Groningen ademt onderwijs

Groningen ademt onderwijs
Voorwoord
Groningen ademt onderwijs. Dat ervaar en voel je elk moment dat je door onze stad loopt. Samen met onze onderwijspartners steken we dan ook veel energie in het creëren van een goede leeromgeving. Mijn inzet daarbij is om op alle
niveaus, van voorschoolse opvang tot universiteit, goed onderwijs te bieden. Dat is volgens mij de beste garantie voor
succes in het leven.
Groningen is een echte onderwijsstad. Ruim 100.000 jongeren genieten hier onderwijs. Daarvan studeren bijna 55.000
jongeren aan diverse hbo-instellingen, waaronder de Hanzehogeschool, en aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Deze laatste bestaat in 2014 maar liefst 400 jaar.
Onderwijsstad Groningen staat nationaal en internationaal bekend als bruisende studentenstad. Het aantal studenten
vanuit het buitenland groeit. Zij maken de sfeer in de stad steeds internationaler. Ook ons basis-, voortgezet- en
middelbaar onderwijs doet regelmatig van zich spreken. Echte Groningse vernieuwingen zoals het Technasium en de
Vensterschool kregen de afgelopen jaren landelijk navolging.
Natuurlijk verbetert Onderwijsstad Groningen zichzelf voortdurend. Dat doen we door als gemeente met alle partners
intensief samen te werken. In dit boekje vindt u daarvan een paar mooie voorbeelden. Met de oprichting van het College
van Onderwijs Groningen ligt de focus op vijf gezamenlijke kwaliteitsambities. We noemen dit het Onderwijspact.
Recentelijk Europees onderzoek laat zien dat Groningen van 79 onderzochte Europese steden
bovenaan staat als het gaat om tevredenheid over het onderwijs. Ook de stichting Nationale
Onderwijsweek is onder de indruk. De stichting heeft Groningen de titel ‘Onderwijsstad van
Nederland 2014/2015’ toegekend. Als u dit boekje leest, begrijpt u waarom.
Ton Schroor
Wethouder Onderwijs
Gemeente Groningen
Inhoud
Voorwoord Groningen Onderwijsstad van Nederland 2014/20157
College van Onderwijs Groningen en het Onderwijspact9
Nieuwe impuls voor de Vensterschool11
De frisse en duurzame school 13
Kansen voor kinderen 15
Vreedzame Wijk: duidelijke en gezamenlijke opvoeding in Groninger wijken 17
Onderwijs in beweging19
Meer techniek in het onderwijs 21
Opleiden voor werk
23
City of Talent 25
Groningen Onderwijsstad in getallen 26
Het College van Onderwijs bestaat uit
27
5
Groningen Onderwijsstad van
Nederland 2014/2015
Bovendien is Groningen aantrekkelijk voor bedrijven
in hoogwaardige technologie omdat er veel vakmensen zijn op alle niveaus.
Groningen mag zich een heel jaar dé Onderwijsstad
van Nederland noemen. Groningen heeft de
Commissie van Toetsing van de Nationale Onderwijsweek hiervan overtuigd door de goede samenwerking
tussen de stad en onderwijspartijen. Groningen valt
vooral positief op door:
De intensieve samenwerking tussen onderwijs,
samenleving en gemeente
Dit maakt grote indruk op de Toetsingscommissie.
De samenwerking tussen álle onderwijspartijen,
van voorschoolse instelling tot universiteit, in het
Groninger Onderwijspact heeft er mede voor
gezorgd dat we Groningen Onderwijsstad van
Nederland mogen noemen!
De nieuwe impuls voor de Vensterscholen
De Groningse Vensterscholen waren een landelijk
voorbeeld voor brede scholen. Schoolbesturen,
kinderopvang en gemeente realiseerden zich dat een
voorsprong niet zomaar blijvend is. Daarom geven
ze een nieuwe impuls aan de Vensterscholen.
De relatie tussen onderwijs en arbeidsmarkt
Schoolbesturen en gemeente zijn hierin erg actief.
Samen met ondernemers in stad en regio en het
middelbaar en hoger beroepsonderwijs is er veel
aandacht voor praktijkstages, gemeenschappelijk
onderzoek en het creëren van werk.
7
College van Onderwijs Groningen en
het Onderwijspact
3. Onderwijs leidt je op voor de arbeidsmarkt.
Instellingen uit het hele onderwijsveld, van kinderopvang tot universiteit en alles wat er tussenin zit,
hebben de handen ineengeslagen. Samen met de
gemeente hebben zij het College van Onderwijs
Groningen (CvO) opgericht. Dit CvO werkt aan het
verbeteren van het onderwijs in de stad, uitgewerkt
in vijf ambities. De zogenaamde ‘big 5’ van het
Onderwijspact.
