Download pdf - Teylingen

Analyse verkiezingen
Gemeenteraad Teylingen 2014
en historisch perspectief
D66 in Teylingen
Op verzoek van bestuur D66 Teylingen
Versie 1: 8 mei 2014
Versie 2: 13 mei 2014
Versie 3: 28 mei 2014
Auteur: A. van der Lee
Gegevens mogen worden overgenomen, mits met bronvermelding.
Verveelvoudiging voor eigen of intern gebruik is toegestaan.
Onderzoeksopzet is met toestemming ontleend aan het rapport “Analyse verkiezingen
en gebiedscommissies 2014” van het bureau Onderzoek en Business Intelligence (OBI)
in opdracht van de gemeente Rotterdam d.d. april 2014 (projectnr. 4133).
2
Samenvatting en conclusies
4
1. Inleiding
5
2. Verkiezingsuitslag Teylingen 2014
6
2.1 Uitslag
2.2 Uitslagen per stemlokaal
2.3 Personele verschuivingen in de raad en voorkeursstemmen
2.4 Verschil tussen 2010 en 2014
2.5 Zetelverdeling in historisch perspectief
3. Opkomst
3.1 Algemeen
3.2 Opkomst per stemlokaal
3.3 Opkomst in 2010 en 2014
4. Uitslagen per partij
4.1 VVD
4.2 CDA
4.3 D66
4.4 PvdA
4.5 TriLokaal
4.6 CU
5. D66 bij de verkiezingen in Teylingen
5.1 Algemeen
5.2 Verkiezingen 2005
5.3 Verkiezingen 2010
5.4 Verkiezingen 2014
5.5 Conclusies
6
7
8
9
11
12
12
12
13
14
14
15
16
17
18
19
20
20
20
21
23
26
3
Samenvatting en conclusies
Algemeen
Deze analyse bevat alleen feitelijkheden en geen conclusies. In overleg met de leden van D66 is
besloten om de duiding van de resultaten aan de lezer over te laten.
Gemeenteraadsverkiezingen
De VVD verloor 3 van de 9 zetels, het CDA en D66 wonnen elk 1 zetel en TriLokaal won er zelfs 2.
Uiteindelijk bleef de VVD de grootste partij, maar het verschil in stemmen met het CDA bedroeg
slechts 162.
In totaal zijn 27.506 inwoners van de gemeente Teylingen opgeroepen om te gaan stemmen.
Uiteindelijk hebben 15.253 mensen op geldige wijze hun stem uitgebracht. Dat is een
opkomstpercentage van 55,9%. In 2010 was de opkomst 56,5% en in 2005 was dat 39,3%. In
vergelijking met 2010 is het opkomstpercentage dus zeer licht gedaald. Overigens is het
opkomstpercentage in Teylingen hoger dan het landelijk gemiddelde (in 2014 was dat 53,8% en in
2010 was dit 53,9%). Het lage opkomstpercentage in 2005 moet verklaard worden door het feit dat dit
tussentijdse verkiezingen waren als gevolg van het ontstaan van de gemeente Teylingen per 1 januari
2006.
Tijdens de verkiezingen van 2014 werd voor het eerst bij gemeenteraadsverkiezingen in Teylingen
een mobiel stembureau ingezet. Daar werd door bijna 500 mensen gebruik van gemaakt. Het mobiele
stembureau stond ’s ochtend in Warmond, en ’s middags en ’s avonds in Voorhout.
De VVD was in Sassenheim de grootste, hoewel het een nek-aan-nek race was met het CDA. In
Voorhout was de winst wel duidelijk voor de VVD, terwijl in Warmond D66 de grootste partij was. In
het mobiele stembureau was het CDA de grootste partij.
Van de 25 zittende raadsleden hadden er zich 22 opnieuw verkiesbaar gesteld. 15 van hen zijn
opnieuw gekozen als raadslid. Van de 4 zittende wethouders hadden er 2 zich verkiesbaar gesteld, zij
het niet op een verkiesbare plaats. Beide wethouders kregen echter door de kiezers via
voorkeursstemmen een zetel toebedeeld.
D66 in de gemeenteraadsverkiezingen
In de afgelopen verkiezingen heeft D66 4,22 procentpunt winst geboekt ten opzichte van de
verkiezingen in 2010. Procentueel gezien was de winst in Warmond het grootste, maar omdat daar al
veel D66 kiezers zijn, is de geïndexeerde winst in Sassenheim het grootst, op de voet gevolgd door
Voorhout. Kortweg gezegd zit er in Sassenheim en Voorhout meer potentie om nog meer kiezers te
trekken dan in Warmond. In Warmond zit wel de grootste D66-aanhang, hetgeen vanuit historisch
perspectief altijd al zo is geweest.
Op de kandidatenlijst staat geen kandidaat uit Sassenheim. Het verdient aanbeveling om (actief) op
zoek te gaan naar een kandidaat uit Sassenheim om op die wijze in Sassenheim meer stemmen naar
D66 toe te halen.
Verder is aan te bevelen dat de huidige verhouding tussen mannen en vrouwen op de lijst wordt
gehandhaafd of misschien nog wat evenwichtiger gemaakt wordt. In dat verband en hetgeen
hierboven is vermeld, is een zoektocht naar een vrouwelijke kandidaat in Sassenheim wellicht nog de
meest effectieve manier om deze twee doelstellingen te verwezenlijken.
4
1. Inleiding
Op 19 maart 2014 vonden in de gemeente Teylingen, net als in de meeste andere gemeenten in
Nederland, gemeenteraadsverkiezingen plaats. Voor inwoners van Teylingen was het na 30
november 2005 (als gevolg van de fusie van de gemeenten Sassenheim, Voorhout en Warmond) en 3
maart 2010, de derde keer dat ze voor een nieuwe gemeenteraad konden stemmen.
In deze analyse worden de belangrijkste resultaten van deze verkiezingen voor Teylingen op een rijtje
gezet, vergeleken met de resultaten van 2005 en 2010. Te beginnen met Hoofdstuk 2, met de
uitslagen voor Teylingen in 2014 en de vergelijking met 2010 en 2005. In Hoofdstuk 3 wordt de
opkomst en de verandering in opkomst besproken.
In Hoofdstuk 4 wordt de verkiezingsuitslag geanalyseerd. Daarbij worden de vaste stemlokalen (het
mobiele stembureau wordt buiten beschouwing gelaten) als analyse-eenheid gebruikt.
Tevens zal in Hoofdstuk 5 gekeken worden naar hoe D66 het de afgelopen jaren heeft gedaan en zal
dieper worden ingegaan op de vraag hoe de Teylingse bevolking heeft gestemd op D66.
5
2. Verkiezingsuitslag Teylingen 2014
2.1 Uitslag
De VVD verloor 3 van de 9 zetels, het CDA en D66 wonnen elk 1 zetel en TriLokaal won er zelfs 2.
Uiteindelijk bleef de VVD de grootste partij, maar het verschil in stemmen met het CDA bedroeg
slechts 162.
.
Aantal stemmen
Percentage
Zetels
Aantal stemmen
Percentage
Zetels
Aantal stemmen
Percentage
Zetels
2014
Partijnaam
2010
Lijstnr.
2005
1
2
3
4
5
6
VVD
CDA
D66
PvdA
TriLokaal
CU
2.683
2.998
583
1.990
1.480
363
26,57%
29,69%
5,77%
19,71%
14,66%
3,60%
7
7
1
5
3
--
4.819
3.119
2.289
2.141
1.365
546
31,62%
20,46%
15,02%
14,05%
8,96%
3,58%
9
5
4
3
2
1
3.672
3.510
2.934
1.842
2.523
772
24,07%
23,01%
19,24%
12,08%
16,54%
5,06%
6
6
5
3
4
1
Overig
Totaal
963
6,32%
1
10.097 100,00% 23 15.242 100,00% 25 15.253 100,00% 25
Kiesdeler 439,00
609,68
610,12
Alle 6 de deelnemende partijen behaalden voldoende stemmen om zelfstandig met tenminste 1 zetel
in de gemeenteraad te komen. De lijstencombinatie tussen het CDA en de CU heeft geen invloed
gehad op de uiteindelijke zetelverdeling.
