Jaarverslag 2013
n
e
w
u
o
r
t
r
Ve
Jaarverslag 2013
d
u
o
Inh
1Visie
4 Feiten & Cijfers
Een nieuwe visie op zorg,
op papier en in de praktijk
1.1Kennismaking
1.2 We helpen verder
1.3 We doen het samen
1.4 We investeren in de toekomst
4
6
10
18
4.1 Uitgangspunten financieel beleid
4.2 Ontwikkeling resultaat, productie, kengetallen
4.3 Toekomstig financieel beleid
4.4 ZZG in de branche
4.5Bedrijfsvoering
4.6Risicomanagement
2Organisatie-onderdelen
We werken op verschillende
manieren aan hetzelfde doel
2.1Nijmegen
2.2 Rijk van Nijmegen
2.3 Wijchen en Maas en Waal
2.4 ZZG Herstelhotel
2.5 Kraamzorg Zuid-Gelderland
52
53
57
58
58
59
5
Verslaglegging
24
26
29
31
36
Kwaliteit
3
Onze getallen, financieel beleid
en bedrijfsvoering
Het ontwikkelen en toetsen
van ons beleid
5.1
5.2
5.3
5.4
Verslag Raad van Bestuur
Verslag Raad van Toezicht
Verslag Beleidsadviesraad
Verslag Centrale Ondernemingsraad
62
65
68
69
Kwaliteit is voor ons meer dan
voldoen aan regels
3.1Cliënten
3.2Medewerkers
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
39
44
2
1
Visie
e
w
u
e
i
n
Een
,
g
r
o
z
p
o
kijkapier en
op p
k
ij
t
k
a
e
r
d
p
in
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
3
Visie
1
Een nieuwe visie op zorg,
op papier en in de praktijk
ZZG zorggroep (hierna: ZZG) heeft een strategie voor de jaren 2013–2017 ontwikkeld.
Deze nota heeft als titel gekregen: ‘Vertrouwen in eigen kunnen’. U leest in dit hoofdstuk wat we daarmee bedoelen. En wat dat in de praktijk betekent.
1.1Kennismaking
Missie
Wij dragen duurzaam bij aan de gezondheid van mensen zodat zij een goede kwaliteit van leven ervaren. We werken samen
met cliënten en anderen, vanuit het idee dat wij mensen helpen om het vertrouwen in eigen kunnen te behouden of terug
te winnen zodat zij de kracht en de macht hebben om zelf richting te geven aan het leven.
Werkgebied
ZZG is werkzaam in het zuidelijk deel van Gelderland. Het gebied bestrijkt de gemeenten Beuningen, Druten, Groesbeek,
Heumen, Millingen aan de Rijn, Mook, Nijmegen, Ubbergen, West Maas en Waal en Wijchen. Kraamzorg wordt ook aangeboden in de gemeenten Arnhem, Lingerwaard, Nederbetuwe, Overbetuwe, Renkum en Kranenburg (Duitsland). ZZG levert
intramurale zorg, verpleging en diensten in verpleeg- en verzorgingshuizen in de gemeenten Nijmegen, Groesbeek en
Wijchen. In het gehele werkgebied biedt de zorggroep thuiszorg en aanvullende diensten.
Millingen
aan de Rijn
Druten
Beuningen
West Maas en Waal
Ubbergen
Nijmegen
Wijchen
Werkgebied ZZG zorggroep
Groesbeek
Heumen
Mook
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
4
1
Visie
Cliënten
ZZG werkt voor diverse doelgroepen. Voor elke doelgroep ligt de maatschappelijk toegevoegde waarde die wij kunnen realiseren anders. ZZG wil deze toegevoegde waarde aantoonbaar maken op de drie pijlers van de publicatie ‘Mensenzorg’:
mensgerichte zorg, economisch houdbare zorg en maatschappelijk ingebedde zorg.
Alle inwoners in het werkgebied
Risicogroepen
Tijdelijk
zieken
Chronisch
zieken
Voorlichting
Bewustwording
Preventie
Vroegsignalering
Zorg gericht op
volledig herstel
danwel maximale
gezondheidswinst
Zorg gericht op
verbetering
van de kwaliteit
van leven
Moeder en kind,
Gezin
Kraamzorg
Vroegsignalering
Thuisbegeleiding
Terminaal
zieken
Palliatieve zorg
’t Blijft mijn leven
In 2013 is op basis van het strategisch koersdocument een communicatiestrategie ontwikkeld.
Als centrale boodschap werd geformuleerd: Als er in uw leven van alles verandert wat met uw gezondheid te maken heeft,
dan lukt ’t u samen met ZZG beter om daar goed mee om te gaan. Want bij ZZG vindt u de mensen, professionele ondersteuning en mogelijke partners die met u en de mensen om u heen willen werken aan uw vertrouwen om weer zo goed
mogelijk op eigen benen te staan en uw eigen leven te leiden.
De kern van de communicatiestrategie is geformuleerd vanuit het perspectief van de klant, namelijk: ’t Blijft mijn leven.
De nieuwe communicatiestrategie werd vertaald in diverse communicatiemiddelen. Bijvoorbeeld in de corporate brochure
en een film.
Uit de corporate brochure:
ZZG zorggroep ondersteunt u als het niet meer vanzelf gaat. Helpt u verder. Zorgt dat u uw zelfvertrouwen behoudt
of (weer) terugkrijgt. Dat doen we bij het zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Een voorspoedig herstel. Of een
prettig verblijf in een nieuwe woonomgeving. We werken hierbij samen met andere partijen, zoals huisartsen,
woningcorporaties, gemeenten en ziekenhuizen.
Uit de film:
Een ding is zeker: Als je valt, dan wil je niet blijven liggen
Dan sta je op en hoop je dat er iemand is die naast je staat.
Iemand die je laat zien wat je allemaal nog wel kunt.
En waar je hulp bij nodig hebt.
Iemand die meedenkt, met jou en de mensen om je heen
Zodat je weer door kunt gaan met waar je was gebleven
ZZG zorggroep - ‘t Blijft mijn leven!
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
5
Visie
1
1.2 We helpen verder
mensgerichte
zorg
Mensgerichte zorg
maatschappelijk
ingebedde zorg
economisch
houdbare zorg
Zorg voor mensen met elkaar in het volle leven. Mensen wier leven uit
vele facetten bestaat,die verbonden zijn met hun gezondheid. Zorg
moet zich daarop richten en zo veel mogelijk uitgaan van de zelf- en
samenredzaamheid van mensen. De cliënt- professional relatie moet
de menselijke brug zijn waarlangs zorg vorm krijgt.
Uit: Mensenzorg
ZZG biedt zorg die verder helpt, onder andere door het vergroten van het probleemoplossend vermogen in de eerste lijn.
Hoe gaat dat in de praktijk?
Wijkanalyses vormen de basis
Inzicht in de huidige en te verwachten vragen en behoeften van de mensen in een wijk, dat is nodig om onze visie waar te
kunnen maken. In 2013 zijn de wijkanalyses voor het werkgebied van ZZG verder uitgewerkt. Een wijkanalyse geeft inzicht
in de feitelijke situatie in een wijk:
• ziekten, op basis van ziektelasten (Daly index: combinatie van sterfte en ziektejaren);
• leefstijlfactoren die het meeste gezondheidsverlies betekenen;
• beïnvloedbare determinanten;
• maar ook beïnvloedende determinanten.
Voor het opstellen van een wijkanalyse wordt gebruik gemaakt van informatie van Nivel/vaam; GGD monitoren; gemeentelijke databronnen en kwalitatieve gegevens. De ervaring die inmiddels is opgedaan is dat de prioriteitsstelling op basis van
de beschikbare informatie goed lukt. Gegevens op wijkniveau zijn soms wel lastig te achterhalen. We onderzoeken hoe de
toegang tot data te verbeteren is via het HuisartsenInformatieSysteem (HIS). Bovendien bekijken we wat de mogelijkheden
zijn van de data van zorgverzekeraars en welke data belangrijk zijn. Inmiddels is de Sociale Plattegrond 3.0 ontwikkeld.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
6
1
Visie
Wijkverpleging team Nijmegen Noord
Het team in Nijmegen Noord heeft het positieve gehaald uit de veranderingen die zijn ingezet en zijn schouders eronder
gezet. Wijkverpleegkundige Linda Beck vertelt hierover.
“2013 is een jaar van veel veranderingen. ZZG is begonnen aan een nieuw hoofdstuk, vaart een nieuwe koers. Dit heeft onvermijdelijk zijn weerslag op de werkvloer. Vaak worden veranderingen als iets negatiefs gezien. Wij zien ook kansen.
Wijkanalyse
Al enige tijd zijn wij bezig met het analyseren van ons werkgebied. Nijmegen Noord groeit enorm en verandert daardoor. Als
team moeten wij meebewegen met deze verandering. Doordat Nijmegen Noord een goed afgebakend gebied is, zijn de hulpverleners die hier werkzaam zijn overzichtelijk. Maar dit wil niet zeggen dat daarmee de samenwerking al optimaal verloopt.
Samenwerking zoeken en vinden is een prioriteit van het team. De eerste grote stap is onze verhuizing naar het Thermion
geweest. Met veel hulpverleners onder één dak gehuisvest zijn, is de grote kracht van onze samenwerking. Elkaar vinden als
verschillende disciplines en de basis voor samenwerking leggen is in 2013 gerealiseerd. Het komende jaar zal de verdieping
gezocht worden door samen te werken in concrete projecten.
Professionaliteit
Team Nijmegen Noord is uniek binnen ZZG. Wij zijn niet opgesplitst in een wijkverzorging en wijkverpleging team. Alle niveaus
werken in hetzelfde team. Het grote voordeel van deze constructie is dat de wijkverpleging de laagcomplexe zorg ook in het
vizier houdt. Als wijkverpleegkundige verleen je deze zorg zelf ook met enige regelmaat. Dit om de kwaliteit te waarborgen,
overzicht over de gehele cliëntenpopulatie te behouden en veranderingen in gezondheidstoestand snel te zien en snel in te
spelen op een veranderde zorgvraag.
Voor de collega’s van niveau 2 en 3 is het een voordeel dat zij meegenomen worden in de verhoging van het kennisniveau van
het team. Zij zijn evengoed aanwezig bij de klinische lessen over onderwerpen die vaak over hoogcomplexe zorg gaan. Ook al
leveren zij die hoogcomplexe zorg niet zelf, zij hebben een belangrijke signalerende functie. De klinische lessen stimuleren die
taak.
De wijkanalyse heeft onze toekomstige cliëntenpopulatie in kaart gebracht. Daar spelen we als team actief op in. De nieuwe
visie voor de wijkverpleegkundige is volledig geïntegreerd binnen het team. Generalistische verpleegkundigen werken als de
vroegere ‘zichtbare schakel’. De specialistische wijkverpleegkundigen hebben een aandachtsgebied dat afgestemd is op de
uitkomsten van de wijkanalyse.
Innovatie
In beweging blijven is belangrijk. Ons werkgebied is in beweging door de vele nieuwbouw en de zorg is ook in beweging. In
Nijmegen Noord bewegen wij mee met die veranderingen. Dit houdt in dat het van belang is om niet alleen te focussen op de
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
7
1
Visie
reguliere zorgverlening, maar ook innovatief en creatief te zijn. Het doel is dan om economisch verantwoorde zorg te leveren,
aansluitend bij de nieuwe koers van ZZG. Door innovatief te werken, onderscheiden wij ons van andere zorgaanbieders.
Voorbeelden van innovatieve samenwerking is de ‘iPad-zorg’ oftewel het screen-to-screencontact, het 1e lijnsatelier in
samenwerking met de eerstelijnsgeneeskunde van het Radboudumc en zorgprofessionals werkzaam in de ouderenzorg.
Hieruit is het alcoholprogramma voortgekomen; meerdere disciplines zijn geschoold in het signaleren van het alcoholgebruik
van de cliënt. Hierin is de directe samenwerking met Iriszorg gevonden.
Multidisciplinaire samenwerking
Nijmegen Noord heeft het oudste hometeam van Nederland. Eens in de maand zitten diverse zorgverleners in een overleg waarin
kwetsbare ouderen worden besproken. Als ZZG hebben wij een basisplaats in het hometeam. Deze plaats wordt gewaarborgd door
continuïteit te bieden in persoon. Teveel wisseling van verpleegkundigen leidde tot stagnering in de samenwerking. Nu is de generalistische wijkverpleegkundige de participant. Dat heeft zeer bevorderlijk gewerkt.
Enkele jaren geleden hebben wij de huisartsen ondersteund in het uitvoeren van de Tweetraps Ouderenscreening (TOS). Het
doel was het valideren van het meetinstrument. Een vervolg op de TOS is de participatie in het Zorg en Welzijn Informatie
Portaal (ZWIP). Hier zijn we dit jaar mee gestart. Deze participatie houdt in dat we nauwe contacten onderhouden met de
huisarts en de praktijkondersteuners. Daarnaast werken we multidisciplinair, doordat er ook andere zorgverleners participeren
in het project.
Multidisciplinair werken heeft ook zijn intrede gedaan bij onze studenten. Een unieke Leerwerkplaats is dit jaar gestart. De
Leerwerkplaats is een directe samenwerking tussen de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) en het Radboudumc.
Geïntegreerde zorgverlening is hier het sleutelwoord. De studenten lopen stages bij de praktijkhouders binnen het Thermion.
Tevens kijken zij mee bij andere disciplines, behandelen gezamenlijk casussen en worden opgeleid om verder dan hun eigen
discipline te kijken. Parallel hieraan loopt een onderzoekstraject dat wordt uitgevoerd door studenten.
Plannen voor 2014
Het komende jaar hebben we nog veel plannen. Een eerste noodzaak is om als team goed op formatie te komen. Daarnaast
zal het ZWIP nog meer gefundeerd moeten worden binnen het team. Ontzorgend werken voor huisartsen blijft een pijler.
Plannen op dit gebied zijn het uitvoeren van ontslagbezoeken als inwoners uit het ziekenhuis komen. De huisarts wordt minder
belast en de wijkverpleegkundigen kunnen de triage uitvoeren. Ook de medicatie-review in samenwerking met de huisarts en
apotheek kunnen we hopelijk in het komende jaar gaan uitrollen.”
Professionalisering van de wijkverpleging
Als je zorg nodig hebt, kun je alleen maar hopen op deskundige mensen: opmerkzame ogen, goede oren, deskundige
handen en een warm hart. Zorg is mensenwerk. Mede door projecten als ‘ Zichtbare schakel’ wordt de wijkverpleging als
beroepsgroep weer op de kaart gezet. V&VN en ZonMw hebben het initiatief genomen voor de ‘Ambassadeurs voor de
wijkverpleegkundige’. De ambassadeurs vertegenwoordigen de beroepsgroep door de visie op het vak goed te verwoorden,
belangen te behartigen, te lobbyen, te onderhandelen en een brug te slaan tussen praktijk en beleid. Ook zijn zij op de
hoogte van de laatste beleidsontwikkelingen. De ambassadeurs gaan in gesprek met alle partijen in het veld, zowel schriftelijk als mondeling. En ze worden ingezet bij presentaties, debatten, pers, radio en tv, scholingen en politieke bijeenkomsten.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
8
1
Visie
Ambassadeur voor de wijkverpleegkundige
ZZG-medewerker Fred Wolters mag zich dit jaar ‘Ambassadeur voor de
wijkverpleegkundige’ noemen. En dat is meer dan een eretitel. De in totaal 15
ambassadeurs zijn zichtbaar op lokaal, regionaal en landelijk niveau. Allemaal
met het doel: werken aan de terugkeer van de wijkverpleegkundige.
Fred ziet zijn functie als volgt:
“Mijn doel is het wijkverpleegkundige beroep breed in de ‘spotlights’ te zetten. Ik vertegenwoordig de beroepsgroep op lokaal, regionaal en landelijk niveau en probeer een brug
te slaan tussen ontwikkelingen op deze niveaus naar de praktijk. Ik doe dit in begrijpelijke
taal en bijvoorbeeld door het benoemen van praktijkvoorbeelden. De wegen of instrumenten hiertoe zijn divers, soms via de media, in een lezing, in een persoonlijk gesprek, presentaties et
cetera. Ik zie dit als mijn taak voor zeker de komende 2 - 5 jaren. ‘De wijkverpleegkundige anno nu, van nooit
weggeweest’. ”
Wat ik doe op de verschillende niveaus: Cliënt / patiënt / burger / verzekerde / wijkbewoner / Beroepsgroep /
collega’s / Binnen ZZG / Regionaal / V&VN / landelijk:
• Vertegenwoordigen van de beroepsgroep, in bijvoorbeeld cliëntenraden, seniorenraad, patiëntenverenigingen.
• Informeren en coachen van collega’s (van alle zorgaanbieders in de regio). Ondersteunen van de
verpleegkundige wijkteams.
• Contacten leggen en onderhouden met de HBO-V (HAN). Inhoud van de MGZ, naar studenten, lezingen /
colleges geven, promotie van het vak.
• Informeren, promoten en vertegenwoordigen van de beroepsgroep. Het ‘gezicht’ zowel binnen als buiten
de organisatie.
• Opzetten en bijdragen aan projecten (innovatie, transities e.d.) waarin de wijkverpleegkundige een
centrale rol vervult. Bruggen bouwen en bruggen slaan.
• Regionaal speelt met name de positie van de wijkverpleegkundige en de (toekomstige) financiering
daarvan.
• PR, het leggen van contacten. Denk aan gemeentelijke beleidsmakers, leden gemeenteraad, wethouders,
plaatselijke welzijnsdiensten, diensten op het gebied van wonen, ketenprogramma’s, regionale netwerken
(bv. 100 uw welzijns- en zorgnetwerk regio Nijmegen), projecten als de 1ste lijnsateliers (proeftuinen van
integrale aanpak op wijkniveau).
• Landelijk: vertegenwoordigen en het leveren van een bijdrage aan de ontwikkeling van het beroep. Dit
namens- en in opdracht van de beroepsvereniging (V&VN). Bij landelijke politieke partijen en/of diensten
(departementen), zorgverzekeraars, mediaprogramma’s, patiëntenverenigingen etc.
Project Actinische keratose in de eerste lijn
Omdat er een grote toename van patiënten met huidkanker wordt voorzien, is de uitdaging om het voorstadium van huidkanker Actinische keratose (AK) en Basaal celcarcinoom (BCC), vroegtijdig te herkennen en effectief te behandelen. We
willen betere zorg in de wijk door meer samenhang te organiseren in de eerstelijnszorg en meer preventief te werken.
Radboudumc en ZZG werken in dit project samen met huisartsen.
Er is een verbeterproject gestart met een onderdeel in de huisartsenopleiding. Doel van het project is het realiseren van een
integrale behandeling in de 1e lijn; verbetering van de case-finding AK’s; preventie; verplaatsing van zorg van de 2e naar de
1e lijn; betere samenwerking in de 1e lijn en betere samenwerking tussen 1e en 2e lijn door videoconsultatie via HealthBridge .
Er is een speciaal spreekuur ingericht (eens per twee tot vier weken) waarvoor de patiënten met mogelijk AK/BCC worden
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
9
Visie
1
opgeroepen. Op hetzelfde moment is de dermatoloog via een beveiligde beeldverbinding op afstand (via Facetalk) te
bereiken voor advies. Er wordt een geprotocolleerde behandeling gestart in de eerste lijn en doorverwijzing naar de tweede
lijn wordt voorkomen. De verpleegkundig specialist volgt het verloop van de behandeling bij de patiënt thuis.
De behandeling van AK bestaat uit een intensieve crème behandeling:
4-8 weken smeren, erosieve huidleasies en het voorkomen van
therapie ontrouw.
Een integrale aanpak bestaat uit:
• Transformatie van zorg van de 2e naar de 1e lijn.
• Behandeling door de huisarts.
• Begeleiding en advisering in diagnostiek en behandeling;
door een dermatoloog.
• Begeleiding van de patiënt in zijn thuissituatie.
• Gebruik van expertise van de verpleegkundig specialist wondzorg ZZG.
1.3 We doen het samen
mensgerichte
zorg
Maatschappelijk ingebedde zorg
maatschappelijk
ingebedde zorg
economisch
houdbare zorg
Zorg is verweven met de rest van de maatschappij. De muren rondom
het medische bolwerk verdwijnen. Vanuit eigen initiatief ontstaan
vloeiende verbindingen met vrijwilligers, met andere professionals en
met andere maatschappelijke domeinen. De zorg laat niet alle
problemen op zich afwentelen maar denkt mee en biedt preventief
tegenwicht.
