervaren yogadocent kennis van Emile rond wet- en regelgeving en het functio- niet?’. neren van de rechtspraak. Kortom, een markant lid van de Naast zijn werk als ingenieur bij TNO heeft hij altijd yogales- Vereniging, die door de jaren heen altijd heeft mee gedacht sen gegeven. Hij was van de oude Saswitha-generatie. Na over de verdere professionalisering van ons vak, is heen zijn pensionering is hij rechten gaan studeren waardoor zijn gegaan. We wensen zijn familie en in het bijzonder Cuja juridische kennis goed van pas kwam in de klachtencommis- heel veel sterkte om hun weg zonder hem te vervolgen. sie (KLAC) van de Vereniging. Quirine Lensvelt-Ruys Life moves. Deze uitspraak van Emile stond op het overlijdensbericht en There’s no death. sie gezeten. De commissie bestond uit deskundigen op me- There’s no birth. Life is like a river... moving without any stop. B.K.S. Iyengar was zo’n treffende uitspraak voor hem. Ruim vijf jaar heb ik met Emile voor de VYN in een adviserende klachtencommisdisch, financieel, bestuurskundig en onderwijskundig vlak. Emile was de deskundige op het juridische gebied. Emile’s inbreng was altijd goed onderbouwd en hij kon aardig uitweiden over het ‘Nederlands recht’. Hij hield niet van zweverige visies. In deze KLAC-periode was ik vanwege een auto-ongeluk drie maanden uit de roulatie. Emile stond als een van de eerste aan mijn bed en dat deed me zeer goed. Hij bracht me weer helemaal op de hoogte van alles. De zin die boven zijn overlijdensbericht stond is ook voor mij van toepassing, waarbij wij ons verleden met een oorlog en zijn vernietigingsproces deelden. Ik bewaar prettige herinneringen aan Emile. Met veel gevoel voor humor verschilden we geregeld van mening maar kwamen we er altijd weer uit. We zullen hem missen. Wil Spruijt Hij heeft zich altijd verdiept in allerlei aspecten van yoga en heeft dat in de diverse artikelen, van tantra tot rugpijn, geuit in de Nieuwsbrief. Emile was een bijzonder mens, die zich op vele manieren heeft ingezet voor de vereniging en yoga. Hij wist veel, had een groot gevoel voor humor en hield ervan mensen wakker te houden en aan het denken te zetten. Miriam Wapenaar 26 Yoga Nieuwsbrief september 2014 27 Josette van Leeuwen [email protected] Het ontdekken van de yogaparels is een geheim, het beoefenen van yoga vraagt Estafette Interview om geduld, inzet en toewijding. Josette van Leeuwen In deze rubriek vertellen docenten iets over zichzelf en Naast yogadocent ben ik opgeleid tot mindfulnesstrainer Hoe ziet jouw dagelijkse yogadiscipline eruit? Yoga ondersteunt ons fysiek, mentaal, emotioneel en beantwoorden een aantal vragen. De geïnterviewde geeft en counselor. Verder heb ik een aantal ontspannende cd’s Ik leef yoga! Hoe ziet het er niet uit? Ik ben altijd met yoga spiritueel. Soms lijkt het saai, soms is het confronterend of het stokje door aan een collega. uitgebracht. Ik heb ontdekt hoe leuk ik dat werk vind, het is bezig, dag in, dag uit. Overal ervaar ik yoga, in de manier uitdagend. Sommigen zoeken toch meer uitdaging en gaan een spannend en creatief proces waar ik veel in kwijt kan. waarop ik denk, voel, me gedraag etc. of ik nou alleen ben liever sporten. Dat begrijp ik wel, hoewel de kwaliteiten of met anderen. Ik ervaar de yogadiscipline niet uitsluitend van yoga zich niet laten vergelijken met die van sport, ze door asana’s uit te voeren. vullen elkaar juist goed aan. Ik zie mensen stoppen op het Mijn naam is Josette van Leeuwen (52 jaar). Vanaf mijn 22ste beoefen ik yoga. Voordat ik me volledig toelegde op het Wat