Jaargang 27, nr - Maria van Renkum

Jaargang 36 nr 1
Redactie:
januari 2014
Mw. J. Oomen
Mw. N. Vacquier Droop
Dhr. H. ter Elst
Typewerk:
Illustratie:
Kopiëren:
Mw. J.H.F. Talsma
Dhr. P. Holleman
Dhr. J.Th. Jonker
Dhr. H. Gelderman
Redactieadres:
Dhr. H. ter Elst
Petronellaweg 20
6871 EW Renkum
[email protected]
 318187
------------------------------------------------------------------------Pastorie:
Dorpsstraat 1, 6871 AA Renkum
0317-312321 spoed:06-50960603
Secretariaat aanwezig
Dinsdag en donderdagmorgen 9.00-11.30
uur
[email protected]
Pastorieteam
Maandag t/m zaterdag 9.00-11.30 uur
Website Parochie
www.mariavanrenkum.nl
E-mail adres
[email protected]
---------------------------------------------------------------------------------
-1-
BIJ VERHUIZING LAAT HET DE PASTORIE WETEN!
Parochiefonds t.n.v RK Par Z Titus Brandsma, Renkum
Rabobank
NL64RABO0355004062
Lokatieraad t.n.v. RK Par Z Titus Brandsma te Renkum
Rabobank
NL75RABO0156385791
Vrienden vh koor
Regio-bank
NL75RBRB0826200257
tnv C. Straatman e/o CHM Wernand
tgv KOOR.
Werkgroep Mariahof
ABN-AMRO bank
NL13RABO0385094477
Penningmeester Caritas
ABN-AMRO bank
NL24ABNA0477915248
-2-
INHOUD
Colofon
Inhoud
Pastoraal Team
3
Pastoraatsgroep
4
Van de Redactie
Laatste editie
Op de goede weg
Nieuws van Activiteitencommissie
Verslag van het MOV
Jaargang 36, nr. 1
Kerstmarkt 2013
Moeder-retraites 2014
Oudejaarsviering 2013
Vrijwilligers gezocht
Kindermusical Mozes
Koffie en thee
Jaarthema groep:
- Filmavonden
- Boekbespreking
- Overige activiteiten
Telling
Van start in 2014 met het gemengde koor
Wij willen onze grenzen verleggen
Gelderse Netwerkdag Kerk en Milieu
Caritas in de parochie Zalige Titus Brandsma
Kids Corner
Parallelle samenlevingen
Studiemiddag FB
-3-
1
2
5
6
6
9
11
12
14
15
15
16
17
18
18
21
21
22
23
24
26
27
27
PASTORAAL TEAM
PROFIEL DIACONIE
J.A.T.M. (Hans) Lucassen, pastoraal werker,
Stationsweg 112, 6711 PZ Ede.
Tel. 0318652255
E-mail: [email protected] Afwezig: maandag
J.H.M. (Hans) Lammers, pastoraal werker,
Bergstraat 17, 6701 AB Wageningen.
Email: [email protected]
Afwezig: maandag
en vrijdag
PROFIEL CATECHESE
H.W.M. (Henri) ten Have, priester,
Bergstraat 17, 6701 AB Wageningen. Tevens pastoor
Tel. 0317-419290
Email: [email protected]
Afwezig:
maandag
C.J.M. (Toos) Jurrius-Kunnen, pastoraal werkster,
Doorwethseheide 14, 6866 NB Heelsum. Tel. 0317314229
Email: [email protected]
Afwezig: maandag
en vrijdag, halftime aanstelling
PROFIEL LITURGIE:
J.G.M. (Jan) Olimulder, pastoraal werker,
Langweerpad 4, 6835 KS Arnhem. Tel. 026-3231689
-4-
Email: [email protected]
Afwezig: woensdag
PROFIEL KERKOPBOUW
G.H.J.V. (Guido) Dieteren, pastoraal werker
Herenstraat 84, 3911 JG Rhenen. Tel. 0317-619198
Email: [email protected] Afwezig: zaterdag
Y.J. (Yuri) Saris, pastoraal werker,
Troelstraweg 11, 6701 AE Wageningen. Jongerenpastor
Email: [email protected]
Afwezig: wisselend, halftime aanstelling als studentenpastor
PASTORAATSGROEP
Voorzitter
Catechese
Marijke van Silfhout, Molenweg 38
6871 CX Renkum, tel. 0317-314987
email: [email protected]
Diaconie
Marja Bos, Ds. Gewinweg 22
6871 XL Renkum, tel. 0317-315413
email: [email protected]
Liturgie
Vacant
Opbouw
Voor spoedgevallen, zoals bediening en uitvaart, kunt u
een van de pastoraatsgroepleden bereiken onder telefoonnummer 06-50960603
-5-
VAN DE REDACTIE
Allereerst wens ik u namens de redactie van Samen Kerk een
gezegend 2014. Hopelijk heeft iedereen fijne, gezellige
feestdagen gehad. Sommigen huppelen zo hetg nieuwe jaar
weer in en anderen hebben even de tijd nodig om bij te komen van alle drukte die de decembermaand met zich meebracht.
Met enige weemoed schrijf ik dat dit het laatste parochieblad
is dat in deze vorm verschijnt. Het volgende parochieblad –
waarvan de naam nog onbekend is – zal voor de hele Z. Titus
Brandsma parochie hetzelfde zijn. Gelukkig zal elke locatie
in het nieuw blad ruimte krijgen om lokale berichten te plaatsen, maar die ruimte zal beperkt zijn.
We kunnen natuurlijk ook na de kerkgang tijdens het koffieuurtje in de pastorie of tijdens de wekelijkse inloopochtend
(woensdag) onze lokale wetenswaardigheden uitwisselen.
Dan blijft het toch Samen Kerk, maar in een andere vorm.
Voor de redactie van Samen Kerk is het ook allemaal nieuw,
maar blijft u vooral uw leuke, gezellige en informatieve kopij
aanleveren.
Het nieuwe parochieblad verschijnt rond 2 maart. Kopij
hiervoor kunt u inleveren t/m 14 februari bij het redactieadres (Petronellaweg 20), de pastorie of (en bij voorkeur) per
e-mail ([email protected]). De mail wordt
om 17.00 uur nog een keer uitgelezen.