Uit: Mensenzorg
Beleid samenwerkingspartners
Om onze missie waar te maken werken wij intensief samen met partijen binnen en buiten de regio. Wij voorzien dat ZZG
meer en vaker in ‘netwerken’ zal gaan functioneren, wat kansen biedt voor innovatie. Voor onze cliënten moet dit zichtbaar
en voelbaar worden in de zorg- en dienstverlening: meer samenhang, betere communicatie en afstemming, minder
verschillende mensen over de vloer. Voor onze medewerkers biedt samenwerking met andere organisaties en disciplines
ook ontwikkelingsmogelijkheden en een bredere kijk op wat ‘duurzame zorg’ kan inhouden.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
10
1
Visie
Het beleid ten aanzien van onze samenwerkingspartners is als volgt samen te vatten:
Beleid samenwerkingspartners in zorg en welzijn
Beleid partners voor wonen
Preventiekracht vergroten
Versterken van het oplossend vermogen in de eerste lijn
Kennisontwikkeling en kennisdeling
Innovatieve toepassingen ontwikkelen voor de thuiszorg
Ontwikkelen van nieuwe huisvesting voor kwetsbare groepen
Ontwikkelen van innovatieve woonzorgconcepten
Beleid regiogemeenten
Beleid onderwijsinstellingen
Ondersteunen van gemeenten om de decentralisatie te laten
bijdragen aan een meer gezonde en meer inclusieve gemeenschap
Opleiden toekomstige medewerkers
Onderzoek en ontwikkeling
Ontwikkelen van standaarden en protocollen
Beleid overheid en toezichthouders
Beleid financiers
Voldoen aan wet- en regelgeving en toezichtskaders
Gezamenlijk zoeken naar innovatieve manieren om de zorg
betaalbaar, toegankelijk en kwalitatief op niveau te houden
Beleid leveranciers
Streven naar partnerships op kritische bedrijfsprocessen
Aangaan van inhoudelijk en financieel aantrekkelijke contracten
Lees meer over (projecten/initiatieven met) onze samenwerkingspartners op onze website www.zzgpartners.nl
Nieuwe maatschappelijke verbindingen in wonen en zorg
Een functioneel verouderd verzorgingshuis en een te laag voorzieningenniveau op het gebied van wonen en zorg.
Dat was de situatie in Wijchen. ZZG zette alle politieke partijen, de woningcorporatie en de gemeente bij elkaar aan tafel,
om gezamenlijk duurzame oplossingen te bedenken op het gebied van gezondheid, wonen, zorg en welzijn.
Het oude verzorgingshuis is inmiddels gesloopt en daarvoor in de plaats is een woon-zorgcomplex met een compleet nieuwe sociale en fysieke infrastructuur neergezet.
Een gesprek hierover met Hans Vos, directeur bij ZZG en conceptontwikkelaar op het gebied van wonen en zorg.
“De belangrijkste doelstelling voor dit project was dat kwetsbare mensen in de
laatste periode van hun leven niet uit Wijchen hoefden te verhuizen vanwege het
ontbreken van voorzieningen. Tegelijkertijd was er bij de betrokken partijen volop
het besef dat de bestaande manier van het realiseren van voorzieningen op het
gebied van wonen en zorg niet meer houdbaar was. Het AWBZ-denken was in
2002 al aan het einde van de levenscyclus: we kunnen onze maatschappelijke
doelstellingen niet duurzaam realiseren binnen de muren van één organisatie.
Maatschappelijk verbinden, herontwerp van de eigen organisatie en cocreatie
vormden de uitgangspunten in de aanpak om zorg en wonen toekomstbestendig
in te richten. ‘Zo hebben we al in een zeer vroege fase het principe van het
scheiden wonen en zorg voor mensen met een zeer intensieve zorgvraag (ZZP5, 6, 8) in de aanpak gebracht. Bij de nieuwbouw
wilden we het gebouw zodanig ontwerpen, dat als er bedachte functies zouden verdwijnen, er eenvoudig andere functies in
zouden kunnen komen.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
11
1
Visie
Commitment
‘Om op deze manier samen doelstellingen te halen heeft alles te maken met in hoeverre je je als organisatie maatschappelijk
verbindt. Door vroegtijdig bijeenkomsten met betrokkenen te organiseren en de plannen aan de buitenwereld te presenteren,
hebben we committent gecreëerd. Samen wil je de groots mogelijke maatschappelijke waarde creëren, maar dat betekent ook
dat iedere partij op onderdelen zeggenschap inlevert en beseft dat gelijkwaardigheid een belangrijke sleutel is. Om groter te
kunnen bouwen waren we bijvoorbeeld afhankelijk van de gemeente. De gemeente heeft op haar beurt belang bij het realiseren van maatschappelijke voorzieningen, want daarop wordt zij aangesproken door haar inwoners. Om wonen en zorg te
kunnen scheiden waren we afhankelijk van de woningcorporatie. En de woningcorporatie heeft belang bij toekomstbestendige
voorzieningen die huurders in staat stelt in hun wijk te kunnen blijven wonen. De kracht van de samenwerking zit er juist in dat
deze afhankelijkheden complementair zijn aan elkaar. Je moet dan van tijd tot tijd met elkaar proberen te snappen waarom
soms iets niet kan, of waarom iets moet en zo samen met elkaar ieders ‘demarcatielijnen’ kunnen begrijpen en verstaan.
Kleinere organisatie
‘Eigenlijk gebruikten we gezamenlijk telkens de kennis en krachten van betrokken partijen. Dit heeft ook grote gevolgen gehad
voor ZZG. Je moet bereid zijn om onderdelen van je eigen organisatie op te heffen. Anderen zijn dan veel beter in staat om
met dezelfde of minder middelen meer waarde te creëren. We hebben een maatschappelijk doel, dus als dat betekent dat
bepaalde onderdelen van je organisatie moeten verdwijnen, dan is dat zo. Waar we vroeger zelf de scepter zwaaiden over
bijvoorbeeld het vastgoed en welzijn, gebeurt dat nu in afstemming met andere partijen. De Stichting MEER Welzijn verzorgt
bij ons activiteiten op het gebied van recreatie, ontspanning en welzijn en niet alleen voor de bewoners van het woon-zorgcomplex maar ook voor de burgers uit de buurt. Ook vastgoed verkopen we, dat past niet binnen onze strategie. Dan krimpt
de organisatie dus in omzet? Behoorlijk. En dus ook in aanzien zou je misschien kunnen zeggen? Dat denk ik dus juist niet. Wij
willen kleiner worden. En volgens mij gaat de landelijke trend het gewoon afdwingen. Dus, ik zeg altijd je kunt beter op tijd
vertrekken, dan straks hard moeten lopen. Je organisatie moet een bijdrage leveren om de zorg mensgericht, maatschappelijk
ingebed en economisch houdbaar te laten zijn en je weet gewoon dat een aantal onderdelen in jouw organisatie niet aan die
criteria voldoen. En als je dat weet kun je beter vroegtijdig een andere koers inzetten.
Er is tussen de partijen vaak doelafhankelijkheid en bronafhankelijkheid om elkaars ambities waar te maken. De bronafhankelijkheid bestaat uit hetgeen de andere partij wel heeft of beter kan. Als je die inzichten als partijen weet te bereiken dan heb je
de ingrediënten die een heel sterk vehikel vormen: ambities hetzelfde, doelen hetzelfde, bronafhankelijkheid en de wil en het
vermogen om van elkaar te leren. En dan zie je dat in wisselende contexten, de rollen kunnen wisselen. Zo waren wij in
Wijchen in eerste instantie als eerste aan zet. Maar toen de context veranderde en de risico’s op het vastgoed te groot werden
nam de woningcorporatie de vastgoedrol over. En dat gaat dan wel met stevige onderhandelingen even voor de goede orde,
maar je ziet wel dat de ambities en het uitgangspunt niet worden losgelaten.
Ruimte voor huisartsen
Een ander voorbeeld is de samenwerking met de huisartsen. Waar nu de huisartsen zitten hadden we eigenlijk een dagbehandeling gepland. Maar een aantal huisartsen benaderde mij met de vraag of wij in de nieuwbouw ruimte voor hen hadden. Ik
heb toen de plannen van de nieuwbouw omgegooid, want het creëert veel meer waarde om met de huisartsen naar een
nieuwe opzet van de eerstelijnszorg te gaan kijken, dan de dagbehandeling op die plek overeind te houden. Op dat moment
had de Sociaal Economische Raad al een rapport uitgebracht over de toekomst van de eerstelijnszorg. Dus je wist wat de
maatschappelijke ontwikkelingen in de eerste lijn zouden worden. Je leest en ziet dat de zorg onhoudbaar wordt, niet alleen in
de AWBZ, maar ook in het zorgverzekeringssysteem. De vraag van de huisartsen was dus een kans en een oplossing voor de
maatschappelijke vraagstukken en voor ZZG om toegevoegde waarde te creëren tussen verpleegkundigen en huisartsen. Een
mooi voorbeeld van blijven exploreren en duurzaam maatschappelijk exploiteren.
Voor Wijchen
In elk project en dus ook in dit project wordt het van tijd tot tijd spannend. Er is één hoofdreden waarom het project op de rit
gebleven is. Geen van de partijen zou aan de inwoners van Wijchen hebben kunnen uitleggen dat mensen uit Wijchen weg
moeten om elders zorg te krijgen. Zowel de gemeente, als de woningcorporatie als ZZG kon het zich niet veroorloven om hier
de stekker uit te trekken. Het onderschrijven van een visie en niet het uitschrijven in een convenant maakt het flexibel. De visie
en een beperkt aantal partners zijn dan leidend. Bovendien helpt het als er bij alle betrokken partijen een vast aanspreekpunt
is. Zeg maar een bekend gezicht.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
12
1
Visie
Het nieuwe centrum heeft uiteenlopende functies op gebied van leefstijl, zorg, wonen en recreatie. En als er een nieuwe doelgroep aanhaakt, zal er ook weer bekeken worden wat er voor die specifieke doelgroep nodig is. Er komt bijvoorbeeld weer een
nieuwe bouwfase aan, waarbij woningen worden gebouwd voor circa 30 mensen met een lichamelijke beperking. Dan gaan
we absoluut kijken hoe we met die doelgroep weer tot nieuwe maatschappelijke verbindingen kunnen komen.”
Het Nijmeegs model
In de regio Nijmegen zijn reeds diverse samenwerkingsinitiatieven ontstaan; onder andere voor chronisch zieken, kwetsbare
ouderen, pijn/palliatie en geboortezorg. Om goede resultaten te implementeren en een goede verbinding tussen de 1e en
2e lijn te realiseren, moeten (netwerk)krachten gebundeld worden. Met name tussen de ziekenhuizen, thuiszorgorganisaties, de huisartsen en opleidingscentra. De uitgangspunten voor deze samenwerking worden geformuleerd als:
• mèt patiënten, geïntegreerde zorg beter en efficiënter maken;
• eigen kracht, inzicht en context van patiënten gebruiken;
• verspreiden gecertificeerde kennis en vaardigheden, dicht bij de patiënt;
• best practices onderzoeken en zorgconcepten verspreiden naar andere regio’s;
• houdbare betaaltitels voor transmurale- en netwerkzorg.
Het ‘Nijmeegs model’ biedt de mogelijkheid om beter en sneller te innoveren. Dit is nodig om in de toekomst de zorg
duurzaam te maken.
(NB: Enkele onderwerpen in dit jaarverslag zijn nadrukkelijk het resultaat van de goede samenwerking met onze partners,
en niet de verdienste van ZZG alleen.)
Nijmegen op 1 lijn
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
13
1
Visie
ParkinsonNet ook in de AWBZ
In de regio Zuid-Gelderland is eind 2012 een project gestart ‘ParkinsonNet ook in de AWBZ’. Doel van dit project is om patiënten met Parkinson ook in AWBZ-gefinancierde organisaties van goede zorg te voorzien. Momenteel is de specifieke
kennis van Parkinsonzorg verspreid via een netwerk van neurologen en verpleegkundigen verbonden aan een ziekenhuis en
via paramedici die werken in de eerste lijn. Zij maken maximaal gebruik van het netwerk en de deskundigheidbevordering
die periodiek wordt aangeboden vanuit ParkinsonNet. In de praktijk blijkt dat binnen AWBZ-instellingen niet of nauwelijks
systematisch gebruik gemaakt wordt van de beschikbare deskundigheid. Ook in de revalidatiezorg en de thuiszorg is dit zo.
Concreet wordt nu een aantal AWBZ-organisaties gecertificeerd door ParkinsonNet, waaronder ZZG.
ZZG wil de zorg voor deze specifieke doelgroep verbeteren. Enerzijds door de kennis over Parkinson binnen de organisatie
te vergroten. Anderzijds door beter gebruik te maken van de aanwezige kennis in de eerste lijn en deze beschikbaar te
maken voor de intramurale instellingen. Dit is vooral van betekenis voor de grote groep verzorgenden en verplegenden die
maar af en toe een Parkinsonpatiënt verzorgen.
Palliatieve zorg
Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Gelderland
Missie: Het vormen van een sterk continuüm van vertrouwen voor patiënten en hun
naasten in de palliatieve zorg, samen met vrijwilligers en professionals.
Het kabinet investeert voor een periode van 6 jaar € 8,5 miljoen per jaar in een nieuw Nationaal Programma Palliatieve
Zorg. Dit programma richt zich op kwaliteitsverbetering van de palliatieve zorg, verleend door een multidisciplinair team
van mantelzorgers, vrijwilligers en professionals. Speerpunten zijn kennisontwikkeling en deskundigheidsbevordering bij
professionals, ondersteund door een goede organisatie van de zorg.
In de regio Nijmegen is Het Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Gelderland (NPZZG) werkzaam, opgezet vanuit het Radboudumc.
Het NPZZG is een samenwerkingsverband van 20 zorg- en vrijwilligersorganisaties in regio Zuid-Gelderland, waaronder
ZZG. Het netwerk omvat 10 gemeenten met in totaal ongeveer 320.000 inwoners.
Zie ook www.netwerkpalliatievezorg.nl/zuidgelderland.
Het Netwerk hanteert de WHO definitie van palliatieve zorg (2002):
‘ Een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met
een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige
signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard ’.
Handvest Palliatieve zorg
Op 24 oktober 2013 is door de netwerkbestuurders het Handvest Palliatieve zorg ondertekend. Enkele punten hieruit:
Op basis van de behoefte van patiënten zet het netwerk zich primair in voor zorg aan patiënten thuis of in een vervangende
leefomgeving.
Op basis van landelijke cijfers is berekend dat voor Nijmegen en omgeving jaarlijks in ieder geval voor 1.032 mensen palliatieve zorg beschikbaar moet zijn. Waarschijnlijk betreft het een veel groter aantal, omdat het moment van palliatieve zorg
vaak naadloos voortvloeit uit een veel langere ziektegeschiedenis. De verwachting is dat de vraag naar palliatieve zorg de
komende jaren exponentieel zal toenemen. In 2025 zullen er 38% meer chronisch zieken zijn dan nu.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
14
1
Visie
Onderliggende waarden van het netwerk zijn:
• De patiënt is het centrum van ons handelen
• Wij werken vanuit het adagium regeren is vooruit zien
• Wij werken vanuit wederzijds respect continu aan uitstekende onderlinge verbindingen
• Wij organiseren regionaal; met behoud van menselijke maat en slagkracht
• Wij organiseren deskundigheid en houden de balans tussen state of the art kennis en werkend pragmatisme
In 2013 waren er landelijk veel ontwikkelingen met betrekking tot palliatieve zorg. Het is een relatief jong specialisme,
waardoor veel ontwikkelingen en inzichten vertaald moeten worden naar de praktijk. Een nieuw inzicht is bijvoorbeeld dat
palliatieve zorg niet synoniem is voor terminale zorg. Palliatieve zorg kan langdurige zorg zijn, soms jarenlang. Zeker in het
geval van chronische aandoeningen als COPD, hartfalen, maar ook bij oncologische en neurologische aandoeningen.
ZZG biedt deze zorg via wijkverpleegkundigen met het aandachtsgebied palliatieve zorg. Ieder gebied heeft 1 of 2
aandachtsvelders palliatieve zorg. In 2013 waren er 30 aandachtsvelders actief. Hun taak is het inventariseren van
problemen en behoeften en het begeleiden van de palliatieve of terminale cliënt en zijn naasten. Daarnaast coördineren
deze wijkverpleegkundigen de zorg en zijn zij het aanspreekpunt voor de cliënt, huisarts en andere zorgverleners. Doel is
het leveren van adequate palliatieve zorg voor een goede kwaliteit van leven van de cliënt en diens naasten.
Huisbezoeken
AIV huisbezoeken via de verpleegkundig specialist palliatieve zorg of rechtstreeks via de huisartsen of ziekenhuizen bij de
wijkteams. Vaak is oncologie het onderliggend lijden.
‘Spoed opstarten’, vaak op vraag van de huisarts:
52 keer
Opstarten medicatie subcutaan:
130 keer
Monitoring van /onderzoek doen bij continu sedatie subcutaan of intraveneus ter comfort:
90 keer
Infuuszorg ter klachtenbestrijding en op wens van de cliënt:
10 keer
Instructie aan wijkteams m.b.t. technisch handelen of monitoring klachten:
gemiddeld 2 à 3 x per dag
Transmurale zorg hartfalen in samenwerking met het Canisius Wilhelmina ziekenhuis:
50 nieuwe cliënten
Terminaal hartfalen vanuit het Radboudumc:
5 cliënten voor i.v. medicatie
Scholing
•
•
•
•
Scholing ontwikkeld en gegeven voor de aandachtsvelders longlijden en palliatieve zorg.
Scholing palliatief redeneren aan de aandachtsvelders door de verpleegkundig specialist palliatieve zorg/
Scholing palliatief signaleren aan de niveaus 3IG.
Scholing palliatief signaleren geaccrediteerd door V&VN.
Overige activiteiten
• Ontwikkelingen in de teams ondersteunen zodat ze zelfstandig complexe palliatieve zorg innemen en vorm geven
volgens de norm van het palliatief huisbezoek ZZG
• Beslisboom ontwikkeld voor aansturing van de palliatieve zorg binnen ZZG
• Ontwikkeling van de folder palliatieve zorg
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
15
1
•
•
•
•
•
Visie
Functieprofiel ontwikkeld voor de aandachtsvelders palliatieve zorg en verpleegkundig specialist palliatieve zorg
Afspraken gemaakt over inname van zorg met CWZ en Radboudumc
Wijkverpleegkundig palliatief spreekuur in het inloophuis, Groesbeek
Wekelijks bijwonen MDO palliatief team Radboudumc, sinds oktober MDO CWZ palliatief team
Medicatieverstrekking voor spoed opstarten gemaakt met CWZ, Radboudumc en apothekers binnen het werkgebied
van ZZG.
Medicatieveiligheid
In de regio Nijmegen is een Regiotafel Medicatieoverdracht gevormd met huisartsen, de huisartsenpost, openbare apothekers, medisch specialisten, ziekenhuisapothekers, een arts van de trombosedienst, tandartsen en specialisten ouderengeneeskunde van verpleeghuizen, verzorgingshuizen en thuiszorg. Resultaten:
Visie
De regiotafel een platform is waar kennisuitwisseling plaatsvindt.
Het Nijmeegs Model
Dit model geeft de medicatieoverdracht in de keten weer.
Kader medicatieoverdracht
met acties per beroepsgroep
In het kader worden per beroepsgroep de overdrachtsmomenten beschreven.
(Hiervoor zijn voorbeelden medicatieoverdracht uit de West-Achterhoek gebruikt)
24 uur medicatie bij ontslag
Centraal staat de vraag of de partij die de patiënt ontslaat 24 uur medicatie
mee kan geven.
Medezeggenschap
Ook medezeggenschap ontwikkelt zich: naast cliëntenraden en ondernemingsraden zoekt ZZG naar aanvullende manieren
om een directe dialoog tot stand te brengen tussen organisatie en cliënten / medewerkers.
ZZG heeft voor alle locaties en een aantal thuiszorgregio’s een cliëntenraad ingesteld. Daarnaast heeft elk werkgebied en
elk bedrijf een cliëntenraad. De cliëntenraden van de gebieden behandelen onderwerpen die locatieoverstijgend zijn. Op
ZZG-niveau is een Beleidsadviesraad actief, gevormd met kwaliteitszetels. ZZG is aangesloten bij de Landelijke Commissie
van Vertrouwenslieden en de Geschillencommissie.
Ontwikkeling van cliëntenparticipatie
ZZG kent verschillende vormen van cliëntenparticipatie. Een aantal vormen bestaat al lang. Andere vormen zijn net ingevoerd of nog in ontwikkeling. De mate van invloed van de cliënt in de diverse vormen is wisselend. We onderscheiden vijf
niveaus van cliëntenparticipatie:
Eigen regie
Partnerschap
Adviseren
Raadplegen
Informeren
Participatieladder, vrij naar Edelenbos e.a., 1998
Op de verschillende treden zijn de volgende vormen van cliëntenparticipatie ontwikkeld:
Informeren:
De cliënt wordt geïnformeerd over het door het bestuur bepaalde beleid. De cliënt
heeft geen inbreng in de beleidsontwikkeling.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
16
1
Visie
ZZG informeert (potentiële) cliënten op diverse manieren: via de website, de cliëntenraad, door middel van brochures, nieuwsbrieven, periodieken en ook mondeling tijdens bijeenkomsten van cliënten en/of hun netwerk en in de wandelgangen.
Raadplegen:
Het bestuur bepaalt de agenda en biedt de cliënt de gelegenheid om zijn
mening te geven.
Binnen ZZG zijn als eerste de cliëntenraden. In diverse geledingen worden exitgesprekken gehouden met cliënten en/of
hun netwerk. Via het systeem Tweespraak kunnen cliënten en/of diens vertegenwoordiger(s) digitaal hun wensen,
behoeften, klachten of complimenten uiten. De resultaten worden teruggekoppeld in het team en in functioneringsgesprekken met medewerkers. Doel is het verbeteren van de kwaliteit van zorg- en dienstverlening.
Bij Kraamzorg Zuid-Gelderland (KZG) wordt een soortgelijk systeem gehanteerd: Triqs. KZG is aangesloten op Mijnzorgnet.
nl, een digitaal middel voor communicatie tussen cliënten, hun netwerk en professionals. De communicatie is zichtbaar
voor professionals en kan zo dienen als informatiebron. KZG belegt geregeld bijeenkomsten met een klantenpanel, waarin
bepaalde thema’s worden besproken.
