De Tijd - Bart Staes

8
DE TIJD VRIJDAG 23 MEI 2014
DE TIJD VRIJDAG 23 MEI 2014
9
Politiek & Economie
Politiek & Economie
Ska Keller ontpopte zich tot ‘revelatie’ van de Europese groenen.
De mogelijkheid
blijft bestaan dat
landen klaarstaan
met belastinggeld
om banken te redden.
LIJSTTREKKER ECOLO
PHILIPPE LAMBERTS
schap is steeds dezelfde, of die nu
komt van het boegbeeld Ska keller,
van Lamberts of van de Vlaamse
lijsttrekker Bart Staes.
De 32-jarige Duitse Franziska Keller maakte de voorbije weken furore
als Europese Spitzenkandidatin van
de groenen. De voormalige punkster en andersglobaliste ontpopte
zich als een zachtaardige en tegelijk
gedreven politica in de debatten
met de drie grijze zestigers en kandidaat-voorzitters van de Europese
Commissie: Jean-Claude Juncker,
Martin Schulz en Guy Verhofstadt.
‘Ska’ gaat in Europese kringen over
de tongen als ‘een revelatie’.
‘Geen kritiek zonder oplossing’,
is ook de drijfveer van Bart Staes.
In zijn campagneboekje ‘Europa
wordt wakker!’ zette Staes zijn alternatief voor een neoliberaal Europa
op schrift: een ‘ander’ Europa via een
‘green new deal’: investeringen in
een koolstofarme economie, een
sociale agenda en duurzame jobs.
Die thema’s slaan aan bij de andere partijen. ‘Maar wat doen socialistische leiders in Europa zoals François
Hollande in Frankrijk en Matteo Renzi in Italië eraan?’, foetert Lamberts.
‘Als zij socialist zijn, stel ik me vragen
over wat links is.’ Volgens Lamberts is
de wetgeving niet sluitend. ‘De mogelijkheid blijft bestaan dat landen
klaarstaan met belastinggeld om
banken, zoals BNP Paribas, te redden’.
Ook een ander programmapunt
vindt gretig aantrek bij de meer traditionele partijen: het wantrouwen
tegen het handels- en investeringsakkoord met de VS, de ‘economische
NAVO of TTIP’, die de Belg Karel De
Gucht namens de EU onderhandelt.
ADVERTENTIE
Polen is de grootste exporteur
van appels ter wereld. Maar de
Poolse appelboeren zijn bang.
Rusland dreigt met sancties
wegens de steun aan Oekraïne.
ERIK ZIaRCZYK
EKKE OVERBEEK,
ONZE CORRESPONDENT IN POLEN
directe betrokkenheid van onze regering in Oekraïne is gevaarlijk voor
onze zaken’, zegt een exporteur die
liever niet met naam wordt genoemd. ‘Er is één meneer in Rusland
die bepaalt welke appels het land
binnenkomen. En die meneer heeft
maar één baas: Vladimir Poetin.’
Niet alleen Poolse appelproducenten maken zich zorgen. Varkensboeren zagen de prijs van hun varkens dit jaar kelderen nadat Rusland
en Wit-Rusland Poolse varkens in de
ban hadden gedaan. ‘De Russen willen onze politici laten voelen dat ze
hun neus niet in Oekraïense zaken
moeten steken.’ De enige manier om
Rusland het hoofd te bieden is solidariteit, meent boer Wierzejski. ‘Samen staan Europese landen sterk.
Afzonderlijk breekt Poetin ze een
voor een.’
De aanval vond plaats bij zonsopgang nabij het dorp Blahodatne,
zo’n 30 kilometer ten zuidoosten
van Donetsk. Zwaarbewapende militanten vielen er een controlepost
van het Oekraïense leger aan. Volgens ooggetuigen zaten ze in een
vrachtwagen die door de soldaten
werd doorgelaten. Zodra ze voorbij
de wegversperring waren, openden
de aanvallers het vuur met machinegeweren en raketten. Bij de aanval
kwamen zeker 13 soldaten om. Meer
dan 30 anderen raakten gewond,
van wie sommigen ernstig.
Het bloedbad is een zware klap
voor het regime in Kiev. Dat probeert al enkele weken met wisselend
succes een einde te maken aan de
revolte in het oosten van het land,
waar pro-Russische groepen een
eigen ‘volksrepubliek’ hebben uitgeroepen. De aanval werd opgeëist
door een lokale rebellengroep die
zei te strijden tegen het ‘fascistische
Oekraïense leger’.