Namens de redactie,
Nelly Vacquier Droop
-6-
LAATSTE EDITIE LOKAAL PAROCHIEBLAD
Dit is de laatste uitgave van het vertrouwde parochieblad dat
vanuit uw lokale geloofsgemeenschap bij u wordt bezorgd.
In de vorige uitgave kon u een uitvoerige beschrijving lezen
over de invoering van één gezamenlijk parochieblad voor de
gehele Titus Brandsmaparochie. De eerste uitgave van dit
nieuwe blad zal begin maart 2014 verschijnen. Natuurlijk
blijft u daarin informatie vinden over uw eigen geloofsgemeenschap, verzorgd door uw eigen lokale redactie. Maar er
wordt ook aandacht besteed aan alles wat parochiebreed
zowel pastoraal als bestuurlijk van belang kan zijn. Daarnaast geeft het nieuwe parochieblad u zicht op pastorale activiteiten en ontwikkelingen binnen de andere geloofsgemeenschappen in onze parochie. Kortom, u vindt er de inspiratie
om (nog) meer het Titus Brandsmagevoel te ervaren in verbondenheid met de andere geloofsgemeenschappen. De eerste uitgave van het nieuwe parochieblad zal op feestelijke
wijze op donderdag 27 februari a.s. in Wageningen ten doop
worden gehouden. Nadere informatie daarover volgt nog.
We spreken nu alvast onze hartelijke dank uit aan allen die
hebben meegewerkt en aan allen die nog meewerken aan de
voorbereidingen en de uitvoering van dit project! De naam
van het parochieblad blijft nog even een verrassing! We vertrouwen er op dat alle parochianen en alle anderen die belangstelling hebben voor wat er in de parochie aan de orde is
het blad met plezier zullen lezen.
Guido Dieteren (namens het pastoraal team)
Kika IJsselmuiden (namens het parochiebestuur)
-7-
‘OP DE GOEDE WEG’
Het beeld van het huis op de rotsgrond aan het eind van de
Bergrede (Matteus 7, 21vv) wordt bij huwelijks-gesprekken
dikwijls beleefd en uitgelegd als een mooi beeld wanneer het
gaat om het fundament van een relatie, van een huwelijk. Het is
bovendien een beeld dat vol hoop en kracht is als het gaat om
de toekomst die mensen zich samen dromen. Tegelijk is dit
beeld voor een doorgewinterde Hollander niet altijd goed voor
te stellen als je je realiseert hoe wij enkel met klei- en
zandgronden te maken hebben. Voor Israel was dat wel anders
met zijn veelal rotsachtige bodem. Duidelijk wordt in elk geval
zeker dat een huis een stevige ondergrond nodig heeft. Iets
waar Hollanders al heel lang weet van (moeten en kunnen)
hebben, omdat we soms meters de grond in moeten om huizen
en zelfs steden stevig op palen te grondvesten.
Jezus gebruikt dit beeld in de gelijkenis die hij vertelt aan het
slot van zijn Bergrede. Die toespraak waarin Hij, zeg maar, een
grondhouding heeft uitgetekend die past bij zijn droom van wat
Hij noemt: Koninkrijk Gods. U weet wel, hoe Hij begint:
“Zalig de armen van geest, want aan hen behoort het rijk der
hemelen, zalig de treurenden...” Zalig: of zoals in de Nieuwe
Bijbelvertaling staat: “Gelukkig ben je..”: ‘wat een geluk als
je…’ De Karmeliet Huub Welzen, exegeet en
wetenschappelijk medewerker aan het Titus Brandsma
Instituut in Nijmegen, vertaalde deze aanhef van Jezus met:
“Je zit op de goede weg...” Een duiding die mij aanspreekt
omdat Jezus hier, parallel aan ooit Mozes, leefregels,
richtingwijzers ten leven aanreikt waarmee wij mensen tot
onze bestemming kunnen komen. Hoe wij met elkaar
-8-
'gefundeerd' kunnen leven. Want is dat niet juist waar wij allen
op z'n tijd naar hunkeren: om temidden van alle veranderingen,
crises en onzekerheden in de wereld en in de kerk, gemangeld
worden tussen populisme en ideologie, - zoals iemand zei:
weer 'vastigheid' te krijgen - zodat je leven niet op drijfzand is
gebouwd?
Het is alsof Jezus met zijn beeld van het huis dat op de rots is
gefundeerd, aansluiting zoekt bij die oerbehoefte van elke
mens. Toen en evenzo vandaag. En in dit verhaal zal zeker ook
de voor die tijd vervelende polemiek met de Farizeeën hebben
meegeklonken. Want die waren ook bezig met het zoeken naar
en verschaffen van een fundament. Zij meenden dat te moeten
vinden in de eeuwenoude wetten van Mozes, maar dan vooral
in de uitwerking daarvan zoals die waren vastgelegd in meer
dan 600 ge- en verboden. Zij manifesteerden zich als de
bijbelvaste fundamentzoekers. Nou, eigenlijk geen zoekers
meer, maar vinders: Zij waren ervan overtuigd dat zij dat
fundament gevonden hadden.
Jezus heeft in zijn Bergrede openlijk laten doorklinken dat men
met deze op de millimeter uitgemeten ‘gerechtigheid’ van de
Farizeeën niet toe kan; dat er een 'meer' nodig is. En deze
nieuwe en vooral ANDERE wijze van leven sloeg in als een
bom, was zo totaal anders, dat mensen er enorm door
gefascineerd werden. En dan komt zo'n verhaal als van die
twee huizen keihard aan. Want zo scherp spiegelt Jezus het ons
wel voor.
Het fundament waardoor het huis overeind blijft, is niet een
bepaalde leer of doctrine, niet een belijdenis of nog zo’n
prachtig geschrift. Het fundament is volgens Jezus zelf
-9-
uiteindelijk het DOEN van wat Hij in zijn Bergrede heeft
voorgehouden:
‘Te doen gerechtigheid hebt Gij ons aangezegd.
Dat woord heeft ons bevrijd, elk ander ons geknecht.
Geef dat ons niets weerhoudt die lange weg te gaan.