Adviseren:
Het bestuur stelt in beginsel de agenda samen, maar geeft cliënten gelegenheid om
problemen aan te dragen en oplossingen te formuleren, waarbij deze ideeën een
volwaardige rol spelen in de ontwikkeling van beleid. Het bestuur verbindt zich in
principe aan de resultaten, maar kan bij de uiteindelijke besluitvorming hiervan
(beargumenteerd) afwijken.
De cliëntenraden van ZZG zijn gerechtigd gevraagd en ongevraagd (verzwaard) advies te geven aan het management op
basis van de Wet Medezeggenschap in Zorginstellingen.
Partnerschap:
Coproductie: hier komen bestuur en cliënten gezamenlijk een agenda overeen, waarna
samen naar oplossingen wordt gezocht. Het bestuur verbindt zich aan deze oplossingen met betrekking tot de uiteindelijke besluitvorming.
Met elke nieuwe cliënt van ZZG en/of diens netwerk wordt een zogenoemd keukentafel- of triagegesprek gevoerd, waarbij
wordt bepaald welke zorg- en dienstverlening noodzakelijk zijn. De resultaten van het gesprek worden vastgelegd in het
zorgleefplan. Geregeld worden familiebijeenkomsten georganiseerd, waarin wordt gesproken over de uitvoering van het
zorgleefplan en desgewenst aanpassingen worden doorgevoerd.
In de locaties Meander en De Oogst worden panelgesprekken gehouden met groepen van cliënten. In deze gesprekken
worden verbeterpunten benoemd, die zo mogelijk direct onderling dan wel samen met professionals worden geëffectueerd.
De overige punten worden ingebracht in Tweespraak.
Een aantal locaties voor kleinschalig wonen in het gebied Nijmegen kent een welzijnsraad. Leden van de welzijnsraad zijn
familieleden van bewoners. Zij hebben geregeld onderling overleg over behoeften en wensen van de bewoners. Zo mogelijk
zoeken en organiseren zij zelf een oplossing, waarvoor ZZG hen faciliteert. Desgewenst schakelen de leden professionals in
om gezamenlijk aan een oplossing te werken.
Eigen regie:
De cliënt voert zelf de regie. Hij neemt zelf het initiatief om in eigen beheer voorzieningen tot stand te brengen en te onderhouden.
“Wijchen gezond” en “Druten gezond” zijn initiatieven van o.a. ZZG, die inmiddels worden uitgeoefend door burgers. De
initiatiefnemers stellen hun netwerk en expertise ter beschikking. In Beuningen is een burger bezig een locatie voor
beschermd wonen te ontwikkelen. ZZG steunt dit initiatief door de toezegging om plaatsen binnen deze locatie in te kopen.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
17
Visie
1
Nieuwe vormen cliëntenparticipatie
Nieuwe vormen van cliëntenparticipatie worden ontwikkeld. Zo start begin 2014 een pilot met het zogenoemde PARTNERproject binnen twee woonvoorzieningen voor PG-cliënten: Kloostertuin en Eikenhorst. In het PARTNERproject (ontwikkeld
door VUmc, EMGO, SIGRA, Cliëntenbelang Amsterdam en LOC) worden cliënten en/of hun familieleden gevraagd één specifiek onderwerp ter verbetering te benoemen: hun ‘droom’. Vervolgens wordt professionals gevraagd zich te verdiepen in de
droom van de cliënten. Daarna worden de twee groepen aan elkaar verbonden en wordt hen gevraagd gezamenlijk de
droom te verwerkelijken; cliënt en professional zijn hierin partners. De groepen blijven bestaan totdat de droom geheel is
verwezenlijkt en is ingebed in de dagelijkse gang van zaken. Desgewenst kunnen de groepen blijven bestaan om de continuering in de gaten te houden of de droom te verfijnen. Als daaraan geen behoefte is, kunnen de groepen worden opgeheven. In de loop van 2014 wordt onderzocht of het PARTNERproject ook kan worden ingezet als vorm van burgerparticipatie in de wijk.
Tweespraak zal verder worden ontwikkeld zodat het mogelijk wordt om de door cliënten genoemde verbeterpunten door
cliënten en professionals gezamenlijk op te lossen.
1.4 We investeren in de toekomst
mensgerichte
zorg
Economisch houdbare zorg
maatschappelijk
ingebedde zorg
economisch
houdbare zorg
Zorg schept waarde met een gezonde samenleving als uitgangspunt.
Er is een paradigmawisseling nodig van reduceren van behandelkosten
naar zinvol investeren in een gezonde samenleving. Waar niet alleen de
vraag is hoeveel de zorg de maatschappij kost, maar ook wat het de
maatschappij oplevert. Een systeem dat niet scheeftrekt naar cure, maar
waarin cure, care en preventie in balans met elkaar zijn en met elkaar
zijn verbonden.
Uit: Mensenzorg
In de missie van ZZG staat het woord ‘duurzaam’. Als wij zorg duurzaam kunnen aanbieden, blijft deze kwalitatief op niveau
en in voldoende mate beschikbaar voor ieder die het nodig heeft. Meer doen met minder geld.
Minder zorg:
Betere zorg:
Andere zorg:
• Preventie
• Samenwerking met mantelzorgers en vrijwilligers
• Bevorderen van zelfen samenredzaamheid,
eigen regie
• Leefstijl beïnvloeding
• Minder zorg, meer welzijn
• Van 2e naar 1e naar 0e lijn
• Zo lang mogelijk verantwoord
thuis
• et cetera
• Adequate zorginfrastructuur
• Kwalitatief goede en veilige
zorg (o.a. werken volgens
richtlijnen)
• Innovatieve bedrijfsprocessen
• Helende omgeving
• Samenwerking in de keten
• Wetenschappelijk
onderbouwde zorg
• Naar outcomes
• et cetera
• Domotica
• Zorg op afstand
• Innovatieve producten
en diensten (EHealth,
MHealth)
• Ondernemen in zelfsturende teams
• In dialoog met cliënten
• et cetera
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
18
1
Visie
Preventie
Valpreventie
Vanuit het ZonMw subsidieprogramma ‘Preventiekracht dicht bij huis’ ontwikkelt ZZG
samen met Pro Persona (GGZ) en GGD Regio Nijmegen cursussen en bijeenkomsten om
vallen bij senioren te voorkomen. Ook rollatortraining en rollator-keuring kunnen
helpen om vallen te voorkomen. Zie ook op www.zzgzorggroep.nl/Voorkom-vallen
Bewegen voor ouderen
Op maandag 30 september 2013 start bij de Doekenborg de fitweek. De cliënten maken
kennis met de mogelijkheden van bewegen: een workshop yoga, line-dance en chikung, sporten via de Xbox, een dansmiddag en een heerlijke hand- of voetmassage.
De fitweek valt samen met de landelijke ‘Week van de Smaak’. Een diëtiste van ZZG
geeft cliënten, vrijwilligers en buurt-bewoners uitleg over gezonde voeding en informatie over hoe het smaakzintuig werkt. Natuurlijk kan iedereen proeven; gezonde
voeding is immers ook lekker.
Samen Werken: NLdoet
Vrijwilligers in de spotlights
Het Oranje Fonds organiseert elk jaar gedurende twee dagen NLdoet, samen met
duizenden organisaties in het land. Het doel van deze actie is om vrijwillige inzet in de
spotlights te zetten en iedereen te stimuleren om een dag(deel) de handen uit de
mouwen te steken. Vrijwilligers zijn het kloppend hart van vele sociale initiatieven. Met
NLdoet laten ze zien hoe belangrijk actieve burgers voor de samenleving zijn. Daarnaast
draagt NLdoet bij aan een goed imago van het vrijwilligerswerk en laat het zien hoe
leuk vrijwilligerswerk kan zijn.
Tijdens de grootste vrijwilligersactie van Nederland hebben ook bij diverse huizen van ZZG vrijwilligers hun enthousiaste
bijdrage geleverd. Op woonzorgboerderij De Hagert waren maar liefst 45 mensen actief in de tuin. Ook de tuin van Piushove
in Nijmegen ziet er weer prima uit. Bij Griffioen en Terra hebben zestien vrijwilligers ouderen een heuse verwendag bezorgd.
Alle vrijwilligers: hartelijk bedankt!
De Weegbree ziet er weer spic en span uit!
De Weegbree is erg blij met de vrijwillige hulp van 60 jonge medewerkers van bouwbedrijf Dura Vermeer, die een dag lang allerlei klusjes binnen het verpleeghuis uitvoeren.
Een van de negen huiskamers kreeg zelfs een complete make-over.
Dura Vermeer: bedankt!
Wetenschappelijk- en praktijkonderzoek
Betere zorg wordt ook mogelijk door gericht onderzoek te doen hiernaar. Het programma Praktijkonderzoek ZZG 20132014 beschrijft de onderzoeksactiviteiten met de HAN van 2013 en verder. Het programma heeft tot doel bij te dragen aan
de kwaliteit van de zorgverlening door het ontwikkelen van richtlijnen voor wijkverpleegkundigen en paramedici, het (laten)
verrichten van praktijkgericht onderzoek en het bevorderen van de deskundigheid van de medewerkers van ZZG.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
19
1
Visie
Enkele voorbeelden van uitgevoerd en gepland onderzoek:
Onderzoeken met en in ZZG zorggroep in 2013 / 2014
Titel onderzoek
Onderzoeksinstituut
Betrokkenheid ZZG
Kwaliteitsverbetering FTO in verpleeghuizen
Instituut Verantwoord Medicijngebruik
Expertisecentrum; Specialisten
Ouderengeneeskunde
“100 “ / ZOWEL NN-projecten,
Radboudumc
o.a. ZWS en ZWIP
1e lijns ateliers en Expertisecentrum
(so)
Ruimte voor bewegen
Verwey-Jonker Instituut
Piushove / fysiotherapie
Zelfmanagement na CVA
HAN / ergotherapie & neurorevalidatie
Herstelhotel & Expertisecentrum
(promotieonderzoek)
Senior Stap study
Radboudumc / geriatrie (promotie-
Griffioen, Expertisecentrum
onderzoek, bewegingswetenschapper)
fysiotherapie herstelhotel
Resistentie darmbacteriën
Eursafety Health netwerk / REZON
Vijverhof
Langer thuis blijven wonen
HAN
De Weegbree
Kwaliteit van arbeid in thuiszorgregio’s
Universiteit van Maastricht
Gebied Wijchen
Wijchen en De Weegbree
(promotieonderzoek)
Doelmatigheid van verzorgend wassen
Radboudumc
De Weegbree
Monitoren van palliatieve sedatie
HAN / opl MANP
Thuiszorg
Ondernemend werknemerschap
ZZG
De Hagert
Onderzoek doelgroep Globe
ZZG zorggroep
Globe
Pilot Veilige zorgrelatie
Ministerie van VWS
Gebied Nijmegen, GCR Nijmegen
Vrijwilliger 2.0
ZZG
Gebied Nijmegen, GCR Nijmegen
Arbobeleid 2.0
ZZG
Gebied Nijmegen
Optimaliseren aanvraagproces zorg
NHTV Intern.Hogeschool Breda
ZZN vanuit stage fac. Bedrijf Nijmegen
Duurzame inzetbaarheid in de zorg
HAN
Vijverhof
Update van het onderscheidend vermogen van
Open Universiteit Nederland, locatie
ZZG, Psychologen
de Amsterdamse Dementie Screeningstest
Utrecht
Voeding voor ouderen in kleine wooneenheden
HAN / lectoraat voeding
Vijverhof
PEpPie : postexpositie Profylaxe bij Influenza
RIVM
ZZG, Spec. ouderengeneeskunde
Beeldbellen tussen licht dementerende
HAN, HBOV; kwaliteitsopdracht
Domoticazorg
iPad in de zorg
HAN, HBOV; kwaliteitsopdracht
Domoticazorg
Informatiebehoefte cliënten en verpleegkundige
HAN, HBOV; kwaliteitsopdracht
Domoticazorg
NIVEL
Domoticazorg
Cliënt - mantelzorger(s)
in de thuiszorg
Overzichtstudies: technologie in de zorg thuis
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
20
1
Visie
Planning onderzoeken in 2014
Titel onderzoek
Onderzoeksinstituut
Betrokkenheid ZZG
Onderzoek naar behoeften aan technologische
HAN Zorgalliantie
Domoticazorg
Philips
Domoticazorg
Onderzoek naar wondzorg op afstand
Focuscura / Windesheim
Domoticazorg
Vroegtijdige detectie van dwaalgedrag
Philips Innovation Centrum
De Weegbree
Project naar drijfveren van patiënten om
HAN Toegepaste Psychologie
Herstelhotel, HAN
HAN Toegepaste psychologie
Herstelhotel, HAN
HAN Fysiotherapie
Herstelhotel, HAN
HAN Fysiotherapie
Herstelhotel, HAN
HAN Toegepaste Psychologie
Herstelhotel, HAN
toepassingen voor mensen met dementie
Onderzoek naar horloge ter voorspelling
dwaalgedrag
zelfstandig te oefenen
Project herkennen van depressieve klachten
bij patiënten
Activiteitenniveau van patiënten met een heupof knieprothese op Dekkerswald
De pittfals van een verrijkte oefenomgeving
op Dekkerswald
Een verrijkte omgeving voor Dekkerswald
ZZG zorggroep ondersteunt enkele lectoraten van de HAN, financieel en ook inhoudelijk door de behoeften vanuit de
praktijk te verwoorden en te verwerken in de opleiding.
UKON geeft een wetenschappelijke basis aan de nieuwe zorg!
Zijn de verpleeghuizen van de toekomst wel klaar voor de toekomst? De huidige zorg is grotendeel gebaseerd op
praktijkkennis en nog maar amper gebaseerd op gedegen wetenschappelijk onderzoek. Onder het motto ‘samenwerking in zorg en wetenschap’ werkt het UKON aan het modelverpleeghuis van de toekomst. Zij doet dat via
wetenschappelijk onderzoek, deskundigheidsbevordering en implementatie van nieuwe kennis en zorgprogramma’s. Het ontwikkelen van nieuwe kennis is het leidend principe. Deze nieuwe kennis wordt vertaald naar concrete
verbeteringen voor de zorg aan bijvoorbeeld mensen met de ziekte van Parkinson in de gevorderde fase, jonge
mensen met een dementie of de revalidatie van ouderen na een beroerte. De binnen UKON-instellingen ontwikkelde kennis en expertise wordt ook ter beschikking gesteld aan de eerste lijn, om de zorg voor ouderen in de
thuissituatie te verbeteren. Hierdoor kunnen ouderen langer thuis wonen en bouwt het UKON aan een toekomstbestendige ouderenzorg.
De hervorming van de langdurige zorg is in volle gang. ZZG heeft een aantal toekomstscenario’s ontwikkeld waardoor de
impact van de ontwikkelingen op onze bedrijfsvoering te volgen is. Daarnaast is tijdig (bij-)sturen op basis van de wijzigende klantwensen cruciaal voor de ervaren kwaliteit van zorg. Wij hebben vertrouwen in de toekomst.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
21
1
Visie
Hervorming langdurige zorg
De transitie van de huidige extramurale AWBZ functies Verpleging en Verzorging is voorzien per 1-1-2015. Een goede
samenhang tussen de verschillende financieringsstelsels WMO, Zvw en Wlz is belangrijk om de overbekende schottenproblematiek te beperken. Zorgaanbieders, gemeenten en zorgverzekeraars zijn in positieve zin tot elkaar veroordeeld. Elkaar
zien als ‘partner’ is nodig om de forse opgaven waarvoor wij staan te laten slagen. In onze regio zijn de contacten om die
reden al flink aangehaald.
Een nieuwe bekostigingssystematiek voor de wijkverpleging per 1 januari 2015 is krap gepland. De beschrijving van de
nieuwe aanspraak wijkverpleging in de zorgverzekeringswet is belangrijk voor onze branche. Enerzijds komt landelijk in
2015 40 miljoen euro extra beschikbaar voor wijkverpleegkundige taken. Anderzijds wordt een bezuiniging ingeboekt. De
wijkverpleegkundige moet ‘in schaarste’ gaan opereren. Wie kan zorg krijgen, wie moet zijn eigen netwerk aanspreken.
Maatschappelijk zal dit de nodige discussies gaan opleveren, is onze verwachting.
Ontwikkeling vak wijkverpleging
Wat doet een wijkverpleegkundige eigenlijk? Om financiering vanuit de zorgverzekeringswet mogelijk te maken, zal de
wijkverpleging duidelijk moeten maken wat het vak inhoudt. Professionele kwaliteit leveren betekent werken volgens
professionele richtlijnen, aantoonbaar bevoegd en bekwaam zijn. Daarnaast gerechtvaardigde verwachtingen waarmaken,
van klanten en van partners in de wijk. De overgang van 2014 naar 2015 zal een herindicatie betekenen voor alle huidige
cliënten. ZZG zal versterkt inzetten op de zelf- en samenredzaamheid van de cliënt en het cliëntsysteem, aangezien per
cliënt gemiddeld minder zorg geleverd zal kunnen worden. De wijkverpleging moet kunnen prioriteren wie welke zorg hoe
lang nodig heeft. Positief is dat de wijkverpleging volop kansen krijgt om zich te ontwikkelen tot een volwaardige en
cruciale partner in de eerste lijn.
Risico’s
Langer thuis wonen is mogelijk als de randvoorwaarden hiervoor in orde zijn. Burgers zullen zelf het voortouw moeten
nemen om de risico’s aanvaardbaar te houden. Maar ook de woningcorporaties zien zichzelf voor een nieuwe taak gesteld.
Hun huurderspopulatie vergrijst snel. Goede (aangepaste) woningen en een veilige leefomgeving zijn nodig om ‘langer thuis
wonen’ mogelijk te maken. Daarnaast zijn voldoende beschermde woonvormen nodig voor hen die niet langer verantwoord
thuis kunnen wonen. Ook hier zullen meerdere partijen moeten samenwerken.
Aandachtspunten in 2014
Op de onderscheiden onderdelen van het strategisch beleid van ZZG zijn de volgende aandachtspunten geformuleerd.
Verzorgingshuizen in herontwikkeling
Volgens de planning zijn eind 2017 een aantal huizen herontwikkeld
Beschermd wonen
Nieuwe woonvormen worden ontwikkeld in samenwerking met
woningcorporaties dan wel voor eigen rekening
Thuiszorg hoogcomplexe teams
Monitoren op de prestatie-eisen voor de teams
Overgang AWBZ en jeugdzorg naar de WMO
Plan per gemeente met o.a. de personele consequenties
Herstelhotel
Doorontwikkelen zorgpaden, verbeterprojecten uitvoeren
rond gesignaleerde knelpunten
Kraamzorg Zuid-Gelderland
Wijkgericht werken rond verloskundigenpraktijken,
activa-passiva transactie Radboudumc realiseren
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
22
2
Organisatieonderdelen
p
o
n
e
k
r
We we
e
d
n
e
l
l
i
h
c
s
r
e
v
n
a
a
n
e
r
e
i
man e doel
d
f
l
e
hetz
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
23
2
Organisatie-onderdelen
2.1Nijmegen
In Nijmegen werkt ZZG met circa 1.300 medewerkers in de thuiszorg, de thuisbegeleiding en in de verschillende verpleegen verzorgingshuizen. Op alle fronten beweegt het.
Wijkverpleegkundigen participeren in sociale wijkteams
De vraag naar zorg stijgt doordat mensen ouder worden en langer zelfstandig willen blijven wonen. Maar de zorgbudgetten
van de gemeenten worden juist kleiner. De gemeente moet dus meer doen met minder geld. Dat vraagt om een andere
manier van werken, bijvoorbeeld in een Sociaal Wijkteam.
In Nijmegen zijn nu zes Sociale Wijkteams actief: in de wijken Dukenburg, Lindenholt, Hatert, Noord, Oud-West en Midden.
Het sociale wijkteam is een actief team in een wijknetwerk dat in de dagelijkse praktijk ondersteuning biedt, samenwerkt en
afstemt. Naast welzijnswerkers participeert ook een wijkverpleegkundige. Het Sociaal Wijkteam werkt wijkgericht voor de
domeinen wonen, zorg en welzijn. De werkers in Sociale Wijkteams zoeken naar praktische oplossingen voor mensen die
problemen hebben. Dat doen zij samen met de betrokkene zelf, met de mensen in diens directe omgeving en met vrijwilligers en organisaties in de wijk. Zo wordt efficiënt samengewerkt en oplossingen dichtbij huis gevonden. Die hulp, zo blijkt
uit de eerste ervaringen, hoeft niet altijd uit de zorg te komen. In de wijk, buurt of straat is vaak al veel op te lossen. Zorg
wordt alleen ingeschakeld waar nodig, waardoor het voor iedereen betaalbaar blijft.
Verder hebben alle wijken straks inlooppunten (STIP) waar mensen met vragen terecht kunnen. Als het vragen zijn die de
wijkverpleegkundige kan beoordelen, zal zij op huisbezoek gaan en via het ‘keukentafelgesprek’ samen bespreken wat de
bewoner of diens omgeving zelf kan doen of leren. Als professionele zorg of hulpmiddelen nodig zijn, wordt de aanvraag
daarvan in gang gezet.