is jouw levensmotto? yogapad heb ik gewerkt in uiteenlopende sectoren. Ik ben Houd het ontspannen! oorspronkelijk opgeleid tot museoloog met als specialisatie moment dat het interessant wordt. Het ontdekken van de Wat kan je absoluut niet weerstaan? yogaparels is een geheim, het beoefenen van yoga vraagt Chocola en natuurlijk alles wat liefde bevat! om geduld, inzet en toewijding. Belangrijk daarbij is dat je communicatie, marketing & pr. Ik heb onder meer gewerkt Op welke eigenschappen word je het liefst niet in de culturele en museale sector en later in de modesector. aangesproken? Het gaf me weinig voldoening en eind jaren negentig besloot Ik vind dat ik soms wat te gedreven en daardoor ongeduldig Welke rol spelen je cursisten voor jou? Yoga kan de samenleving mede positief beïnvloeden. De ik het roer om te gooien. Ik startte met de yogadocenten ben. Dan raak ik uitgeput en vermoeid. Yoga helpt mij een Een belangrijke rol, zonder cursisten kan ik geen yogales omgang met elkaar, de aarde en onszelf verbeteren, ons opleiding aan de Yoga Academie Nederland. Een goede stap terug te doen, dingen te relativeren. Wanneer ik in mijn of –cursus geven. In iedere cursist herken ik iets van mijzelf, meer bewust doen worden van wie we zijn en wat we doen keuze, ik leerde er veel en had het erg naar mijn zin. kracht ben realiseer ik me hoezeer we allemaal maar een dat geeft mij veel inzichten. gedurende de korte tijd dat we hier op aarde vertoeven. Gedurende de yogaopleiding kwam ik mijn toenmalige kleine onderdeel zijn van het grote geheel. Als ik terugkijk Franse echtgenoot tegen. Vanwege mijn huwelijk brak ik had ik 10 jaar geleden nooit gedacht dat ik het werk zou Welke toekomst zie je voor yoga in onze samenleving? Aan wie geef jij dit stokje door? de opleiding af en ging in Parijs wonen. Daar heb ik me doen wat ik nu doe. Mede daardoor ben ik geworden wie Yoga is al jaren hip. Of al deze mensen de diepere betekenis Aan Marilou Hermens, zij is gastdocent van onze specialisatie o.m. beziggehouden met kunst, film en fotograferen, een ik nu ben. Alleen soms heb ik het gevoel dat ik geen tijd van yoga ervaren weet ik niet, ik hoop het van harte. De dit jaar, een zeer toegewijde collega! inspirerende tijd! In 2003 raakte ik zwanger. Dit goede nieuws te verliezen heb, dat maakt dat ik te gedreven overkom. tijd zal het leren. Ik vind het een goede ontwikkeling dat de werd al snel overschaduwd daar ik een knobbeltje in mijn Toch deel ik graag mijn evaringen op dit gebied, ik voel me drempel naar yoga in het Westen laag is, en dat velen er borst ontdekte. Ik bleek een ernstige vorm van borstkanker te schatplichtig. Ik werk met hart en ziel voor kankerpatiënten baat bij blijken te hebben. hebben. Dat bracht de nodige spanningen met zich mee. Al en deze stichting, ik kan niet anders. goede begeleiding krijgt van een professionele yogadocent. snel erna kreeg ik een miskraam en strandde mijn huwelijk. Ondertussen volgde ik een medisch behandeltraject, Wie zou je graag nog eens ontmoeten? onderging een borstamputatie en chemokuren. In diezelfde Mijn zojuist overleden vader, hij is afgelopen juni gestorven, periode overleed, na een kort ziektebed, mijn moeder aan ik mis hem enorm! Verder zou ik graag alle kankerpatiënten acute leukemie. die zo genoten van de H-yogales willen ontmoeten, wat zou Na deze zware periode heb ik zo goed en zo kwaad als dat het mooi zijn een feest of reünie voor hun te organiseren. ging mijn leven opgepakt. Ik voelde me vaak kwetsbaar en verdrietig. In 2006 rondde ik de yogaopleiding