4. Onderwijs vernieuwt continu en richt zich op je
toekomst.
5. Onderwijs biedt je kennis en ruimte voor je
persoonlijke ontwikkeling en vorming.
Het CvO organiseert jaarlijks vier pactsessies. Hierin
pakt het CvO in steeds wisselende samenstellingen
de ambities op en diept ze verder uit.
Dit zijn de Groninger ‘big 5’:
1. Onderwijs volg je in een stimulerende, veilige en frisse leeromgeving.
2. Onderwijsschakels, ook wel doorlopende leerlijnen genoemd (opvang – basisschool – middelbare school – mbo/hbo/universiteit), sluiten goed voor je op elkaar aan.
9
Nieuwe impuls voor de Vensterschool
De Vensterschool is een Groningse uitvinding. Het
biedt kinderen opvoeding, onderwijs en begeleiding.
Zodat zij hun talenten en mogelijkheden leren kennen,
ontwikkelen en gebruiken. Twintig jaar geleden
hebben we in Groningen de werkwijze bedacht
waarin gemeente, basisscholen en instellingen
nauw samenwerken in de wijk. Tegenwoordig vind je
overal in Nederland Brede Scholen en Integrale Kindcentra. Deze zijn gevormd naar het voorbeeld van
onze Vensterschool of zijn daarvan afgeleid.
Ouders meer betrekken bij school: als ouders
meer betrokken zijn, voelen kinderen zich meer
thuis op school. En weten ouders beter hoe zij hun
kinderen moeten ondersteunen. Kinderen doen het
hierdoor vaak beter op school.
Samenwerking met zorg: nauwe samenwerking
met zorg vanuit de Vensterschool vinden we belangrijk. Zorg willen we voor gezinnen dichtbij organiseren.
Scholen hebben regie: we leggen het initiatief en
de aansturing daar waar het hoort, bij de scholen
en dichtbij het kind. Maar alle partners blijven wel
intensief meedoen, meedenken en participeren in de
nieuwe scholen. Het motto van de gemeente hierbij
is: ‘loslaten in betrokkenheid’.
Na twintig jaar geven we een nieuwe impuls aan
onze Vensterscholen door een nieuw kwaliteitskeurmerk aan het bestaande en succesvolle concept te
koppelen. De belangrijkste punten van deze nieuwe
impuls zijn:
Opvang, onderwijs en buitenschoolse
activiteiten hand in hand verder: activiteiten rond
kinderen sluiten we beter op elkaar aan. In de Vensterschool werkt de basisschool bijvoorbeeld samen met
de Kinderopvang en de Buitenschoolse Opvang.
11
De frisse en duurzame school
Voor elk kind een gezonde leeromgeving: frisse lucht
in een gezond klaslokaal. Zodat leerlingen én leraren
optimaal kunnen presteren. Met dat doel verbeteren
schoolbesturen en gemeente het klimaat in basisscholen en scholen voor speciaal basisonderwijs.
CO2 of koolstofdioxide zit overal in de lucht. In
schoolgebouwen die nu nog niet voldoen aan de
luchtkwaliteitseisen is het CO2-gehalte te hoog. Dit
veroorzaakt sufheid. Precies wat we niet willen op
school! Ook de temperatuur en de luchtvochtigheid
kunnen beter. Daarom verbeteren we de luchtkwaliteit met behulp van goede ventilatie. Zowel de
gezondheid van leerkrachten en leerlingen als de
leerprestaties gaan hierdoor omhoog.
In 2012 en 2013 hebben we 3,8 miljoen euro
geïnvesteerd in veertien scholen met de hoogste
CO2-waarden. Met als resultaat een goed binnenklimaat. Tot 2016 steken we nog eens 3,8 miljoen
euro in de overige schoolgebouwen. Dan voldoen
alle schoolgebouwen aan de eisen van gemeente en
rijksoverheid.
13
Kansen voor kinderen
Soms biedt het ‘gewone’ schoolprogramma kinderen
niet genoeg of gaat het te snel. Om zowel talent te
stimuleren als achterstanden te voorkomen, willen
we de kansen voor jonge kinderen verbeteren. Om
dit te bereiken hebben basisscholen, voorschoolse
instellingen en gemeente afspraken gemaakt.
Voor school (als een kind 2,5 jaar is) en vroeg op
school (dit loopt tot in groep 3).