Aanpak eenzaamheid Hatert ‘opvallend en inspirerend initiatief’
De Provincie Gelderland nodigde ZZG medewerker Koen Hooijer uit om het project Aanpak Eenzaamheid Hatert te presenteren. De Provincie vond het een opvallend en inspirerend initiatief. De presentatie vond plaats tijdens de conferentie
‘Eenzaamheid, wat doen we zelf en wat doen we samen’. Doel van de conferentie is het delen van inspirerende initiatieven
die eenzaamheid tegengaan en die samenwerking tussen organisaties verder brengen. In het kader van ‘De Kanteling’ en
‘Welzijn Nieuwe Stijl’ is het vinden van nieuwe manieren om eenzaamheid tegen te gaan erg belangrijk.
Dat eenzaamheid vaak voorkomt en nadelige gevolgen heeft voor gezondheid en welbevinden, weet Koen Hooijer als geen
ander. Naast wijkverpleegkundige in Hatert is hij namelijk ook de projectleider van het project. Koen is trotst: ‘We hebben in
Hatert diverse projecten lopen en ook dit project breidt zich als een olievlek uit…’ Terecht trots dus.
Verzorgingshuizen in transitie
Zoals bekend gaan in Nederland als gevolg van gewijzigde wet- en regelgeving verzorgingshuizen sluiten. Ook in Nijmegen
is dit het geval. ZZG bereidt zich voor op een kleiner aantal cliënten dat met een indicatie kan worden opgenomen in een
vorm van beschermd wonen.
ZZG onderscheidt ‘kleinschalig wonen’ en ‘transitiehuizen’. Huizen zoals De Globe, Terra en Waterrijk zijn vormen van kleinschalig wonen voor de groeiende groep cliënten met een indicatie voor wonen in een beschermde woonomgeving. In
Nijmegen zijn de ‘transitiehuizen’ van ZZG: Nieuw Doddendaal, Boszicht, Doekenborg en De Orangerie. Deze huizen staan
op de nominatie om binnen enkele jaren een andere bestemming te krijgen. Voor en met cliënten en medewerkers wordt
gezocht naar goede oplossingen. Het is een stevig proces voor iedereen. Cliënten willen eigenlijk niet verhuizen en ook
medewerkers kunnen opzien tegen onvermijdelijke veranderingen. Samen met de gemeente Nijmegen en de betrokken
woningcorporaties wordt gezocht naar nieuwe locaties voor beschermd wonen en naar aanpassingen in een gebouw zelf,
zodat het weer toekomstbestendig wordt. Zo zal in 2014 het bekende Sonnehaert een nieuwe naam krijgen en studenten
gaan huisvesten.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
24
2
Organisatie-onderdelen
40 jaar Boszicht
Op 1 oktober 2012 bestond Boszicht 40 jaar; reden voor feest. De feestperiode wordt ingeluid met het hijsen van de eigen
Boszichtvlag. Op 26 mei 2013 worden de festiviteiten afgesloten met een Eucharistieviering in de huiskapel en met een
optreden van Saskia en Serge. En daartussen? Een gezamenlijk grootschalig ontbijt, een wervelende muziekbingo, een
creatieve markt, een middag met zeemansliederen, een modeshow met mode uit de jaren ’70 (waarbij onder andere
bijzondere trouwjurken en kostuums uit die tijd worden geshowd), een middag met optreden van mannenkoor Kels, een
high tea, een playbackshow, een bingo met loterij, een druk bezocht diner dansant, een receptie met reünie en erg veel
oud-collega’s. Het is een feestelijke periode met voor ieder wat wils. Medewerkers, familieleden, vrijwilligers en belangstellenden hebben ervoor gezorgd dat het 40-jarig bestaan een onvergetelijke happening was, waaraan nog lang met een
goed gevoel kan worden teruggedacht.
Inspiratiebijeenkomsten Orangerie
2013 was voor de Orangerie een jaar vol inspiratie. In de voorgaande jaren is alles op alles gezet om het huis perfect op orde
te krijgen. Ondertussen zijn ook de stippen aan de horizon geplaatst: waar moet het heen met de ouderen in Dukenburg?
2013 is het jaar om een nieuwe visie op oud worden in Dukenburg te ontwikkelen. Er zijn vier bijeenkomsten georganiseerd.
Steeds laten circa 30 medewerkers van de Orangerie zich voeden door verhalen van interessante sprekers.
Inspiratiebijeenkomsten in De Orangerie
•
•
•
•
•
Nieuw leven voor de gedragscode Landelijke ontwikkelingen zorgaanbieder en woningbouwcoöperatie
Ontwikkelingen binnen Nijmegen en het werken in een beschermde woonvorm
Uitwerking van landelijk beleid op ZZG
Opbouw en het versterken van de eerste lijn, nu zoveel mensen thuis blijven wonen die eerst in een huis als de
Orangerie woonden
• De overgang van verpleeghuis Margriet naar het Herstelhotel
• De actualiteit wat betreft de vertegenwoordiging van wilsonbekwame mensen
• Werken als verzorgenden in een Beschermde Woonvorm
Welzijnsraden beschermde woonvormen
Eind 2012 is de notitie ‘Welzijnsraad beschermd wonen PG in Nijmegen’ van de gebiedscliëntenraad van Nijmegen omarmd.
In deze notitie wordt voorgesteld om per beschermde woonvorm PG een Welzijnsraad in het leven te roepen, voor de
belangenbehartiging van cliënten. Het voorstel vloeit voort uit de ervaring dat (volwaardige) cliëntenraden (CR) per een of
twee beschermde woonvormen te kwetsbaar zijn. Naast de snelle wisseling van het lidmaatschap van de CR, constateerden
de leden nog een praktisch probleem. De CR had, zoals wettelijk aangegeven, een bestuurlijke / beleidsmatige invalshoek
en daarmee was de CR vooral in gesprek met de leiding over zaken op de langere termijn. Maar de leden van CR waren
zeker zo gemotiveerd om het leven van hun naasten zo comfortabel mogelijk te laten verlopen. Zij zagen te weinig mogelijkheden om de dagelijkse gang van zaken in beide woonvormen te beïnvloeden.
In de nieuwe opzet heeft een Welzijnsraad tot doel om binnen een beschermde woonvorm de dagelijkse belangen en het
welzijn van de klanten te behartigen. Belangrijke onderwerpen zijn de kwaliteit van de dienstverlening, de dagelijkse activiteiten, de bejegening door de medewerkers en de woonomgeving. De werkzaamheden van de Welzijnsraad dragen
daarmee bij aan het optimaal functioneren van de beschermde woonvorm.
De Welzijnsraad binnen een beschermde woonvorm wordt gevormd door één belangenbehartiger van de klant per huiskamer / woongroep. In de regel bestaat de Welzijnsraad uit drie tot vijf personen. Een van hen neemt de rol van voorzitter
op zich en deze voorzitter overlegt regelmatig met het lid van de gebiedscliëntenraad met als aandachtsveld beschermd
wonen PG.
Op de beschermde woonvormen Terra, Waterrijk, de Globe en Piushove is in 2013 een Welzijnsraad opgezet. Iedere locatie
legt eigen accenten. Zo heeft de Welzijnsraad op Terra besloten een eigen informatieboekje te maken en is op de Globe een
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
25
2
Organisatie-onderdelen
lid actief betrokken bij het opzetten van korte wandelroutes door de wijk. Alle Welzijnsraden zien het belang van een
grotere familieparticipatie en de voordelen daarvan voor hun familielid. Dat de Welzijnsraad daarin partner is en zij aan zij
optrekt met medewerkers van de beschermde woonvorm is logisch. De Welzijnsraad is naast een optimale belangenbehartiger van bewoners vooral ook een belangrijke partner op weg naar meer familieparticipatie in 2014.
2.2 Rijk van Nijmegen
Het werkgebied Rijk van Nijmegen omvat de gemeenten Groesbeek, Heumen, Beek–Ubbergen en Millingen aan de Rijn.
Ook hier wordt de missie van ZZG zorggroep nagestreefd. ’t Blijft mijn leven…. ook in Rijk van Nijmegen!
Millingen
aan de Rijn
Ubbergen
Nijmegen
Groesbeek
Heumen
Burgerkracht in beeld
Gebied Rijk van Nijmegen is op zoek gegaan naar concrete verhalen over burgerkracht en vertrouwen in eigen kunnen. Wij
willen er van leren, ons laten inspireren en motiveren. Wat kunnen mensen zelf doen om zelfstandig te blijven en wat
kunnen professionals daar aan toevoegen? Wat houdt ‘eigen regie’ nou precies in? En wat betekent eigenlijk zelf- en
samenredzaamheid?
Als professional in de wijk kom je ze wel tegen: mensen die ondanks gezondheidsproblemen of afnemende mobiliteit toch
zelf de regie hebben en houden. Ouderen die zelf hun problemen oplossen en de waarde van een goede buur kennen die
hen daarbij helpt. Samen wonen en leven in dorp, wijk of buurt, en waar nodig zelf een helpende hand bieden aan diegene
die dat nodig heeft. Dat is burgerkracht en vertrouwen in eigen kunnen!
Van deze zoektocht is een boekje gemaakt vol prachtige verhalen. Kleine bloemlezingen van mensen die laten zien dat
creatieve oplossingen mogelijk zijn. Het boekje helpt bij het uitwerken van onze visie. Zorgt voor vertrouwen. Geeft inspiratie. Helpt om met elkaar in gesprek te gaan.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
26
2
Organisatie-onderdelen
Mooie succesverhalen ’t Blijft mijn leven
Aan de bel trekken
Het gaat de laatste tijd niet goed met mevrouw van ’t Wout. Daarom is haar bed naar de
woonkamer verplaatst, zodat ze daar kan liggen. Meneer van ’t Wout is doof en als hij ’s
avonds boven is, hoort hij zijn vrouw niet roepen als ze hulp nodig heeft. De familie heeft
hier een oplossing voor bedacht. Aan het bed van mevrouw hebben ze een deurbel vast
gemaakt. Als zij daar op drukt, gaat de bel af in de slaapkamer van haar man. Hierdoor
kan mevrouw van ’t Wout ook ’s avonds en ’s nachts om hulp vragen. Er is dan geen
professionele hulp nodig en ze kunnen samen thuis blijven wonen.
’t Blijft
mijn
leven
Verhalen van burgerkracht
uit het Rijk van Nijmegen
Zien wat niet gezegd wordt
Mevrouw Schuurman had wat last van duizeligheid gekregen. Daardoor was ze bang geworden om buiten te gaan
wandelen, maar ook om alleen te douchen. Reden voor haar dochter om contact op te nemen met de thuiszorg.
Mevrouw had samen met haar dochter al over een oplossing nagedacht. Het idee was dat de thuiszorg drie keer in
de week zou komen om haar te douchen. De andere dagen zou ze zichzelf bij de wastafel wassen. De wijkverpleegkundige die het eerste huisbezoek kwam doen, keek verder dan de vraag die werd gesteld. Ze zag dat het
echte probleem niet het douchen zelf was, maar de angst om te vallen.
De wijkverpleegkundige heeft daarom voorgesteld om de douche aan te passen. Ook heeft ze geholpen om de
rollator goed af te stellen. Mevrouw Schuurman kon met de aanpassingen weer zelf douchen en had geen hulp
nodig. Wel bleef haar dochter de eerste paar keer in de woonkamer wachten, maar ook dat is niet meer nodig.
Doordat de rollator nu beter is afgesteld, durft mevrouw Schuurman ook weer naar buiten. Door het wandelen
verbetert haar conditie en dat zorgt er weer voor dat de duizelingen afnemen. Inmiddels doet mevrouw
Schuurman zelf weer haar eigen boodschappen.
Cliënten Mariëndaal verhuizen naar Kloostertuin
In februari 2013 verhuizen de cliënten uit het Groesbeekse woonzorgcentrum Mariëndaal naar het ernaast gebouwde
Kloostertuin, een modern en nieuw wooncomplex voor ouderen. Kloostertuin omvat 71 ruim opgezette huurappartementen, de meeste met balkons grenzend aan de woon- en slaapkamer. De begane grond en de eerste verdieping zijn
bestemd voor mensen met dementie. Het overige deel van de woningen is bestemd voor mensen die in meer of mindere
mate zorg, begeleiding en diverse vormen van dienstverlening vragen.
Proactieve ouderenzorg Vijverhof
Het project ‘Proactieve ouderenzorg Vijverhof’ is een implementatietraject voor toekomstbestendige ouderenzorg. Het doel
is het realiseren van proactieve multidisciplinaire ouderenzorg voor kwetsbare ouderen in hun eigen woonomgeving.
Daarbij zijn zorgorganisaties uit de eerste- en tweede lijn betrokken, maar ook de thuiszorg en verpleeg- en verzorgingsorganisaties. Ook welzijnsorganisaties stappen op korte termijn in het traject. Het bijzondere van dit project is volgens de jury
dat het ondersteund wordt door deskundigheidsbevordering: scholing en coaching bij de verzorgenden.
De wijkverpleegkundige is weer terug van weggeweest. Nu ouderen steeds langer thuis blijven wonen, is de hulp van de
wijkverpleegkundige voor de huisarts onmisbaar. De huisarts en wijkverpleegkundige werken intensief samen om de
ouderen de ondersteuning te bieden die nodig is. De wijkverpleegkundige kijkt verder dan het medische. Ze is de vraagbaak
voor verzorgenden, let op het welzijnsaspect van de ouderen en schakelt de huisarts in wanneer extra zorg nodig is.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
27
2
Organisatie-onderdelen
Project wint Eerstelijns Transformatieprijs
Het project ‘Proactieve ouderenzorg Vijverhof’ heeft de Eerstelijns Transformatieprijs 2013 gewonnen Deze prijs is
een initiatief van de organisatoren van het congres ‘De Eerste Lijn Transformeert: Samenwerking tussen de 0e en
de 1e lijn’. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan het project dat het voorliggende jaar het meest heeft betekend
voor de implementatie van wijkgericht werken. Huisarts Willemijn de Graaf van huisartsenpraktijk Berg en Dal en
ZZG-wijkverpleegkundige Marleen Lenskens namen de prijs in ontvangst. Dat het project een groot deel van de
doelgroep weet te bereiken en het feit dat het project erg goed aanslaat, gaf de doorslag bij de jury om dit project
als winnaar te kiezen.
Leven met passie
Genieten van muziek, kunst en cultuur of een interessante lezing. Soms herinner je je jaren later nog het moment dat
schoonheid je raakt. Dat je je verbonden voelt met de mensen om je heen op dat ene moment.
In de eerste helft van 2012 is de kapel op Park Dekkerswald gerestaureerd en ingericht als multifunctioneel centrum. De
kapel biedt ruimte voor optredens, tentoonstellingen en congressen en blijft een centrum voor zingeving. In de Kapel Onder
de Bogen wordt regelmatig iets georganiseerd waardoor je geïnspireerd kunt raken.
Programma 2013 Kapel Onder de Bogen
Een optreden van Rchestra met een repertoire van Afghaanse, Armeense, Chinese, Bulgaarse, Turkse en Peruaanse muziek; Laudate Musica, een houtblazers-ensemble met een klassiek repertoire; een optreden van het
Nimweegs Lied en Leed met tekst, liedjes en dia’s over de geschiedenis van Nijmegen; een tentoonstelling van
fotoclub Novio Lumina uit Nijmegen; een expositie van de kunstenaars Freek Sanders en Stijn Coetsier met als titel
Ruimte Verbeeld (abstracte geometrische schilderijen en sculpturen); Popkoor Cheers; het Nijmeegse kamerkoor
Elnoséqué met madrigalen uit verschillende eeuwen en landen en van uiteenlopende componisten; een lezing van
hoogleraar Geriatrie Marcel Olde Rikkert; een optreden van koor Surplus; kamerkoor Ton sur Ton uit Nijmegen;
verhalenproject Vertel mij wat!; Jaap de Wijze met een controversiële, licht satirische voorstelling over Jezus
Christus; Theo van den Oever met liedjes uit de oude doos ‘Ranja met een Rietje’, en meer….
Park Dekkerswald bestaat
100 jaar
Met een groep (oud-) medewerkers en - bewoners is het 100 jarig bestaan van Park Dekkerswald gevierd! Bekijk ook het jubileummagazine.
www.parkdekkerswald.nl
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
28
2
Organisatie-onderdelen
2.3 Wijchen en Maas en Waal
Iedere gemeente binnen het gebied Wijchen en Maas en Waal heeft een uniek karakter. In de Maasdorpen met een paar
honderd inwoners wordt zorg geleverd, maar ook in Wijchen met 40.000 inwoners. Iedere gemeente vraagt om maatwerk,
omdat de zorgbehoeften verschillen, er andere samenwerkingspartners zijn en de grootte van de gemeente om een eigen
aanpak vraagt. Onze ondernemende medewerkers spelen daar op in.
Cliëntdialoog: Tweespraak en panelgesprekken
We zijn er in geslaagd de dialoog met cliënten en hun partners te verdiepen waarbij niet de ‘zorg’ op de voorgrond staat,
maar het verhaal dat mensen aan elkaar vertellen en dat bijdraagt aan nieuwe contacten. Via het systeem ‘Tweespraak’ en
met behulp van panelgesprekken wordt de dialoog tussen cliënten en teams versterkt.
Tweespraak is een digitaal platform waar 24 uur per dag, zeven dagen in de week cliënten/familie/vrienden kunnen doorgeven hoe zij de zorg- en dienstverlening van ZZG beleven. Op basis van deze ervaringen zijn we (snel) in staat om verbeteringen in de zorg door te voeren. De meeste meldingen in Tweespraak komen nu nog via de medewerker binnen (73%); 27%
van de meldingen komt rechtstreeks van de cliënt, van familie of vrienden. Veel van de signalen gaan over bejegening en
over de woonomgeving. Het bijzondere is dat blijkt dat cliënten juist de behoefte hebben om positieve feedback te geven.
Maar het is natuurlijk ook mooi als je naar aanleiding van meldingen, verbeteringen kunt doorvoeren. Of als cliënten zelf
met oplossingen komen.
Naast Tweespraak is het voeren van panelgesprekken (volgens de narratieve methode) een krachtige manier om de stem
van de cliënt te horen, onderlinge contacten tot stand te brengen, zorg- en dienstverlening te verbeteren en om op een
andere wijze om te gaan met medezeggenschap.
Cliënt- en medewerkerveiligheid
Tweespraak wordt ook gebruikt om melding te maken van incidenten cliënten (MIC) en incidenten medewerkers (MIM). We
zien dat Tweespraak een positieve bijdrage levert aan het opsporen van veiligheidsrisico’s in de zorg, zowel voor de cliënt
als voor de medewerker. De meldingen uit Tweespraak worden elk kwartaal besproken en verbeterpunten worden direct
opgepakt door de teams.
Ook landelijk is er belangstelling voor Tweespraak, bijvoorbeeld van zorgverzekeraars en het LOC. Het LOC heeft besloten
om in 2013 met Tweespraak te gaan werken en dit instrument gericht aan te bieden aan cliëntenraden en zorgorganisaties.
Medewerkertevredenheid, welzijn en werkgeluk
In teambijeenkomsten is via Brown Paper Sessies (BPS ) met een onafhankelijke procesbegeleider nagegaan wat
medewerkers belangrijk vinden in hun werk en hoe zij zelf als team aan verbeteringen kunnen werken. In totaal heeft
82% van de medewerkers deelgenomen aan deze bijeenkomsten. Dit percentage is veel hoger dan de respons van de
medewerkerstevredenheidenquete (35%).
Resultaten: 92% van de medewerkers geeft aan binnen vijf jaar nog werkzaam te zijn bij ZZG. 90% van de medewerkers
durft een dierbare aan de zorg van ZZG toe te vertrouwen. Medewerkers geven aan het lastig te vinden om de balans werk
en privé goed te bewaken. Zij vinden dat communicatie en leiderschap op een aantal punten kunnen worden verbeterd.
Binnen de thuiszorgregio’s en De Weegbree is in 2013 meegedaan aan een promotieonderzoek ‘Welzijn bij medewerkers’.
Dit onderzoek levert belangrijke inzichten op: er is behoefte aan meer autonomie, regelmogelijkheden en werkzekerheid.
De resultaten van het medewerkertevredenheidsonderzoek zijn op een aantal plaatsen positief voor het gebied, met
uitzondering van ‘leiderschap’. In 2013 hebben de leidinggevenden samen een opleiding gevolgd op het thema ‘leiderschap
en werkgeluk’. We zoeken naar de beste methodiek om inzicht te krijgen in tevredenheid, welzijn en geluk van medewerkers. In 2014 zal gekozen worden voor een methodiek en aanpak om samen met medewerkers inzicht te krijgen en verbeteringen te bewerkstelligen die er voor zorgen dat medewerkers bij ZZG het beste uit zichzelf kunnen halen.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
29
2
Organisatie-onderdelen
Wijkverpleegkundige teams op koers
De wijkverpleegkundige teams zijn een betrouwbare schakel voor alle (in)direct betrokken partijen bij de zorgverlening en
gezondheid van burgers. Zij dragen actief bij aan de gezondheid en gezondheidswinst van burgers en aan de kwaliteit van
leven van cliënten. Nieuwe initiatieven:
• In Beuningen loopt het ‘Beuningse buikenproject’: een groot project om obesitas aan te pakken. Burgers, huisartsen,
gemeente en onze wijkverpleegkundigen werken hier goed samen.
• In de gemeente West Maas en Waal is samen met andere partijen het project ‘Gezonde leefstijl’ gestart.