Dat elk zich nu verstout uw richting in te slaan.’ (GvL 635)
En daarmee nodigt Jezus ons uit om positie te kiezen: ofwel
Zijn woorden horen én doen, ofwel horen en níet doen. En pas
dan wordt zichtbaar of je 'op de goede weg zit', of je 'er goed
aan toe bent, zalig, gelukkig'. De mond vol hebben van God, is
geen enkele garantie van getrouwheid en leven volgens zijn
Woorden. Daarom eindigt Jezus met een laatste appèl op zijn
toehoorders, dus ook op mij, op ons: maak die keuze: doen of
niet doen! En als je doet zoals Hij gezegd heeft, als je doet
zoals Hij heeft voorgedaan, - zoals in psalm 72 bezongen
wordt:‘voor kleine mensen is hij bereikbaar,
hij geeft hoop aan rechtelozen,
hun bloed is kostbaar in zijn ogen,
hij koopt hen vrij uit het slavenhuis.
Hij zal opkomen voor de misdeelden,
Hij zal de machten die ons dwingen
breken en binden, Hij zal leven,
onvergankelijk als de zon…”
- dan kun je ervan op aan dat het huis overeind blijft,
onwankelbaar, zoals ook Gods trouw onwankelbaar vast zal
blijven staan. Dan zul je ervaren hoe zalig dat is, dat je ‘op de
goede weg bent’, op Zijn weg voor een gezegend en zalig
nieuwjaar!
Pastor Hans Lucassen
- 10 -
NIEUWS VAN DE AKTIVITEITEN COMMISSIE
Inmiddels hebben wij achterin de kerk een poster opgehangen met daarop de vermelding van de aktiviteiten die wij
gaan organiseren in het jaar 2014.
In het reeds verschenen kerstnummer van “Samen Kerk”
heeft U kunnen lezen over de lezing (met beelden) over
Iconen die Marijke van Silfhout geeft in de pastorie te Renkum op 15 januari 2014.
Aktiviteiten tot juli 2014 zijn:
15 januari 2014 – aanvang 19.30
Marijke van Silfhout
geeft een interessante lezing met dia’s
over Iconen. Entree
€ 2,--
16 januari 2014 – aanvang 10.00
Vandaag starten wij
met de wekelijkse
handwerk inloop.
Haak- brei of borduurwerk zelf meenemen. Begeleiding
is aanwezig.
16 januari 2014 – aanvang 13.30
Inloop middag voor
moeder/kind. Even
ertussenuit met uw
kleine kinderen voor
een kop koffie of
glas thee en een ge-
- 11 -
sprekje? Van harte
welkom.
13 februari 2014 – aanvang 14.00
ren
pastor Guido Dietevertelt (met beelden)
over de
parochiereizen die
hij jaarlijks organiseert. Entree: € 2,--
19 maart 2014 – aanvang 14.00
De heer Piris, sinds
14
jaar geestelijk verzorger o.a.
van het Beekdal te
Renkum, zal een
zeer boeiende lezing
houden over
de 40Dagentijd.Entree: € 2,--
3 april 2014 – aanvang 19.30
pastoor Henri ten
Have gaat een interessante lezing geven over dr. Alphons Ariëns. Ten
zeerste aanbevolen.
Entree: € 2,--
18 april 2014 – aanvang 20.00
Passie Concert in de
kerk gezon
gen door de Spiritual Singers
uit Renkum. Dit koor heeft
vele optredens in binnen- en
- 12 -
buitenland. Er is een
schaalcollecte bij de
uitgang van de kerk.
8 mei 2014 – aanvang 19.30
film AMOUR
Vanavond zal de
vertoond worden
met nabespreking
door pastor Yuri
Saris.
Entree: € 2,--
29 mei 2014 – aanvang 07.00
Dauwtrappen – aansluitend
gezamenlijk ontbijt en
viering.
U weet: onze opzet is elkaar te ontmoeten in geloof in elkaar – en ideeën en/of ervaringen uit te wisselen, maar bovenal de vreugde die het ons kan geven.
U bent van harte welkom,
Namens de activiteitencommissie,
Phonus Stokhof
VERSLAG MOV, MISSIE-ONTWIKKELINGSWERKVREDE
Afgelopen december hebben we twee acties namens het
MOV uitgevoerd.
Op 1 december hebben we stil gestaan bij de Adventsactie
‘Elektriciteit voor Bethlehem’
- 13 -
Deze Adventsactie heeft tot doel vier kleuterscholen in
Bethlehem de helpende hand te reiken. We willen hen helpen
zonnepanelen te installeren, die niet alleen de veel voorkomende stroomuitval kunnen opvangen, maar waarmee ook de
rekening voor de energiekosten iedere maand zo’n 50 tot
70% lager wordt. Dat maakt de kleuterscholen een stuk zelfstandiger en draagt op die manier bij aan de continuïteit van
het onderwijs in deze complexe leefomgeving. Met het opgehaalde bedrag van € 70,- hebben we namens OLV ten
Hemelopneming Renkum kunnen bijdragen om een goed
eind resultaat te brengen.
10 december was het de Internationale Dag van de Rechten
van de Mens.
De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, die
op
10 december 1948 is aangenomen door de Verenigde Naties
is de internationale bevestiging van de universaliteit van de
mensenrechten. Amnesty International is een onafhankelijke
en onpartijdige organisatie die de naleving van de Universele
Verklaring van de Rechten van de Mens nastreeft. Amnesty
doet onderzoek en voert actie gericht op het tegengaan en
stoppen van ernstige mensenrechten- schendingen.
15 december had het MOV in het kader van de Internationale
Dag van de Rechten van de Mens, Amnesty uitgenodigd in
onze kerk om in het bijzonder stil te staan bij Koptische
Christenen in Egypte. Sinds president Morsi in juli van vorig
jaar door het leger werd afgezet, werden verschillende Kopten gedood en werden hun kerken, bedrijven en huizen regelmatig aangevallen. De Egyptische autoriteiten doen vrijwel niets om dit geweld te stoppen.
Een groot aantal aanwezigen in de kerk heeft de petitie ondertekend en Amnesty financieel gesteund door kaarten en
kaarsen te kopen. Amnesty dankt u daar hartelijk voor.
- 14 -
Vastenactie 2014 ‘Bouwen aan een thuis in Sierra Leone’
In het nieuwe jaar gaan we ons weer richten op de Vastenactie 2014. Deze loopt van 5 maart tot 20 april. Voor het campagneproject gaan we naar Koidu in het Afrikaanse Sierra
Leone. Daar hebben de zusters van Sint-Jozef van Cluny het
‘Diomplor-programma’opgericht. Het programma is tijdens
de jarenlange burgeroorlog begonnen als spontaan initiatief
in de vluchtelingenkampen in Guinee. Via dit programma
willen de zusters helpen weer een thuis voor de mensen te
bouwen. Ze doen dat op verschillende manieren;
- door het stichten van een school voor de kinderen
- door het oprichten van een nijverheidsopleiding voor
tienermoeders
- en kunnen volwassenen zelf hun geld verdienen via
de zogenoemde business and savings-groepen. Dat
zijn kleine groepen vrouwen die gezamenlijk een lening krijgen (micro-krediet), waarmee ze hun bedrijf
kunnen starten.