De coalitie van 2010 en 2014 (VVD, CDA en D66) behaalde in 2014 iets minder stemmen dan in 2010
en verloor 1 zetel. Waren dat in 2010 nog 10.227 stemmen (67,1% van de totale stemmen, goed voor
in totaal 18 zetels), in 2014 behaalden de drie partijen gezamenlijk 10.116 stemmen (66,3% van de
totale stemmen, 17 zetels). Dat verlies mag volledig op het conto van de VVD worden geschreven,
CDA en D66 behaalden in 2014 immers winst ten opzichte van 2010, terwijl de VVD fors moest
inleveren.
6
2.2. Uitslagen per stemlokaal
De inwoners van Teylingen konden in 16 verschillende stemlokalen hun stem uitbrengen. Daarvan
waren 15 lokalen op een vaste plek (6 in zowel Sassenheim als Voorhout, 3 in Warmond). Teylingen
zette tijdens de verkiezingen 1 mobiel stemlokaal in dat ’s ochtends in Warmond en ’s middags en ’s
avonds in Voorhout was te vinden. Onderstaand een overzicht van de stemmen die per stemlokaal
door de partijen zijn behaald.
Stemlokaal
1 Julianakerk
2 Gemeentekantoor Teylingen
3 Openb. Basisschool Het Bolwerk""
4 RK Basisschool De Springplank""
5 Zorggroep Marente loc. Bernardus
6 P.C. Basisschool De Rank""
9 Soc. Cult. Centrum Het Trefpunt""
10 Sporthal De Geest""
12 De Kaagsociëteit
14 Bestuurscentrum Teylingen
15 De Roef (bij St. Bartholomeuskerk)
16 Jeugdcentrum De Spelewey""
17 Jongerencentrum @hok
18 RK Basisschool Emmaus""
19 Cluster Hoogh Teylingen""
20 Mobiel stembureau
Totaal
Pl.
S
S
S
S
S
S
W
W
W
V
V
V
V
V
V
VVD
184
424
336
181
213
237
231
251
9
317
204
189
160
336
305
95
3.672
CDA
258
372
343
191
227
140
263
214
73
224
314
232
126
219
166
148
3.510
D66
149
233
170
146
139
177
324
352
15
268
172
162
65
219
229
114
2.934
PvdA TriLokaal
147
212
165
234
143
292
147
220
170
260
115
245
117
84
155
128
4
10
132
193
119
137
128
146
25
49
103
148
112
116
60
49
1.842
2.523
CU Totaal
48
998
45
1.473
63
1.347
34
919
59
1.068
44
958
16
1.035
29
1.129
2
113
92
1.226
67
1.013
69
926
21
446
92
1.117
60
988
31
497
772
15.253
De VVD was bij 5 stemlokalen de grootste, het CDA in 6. TriLokaal was bij 3 stemlokalen de grootste
en D66 bij 2 stemlokalen. Ondanks dat het CDA bij meer stemlokalen de grootste partij was, heeft de
VVD in totaal meer stemmen behaald. Het verschil werd voor de VVD vooral in Voorhout behaald,
zoals uit onderstaande tabel per plaats blijkt.
Plaats
Sassenheim
Voorhout
Warmond
Mobiel stembureau
Totaal
VVD
1.575
1.511
491
95
3.672
CDA
1.531
1.281
550
148
3.510
D66
1.014
1.115
691
114
2.934
PvdA TriLokaal
887
1.463
619
789
276
222
60
49
1.842
2.523
CU Totaal
293
6.763
401
5.716
47
2.277
31
497
772
15.253
In Sassenheim was het een nek-aan-nek race tussen de VVD en het CDA, met TriLokaal als derde.
Vooral in Voorhout heeft de VVD behoorlijk meer stemmen dan het CDA gehaald. D66 was in
Warmond met enige afstand de grootste partij.
7
Bovenstaande twee tabellen zien er, wanneer je dit vertaalt naar percentages, als volgt uit:
Stemdistrict
1 Julianakerk
2 Gemeentekantoor Teylingen
3 Openb. Basisschool Het Bolwerk""
4 RK Basisschool De Springplank""
5 Zorggroep Marente loc. Bernardus
6 P.C. Basisschool De Rank""
9 Soc. Cult. Centrum Het Trefpunt""
10 Sporthal De Geest""
12 De Kaagsociëteit
14 Bestuurscentrum Teylingen
15 De Roef (bij St. Bartholomeuskerk)
16 Jeugdcentrum De Spelewey""
17 Jongerencentrum @hok
18 RK Basisschool Emmaus""
19 Cluster Hoogh Teylingen""
20 Mobiel stembureau
Totaal
Plaats
Sassenheim
Voorhout
Warmond
Mobiel stembureau
Totaal
Pl.
S
S
S
S
S
S
W
W
W
V
V
V
V
V
V
VVD
18,44%
28,78%
24,94%
19,70%
19,94%
24,74%
22,32%
22,23%
7,96%
25,86%
20,14%
20,41%
35,87%
30,08%
30,87%
19,11%
24,07%
CDA
25,85%
25,25%
25,46%
20,78%
21,25%
14,61%
25,41%
18,95%
64,60%
18,27%
31,00%
25,05%
28,25%
19,61%
16,80%
29,78%
23,01%
D66
14,93%
15,82%
12,62%
15,89%
13,01%
18,48%
31,30%
31,18%
13,27%
21,86%
16,98%
17,49%
14,57%
19,61%
23,18%
22,94%
19,24%
PvdA TriLokaal
14,73% 21,24%
11,20% 15,89%
10,62% 21,68%
16,00% 23,94%
15,92% 24,34%
12,00% 25,57%
11,30%
8,12%
13,73% 11,34%
3,54%
8,85%
10,77% 15,74%
11,75% 13,52%
13,82% 15,77%
5,61% 10,99%
9,22% 13,25%
11,34% 11,74%
12,07%
9,86%
12,08% 16,54%
CU
4,81%
3,05%
4,68%
3,70%
5,52%
4,59%
1,55%
2,57%
1,77%
7,50%
6,61%
7,45%
4,71%
8,24%
6,07%
6,24%
5,06%
Totaal
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
VVD
23,29%
26,43%
21,56%
19,11%
24,07%
CDA
22,64%
22,41%
24,15%
29,78%
23,01%
D66
14,99%
19,51%
30,35%
22,94%
19,24%
PvdA TriLokaal
13,12% 21,63%
10,83% 13,80%
12,12%
9,75%
12,07%
9,86%
12,08% 16,54%
CU
4,33%
7,02%
2,06%
6,24%
5,06%
Totaal
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
2.3 Personele verschuivingen in de raad en voorkeursstemmen
Van de 25 zittende raadsleden hadden er zich 22 opnieuw verkiesbaar gesteld. 15 van hen zijn
opnieuw gekozen als raadslid. Van de 4 zittende wethouders hadden er 2 zich verkiesbaar gesteld, zij
het niet op een verkiesbare plaats. Beide wethouders kregen echter door de kiezers via
voorkeursstemmen een zetel toebedeeld.
2 kandidaten (de genoemde wethouders) zijn met voorkeursstemmen alsnog in de raad gekomen: zij
hebben minimaal een kwart van de kiesdeler gehaald, en hadden het anders vanwege hun te lage
plaats op de kandidatenlijst niet gehaald. De kiesdeler bedroeg (15.253 / 25 =) 610, waardoor het
aantal benodigde stemmen voor een zetel op basis van voorkeursstemmen 153 bedroeg.
In totaal hebben 15 kandidaten (niet-lijsttrekkers) méér dan een kwart van de kiesdeler gehaald en
daardoor ‘op eigen kracht’ hun zetel gehaald; 13 daarvan waren echter anders op basis van hun
plaats op de kandidatenlijst ook wel gemeenteraadslid geworden.
Bij de VVD deed zich de situatie voor dat de kandidaat die uiteindelijk op de 7e plek in de
zetelvolgorde van de VVD eindigde, precies het aantal van 153 stemmen kreeg maar vanwege de
behaalde 6 zetels van de partij niet rechtstreeks in de gemeenteraad zitting kon nemen. Omdat de
zittende wethouder (die op een niet verkiesbare plaats stond maar met voorkeursstemmen in de
gemeenteraad was gekozen) afzag van zitting in de raad, kon de kandidaat op de 7e plaats alsnog
zitting nemen in de raad. Bij D66 besloot één van de kandidaten die in de gemeenteraad was gekozen
deze benoeming vanwege personele aangelegenheden niet te aanvaarden, waardoor de
eerstvolgende op de kandidatenlijst die nog niet was benoemd in de raad alsnog zitting in de raad kon
nemen.