Volgens de autoriteiten in Kiev
was de timing van de aanval - drie
dagen voor de presidentsverkiezingen van zondag - geen toeval. Ze
waarschuwden voor een escalatie
van het geweld in de komende dagen. ‘Het is duidelijk hun bedoeling
de stembusgang te verstoren’, zei
Andriy Parubiy, een veiligheidsfunctionaris, over de pro-Russische militanten.
De presidentsverkiezingen zijn
cruciaal om een einde te maken aan
de chaos in Oekraïne. Het land is in
de greep van onrust sinds toenmalig
president Viktor Janoekovitsj eind
vorig jaar een associatieakkoord
met de EU afwees en toenadering
zocht tot Rusland. Na wekenlange
protesten moest Janoekovitsj eind
februari baan ruimen voor een prowesters regime.
Dat was tegen het zere been van
Moskou, dat de machtswisseling in
Kiev weigerde te aanvaarden. President Vladimir Poetin herhaalde
deze week nog maar eens dat Janoekovitsj volgens hem nog altijd de
legitieme president van Oekraïne is.
‘En het is volgens de grondwet niet
mogelijk om verkiezingen te organiseren wanneer de president nog in
functie is’, zei hij stellig.
Het overgangsbewind van zijn
kant hoopt dat de Oekraïners zondag massaal naar de stembus trekken om duidelijk te maken dat ze
achter de prowesterse koers staan.
Volgens een peiling kan de opkomst
oplopen tot 70 à 80 procent, wat beduidend hoger is dan bij recente
verkiezingen. Vooral in het westen,
dat meer naar Europa is gericht, zou
de opkomst hoog liggen.
Een hoge opkomst is goed
nieuws voor de grote favoriet, Petro
Porosjenko. De zakenman staat
volgens de jongste peilingen afgetekend aan de leiding met 47 procent. Daarmee flirt hij met de 50
procent die nodig is om meteen in
de eerste ronde te winnen. Lukt dat
niet, dan volgt op 15 juni een tweede
ronde waarbij de beste twee kandidaten het tegen elkaar opnemen.
Porosjenko vreest dat zo’n tweede ronde nefast is voor de stabiliteit.
Volgens hem zullen de pro-Russische militanten in afwachting de
boel saboteren door het geweld aan
te wakkeren. ‘Laat ons een kat een
kat noemen’, zei Porosjenko on-
langs. ‘Als de verkiezingen niet eindigen in de eerste ronde, is het goed
mogelijk dat de tweede ronde niet
eens plaatsvindt.’
Wie het op 15 juni eventueel
tegen Porosjenko opneemt, is niet
duidelijk. De grootste kanshebbers
zijn de veelbesproken ex-premier
Joelia Timosjenko en Sergej Tigipko,
een gewezen bankier en minister
van Economie. Beiden halen volgens
de jongste peiling iets meer dan
10 procent en moeten in een tweede
ronde dus ongetwijfeld de duimen
leggen voor Porosjenko.
Blijft de vraag of Moskou zich inschikkelijker zal opstellen zodra
het nieuwe regime is aangetreden.
Poetin blijft het naar eigen zeggen
moeilijk hebben met de militaire acties tegen de pro-Russische milities
in het oosten van Oekraïne. Zelf zei
de Russische president het goede
voorbeeld te geven door deze week
zijn leger de opdracht te geven zich
terug te trekken van de grens met
Oekraïne. De NAVO benadrukte
gisteren echter dat nog steeds een
aanzienlijke troepenmacht is achtergebleven in het gebied.
Twee derde van de Poolse appels wordt geëxporteerd naar Rusland.
MIDDEN-OOSTEN
MIDDEN-OOSTEN
CONGO
EUROPA
FR ANKRIJK
Rusland en China
vetoën onderzoek
Strafhof in Syrië
Presidentieel
vacuüm dreigt
in Libanon
Migratie naar
Verenigd Koninkrijk
neemt fors toe
Rusland en China hebben gisteren
in de VN-Veiligheidsraad een onderzoek van het Internationaal Strafhof
(ICC) naar Syrische oorlogsmisdaden geblokkeerd. Het is al het vierde
veto van beide landen sinds het begin van de burgeroorlog in Syrië.