Wij willen ons graag gaan inzetten in de komende periode
om de zusters van Sint-Jozef te ondersteunen bij het ‘bouwen
aan een thuis’.
In de volgende Samen Kerk en tijdens de Vastenactie vertellen we u hier meer over in de kerk. Wilt u hier nu al meer
over weten, neem een kijkje op de vernieuwde website van
de vastenactie: www.vastenactie.nl
Namens MOV,
Yvonne Rozendal
JAARGANG 36, NR. 1
Na 35 jaar komt er een einde aan het parochieblad Samen
Kerk, ons contact- en informatieblad gaat op in het nieuwe
parochiebrede blad. Hier gaan wij, zoals het er nu naar uitziet
in HDOR (met Heelsum, Doorwerth, Oosterbeek en Ren-
- 15 -
kum) verband 6 pagina's vullen met lokaal nieuws en wetenswaardigheden. Dit is voor ons allemaal spannend en
wennen. Wij zullen ongetwijfeld tegen een aantal kinderziektes op gaan lopen de komende tijd, maar uiteindelijk is het de
bedoeling dat er een mooi en duidelijk leesbaar parochieblad
gaat komen.
Het (nieuwe) parochieblad komt acht keer per jaar uit:
Inleverdatum
3 januari
14 februari
parochieblad /
Verschijningsdatum Thema
19 januari
Nieuwjaar
2 maart
Presentatie nieuw
28 maart
9 mei
20 juni
22 augustus
10 oktober
28 november
13 april
25 mei
6 juli
7 september
26 oktober
14 december
Veertigdagentijd
Pasen
Pinksteren
Zomer
Seizoenstart
Herfst
Kerstmis
In het nieuwe parochieblad is voldoende ruimte voor kopij
van de lokaties Heelsum, Doorwerth, Oosterbeek en Renkum. Deze kopij wordt, is het plan, door een lokale redactie
in het parochieblad verwerkt. Ik hoop dat er nog regelmatig
nieuws over onze activiteiten, onze kerstmarkt, ons Ceaciliakoor, onze Mariahof, het Rozenkranspark, de bedevaarten en
wat nog meer speelt, in het parochieblad wordt opgenomen,
maar dat kan alleen zolang u hiervoor kopij blijft aanleveren.
Echter let wel: de inleverdata zijn verschoven naar de vrijdag
i.p.v. de maandag.
Voor onze vouwers, kopieerders en nieters betekent het samengaan een verdwijnen van werkzaamheden, het nieuwe
parochieblad wordt gedrukt en vervolgens in de juiste hoe-
- 16 -
veelheden aangeleverd. Dit scheelt veel werk, maar anderzijds ook weer veel gezelligheid tijdens het werk op de
woensdagmiddag. Ook is er geen mogelijkheid meer om het
creatieve tekenwerk van Piet Holleman in het parochieblad te
verwerken, in ieder geval niet op de wijze waarop dat nu
gebeurt.
De locatieraad zoekt de komende weken naar een oplossing
voor de bezorging. Nu in ieder geval de eerste keer iedereen
ons parochieblad weer krijgt vraagt dit aanzienlijk meer inzet
dan op dit moment, maar het nieuwe parochieblad zal in
ieder geval worden bezorgd.
Voor de typers van Samen Kerk is het nog niet helemaal
duidelijk op welke wijze zij de kopij moeten invoeren. Hopelijk krijgen wij ook daarover de komende tijd duidelijkheid.
Het aantal pagina’s waar wij mee bezig zullen zijn zal in
ieder geval kleiner zijn dan tot nu, het ‘algemene’ nieuws
gaat immers via de hoofdredactie.
Zoals al eerder geschreven: het zal wennen zijn aan een
nieuw parochieblad, niet in de laatste plaats voor de redactie,
maar ook zeker voor de lezers. Het is altijd vervelend om iets
vertrouwds achter ons te laten en aan iets nieuws te beginnen. Een soort heimwee eigenlijk. Maar laten wij ons ook de
tijd geven om aan het nieuwe te wennen.
Ik wens u ook voor de komende nummers veel leesplezier.
Henk ter Elst, Redactie Samen Kerk
KERSTMARKT 2013
Voor de 9e keer was er kerstmarkt voor het onderhoud van
onze kerk.
- 17 -
Vanaf begin november is voornamelijk Ton Delsink druk
doende met voorbereidingen. Hij wordt bij gestaan door een
groepje vrijwilligers. Drie verkoopdagen hebben geresulteerd
in een afdracht naar het bestuur van 5600 euro. Dit geld is
uitsluitend bestemd voor onze kerk OLV ten Hemelopneming. Hier kan onderhoud van gepleegd worden.
Ook hebben we wat schenkingen gedaan aan:
- Mariahof
- een beamer voor de pastorie
- nieuwe vuilnisbakken voor de pastoriekeuken
- voor de garage waar Ton Delsink altijd staat te werken hebben we een nieuwe kachel gekocht,
- de nieuwe aktiviteitengroep heeft ondersteuning gekregen en
- de twee meiden die begin volgend jaar voor vrijwilligerswerk naar Malawi gaan om daar mee te werken
aan opbouw hebben wat gekregen.
Mijn dank gaat uit naar allen die op de verkoopdagen ook
een steentje hebben bijgedragen. Van hulp van verkoop tot
aan de mensen die alles weer in sneltreinvaart hebben opgeruimd. Maar ook bijvoorbeeld de
wasserij die al onze gebruikte kleden wast.
Zet maar vast in de nieuwe, lege agenda van 2014:
Kerstmarkt 12 en 13 december
Namens de kerstmarkgroep
Caren de Leeuw
MOEDER-RETRAITES 2014
- 18 -
‘Moge de God van de hoop u vervullen met alle vreugde
en vrede in het geloven.’
(Romeinen 15,13)
Drie korte stille retraites in de vastentijd, speciaal voor moeders.
Waar?