De vorming van het uiteindelijke college leverde nog één verschuiving op in de raad, en wel bij het
CDA. Omdat de nieuwe (en tevens reeds zittende) wethouder in de raad was verkozen maar vanwege
het aanvaarden van de wethouderspost deze zetel niet kon vervullen, werd de eerstvolgende op de
kandidatenlijst die nog niet was benoemd in de raad alsnog benoemd in de raad van Teylingen.
8
2.4 Verschil tussen 2010 en 2014
In onderstaande grafiek is te zien hoeveel procentpunt van het totale aantal stemmen door de
verschillende partijen is gewonnen of verloren in 2014 ten opzichte van 2010. Alle partijen die in 2010
of 2014 meededen aan de verkiezingen en zetels behaalden zijn in volgorde van de kieslijst van 2014
opgenomen.
8,00%
6,00%
4,00%
2,00%
0,00%
-2,00%
-4,00%
-6,00%
-8,00%
%
VVD
CDA
D66
PvdA
TriLokaal
CU
TON
-7,54%
2,55%
4,22%
-1,97%
7,59%
1,48%
-6,32%
De VVD heeft de meeste stemmen verloren, gevolgd door de PvdA. TriLokaal heeft de meeste
stemmen gewonnen. Ook D66 heeft goede zaken gedaan. TON deed niet mee aan de verkiezingen
van 2014 en is dus hun volledige percentage stemmers kwijtgeraakt.
De veranderingen in zetelverdeling mag aanzienlijk genoemd worden, in de volgorde van partijgrootte
veranderde er weinig. De enige wijziging op dit vlak is TriLokaal dat de PvdA voorbij is gegaan en nu
de 4e partij van Teylingen is geworden.
9
Per kern zien de verschillen in behaalde stemmen er als volgt uit:
10,00%
8,00%
6,00%
4,00%
2,00%
0,00%
-2,00%
-4,00%
-6,00%
-8,00%
-10,00%
VVD
CDA
D66
PvdA
Trilo
CU
TON
Sassenheim
-6,50%
1,09%
3,75%
-2,05%
9,25%
1,21%
-6,75%
Voorhout
-7,31%
2,19%
4,35%
-2,31%
7,17%
2,30%
-6,40%
Warmond
-9,89%
6,20%
4,78%
-1,00%
4,75%
0,03%
-4,87%
Uit de onderverdeling per kern is op te maken dat in Sassenheim en Voorhout TriLokaal de grootste
procentuele winst boekte ten opzichte van 2010 en in Warmond dat het CDA was. Kijkend naar de
coalitie valt nu op te maken dat het verlies in stemmen procentueel gezien in Sassenheim het grootste
was (-1,66%). Ook Voorhout leverde nog stemmenverlies op (-0,77%) terwijl in Warmond juist de
aanhang van de coalitie steeg (+1,09%).
10
2.5. Zetelverdeling in historisch perspectief
Teylingen is een jonge gemeente (ontstaan op 1 januari 2006) en dus is er vrij weinig af te leiden uit
het historische perspectief van de 3 tot nu toe gehouden gemeenteraadsverkiezingen.
VVD
CDA
D66
PvdA
TriLokaal
CU
TON
Totaal
2005
7
7
1
5
3
23
2010
9
5
4
3
2
1
1
25
2014
6
6
5
3
4
1
25
Teylingen is in de periode tussen 2005 en 2010 uitgegroeid naar een gemeente van meer dan 35.000
inwoners. Daarom waren er in 2010 twee raadszetels meer te verdelen dan in 2005.
11
3 Opkomst
3.1. Algemeen
In totaal zijn 27.506 inwoners van de gemeente Teylingen opgeroepen om te gaan stemmen.
Uiteindelijk hebben 15.253 mensen op geldige wijze hun stem uitgebracht. Dat is een
opkomstpercentage van 55,9%. In 2010 was de opkomst 56,5% en in 2005 was dat 39,3%. In
vergelijking met 2010 is het opkomstpercentage dus zeer licht gedaald. Overigens is het
opkomstpercentage in Teylingen hoger dan het landelijk gemiddelde (in 2014 was dat 53,8% en in
2010 was dit 53,9%). Het lage opkomstpercentage in 2005 moet verklaard worden door het feit dat dit
tussentijdse verkiezingen waren als gevolg van het ontstaan van de gemeente Teylingen per 1 januari
2006.
Er werden tijdens de laatste verkiezingen 77 blanco stembiljetten geteld en 41 stembiljetten waren op
een ongeldige wijze ingevuld.
3.2. Opkomst per stemlokaal
Onderstaand is per stemlokaal een overzicht gegeven van het aantal mensen dat is opgeroepen en
de daadwerkelijke opkomst, zowel in absolute als in procentuele zin.
Stemlokaal
1 Julianakerk
2 Gemeentekantoor Teylingen
3 Openb. Basisschool Het Bolwerk""
4 RK Basisschool De Springplank""
5 Zorggroep Marente loc. Bernardus
6 P.C. Basisschool De Rank""
9 Soc. Cult. Centrum Het Trefpunt""
10 Sporthal De Geest""
12 De Kaagsociëteit
14 Bestuurscentrum Teylingen
15 De Roef (bij St. Bartholomeuskerk)
16 Jeugdcentrum De Spelewey""
17 Jongerencentrum @hok
18 RK Basisschool Emmaus""
19 Cluster Hoogh Teylingen""
20 Mobiel stembureau
Totaal
Pl. Oproep Opkomst
S
1.984
1.007
S
2.203
1.482
S
2.185
1.350
S
1.720
927
S
2.116
1.072
S
1.942
963
W
1.789
1.049
W
2.077
1.137
W
171
113
V
2.464
1.233
V
1.904
1.024
V
1.843
938
V
979
453
V
2.138
1.127
V
1.991
993
0
503
27.506
15.371
%
50,76%
67,27%
61,78%
53,90%
50,66%
49,59%
58,64%
54,74%
66,08%
50,04%
53,78%
50,90%
46,27%
52,71%
49,87%
55,88%
Hieruit blijkt dat de opkomst bij het Gemeentekantoor het hoogst was en bij Jongerencentrum @hok
het laagst.
Als gekeken wordt naar de opkomst per kern dan is het beeld als volgt:
Plaats
Sassenheim
Voorhout
Warmond
Mobiel stembureau
Totaal
Oproep Opkomst
12.150
6.801
11.319
5.768
4.037
2.299
0
503
27.506
15.371
%
55,98%
50,96%
56,95%
55,88%
Warmond heeft de hoogste opkomst, gevolgd door Sassenheim. In Voorhout blijft de opkomt achter
op de andere twee kernen. Wellicht is dit deels te verklaren door de inzet van het mobiele stembureau
dat een groot gedeelte van de dag in Voorhout heeft gestaan.
12
3.3 Opkomst in 2010 en 2014
Onderstaande grafiek laat het verband zien tussen de opkomst in 2010 en 2014. Elke punt in de figuur
representeert een stemlokaal (mobiel stembureau is niet meegenomen in de grafiek). De rode
zogeheten ‘regressielijn’ is een weergave van de samenhang tussen de opkomst in 2010 en die in
2014. De grijze stippellijn is een hulplijn voor bij de interpretatie. Een punt dat boven deze stippellijn
ligt, weerspiegelt een buurt die in 2014 een hogere opkomst heeft gekend dan in 2010. Voor een punt
onder de stippellijn geldt het omgekeerde.
80,00%
Opkomstpercentage per lokaal in 2014
75,00%
70,00%
65,00%
60,00%
55,00%
50,00%
45,00%
45,00%
50,00%
55,00%
60,00%
65,00%
70,00%
75,00%
80,00%
Opkomstpercentage per lokaal in 2010
In de figuur is te zien dat in tweederde van de lokalen de opkomst lager was dan in 2010. Bij het
Bestuurscentrum Teylingen in Voorhout en De Kaagsociëteit in Warmond is de opkomst het meest
teruggelopen terwijl bij de RK Basisschool Emmaus in Voorhout en Sporthal de Geest in Warmond de
opkomst licht is gestegen.