af en begon Welke ervaring in yoga heeft jou het meest getroffen? yogales te geven, dat vond ik best spannend. Inmiddels heb Het verwerken en herstellen van een ziekte als kanker ik veel lotgenoten mogen begeleiden. Het geeft mij enorm met behulp van yoga en meditatie vond ik een intensieve veel voldoening om zo de kwaliteit van het leven van (ex-) ervaring. Het was confronterend en pijnlijk, toch heeft het kankerpatiënten te helpen verbeteren. me ook veel gebracht. Ik heb geleerd hoe ik mijzelf kan In 2007 richtte ik stichting Yoga & Kanker op. Vanuit helen door stil te worden, te leren luisteren naar mijn diepste de stichting ontwikkelde zich de specialisatie ‘Yoga bij verdriet en angsten. Het was ook eenzaam. Ik was hierin Kanker’. Tegenwoordig begeleid ik deze opleiding met een mijn eigen leraar. Juist in die verstilling ontvouwen zich team gastdocenten. Het is bijzonder fijn om collega’s en vanzelf alle antwoorden. kankerpatiënten te informeren wat de mogelijkheden zijn van yoga bij kanker. Inmiddels beschik ik over een sfeervolle yogastudio midden in Amsterdam. 28 Yoga Nieuwsbrief september 2014 29 Trude Matla - van der Veer [email protected] Recensie Yoga en meer... ‘TERUG van nooit weggeweest’ de reizen van Odysseus Wie moe is kan fouten maken en soms ongelukjes de klap was zo hard dat wel mijn linker elleboogpuntje eraf door Jan van Delden veroorzaken. Tegen het eind van het yoga lesseizoen slaat brak. Recensent Ina Fischer; [email protected] de behoefte aan rust en tijd voor mijzelf toe. Ook al probeer Na een consult bij de huisarts de volgende morgen, ik met onvermoeibaar optimisme en luchthartige blijheid volgde de rest van de dag in het ziekenhuis met wachten, Volgens de achterflap een boek, dat met name mensen zal Waarom zou je het boek niet lezen? een zonnige houding te laten zien. Ook stress van mijn onderzoek, nuchter blijven in alle betekenissen van het aanspreken die geïnteresseerd zijn in de Advaita, beter be- Omdat het een nogal rommelige stijl heeft; enerzijds heeft partner of een andere dierbare maakt mij soms gespannen, woord, wachten, foto’s, wachten, ct scan, wachten, tot kend als non-dualiteit. het boek de pretentie de Advaita wat toegankelijker te ma- waardoor ik fysiek onvoorzichtig word en bijvoorbeeld aan de beslissing: uiteindelijk geen operatie, wel een hele Dat laatste is op zich al een lastig begrip omdat, zodra je ken en hij verhaalt ook regelmatig over zijn eigen ervaring in keihard mijn teen stoot, iets laat vallen, knoei, me brand kilo gips rond mijn gebogen arm, van de oksel tot aan de probeert uit te leggen wat non-dualiteit is, je tegelijk al stuit de vorm van ‘Jantje’. Het is echter de ‘Jantjestaal’ die nogal terwijl ik iets uit de oven haal en – waar ik niet trots op ben knokkels. Thuisgekomen, moe en het hele gedoe meer dan op het probleem van woorden en begrippen waarmee deze kinderlijk overkomt en die bovendien weinig praktische aan- - met een watje gedrenkt in nagellak remover mijn oogmake zat, kostte het me uren om alle lessen van de volgende ultieme ervaring niet uit te leggen is. Juist omdat de erva- wijzingen geeft voor het dagelijkse leven. Die staan soms up begin te verwijderen. Au! ochtend en avond af te zeggen. ring van eenheid waar hier op gedoeld wordt alle woorden nogal in contrast met meer dragende zinnen over de ‘ul- Dat ik een paar keer bijna ben gevallen, wil ik het liefst De eerste week was leerzaam, want ik was behoorlijk overbodig maakt. tieme helderheid’ die jij bent en die volledig boven goed en vergeten. Het voelde als een