Alle ontwikkelingsgebieden komen aan bod: taal,
denken, lichamelijke en sociaal-emotionele ontwikkeling. Sinds kort is er ook een ouderprogramma.
Daarin oefenen ouders thuis met hun kind. Hierdoor
bereiden we kinderen beter voor op groep 3.
Een aantal scholen biedt schakelgroepen en een
Verlengde Schooldag. In de schakelgroepen krijgen
kinderen extra taalles. De Verlengde Schooldag is een
project van O2G2 (Openbaar Onderwijs Groep
Groningen) en de SKSG (Stichting Kinderopvang
Stad Groningen).
Kinderen uit groep 6 en 7 van aangesloten basisscholen krijgen twee keer per week extra activiteiten.
Talenten in Groningen krijgen extra kansen.
Onder meer via verrijkt leeraanbod, plusgroepen en
Leonardoklassen. De klassen bieden de kinderen extra
leerstof en extra uitdaging. Om talent te stimuleren
werken verschillende scholen met de principes van
het programma Talentenkracht.
Er is een Zomerschool. In de zomervakantie bieden
O2G2 en SKSG samen met andere instellingen de
Zomerschool aan. Om te voorkomen dat kinderen
tijdens de lange zomervakantie achteruitgaan in
niveau. De zomerschool biedt activiteiten die niet
schools, maar wel prikkelend zijn.
15
Vreedzame Wijk: duidelijke en
gezamenlijke opvoeding in Groninger
wijken
Opvoeden doen ouders niet alleen. Thuis is het de
taak van de ouders. Op school geeft de leerkracht
niet alleen les, maar voedt hij ook op. Maar wie voedt
de kinderen op als ze op straat spelen? Wanneer je
als volwassene ziet dat kinderen zich misdragen, zeg
je daar dan wat van? In Groningen vinden we van
wel. In de Vreedzame Wijk leren we onze kinderen
om met elkaar samen te leven.
Conflicten oplossen
In de wijken Selwerd, Paddepoel, Tuinwijk en
Lewenborg werken scholen, ouders, wijkinstellingen
en andere opvoeders samen aan de opvoeding van
alle kinderen in de wijk. Medewerkers van de instellingen in de wijk volgen samen een training zodat
iedereen dezelfde duidelijke regels en opvoedaanpak
gebruikt. Voor de kinderen is het duidelijk dat op
school, thuis en in de buurt dezelfde verwachtingen,
regels en afspraken gelden. Deze aanpak biedt meer
houvast aan opvoeders én kinderen.
Dat kinderen leren conflicten op te lossen, is een
belangrijk doel van de Vreedzame Wijk. We betrekken zoveel mogelijk mensen bij de opvoeding van
de kinderen. Hierdoor voelen mensen zich meer met
elkaar verbonden.
Een speeltuin in één van de vier wijken op een
doordeweekse middag. Binnen een groepje kinderen
is ruzie ontstaan. Plots roept één van hen: “Hé, we
hebben toch geleerd om dit op een andere manier
op te lossen?” De speeltuinmedewerker die het hoort
vertelt het aan een betrokken ambtenaar. De les is
blijven hangen.
17
Onderwijs in beweging
Bewegen is niet alleen leuk en gezond, maar ook aantoonbaar goed voor de leerprestaties. Daarom willen
we kinderen meer laten bewegen en kennis laten
maken met nieuwe sporten en sportverenigingen.
Dat is het doel van het proefproject ‘Bewegen voor
kinderen: slim, fit en gezond’ in de wijken Hoogkerk,
Lewenborg, Selwerd, Paddepoel en Tuinwijk.
Gemeente, scholen, de kinderopvang, sport-,
opleidings- en kennisinstituten werken hierin samen.
Om onze jeugd slimmer, fitter en gezonder te laten
opgroeien.
Om kinderen meer en gevarieerder te laten bewegen,
willen we de kwaliteit van het bewegingsonderwijs
verbeteren. Zo gaan we dat doen:
Leerkrachten krijgen (bij)scholing.
De gymles gaat altijd door.
De gymles en de sportactiviteiten na schooltijd sluiten beter op elkaar aan.
Vakleerkrachten werken in één wijk zodat ze de kinderen echt leren kennen.
19
Meer techniek in het onderwijs
Techniek heeft de toekomst. Zowel voor jongens als
meisjes. Technische opleidingen bieden jongeren
kansen op werk. We proberen jongeren dan ook al
vroeg te interesseren voor techniek. En ze daarin
goed op te leiden mét doorgroeimogelijkheden. In
Groningen bieden we techniek aan van basisonderwijs tot hoger onderwijs. Een paar voorbeelden:
Het Techniek Innovatie Centrum van het mbo laat
leerlingen kennismaken met nieuwe technieken. Het
centrum wil samen met het bedrijfsleven dé technici
van de toekomst opleiden via een leer-werkomgeving.