In het klooster van de Missiezusters van het Kostbaar Bloed
te Aarle-Rixtel.
Wanneer?
7 tot 9 maart 2014
21 tot 23 maart 2014
28 tot 30 maart 2014
Kosten?
€ 75,00 (de prijs mag echter geen belemmering zijn voor
deelname).
Meer informatie?
Kijk op onze site: www.moederretraite.nl
of mail naar: [email protected]
Pastoor Henri ten Have
OUDEJAARSVIERING 2013
Een prachtige Eucharistieviering met vier priesters. Een
prachtig koor o.l.v. Hans en Hetty Gelderman. Een mis met
vier heren, wat een weelde!!
Maar helaas veel te weinig parochianen van de hele Titus
Brandsmaparochie.
- 19 -
Jammer, een gemiste kans. Laten we toch zuinig zijn op deze
Oudejaarsviering.
Hopelijk is het volgend jaar bij meer mensen bekend.
Verder wil ik mijn dank uitspreken aan pastoor Ten Have
voor zijn slotwoord. Hij heeft ons bemoedigd om verder te
gaan!!!
Ik wens U allen een Zalig en Inspirerend jaar 2014 toe.
Theo Swiebel
VRIJWILLIGERS GEZOCHT
Tijdens de drukbezochte nieuwjaarsreceptie van onze geloofsgemeenschap werd een oproep gedaan voor een vrijwilliger die de coördinatie op zich wil nemen van de Pastorie.
Tot nu toe werd deze taak door José Oomen opgepakt, maar
José heeft aangegeven hiermee te willen stoppen.
Wat wordt verwacht…..
Samen met het pastorieteam zorgt u als een goed huisvader
of -moeder voor de pastorie. Het pastorieteam zorgt in de
ochtenden voor koffie en thee en is een luisterend oor voor
de bezoekers. Zij zorgen ervoor dat de pastorie op orde blijft,
de was wordt gedaan en boodschappen worden gehaald. U
verzorgt de coördinatie en bent het aanspreekpunt voor de
mensen op de pastorie. Hiervoor is het belangrijk dat u 1 of 2
dagen in de week enkele uren op de pastorie aanwezig kunt
zijn.
Heeft u tijd en lijkt het u gezellig, zinvol om hier sociaal
bezig te zijn en tegelijkertijd een belangrijk onderdeel van
kerkzijn in stand te houden? Neem contact op met Francine
- 20 -
Stevens (026 3213499) of Annemarie van Drueten (0317
316294) zij kunnen u alles vertellen over de werkzaamheden
Namens de locatieraad
Annemarie van Drueten
UITNODIGING VOOR KINDERMUSICAL ‘MOZES’
Weten jullie het nog? Een jaar geleden heeft een grote groep
kinderen uit onze parochie een onvergetelijke dag beleefd
door te spelen in de musical ‘David en Goliath’. Waren jullie
daar ook bij? Ook de vele toeschouwers hebben genoten en
konden niet geloven dat zo’n mooie musical in maar één dag
geoefend was.
Ook dit jaar organiseert de z. Titus Brandsmaparochie weer
een musical voor jullie!
Ben je tussen de 4 en 12 jaar en lijkt het jou leuk een keer te
schitteren in een musical als zanger, danser of acteur? Meld
je dan aan en doe met ons mee. Op zaterdag 29 maart verzorgt theatergroep ‘De Vliegende Speeldoos’ een dag vol
verhalen, oefeningen, spel, muziek en dans, en ’s avonds
wordt de musical opgevoerd voor al jullie ouders, opa’s en
oma’s, familie en iedereen uit onze parochie die wil komen
kijken.
De musical gaat over Mozes die een hele bijzondere en belangrijke opdracht krijgt. Wij gaan spelen en zien wat er dan
allemaal met hem gebeurt. De dag begint om 13:00 uur voor
kinderen van groep 3 t/m 8. Kinderen van groep 1 & 2 worden om 15:00 uur verwacht. De voorstelling van de musical
begint om 19:00 uur en zal tot ongeveer 20:15 uur duren.
- 21 -
De hele dag vindt plaats in de St. Jozefkerk in Heelsum, het
adres is Kamperdijklaan 2.
Wil je meedoen? Er is plek voor 50-120 kinderen, dus reageer op tijd. Je kunt je aanmelden door een mailtje te sturen
naar:
[email protected].
Vermeld in dit mailtje:
- Naam
- Leeftijd (op 29 maart)
- Groep basisschool
- Woonplaats
- Telefoonnummer
- Emailadres
Alle informatie in het kort:
voerd.
Op zaterdag 29 maart organiseert de parochie een
kindermusical over Mozes.
Er is plek voor 50-120 kinderen uit de hele parochie,
in de leeftijd 4-12 jaar.
De locatie van voorbereiding en opvoering is
Kamperdijk-laan 2 te Heelsum.
De dag begint om 13:00 uur voor groep 3 t/m 8, en
om 15:00 uur voor groep 1 & 2.
Om 19:00 uur ’s avonds wordt de musical opge-
Hopelijk tot ziens!
Musical werkgroep Heelsum, Doorwerth, Oosterbeek en
Renkum
Pastoraal werker Yuri Saris
- 22 -
KOFFIE EN THEE
De afgelopen jaren hebben wij een vrijwillige bijdrage gevraagd voor de koffie en thee op de pastorie. Er zijn maar
weinig mensen die een bijdrage in het koffiepotje doen,
daarom heeft de locatieraad besloten om vanaf
1 januari een bijdrage van € 0,20 te vragen voor een kopje
koffie of thee.
Anne-Marie van Drueten
WERKGROEP JAARTHEMA
FILMAVONDEN IN 2014
In diverse geloofsgemeenschappen zijn ook dit jaar weer
filmavonden.
Alle avonden worden ingeleid en nabesproken door Yuri
Saris.
Vrijdag 31 januari 2014 om 19.30 uur. Om 19.00u.staat de
koffie klaar.
Film: The Way. Regie: Emilio Estevez
Een van de bekendste christelijke bedevaartsoorden ter wereld is Santiago de Compostela in Spanje. Volgens de overlevering de rustplaats van de apostel Jakobus. De weg er
naartoe- de Camino- wordt jaarlijks door duizenden pelgrims
bewandeld. Schrijver/regisseur/acteur Emilio Estevez wilde
al langer een film maken over de Camino, nadat zijn vader,
Martin Sheen en zoon Taylor Estevez de route hadden afgelegd. Daarom is het passend dat beiden betrokken waren bij
de totstandkoming van de film. Prachtige sfeerbeelden met
een ijzersterke soundtrack.