waarschuwing, daar was afhankelijk van de hulp van mijn man. Na een week werd er En eerlijk gezegd is dat ook het probleem waarmee het hele kwaad uitgaat. ‘In jouw beleving dood je niet, doe je niets en ik me van bewust. En toch bereikte de spanning een wat lichter gips aangebracht en stak mijn hand eruit vanaf boek doordesemd is. Jan van Delden zal de laatste zijn om laat je niets; alleen Zeus regelt alles. Geef alle verantwoor- hoogtepunt, of liever gezegd een dieptepunt, op een avond de pols. Het begon allemaal wat te wennen, ik had me ermee dit te ontkennen; hij zelf geeft ook aan dat de ervaring van delijkheid aan Zeus en de zevende dag is een feit, ondanks aan het eind van een heerlijk Paasweekend op Vlieland. verzoend en werd steeds handiger. Ik gaf weer yogalessen, eenheid hooguit bij benadering is aan te geven via metafo- de oorlog of wat dan ook. Het is uiteindelijk niet wat er ge- Na een chaotisch drukke ontscheping, waarbij we onze drie waarbij ik zoveel mogelijk meedeed en thuis oefende ik ren en (mijn toevoeging) poëzie. Waarom zou je het boek beurt dat ons gevangen houdt , maar onze beleving ervan’ kleindochters in het oog moesten houden, kwamen we op in gedachten mijn armen, schouders en bovenrugspieren lezen? (blz. 243). Dit lijkt een beetje op de redenatie die Tom Waits de parkeerplaats in Harlingen aan. om ze in conditie te houden. Ik visualiseerde mijzelf, rustig De invalshoek is origineel: het oeroude epos van de Odys- ooit eens bezong in een lied: ‘the piano is drunk, not me’. Omdat er nog een rugzak op straat stond zou ik even mijn doorademend in een perfecte handstand. Gelukkig mocht ik seus te belichten vanuit het non-duale perspectief. De Inhoudelijk vind ik gewoon dat hij een aantal onjuistheden veiligheidsgordel afdoen, opstaan van de bijrijdersplaats en meerijden naar het congres. Odysseus was voor mij zo’n verhaal die iedereen schijnt ventileert over bijvoorbeeld de eerste kinderjaren: ‘Odys- uit de auto stappen. Omdat mijn been in de riem van mijn Na 31 dagen, drie weken voor de zomerstop, werd ik verlost te kennen en waaruit naar hartelust wordt geciteerd, maar seus en Circe (een geliefde of ‘de verliefdheid) vormen een schoudertas haakte (dom!) viel ik vervolgens keihard op het van het gipsverband. De revalidatie kon beginnen. Daarover waarvan ik eerlijk gezegd nauwelijks het verhaal kende. Dus eenheid. Hij leeft onafgebroken in de natuurlijke staat, een asfalt. meer in de volgende column. voor een niet-klassiek geschoolde leek als ik, was dit een toestand van ononderbroken gelukzaligheid en harmonie Ja, hoor! Ik bracht echt het geleerde tijdens de cursus mooie kans om me te verdiepen in dit verhaal. Voor de an- zoals we die in de eerste drie levensjaren ervaren’. Dat vind valbreken in praktijk, kwam op mijn onderarmen, handen, dere niet-weters: Odysseus gaat over een Griekse held uit ik nogal een boude en domweg naïeve bewering en wordt buik en knieen terecht, keurig met mijn hoofd opzij. Maar de oudheid die op reis gaat en na veel omzwervingen, ont- ook echt niet onderbouwd door de werkelijkheid van alle dag beringen, oorlogen (Paard van Troje!), moord- en vechtpar- gezien de enorme psychische problematiek die ontstaat bij tijen weer thuis komt. een onveilige hechting in de eerste levensjaren. Als je vanuit De reis, de gebeurtenissen en vooral de thuiskomst mag je dit paradigma doorredeneert dwingt dat bij mij niet zoveel opvatten als symbool voor een mensenleven; je was al thuis respect af en het boek geeft daar ook niet echt praktische maar nu weet je