• In Wijchen en Druten zijn projecten gestart voor kwetsbare ouderen en voor COPD.
De rol van de wijkverpleegkundige nieuwe stijl krijgt zo concreet vorm. Zij is het gezicht in de wijk en voor de samenwerkingspartners.
Druten
Beuningen
West Maas en Waal
Nijmegen
Wijchen
Gemeente Wijchen
• In Wijchen hebben burgers, professionals en organisaties de handen ineen geslagen en de ambitie geformuleerd om in
2018 de gezondste gemeente te zijn (zie www.wijchengezond.nl). Al honderd mensen werken samen om deze ambitie
te realiseren vanuit de pijlers: Eet verstandig, Beweeg, Reflecteer en Leef met passie en Verbind.
• De nieuwbouw Meander en Oogst vervullen de belangrijke maatschappelijke functie om burgers met een intensieve
somatische zorgvraag in Wijchen te laten blijven wonen. De gebouwen zijn een bruisend centrum geworden van wonen,
welzijn en eerstelijnszorg. Inmiddels zijn de voorbereidingen in gang voor fase 2 van de nieuwbouw. In deze fase zullen
opnieuw woningen met zorg worden gerealiseerd.
• Er is een intensieve samenwerking ontstaan met een aantal huisartsenpraktijken en apothekers. Samen met het CWZ worden nieuwe voorzieningen in Wijchen tot stand gebracht voor de eerste lijn. Denk aan een lifestyle centrum, een
nieuw centrum voor geïntegreerde eerstelijnszorg en een diagnostisch centrum.
• Om te kunnen voldoen aan de groeiende vraag naar dementiezorg worden drie nieuwe locaties onderzocht op
geschiktheid voor kleinschalige woonvoorzieningen. Ook wordt het netwerk dementie met alle partners opnieuw ingericht.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
30
2
Organisatie-onderdelen
Gemeente Beuningen
In Beuningen is intensief samengewerkt met het burgerinitiatief Petronella. ZZG ondersteunt dit initiatief om een nieuwe
vorm van wonen voor mensen met dementie te realiseren. In 2013 heeft de woningbouwcorporatie aangegeven dit
initiatief niet te kunnen realiseren als gevolg van nieuwe regelgeving. Met de stichting Petronella en de gemeente wordt
gezocht naar nieuwe oplossingen.
Gemeente West Maas en Waal
Er is een vervolg gegeven aan het initiatief om in Appeltern voorzieningen te realiseren die voorkomen dat mensen
onnodig moeten verhuizen. Dit doet ZZG samen met burgers, een projectontwikkelaar en een aantal zorgaanbieders.
Het plan moet ook een bijdrage leveren aan de economie, zoals zorg en toerisme. Inmiddels zijn een nieuwe dagbesteding
en woningen gerealiseerd en is een dorpsondersteuner aangesteld. Het project is een voorbeeld voor initiatieven in de
andere maasdorpen.
Gemeente Druten
In de gemeenten Druten en West Maas en Waal is het eerste project ‘Zorgbrigade’ succesvol afgerond. Er is inmiddels
een tweede project gestart. Doel is tweeërlei. Enerzijds om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt op te leiden
voor een baan in de zorg/dienstverlening. Anderzijds om laagdrempelige dienstverlening beschikbaar te stellen om
ouderen langer zelfstandig te laten wonen met zoveel mogelijk eigen regie.
2.4 ZZG Herstelhotel
Het ZZG Herstelhotel op Park Dekkerswald in Groesbeek is in 2013 geheel in gebruik genomen. Hier wordt met name
geriatrische revalidatiezorg geboden.
www.zzgzorggroep.nl
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
31
2
Organisatie-onderdelen
Omschakeling bijna voltooid
Een groot deel van 2013 is het Herstelhotel bezig geweest met het inregelen en aanpassen van de belangrijkste werkprocessen. De omschakeling van verpleeghuis naar een revalidatiekliniek in een hotelomgeving was groter dan op voorhand
voorzien. Eind 2013 zijn de meeste werkprocessen nogmaals doorgelicht en verbeterd. De verschillende disciplines zijn
gemotiveerd om het multidisciplinaire werken met meer kracht op te pakken en direct te organiseren rondom de cliënt. Een
en ander heeft geleid tot nieuwe ordeningen.
De specialisaties CVA en orthopedie zijn nu gesitueerd in afzonderlijke vleugels. De behandelaars, functionarissen welzijn
en hotelservice zijn toegevoegd aan de huidige teams Verpleging & Verzorging. Hiermee zijn drie resultaatverantwoordelijke eenheden ontstaan. Daarnaast is een projectgroep bezig geweest om het multidisciplinaire werken opnieuw te formuleren. Er is een nieuwe handleiding geschreven voor het elektronisch cliëntendossier, zodat dat door iedereen eenduidig
gebruikt wordt. Voor 2014 staan scholingen hiervoor gepland.
Andere zaken die aandacht gevraagd hebben zijn de teamontwikkeling, eten en drinken, medicatieveiligheid, meten van
cliënttevredenheid, medewerkertevredenheid, cliëntlogistiek, gastvrijheid, rookbeleid en infuuszorg. Ook de functie van
cliëntbegeleiders is in 2013 bijgesteld.
Zorgpaden verder ontwikkeld
Naar aanleiding van de onderzoeksresultaten van de leerwerkplaats (zie hierna) is er voor gekozen eerst de bestaande
zorgpaden (CVA, heupfractuur en electieve orthopedische operaties) te evalueren en bij te stellen, alvorens nieuwe zorgpaden uit te werken. Er is een methode gevonden die er voor zorgt dat de beschreven zorgpaden beter bruikbaar zijn in de
praktijk. Er is een implementatieplan gemaakt en meer draagvlak gecreëerd binnen alle disciplines. Daarnaast zijn de
nieuwste inzichten verwerkt hoe om te gaan met de DBC-financiering. Voor 2014 is gepland om het zorgpad ‘Overige diagnosen’ uit te werken.
Leerwerkplaats
Met de inrichting van de academische leerwerkplaats Herstelhotel willen de HAN en ZZG een ambitieus doel realiseren:
een expertisecentrum voor professionals uit de zorg, voor docenten én voor studenten van de HAN (HBOV en Paramedische opleidingen). Deze ambitie is vertaald in een tweeledige projectdoelstelling: enerzijds een stagestructuur waar
studenten in multidisciplinaire groepen verantwoordelijk zijn voor afdelingen, anderzijds een onderzoeksstructuur opzetten.
Opening Leerwerkplaats
Na het welkomstwoord wordt het fenomeen leerwerkplaats toegelicht en professionals, studenten, docenten en
lectoren vertellen over de ontwikkeling van de leerwerkplaats.
‘Het is aanpoten, maar een prachtige werkomgeving waar je naast je eigen vak ook leert samenwerken met
andere disciplines. Dat is de meerwaarde voor mij’ aldus een student.
Het cadeau aan de Leerwerkplaats is een prachtige foto die als inspiratie een van de wanden siert.
Een eerste evaluatie in 2013 heeft geleid tot een overzicht van punten waaraan begeleiders en management van de leerwerkplaats volgens studenten moeten voldoen om het Herstelhotel als een krachtige leeromgeving voor mono- en multidisciplinair leren en werken te ontwikkelen. Het concept van de academische leerwerkplaats wordt gaandeweg verder
ontwikkeld. Evaluatieresultaten vormen input voor de verdere ontwikkeling (actie-onderzoek).
Een tastbaar en prachtig resultaat zijn de presentaties van de afstudeerscripties van de eerste twee lichtingen studenten.
Er is een duidelijke onderzoekslijn aan het ontstaan. Het nieuwe leerklimaat draagt fors bij aan de kwaliteit van onze revalidatiezorg: de confrontatie tussen theorie en praktijk maakt iedereen scherp.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
32
2
Organisatie-onderdelen
Onderzoeken in 2013
Naam onderzoek
Doel onderzoek
Implementatie zorgpad CVA en
werkwijze binnen het ZZG herstelhotel
(voeding & diëtetiek en fysiotherapie)
Bezien in welke mate het zorgpad CVA is geïmplementeerd binnen
het ZZG Herstelhotel. Verder was het doel om er achter te komen
welke factoren van invloed zijn op het langer verblijven in het herstelhotel of welke factoren er voor zorgen dat een cliënt niet terugkeert
naar de oorspronkelijke woonsituatie.
De huidige situatie van de implementatie
van het werken volgens het zorgpad CVA
binnen de disciplines fysiotherapie,
ergotherapie en logopedie
Beantwoorden van de vraag ‘In hoeverre is het zorgpad CVA bij
het ZZG Herstelhotel op dit moment geïmplementeerd binnen de
disciplines fysiotherapie, ergotherapie en logopedie?’
Evaluatie en implementatie zorgpaden
Heupfractuur (verpleging)
Vaststellen in welke mate de verpleging van het ZZG Herstelhotel
werkt volgens het zorgpad heupfractuur en welke bevorderende
en belemmerende factoren volgens de verpleging hierbij een rol
spelen.
Zorgpad Heupfractuur bij ergotherapeuten
Vaststellen in hoeverre het zorgpad heupfractuur uitgevoerd wordt
door de betrokken ergotherapeuten van het ZZG Herstelhotel
CVActief (fysiotherapeuten)
Vaststellen hoe actief CVA-patiënten van afdeling de Bruuk zijn
binnen het ZZG Herstelhotel (uitgedrukt in tijd gedurende een dag)
Bevorderende en belemmerende factoren op
de participatie, bij CVA cliënten in de thuissituatie (ergo- en fysiotherapie )
Vaststellen wat het huidige participatieniveau van CVA-patiënten is.
Onderzoek naar mogelijke belemmerende en bevorderende factoren
voor de CVA-cliënt die invloed hebben op de participatie.
Evidence based implementatie zorgpad
intensieve geriatrische revalidatie
heupfractuur (verpleging)
Project eiwit verrijkte voeding
(voeding & diëtetiek)
Vaststellen van de invloed van eiwit verrijkt brood op de revalidatie.
Resultaat onderzoek ‘Eiwitinname van ouderen’
Vier studenten van de opleiding Voeding en Diëtetiek hebben onderzocht of gebruik van eiwitverrijkt brood en
eiwit-verrijkte zuivel bijdraagt aan een hogere eiwitinname van ouderen. Ouderen eten namelijk vaak minder
eiwit dan gewenst, waardoor hun spierfunctie vermindert. Dit kan ertoe leiden dat ouderen bijvoorbeeld sneller
vallen en minder zelfredzaam zijn.
Een toename van eiwitinname zou bereikt kunnen worden door meer te eten, maar dat is voor deze groep
ouderen vaak niet haalbaar. Een andere mogelijkheid is het gebruik van drinkvoeding, maar deze wordt lang niet
door iedereen gewaardeerd. Daarom is ervoor gekozen om onderzoek te doen met normale producten, waaraan
extra eiwit is toegevoegd. Gedurende drie weken kregen 34 cliënten brood en drinkyoghurt dat verrijkt was met
eiwit (experimentele groep) of gewoon brood en drinkyoghurt (controlegroep). Het resultaat was dat de eiwitinname steeg in de groep die de verrijkte producten kreeg. Of dit ook betekent dat ouderen hierdoor bijvoorbeeld
sneller herstellen of een betere kwaliteit van leven ervaren, kan onderwerp zijn van een vervolgonderzoek. Het
was voor het lectoraat Voeding in relatie tot Sport en Gezondheid het eerste onderzoek dat is uitgevoerd in het
Herstelhotel.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
33
2
Organisatie-onderdelen
Resultaten en cijfers
Onderstaande cijfers betreffen uitsluitend de Geriatrische Revalidatie Zorg.
Aantal cliënten per diagnose, in 2013 met ontslag
Omschrijving diagnose
Totaal
CVA
87
totaal groep 1: CVA
87
Heup nieuwe prothese
52
Heup revisie
11
Knie nieuwe prothese
27
Knie revisie
3
Overige electieve orthopedie
15
totaal groep 2: Electieve operaties ( ELO )
108
Trauma bovenste extremiteit
20
Trauma onderste extremiteit (excl. heupfractuur)
20
Heupfractuur
79
Traumatische wervelfractuur
5
Overig trauma
6
totaal groep 3: Trauma
130
Amputaties bovenbeen (en hoger)
5
Amputaties onderbeen en/of voet en/of tenen
4
totaal groep 4: Amputaties
9
Hartaandoening
17
Bloedvaten
10
Respiratoire aandoeningen
23
Overige orgaan aandoeningen
43
Overige aandoeningen bovenste extremiteit
3
Aandoening wervelkolom
6
Reumatische aandoeningen
1
Overige aandoeningen bewegingsapparaat
Overige hersenaandoeningen
27
4
Overige neurologische aandoeningen
12
Oncologische aandoeningen
13
totaal groep 5: Overige Geriatrische revalidatiezorg
Eindtotaal
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
159
493
34
2
Organisatie-onderdelen
Gemiddelde verblijfsduur per diagnosegroep (in dagen)
Diagnose groep
Totaal
Groep 1: CVA
84,7
Groep 2: ELO
30,0
Groep 3: Trauma
64,3
Groep 4: Amputaties
113,2
Groep 5: Overige GRZ
69,7
Eindtotaal
63,1
Resultaten kwaliteit en veiligheid
Externe en interne audits
22 oktober 2013, interne audit volgens IGZ normen ; 26 november 2013, IGZ bezoek.
In 2014 is deelname aan de ISO-audit gepland
Klanttevredenheid
Het Herstelhotel komt niet in aanmerking voor de CQ-metingen (alleen tijdelijk
verblijf).
Per 1 juli 2013 is daarom gestart met klanttevredenheidsonderzoeken, in de vorm
van een korte enquête na ontslag. Op 1 januari 2014 start ook het Herstelhotel
met Tweespraak.
Resultaten KTO:
Gemiddelde score 2013:
Q4
Q3
Restaurant en maaltijden
8,25
7,8
Verpleging en verzorging
7,72
8,1
Behandeling en revalidatie
7,88
8,3
Zorginhoudelijke indicatoren
Vanwege alleen tijdelijk verblijf is geen deelname aan de Benchmark mogelijk.
Aandacht heeft: het gebruik van antipsychotica, voorkomen van depressieve
symptomen, risicosignalering uitvoering en opvolging, valincidenten (via MIC),
medicijnincidenten(via MIC) en probleemgedrag
Klachten
In 2013 zijn 13 klachten behandeld; 3 klachten zijn door de klachtenfunctionaris
behandeld. 2 klachten zijn bij de SKGN behandeld en gegrond verklaard. Er is een
reactie met plan van aanpak naar de SKGN gestuurd.
Er zijn 7 officiële complimenten ontvangen.
Middelen en maatregelen
Dit is van toepassing op de gesloten PG afdeling (Kraaijendal 1). Bij de gemiddeld 32
bewoners zijn de volgende middelen gem. toegepast: (rol)stoel met band (3); (rol)stoel
met tafelblad (1); bed met bedhekken (7); bed extra laag zetten (8); bed doelbewust
geplaatst tegen muur (3); bewegingsmelder (4); bed of stoel - alarm mat (4)
Medewerkertevredenheid
Het Herstelhotel heeft meegedaan aan de landelijke Benchmark. Daarnaast loopt
een eigen medewerkertevredenheidsonderzoek (per kwartaal); afgesproken is dat
de resultaten uit de Benchmark die laag scoren hierin worden meegenomen.
Over het algemeen zijn de scores positief.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
35
2
Organisatie-onderdelen
2.5 Kraamzorg Zuid-Gelderland
Kraamzorg Zuid-Gelderland ontwikkelt de goede relaties binnen de geboorteketen en het Consortium ‘Nijmegen bevalt
goed’ ten behoeve van betere zorg voor moeder en kind.
Kraamzorg Zuid-Gelderland (KZG) is trots op de teams kraamverzorgenden die zelfstandiger zijn gaan werken rond verloskundige praktijken. Dit komt de continuïteit van zorg ten goede. De regie van de teams is vergroot door taken naar de
teams te brengen en daarvoor ook de benodigde regelruimte te bieden. Zo zijn er sterrollen ingericht en hebben teams
uren en middelen gekregen om als team verder te kunnen groeien. Deze groei zet zich door in 2014 en verder. Dit doen wij
als KZG in dialoog met elkaar. In dit cyclische proces, met soms vallen en opstaan, zijn wij lerend van en met elkaar.
Klanten
• Het digitaliseren van de doorlopende klanttevredenheidsmeting levert een hoge respons op (69%).
• De eerste resultaten van dit klanttevredenheidsonderzoek (peiling eind 2013) blijven onveranderd hoog maar uiteraard
altijd nog voor verbetering vatbaar.
• Het klantpanel is sterk betrokken bij de opzet van en dialoog met de Moederraad, welke maatschappelijk toegevoegde
waarde zal gaan hebben aan de geboortezorg ontwikkelingen in de regio.
• Het aantal bevallingen nam in ons adherentiegebied marginaal af. Wij zien een afname van het gemiddeld aantal uren
per verzorging.
• Per 1 augustus is gestart met kraamzorg in het Ronald McDonald huis in Nijmegen. Dit wordt goed ontvangen.
• Brochures en website zijn aangepast aan de huidige behoeften van de klant.
Samenwerking
• KZG maakt deel uit van het consortium ‘Nijmegen Bevalt Goed’ en is lid van het dagelijks bestuur. Het Consortium
heeft zich uitgebreid naar Oost Nederland.
• Er is in het consortium een aanzet gedaan tot een bestuurlijke samenvoeging van het Dagelijks bestuur en het
VSV (verloskundig samenwerkingsverband).
• In oktober 2013 is een intentieverklaring ondertekend door de Raden van Bestuur van ZZG zorggroep en het
Radboudumc om de volledige activiteiten van Kraamzorg Zuid-Gelderland onder te brengen binnen het Radboudumc.
Het onderzoek zal in de eerste helft van 2014 afgerond zijn en leiden tot besluitvorming hierover.
ZonMw
KZG is nauw betrokken bij het onderzoek van ZonMw, Mijn Zw@ngerschap en het onderzoek Healthy Pregnancy4all.
Overhead
KZG heeft de geplande afbouw van overhead gerealiseerd door ondersteunende taken op een effectievere wijze te
organiseren.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
36
2
Organisatie-onderdelen
Cijfers
Financieel is 2013 een minder goed jaar geweest. Dit is veroorzaakt door lagere tarieven: enerzijds een lager maximaal
tarief wat door de NZA is afgegeven en anderzijds ook lagere tarieven van de ziektekostenverzekeraars.
Marktaandeel
73,5%
Realisatie
Er zijn 2.354 klanten geholpen waarvan 286 in de beide ziekenhuizen
(CWZ , Radboudumc). De gemiddelde zorgduur is lager dan begroot
(41,26 uren waar 41,5 uren is begroot).
Productiviteit
71,9%
Audits
Behoud HKZ Certificaat, Borstvoedingscertificaat en erkenning ‘Erkend leerbedrijf’
Klanttevredenheid
Klanten respons
69%
Cijfer kraamverzorging 9,0
Cijfer organisatie
8,6
klachten
Een klacht is rechtstreeks naar de SKGN gezonden en vervolgens ingetrokken.
Drie maal is de interne klachtfunctionaris ingeschakeld
MIM
4
Opleiding
Alle kraamverzorgenden hebben de EHBO bijscholing gevolgd.
De opleidingsbehoeften voor 2014 zijn in beeld gebracht.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
( 2012: 76,6%)
(2012: 73%)
37
3
Kwaliteit
t
i
e
t
i
l
a
w
K r ons meer
is voo r
n
e
o
d
l
o
v
n
a
d
s
l
e
n
g
aaaan re
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
38
3
Kwaliteit
3.1Cliënten
Het kwaliteitsbeleid van ZZG ondersteunt de missie van ZZG en is gericht op het realiseren van de ambities die zijn geformuleerd in de strategienota ‘Vertrouwen in eigen kunnen’.
Wat is kwaliteit van zorg
Waaruit blijkt kwaliteit van zorg? Onze sector en eigenlijk heel zorgend Nederland worstelt met deze vraag. Er zijn regels
genoeg:
• meerdere toezichthouders die eisen stellen (zoals de IGZ, financiers, Brandweer en Arbodienst);
• richtlijnen en protocollen waar onze medewerkers zich aan moeten conformeren (meer dan 100 (multi) disciplinaire
richtlijnen);
• interne en externe audits op deelaspecten van kwaliteit (IGZ, ISO, AO/IC);
• verplichte metingen en registraties (klanttevredenheid, CQ);
• zorginhoudelijke indicatoren (MIC, MIM, klachten en medewerkertevredenheid);
• en talloze indicatoren (input-, proces- output- en outcome indicatoren).
Regelmatig wordt verzucht dat verpleegkundigen te veel tijd kwijt zijn met administratieve taken om alle benodigde
verantwoording te kunnen afleggen. De zorg is regelmoe. Er zijn dan ook al experimenten geïnitieerd om ‘regelarm’ te
mogen werken. Blijft staan de vraag: waaruit blijkt de kwaliteit van zorg?
Een klant weet een deel van het antwoord feilloos te verwoorden. De relationele kwaliteit is heel belangrijk. Heeft iemand
voldoende tijd en aandacht voor mij? Luistert iemand naar mij? Word ik gehoord en gezien als uniek mens met mijn eigen
wensen, zorgen en hulpvraag? Ook de functionele kwaliteit doet er toe: word ik goed geholpen, ben ik van mijn probleem af
als de zorg stopt? Juist de professionele kwaliteit kan een klant niet zo goed beoordelen; word een handeling uitgevoerd
volgens professionele standaarden?