Het verband tussen de opkomst in 2014 en 2010 is uit te drukken in een zogeheten R2: een maat voor
samenhang. Deze ligt altijd tussen de 0 en 1. Bij een R2 van 1 liggen alle punten op de regressielijn,
en is er een volledige samenhang; bij een R2 van 0 liggen alle punten zo ver mogelijk bij de
regressielijn vandaan. Bij een R2 van boven de 0,50 wordt gesproken over een matige samenhang,
boven de 0,70 van een redelijk sterke samenhang en boven de 0,80 van een sterke samenhang.
De R2 die bij bovenstaande grafiek hoort, bedraagt 0,69, wat inhoudt dat de meeste punten redelijk
dicht bij de regressielijn liggen: de verandering in opkomst per buurt verschilt redelijk ten opzichte van
2010.
De samenhang tussen de verkiezingen in 2005 en 2010 was matig (R2 = 0,56). Dit had vooral te
maken met het feit dat de opkomst bij verkiezingen in 2005 erg laag was omdat dit tussentijdse
verkiezingen waren als gevolg van de vorming van de gemeente Teylingen per 1 januari 2006.
13
4. Uitslagen per partij
In dit hoofdstuk wordt per partij aangegeven:






bij hoeveel stemlokalen de partij gewonnen heeft
bij hoeveel stemlokalen de partij verloren heeft
bij welke drie stemlokalen de partij de meeste aanhang heeft (het hoogste percentage)
bij welke drie stemlokalen de partij de grootste winst heeft geboekt ten opzichte van 2010
bij welke drie stemlokalen de partij het grootste verlies heeft geleden ten opzichte van 2010
waar de verschuivingen ten opzichte van 2010 mee samenhangen
4.1. VVD
Aantal stemlokalen met winst:
Aantal stemlokalen met verlies:
Stemlokalen met grootste aanhang:
Stemlokalen met grootste winst:
Stemlokalen met grootste verlies:
0
15
Jongerencentrum @hok
Cluster Hoogh Teylingen
RK Basisschool Emmaus
Geen
De Kaagsociëteit
Julianakerk
Sporthal De Geest
Het verlies van de VVD uit zich in het feit dat de partij bij alle 15 stemlokalen verlies heeft geboekt.
45,00%
Perc. VVD-stemmers per stemlokaal in 2014
40,00%
35,00%
30,00%
25,00%
20,00%
15,00%
10,00%
5,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
35,00%
40,00%
45,00%
Perc. VVD-stemmers per stemlokaal in 2010
De samenhang tussen het percentage VVD-stemmers in 2010 en die in 2014 is zwak (R2 = 0,31).
Verantwoordelijk voor deze conclusie is stemlokaal De Kaagsociëteit waar de VVD ten opzichte van
2010 in procentueel opzicht erg veel heeft verloren. Wanneer je De Kaagsociëteit uit de vergelijking
haalt, wordt de samenhang ineens een stuk groter (R2 = 0,91). De conclusie is dus gerechtvaardigd
dat de VVD bij alle stemlokalen ongeveer evenredig veel kiezers is kwijtgeraakt, behalve bij De
Kaagsociëteit waar het verlies relatief gezien heel groot was. De punten die onder de stippellijn liggen
zijn de stemlokalen waar de VVD heeft verloren ten opzichte van 2010.
14
4.2 CDA
Aantal stemlokalen met winst:
Aantal stemlokalen met verlies:
Stemlokalen met grootste aanhang:
Stemlokalen met grootste winst:
Stemlokalen met grootste verlies:
12
3
De Kaagsociëteit
De Roef
Jongerencentrum @hok
De Kaagsociëteit
Het Trefpunt
Sporthal De Geest
De Roef
Jongerencentrum @hok
Gemeentekantoor Teylingen
Het CDA heeft het goed gedaan en in 10 van de 15 stemlokalen meer dan 1 procentpunt winst
geboekt. Het verlies bij de 3 stemlokalen bleef beperkt tot minder dan 1 procentpunt.
Perc. CDA-stemmers per stemlokaal in 2014
60,00%
50,00%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
10,00%
20,00%
30,00%
40,00%
50,00%
60,00%
Perc. CDA-stemmers per stemlokaal in 2010
De samenhang tussen de CDA-stemmers in 2014 ten opzichte van 2010 is groot (R2 = 0,84). Dit
betekent dat het CDA de kiezers goed aan zich heeft weten te binden ten opzichte van 2010. Ook hier
is stemlokaal De Kaagsociëteit weer een uitschieter, maar nu dan in positieve zin voor het CDA.
Wanneer dit stemlokaal aan de vergelijking wordt onttrokken, wordt de samenhang nog veel groter
(R2 = 0,93).
15
4.3 D66
Aantal stemlokalen met winst:
Aantal stemlokalen met verlies:
Stemlokalen met grootste aanhang:
Stemlokalen met grootste winst:
Stemlokalen met grootste verlies:
14
1
Het Trefpunt
Sporthal De Geest
Cluster Hoogh Teylingen
Gemeentekantoor Teylingen
PC Basisschool De Rank
Cluster Hoogh Teylingen
De Kaagsociëteit
D66 heeft het ook uitstekend gedaan tijdens de afgelopen verkiezingen met in vrijwel elk stemlokaal
een winst.
35,00%
Perc. D66-stemmers per stemlokaal in 2014
30,00%
25,00%
20,00%
15,00%
10,00%
5,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
35,00%
Perc. D66-stemmers per stemlokaal in 2010
Ook bij D66 is de samenhang tussen de kiezers in 2014 ten opzichte van 2010 erg sterk (R2 = 0,88)
en dus heeft D66 ook prima werk geleverd door de kiezers aan zich te binden. Er zijn geen grote
uitschieters naar boven of naar beneden voor wat betreft stemlokalen.
16
4.4 PvdA
Aantal stemlokalen met winst:
Aantal stemlokalen met verlies:
Stemlokalen met grootste aanhang:
Stemlokalen met grootste winst:
Stemlokalen met grootste verlies:
3
12
RK Basisschool De Springplank
Locatie Bernardus
Julianakerk
De Kaagsociëteit
Julianakerk
De Roef
PC Basisschool De Rank
Bestuurscentrum Teylingen
Locatie Bernardus
Bij de PvdA is er ook bij vrijwel alle stemlokalen een verlies te melden, hetgeen zich ook uit in het
totale verlies van de partij. De lokalen waar winst werd geboekt, lieten minder dan 1 procentpunt winst
zien. Hoewel het stemlokaal Locatie Bernardus dus als één van de drie grootste verlieslokalen is aan
te merken, blijft de PvdA-aanhang daar procentueel gezien toch groot.
25,00%
Perc. PvdA-kiezers per stemlokaal in 2014
20,00%
15,00%
10,00%
5,00%
0,00%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
Perc. PvdA-kiezers per stemlokaal in 2010
De samenhang ten opzichte van 2010 is redelijk sterk (R2 = 0,76). Dit betekent dat de PvdA op een
redelijk gelijkmatige manier verlies heeft geleden. Het verlies is echter beperkt gebleven waardoor de
partij haar 3 zetels heeft kunnen behouden.
17
4.5 TriLokaal
Aantal stemlokalen met winst:
Aantal stemlokalen met verlies:
Stemlokalen met grootste aanhang:
Stemlokalen met grootste winst:
Stemlokalen met grootste verlies:
15
0
PC Basisschool De Rank
Locatie Bernardus
RK Basisschool De Springplank
Locatie Bernardus
PC Basisschool De Rank
RK Basisschool De Springplank
Geen
TriLokaal mag zich de winnaar van de verkiezingen noemen met winst bij alle stemlokalen. Opvallend
is dat de drie stemlokalen waar nu de grootste aanhang zit ook de drie stemlokalen zijn met de
meeste winst ten opzichte van 2010.
30,00%
Perc. TriLokaal-stemmers per stemlokaal in 2014
25,00%
20,00%
15,00%
10,00%
5,00%
0,00%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
Perc. TriLokaal-stemmers per stemlokaal in 2010
De samenhang tussen de kiezers van TriLokaal in 2014 ten opzichte van 2010 is sterk (R2 = 0,80),
maar bijvoorbeeld niet zo sterk als bij het CDA en bij D66.