het pas… handvatten voor maar dat is dan ook weer typisch de non- Dus ja, het verhaal van Odysseus is interessant, er worden duale, ongrijpbare benadering. Het leven zorgt voor zichzelf steeds korte stukjes van het verhaal vertelt waarna Jan ver- maar het grootste gedeelte daarvan ben je zelf aan het han- volgens probeert de essentie te vertalen naar ons huidige nesen. Maar dit wisten we toch al? mensenleven. Daarmee is het ook een boek om stukjes en Ik hoop dat ik je met deze recensie het in ieder geval gemak- in herhaling te lezen; je moet echt even wennen aan de hoe- kelijker voor je heb gemaakt om te kiezen om het boek al veelheid namen (de meeste kun je overheen lezen maar het dan niet te lezen. maakt het lezen er niet gemakkelijk op). Verder zet het je wel aan het denken over wat non-dualiteit zou kunnen zijn. Als symbool gebruikt hij daarvoor de golf en het water. In het dagelijks leven identificeren wij ons zo met het golf-zijn dat we vergeten dat we allemaal water zijn. 30 Yoga Nieuwsbrief september 2014 31 Activiteitenkalender door VYN-leden Alleen VYN leden kunnen hun activiteiten plaatsen in de Yoganieuwsbrief. Retraite Light of Being-SacredDance Voorwaarden: kosten € 10,- p.keer en p.activiteit; aanleveren kopij volgens vaste indeling met korte tekst voor: wat–wanneer– Wanneer 20-23 oktober2014 waar–wie en max. 250 tekens incl.spaties tbv:info. Waar Het ‘Light of Being’ retraite centrum (Lighthouse) Kopij mailen naar [email protected] De activiteit wordt geplaatst als de kosten voor plaatsing ontvangen zijn op in de Belgische Eifel girorekening 5363836 (IBAN: NL05INGB0005363836) of bankrekening 539016098 (IBAN: NL15ABNA0539016098) t.n.v. Wie Jeanine Eikelboom en Barbara van der Hoeven Vereniging Yogadocenten Nederland, Spijkenisse, o.v.v. activiteiten kalender. Info De Sri Ananda dans van Anandajay brengt je in contact met je verlangen om samen te zijn met je innerlijke Specialisatie Yoga bij Kanker Wanneer Workshop Voelen en gevoelens Zelf en dat wat je ervaart tot uitdrukking te brengen. 14-16 november 2014 11 zaterdagen:20 sept 2014 t/m 20 juni 2015 Wanneer 10.00-17.00 uur Waar Het ‘Light of Being’ retraite centrum (Lighthouse) Retraite ‘Kom tot jezelf’ Waar WG-plein 108, Amsterdam in de Belgische Eifel Wanneer 18-21 december 2014 Wie Gespecialiseerde yoga- en gastdocenten Wie Barbara van der Hoeven Waar Het ‘Light of Being’ retraite centrum (Lighthouse) o.l.v. Josette vanLeeuwen Info Een interactieve worskhop waarin jeleert ‘door- Info in de Belgische Eifel Professioneel yogales geven aan (ex-)kankerpa- voelen’ tot in de kern van je gevoelens en daar je Wie Jeanine Eikelboom en Annâme Meletopoulos tiënten. zie www.yogaenkanker.nl , 020 6122780 sensitieve zelf ontmoet. [email protected] Info Een meditatief weekend waarin je ruimte krijgt om met 54 VYN punten www.lightofbeing.org/retraites.htm jezelf te zijn in het Licht van het Zijn met o.a yoga, meditatie, adem, mantra,stilte, wandelen. contact@ Vijf bijzondere Indiase meditatievormen en hun relatie met Retraite Light of Being-Yoga de chakraleer Wie Wanneer zaterdag 29 november 2014 van 9.45 – 16.45 uur. Waar yogastudio Hazenkamp, Nijmegen Wie Stella van Dinten (Acanta Bijscholingen) Info Aum chakrameditatie; Eenwordingsmeditatie; lightofbeing.org www.lightofbeing.org/retraites.htm Alberto Paganini (yogadocent, filosoof, auteur en oprichter YogaSoma te Brugge) Verdiepingsdag Mindfulnessyoga Wanneer 24-27 november 2014 Wanneer zaterdag 19 december , 10.00-17.00 uur. Waar Het ‘Light of Being’ retraite centrum (Lighthouse) Waar