Wijkgerichte teams
In 2013 zijn in het hele werkgebied van ZZG wijkgerichte zelfsturende teams ingericht. Elk team heeft een adequate
deskundigheidsmix, gericht op de zorgvraag in de betreffende wijk. Elk team heeft of krijgt een ‘sterrolhouder kwaliteit’.
Het is vanaf nu zaak om goed in beeld te krijgen in welke mate de teams voldoen aan geformuleerde prestatie-eisen en
in welke mate het kwaliteitsmanagementsysteem daarbij voldoende ondersteunend is. Het is belangrijk om de teams en
de individuele medewerkers sterker te betrekken bij de ontwikkeling van ons kwaliteitsmanagementsysteem. Dit moet
‘fit-for-use’ zijn.
Overbodige bureaucratie verdwijnt
Vertrouwen in de professionaliteit van onze medewerkers is het uitgangspunt van het kwaliteitsmanagementsysteem.
Uitgegaan wordt van professionele medewerkers die beschikken over de vereiste vakkennis en competenties. Procedures,
protocollen, richtlijnen en werkinstructies worden alleen vastgelegd op kritische punten in de zorg- en dienstverlening en in
relatie tot geldende wet- en regelgeving en eisen van toezichthouders. Alleen het ‘wat’ wordt vastgelegd. Het ‘hoe’ wordt
overgelaten aan de professional, tenzij dit uit oogpunt van mogelijke risico’s in de zorg- en dienstverlening niet wenselijk is
of er vanuit wet- en regelgeving eisen worden gesteld.
Het kwaliteitsmanagementsysteem kenmerkt zich als risicogericht, voldoen aan wet- en regelgeving, ketengericht en
regelruimte biedend aan professionals. Maar eigenlijk is het systeem nog veel gebaseerd op de HKZ-eisen. Er is daarom in
2013 een start gemaakt met een opschoning; dit is mogelijk sinds ZZG is overgestapt van HKZ- naar ISO-certificering. Doe
meer met minder, is het adagium.
Herzien primaire processen
In 2013 is een werkgroep gestart met het opnieuw beschrijven van de primaire processen van zorg- en dienstverlening voor
zorg thuis en zorg met verblijf. Deze waren zeer gedetailleerd beschreven en voorzien van een groot aantal werkinstructies.
Via een klankbordgroep met medewerkers uit het veld zijn deze processen herschreven op hoofdlijnen en gericht op het
borgen van risico’s in zorg- en dienstverlening. Daarbij wordt in de processen het ‘wat’ vastgelegd, datgene dat minimaal
dient te geschieden, en wordt de toepassing daarvan niet langer vertaald in voorschriften en gedetailleerde werkinstructies.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
39
3
Kwaliteit
Risicoanalyse zorginhoudelijke veiligheid
In 2012 is het instrument ‘risicoanalyse zorginhoudelijke veiligheid’ ingevoerd. Bij elke nieuwe cliënt en bij elke evaluatie
van de zorgverlening wordt een risicoanalyse uitgevoerd op de belangrijkste zorginhoudelijke onderwerpen. Dit instrument
is in 2013 positief geëvalueerd. Een verbeterpunt is het vertalen in zorgdoelen en acties, daar waar sprake is van een
gezondheidsprobleem of een risico daarop. Eigenlijk het methodisch werken en aantoonbaar maken van de kwaliteit van
zorg.
Versterken dialoog met cliënten
ZZG zoekt naar mogelijkheden om de dialoog met cliënten te verstevigen. Er is een aantal verbeterpunten opgepakt.
• Nadat in 2012 Tweespraak in gebruik genomen is binnen een aantal locaties en thuiszorgteams, is in 2013 doorgegaan
met de implementatie. Streven is dat Tweespraak in 2014 overal is ingevoerd.
• Voor het ZZG Herstelhotel is een cliëntvaringsonderzoek ontwikkeld dat zich op de belangrijkste aspecten van de
zorg- en dienstverlening richt. Cliënten worden verzocht aan het einde van hun verblijf een korte vragenlijst in te vullen.
De resultaten komen op kwartaalbasis voor de diverse afdelingen beschikbaar en worden besproken. Waar nodig
worden verbetermaatregelen uitgezet.
• Voor de thuiszorg is een onderzoek ontwikkeld voor cliënten die korter dan een half jaar in zorg zijn. Deze steeds sterker
groeiende groep cliënten wordt niet meegenomen in het reguliere landelijke cliëntervaringsonderzoek. De vragenlijst is
daarbij sterk geënt op de bijdragen van medewerkers in het versterken van het vermogen van de cliënt tot zelf- en
samenredzaamheid. Begin 2014 wordt dit onderzoek in een viertal thuiszorgteams getest.
Audits
ZZG kent diverse interne audits: audits op ISO 9001, audits op het normenkader van de Inspectie voor de Gezondheidszorg
en zorgdossiercontroles. Deze audits zijn in 2013 conform de planning en in overleg met de cliëntenraden uitgevoerd.
De resultaten dienen enerzijds als input voor verbeteracties op de bezochte locaties en regio’s, anderzijds worden de
resultaten op ZZG-niveau geaggregeerd in het zogenoemde Jaarbeeld Audits. Het jaarbeeld wordt besproken in de
Expertgroep Centrale Zorgthema’s en de Stuurgroep Cliëntenlogistiek en Zorgcontractering op aandachtspunten voor
de ontwikkeling en bijstelling van beleid. Uiteraard wordt het jaarbeeld ook betrokken bij de directiebeoordeling van het
kwaliteitsmanagementsysteem.
In 2013 is een start gemaakt met het houden van zelfevaluaties door teams. Het streven is dat teams in staat zijn om op
door hen zelf vastgestelde onderwerpen te evalueren en te komen tot eventuele verbeteracties. Begin 2014 wordt in drie
teams een pilot gedraaid met deze systematiek. Daarbij zal ook gebruik gemaakt kunnen worden van MijnVerbetermeter,
het digitale instrument van Actiz.
Inspectie voor de Volksgezondheid
In het kader van het Gefaseerd Toezicht bezocht de Inspectie in 2013 de locatie Terra, het ZZG Herstelhotel en Thuiszorg
Groesbeek. Volgens het thematisch toezicht heeft ZZG deelgenomen:
• als participant in ‘100, uw welzijns en zorgnetwerk’ aan ‘Geïntegreerde zorg voor thuiswonende mensen met dementie
en hun naasten’ ;
• aan ‘Hygiëne en infectiepreventie’ met De Weegbree in Wijchen.
Alle rapportages zijn besproken door het management van het betreffende gebied of bedrijf. Daarbij zijn waar noodzakelijk
verbetermaatregelen geformuleerd en in gang gezet.
ZZG kent een aantal stuurgroepen en commissies, die op specifieke aspecten het kwaliteitsbeleid vormgeven:
• Expertgroep Centrale Zorgthema’s
- BIG commissie
- Commissie Middelen en Maatregelen
- Hygiëne en- Infectiepreventiecommissie
- Decubitus- en wondcommissie
-Geneesmiddelencommissie
- Medisch Ethische commissie
• MIC commissies (per gebied en bedrijf)
• Stuurgroep Zorgcontractering en Cliëntenlogistiek
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
40
3
Kwaliteit
Resultaten kwaliteit en veiligheid
Voor de resultaten op het gebied van kwaliteit en veiligheid van zorg, wordt ook verwezen naar de bijlage met cijfers.
Doelstelling
Realisatie
Certificering
• ZZG beschikt over het certificaat ISO 9001, geldig tot juni 2014, waarna hercertificatie
zal volgen. In 2013 heeft een jaarcontrole plaatsgevonden. Daarbij zijn geen
non-conformiteiten of deviaties geconstateerd, wel enkele observaties. Hier zijn
verbetertrajecten op uitgezet.
• Voor het HKZ-certificaat van KZG heeft DNV een jaarcontrole uitgevoerd. Daarbij is
een deviatie geconstateerd aangaande de directiebeoordeling van het kwaliteitsmanagementsysteem. Deze is in de jaarcontrole januari 2014 opgeheven. Daarnaast
beschikt KZG over het WHO/Unicef Borstvoedingscertificaat.
Interne audits ISO
• Zeven audits uitgevoerd. In overleg met het management van de locaties en teams
zijn de onderwerpen bepaald waaraan in het bijzonder aandacht diende te worden
besteed.
Interne audits
normenkader IGZ
• Interne audits uitgevoerd in acht locaties. Aandacht is noodzakelijk voor
medicatieveiligheid, melding incidenten cliëntenzorg en zorgplansystematiek.
Zorgdossiercontroles
• Uitvoering van zeven zorgdossiercontroles. Aandacht is nodig voor de
zorgplansystematiek en rapportage in het zorgdossier op geformuleerde zorgdoelen.
Meting zorginhoudelijke
indicatoren
• Resultaten van de meting uit 2013 laten zien dat ZZG goed scoort op prevalentie van
vrijheidsbeperkende maatregelen en medicatie- en valincidenten. Aandacht is
noodzakelijk voor de prevalentie van depressieve symptomen en het gebruik van
antipsychotica voor locaties met psychogeriatrische cliënten. De resultaten zijn
besproken binnen de betreffende locaties en regio’s, in de monitoroverleggen tussen
Raad van Bestuur en directeur en in de Expertgroep Centrale Zorgthema’s.
De definitieve resultaten van de meting uit 2013 komen in 2014 beschikbaar.
Alcoholgebruik
• Deelname aan het project vroegsignalering alcoholgebruik ‘Alcohol, mij ’n zorg?
Hierin participeren ketenzorgpartners als huisartsen, Radboudumc en Iriszorg. In de
stuurgroep zijn onder meer het Trimbosinstituut en IQ Healthcare vertegenwoordigd.
Meldcode Huiselijk Geweld
• Protocol ontwikkeld en vastgesteld. Dit wordt geïntegreerd in de meldcode. Eind
2013 is een start gemaakt met het aanbieden van de e-learningmodule
Ouderenmishandeling. Daarnaast neemt een lid van de Expertgroep Centrale
Zorgthema’s deel aan de stuurgroep en werkgroepen voor gemeentelijk beleid
ouderenmishandeling.
Medicatieoverdracht
• Deelname aan de in 2013 opgerichte regiotafel voor medicatieoverdracht. Doel is in
de regio te komen tot eenduidige medicatieoverdracht .
Overeenkomst apothekers
• Met de apothekers die zich hebben aangesloten bij Farmazorg is een overeenkomst
ondertekend om tot een betere afstemming te komen rondom
medicatieverstrekking, distributie- en aftekenlijsten. Er zijn informatiebijeenkomsten
belegd voor wijkverpleeg-kundigen en verzorgenden.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
41
3
Kwaliteit
Jaarbeeld 2013
In 2013 zijn twee metingen uitgevoerd; de klanttevredenheidsmeting en de meting zorginhoudelijke indicatoren.
De resultaten hiervan komen voor dit jaarverslag te laat beschikbaar. Voorlopige resultaten zijn voor de CQ-meting de
volgende (in percentages):
Somatiek : N = 145 interviews
Aandachtspunten:
nooit of soms
meestal voldoende/
meestal
voldoende / altijd
(afhankelijk van de vraag)
Genoeg personeel
31
44
26
Smaak maaltijden
23
43
34
Schoonmaak
25
31
44
Info rechten
25
0
75
Net Promotor Score ZZG Somatiek: 12 (Landelijk: 24)
PG : N = 329, Respons = 72%
Aandachtspunten:
nooit of soms
meestal voldoende/
meestal
voldoende / altijd
(afhankelijk van de vraag)
Genoeg tijd
27
58
16
Genoeg personeel
31
54
14
Schoonmaak
21
49
31
Genoeg activiteiten
26
39
35
Aansluiting activiteiten
25
59
16
Net Promotor Score ZZG PG: 27 (Landelijk: 18)
Zorg thuis : N = 687, Respons = 66%
Aandachtspunten:
nooit of soms
meestal voldoende/
meestal
voldoende / altijd
(afhankelijk van de vraag)
Meebeslissen tijdstippen
22%
38%
40%
Contactpersoon bereikbaar
25%
0%
75%
Belangrijke dingen
36%
42%
21%
Info over uitval
18%
29%
54%
Meebeslissen zorgverlener
60%
21%
20%
Net Promotor Score ZZG Zorg Thuis: 40 (Landelijk: 44)
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
42
3
Kwaliteit
Toelichting: bij de CQ wordt gevraagd naar de ervaring van cliënten/vertegenwoordigers op aspecten van zorgverlening.
Bij de NPS gaat het om de aanbevelingsvraag. Cliënten kunnen daarbij andere waarden laten meewegen dan bij het
beantwoorden van de CQ-vragen. Als referentiepunt bij de interpretatie van de NPS-score kunnen de landelijke uitkomsten
dienen. Daarbij wordt aangetekend dat de spreiding in de scores groot is.
Directiebeoordeling
Begin 2014 is de directiebeoordeling van het kwaliteitsmanagementsysteem uitgevoerd door de Raad van Bestuur en
directeuren. Deze periodieke organisatiebrede beoordeling van het kwaliteitsmanagementsysteem dient twee doelen:
beoordelen of ZZG met dit systeem ‘in het offensief’ komt: het moet bijdragen aan de realisatie van onze missie en de
strategie 2013–2017, en beoordelen van de effectiviteit van vaste elementen van het systeem, conform de ISO norm 9001.
Bij de ontwikkeling van het kwaliteitsmanagementsysteem dienen de volgende (sterke) punten te worden behouden:
• Het volgen/inspelen op wet- en regelgeving en de landelijke ontwikkelingen is goed geborgd. De stuurgroep Cliëntenlogistiek en de expertgroep Centrale Zorgthema’s handelen proactief en dragen zorg voor vertaling in handzame
documenten.
• Er is een goede slag gemaakt met het betrekken van het veld bij ontwikkeling/bijstelling van beleid.
• De procesbeschrijving van de primaire processen is herzien: sterk vereenvoudigd, gericht op risico’s, het ‘wat, niet
het hoe’ is beschreven tenzij wet- en regelgeving of ZZG-beleid anders vereist.
• Er wordt gewerkt aan het verbeteren van de klantparticipatie. Naast de traditionele CQ meting zijn aanvullende
instrumenten ontwikkeld (panelgesprekken, Tweespraak).
• Het effect van Tweespraak op medewerkers is positief; signalen van klanten als direct op henzelf betrekking hebbend,
verbeterklimaat e.d.
De volgende verbeteracties zijn geformuleerd:
• Het KMS versneld en verder op maat snijden van de nieuwe wijkgerichte en zelfsturende teams.
• Zorgdossiers uniformeren en verbeteren van het methodisch werken.
• Digitaliseren van verplichte registraties.
• ZZG breed leren van calamiteiten.
• Koppeling en afstemming interne audits, ISO, IGZ en AO/IC / zorgdossier.
Veilige zorgrelatie
Mede op initiatief van de gebiedscliëntenraad Nijmegen neemt ZZG met acht andere zorginstellingen in Nederland deel
aan de pilot ‘veilige zorgrelatie’. In deze pilot testen twee teams (de verpleegunit Orangerie en een team Thuisbegeleiding)
een (concept) leidraad uit over het voorkómen van en omgaan met grensoverschrijdend gedrag en mishandeling in de
professionele zorgrelatie. Op basis van de uitkomst wordt de concept leidraad aangepast. Medio 2014 zal de leidraad voor
alle zorginstellingen in Nederland beschikbaar zijn.
De richtlijn is ontwikkeld in het kader van het actieplan ‘Ouderen in veilige handen’ van VWS. VWS wil zorgorganisaties in
de langdurende zorg handvatten bieden voor beleid en afspraken voor bewustwording, preventie en interventie bij grensoverschrijdend gedrag en mishandeling in de professionele zorgrelatie.
ZZG beschikt over een aantal beleidsnotities vanuit medewerkerperspectief, zoals het beleid ongewenste omgangsvormen,
meldcode huishoudelijk geweld en de gedragscode. Er is nog geen beleid vanuit klantperspectief. Deze pilot biedt de mogelijkheid om het beleid ten aanzien van ongewenste omgangsvormen compleet te maken. Er kan meer samenhang in nieuw
en bestaand beleid aangebracht worden. Dit zal daarna opnieuw onder de aandacht van medewerkers gebracht worden en
verbonden worden met nieuwe ontwikkelingen zoals Tweespraak.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
43
3
Kwaliteit
3.2Medewerkers
‘De toekomst van de wijkverpleegkundige? Die is nu!’ Coen Gerritsen dacht na zijn opleiding HBO - Verpleegkunde in het
ziekenhuis aan de slag te gaan. Tot hij tijdens een stage ontdekte waar zijn hart écht lag: bij de ouderenzorg.
Sinds september 2012 werkt Coen als wijkverpleegkundige TOS /
Easycare en dementie bij team Beek-Ubbergen. ‘Bij thuiszorg dacht
ik altijd aan laagcomplexe zorg, standaard huisbezoekjes. Iedere dag
opnieuw. Dat was niks voor mij. Mijn toekomst lag in het ziekenhuis,
dacht ik. Tot ik tijdens mijn stage bij ZZG zorggroep kennismaakte
met de zorgtrajectbegeleiding van ouderen. Ik stond met mijn
handen aan het bed, stuurde mensen aan, fungeerde als een spin in
het web. De intensiteit, de afwisseling: alles viel op zijn plek. Ik was
verkocht. Dit wilde ik!’
De medewerker BOFt
Veel medewerkers willen uiteindelijk hetzelfde: waardering, regelruimte, de kans om nieuwe dingen te leren, afwisseling,
zingevend werk en goede contacten met anderen. De centrale ondernemingsraad heeft in 2012 een nieuwe visie op onze
medewerkers verwoord. Deze visie is omarmd en wordt vanaf 2013 ZZG-breed ingevoerd. De ZZG medewerker heeft Betekenisvol werk, Ontwikkelingsmogelijkheden en Fun (BOFt).
In deze visie krijgt een medewerker meer verantwoordelijkheden en bevoegdheden. ZZG vertrouwt op de professionaliteit
van de medewerkers. Op hun beurt nemen medewerkers de verantwoordelijkheid voor de zorg vanuit hun eigen kennis,
houding en vaardigheden. Medewerkers zijn zelf verantwoordelijk voor het in stand houden van hun professionaliteit en
voor hun eigen ontwikkeling. Hier verlangt ZZG eigen initiatief. Medewerkers werken veelal in een zelfsturend team. Via de
dialoog worden gestelde doelen bereikt: je gaat het gesprek aan met collega’s en cliënten om te horen of je op de goede
weg zit of moet bijsturen.
Het werk geeft naast voldoening ook veel plezier. Dat lukt als wij kwalitatief goede zorg geven, onze cliënten tevreden zijn
en het werk voldoende uitdaging biedt. Dit vraagt dat je ingezet wordt op die gebieden waarin je goed bent. Dat je collega’s
hebt die je vertrouwt en bij wie je te rade kan als dat nodig is.
De visie BOFt is nieuw voor ZZG en haar medewerkers. Het einddoel dat ZZG hiermee voor ogen heeft, is niet bereikt in één
jaar. Een cultuuromslag vergt jaren. Medewerkers en leidinggevenden moeten leren om op deze manier samen te werken.
ZZG faciliteert hierbij.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
44
3
Kwaliteit
Enkele voorbeelden
Lidmaatschap V&VN
ZZG faciliteert verpleegkundigen door hen een (collectief) lidmaatschap aan te bieden van de vereniging voor
verpleegkundigen en verzorgenden (V&VN). Deze vereniging biedt hiervoor het Kwaliteitsregister V&V. Verpleegkundigen
kunnen hierin hun deskundigheid bijhouden.
Specifiek voor de niveau 5 wijkverpleegkundigen wordt een lidmaatschap aangevraagd voor de afdeling c.q. het Platform
Eerstelijn, waardoor wijkverpleegkundigen verbonden zijn aan de vakgroep Eerstelijns-verpleegkundigen zoals ingesteld
door de V&VN. Opleidingskosten worden in de regel vergoed. Je studeert in eigen tijd.
Verantwoordelijkheid voor registratie BIG
Het is de verantwoordelijkheid van de zorgverlener om zich te registreren als voor een functie een BIG-registratie vereist is.
Als werknemer van ZZG zorg je er voor dat je deskundig en bevoegd bent om ingezet te kunnen worden. De kosten van
(her)registratie zijn voor ZZG.
Zorgzuster Zuid-Gelderland B.V.
Eind 2013 heeft ZZG een nieuwe BV opgericht: Zorgzuster Zuid-Gelderland. Deze organisatie koppelt cliënten en
zorgverleners die als ZZP’er zorg willen bieden. Hiermee wordt tegemoet gekomen aan zorgvragers die de zorgverlening
zelf willen regelen en betalen uit eigen middelen of een PGB. En aan de ondernemende zorgverleners die als zelfstandige
willen werken.
Ondersteuning wijkteams
ZZG werkt met zelfsturende en wijkgerichte teams en faciliteert deze teams. In 2013 is een notitie ‘Randvoorwaarden voor
medewerkers wijkteams’ uitgewerkt. Begin 2014 stemt de centrale ondernemingsraad in met deze randvoorwaarden. De
notitie beschrijft wat medewerkers en teams van ZZG mogen verwachten en omgekeerd. De visie BOFt is in alle afspraken
en richtlijnen herkenbaar.
