informatiebulletin - Stichting Archief

INFORMATIEBULLETIN
Grote Dijlakker 12
8701 KV Bolsward
tel. 0515 33 68 04
Nr. 24 - mei 2014
Rabobank: NL29 RABO 0143 1780 32
Ing-bank: (voorheen de Postbank) is opgeheven
stichting
Archief- en Documentatiecentrum
voor R.K. Friesland
ting SeniorWeb Zuidwest Friesland. In
deze functie bij de KBO Fryslân heb ik
de heer W.Ypma leren kennen.
In 1935 in Bolsward geboren en opgegroeid, was ik bekend met het Titus
Brandsma museum, en met de KBO waren wij al eens op bezoek in het Archief.
Het Archief is me dus niet helemaal onbekend. Ik ben in 1963 getrouwd met
Louise de Bruin, die jammer genoeg met
de Kerst 2011 overleden is. Ik heb twee
kinderen, een zoon en een dochter, en
mag me opa laten noemen door 5 kleinkinderen.
Ik hoop de taak bij het Archief een aantal
jaren met plezier te kunnen doen.
Beste lezers,
Mag ik mij even voorstellen:
Sinds oktober/november mocht ik het bestuur van het Fries archief versterken.
Toen de gezondheid van Koos Rijpstra
sterk achteruit ging heeft Wietse Ypma
mij gevraagd of ik de functie van penningmeester in het bestuur wilde vervullen.
Als oud-eigenaar van een accountants- en
administratiekantoor is daarna mijn tijd
voor een groot deel gevuld met penningmeester zijn bij de KBO (ouderenbond),
Martinusparochie te Sneek en de Stich-
Nieuwe
aanwinsten
Onderstaand een selectie uit de boeken
die in de loop van 2013 aan ons zijn geschonken:
• “Vijftig jaar Kard. De Jongschool op Ameland”, door H. de Jong-Amkreutz, 2000
• “De Nijdams van ‘De Pauw’, en hun
familie”, door H. Bosma, Sneek – 2009.
• “Een boterham met geraspte kaas: Geschiedenis r.k. Armenzorg Leeuwarden”, door C. Rattink, Leeuwarden
- 2011
• “Schiermonnikoog. In het voetspoor
van monniken”, door A. v.d. Stoep,
Schiermonnikoog - 2011
• “200 jaar Brattinga”, door G. en B.
Brattinga, Bedum - 2012
Daarnaast zijn er weer vele bidprentjes,
rouwbrieven en overlijdensadvertenties
20141354_bulletin.indd 1
1
Rein Wierdsma, Sneek
gestuurd of bij ons gebracht, maar ook
kerk- en andere boeken en devotionalia
als bijvoorbeeld kruisbeelden, wijwaterbakjes, heiligenbeelden, communieplaten en medailles. Hartelijk dank voor al
uw bijdragen!
Veertigduizendste bidprentje
ontvangen!
Begin november 2013 ontving het Archief RK Friesland het veertigduizendste
bidprentje van een overleden Friese r.k.
persoon. Het was het overlijdensprentje
van Christina Jans Okkes, geboren in
Hindeloopen op 7 augustus 1828 en
overleden in Bolsward op 22 augustus
1918. De gegevens van de bidprentjes
zijn voor belangstellenden in te zien in
een nog dagelijks groeiende database op
de eigen website www.archiefrkfriesland.
nl. In dat gegevensbestand is tevens informatie opgenomen van in het archief
aanwezige rouwbrieven en rouwadvertenties. Een prachtige extra bron van informatie voor familieonderzoekers!
Archivaris Ruerd de Vries ontsluit
archief KVG-Friesland
Najaar 2013 kwam bij het Archief RK
Friesland de inventaris gereed van 2,5
meter aan archiefdozen van de Friese
afdeling van het Katholiek Vrouwengilde. Dankzij enkele financiële giften
kon voor dit doeleind een beroep worden gedaan op professioneel archivaris
Ruerd de Vries uit Engwierum. Het archief bevat gegevens van zo’n 22 Friese
afdelingen, waarvan de meeste na de
Tweede Wereldoorlog blijken te zijn
opgericht, en bestaat voor het merendeel uit verslagen van vergaderingen,
jaarverslagen, correspondentie, activiteitenprogramma’s, financiële stukken
en ledenlijsten. Het KVG-archief is
voor een ieder te raadplegen na toestemming van het ADRKF.
