boeken - Jeroen Schalk

mijn boek ✽
Kort Recensies
Tekst: Cees Veltman
Beeld: SGP
Hans Kennepohl
We zijn nog nooit zo romantisch
geweest
Nederland is nog nooit zo romantisch geweest als in de tijd van de
romantiek, zo’n tweehonderd jaar
geleden. Koning Willem-Alexander en zwartgeklede gothics,
Montessorischolen en ambachtelijk brood: allemaal voorbeelden
die Hans Kennepohl gebruikt om
de invloeden van de romantiek tot
aan nu te demonstreren.
Lemniscaat, 230 blz., € 19,95
‘Dominee Kersten en
Ayn Rand op één lijn’
Izak Wisse & Raf Debaene
Aurelius Augustinus: Vier
antipelagiaanse geschriften
Kunnen we in ons leven alles
zelf of zijn we afhankelijk van
hulp? Het is een van de meest
fundamentele menselijke vragen.
Augustinus van Hippo (354-430)
is een van de belangrijkste grondleggers van de christelijke invulling van het concept ‘genade’. In
zijn antipelagiaanse geschriften
werkte hij deze genadeleer uit.
Vier ervan zijn vertaald.
Klement, 414 blz., € 47,50
Martha Nussbaum
Politieke emoties
Grote leiders als Abraham
Lincoln, Mohandas Gandhi en
Martin Luther King jr. begrepen
hoe belangrijk het is dat burgers
bezield en geïnspireerd raken.
Daarom is Politieke emoties een
pleidooi voor meer empathie in de
politiek.
Ambo, 432 blz., € 29,95
“Een deel van mijn
achterban zal het niet
begrijpen maar Ayn
Rands boek houdt me
in balans naast het
werk van Groen van
Prinsterer“, zegt Elbert
Dijkgraaf, SGP-Tweede
Kamerlid, die boeiende
tijden beleeft met zijn
samenwerking met
het kabinet.
Ayn Rand
De kracht van
Atlantis (Atlas
shrugged)
Sijthoff, 1373 blz.,
€ 39,-
‘R
ands messcherpe analyse van de rol
van de overheid treft mij enorm. Als
we de overheid te veel laten regelen,
maken we onze samenleving dood.
We hebben particulier initiatief nodig om tot
goede keuzes te kunnen komen.
Ayn Rand komt sterk bij de markt uit. Het is
niet zozeer dat haar conclusie de mijne is,
maar haar visie heb je soms nodig om tot de
kern van problemen door te dringen. De strijd
tussen links en rechts, tussen maakbare samenleving en markt, komt in heel veel debatten terug.
In Van Prinsterers boek Ongeloof en revolutie(1847) zie je een andere strijd die permanent terugkomt, de strijd tussen het geloof in
een hogere orde en het geloof in de mens als
maat van alle dingen. Als je die twee boeken
Avellinus Janssens &
Ine Molenkamp
Broeder in tijden van
secularisatie
De Broeders van Maastricht volgen al vanaf 1840 de weg van Jezus om jonge mensen en mensen
met problemen bij te staan. Dit
levert boeiende en authentieke
levensverhalen op, gebundeld om
blijvend te inspireren.
[email protected],
200 blz., € 22,50
Elbert Dijkgraaf: “Combinatie van links en rechts.”
samenvoegt, heb je een speelveld waarop ik
een balans probeer te vinden.
Rands tweede speerpunt was haar strijd tegen
religie. Daar heb ik weinig aan. Voor serieuzere religiekritiek kan ik beter terecht bij de
Britse evolutiebioloog Richard Dawkins. Zijn
argumenten tegen religie zijn interessanter, al
ben ik het er niet mee eens.
