Friese heerlijkheden in het westen

Friese
heerlijkheden
in het westen
Anders dan de naam doet vermoeden, zijn de mannen van de Stugge Fries alles behalve stug.
Humor is een onontbeerlijk ingrediënt in hun reizende marktkraam. Ton Plomp (59) uit Sneek en
Henk Uit Oude Groeneveld (55) uit Langweer staan sinds het voorjaar van 2013 op de markt met
Friese ambachtelijke specialiteiten. Met Friese flair en de benodigde humor brengen zij hun producten in het westen van ons land aan de man.
maar de lekkernijen van
ten.
De Stugge Fries heeft een moeilijke start gehad,
Friese bodem beginnen in de smaak te vallen bij onze Westerse landgeno-
Elke week reizen de Friezen op en neer met hun opvallende verkoopwagen.
Friesland Post ging een dagje met hun mee de markt op.
APRIL 2014 • 1
‘Yn it begjin hienen we in lyts oantal
produkten yn in karre, no is it echt in
winkeltsje wurden’
‘K
waaaaaliteit’. De kaasboer
vliegt van hot naar her om zijn
kazen perfect uitgestald te krijgen. Ton en Henk bouwen hun winkeltje
op, ondertussen maken ze hier en daar
een praatje met de andere kraamhouders. Iedereen kent iedereen, een gezellige vriendenclub. Tussen alle kraampjes
en wagens springt er één uit. De kleurrijke verkoopwagen van de Stugge Fries,
beplakt met koeien, weilanden, schaatsers, skûtsjes en natuurlijk de Friese vlag.
‘Als jij nou eens suikerbrood gaat snijden, doe je ook eens wat nuttigs,’ grapt
Ton. Enigszins verontwaardigd maar met
een grote grijns schudt Henk het hoofd
en begint stug met het schoonmaken
van de krijtborden.
We zijn op de Boerenmarkt Amersfoort
op het mistige Eemplein. Elke vrijdag
staan Ton en Henk met hun kar op deze
kleinschalige markt. Ook bezoeken zijn
2 • FRIESLAND POST
geregeld jaarmarkten en evenementen.
‘Henk heeft zo’n honderd ideeën per
week en negenennegentig daarvan
zijn…,’ Ton maakt zijn zin niet af, het
vervolg is wel duidelijk. Lachend vertelt
hij verder hoe zijn kompaan vorig jaar
op het idee van de Stugge Fries kwam.
‘Henk liep over de Sunday Market in
Amsterdam, waar van alle landen wel
etenswaren te vinden zijn. Van Grieks
tot Turks, van Libanees tot Fransmannen
met een baret. Maar waar was Friesland?
Het hoeft niet van ver te komen om lekker te zijn,’ vindt Ton. Daar ontstond de
Stugge Fries.
Moeizame start
Henk en Ton kwamen elkaar zo’n tien
jaar geleden tegen. Henk werkte in de
horeca en had een cateringklus bij het
print- en kopieerbedrijf Buurke Repro,
waar Ton destijds eigenaar van was. Ton
verkocht zijn bedrijf en doet nu naast de
marktkraam af en toe nog projecten in
aanbesteding. Henk nam na 26 jaar
afscheid van de horeca. ‘No wol ik allinne noch mar leuke dingen dwaan,’ vertelt hij stellig. Henk heeft nu zijn eigen
advies- en coaching bedrijf in Sneek,
waar hij therapeut is voor mensen die
tijdelijk een beperking hebben, zoals
een burn-out of ernstige stress.
De mannen hebben het opstarten van
het Friese marktwinkeltje flink onderschat. In het begin wilden ze meteen op
de grote markten staan, maar ze draaiden eigenlijk alleen maar verlies. ‘We
kwamen er mooi niet tussen!’ lacht Ton.
Nu, een jaar later, beginnen de zaken
goed te lopen. ‘Yn it begjin hienen we in
lyts oantal produkten yn in karre, no is it
echt in winkeltsje wurden,’ vertelt Henk
leunend op het krijtbord terwijl hij vol
trots naar het met etenswaren versierde
karretje kijkt.
Een blonde knaap op een oude verroeste fiets komt voorbij en gluurt nieuwsgierig naar de Stugge Fries. ‘Ik heb maar
twee euro, kan ik daarvoor iets krijgen?’
Henk kijkt even bedenkelijk in het rond.
De actie met drogeworst is drie voor vijf
euro. ‘Weet je wat? Omdat jij het bent
maken we er twee voor twee euro van!’
Hij leunt voorover en geeft de jongen
twee drogeworsten. De worsten zijn het
populairste product, die gaan als warme
broodjes over de toonbank. De mannen
verkopen veel verschillende soorten
worst zoals Shiitake, Runder Fuet en
Madame Jeanette. De worsten gaan
goed, maar de oranjekoeken en suikerbroden blijven niet ver achter. ‘Asto dit
oer trije jier wer besjochst hè, ik bin der
fan oertsjûge dat it dan as in speer rint,’
zegt Henk terwijl hij een sigaar opsteekt.
Gemoedelijke sfeer
erg gemoedelijk met elkaar om. Vandaag
zijn de parkeerboetes van de week
ervoor het onderwerp van gesprek.
Ondanks de ontheffingen die keurig op
het dashboard lagen, heeft de toezichthouder Henk toch een boete gegeven.
‘Wat een grapjurk,’ grinnikt een collega
als Henk het verhaal uitlegt. Even later
beent Henk naar het centrum van
Amersfoort om hulp te vragen aan
markt- en havenmeester Mano Chandoe. ‘Normaal gesproken bemoei ik me
niet met boetes, maar hier zitten wij ook
mee in de maag,’ legt Mano uit. Toch
helpt hij de marktmensen met hun conflict.
lekkernij. ‘Een redelijke dag,’ vindt Ton.
Qua verkoop is er geen peil op te trekken. De ene dag wordt er bijna niks verkocht, de andere dag loopt het storm.
En wat er gebeurt met de producten die
niet worden verkocht? ‘Die eten we zelf
op,’ grapt Ton. ‘Plakken we een nieuwe
datum op,’ roept Henk terwijl hij de kar
klaarmaakt voor vertrek. ‘Nee, alle gekkigheid op een stokje. Alles gaat weg en
zo niet, dan geven we het weg.’ De kar
wordt na wat trekken en duwen aan de
blauwe Mazda bevestigd. Op naar Friesland! •
TEKST EN FOTO’S: MARIJE GEERTSMA
De dag loopt ten einde en de laatste
bezoekers kopen nog snel een Fryske
De populaire worsten worden ingekocht bij keurslagerij Spijkerman uit
Akkrum. ‘Held van de Fryske Smaak 2013’ Henk Spijkerman legt uit dat
Fryske drogeworst van eersteklas kwaliteit rund- en varkensvlees wordt
gemaakt. Het vlees komt onder andere van de Livar kloostervarkens. Deze
varkens mogen vrij rondscharrelen. De worsten worden gemaakt zonder
onnodige hulpstoffen, slechts wat kruiden voor de smaak. Het voordeel van
deze droge worsten is dat ze lang houdbaar zijn, mits goed bewaard. Het
omhulsel is van varkensdarm, wat ook opgegeten kan worden. Uit één zo’n
varkensdarm worden ongeveer dertig worsten gemaakt.
De kooplui op de markt gaan onderling
APRIL 2014 • 3

Download Report