23-05-14 09:43
2
Presentatie bij KVG-afdeling Dronrijp
Op donderdagavond 20 maart 2014 hebben de ADRKF-medewerkers Piet Postma
en Wietze Ypma op uitnodiging van het
Bestuur van de KVG-afdeling te Dronrijp in het Parochiehuis aldaar voor zo’n
dertig dames een geslaagde presentatie
verzorgd. Voor de pauze waren er enkele
korte filmpjes en een PowerPoint over de
verschillende onderdelen van “Archief RK
Friesland” te zien, in de pauze konden de
dames de meegebrachte boeken, mappen
en foto’s bewonderen en na de pauze was
er onder andere uitleg over de verschillende onderdelen van de uitgebreide website.
Ter nagedachtenis
In het afgelopen verslagjaar hebben we
definitief afscheid moeten nemen van vier
personen die van betekenis zijn geweest
voor ons centrum.
In de eerste plaats was dat Marie Leenstra. Zij overleed op 16 februari 2013 te
Wytgaard op de hoge leeftijd van 90 jaar.
Marie kwam in september 1988 de vrijwilligers op het centrum versterken en
hield zich bezig met het archiveren van
bidprentjes en rouwadvertenties. Ook
schreef zij brieven naar de families van
overledenen en was gastvrouw in ons kantoor It Kleaster in Wytgaard. Omdat het
Documentatiecentrum verhuisde naar
Bolsward, nam zij in april 2001 afscheid
als vrijwilliger. De crematie van Marie, die
ingehuwd bleef, vond plaats in Goutum
Tjebbe Titus de Jong werd op 1 november 1994 interim voorzitter van ons bestuur en later voorzitter, als opvolger van
Doeke Schaafsma. Samen met de andere
bestuursleden werd besloten een museum
op te richten voor en over Titus Brandsma. Dit besluit viel samen met het feit
dat het Documentatiecentrum in april
2001 een nieuw pand ging betrekken in
Bolsward. Ná de definitieve oprichting
verliet Tjebbe in december 2002 ons bestuur en werd voorzitter van de Stichting
Titus Brandsma Museum. Later werd hij
haar eerste directeur. In die functie heeft
hij zich volledig ingezet om het museum
20141354_bulletin.indd 2
Dertigjarig jubileum Archief RK
Friesland (1984-2014)
Op zaterdag 11 oktober 2014 viert het
Archief- en Documentatiecentrum voor
RK Friesland haar dertigjarig jubileum
onder andere met EEN
OPEN DAG voor de eigen
donateurs en andere belangstellenden. Van 13.00
-17.00 uur is iedereen dan
van harte welkom op Grote
Dijlakker 12, en kan er onder leiding van de medewerkers bijvoorbeeld een rondgang gemaakt worden langs
de vele mooie en interessante materialen
in kasten en vitrines, en in het depot op
zolder.
Speciale actie: Van 1 mei tot 1 november
zal, vanwege dat jubileum, een ieder die
zich minimaal voor een jaar
aanmeldt als nieuwe donateur EEN GRATIS BOEKJE
ontvangen! Het betreft de uitgave die in 2009 van de hand
van bestuurslid Henk Nota
is verschenen: “Geschiedenis
van Onze Lieve Vrouw van
Sevenwouden te Bolsward”
(78 blz.).
erkend te krijgen en met grote tentoonstellingen gestalte te geven. Ook binnen
de parochie van Leeuwarden was Tjebbe
actief. Tjebbe, echtgenoot van José Hobert, is op 25 oktober 2013 aan een korte
ernstige ziekte overleden. Hij bereikte de
leeftijd van 57 jaar en werd begraven op
de r.k. begraafplaats te Leeuwarden.