Moskou is een bondgenoot van de
Syrische president Bashar al-Assad.
Tientallen landen hadden aangedrongen op een ICC-onderzoek.
Syrië is niet aangesloten bij het
Haagse hof. Daarom kan zo’n onderzoek alleen als de VN-Veiligheidsraad daartoe de opdracht geeft.
Ook bij de vijfde poging is het Libanese parlement er niet in geslaagd
een nieuwe president te kiezen. Dat
moet bij wet een maronitische
christen zijn, terwijl soennieten altijd de premier leveren en sjiieten de
parlementsvoorzitter. Door de burgeroorlog in het naburige Syrië staat
de relatie tussen beide islamitische
kampen op scherp. Het door de sjiitische Hezbollah aangevoerde blok
boycotte gisteren de stemming.
Daardoor dreigt nu een vacuüm.
Het ambt van huidig president
Michel Suleiman loopt zondag af.
Het aantal buitenlanders die in het
Verenigd Koninkrijk wonen, is vorig
jaar met 212.000 toegenomen. In
2012 bedroeg die toename nog
177.000. Het migratiesaldo ligt daarmee twee keer zo hoog als het streefgetal van de Conservatieve premier
David Cameron. De cijfers die gisteren bekendraakten, zijn koren op de
molen van de eurosceptische partij
UKIP, die de Britse grenzen wil sluiten voor migranten. Vooral de immigratie uit EU-lidstaten is toegenomen, met name uit Polen, Spanje,
Portugal, Italië en Griekenland.
Hulpverleners bergen de slachtoﬀers van de aanval in Oost-Oekraïne. © AFP
IN DE HOOFDROL
Petro
Porosjenko
Joelia
Timosjenko
Sergej
Tigipko
De chocoladekoning
De Oranjerevolutionair
De man van het oosten
Petro Porosjenko
geldt als een
van de weinige
oligarchen die
niet tot de kliek
rond ex-president
Viktor Janoekovitsj behoren. De
48-jarige zakenman is eigenaar
van de snoepgoedproducent
Roshen, wat hem de bijnaam
‘chocoladekoning’ en een fortuin
van 1 miljard dollar opleverde.
Porosjenko bezit voorts een
eigen televisiezender. Hij bouwde ook politieke ervaring op,
onder meer als minister van Buitenlandse Zaken en Economie.
Met haar opvallende vlecht was Joelia Timosjenko het
boegbeeld van de
Oranjerevolutie van
2004. Die revolutie
draaide echter uit op een ontgoocheling door het voortdurende gesteggel tussen de ‘revolutionairen’ van het eerste uur. In
2010 verloor ze de verkiezingen
van Viktor Janoekovitsj en even
later werd ze veroordeeld wegens machtsmisbruik. Begin dit
jaar kwam de 53-jarige Timosjenko vrij, maar ze vond haar plaats
niet meer in de politiek.
Sergej Tigipko is
een bankier die
ruime politieke
ervaring opbouwde. Hij was onder
meer minister van
Economie. In een niet zo ver
verleden was hij een vertrouweling van de verdreven president
Viktor Janoekovitsj. De 54-jarige
Tigipko is vooral populair in
het pro-Russische oosten. Hij is
kritisch voor het interim-bewind
in Kiev, dat volgens hem onvoldoende deed om het vertrouwen te winnen van de morrende
bevolking in het oosten.
Emmanuel de Merode, de Belgische directeur van het Congolese
nationale park Virunga, is weer
aan het werk. De 43-jarige adellijke telg werd vorige maand
neergeschoten in de onrustige
provincie Noord-Kivu.
‘We kunnen ieder moment te horen
krijgen dat onze appels Rusland niet
meer binnen mogen’, zegt Jolanta
Kazimierska in een fonkelnieuw
voedsellaboratorium van een appelcoöperatie bij Grójec, even ten zuiden van de Poolse hoofdstad
Warschau. Miljoenen aan Europese
steun zijn hier de afgelopen tien jaar
besteed aan de opwaardering van
de appelteelt. De oude fruitbomen
met uien en aardappelen ertussen
zijn verdwenen. Het landschap
wordt bepaald door rijen boompjes,
die als wijnranken leunen op gespannen kabels. De productie en de
kwaliteit zijn omhooggeschoten.