Lokaal ondernemen loont bij De Hagert
Woonzorgboerderij de Hagert heeft € 2.500 ontvangen van het Oranjefonds om lokaal
ondernemerschap verder te ontwikkelen. De Hagert heeft het project ‘Kracht van
Verbinden’ voorgedragen aan het Oranjefonds. Ze zijn beloond voor de werkwijze
waarop ze verbindingen aangaan met de lokale omgeving. Het doel is om bewoners
en bezoekers van de dagbesteding zoveel mogelijk in de samenleving actief te laten
zijn, rekening houdend met hun beperking. Zingeving staat daarbij centraal. Ze
investeren veel in samenwerkingsverbanden met lokale organisaties en bedrijven
waarbij duurzaamheid en wederkerigheid wordt gecreëerd (win-winsituaties).
Concreet betekent dit structurele samenwerking met de HEMA, het restaurant en
bezoekerscentrum in Leur, de buitenschoolse opvang en diverse basisscholen, de
fiets- en de wandelclub, Stichting Welzijn Ouderen, de Tuindersvereniging en boeren
uit de omgeving.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
45
3
Kwaliteit
Strategische personeelsplanning
Op grond van bevolkingsgegevens en maatschappelijke ontwikkelingen zijn scenario’s opgesteld voor de personeelsformatie voor de komende jaren, in aantallen en in kwaliteit. Deze toekomstplannen zijn relevant voor het management en
voor de medewerkers zelf. Zij zijn immers zelf verantwoordelijk voor hun ontwikkeling en (duurzame) inzetbaarheid. De
scenario’s helpen medewerkers bij het maken van plannen om duurzaam inzetbaar te blijven. Het is immers duidelijk wat de
ambities van de gebieden zijn en wat de verwachte toekomstige bezetting zal zijn. Medewerkers zijn zo tijdig geïnformeerd
over uitbreiding of inkrimping van zorg en over het voortbestaan van hun functie. Medewerkers zijn aan zet, en zij kunnen
rekenen op de ondersteuning van ZZG.
Toekomstbestendig functiehuis wijkteams
In 2013 zijn de functiebeschrijvingen en –profielen voor de verpleegkundige functies niveau 4 en 5 en verzorgende 3IG
geactualiseerd. Deze functiebeschrijvingen en competentieprofielen worden in 2014 geïmplementeerd. Voor de functiebeschrijvingen is gebruik gemaakt van de 7 rollen (CANMEDS), zoals beschreven in de nota Expertisegebied wijkverpleegkundige, uitgebracht door V&VN in november 2012. De functiebeschrijvingen zijn toegespitst op de situatie bij ZZG en tot
stand gekomen in samenspraak met de beroepsbeoefenaren bij ZZG. Dit laatste geldt ook voor de functieprofielen, waarin
de gevraagde competenties en talenten worden beschreven. Hiermee is een toekomstbestendig functiehuis voor de wijkteams tot stand gekomen.
Leren en ontwikkelen
Medewerkers van ZZG krijgen volop de kans om hun verantwoordelijkheid op te pakken en al het waardevols dat in het
werk aanwezig en verscholen ligt, te ontdekken. Beoogd wordt hiermee het leer- en ontwikkelvermogen van de organisatie
te versterken. Dit is immers steeds meer bepalend voor de continuïteit en het succes van ZZG. Tot leren en ontwikkelen
worden alle scholingstrajecten gerekend in het licht van de beroepsuitoefening. Het betreft het ‘informele leren’ op de
werkplek en het ‘formele leren’, zoals interne scholingsactiviteiten, coachingstrajecten, deelname aan conferenties,
volgen van kort- en langlopende externe cursussen/opleidingen en beroepsopleidingen.
In 2013 is door onze medewerkers 1.334 keer ingeschreven en deelgenomen aan interne, centraal geregistreerde,
scholingsactiviteiten. Daarnaast zijn er trainingen gevolgd in het kader van zorgleefplan en zelfsturing. Video-interactie
ondersteuning en -begeleiding heeft steeds meer zijn intrede gedaan en is een beproefde methodiek gebleken.
Cursusmanagementsysteem & e-learning
ZZG heeft in 2013 een digitaal cursus managementsysteem (CMS) in gebruik genomen. Alle ZZG-medewerkers hebben
digitaal toegang tot het ‘leerplein’, met het totale cursusaanbod van ZZG. In dit aanbod zit een uitgebreide ZZG cursusbibliotheek met de klassikale trainingen, maar ook met de nieuw aangeschafte E-learningmodules. Medewerkers kunnen
zich digitaal inschrijven voor scholingsactiviteiten.
Het systeem kent een e-portfolio, dat zichtbaar is voor de medewerker en de leidinggevende. Dit systeem helpt medewerkers om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun professionele ontwikkeling en duurzame inzetbaarheid. Het laat
de gevolgde scholingsactiviteiten zien. Via dit systeem kan ook het kwaliteitsregister van de V&VN benaderd worden.
Deze vorm van ondersteuning is geheel in lijn met de visie van ZZG op medewerkers, zoals die verwoord is in ‘De medewerker BOFt’.
Opleiding Verzorging & verpleging
In 2013 waren er 213 leerlingen binnen zorg en welzijn in dienst waarvan 49 leerlingen het opleidingstraject hebben
afgesloten met een diploma. Twintig leerlingen hebben de opleiding voortijdig beëindigd.
Zorgbrigade
Na een succesvol afgerond opleidingstraject (tot arbeidsmarktgekwalificeerd assistent niveau 1) krijgt de zorgbrigade een
vervolg en is deze actief in de gemeenten Druten, Beneden Leeuwen en Nijmegen. De zorgbrigade is belegd in de lokale
infrastructuur in wijken en dorpen. (www.zorgbrigade.nl)
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
46
3
Kwaliteit
Taalvaardig op het werk/ laaggeletterdheid
De regio Nijmegen gaat met een bondgenootschap de strijd aan met de laaggeletterdheid. Het bondgenootschap moet
laaggeletterdheid voorkomen en verminderen. In het bondgenootschap werken publieke en private partijen samen.
Laaggeletterdheid is het moeite hebben met lezen en schrijven. Dit komt voor in alle lagen van de bevolking. Eén op de
negen volwassenen heeft moeite met lezen en schrijven. Van alle laaggeletterden heeft ongeveer een kwart een vmbo- of
mavo-diploma en ongeveer een derde heeft een mbo-diploma. Laaggeletterdheid is een relatief onzichtbaar, maar ook
breed voorkomend probleem. ZZG committeert zich aan het bondgenootschap om zo een bijdrage te leveren en laaggeletterdheid binnen ZZG bespreekbaar te maken, terug te dringen en hierdoor de mogelijkheden van onze medewerkers
te versterken.
Stages, onderzoek en innovatie
Stagiairs zijn enorm belangrijk voor toekomst en ontwikkeling. Enerzijds om de aanwas van professionals te waarborgen
voor de zorg in het algemeen en ZZG in het bijzonder, anderzijds omdat hiermee mogelijkheden tot onderzoek en innovatie
de organisatie wordt binnengebracht. ZZG stelt organisatiebreed stageplaatsen ter beschikking.
ZZG kent binnen de 1e lijn een ‘opleidingsafdeling’. Hier hebben de stagiairs een groep cliënten toegewezen gekregen,
waarvoor zij gezamenlijk – onder toezicht van wijkverpleegkundigen – verantwoordelijk zijn. Met het HAN-lectoraat
‘Langdurige Zorg’ wordt nauw samengewerkt in diverse projecten om de theorie en de beroepspraktijk zo goed mogelijk
op elkaar af te stemmen.
Waar mogelijk stelt ZZG zijn organisatie en werkplekken open voor studenten van HBO-instellingen en Universiteiten voor
afstudeeropdrachten en onderzoeksvragen.
Stages zijn succesvol
De opleiding HBO-V van de HAN startte afgelopen studiejaar met een uitgebreid onderwijsblok van 8 weken waarbij
de maatschappelijke gezondheidszorg centraal stond. Daaraan gekoppeld was een stage van 8 weken in de wijkverpleging. De HAN is heel blij dat de teams van ZZG zoveel stageplaatsen beschikbaar hadden gesteld.
Het enthousiasme over werken in de wijkverpleging groeide sterk bij de 38 eerstejaars HBO-V studenten. Studenten
gaven in de evaluatie aan tijdens de start een ander beeld te hebben gehad van het vak wijkverpleging dan na
afloop.
Op de vraag of het vak van wijkverpleegkundige in de toekomst iets voor ze zou kunnen zijn, antwoorden ze als
volgt :
Voor de stage
Na de stage
Ja
37%
61%
Nee
63%
363%
0%
3%
Misschien
Samenwerking onderwijs
Met het ROC en de HAN is door een intensieve samenwerking het perspectief van het werkveld beter verankerd en hebben
de opleidingen verzorging en verpleging een kwaliteitsimpuls gekregen.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
47
3
Kwaliteit
MedewerkerMonitor
Respons
Iedere twee jaar houdt ZZG een organisatiebreed medewerkertevredenheidsonderzoek. Deze ‘MedewerkerMonitor’ heeft
plaatsgevonden in november 2013. De respons is niet hoog; 945 medewerkers hebben de vragenlijst ingevuld (35,1%).
Benchmark respons
2013
2011
ZZG
35,1%
38,4%
Landelijk gemiddelde
48,7%
42,1%
De algehele conclusie van PwC, de uitvoerder van de MedewerkerMonitor, met betrekking tot de resultaten van ZZG luidt:
‘Uw benchmarkpositie behoort nog steeds tot de A-klasse en daarmee tot de beste van de sector.’
Resultaten
Onderstaand zijn de scores van ZZG weergegeven op de thema’s die bevraagd zijn. De scores met de donkere achtergrond
scoren boven de bandbreedte van de landelijke middengroep. Bij de lichte achtergronden is gescoord binnen de bandbreedte van de middengroep.
Werkbeleving
7,5
Mogelijkheid tot veranderen
6,5
Cliëntgerichtheid
8,2
Aantrekkelijkheid van het werk
7,3
Toekomstgerichtheid
7,5
Bij nadere analyse blijkt dat de score op het thema ‘de mogelijkheid tot veranderen’ wel behoort tot de landelijke middengroep, maar gedaald is ten opzichte van de vorige meting. Twee indicatoren voor dit thema scoren opvallend vaker onder
de landelijke middengroep: het goed ervaren leiderschap middenkader en de communicatie over veranderingen. Deze twee
items, die samenhang vertonen en van groot belang zijn voor organisaties in transitie, zullen in 2014 veel aandacht krijgen.
Visie BOFt
In de MedewerkerMonitor zijn ook specifiek vragen gesteld over de visie BOFt. Bij 65% van de medewerkers is de visie
bekend. Dit is aan de lage kant. Daar staat tegenover dat op vragen over gedrag dat verlangd wordt vanuit deze visie toch
85% van de medewerkers positief scoorden. Ook is gevraagd naar duurzame inzetbaarheid: 84% van de medewerkers geeft
aan dat hun werk goed afgestemd is op hun kwaliteiten. Eenzelfde percentage geeft aan dat zij een goede balans tussen
werken en privé hebben gerealiseerd. 85% is van mening het werk de komende jaren nog wel aan te kunnen. Kortom, er ligt
een goede basis om op voort te bouwen.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
48
3
Kwaliteit
Gezondheid en verzuim
Verzuim is een vorm van improductiviteit, dat voor een deel vermijdbaar is. Werd in 2012 nog een daling van verzuim gerealiseerd van 0,6 %, in 2013 was het verzuimpercentage 6,2 %, een stijging van 0,4 % ten opzichte van 2012. Hiermee is een
einde gekomen aan een dalende trend van de verzuimpercentages gedurende meer dan vijf jaren.
In 2012 is nog ingezet op een verbetering van de verzuimbegeleiding door managers en coaches bij te scholen op
gesprekstechnieken voor verzuimbegeleidingsgesprekken. Dit heeft in 2013 niet meer tot lagere verzuimcijfers geleid. In
2014 zal er opnieuw verscherpte aandacht zijn voor de omstandigheden die bijdragen tot deze stijging.
De arbodienstverlening is ook in 2013 geëvalueerd in de organisatie en op de drie onderdelen positief beoordeeld:
• het Meldpunt Verzuim (vlotte en efficiënte planning van afspraken met bedrijfsarts);
• Raet Verzuimmanager (digitaal registratiesysteem voor verzuimbegeleiding);
• het functioneren van de bedrijfsartsen.
Vertrouwenspersoon
De belangrijkste taak van de vertrouwenspersoon is opvang en begeleiding van medewerkers na ervaringen met ongewenst
of grensoverschrijdend / bedreigend gedrag. De vertrouwenspersoon heeft naast de taak van directe hulpverlening ook een
preventieve taak.
Aantal personen dat een beroep doet
op de vertrouwenspersoon
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
2013
2012
2011
26
27
33
49
3
Kwaliteit
Bezwarencommissies
ZZG kent twee bezwarencommissies.
De Interne Bezwarencommissie (IBC) behandelt bezwaren inzake functiebeschrijving en –waardering. In 2013 heeft de
Interne Bezwarencommissie 2 bezwaren behandeld ten aanzien van de functiebeschrijving. De adviezen zijn door de raad
van bestuur overgenomen.
De Bezwarencommissie Sociaal Plan heeft tot taak te adviseren over de toepassing en reikwijdte van het sociaal plan en
over de daarin neergelegde bepalingen. Deze commissie bestaat uit 3 leden die geen medewerker of bestuurder zijn van
ZZG.
CAO VVT
Op 9 januari 2014 is de nieuwe CAO VVT 2013-2014 vastgesteld met terugwerkende kracht tot 1 september 2013. Deze CAO
heeft een looptijd van één jaar. Er is een structurele loonsverhoging van 1% opgenomen en een structurele verhoging van
de eindejaarsuitkering met 0,2% naar 5,7%.
De werkgevers hebben zich vastgelegd om in 2014 aan werknemers met een nulurencontract zoveel als mogelijk een
arbeidsovereenkomst aan te bieden met een concrete arbeidsduur. Vanaf 1 juli 2014 wordt het gebruik van nulurencontracten beperkt tot onvoorzienbare en onplanbare situaties. Inzet van oproepkrachten is alleen nog toegestaan als andere
oplossingen niet verantwoord zijn. Voor ZZG heeft deze afspraak gevolgen voor de planning van de zorgverlening. ZZG kent
een intern uitzendbureau FleXwerk, dat overwegend mensen met nulurencontracten in het bestand heeft. Gaten in de
planning worden vaak opgevuld met oproepkrachten. Dit moet nu anders. Logischerwijs zal dit betekenen dat de vaste
formatie in de teams moet worden opgehoogd in 2014 en het bestand aan oproepkrachten moet worden afgebouwd.
Sociaal plan
Eind 2012 en in 2013 zijn er diverse contacten geweest met de vakbonden, waarbij onderhandeld is over een nieuw sociaal
plan. Eind 2013 lag er een concept dat voor de bonden en voor ZZG acceptabel is. Begin 2014 is het plan definitief vastgesteld en ondertekend. Belangrijk is dat ZZG in dit plan de intentie uitspreekt om medewerkers die na een reorganisatie hun
functie verliezen, te begeleiden naar ander werk en hiervoor een ruime periode in acht te nemen. Eveneens is uitdrukkelijk
de eigen verantwoordelijkheid van de medewerkers voor het vinden van een andere baan opgenomen. Zij nemen de regie
in eigen handen, hierbij ondersteund en gefaciliteerd door ZZG.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
50
4
Feiten & Cijfers
Onze
,
n
e
l
l
a
t
ge
eleid
b
l
e
e
i
c
n
a
n
fi
s
f
ij
r
d
e
b
n
e
g
n
i
r
e
vo
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
51
4
Feiten & cijfers
ZZG is zich bewust van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid. Een basis
voor het dragen van die verantwoordelijkheid, is een gedegen financieel beleid en
continuïteit van de bedrijfsvoering en daarmee de dienstverlening.
4.1 Uitgangspunten financieel beleid
De landelijke transities in de gezondheidszorg zijn meer en meer zichtbaar en voelbaar. De intramurale verzorgingshuisplaatsen nemen in snel tempo af door het niet meer indiceren van ZZP1 en ZZP2 in 2013 en ZZP3 in 2014. In de komende
jaren zullen ZZP1 t/m 4 niet meer worden geïndiceerd. Deze cliënten maken vanaf 2015 aanspraak op de wijkverpleging in
de Zorgverzekeringswet (Zvw) of voor de ondersteunende begeleiding via de gemeente op de Wet Maatschappelijke
Ondersteuning (WMO). De zwaardere intramurale zorg krijgt een plaats in de Wet Langdurige Zorg (Wlz).
Deze veranderingen hebben een aanzienlijke impact op onze visie op zorg, strategische personeelsplanning, financiën en
vastgoedbeleid. Parallel aan de wetswijzigingen wordt een aanzienlijke bezuiniging doorgevoerd door de overheid. Hoewel
nog niet alle contouren helder zijn, krijgen we steeds meer beeld van waar het naar toe gaat. De branche staat voor een
grote opgave, waarbij de kwaliteit van de geleverde zorg centraal blijft staan. Tenslotte wordt de normatieve huisvestingscomponent steeds meer afhankelijk van de geleverde productie. ZZG loopt hier steeds meer risico.
ZZG bereidt zich al jaren voor op deze transitie. Het gevoerde financiële beleid is conservatief en wij verkleinen de risico’s
waar mogelijk. Tot op heden staat ZZG er relatief goed voor. Het voorzichtige financiële beleid wordt vertaald in een jaarlijkse kaderbrief. In hoofdlijnen komen de kaders voor de bedrijfsonderdelen neer op onder andere de volgende aspecten:
• elk gebied en bedrijf behaalt een positief bedrijfsresultaat met een minimale resultaatsratio van 2,5% (resultaat/
bedrijfsopbrengsten);
• het financiële beleid is gericht op een versterking van het weerstandsvermogen. Het streven is een minimale
vermogenratio van 30%;
• verzorgend en verpleegkundig personeel wordt opgeleid naar hogere niveaus;
• de gebieden en bedrijven hebben inzicht in de product-marktcombinaties en formuleren hierop ambities.
Afhankelijk van de ambities wordt een strategische personeelsplanning opgesteld.
Vertaald naar de realisatie van 2013 kunnen de resultaten op de doelstellingen als volgt worden weergegeven:
• uit de gerealiseerde resultaatsratio valt op te maken dat op geconsolideerd niveau hieraan is voldaan, namelijk 3,59%;
• het weerstandsvermogen is verder gegroeid naar de financiële doelstelling en is ultimo 2013 33%;
• in 2013 zijn de opleidingskosten significant gestegen ten opzichte van 2012;
• het personeelsbestand en de productie wijzigen. Het aantal handen aan het bed stijgt evenals het deskundigheidsniveau. Het aantal faciliterende - en ondersteunende functies binnen onze organisatie neemt af.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
52
4
Feiten & cijfers
4.2 Ontwikkeling resultaat, productie, kengetallen
Het resultaat van ZZG over 2013 bedraagt geconsolideerd € 5,3 miljoen positief en is behaald met een omzet van € 145
miljoen (2012: € 153 miljoen). De omzet is gedaald door het wegvallen van de omzet van de huishoudelijke verzorging. De
interne bedrijfsvoering is bij ZZG op orde. De intramurale- en VPT-exploitatie laten een beduidend beter resultaat zien dan
de extramurale zorg. Tenslotte dragen de kapitaallasten (kapitaallastenvergoeding en renteopbrengsten) bij aan het
gunstige resultaat.
Onderverdeeld naar de segmenten binnen ZZG is het jaarrekeningresultaat als volgt opgebouwd.
SEGMENTEN (x ‘000)
2013
2012
2011
AWBZ (verpleging, verzorging en thuiszorg)
4.827
3.637
3.637
-
1.484
117
Kraamzorg
(136)
72
71
Vastgoed en overige segmenten
621
755
755
5.312
5.720
4.580
2013
2012
2011
2010
Wettelijk budget
123.511
121.209
111.834
116.087
Niet gebudgetteerde zorgprestaties
10.081
20.650
21.860
19.669
Overige bedrijfsopbrengsten
10.937
11.136
9.167
8.658
Totale baten
144.529
152.995
142.861
144.414
2013
2012
2011
2010
Totaal personeelskosten
110.825
112.878
105.772
102.285
Totaal overige bedrijfskosten
26.484
23.181
22.073
27.813
1.908
11.216
10.437
10.413
Totale lasten
139.217
147.275
138.282
140.511
RESULTAAT
5.312
5.720
4.580
3.903
WMO (huishoudelijke hulp)
Totaal resultaat
De ontwikkeling van de totale baten, lasten en resultaat valt op hoofdlijnen als volgt uiteen.
Ontwikkeling totale baten (x ‘000)
Ontwikkeling totale lasten (x ‘000)
Totaal kapitaalslasten
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
53
4
Feiten & cijfers
Productie
De productie staat hieronder in hoofdlijnen weergegeven.