Holistisch Centrum De Bron, Kraggenburg in de Belgische Eifel Wie Ina Fischer Mantra japa met mala; Tratak; Mealprayer, vanuit Wie Annâme Meletopoulos en Barbara van der Hoeven Kosten € 65,- incl. lunch en hand-out, na 1 dec € 75,-. de chakrapsychologie. Bronnen: Santosh Puri Info Een meditatieve yogavorm: bewegen en leven Info Op deze dag ga je ervaren hoe je de nieuwste in- ashram Haridwar, Parmarth Niketan ashram vanuit de verbinding met jezelf en het samen zijn zichten rondom neuroplasticiteit van onze hersenen, Rishikesh en Saswitha traditie. 6 VYN punten, met alles wat je [email protected] simpel en actief kunt inzetten en leer je hoe men dat € 95,-- incl. BTW, handleiding, lunch. www.lightofbeing.org/retraites.htm in de yoga- en Vipassanatraditie al langer intuïtief wist. www.acanta.nl; 024-3441052 www.inafischer.nl Retraite Light of Being-SelfHealing Verdiepingsdag Mindfulnessyoga en Vipassana meditatie Wanneer Zondag 28 september/19 oktober /9 november en Wanneer 28-30 november 2014 PranaYogaFlow TT I - 7 dagen met Alberto Paganini Waar Het ‘Light of Being’ retraite centrum (Lighthouse) Wanneer in de Belgische Eifel 23 november van 10.00 tot 16.00 uur 23 februari t/m 1 maart 2015 (voorjaarsvakantie NH) Waar Yogacentrum Bunnik Smalleweg 8a Wie Annâme Meletopoulos en Jeanine Eikelboom Waar Yogalotus, Vliegdenweg 6B te Bussum Wie Gabrielle Bruhn Info Door energetische punten op je lichaam aan te Info Teacher training van ca 50 uur voor gevorderde Info Wij praktiseren Mindfulnessyoga volgens de raken laat je levensenergie in jou stromen, je voelt yogacursisten en yogadocenten die deze inspirerende, methode van Frank J. Boccio. Ook beoefenen we je heel en innerlijk vervuld.contact@lightofbeing. speelse, verdiepende en vernieuwende yogavorm in loop- en zitmeditatie en de “Metta” of compassie org www.lightofbeing.org/retraites.htm hun lessen willen integreren en/of hun eigen praktijk meditatie. Dit alles met zorg voor jezelf en zoveel willen verdiepen. Minimaal 10, max. 14 deelnemers. mogelijk in stilte met elkaar. Kosten: € 40.- per Kosten: € 790,- incl.btw. Eerste 4 aanmeldingen € dag, meer informatie en inschrijving: 40,- korting. VYN 36 punten Info: E: pranayogaflow@ [email protected] yogalotus.nl - T: 035-6833871/0645 154 838 Meer info: www.yogalotus.nl 32 Yoga Nieuwsbrief september 2014 33 Alberto Paganini PranaYogaFlow TT1 7 dagen 23 feb – 1 mrt 2015 in Bussum Erkende bijscholing VYN 36 pnt Gesignaleerd Colofon Wil jij een van onderstaande boeken/cd’s recenseren? Stuur De Yoganieuwsbrief wordt uitgegeven door de Vereniging Yogadocenten Nederland (VYN), opgericht op 23 maart 1978, ter behartiging van de belangen van yogadocenten en als informatiepunt voor yogacursisten. De VYN is lid van de Europese Yoga Unie. De Yoganieuwsbrief verschijnt vier keer per jaar aan het eind van ieder kwartaal en heeft een oplage van 1050 exemplaren. De Yoganieuwsbrief wordt onder leden en yogascholen verspreid en wordt digitaal via de website www.yoganederland.nl gepubliceerd. De inhoud van de Yoganieuwsbrief is openbaar. Hester Ligtvoet Eline Snel € 15,-excl.verzendkosten Paperback, met audio-cd,141 pagina’s bestellen via: hesterligtvoet.com ISBN9789025901387 Subtiele en pure pianomuziek € 17,99 voor diepe ontspanning, (yin)yoga, Eyeopener voor iedereen die met mindfulness en meditatie. De schoonheid van stilte en pubers te maken heeft. Speciale ontroering... De verstilde muziek helpt de gedachtestroom aandacht voor examenstress een tot rust te laten komen, waardoor er ruimte en vertrouwen belangrijke