- 23 -
St.Johannes de Doperkerk in Wageningen Locatie:
De Verrijzeniszaal, Bergstraat 17, 6701 AB Wageningen
vrijdag 7 februari om 19.30 u. Om19.00 u. staat de koffie
klaar.
Film: Amour Regie: Michael Haneke
Wat gebeurt er precies, wanneer ziekte toeslaat en de dood
dichterbij sluipt? Wat blijft er nog over van liefde, verbondenheid en identiteit? Het zijn confronterende vragen, die
door Haneke zonder omwegen
worden opgeworpen. Amour is een film met een confronterend onderwerp. De vertelwijze is rustig en mild.
RK.kerk Maria Virgo Regina. Locatie: Parochiezaal, Heelsumseweg 3, 6721 GP Bennekom
vrijdag 14 februari om 19.30 u. Om 19.00 u staat de koffie
klaar.
Film: Monsieur Lazhar. Regie: Philippe Falardeau
Het lijkt ‘n normale schooldag op een basisschool in Montreal,Canada. Kinderen spelen in de sneeuw, hebben plezier
en er lijkt geen vuiltje aan de lucht. Tot de kleine Simon in
de pauze even terug naar binnen gaat om de schoolmelk te
halen. Hij gaat richting de klas, kijkt door de deur enziet zijn
lerares. Ze heeft zelfmoord gepleegd. Een dramatisch begin.
Monsieur Lazhar moet de juf gaan vervangen. Hoe doet hij
dat?
St. Bernulphuskerk.
Locatie: Trefzaal (Ingang kerk) Utrechtseweg 129, 6862 AG
Oosterbeek
vrijdag 21 februari om 19.30 u. –onder voorbehoud !
Film: Monsieur Lazhar. Regie Philippe Falardeau
- 24 -
Locatie: St.Antonius van Paduakerk, Stationsweg 112, 6711
PZ Ede
vrijdag 28 februari om 19.30u.
Film: The Way
Salvatorkerk.
Locatie: Parochiezaal. Adriaan van Ostadelaan 54, 3904
TLVeenendaal
BOEKBESPREKING
Boek F. Lenoir: ‘God?’ door pastor Hans Lammers.
Lenoir heeft een hele weg afgelegd op zoek naar God en
daarbij afscheid genomen van instituties, regels, dogma’s en
vaste rituelen. Als God bestaat, waarom is hij dan onzichtbaar? Wanneer
duiken de eerste goden op in de geschiedenis? Hebben Joden, christenen en moslims het over dezelfde God? Is God
een persoon, een energie of een scheppingsprincipe? Toch
noemt hij zich bewust
christen omdat hij in het evangelie iets gevonden heeft dat
hem raakt. Lenoir houdt een meeslepend betoog zonder dat
hij de feiten uit het oog verliest.
Datum: dinsdag 4 februari 2014, 14.00 uur;
Plaats: R.K. kerk Heelsum, Kamperdijklaan 2.
Frédéric Lenoir, God?; Ten Have Utrecht 2013,
ISBN 9789079001316, € 19,95.
OVERIGE AKTIVITEITEN
- 25 -
Op zondag 23 maart start in Rhenen de Midvastenwandeling.
In het volgende parochieblad staan de nadere gegevens. En,
niet te vergeten de grote meezingdag in Rhenen op 12 april.
In een dag instuderen en uitvoeren. Alles daarover staat in
het vorige parochieblad van december. Ook de te zingen
liederen staan daar in. U kunt zich nog opgeven!
Op zondag 18 mei is de zgn. Tituswandeling in Nijmegen.
Vooraf doen we mee met de viering. U kunt deze items misschien nu al in uw agenda noteren.
Met vriendelijke groet,
de werkgroep jaarthema
Toos Ettema
TELLING
Ook in de maand december zijn bij alle vieringen de kerkgangers geteld. De aantallen zijn inclusief koorleden, lectoren en misdienaars.
Zondag 1 december
advent
Zondag 8 december
advent
Zondag 15 december
ring/gezinsviering
Zondag 22 december
advent
Dinsdag 24 december
ring/gezinsviering
75
WoCo viering 1e
80
WoCo viering 2e
90
Eucharistievie-
60
3e advent
WoCo viering 4e
190
WoCo vie-
- 26 -
Dinsdag 24 december
23.00 uur
Woensdag 25 december
Donderdag 26 december
Zondag 29 december
Dinsdag 31 december
320
19.00 uur
Eucharistieviering
145
90
80
78
Eucharistieviering
Kindje wiegen
Eucharistieviering
Eucharistieviering
Het aantal kerkgangers in de maanden januari en februari
kunt u in maart in ons nieuwe kerkblad lezen.
Namens de kosters,
Marian Blauw
VAN START IN 2014 MET HET GEMENGD KOOR
De feestdagen zijn weer voorbij, we hebben ons ritme weer
gevonden. Met goede wensen en voornemens zijn we het
nieuwe jaar 2014 ingegaan.
Het geeft altijd wel weer een stukje rust na de drukke decembermaand.
Eerst hebben we op 14 december gezongen tijdens de drukbezochte kerstmarkt, waar weer heel veel moois te koop was.
Prachtige creaties van Ton Delsink en zijn team, kerststukjes
en kransen, die bij velen de kerstsfeer thuis heeft gebracht.
Ook de kerk was weer prachtig versierd en velen kwamen
weer langs om het stalletje te bezoeken. Geweldig mooi gedaan!
Op 17 december hebben we weer samen met Liemers Cantorij onder leiding van Christel Gelderman het Kerstconcert
verzorgd.
Bijzonder verheugd waren we om op deze avond onze CD
met Marialiederen te kunnen presenteren. De eerste 2 exem-
- 27 -
plaren werden aangeboden aan onze 2 ere-leden, Mevrouw
Nelly van den Berg en de heer Jan Mulder. Inmiddels zijn er
al verschillende CD's verkocht.
Als u belangstelling heeft kunt U deze CD kopen op de pastorie of bestellen bij een van de bestuursleden, voor de prijs
van € 7,50.
De Kerstnachtmis was druk bezocht en zoals altijd werd het
een sfeervolle viering met mooie zang van ons koor. Ook de
volgende ochtend waren we weer present in de mis om
10.00 uur.