18
4.6 CU
Aantal stemlokalen met winst:
Aantal stemlokalen met verlies:
Stemlokalen met grootste aanhang:
Stemlokalen met grootste winst:
Stemlokalen met grootste verlies:
14
1
RK Basisschool Emmaus
Bestuurscentrum Teylingen
Jeugdcentrum De Spelewey
Jeugdcentrum De Spelewey
De Roef
Jongerencentrum @hok
Het Trefpunt
Hoewel over het algemeen bescheiden, boekt de CU bij bijna alle stemlokalen winst. Dit zorgt ervoor
dat de partij nu op eigen kracht een zetel in de raad heeft behaald en hiervoor niet meer zozeer
afhankelijk is van een lijstverbinding met het CDA.
10,00%
9,00%
Perc. CU-stemmers per stemlokaal in 2014
8,00%
7,00%
6,00%
5,00%
4,00%
3,00%
2,00%
1,00%
0,00%
0,00%
1,00%
2,00%
3,00%
4,00%
5,00%
6,00%
7,00%
8,00%
9,00%
10,00%
Perc. CU-stemmers per stemlokaal in 2010
De kiezers van de CU staan over het algemeen bekend als trouwe kiezers (die dus steeds op dezelfde
partij stemmen). De samenhang tussen de verkiezingen van 2014 en 2010 is echter matig
(R2 = 0,64). Dit zegt echter iets over de mate van samenhang waarbij de CU per stemlokaal kiezers
heeft gewonnen. Die samenhang is zoals gezegd matig, wat betekent dat bij het ene stemlokaal de
winst groter is dan bij het andere.
19
5. D66 bij de verkiezingen in Teylingen
5.1 Algemeen
Voor de derde maal in evenzovele verkiezingen deed D66 mee in Teylingen. Hieronder zijn de
resultaten door de jaren heen weergegeven:
Percentage
Zetels
15,02%
Aantal stemmen
1 2.289
4 2.934
19,24%
5
Zetels
Percentage
5,77%
2014
Aantal stemmen
583
Zetels
Percentage
2010
Aantal stemmen
2005
In 2005 was het resultaat vrij mager, waarbij de partij slechts 144 stemmen meer haalde dan de
kiesdrempel en ook niet in aanmerking kwam voor één van de drie restzetels. Die gingen
achtereenvolgens naar CDA, PvdA en VVD.
D66 behaalde in 2010 een zeer goed resultaat, waarbij het 3 zetels won en naar 4 zetels ging. Er
werden 3 zetels behaald op basis van het aantal stemmen in relatie tot de kiesdeler, en vervolgens
werd tevens één van de 3 restzetels gewonnen. Die restzetels gingen achtereenvolgens naar de VVD,
D66 en weer de VVD. Het goede resultaat werd beloond met een wethouderspositie in het college.
In 2014 werd het goede resultaat van 2010 zelfs verbeterd, resulterend in 1 zetel winst. D66 groeide
daarmee naar 5 zetels. Er werden 4 zetels behaald op basis van het aantal stemmen in relatie tot de
kiesdeler, om vervolgens de enige te verdelen restzetel ook op te halen.
5.2 Verkiezingen 2005
Bij de verkiezingen voor 2005 had D66 een kandidatenlijst van 7 personen ingediend. Er werd in 2005
als volgt op deze personen gestemd:
sd:
1
Kandidaat
sd:
2
sd:
3
sd:
4
sd:
5
sd:
6
sd:
7
sd:
8
sd:
9
sd:
10
sd:
11
sd:
12
sd:
13
sd:
14
sd:
15
sd:
16
Totaal
1 Keijzer-Zweers, R.M. (Rose Marie)
19
18
15
13
15
15
13
18
24
2
32
23
37
26
37
3
310
2 van den Ende, W.J. (Wim)
16
16
25
28
8
23
2
1
2
3
4
2
4
2
2
0
138
3 van Kempen, A.L. (Arno)
1
0
1
3
0
3
1
0
0
0
0
0
7
8
18
3
45
4 Schreurs, A. (Arendo)
0
2
0
0
2
0
11
7
7
0
16
11
0
0
1
0
57
5 van Konijnenburg, R. (Rob)
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
4
2
2
0
9
6 Heijligers, A.M.J.T. (Ton)
0
0
0
0
0
0
2
2
2
0
0
4
0
0
0
0
10
7 Overgaag, A.J.M. (Aad)
Totaal
0
1
1
0
1
1
0
0
2
0
1
0
2
3
2
0
14
36
37
42
44
26
42
29
28
37
5
53
41
54
41
62
6
583
De nummers van de stemlokalen corresponderen met de volgende locaties:
1 Partycentre De Oude Tol, Sassenheim
2 Woonzorgcentrum De Schutse, Sassenheim
3 Openb. Basisschool Het Bolwerk, Sassenheim
4 RK Basisschool De Springplank, Sassenheim
5 Zorggroep Valent loc. Bernardus, Sassenheim
6 PC Basisschool De Rank, Sassenheim
7 Gemeentehuis, Voorhout
8 Huize Agnes, Voorhout
9 Jeugdcentrum Spelewey, Voorhout
10 Kantine Colyn, Voorhout
11 Basisschool Emmaus, Voorhout
12 Cluster Hoogh Teijlingen, Voorhout
13 Sporthal De Geest, Warmond
14 Huize Liduina, Warmond
15 Gemeentehuis, Warmond
16 Kiezerspas-stembureau, Watertuin Warmond
20
Rose Marie Keijzer-Zweers stond als enige vrouw op de kandidatenlijst, maar was wel lijsttrekker. Als
lijsttrekker behaalde Rose Marie wel 53,17% van alle D66 stemmen. De 6 overige heren waren in
totaal goed voor 46,83%.
Kandidaat
1 Keijzer-Zweers, R.M. (Rose Marie)
2 van den Ende, W.J. (Wim)
Sassenheim
Voorhout
Warmond
Totaal
95
112
103
310
116
14
8
138
3 van Kempen, A.L. (Arno)
8
1
36
45
4 Schreurs, A. (Arendo)
4
52
1
57
5 van Konijnenburg, R. (Rob)
0
1
8
9
6 Heijligers, A.M.J.T. (Ton)
0
10
0
10
7 Overgaag, A.J.M. (Aad)
Totaal
4
3
7
14
227
193
163
583
In Sassenheim was wijlen Wim van den Ende de D66-politicus met de meeste stemmen, hetgeen
logisch was aangezien hij raadslid in de voormalige gemeente Sassenheim was voor D66. Wim en
Rose Marie behaalden samen bijna 93% van de stemmen in Sassenheim. Wim was goed voor ruim
51%, Rose Marie voor bijna 42% van de stemmen.
In Voorhout trok Rose Marie de meeste stemmen, voor (ex-) Voorhouter Arendo Schreurs. Rose Marie
was met ruim 58% van de stemmen de grootverdiener, Arendo haalde bijna 27%.
Warmond was voor Rose Marie. In haar eentje haalde zij daar ruim 63% van de stemmen.
In 2005 waren er 110 stemmen nodig om met voorkeur in de gemeenteraad te worden gekozen.
Zowel Rose Marie als Wim haalden deze drempel, maar omdat D66 maar 1 zetel wist te veroveren
kwam alleen Rose Marie in de raad.
Van de in totaal 583 uitgebrachte stemmen op D66 werden 38,9% uitgebracht in Sassenheim, 33,1%
in Voorhout en 28,0% in Warmond. Dat lijkt evenwichtig verdeeld, maar als je dit afzet tegenover de
opkomst per kern, dan krijg je een ander beeld:
Kern
Sassenheim
Voorhout
Warmond
Opkomst D66
%
4.413
227
5,14%
3.832
193
5,04%
1.896
163
8,60%
Uit bovenstaande tabel blijkt dat met name in Warmond D66 in relatief opzicht de meeste stemmen
heeft gekregen. Sassenheim en Voorhout ontlopen elkaar procentueel gezien niets. D66 wist
gemeentebreed 5,77% van de stemmen te halen.