Maar onlangs stuurde Moskou
een brief naar Warschau waarin de
‘bezorgdheid’ werd geuit dat Poolse
appels niet voldoen aan de normen
van de Russische Federatie. Een
schot voor de boeg, weet Kazimierska. ‘We zijn zeer ongerust, want we
horen steeds vaker dat Rusland de
import van Poolse appels wil stopzetten.’ De onrust is begrijpelijk:
ongeveer twee derde van de Poolse
appelexport gaat naar Rusland.
Polen ziet een onafhankelijk en
democratisch Oekraïne als een
garantie voor zijn eigen veiligheid.
In Europa is Warschau een voorvechter van de Amerikaanse aanpak:
sancties die het Kremlin voelt. De
Baltische landen steunen Warschau
in stilte. Hun export van zuivel en
varkensvlees werd de afgelopen
maanden getroffen door een Russische importstop. Litouwse vervoerders kwamen enige tijd Rusland
nauwelijks in wegens verscherpte
grenscontroles.
De appelboeren buiten Warschau zien de politiek van de Poolse
regering met lede ogen aan. ‘De
De Russen willen
onze politici laten
voelen dat ze hun neus
niet in Oekraïense
zaken moeten steken.
POOLSE BOER
Dat is ook de boodschap van
Polen aan Europa, blijkt tijdens de
campagne voor de Europese verkiezingen, waarin de Oekraïense crisis
een belangrijk thema is. ‘Er moet
een Europees leger komen’, zegt
Marcin Swiecicki, ex-burgemeester
van Warschau, die campagne voert
bij de universiteit. Zijn boodschap
aan de kiezers is duidelijk: ‘Meer
Europa.’ Ryszard Kalisz van de linksliberale partij Europa Plus denkt er
net zo over: ‘Er moet bijvoorbeeld
een Europese energiepolitiek komen. Europa moet solidair zijn.’
De Poolse appelboeren wachten
die Europese solidariteit liever
niet af. ‘We moeten differentiëren,
nieuwe markten aanboren, zoals de
Arabische landen en China. Want
Rusland is in sneltempo bezig zijn
eigen productie weer op te bouwen.’
© BELGA
LIJSTTREKKER GROEN
BART STAES
Het controversieelste element
in de onderhandelingen over
het vrijhandelsakkoord met
de Verenigde Staten is de
geschillenprocedure ISDS.
Zo’n dispuutmechanisme zit
standaard in veel bilaterale of
internationale akkoorden. ISDS
laat bedrijven toe schadeclaims in te dienen als hun belangen geschaad worden door
de wetgeving van het betrokken land. Die schadeclaims
worden behandeld door ad
hoc tribunalen, buiten de
gewone rechtssystemen om.
De groenen en heelwat ngo’s
zijn bezorgd dat een zo belangrijk akkoord tussen de EU
en de VS het aantal schadeclaims fors zal doen toenemen. En dat dat rechtstreeks
en onrechtstreeks de EU-normen inzake milieu of voedselveiligheid onderuithaalt.
Wegens die kritiek zette
eurocommissaris voor Handel
Karel De Gucht een raadpleging op over de geschillenprocedure. Bart Staes wilde
via een parlementaire vraag
weten waarom daarbij niet
gevraagd wordt of het mechanisme in of uit het akkoord
met de VS moet blijven. Na
lang aandringen kwam er gisteren een antwoord: het verdict valt pas volgende week.
Na de verkiezingen dus.
Op drie dagen van de Oekraïense
presidentsverkiezingen is gisteren de vlam in de pan geslagen.
Bij een aanval door pro-Russische activisten kwamen zeker 13
regeringssoldaten om het leven.
© RTR
Het zijn de
multinationals zoals
Monsanto die de voordelen zullen plukken
van het vrijhandelsakkoord met de VS.
SCHADECLAIMS
ANGEL VAN
AKKOORD
© AFP
‘Tussen de drie traditionele partijen
die opteren voor het Europa van gisteren en de euroseptici, die Europa
willen opdoeken, is er maar één proEuropees alternatief: de groenen’,
grapt Ecolo-kopman Philippe Lamberts. ‘Maar onze boodschap is er
wel een van radicaal realisme.’