Als afsluiting van 2013 zongen we ook nog in de mis op
oudejaarsavond.
Nu gaan we een nieuwe start maken op 9 januari. We proberen er weer een mooi jaar van te maken. Zingt u ook graag,
dan is dit een mooi moment om met ons mee te doen, versterking kunnen we altijd gebruiken. We repeteren op de
donderdagavond van 19.30 uur tot 21.30 uur. Welkom!
Tenslotte wens ik u allemaal namens het gemengd koor een
gelukkig, gezond 2014 toe!
Gemengd koor “St. Caecilia”
Christa Wernand, secretaries
WIJ WILLEN ONZE GRENZEN VERLEGGEN....
Wij weten niet of u ons heeft gezien, maar op 14 en 21 december stonden wij met cupcakes en koffie, thee en chocolademelk op de kerstmarkt in onze kerk. Wij deden dit om geld
in te zamelen voor onze reis naar Malawi eind februari/begin
maart. Wij gaan in
Malawi vrijwilligerswerk doen, zoals het helpen met het
maken van WC's, het repareren van een dak, het helpen van
- 28 -
ouderen en het organiseren van bijvoorbeeld een aantal lessen voor kinderen.
Ook dragen wij financieel bij aan verschillende projecten,
zodat deze projecten, ook na ons vertrek weer een aantal
maanden verder kunnen.
Op de kerstmarkt hebben wij, door de verkoop van cupcakes
en koffie, maar ook door gulle giften van bezoekers en de
werkgroep Kerstmarkt in totaal bijna € 300 verdiend. Iedereen daarvoor hartelijk dank.
In het bijzonder willen wij nog de werkgroep Kerstmarkt
bedanken die het ons heeft mogelijk gemaakt om mee te
doen op de Kerstmarkt.
Hartelijk dank
Elise ter Elst en Marieke Post
GELDERSE NETWERKDAG KERK EN MILIEUS
‘DUURZAAMHEID:ONZE ZAAK’
Op zaterdag 8 maart 2014 zal weer een provinciale Kerken-Milieudag worden gehouden van 10.00 tot 16.00 uur. U
bent allen welkom in het Gemeentecentrum ‘De Brink’,
Brinkstraat 39, in Bennekom. Het thema van de dag is
‘Duurzaamheid: onze zaak’.
In de loop van de dag kunnen we inspiratie opdoen vanuit
diverse christelijke tradities, vanuit de theologie en de praktijk.
In het morgendeel zullen enkele voorgangers uit onze kerken
spreken over duurzaamheid.
In het middagprogramma kan worden deelgenomen aan
workshops:
- 29 -









Gesprekken met voorgangers over duurzaamheid
Energiebesparing in kerken – resultaten van onderzoek landelijke werkgroep
Zonnepanelen op het dak van kerken en financieringsmogelijkheden
Kerk en fairtrade
Duurzaamheid in bestuur en beleid van de kerk
Duurzaamheid en talenten
Duurzaamheid en jongeren
Duurzaamheid en beleving (permatuinen, bloemen,
natuur)
Duurzaamheid en ondernemen
De kosten van de dag zijn 15 euro per persoon te voldoen bij
aankomst. Dit is inclusief consumpties en een biologische
lunch. Ieder wordt verzocht een kleinigheid om te delen mee
te nemen vanuit de eigen tuin of keuken.
U kunt u schriftelijk aanmelden voor deze dag of nadere
informatie verkrijgen bij:
Truus Appelman-Komen
Vossenweg 57, 6721 BM Bennekom
E-mail: [email protected]
Telefoon: 0318-414943
CARITAS IN DE PAROCHIE ZALIGE TITUS
BRANDSMA
Wat is Caritas?
Wat doet Caritas?
Welke plaats heeft Caritas in onze parochie?
Wie zijn de gezichten achter de werkgroep Renkum?
- 30 -
Afgelopen maandag was ik aanwezig bij een wijkcontactavond van de Parochie. Marja had mij uitgenodigd om iets
te komen vertellen over de Caritaswerkgroep. Bovenstaande
vragen kwamen aan de orde. Tot mijn verbazing ontdekte ik
dat Caritas nog niet bij iedereen bekend is.
Caritas is Latijn voor naastenliefde. Caritas heeft een lange
geschiedenis binnen de diaconie. Al decennia lang verleent
Caritas Renkum financiële steun en hulp aan individuen en
ondersteunt maatschappelijk activiteiten.
De rode draad in de ondersteuning van Caritas is de hulp bij
individuele nood van mensen. Hierbij gaat het altijd om
eenmalige bijdragen.
Welke plaats heeft Caritas in onze parochie en wie zijn de
werkgroepleden?
In 2010 is de fusie met een andere PCI (Parochiële Caritas
Instelling) in de nieuwe regionale parochie een feit. Wij kunnen lokaal actief blijven door samen te werken met andere
werkgroepen van de parochie Zalige Titus Brandsma.
De Caritaswerkgroep Renkum wordt vooral gevoed door de
wijkcontactgroep.
Sinds 2012 bevindt de werkgroep Renkum zich in een overgangsfase. Oude werkgroepleden zijn afgetreden en na lang
zoeken heeft de werkgroep een doorstart gemaakt met Jules
Beekwilder en Tanja Poortinga.
Wil Bartels is een bekend gezicht in de parochie; zo kunnen
parochianen hulpvragen bij een “bekend” gezicht of bij de
nieuwe werkgroepleden indienen.
In 2013 hebben de werkgroepleden zich bezig gehouden met
individuele hulpvragen, doorverwijzen van hulpvragen naar
- 31 -
het Algemene Hulpfonds van de gemeente Renkum, kerstattenties verzorgen en het bijwonen van de bijeenkomsten van
het Caritasbestuur.
Langzamerhand gaan we ons meer thuis voelen in de werkgroep.
Het komende jaar gaan we ons verder verdiepen in mogelijke
acties. In deze tijd hebben veel mensen het niet makkelijk,
van de andere kant zijn er ook veel instanties die zich met
financiële nood bezighouden, waarmee we willen samenwerken (maatschappelijk werk, hulpfonds, voedselbank). .
Wat kunt u doen als parochie?
Vanuit het bestuur krijgt de werkgroep jaarlijks een budget;
dit is veelal niet toereikend om alle acties te bekostigen.