5.3 Verkiezingen 2010
Bij de verkiezingen van 2010 stonden er 14 personen op de kandidatenlijst van D66, 4 vrouwen en 10
mannen. Er werd als volgt op de kandidaten gestemd:
21
sd:
1
Kandidaat
1 Keijzer-Zweers, R.M. (Rose Marie) (v)
sd:
2
sd:
3
sd:
4
sd:
5
sd:
6
sd:
9
sd:
10
sd:
12
sd:
14
sd:
15
sd:
16
sd:
17
sd:
18
sd:
19
Totaal
79
106
73
79
91
73
221
225
13
138
85
83
17
84
95
1.462
2 Hartvelt, R.M. (René) (m)
5
3
5
5
4
6
5
1
2
49
18
24
4
32
36
199
3 Koomen, J.C. (Joost) (m)
3
1
0
1
2
1
3
3
0
23
8
26
11
8
10
100
4 Willemze-van Zijverden, A. (Ans) (v)
5
9
3
3
9
3
15
32
0
7
1
3
0
6
4
100
5 Verdegaal, A.J. (Ton) (m)
5
2
2
1
4
1
1
2
0
20
14
9
4
23
6
94
6 van den Berkmortel, R. (Roel) (m)
0
1
0
0
0
2
10
8
0
1
0
3
1
1
1
28
7 van Teylingen, W.R. (Wouter) (m)
1
2
1
1
1
1
1
0
0
9
4
6
4
5
5
41
8 van Kempen, A.L. (Arno) (m)
0
0
1
1
0
2
9
6
1
3
1
2
0
0
1
27
9 Slingerland-Meijdam, H. (Ricky) (v)
0
1
31
3
1
22
10
8
0
2
0
1
0
1
2
82
20
11
1
21
18
0
0
1
0
0
0
0
1
0
0
73
11 Bartelink-Hoos, H.J.M. (Ans) (v)
1
0
0
0
2
0
4
4
0
2
0
1
0
0
2
16
12 Overgaag, A.J.M. (Aad) (m)
0
0
0
0
0
1
4
3
0
0
0
0
0
0
1
9
13 van Konijnenburg, R. (Rob) (m)
0
1
8
0
1
7
8
1
1
0
0
0
1
0
2
30
10 van den Ende, W.J. (Wim) (m)
14 Oele, E. (Erno) (m)
Totaal
3
7
0
4
6
0
1
1
0
4
1
0
0
1
0
28
122
144
125
119
139
119
292
295
17
258
132
158
43
161
165
2.289
Rose Marie was voor de 2e keer lijsttrekker en haalde nu 63,9% van alle stemmen die op D66 werden
uitgebracht. Dat is ruim 10% meer dan bij de verkiezingen van 2005. De overige 3 vrouwelijke
kandidaten haalden gezamenlijk 198 stemmen (gemiddeld 66 per kandidaat) en de 10 mannelijke
kandidaten behaalden gezamenlijk 629 stemmen (gemiddeld afgerond 63 per kandidaat).
De nummers van de stemlokalen corresponderen met de volgende locaties:
1 Jeugdhuis Julianakerk, Sassenheim
2 Woonzorgcentrum ActiVite De Schutse, Sassenheim
3 Openb. Basisschool Het Bolwerk, Sassenheim
4 RK Basisschool De Springplank, Sassenheim
5 Zorggroep Valent loc. Bernardus, Sassenheim
6 P.C. Basisschool De Rank, Sassenheim
9 Soc. Cult. Centrum Het Trefpunt, Warmond
10 Sporthal De Geest, Warmond
12 Rondvaartboot Watertuin, Warmond
14 Bestuurscentrum Teylingen, Voorhout
15 Café-Restaurant Boerhaave, Voorhout
16 Jeugdcentrum De Spelewey, Voorhout
17 Jongerencentrum @hok, Voorhout
18 RK Basisschool Emmaus, Voorhout
19 Cluster Hoogh Teylingen, Voorhout
Als we gaan kijken naar de onderverdeling van de stemmen in de kernen, dan ziet dat er als volgt uit:
Kandidaat
1 Keijzer-Zweers, R.M. (Rose Marie) (v)
Sassenheim
Voorhout
Warmond
Totaal
501
502
459
1.462
2 Hartvelt, R.M. (René) (m)
28
163
8
199
3 Koomen, J.C. (Joost) (m)
8
86
6
100
4 Willemze-van Zijverden, A. (Ans) (v)
32
21
47
100
5 Verdegaal, A.J. (Ton) (m)
15
76
3
94
6 van den Berkmortel, R. (Roel) (m)
3
7
18
28
7 van Teylingen, W.R. (Wouter) (m)
7
33
1
41
8 van Kempen, A.L. (Arno) (m)
4
7
16
27
9 Slingerland-Meijdam, H. (Ricky) (v)
58
6
18
82
10 van den Ende, W.J. (Wim) (m)
71
1
1
73
11 Bartelink-Hoos, H.J.M. (Ans) (v)
3
5
8
16
12 Overgaag, A.J.M. (Aad) (m)
1
1
7
9
13 van Konijnenburg, R. (Rob) (m)
17
3
10
30
14 Oele, E. (Erno) (m)
20
6
2
28
768
917
604
2.289
Totaal
22
Rose Marie kreeg in alledrie de kernen met afstand de meeste stemmen. In Sassenheim was dat ruim
65%, in Voorhout bijna 55% en in Warmond maar liefst 76%. In Sassenheim eindigt Wim nog op een
e
2 plaats met ruim 9% van de stemmen. In Voorhout is dat René Hartvelt met bijna 18% en in
Warmond is het Ans Willemze-van Zijverden met bijna 8%.
Als je kijkt naar het aantal benodigde stemmen om met voorkeur in de raad gekozen te worden,
bedroeg dat 153. Rose Marie en René voldeden aan dat criterium en werden dus met voorkeur in de
raad gekozen. De overige plaatsen gingen op volgorde van de kandidatenlijst naar Joost Koomen en
Ans W. Ans W. profiteerde van het feit dat D66 een restzetel kreeg toebedeeld.
Omdat gedurende de raadperiode Joost Koomen uit Teylingen verhuisde, kwam zijn raadszetel vrij en
werd deze opgevuld door Ton Verdegaal.
Bezien vanuit het perspectief van het aantal behaalde stemmen werden in Sassenheim 33,5% van de
stemmen behaald, in Voorhout 40,1% en in Warmond 26,4%. Bezien vanuit het perspectief van het
aantal behaalde stemmen in verhouding tot de opkomst. Ziet de onderverdeling er als volgt uit:
Kern
Sassenheim
Voorhout
Warmond
Opkomst D66
%
↑ t.o.v. 2005
6.861
768 11,19%
2,18
6.079
917 15,08%
3,00
2.373
604 25,45%
2,96
Gemeentebreed kreeg D66 15,02% van de uitgebrachte stemmen. Dat is iets meer dan 2,5 keer
zoveel als in 2005. Je zou dus mogen verwachten dat per kern het percentage aantal uitgebrachte
stemmen ook met dezelfde ratio zou toenemen. Te zien is echter dat in Voorhout en Warmond het
aantal uitgebrachte stemmen ongeveer 3 keer zoveel is geworden. Sassenheim blijft achter met iets
meer dan 2 keer zoveel stemmen ten opzichte van 2005.
5.4 Verkiezingen 2014
Bij de meest recente verkiezingen was Rose Marie voor de derde maal lijsttrekker van D66 Teylingen.
In totaal stonden er 15 leden op de kandidatenlijst, waarvan 4 vrouwen en 11 mannen.