De vroegere voorman van mijn partij, dominee Kersten, wierp in de jaren dertig de
bedenkers van de verzorgingsstaat toe: ‘Gij
doodt het particuliere initiatief.’ Dat was Ayn
Rand ten voeten uit, maar Kersten was twintig
jaar eerder. Pas nou op met een overheid die
allerlei verantwoordelijkheden van de mensen
overneemt. Voor je het weet, haal je de kracht
uit de samenleving. We moeten nagaan waar
we zelf weer meer verantwoordelijkheid op
ons kunnen nemen. Er ligt nu een participatieakkoord om mensen met een beperking, die
bijvoorbeeld autistisch zijn, kans op werk te
geven in plaats van een uitkering. We moeten
kijken naar wat mensen nog wel kunnen.
We kunnen niet alles aan de markt overlaten
zoals Rand wilde, want de markt is soms veel
te hard en denkt vaak alleen aan geld, en geld
en winst mogen nooit een leidend principe
zijn bij de inrichting van de maatschappij. De
overheid moet waar nodig grenzen trekken
en actief zijn om het particuliere initiatief een
kans te geven. Rands einddoel: een overheid
die alleen optreedt als het nodig is, een overheid die mensen zoveel mogelijk ruimte biedt
om te doen wat ze kunnen, vind ik mooi.
Rand was niet bepaald sociaal, komend uit
de Russische samenleving waarin het niet
bepaald goed ging met de kwetsbaren in de
samenleving. Dat zien we nu ook in Amerika.
Zo’n samenleving wil ik niet, maar wij zijn
in Nederland doorgeschoten naar de andere
kant. Als je als autist op het speciaal onderwijs
zat en je haalde je diploma – en dat gebeurde
vaak – kreeg je in één envelop je vwo-diploma
en een aanvraagformulier voor een Wajonguitkering. Daarom zou ik links Nederland
dit boek wel willen aanbevelen. Het sociale
denken snap ik. De SGP, zeg ik wel eens wat
provocerend, combineert het goede van links
en van rechts.”
.
mei 2014
554825.indd 3
55
12-5-2014 13:04:10
boeken ✽
Kort Recensies
Ralph Dutli
Het lied van de honing
Het gaat niet goed met de bij. Niet
in Nederland, niet in Europa: nergens. En dat terwijl de bij voor zowel natuur als cultuur belangrijk
is geweest. Dutli vond sporen van
bijen in literatuur, kunst, muziek
en religie. Het lied van de honing
toont fraai de cultuurgeschiedenis
van dit bijzondere insect.
Cossee, 224 blz., € 18,90
José Eijt
In dienst van de zieken
Op de vlucht voor de Pruisische
Kulturkampf vestigden enkele
Duitse broeders uit Montabaur
zich in 1875 in Nederland. Deze
Broeders van Barmhartigheid van
St. Joannes de Deo probeerden
met veel toewijding hun religieuze
leven én de zorg voor zieken en
hulpbehoevenden te combineren,
in Nederland en ook in Tanzania.
Verloren, 304 blz., € 29,Herman De Dijn
Vloeibare waarden
Na Hoe overleven we de vrijheid?
(1994) gaat de Vlaamse filsoof
Herman De Dijn in zijn nieuwste
boek in op wat hij twintig jaar
geleden niet zeker wist: een
mentaliteitsverandering van
individuele zelfbeschikking en een
alomvattende beheersingsmentaliteit. Maar wat betekent dit voor
domeinen als zorg en onderwijs?
De Dijn neemt stelling, want niet
kiezen is geen optie.
Klement, 184 blz., € 19,50
René Süss
Sjabbat Sjalom
Voormalig predikant René
Süss, die later weer joods werd,
verzamelde 25 droosjes bij de
wekelijkse lezing uit de Tora. Ze
worden ‘boeiende weerspiegelingen’ genoemd, die de lezer tot
nadenken stemmen en zelfs een
‘Aha-Erlebnis’ oproepen. Het boek
bevat daarnaast zes collages
door de schrijver.
[email protected], 144 blz., € 20,-
56
554823.indd 2
Echte rijkdom is vrij van eigendom
‘G
eniet van je tuin, maar niet omdat
je hem bezit.’ In Rijk leven zonder
bezit maakt Willem Marie Speelman
zijn voettocht door de maatschappij
zichtbaar, maar dan met de ogen van Franciscus van Assisi (1182-1226).