bron van onrust bij pubers. ontstaat simpelweg te zijn in het NU. Praktische oefeningen op de bijgesloten CD. Hester Ligtvoet (Amsterdam 1974) Pianist en yogatherapist. Eline Snel, ook schrijfster van ‘Stilzitten als een kikker’ put voorbeelden uit haar eigen praktijk als trainer, maar ook uit CD “Shima” haar ervaring als moeder. Ron Broekhart Opzegging van het VYN lidmaatschap kan alleen schriftelijk via het secretariaat. De opzegging moet voor 1 december van het lopende jaar door het secretariaat zijn ontvangen. Je opzegging is definitief wanneer je een bevestiging hebt ontvangen. Bij opzegging dient het muurschild, indien gehuurd van de VYN, geretourneerd te worden aan het secretariaat. Redactie Francien Goudsbloem, [email protected], 020 - 785 11 25, 06 - 40 18 20 78. Locatie: Yogacentrum Lotus Vliegdenweg 6B. 1406 MZ Bussum Opmaak en vormgeving Christiane Gathmann Drukwerk en verzending Drukkerij de Waal, Langeweg 13 3245 KE Sommelsdijk Medewerkers aan deze aflevering Chris Bieze, Els Krop, Maroesja Grabijn, Yvonne Hoogendoorn, Margriet van Kampen, Pascal Poell, Trude Matla, Atie Olff, Jozef Kiekens, Miriam Wapenaar, Wil Spruijt, Quirine Lensvelt-Ruys, Elly Trommelen, Ineke de Kleine, Fieke Leneman, Marilyn Böger, Olga Marschal, Ria Penterman, John Hoft, Josette van Leeuwen, Ina Fischer, Yvonne Esser, Anne Bjørndal bestellen via: ronbroekhart.nl Nina Mende ‘Shima’, dat liefde betekent in het € 14,95 Sanskriet. Deze muziek zou uitermate bestellen via: [email protected] geschikt zijn voor de ontspanning van baby’s en ouders. Elk Opstaan met yoga, lezen over yoga, nummer wordt begeleid door geluiden uit de natuur, zoals koken met yoga, yoga met je kind, vogels in het bos, een zacht ritmische regen of de golven weetjes over yoga en nog veel meer. Kopij voor de activiteitenkalender door leden VYN in ‘Word font Verdana 11pt. volgens vast formaat sturen naar het secretariaat. van de zee die aanspoelen op het strand. De kalender is gemaakt door en voor Gegevens en tarieven 2014 t.b.v. advertenties Muzikant en filmmaker Ron Broekhart (1958) is vanaf 2009 yogaliefhebbers, maar is ook bedoeld volledig werkzaam in Yoga Studio Jnana Delft. voor iedereen die nog niet aan yoga doet. Nina Mende heeft drie passies: yoga, koken en haar Sluitingsdata voor kopij en advertenties Yoganieuwsbrief jaargang 36 17 november - YNB 2014-4 (verschijnt week 52, eind december) Kopij zonder opmaak in Word font Verdana 11pt. sturen naar [email protected]. pagina formaat leden niet-leden 1/1 (zwart/wit) 190 x 277 mm € 105,- € 210,- 1/1 (kleur) idem € 210,- € 420,- Meditatie op het werk kinderen. Ze is (kinder)yogadocent, heeft een kleine 1/2 (zwart/wit) 190 x 135 mm € 57,50 € 115,- Sharon Salzberg kinderyogastudio. 1/2 (kleur) idem € 105,- € 210,- Paperback 1/4 (zwart/wit) 68 x 190 mm of 92 x 135 mm € 36,50 € 73,- 224 pagina’s 1/4 (kleur) idem € 57,50 € 115,- ISBN9789021556543 1/8 (zwart/wit) 68 x 92 mm € 20,- € 40,- € 18,95 1/8 (kleur) idem € 36,50 €73,- Meditatie op het werk leert je gezonder Advertenties sturen naar het secretariaat: Chris Bieze, Oudeweg 22, 9608 PM Westerbroek, [email protected], 050 - 404 2926 (ma, di, do 9.30-12 uur). Graag uw advertentie insturen onder vermelding van het gewenste formaat in mm en publicatienummer nieuwsbrief. omgaan met tijd, stress en emoties door middel van een reeks oefeningen, kernmeditaties en minimeditaties. ter wereld, is medeoprichtster van Insight Meditation Society, Zetspiegel 190 mm breed en 277 mm hoog pdf-bestand - resolutie: 300 dpi; tekst, afbeeldingen en foto’s