Kandidaat
1 Keijzer-Zweers, R.M. (Rose Marie) (v)
sd:
1
sd:
2
sd:
3
sd:
4
sd:
5
sd:
6
sd:
9
sd:
10
sd:
12
sd:
14
sd:
15
sd:
16
sd:
17
sd:
18
sd:
19
sd:
20
Totaal
110
180
129
110
100
124
235
278
14
136
102
83
35
117
124
49
1.926
2 Hartvelt, R.M. (René) (m)
11
15
14
9
8
15
2
7
1
55
27
25
13
37
43
25
307
3 Verdegaal, A.J. (Ton) (m)
5
9
5
7
1
8
1
1
0
15
14
23
4
24
17
12
146
4 Koot, G.A. (Fred) (m)
4
2
6
2
4
12
3
1
0
15
4
10
2
2
9
6
82
5 van den Steenhoven, R.V.J. (Bob) (m)
3
3
1
1
5
2
2
0
0
5
1
5
1
12
3
3
47
6 van der Ploeg, B.A.J. (Bart) (m)
0
2
0
0
2
3
0
0
0
22
16
7
2
7
5
2
68
7 Willemze-van Zijverden, A. (Ans) (v)
5
8
2
4
7
3
5
19
0
3
2
2
3
1
6
2
72
8 Heede, K. (Katja) (v)
2
3
4
6
2
4
20
13
0
2
2
2
1
4
4
3
72
9 van Teylingen, W.R. (Wouter) (m)
3
6
4
2
3
0
2
0
0
12
1
2
0
9
10
6
60
10 van den Berkmortel, R. (Roel) (m)
1
1
2
0
2
0
4
5
0
2
0
1
0
1
5
1
25
11 Bartelink-Hoos, H.J.M. (Ans) (v)
0
0
1
0
3
0
5
2
0
0
0
1
1
1
1
0
15
12 Overgaag, A.J.M. (Aad) (m)
0
3
0
3
0
2
10
4
0
0
0
0
0
1
0
0
23
13 van Kempen, A.L. (Arno) (m)
1
0
0
0
0
4
6
7
0
1
3
0
1
2
0
0
25
14 Ouwehand, N.C.J. (Nico) (m)
1
0
1
1
0
0
22
12
0
0
0
1
1
0
0
0
39
15 van Konijnenburg, R. (Rob) (m)
3
1
1
1
2
0
7
3
0
0
0
0
1
1
2
5
27
149
233
170
146
139
177
324
352
15
268
172
162
65
219
229
114
2.934
Totaal
23
Uiteraard behaalde Rose Marie weer het hoogste aantal stemmen. Dit keer was het 65,6% en dat
betekende weer meer dan bij de vorige verkiezingen. De overige 3 vrouwen op de kandidatenlijst
behaalden gezamenlijk 159 stemmen (gemiddeld 53 per kandidaat), de 11 mannelijke kandidaten
behaalden gezamenlijk 849 stemmen (gemiddeld 77 per kandidaat).
Rose Marie bleek deze keer ook de politica te zijn op wie de mensen het meest gestemd hadden.
Marlies Volten van de VVD volgde met 1593 stemmen en Peter Scholten van het CDA met 1481
stemmen.
De nummers van de stemlokalen corresponderen met de volgende locaties:
1 Julianakerk, Sassenheim
2 Gemeentekantoor Teylingen, Sassenheim
3 Openb. Basisschool Het Bolwerk, Sassenheim
4 RK Basisschool De Springplank, Sassenheim
5 Zorggroep Marente loc. Bernardus, Sassenheim
6 P.C. Basisschool De Rank, Sassenheim
9 Soc. Cult. Centrum Het Trefpunt, Warmond
10 Sporthal De Geest, Warmond
12 De Kaagsociëteit, Warmond
14 Bestuurscentrum Teylingen, Voorhout
15 De Roef (bij St. Bartholomeuskerk), Voorhout
16 Jeugdcentrum De Spelewey, Voorhout
17 Jongerencentrum @hok, Voorhout
18 RK Basisschool Emmaus, Voorhout
19 Cluster Hoogh Teylingen, Voorhout
20 Mobiel stembureau
Kijkend naar de onderverdeling van de stemmen in de kernen, dan zien we het volgende:
Kandidaat
1 Keijzer-Zweers, R.M. (Rose Marie) (v)
Sassenheim
Voorhout
Warmond
Mobiel
Totaal
753
597
527
49
1.926
2 Hartvelt, R.M. (René) (m)
72
200
10
25
307
3 Verdegaal, A.J. (Ton) (m)
35
97
2
12
146
4 Koot, G.A. (Fred) (m)
30
42
4
6
82
5 van den Steenhoven, R.V.J. (Bob) (m)
15
27
2
3
47
7
59
0
2
68
7 Willemze-van Zijverden, A. (Ans) (v)
29
17
24
2
72
8 Heede, K. (Katja) (v)
21
15
33
3
72
9 van Teylingen, W.R. (Wouter) (m)
6 van der Ploeg, B.A.J. (Bart) (m)
18
34
2
6
60
10 van den Berkmortel, R. (Roel) (m)
6
9
9
1
25
11 Bartelink-Hoos, H.J.M. (Ans) (v)
4
4
7
0
15
12 Overgaag, A.J.M. (Aad) (m)
8
1
14
0
23
13 van Kempen, A.L. (Arno) (m)
5
7
13
0
25
14 Ouwehand, N.C.J. (Nico) (m)
3
2
34
0
39
15 van Konijnenburg, R. (Rob) (m)
Totaal
8
4
10
5
27
1.014
1.115
691
114
2.934
Ook hier is duidelijk dat de lijsttrekker verreweg de meeste stemmen heeft gekregen. In Sassenheim
was dit ruim 74%, in Voorhout bijna 54% en in Warmond ruim 76%. In Sassenheim eindigt René op
een 2e plaats met ruim 7% en ook in Voorhout komt René op een 2e plaats met bijna 18%. In
Warmond eindigt Nico Ouwehand als 2e met bijna 5%.
Bij het mobiele stembureau (Warmond en Voorhout) kreeg Rose Marie bijna 43% van de stemmen en
René bijna 22%.
Het aantal stemmen dat nodig was om met voorkeur in de raad gekozen te worden bedroeg evenals in
2010 153 stemmen. Rose Marie en René voldeden hier ruimschoots aan, Ton kwam hiervoor 7
stemmen tekort. Dit had echter geen consequenties omdat Ton als 3e op de kandidatenlijst gewoon in
de raad werd gekozen, net als Fred Koot. Door het behalen van de enige restzetel had ook Bob van
den Steenhoven het recht om in de raad zitting te nemen, maar vanwege persoonlijke
omstandigheden bedankte hij hiervoor en schoof Bart van der Ploeg een plaatsje op.
24
Van de op D66 uitgebrachte stemmen kwamen er 34,5% uit Sassenheim, 38% uit Voorhout en 23,6%
uit Warmond. 3,9% van de mensen bracht zijn stem op D66 uit in het mobiele stembureau. Als je dit
vervolgens weer in het perspectief plaats van de opkomst, dan ziet de verhouding per kern er als volgt
uit:
Kern
Sassenheim
Voorhout
Warmond
Mobiel stembureau
Opkomst D66
%
↑ t.o.v. 2010
6.801
1.014
14,91%
1,33
5.768
1.115
19,33%
1,28
2.299
691
30,06%
1,18
503
114
22,66%
↑ t.o.v. 2005
2,90
3,84
3,50
Gemeentebreed was het aantal stemmen dat D66 behaalde 19,24% van het totaal uitgebrachte aantal
stemmen. Dat is 1,28 keer zoveel als in 2010 en 3,33 keer zoveel als in 2005. Te zien is dat
Sassenheim de relatieve achterstand op de andere kernen lichtjes heeft ingelopen, en dat in Voorhout
relatief gezien de grootste stijging in D66-aanhang te vinden is ten opzichte van 2005. De aanhang
van D66 in Warmond is overigens procentueel gezien nog altijd het grootst, maar als je het vergelijkt
met het indexcijfer van 2010 lijkt de Warmondse aanhang niet evenredig hard mee te stijgen met het
gemeentebrede gemiddelde. Dat is ook lastig, gelet op de grootte van de aanhang in Warmond.
In grafiekvorm ziet dat er als volgt uit, waarbij het eerste jaar (2005) zowel gemeentebreed, als voor
de 3 kernen als ijkpunt (n = 100) wordt gezien.
400
350
300
Gemeente
Sassenheim
250
Voorhout
Warmond
200
150
100
2005
2010
2014
25
5.5 Conclusies
De 3 tot nu toe gehouden gemeenteraadsverkiezingen laten zien dat voor wat D66 betreft (maar dat is
logisch en geldt ook voor de andere partijen) de lijsttrekker de spilfiguur is in de verkiezingen. Rose
Marie heeft in de 3 verkiezingen gemiddeld 63,7% van de stemmen gekregen.
Ten aanzien van de andere posities op de kandidatenlijst is het zo dat de nr. 2 na de lijsttrekker de
meeste stemmen trekt (gemiddeld 11%), de nrs. 3 en 4 ongeveer 4% à 5% van de stemmen krijgen
en de posities tot en met de nr. 10 tussen de 2% en de 3%. Kandidaten op de posities 11 en lager
krijgen over het algemeen tussen de 0,5% en 1% van de stemmen.