Als opvolger van de per 1 januari 2013
afgetreden penningmeester Wietze Ypma,
kwam Jacobus (Koos) Rijpstra per dezelfde datum ons bestuur versterken. Hij had
zin in deze job maar helaas bleek Koos na
enkele maanden ernstig ziek en kon hij
zijn werkzaamheden niet meer aanvangen. Koos overleed op 22 december 2013
te Sneek. Hij was een geboren Leeuwarder en werd 66 jaar. Naast zijn werk als
vrijwilliger en bestuurslid was Koos ook
binnen de parochie Sneek actief. Jarenlang
was hij, met zending van de bisschop, parochievoorganger in Sneek en omstreken.
Koos, weduwnaar van Antje Landman
en partner van Gea Zeldenrust, werd begraven op de parochiële begraafplaats te
Sneek.
Op 26 maart 2014 werden we opgeschrikt door het onverwachte overlijden
van Betty Roorda-Hettinga, echtgenote
van Broer Roorda in Wytgaard.
Betty was van september 1997 tot maart
2001 gastvrouw en medewerkster op het
Documentatiecentrum in It Kleaster te
Wytgaard. Van 1995 tot 2000 maakte
haar echtgenoot Broer deel uit van het
stichtingsbestuur. In de jaren dat Betty
één van onze vrijwilligsters was heeft zij
dat samen en met veel plezier gedaan
met onze trouwe medewerkster Marie
Leenstra. Ook Betty verhuisde in maart
2001 niet mee naar het nieuwe kantoor in
Bolsward en nam afscheid. Betty was een
hartelijke vrouw met een brede belangstelling, óók op bestuurlijk gebied binnen Vrouwenorganisaties. Helaas kwam
nu haar definitieve afscheid. Na een druk
bezochte uitvaartviering op 31 maart j.l.
werd zij begraven op het parochiële kerkhof van Wytgaard.
Wij bewaren goede herinneringen aan
onze dierbare overledenen en leven mee
met alle nabestaanden en familieleden, die
wij veel sterkte toewensen.
Namens allen: Henk Nota, pastoor
Friese invloed in
het Vaticaan.
Friesland is opvallend goed vertegenwoordigd in het Vaticaan, als wereldwijd
centrum van de rooms katholieke kerk.
Letterlijk om de hoek van het Sint Pietersplein in Rome is de Friezenkerk gelegen. Naast de Nederlandse driekleur
wappert hier fier de Friese vlag met de
pompeblêdden. Iedere zondag wordt een
Nederlandstalige mis gevierd en traditioneel afgesloten met het zesde couplet van
het Wilhelmus : “ Mijn schild en de mijn
betrouwen zijt Gij, o God mijn Heer ….
“ Maar geregeld zijn er Friese voorgan-
23-05-14 09:43
gers aanwezig en wordt aanvullend spontaan het Friese volkslied gezongen.
Daarnaast is de hoogste Nederlandse
prelaat in het Vaticaan, mgr. Karel Kasteel, een oud Sint Niekster. Al sinds
1959 is hij werkzaam binnen de Romeinse curie. Tot twee jaar geleden nog
als secretaris van het ontwikkelingsorgaan Cor Unum. Daarnaast was hij in
2005 decaan van de apostolische kamer.
Na het overlijden van paus Johannes
Paulus II, moest Kasteel meehelpen bij
het verzegelen van persoonlijke vertrekken van de paus. Tevens was hij verantwoordelijk voor het organiseren van het
conclaaf. Thans voert hij als persoonlijk
commissaris verschillende werkzaamheden uit voor paus Franciscus.
Boerderij.
De derde Friese invloed is de fokstier
Friso Juwelier van de familie Hettinga
uit Cornjum, die in 1963 aan de veestapel van de pauselijke boerderij werd
toegevoegd. Bij het pauselijke zomerverblijf Castel Gandolfo, dertig kilometer buiten Rome, zijn tuinen en een
boerderij gelegen. De boerderij werd in
1930 gesticht door paus Pius XI, om de
betrokkenheid van de rooms-katholieke
kerk met de natuur en de boerenstand
tot uitdrukking te brengen.