binnenwerk in zwart, tekst, afbeeldingen en foto’s op kaft binnenkant of achterkant in CMYK zonder snijtekens en kaders geeft al 30 jaar meditatielessen en heeft verscheidene Over plaatsing van artikelen, brieven en advertenties beslist het bestuur van de VYN. Sharon Salzberg is een van de belangrijkste meditatieleraren boeken op haar naam staan. Foto cover Bakasana – Yvonne Hoogendoorn G va GADOCENTEN YO RLAND DE NE Yoga Scheurkalender 2015 li d € 14,95 Aanmelden/info: E:[email protected] T:035 6833871 www.yogalotus.nl e Ruimte Geven & Dichtbij Zijn ni CD “Stillness Into Silence” VERENIG IN dan een mailtje naar [email protected] U nd a og e Eu ro p e s e Y www.yoganederland.nl Het informatiepunt voor yoga! Voor docenten: belangenbehartiging en contact met collega docenten. Voor (potentiële) cursisten: vind een erkende yogadocent. VYN secretariaat: Oudeweg 22, 9608 PM Westerbroek ✆ 050-4042926 • [email protected] Foto Bram Hoogendoorn 34 Yoga Nieuwsbrief september 2014 35 SPECIALISATIE (50 punten VYN) Adem en Ontspanning – inzichten uit de methode Van Dixhoorn Neem nu een abonnement: 4 nummers voor t 32,00 Voor verrijking en ontwikkeling van lichaam en geest ��������������������������������� ���� ������������������������������������� �������������� �������� ������������������� ���������������� ������������ ������������������������� Al 25 jaar hét platform voor yoga • • • • • • traditie interviews kennis trends impact kwaliteit ��������������������� � Attendeer je cursisten op Tijdschrift voor Yoga Ga voor een inkijkexemplaar naar: W W W. T I J D S C H R I F T V O O RY O G A . N L Evaluatie toont aan dat de cursus een waardevolle aanvulling is op elke yogaopleiding. Inhoud:Veel cursisten komen met spanningsklachten naar de yogales. Het is niet gemakkelijk om een ieder voldoende te bieden om te leren ontspannen of ‘goed’ te ademen. In de cursus wordt aandacht besteed aan de theorie met betrekking tot spanning/ontspanning en overspanning, het werken volgens het procesmodel, de rol van de adem in het geheel, actief en passief ontspannen e.a. Aan het eind van de specialisatie is er meer inzicht gekomen in het belang van het herstellen van een natuurlijke adembeweging en in het geleiden van mensen met spanningsklachten. Deelnemers hebben meer handvatten gekregen om in te zetten in de yogales en hen is duidelijker geworden waar op te letten bij het navragen. Veel nieuwe instructies, die een zinvolle basis kunnen vormen voor de asana’s in een yogales, worden aangeboden en geoefend. Leiding: Yvonne Esser yogadocente, docente Adem- en Ontspanningstherapie methode van Dixhoorn Data: 9 en 23 januari, 6 februari, 6 en 27 maart, 10 en 24 april, 22 mei, 12 juni, 11 september 2015 (10 vrijdagen). Bij voldoende aanmelding voor de zomer start er ook een cursus in sept. 2014 Locatie: midden van het land Tijd:10-16 uur Kosten:850 euro (excl. boek ‘Ontspanningsinstructie’) Informatie: www.yoga-aot-maarssen.nl Opgave: [email protected] of 0346-561142 W W W. Y O G A . N L - School of Spiritual Awareness o.l.v. Anandajay Yoga - Meditatie - PeaceBreathing - SelfHealing - SacredDance KoshaMassage - Prayers - Levensbegeleiding Meditatieve en inspirerende retraites in de Belgische Eifel www.lightofbeing.org/retraites.htm Saswitha Yoga Opleiding inspirerend – verdiepend – professioneel 4 jarige erkende opleiding – 20 zaterdagen per jaar www.yoga-docentenopleiding.nl [email protected] – 030-2310911 cursussen workshops bijscholingen zie onze website voor het actuele aanbod w w w.yoga-saswitha.nl
© Copyright 2024 ExpyDoc