Komend jaar willen we graag twee keer aandacht vragen
voor Caritas en daarbij een collecte houden.
Deze momenten zullen wij ook gebruiken om ons voor te
stellen en om meer te vertellen over Caritas
PCI helpt mensen verder, neemt u gerust contact op.
Wil Bartels
tel. 318598
Jules Beekwilder
tel. 315002
Tanja Poortinga
tel. 06-11514344
ST PAULUS EN ZIJN NEEFJE
KIDS
CORNER
door frater Siardus
- 32 -
Beste jongens en meisjes,
Op een dag moest Paulus voor de rechtbank komen Had hij
iets verkeerds gedaan? Welnee, hij had gepreekt over Jezus
van
Nazareth. En dat konden sommigen niet goed hebben.
Maar het ging niet goed in de rechtszaal. Sommigen waren
tegen en anderen waren voor Paulus. Ze begonnen tegen
elkaar te schreeuwen. De rechter zei: Zo gaat het niet, we
stoppen ermee. Sluit Paulus op in de kazerne. Een tijdje later
werd er op de deur van de kazerne geklopt. Er stond een
jongen die Paulus wilde spreken. Hij is mijn oom, zei hij. Ik
wil hem iets vertellen. De jongen was een zoon van een zus
van St. Paulus en dus een neefje van hem. Hij werd meteen
binnen gelaten.
Wat kom jij hier doen? Vroeg Paulus. Opgewonden begon de
jongen te vertellen. Ik heb gehoord dat u morgen naar de
rechter wordt gebracht en onderweg wil een aantal mannen u
doden. Goed dat je
me dit komt vertellen, zei Paulus. Maar wil je dit ook aan de
baas van de kazerne vertellen? Dat doe ik, zei het neefje
Hij ging naar de kommandant en vertelde hem hetzelfde wat
hij ook aan zijn oom had verteld. De legeroverste schrok
ervan. Hij zei: Dat zal niet gebeuren, ik zal wel zorgen dat
jouw oom niets overkomt. Hij riep onmiddellijk twee officieren en zei: vanavond om negen uur moeten 200 soldaten, 200
speerdragers en 70 ruiters hier komen om Paulus in veiligheid te brengen.
- 33 -
Nadat het donker was geworden, gingen de soldaten op weg.
Het was een grote stoet. Toen ze de poort uitliepen, zal
niemand gedacht hebben dat Paulus tussen hen in liep.
Zo redde God het leven van St. Paulus! En nu niet door een
groot wonder en niet door een engel of sterke held maar door
een heel gewone jongen, misschien niet ouder dan een jaar of
12.
PARALELLE SAMENLEVINGEN
Zwarte mensen lopen op straat, staan te kleumen bij de halte,
nemen de bus, bezoeken de overdekte markt, wonen in het
centrum, zijn op zoek naar koopjes in de outlet store. Blanke
mensen kom ik er niet tegen. Hoe leven zij? In de buitenwijken? Gaan ze naar de shopping mall aan de rand van de stad?
Brengen ze hun kinderen naar school met de auto? Drinken
ze koffie bij Starbucks?
In de Verenigde Staten bezocht ik een bijbelcongres dat was
georganiseerd op een schaal die bij Amerika past: tienduizend deelnemers. Het trof me hoe daar, anders dan in Nederland, geloof en kerk nog een schijnbaar vanzelfsprekende
plaats hebben in het nadenken over maatschappelijke kwesties. Een lezing over de poëtische taal van Jesaja bijvoorbeeld eindigde met de vraag hoe wij omgaan met onze
leefomgeving. Ook trof het me hoe donkere en witte mensen
in aparte werelden lijken te leven. Ze ontmoeten elkaar niet
in de openbare ruimte. Het zijn parallelle samenlevingen.
- 34 -
Annemarieke van der Woude
predikant-geestelijk verzorger ONO
STUDIE- EN BEZINNINGSMIDDAG ‘BETROKKENHEID: NABIJ WORDEN’
bij de Franciscaanse Beweging
De Franciscaanse Beweging organiseert naar aanleiding van
het thema ‘betrokkenheid’ bovenstaande studie- en bezinningsmiddag op zaterdag 8 februari 2014 van 12.30- 17.00
uur.
Lokatie Franciscushuis, Van der Does de Willeboissingel 11,
5211 CA DEN BOSCH.
Tijdens de middag worden enkele inleidingen gegeven, gevolgd door workshops.
Ontvangst met koffie en thee: vanaf 12.30 uur
Kosten (ter plekke te voldoen): 20 euro (voor leden 15 euro)
Aanmelden via e-mail:[email protected] of per
telefoon: 073-6131340.
Velen zijn al of niet vanuit hun spirituele bewogenheid betrokken bij allerlei maatschappelijke projecten. Zij trekken
zich het lot aan van mens, natuur en de gehele schepping en
tonen daarbij een enorme inzet en inspanning. Zij doen dit
vanuit een geraakt zijn, een bewogen zijn. Betrokkenheid
komt niet zomaar aanwaaien. Vaak is het nodig om zelf te
ervaren wat het is om in een soortgelijke situatie te verkeren.
- 35 -
Over Franciscus is geschreven dat hij compassie voelde met
de meest kwetsbaren in de samenleving in zijn tijd: “Wie hij
de helpende hand kon bieden, toonde hij zijn liefde.”(2 Cel
83)
André Jansen ofm (minderbroeder) en straatpastor Joris Obdam zullen een inleiding houden, over respectievelijk de
bron van Franciscus’ zorgzaamheid en de betrokkenheid op
de kwetsbare mens. Joris Obdam zal ook een workshop verzorgen, over betrokkenheid en het evangelie van alledag.
Francine Demarsin geeft een workshop over spiegelen en
verbondenheid; Hubert Bisschops ofs zal kijken naar oude
franciscaanse bronnen en de verbondenheid tussen Franciscus en Clara.
De Franciscaanse Beweging (FB) staat voor ontmoeting,
verbondenheid, verdieping en bezinning. In Nederland telt de
FB twaalfhonderd leden, mensen die zich laten inspireren
door het evangelisch levensmodel van Franciscus en Clara
van Assisi. Zij streven een eenvoudige levenswijze na, dicht
bij andere mensen en andere schepselen, met respect voor de
ander en respect voor natuur en milieu. Kernwaarden van de
FB zijn: eenvoudig, betrokken, kwetsbaar en vredelievend.
- 36 -