In de jaren veertig, net na de Tweede Wereldoorlog, werd deze als een modelboerderij omschreven, met blauw betegelde
zindelijke stallen. De aanwezige bruingrijze Zwitserse en zwart-witte Nederlands
koeien hadden ieder een eigen naam en
plaats en werden elektrisch gemolken.
Vijftien jaar later bleek deze melkmachine niet gebruiksvriendelijk te zijn, want
hij werd al enkele jaren niet meer ge-
20141354_bulletin.indd 3
bruikt. De melkveestapel bestond toen
uit 36 zwartbonte koeien, die drie keer
daags met de hand werden gemolken.
Terwijl de voeraanvoer en de mestafvoer
wel mechanisch geschiedde. Het gehele
landbouwbedrijf van 58 hectare was zeer
gemengd, met fruitteelt, akkerbouw en
voerteelt. Een veelheid aan gewassen,
zoals appels, peren, perziken, kersen
en olijven in de fruitteelt, aardappels,
erwten, bonen en maïs als akkergewassen en gras, luzerne en snijmaïs als voedergewassen. De veestapel bestond naast
Amerikaans melkvee en uit Engelse
vleesrunderen, maar ook 800 leghorns
en 300 vleeskuikens.
Koetjes.
Rector Wim Bekkers bracht, als geestelijk
adviseur van de Noordbrabantse Christelijke Boerenbond (NCB) samen met een
groep jonge boeren in 1950 een bezoek
aan de boerderij op Castel Gandolfo. De
koetjes stonden er goed bij, zo oordeelden de jonge Brabantse boeren, maar hun familievaders
waren niet van de bovenste
plank. Een goede stier met
Fries bloed zou de veestapel
flink kunnen versterken.
Ruim tien jaar later kwam
mgr. Bekkers als bisschop
van Den Bosch, op audiëntie bij paus Johannes XXIII.
Tijdens het gesprek van de
beide boerenzonen werd dit
idee opnieuw ter sprake gebracht. Mgr. Bekkers scha-
kelde vervolgens het bestuur van de Katholiek Nederlandse Boeren- en Tuinders
Bond (KNBTB) in. Mede doordat een
Amerikaanse delegatie in 1951 een stier
aan de boerderij had geschonken, wilde
de KNBTB nu niet achterblijven. Gekozen werd voor de anderhalf jarige Friso
Juwelier van fokbedrijf van ABTB-voorzitter Acronius Hettinga.
Begin mei 1963 werd de stier op het Friese
fokbedrijf gezegend door bisschop Nierman van Groningen. Vervolgens bracht
zoon Theo de stier naar Hoorn, waarna
deze met ander vee werd vervoerd naar
Rome. Op 25 september 1963 bracht een
KNBTB-delegatie een bezoek aan Castel
Gandolfo en werd de stier door voorzitter
Gérard Mertens officieel aangeboden aan
de nieuwe paus Paulus VI.
3
Moderne loopstal.
Anno 2014 heeft Castel Gandolfo nog
steeds een zeer gevarieerd landbouwbedrijf. Akker- en tuinbouwgewassen worden in open grond en in de kas geteeld.
De gevarieerde fruitteelt is gehandhaafd
en aangevuld met bijenteelt. Ook de leghorns zorgen nog steeds voor de dagelijkse
eieren. Voor het melkveebedrijf is twintig
hectare grond beschikbaar. De stallen zijn
gemoderniseerd en vervangen door een
vrije loopstal met ligboxen. Vanwege het
warme klimaat is de stal alleen voorzien
van een overkapping zonder muren.
Het rundvee is volledig van het zwartbonte Friese ras, maar stamt de laatste jaren rechtstreeks af van Amerikaanse topstieren. In vergelijking met het melkvee
is er opvallend veel jongvee aanwezig.