Met deze invalshoek doet de schrijver een poging om de weg naar echte rijkdom te tonen.
“Franciscus leerde mensen dat het niet nodig
is alle bezit op te geven. Dat is voor de meesten van ons niet eens zinnig”, aldus Speelman.
Hiermee legt hij treffend het levensmotto van
Franciscus van Assisi uit: vivere sine proprio.
Rijkdom is niet zozeer leven zonder bezit,
maar leven zonder de nadruk op eigendom.
Met die gedachte wordt de franciscaanse
spiritualiteit door Speelman uitgelegd als bron
voor vernieuwing, voor talloze veranderingen
die de maatschappij doormaakt.
Speelman, die eerder onder andere Leven met
Franciscus. Het goede leven in verhalen publiceerde, pakt veranderingen in de politiek, het
onderwijs en de kunstensector bij de staart,
en zet deze in een hernieuwd perspectief. Een
terechte belofte. De auteur beschrijft concrete
voorbeelden uit de Bijbel én uit het hedendaagse leven, en legt daarbij zorgvuldig uit
hoe een franciscaanse zienswijze helderheid
kan scheppen. Speelman is duidelijk: bezit,
zoals geld, is een middel. Dat kan als een
cliché klinken, toch is deze reminder beslist
niet onaangenaam. Met die conclusie kan
materiële armoede namelijk enorme rijkdom
betekenen, maar ook wie veel bezit, kan ware
rijkdom bereiken: “Als in het gebruiken of
genieten van de dingen geen verschil maakt of
je ze bezit of niet, dan heb je al afstand genomen van je bezit.” Het is niet meetbaar zoals
geld, maar het voelt wél als een waardevolle
gedachte. (Jeroen Schalk)
Willem Marie Speelman
Rijk leven zonder bezit
Meinema, 128 blz., € 14,95
Een moestuin, zelfs voor dummies
Geen groene vingers en zelfs moeite om een
plastic plant in leven te houden? Dat moet
anders kunnen, dacht Annemiek van Deursen.
De eerlijke moestuin geeft een lesje tuinieren
voor dummies, vrij van dedain uiteraard.
Dat lesje behoeft geen ellenlange lappen
tekst, maar handige tips die zelfs de meest
hardnekkige huismus de tuin injaagt. En om
het geheel nog overzichtelijker te maken, is
het boek opgedeeld in twaalf delen – maanden eigenlijk, zodat iedere maand van het jaar
goed besteed is aan de moestuin.
Op die manier komen alle aspecten aan bod:
van plannen tot zaaien en van oogsten tot bewaren. Wie een overzicht per maand nog iets
te vaag vindt: geen zorgen, want Van Deursen
heeft zelfs uitgebreid tips & tricks gegeven op
week- en soms dagbasis. Allemaal met in de
insteek dat iedereen duurzaam en eenvoudig
kan tuinieren.
“Intuïtief wist ze: moeder aarde voorziet in
veel van mijn behoeften”, zo meldt het boek
over de schrijfster. Dit komt duidelijk terug
in de rest van het boek, getuige het enthousi-
asme waarmee Van Deursen uitleg geeft over
tuinieren en waar de oogst zoal voor gebruikt
kan worden.
Het jaaroverzicht voor de moestuin is namelijk aangevuld met recepten, zodat de lezer er
achter komt dat alle moestuinbezigheden ook
nog behoorlijk wat opleveren. En dat hoeft
niet veel te kosten, schrijft Van Deursen. Het
boek is daarmee een mooi tweede deel in de
Genoeg-reeks, een serie boeken die gaat over
rijk leven, ook met weinig middelen.
Of consuminderen nu noodzaak of een overtuiging is: zelf je voedsel kweken is, aldus het
boek, een flinke stap in de goede richting. Om
die richting te vinden is dit boek een laagdrempelig en slim begin. (Jeroen Schalk)
Annemiek van Deursen
De eerlijke moestuin
Forte, 160 blz., € 17,95
mei 2014
12-5-2014 13:03:44

Download Report