Daarnaast is duidelijk dat de kandidatenlijst van D66 vooral bestaat uit mannelijke kandidaten. Naast
Rose Marie hebben de afgelopen jaren slechts 4 vrouwen op de kandidatenlijst gestaan, tegenover 17
mannen. De verhouding tussen mannen en vrouwen is gemiddeld ongeveer 1 : 4 hetgeen betekent
dat er gemiddeld 4 keer zoveel mannen op de lijst hebben gestaan dan vrouwen.
De vrouwelijke kandidaten buiten Rose Marie hebben over de afgelopen 3 verkiezingen gemiddeld
59,5 stemmen behaald. De mannelijke kandidaten doen het iets beter met gemiddeld 64,9 stemmen
maar daarbij moet worden aangetekend dat er de afgelopen 3 verkiezingen altijd mannelijke
kandidaten op de plaatsen 2 en 3 hebben gestaan, plaatsen waarvan zojuist is geconcludeerd dat die
verhoudingsgewijs ook nog veel stemmen behalen.
Er hebben 4 leden alledrie de verkiezingsronden op de kandidatenlijst gestaan: Rose Marie KeijzerZweers, Arno van Kempen, Aad Overgaag en Rob van Konijnenburg. 7 leden hebben 2 keer op de
lijst gestaan en 10 leden elk 1 keer. In totaal hebben dus 21 leden de afgelopen 3 jaren de 36
plaatsen op de kandidatenlijsten gevuld.
De genoemde leden (exclusief de lijsttrekker) die telkens op de lijst hebben gestaan, behaalden in die
3 verkiezingen in totaal gemiddeld 3,6% van de stemmen, dus gemiddeld 1,2% per persoon. Rose
Marie behaalde als lijsttrekker bij alledrie de verkiezingen zoals eerder genoemd gemiddeld 63,7%
van de stemmen. Overigens stonden de 3 leden vrijwel altijd relatief laag op de kandidatenlijst,
vandaar het lage gemiddelde.
De 7 leden die tot nu toe 2 keer op de lijst hebben gestaan, behaalden in totaal gemiddeld 22,6% van
de stemmen, derhalve 3,2% per persoon. Dit heeft vooral te maken met het feit dat de twee nrs.2 van
de afgelopen kandidatenlijsten bij de 7 personen horen en dus relatief veel stemmen hebben behaald.
De overige 10 leden die eenmaal voorkwamen op de lijst behaalden in totaal gemiddeld 10,1% van de
stemmen, hetgeen neerkomt op ongeveer 1,0% per persoon.
Tenslotte nog een analyse over de manier waarop door mensen gestemd is op de lokale politici. Met
andere woorden: is er een trend te ontdekken in het stemgedrag van kiezers om wel of juist niet te
stemmen op politici uit hun eigen woonplaats?
In 2005 stond er 1 politicus uit Sassenheim op de lijst, 2 uit Voorhout en 4 uit Warmond, waaronder de
lijsttrekker. De lijsttrekker wordt apart genoemd aangezien deze in alle kernen veel stemmen haalt. De
onderverdeling in stemmen was toen als volgt:
Woonplaats kandidaat
Lijsttrekker (Warmond)
Sassenheim
Voorhout
Warmond
Totaal
95
112
103
310
116
14
8
138
Voorhout (2)
4
62
1
67
Warmond (3)
12
5
51
68
227
193
163
583
Sassenheim (1)
Totaal
Uiteraard krijgen de kandidaten de meeste stemmen in de kern waar zij wonen. Sassenheim springt er
hier wel uit, maar dat is te verklaren doordat er maar één politicus uit deze kern op de lijst stond en dat
ook nog eens de oud-lijsttrekker van de gemeente Sassenheim was. De lijsttrekker kreeg in absolute
zin ongeveer evenveel stemmen in alledrie de kernen, maar in relatieve zin was het aantal stemmen in
Warmond het grootst (63,2%).
26
In 2010 bestond het aandeel van kandidaten uit Sassenheim uit 2, Voorhout had 4 kandidaten op de
lijst en Warmond 8, waaronder de lijsttrekker.
Woonplaats kandidaat
Lijsttrekker (Warmond)
Sassenheim
Voorhout
Warmond
Totaal
501
502
459
1.462
91
7
3
101
Voorhout (4)
58
358
18
434
Warmond (7)
118
50
124
292
Totaal
768
917
604
2.289
Sassenheim (2)
Hier dezelfde trend als in 2005: de lijsttrekker krijgt in absolute zin in alle kernen ongeveer evenveel
stemmen, maar in relatieve zin de meeste stemmen in Warmond (76%), en de kandidaten krijgen de
meeste stemmen in hun eigen woonplaats. Hier bestond overigens wel één uitzondering op: Ricky
Slingerland-Meijdam kreeg als inwoner van Warmond meer stemmen in Sassenheim (58) dan in
Warmond (18).
In 2010 kwamen er geen kandidaten uit Sassenheim voor op de lijst, waren er 6 afkomstig uit
Voorhout en 9 uit Warmond (waaronder de lijsttrekker).
Woonplaats Kandidaat
Lijsttrekker (Warmond)
Sassenheim (0)
Voorhout (6)
Warmond (8)
Totaal
Sassenheim
Voorhout
Warmond
Mobiel
Totaal
753
597
527
49
0
0
0
0
1.926
0
177
459
20
54
710
84
59
144
11
298
1.014
1.115
691
114
2.934
Door het gebrek aan kandidaten uit Sassenheim stemden de mensen uit Sassenheim vooral op de
lijsttrekker waardoor deze in relatieve zin ongeveer een evengrote aanhang had in zowel Sassenheim
als Warmond. Ook Voorhoutse kandidaten ‘profiteerden’ van het ontbreken van kandidaten uit
Sassenheim, maar dit heeft mede te maken met het feit dat de plaatsen 2 tm 6 op de kandidatenlijst
werden ingenomen door kandidaten uit Voorhout.
Nog één opvallend feit aan de uitslag van de verkiezingen was dat Ans Willemze meer stemmen uit
Sassenheim (29) kreeg dan uit haar woonplaats Warmond (24), en ook Voorhout met 17 niet ver
achterbleef. Dit heeft zeer waarschijnlijk te maken met het feit dat Ans in de periode 2010-2014 in de
raad actief was en dus naamsbekendheid heeft in alle kernen.
De algehele conclusies kunnen op basis van bovenstaande analyse de volgende zijn:
1. D66 heeft 4,22 procentpunt winst geboekt ten opzichte van de verkiezingen in 2010.
Procentueel gezien was de winst in Warmond het grootste, maar omdat daar reeds veel D66
kiezers zijn, is de geïndexeerde winst in Sassenheim het grootst, op de voet gevolgd door
Voorhout. Kortweg gezegd zit er in Sassenheim en Voorhout meer potentie om nog meer
kiezers te trekken dan in Warmond
2. Er is geen bijzondere trend te ontdekken voor wat betreft de posities op de kandidatenlijst en
de hoeveelheid stemmen. De lijsttrekker krijgt verreweg de meeste stemmen, gevolgd door de
nrs. 2 en 3.
3. De historische verhouding tussen vrouwen en mannen (1 : 4) ligt schever dan bij andere
politieke partijen (gemiddeld 1 ; 2,5). Dit wordt echter vooral veroorzaakt door de verkiezingen
van 2005 (verhouding 1 : 6). Tijdens de verkiezingen van 2010 en 2014 lagen de
kandidatenlijsten voor wat betreft de verhouding tussen vrouwen en mannen dicht bij het
gemiddelde van de politieke partijen. Voor de volgende verkiezingen dient deze verhouding in
ieder geval in stand gehouden te worden en zo mogelijk nog wat verbeterd te worden
4. Het maakt niet uit of je als kandidaat meerdere keren op de lijst hebt gestaan in relatie tot het
aantal stemmen dat je krijgt, het is met name afhankelijk van de positie op de lijst
5. Er wordt met name gestemd op kandidaten uit de eigen kern. Uitzondering daarop vormt
uiteraard de lijsttrekker, en in 2010 was ook een oud raadslid een uitzondering. Of dit een
trend is valt nu nog niet te zeggen
6. Om in Sassenheim meer stemmen te halen is het raadzaam om op zoek te gaan naar een
goede kandidaat uit Sassenheim (bij voorkeur een vrouw, zie punt 3).
27

Download Report