De koeien krijgen een rantsoen van gerst
en gras, dat in ronde balen is opgeslagen. Dit wordt aangevuld met zetmeelrijk- en eiwitrijk krachtvoer.
Tweemaal daags worden de dertig melkkoeien in een zesstands doorloopmelkstal
gemolken en produceren per dag zo’n
zeshonderd liter melk. Een klein deel van
de melk wordt verwerkt tot yoghurt en
wordt samen met de overige gepasteuriseerde melk verkocht in de Annona, de
supermarkt van Vaticaanstad. Paus Franciscus en de Vaticaanse medewerkers kunnen dus voortdurend beschikken over een
eigen geteeld voedselpakket.
Nico van der Werf.
23-05-14 09:43
Bestuursleden en
medewerkers
4
Bestuursleden:
Voorzitter: Corrie van Eijden - de Bruyn
Hoornsterzwaag, tel. 0516 - 46 27 50
Secretaris: Sible Hettinga
Harlingen, tel. 0517 - 43 48 14
Penningmeester:Rein Wierdsma,
Sneek, tel. 0515 - 41 41 61
Externe contacten: Henk Nota
St. Nicolaasga, 0513 - 43 13 94
Lid: Nico van der Werf
Raerd, tel. 0566 - 60 12 81
Ontvangsten en uitgaven boekjaar 2013 / 2012
BATEN
Boekjaar 2013
2e secretaris: Piet Postma
Franeker, 0517 - 39 50 64
Boekjaar 2012
Donaties
5.970
Giften11.417
Maria van Sevenwouden
0
Diverse verkopen
1.136 --------
Sub-totaal18.523
LASTEN
6.226
28.826
14
147
-------36.213
Afschrijvingen op vaste activa
9.306
Kantoorkosten
2.426
Huisvestingskosten
3.908
--------
Sub-totaal
20.423
9.306
4.819
3.666
-------17.791
RESULTAAT(1.900)
18.422
Rentebaten: bij
271
Rentelasten: af
9.062
--------
EXPLOITATIETESULTAAT
(10.691)
305
10.593
--------8.134
Hierboven een beknopt overzicht van het financiële overzicht van het boekjaar 2013. Voor
geïnteresseerden ligt het volledige rapport ter inzage.
Wij zijn onze donateurs en schenkers zeer dankbaar hiervoor. Uiteraard rekenen wij ook voor
2014 weer op uw financiële steun. Het blijft hard nodig.
Maak uw bijdrage over op de bankrekening bij de Rabobank nr.NL29 RABO 0143
1780 32 t.n.v. Archief- en Documentatiecentrum voor r.k. Friesland te Bolsward. Gaarne voor 1 juli 2013.
Testamentair kunt u aan ons denken. Over door ons ontvangen schenkingen, erfstellingen en legaten zijn wij geen schenking- of successierecht verschuldigd daar onze stichting een ANBI erkende stichting is en geregistreerd staat onder nummer 810257944. Let
wel, u dient daarbij de juiste tenaamstelling te vermelden.
20141354_bulletin.indd 4
2e penningmeester: Rein de Wolff
Jirnsum, tel. 0566 - 60 13 90
Medewerkers:
Thea Elsinga - van der Zee, Harlingen
Peter Siemensma, Bolsward
Wietze Teernstra, Bolsward
Ago en Minke van der Werf - van der
Meulen, Franeker
Wietze Ypma, Franeker
Adresgegevens en
bezoektijden:
Het ADRKF is in principe iedere
woensdag van 9.00 – 16.00 uur toegankelijk voor bezoekers. Maar het is
verstandig om vooraf even telefonisch
of via e-mail contact met ons op te
nemen. Dit om teleurstellingen te
voorkomen.
Het bezoek- en correspondentieadres luidt:
Stichting Archief- en Documentatiecentrum voor R.K. Friesland.
Grote Dijlakker 12
8701 KV Bolsward
Telefoon: 0515 - 33 68 04
E-mail: [email protected]
Internet: www.archiefrkfriesland.nl
23-05-14 09:43

Download Report