Dat radicaal realisme maakte
Lamberts de voorbije vijf jaar tot ‘de
meest gehate man van de Londense
City’. Hij smokkelde een beperking
van de bonussen van bankiers in
de Europese bankenwetgeving. Bij
het sleutelen aan cruciale financiële
wetgeving kregen de Europese groenen zo een dikke vinger in de pap.
In het ontslagnemend Europees
Parlement waren de groenen de
vierde grootste fractie, na de christendemocraten, de socialisten en de
liberalen. Na de Europese verkiezingen dreigen de groenen ook nog
voorbijgestoken te worden door
GUE, dat voor het grootste deel extreemlinkse eurosceptici herbergt.
Ook aan de rechterzijde komt er een
zwaar eurosceptisch blok. Dat betekent dat de pro-Europese partijen
de groenen nog méér nodig zullen
hebben dan vandaag.
Anders dan de grotere, traditionele partijen vormen de Europese
groenen een hecht blok. De bood-
© EPA
KRIS VAN HAVER
De liberale eurocommissaris verweet de groenen in recente interviews, onder meer in De Tijd, leugens te verspreiden over dit akkoord. ‘Klopt niet’, reageert Staes.
Hij doet de uitspraken van De Gucht
af als een ‘propagandaslag’.
DegroenenstorenzichaanhetgebrekaantransparantieoverhettransAtlantischoverleg.’Hetvergtbijnadetectivewerk om te weten wat er besproken wordt’, zegt Staes. ‘Vorige
week nog weigerden de 28 lidstaten
het mandaat voor de onderhandelingen openbaar te maken. Ook in het
parlement stemden de drie traditionelefractieseerderalamendementen
voor meer transparantie weg.’
Het akkoord met de VS wil vooral
de niet-tarifaire handelsbarrières
tussen de EU en de VS slopen: de
normen en standaarden die het
moeilijk maken om op elkaars
markt te komen. ‘Eigenlijk worden
de VS zo de 29ste lidstaat van Europa’, zegt Lamberts. ‘En wie wint? Die
met de laagste standaard.’
Volgens Staes is de Amerikaanse
druk op de Europese milieu- en
voedselnormen al bezig. ‘Toen een
nieuw voorstel gelanceerd werd
voor de behandeling van vlees met
melkzuur, werd expliciet gewaarschuwd dat een te strenge Europese
wetgeving zou kunnen leiden tot
een handelsoorlog met de VS.’
De groenen hebben ook kritiek
op de te optimistische scenario’s
over de voordelen die de Commissie
vooropstelt: 500 euro per gezin over
meer dan tien jaar. ‘Het zijn de multinationals zoals Monsanto die de
voordelen zullen plukken. Wij zijn
tegen de Monsanto-diplomatie’,
zegt Staes. En hij waarschuwt: ‘We
hebben het antipiraterijverdrag
Acta ook weggestemd.’
Poolse appelboeren
vrezen voor
Russische wraakacties
© RTR
De groenen houden de sleutels
van het volgende
Europees Parlement in handen.
Het akkoord met
de VS, dat eurocommissaris Karel De Gucht onderhandelt, is ‘hun’ kop van Jut:
‘pure Monsanto-diplomatie’.
Bloedbad zet Oekraïne onder
hoogspanning voor verkiezingen
© RTR
Groenen krijgen sleutelrol in Europees Parlement
10 miljard
De strijd tegen de ﬁscale fraude
heeft de Franse staatskas vorig
jaar 10 miljard euro opgeleverd,
1 miljard euro meer dan in 2012.
Minister van Financiën Michel
Sapin rekent ook dit jaar op
extra inkomsten. Sinds januari
meldden zich al 23.000 spijtoptanten, die gemiddeld
900.000 euro op een buitenlandse rekening hebben staan.
AZIË
Noord- en ZuidKorea bestoken
elkaar andermaal
Noord- en Zuid-Korea hebben elkaar gisteren met artillerie bestookt
vlak bij de zeegrens tussen beide
landen. De Noord-Koreaanse marine vuurde zeker één projectiel af
dat dicht bij een Zuid-Koreaans
patrouilleschip terechtkwam. Dat
vuurde daarna terug. De Korea’s
vochten van 1950 tot 1953 een bloedige oorlog uit. Sindsdien geldt een
ongemakkelijk staakt-het-vuren. Af
en toe zijn er incidenten. Zo beschoot Noord-Koreaanse artillerie in
2010 het Zuid-Koreaanse eiland
Yeonpyeong.

Download Report