Universiteit en Hanzehogeschool hebben de Energy
Academy Europe (EAE). Een nieuw topinstituut waar
energieonderwijs, -onderzoek en -innovatie samenkomen. De belangrijkste thema’s zijn gas, energie
van overmorgen, smart grids, energie-efficiency en
-besparingen en CO2-reductie.
Enkele basisscholen werken aan de Kubusschool.
Daar leren kinderen al jong door te doen: ze gaan
regelmatig praktisch aan de slag met techniek.
Voor het voortgezet onderwijs is er het Technasium.
Verschillende scholen laten hun leerlingen al een aantal jaren kennismaken met techniek en wetenschap.
Veel lessen bestaan uit projecten in nauwe samenwerking met technische bedrijven. Zij leveren bijvoorbeeld de praktische opdrachten aan. Door de lessen
zo in te richten, is de verwachting dat meer jongeren
voor een technische opleiding gaan kiezen. Ook doet
de gemeente Groningen mee aan het ‘Techniekpact
Het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs
heeft het Skillslab. Dit is een opleiding waar vmboleerlingen met belangstelling voor techniek volledig
op hun plek zijn. De leerlingen richten zich hier specifiek op hun capaciteiten en beroepsperspectief.
Noord-Nederland’. Een initiatief om onderwijs en
techniek nog beter samen te brengen.
21
Opleiden voor werk
Onderwijs leidt op voor werk, niet alleen voor een
diploma. Je kunt leren in een klaslokaal maar voor
sommige jongeren werkt het beter om direct praktijkgericht aan de slag te gaan. Met name het middelbaar beroepsonderwijs biedt vele mogelijkheden.
Samen met werkgevers werken zij aan opleidingen
die extra praktijkgericht zijn. Bij deze opleidingen zijn
altijd werkgevers betrokken. We noemen er drie: Het
Martini Gilde, Opleiding Binn’stad en de Albert Heijn
Klas.
Opleiding Binn’stad
Het Martini Gilde
Albert Heijn Klas
Actief leren in de praktijk, stage lopen en onderwijs
volgen in het Martini Ziekenhuis. Dat doen leerlingen
van de opleiding helpende zorg & welzijn bij Het
Martini Gilde. Het is een samenwerkingsverband
van het Alfa-college, het Noorderpoort, het Martini
Ziekenhuis en kenniscentrum Calibris. De leerlingen
hebben een eigen leerhonk in het Martini Ziekenhuis,
waar ze les krijgen en huiswerk maken. Daarnaast
doen de leerlingen veel ervaring op in de praktijk.
De Albert Heijn Klas is een opleiding tot verkoopspecialist op mbo-niveau 3. Wat deze opleiding
bijzonder maakt, is dat hij is toegespitst op de praktijk
van het werken bij Albert Heijn. Deelnemers aan
deze praktijkgerichte opleiding werken minimaal
24 uur per week in de supermarkt. Een initiatief van
het Alfa-college, Prima Winkelpersoneel en een aantal
Albert Heijns.
Bij Opleiding Binn’stad kunnen jongeren die geen
diploma hebben werken en leren in de binnenstad.
De leerlingen krijgen’s ochtends in het leerhonk in
de binnenstad les op mbo/aka-niveau (arbeidsmarktgekwalificeerd assistent). ’s Middags lopen ze stage
bij een lid van de Groningen City Club. Het Alfacollege verzorgt de lessen. Deelnemers kunnen na
tien weken doorstromen naar een reguliere
mbo-opleiding op aka-niveau.
23
City of Talent
Kennisstad Groningen is een stad die barst van de
talenten, van jong tot oud. Om dit ‘Gronings Goud’
zichtbaar te maken en de ruimte te geven zich te ontplooien, promoten we deze talenten bij potentiële
werknemers, overheden en bedrijven uit binnen- en
buitenland. Hiervoor gebruiken we de campagne
‘City of Talent’. Deze vloeit voort uit het ‘Akkoord
van Groningen’. Het samenwerkingsverband van de
gemeente Groningen met de Rijksuniversiteit
Groningen, de Hanzehogeschool Groningen en het
Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG).
Stuk voor stuk excellente instellingen. De Rijksuniversiteit is al 400 jaar één van de belangrijkste pijlers
onder het onderwijs in de stad. Ook de Hanzehogeschool staat nationaal en internationaal hoog
aangeschreven. En het UMCG is een topinstituut
met baanbrekend onderzoek op het gebied van Life
Sciences en Healthy Ageing.
Met het Akkoord laat de stad zich zien als internationaal kennisknooppunt en als centrum van innovatie.
Waarbij naast ‘Gezond en actief ouder worden’ ook
‘Energie’ een belangrijk thema is. Ook onze studenten
dragen een steentje bij aan ‘City of Talent’ met de
‘Groningen Talent Group’. Deze groep van ongeveer
80 talentvolle jongeren en studenten denkt mee over
uitdagingen en kansen voor Groningen.
Dat de stad een steeds internationaler karakter
ontwikkelt, blijkt ook uit de volledig doorgaande lijn
in Engelstalig onderwijs in Groningen/Haren. Dit start
met Engelstalige kinderopvang en loopt helemaal
door tot Engelstalig hoger onderwijs.
Samen met alle onderwijspartners blijven we
investeren in onze talenten en ontwikkelen we ons
als stad. We blijven onze krachten bundelen om
excellentie te bevorderen.
25
Groningen Onderwijsstad in getallen
In 2013 volgden in Groningen 102.810 leerlingen en
studenten onderwijs:
1.124kinderen voorschools programma
12.162leerlingen basisonderwijs
2.041 leerlingen speciaal onderwijs
14.446leerlingen voortgezet onderwijs
18.603 leerlingen middelbaar beroepsonderwijs
26.546studenten hoger beroepsonderwijs
27.888 studenten universitair onderwijs
54.434 s tudenten in het hoger/universitair
onderwijs.
Van 79 onderzochte Europese steden staat
Groningen op nummer 1 voor wat betreft tevredenheid over het onderwijs.
De Rijksuniversiteit Groningen is gesticht in 1614
en bestaat in 2014 dus 400 jaar.
3 middelbare scholen hebben een technasium:
-het Werkman College
-het Zernike College en
-het Praedinius Gymnasium
Vertegenwoordigers van 31 instellingen in het
onderwijsveld hebben hun handtekening gezet
onder het Onderwijspact met daarin de ‘Big 5’.
De Verlengde Schooldag: kinderen uit groep 6 en 7
van aangesloten basisscholen krijgen 2 keer per
week extra activiteiten aangeboden.
De Vreedzame Wijk: zoveel mogelijk mensen bij
de opvoeding van de kinderen betrekken.
24 groepsleerkrachten zijn in 2013 begonnen aan
een scholing om gymnastiek te mogen geven.
Deelnemers aan de Albert Heijn Klas werken
minimaal 24 uur per week in de supermarkt.
26
Het College van Onderwijs bestaat uit:
-Alfa-college
- Algemene Onderwijsbond
- COP groep
- Christelijke Scholengemeenschap Groningen/SCOG
- Gemeente Groningen
- Gomarus College
- Groningse Schoolvereniging
- Hanzehogeschool Groningen
- Katholieke Onderwijs Centrale
- Kentalis Tine Marcusschool
- Lectoraat Integraal Jeugdbeleid, Hanzehogeschool Groningen
-Maartenscollege
-Noorderpoort
- NHL Hogeschool, Instituut Educatie en Communicatie
- Openbaar Onderwijs Groep Groningen
- Onderwijsgroep Noord / AOC Terra
- Open Universiteit
- Parcival College
- Portalis, Het Poortje Jeugdinrichtingen
-RENN4
- ROC Menso Alting
- Rijksuniversiteit Groningen
- Stichting voor Christelijk Basisonderwijs op
Reformatorische Grondslag voor Groningen en Drenthe
- Stichting Kinderopvang Stad Groningen
- Stenden Hogeschool
- Stichting Christelijk Speciaal Onderwijs Groningen
- Stichting Vrijescholen Athena
-Noorderbasis
- Vereniging Christelijk Onderwijs Groningen
- Vereniging Gereformeerd Speciaal Onderwijs
Groningen
- Willem Lodewijk Gymnasium
27
Colofon
Uitgave
Gemeente Groningen
gemeente.groningen.nl
Fotografie
Centrum voor Jeugd en Gezin
Frank Abspoel
Gemeente Groningen
Gemma van der Aa
Jan Anninga
Martini Ziekenhuis
Natuur en Duurzaamheidseducatie
Teksten
Gemeente Groningen/
Tekstbureau Smale Schrijft
Opmaak
Gemeente Groningen
Drukwerk
Zalsman, Groningen
Groningen, maart 2014

Download Report