2013
2012
Zorgproducten
Eenheden
€
Eenheden
€
ZZP Intramuraal
349.383
57.069.349
409.922
61.079.808
Extramurale zorgprestaties
670.833
36.905.112
703.454
39.780.264
Dagbesteding en vervoer
26.591
1.626.922
27.566
1.702.021
Volledig Pakket Thuis
86.510
10.080.565
43.314
4.079.379
Geriatrische Revalidatie
32.041
7.795.896
25.161
5.292.868
Totaal
113.477.844
111.934.340
Het scheiden van wonen en zorg neemt in 2013 verder toe. Het aantal VPT-plaatsen is aanzienlijk gestegen door de locaties
Zonnebaars, Griffioen, Meander, Oogst en Kloosterduin. Het aantal verzorgingshuisplaatsen neemt hierdoor sterk af. De
capaciteit voor de zwaardere (verpleeghuis) zorg zal het komende jaar door demografische ontwikkelingen stijgen.
In 2013 is ZZG gestart met DBC-registratie en -facturatie voor de geriatrische revalidatie. Deze registratie en interne
bedrijfsvoering is niet te vergelijken met de relatief simpele registratie in verpleegdagen. Door middel van een eerdere pilot
is veel ervaring opgedaan in de registratie van deze DBC’s. Gedurende het jaar is de facturatie gestart. Na enkele technische
aanloopproblemen is uiteindelijk de facturatiestroom op gang gekomen. Ultimo 2013 waren nagenoeg alle afgesloten DBC’s
gefactureerd.
Materiële vaste activa
De investeringen bedragen in 2013 € 2,3 miljoen (2012: € 10,2 miljoen). Deze bestaan met name uit de reguliere aanschaf
van inventarissen en instandhoudingen van gebouwen en installaties.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
54
4
Feiten & cijfers
Solvabiliteit
De solvabiliteit (de mate waarin ZZG in staat is op langere termijn aan haar verplichtingen te voldoen) kan in diverse ratio’s
worden uitgedrukt. Hieronder staan de twee meest relevante genoemd.
Bedragen x € 1.000
31-12-2013
31-12-2012
31-12-2011
€
€
€
Het eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten
Kapitaal
118
118
118
Collectief gefinancierd gebonden vermogen
34.888
29.450
23.368
Niet collectief gefinancierd vrij vermogen
12.971
12.933
13.295
Totaal eigen vermogen
47.977
42.500
36.780
Voorzieningen
14.912
10.374
8.426
Subtotaal eigen vermogen/voorzieningen
62.888
52.875
45.207
Balanstotaal
99.727
97.795
98.369
144.529
152.995
142.863
Eigen vermogen/balanstotaal
48,1%
43,5%
37,4%
Eigen vermogen/bedrijfsopbrengsten
33,2%
27,8%
25,7%
Som van de bedrijfsopbrengsten
Solvabiliteit
Liquiditeit
Het kasstroomoverzicht in de jaarrekening 2013 toont een toename van € 4,5 miljoen. Het prognosticeren van de liquiditeitsbehoefte wordt belangrijker door het toenemen van de risico’s. ZZG volgt dit maandelijks en bespreekt de uitkomsten
hiervan eens per kwartaal in het treasury-overleg. Jaarlijks wordt het treasuryjaarplan geactualiseerd en besproken met de
Auditcommissie.
De liquiditeitspositie geeft aan in welke mate ZZG op de korte termijn aan haar verplichtingen kan voldoen. Hierbij is tevens
van belang de structuur waarop de financieringen zijn ingericht. In onderstaande tabel zijn financieringsstructuur en liquiditeit gecombineerd.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
55
4
Feiten & cijfers
Bedragen x € 1.000
31-12-2013
31-12-2012
31-12-2011
€
€
€
Vaste activa
28.878
32.765
50.207
Vlottende activa
70.850
64.830
47.985
-30.009
-37.305
-41.552
735
3.996
2.720
Werkkapitaal
41.576
31.520
9.153
Financieringsbehoefte
70.453
64.286
59.360
Eigen vermogen
47.977
42.500
36.780
Voorzieningen
14.912
10.374
8.426
Langlopende schulden
6.880
7.615
11.611
69.768
60.490
56.818
2,36
1,74
1,15
Kortlopende schulden
Aflossing onder kortlopende schulden
Gefinancierd met:
Totale financiering
Current ratio
(vlottende activa/kortlopende schulden)
De goede current ratio (norm is 1) komt met name door de afname van de kortlopende schulden en de toename van het
eigen vermogen en voorzieningen. Van onze financieringsbehoefte is eind 2013 68,1% gefinancierd met eigen vermogen.
Ultimo 2012 was dit 66,1%.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
56
4
Feiten & cijfers
Ratio’s
In onderstaande tabellen worden de financiële prestaties van ZZG weergegeven.
• Resultaatratio
bedrijfsresultaat / totaal bedrijfsopbrengsten
• Liquiditeit
vlottende activa / vlottende passiva
• Vermogensratio
eigen vermogen / totaal bedrijfsopbrengsten
• Solvabiliteit eigen vermogen / totaal vermogen
Resultaatratio
2013
2012
2011
2010
Resultaatratio: AWBZ-gefinancierde resultaten
3,60%
2,70%
2,95%
2,35%
Resultaatratio: niet-AWBZ-gefinancierde resultaten
4,57%
8,93%
3,22%
3,74%
Resultaatratio: geconsolideerde resultaten
3,68%
3,74%
3,21%
2,70%
Liquiditeit
2013
2012
2011
2010
2.36
1.74
1.15
0.98
2013
2012
2011
2010
33,2%
27,8%
25,8%
18,5%
2013
2012
2011
2010
48,1%
43,5%
37,4%
23,7%
Vermogensratio
Solvabiliteit
4.3 Toekomstig financieel beleid
In beginsel wordt het conservatieve financieel beleid gecontinueerd. Wij hechten sterk aan het voorzichtigheidsbeginsel;
verlies neem je zodra dit bekend wordt. Door middel van diverse impactanalyses hebben wij een voldoende beeld voor de
komende jaren. Desondanks worden het spannende jaren om de vernieuwde bedrijfsprocessen goed in onze organisatie te
implementeren. Er ontstaan nieuwe risico’s. De bevoorschotting gaat veranderen, waardoor een goede liquiditeitspositie
nog belangrijker wordt. Investeringen in beschermde woonvormen is voor ons strategisch van belang. In beginsel geschiedt
dit door geijkte partijen, maar waar dit niet lukt zal ZZG zelf investeren. Tenslotte zijn de kapitaallasten in 2014 nog maar
voor 70% nacalculeerbaar.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
57
Feiten & cijfers
4
4.4 ZZG in de branche
Er is een korte analyse gemaakt van de overall performance van ZZG ten opzichte van de Nederlandse VVT zorgaanbieders
met een totale bedrijfsopbrengst groter dan € 100 miljoen in 2012. Benchmark gegevens kunnen op diverse vlakken worden
weergegeven. Wij hebben de volgende vier variabelen geselecteerd:
1.Solvabiliteit
2.Liquiditeitsratio
3. Rentabiliteit Eigen Vermogen (REV)
4. Personeelskosten per FTE.
48%
50%
43%
45%
37%
40%
35%
Solvabiliteit
2,36
2,50
2,00
1,74
30%
30%
26%
24%
23%
25%
ZZG zorggroep
Benchmark
20%
1,50
1,00
ZZG zorggroep
1,15
0,98
Benchmark
0,89
0,77
0,72
15%
10%
Liquiditeit
0,50
5%
0%
2010
16%
2011
2012
2013
REV
15%
14%
12%
9%
10%
10%
2011
2012
2013
50.000
Personeelskosten
per FTE
49.000
13%
12%
48.000
11%
47.000
46.000
7%
8%
2010
6%
ZZG zorggroep
45.000
ZZG zorggroep
Benchmark
44.000
Benchmark
43.000
42.000
4%
41.000
2%
40.000
0%
2010
2011
2012
2013
39.000
2010
2011
2012
2013
4.5 Bedrijfsvoering: wijzigingen op hoofdlijnen
Planning- en controlcyclus
De planning- en controlcyclus start met de kaderbrief waarin de kaders van het komend jaar worden gezet. In de kaderbrief
is een meerjarenanalyse gegeven van de verwachte omzet per zorgproduct. De ondersteunende en centrale diensten
maken afspraken met de gebieden en bedrijven over de verdeling van middelen. Uit de meerjarenanalyse blijkt dat hierin
een afbouw dient plaats te vinden. De periodieke sturing is in 2013 verder geprofessionaliseerd door middel van een
Business Intelligence module. Deze is in 2013 volledig operationeel. Hiermee worden maandelijks de uitkomsten
gepresenteerd, middels een dashboard op de laagst mogelijk eenheid. Er worden financiële, personele- en productiegegevens gepresenteerd. Enkele kwaliteitsgegevens willen we in het komend jaar ook in de BI-tool opnemen. Daarnaast
zijn nieuwe Key Performance Indicators (KPI’s) ontwikkeld, die eveneens een plek dienen te krijgen in het dashboard.
Per kwartaal wordt een uitgebreide managementrapportage gemaakt voor de Raad van Toezicht en Raad van Bestuur.
Hierin wordt naast de reguliere informatie steeds een specifiek onderwerp toegelicht, zoals strategische personeelsplanning, risicomanagement, portfolio-analyse (inzicht in marktaandelen), kwaliteitsaudits, interne beheersingssysteem
(AO-IC), vastgoedprojecten c.q. –analyse. De Raad van Bestuur voert eens per kwartaal monitorgesprekken met de directie
van de gebieden of bedrijven.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
58
4
Feiten & cijfers
Productieafspraken zorgkantoor en zorgverzekeraars
De relatie met het zorgkantoor is goed. ZZG heeft een regionale rol in de infrastructuur voor de complexere zorg en
crisiszorg (zowel intramuraal als extramuraal). Uit de monitoring van het zorgkantoor blijkt dat ZZG goed voldoet op het
AZR dossier en de productiemonitoring.
De zorgverzekeraars krijgen een steeds prominentere rol in de financiering. Met alle zorgverzekeraars worden inmiddels
afspraken gemaakt voor de geriatrische revalidatie, kraamzorg, paramedische zorg en medische specialistische verpleging
thuis. De onderliggende registraties en (materiële) controles leggen steeds meer beslag op onze werkzaamheden.
Extramurale registratie
In 2013 heeft ZZG de gehele extramurale zorg overgebracht naar een nieuwe registratiesysteem Ecare. Deze majeure
operatie is door de juiste ondersteuning nagenoeg geruisloos verlopen. De werkwijze binnen Ecare is primair bedoeld om
de teams wijkverpleging en teams stabiele zorg te ondersteunen in zelfsturing. Daarnaast is registratie van uren per cliënt
hiermee gedigitaliseerd en zijn er sterke geautomatiseerde controles in het systeem opgenomen. Dit verbetert de
administratieve organisatie en interne controle aanzienlijk.
Fiscaliteit
ZZG valt onder het Horizontaal Toezicht van de belastingdienst. In 2013 is een aanzet gemaakt voor het Tax Control
Framework. Het concept raamwerk is gedeeld met de belastingdienst en zal in coöperatie met de belastingdienst nader
worden verfijnd.
4.6 Risicomanagement en mate van beheersing
ZZG werkt al verscheidende jaren aan het verbeteren van het risicomanagementproces. Hierbij is het streven te optimaliseren
naar integraal risicomanagement. Dit blijkt niet eenvoudig, omdat risicomanagement niet alleen gaat over verantwoorden
en rapporteren, maar ook over gedrag en cultuur. ZZG is ISO 9001 gecertificeerd. De komende jaren zal ons streven zijn
om ISO 31000 als norm te gaan stellen. De ISO 31000 is een norm die concrete handvatten biedt om integraal risicomanagement te verankeren in de organisatie. Enerzijds door het onderscheid dat wordt gemaakt tussen de principes van
risicomanagement, een raamwerk voor risicomanagement en het risicomanagementproces, anderzijds door een duidelijke
koppeling aan doelstellingen voor verschillende gebruikers. Tenslotte besteedt dit model ook aandacht aan cultuur en gedrag.
Definitie van integraal risicomanagement ISO 31000: ‘Integraal risicomanagement omvat de systematische aanpak om risico’s
te identificeren, te analyseren, te evalueren, te behandelen en te monitoren, maar ook de consultatie en communicatie
gedurende dat proces’.
Het risicomanagement proces bestaat uit zes stappen, te weten:
1 Risico kaderstelling & strategie
4 Risico monitoring
2 Risicoanalyse en –indentificatie
5 Risico toezicht & toetsing
3 Risico beheersing
6 Risico verbetering
Voorgaande stappen heeft ZZG in hoofdlijnen doorlopen. Bij de risico-identificatie is het van belang die risico’s in kaart te
brengen die mogelijk de strategische doelstellingen beïnvloeden. In feite begint dit met de identificatie van de risico’s,
daarna het toewijzen van oorzaken van de risico’s en tenslotte, het meten van de risico’s. De identificatie van risico’s
gebeurt op verschillende niveaus. De Raad van Bestuur kijkt immers anders naar risico’s dan een wijkverpleegkundige.
ZZG kent een functionele risico-indeling, bedoeld om het onderhoud van een risico op een eenduidige en adequate wijze
te borgen:
1 Strategische risico’s
5 Markt risico’s
2 Organisatie risico’s
6 Politieke risico’s
3 Personele risico’s
7 Maatschappelijke risico’s
4 Economische risico’s
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
59
4
Feiten & cijfers
Dit leidt voor ZZG tot de volgende ( meest significante ) risico’s:
•Extramuralisering verzorgingshuizen
•Invullen functie wijkverpleging
•Specialistenrol in geriatrische revalidatie
•Realiseren beschermde woonvormen
•Kwaliteit van zorg
•Beheersing complexer wordende processen
•Span of control in wijkverpleging
•Communicatie tussen domeinen
•Veiligheid (cliënten, gebouwen, voedsel)
•Financiën (zorg- en vastgoedresultaat)
•ICT risico’s
•Gebrek aan deskundig personeel
•Veiligheid personeel (agressie, complexere
cliënten)
•Ongevallen
•Tevredenheid medewerkers (in licht van
transities)
interne risico’s
externe risico’s
•Meer werkkapitaal benodigd (verandering
bevoorschotting)
•Rijker wordende cliënten (andere
zorgvormen)
Strategie
Organisatie
Economie
ZZG
Personeel
Markt
•Meer onderhandelingspartners in domeinen
(gemeenten, zorgverzekeraars, zorgkantoor)
•Bureaucratische en complexere regelgeving
Politiek
Maatschappij
• Grote veranderingen (zorg)wet- en
regelgeving
•Bezuinigingen in de zorg
•Onzekerheid in uitvoer, tijd en
realiseerbaarheid van plannen
•Imagoschade door negatieve media
aandacht
•Agressie
•Ingroei van de participatiesamenleving
•De grenzen van zelfredzaamheid
De beheersmaatregelen op bovenstaande risico’s zijn divers en worden onderscheiden naar ‘hard controls’ en ‘soft
controls’. Om deze beheersmaatregelen effectiever te krijgen worden deze vanuit de discipline management control,
interne beheersing en interne controle aan elkaar gekoppeld. De soft controls hebben betrekking op menselijk gedrag en
zijn moeilijker meetbaar (bijvoorbeeld: cultuur, managementstijlen, communicatiestijlen, lerend vermogen, creativiteit,
respect, competenties, tone at the top). De hard controls zijn meer meetbare afspraken en richtlijnen waarvan is vastgesteld dat deze worden nageleefd, zoals protocollen, wet- en regelgeving, prestatie-indicatoren, administratieve
organisatie, registratie. De hard controls zijn binnen de integrale benadering te onderscheiden in:
• strategic controls: financiën, business model, personeel, strategisch plan, jaarplan en op het laagste niveau een
persoonlijk ontwikkelingsplan;
• management controls: organisatiestructuur, bedrijfsprocessen, resultaatgebieden, begroting & managementrapportage
en beloningsvormen;
• procescontrols: functiescheiding, ICT-controls, fysieke beheersingsmaatregelen, AO-IC, gebruikers- en applicatiecontrols.
De monitoring van risico’s gebeurt via interne of externe audits en via ( monitor- ) gesprekken op tactisch en strategisch
niveau: tussen Raad van Toezicht en Raad van Bestuur, tussen Raad van Bestuur en directie van de gebieden en bedrijven,
tussen Raad van Bestuur en de controlfuncties, tussen directie en operationeel management.
Via de managementletter en het accountantsverslag en de bespreking met de accountant houdt de Auditcommissie
van de Raad van Toezicht zich op de hoogte van het interne beheersings- en controlesysteem. Ook frauderisico’s en
mededingrisico’s worden vanuit de accountant gerapporteerd. In 2013 zijn er geen fraude en/of mededinging risico’s
gesignaleerd. De Raad van Bestuur acht de gesignaleerde risico’s voor ZZG op dit moment in voldoende mate beheerst.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
60
5
Verslaglegging
Het
n
e
l
e
k
k
i
ontwetsen van
en to
d
i
e
l
s
e
on b
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
61
5
Verslaglegging
5.1 Verslag Raad van Bestuur
2013 is een jaar van doorpakken geweest. Vertrouwen is daarbij het sleutelwoord.
Vertrouwen in de individuele professional en de kracht van het team, in onze organisatie als geheel en in de samenwerking met derden. Doorpakken betekent soms je
neus stoten en veerkracht tonen. Samen ontdekken ‘hoe het wel kan’.
Langer thuis wonen
In 2013 werden de lichtste zorgindicaties, ZZP1 en ZZP2 afgeschaft. Per 1 januari 2014 krijgen ook de mensen met ZZP3
geen indicatie meer voor verblijf in een verzorgingshuis. Nog later zal een deel van ZZP4 geen verblijfsindicatie meer
krijgen. ‘Langer zelfstandig thuis wonen’ is een koers die wij van harte onderschrijven. Het zal mensen langer actief en
gezond houden, is onze overtuiging. Wij vinden het woord ‘participatiemaatschappij’ dan ook niet alleen maar een synoniem voor bezuinigen. Betrokkenheid op elkaar is iets wat wij zouden moeten willen. De (te) sterke individualisering heeft
naast veel mooie dingen, ook geleid tot veel eenzame mensen van alle leeftijden.
Het betekent wel wat; veel mensen die nu veel langer thuis wonen. Daar zijn ook risico’s aan verbonden. Mensen kunnen
thuis ongezien (te) kwetsbaar worden. Ondervoeding, vallen of eenzaamheid kunnen langer onopgemerkt blijven. Leegstand in de grote verzorgingshuizen is bovendien een financieel risico voor onze organisatie. Het dringt nu echt bij het
publiek door dat veel huizen sluiten als gevolg van de politieke koers die is gekozen. Scheiden van wonen en zorg leidt tot
nieuwe vraagstukken.
Wij zijn zeer actief om goed en tijdig in te spelen op de nieuwe context. Enerzijds door de grote huizen te vervangen door
kleinschalige beschermde woonvormen die voldoen aan de eisen van de huidige tijd en aan de wensen van de bewoners.
Anderzijds door de eerstelijnszorg uit te breiden en te professionaliseren. De 80 teams wijkverpleging zijn in 2013 allemaal
wijkgericht gaan werken. Elk team bestaat voor minimaal 50% uit wijkverpleegkundigen. De teams worden door scholing en
ICT-ondersteuning toegerust op hun (nieuwe) rol en taak. Met de GGD zijn wijkanalyses opgesteld die inzicht geven in de
huidige - en te verwachte zorgvraag in elke wijk of dorp. De wijkteams maken met deze inzichten gerichte plannen per wijk.
Voor preventieactiviteiten, zorg- en dienstverlening die aansluit op de wensen en behoeften van cliënten en mantelzorgers,
en op de ondersteuningsvragen van huisartsen en andere disciplines in de wijk. Ook de teams in de Kraamzorg zijn in 2013
wijkgericht gaan werken rond de verloskundigen praktijken.
Wij merken dat de relaties tussen de zorg- en welzijnsdisciplines in de wijk verbeteren. We leren elkaar weer beter kennen
en weten elkaar sneller te vinden. In de afgelopen jaren zijn de relaties met de huisartsen versterkt. Dit willen wij
uitbouwen. In 2013 zoeken wij de samenwerking met de ziekenhuizen meer op. De aansluiting tussen ziekenhuis en thuis
kan nog beter. Meer oplossend vermogen in de eerste lijn is ons streven. Dat is ook erg nodig om de noodzakelijke bezuinigingen niet ten koste te laten gaan van de kwaliteit van zorg.
Nieuwe woonvormen betrekken
De nieuwe beschermde woonvormen die in 2012 / 2013 in gebruik zijn genomen bevallen goed. Ook hier werken onze
medewerkers in zelfsturende teams. Voor de nieuwe huizen zijn wachtlijsten ontstaan. Dit toont aan dat deze woonvormen
goed aansluiten bij de wensen van de bewoners.
Begin 2014 ontvingen wij de resultaten van de tweejaarlijkse tevredenheidsmeting onder onze klanten. In de psychogeriatrie scoort ZZG op 8 van de 11 indicatoren boven het landelijk gemiddelde. Daar zijn we heel blij mee. Wij zetten fors in op
het goed verzorgen van deze kwetsbare cliënten. Het is fijn dat onze medewerkers in de beschermde woonvormen deze
waardering krijgen van de klantvertegenwoordigers.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
62
5
Verslaglegging
Daarnaast ontstaat leegstand in de grotere bestaande verzorgingshuizen. De tevredenheid van cliënten daar is op of onder
het landelijk gemiddelde. Dit bevestigt onze strategie om de woonvormen die niet meer aan de eisen van de huidige tijd
voldoen, versneld af te bouwen. Dit geeft helaas onrust, met name onder de huidige bewoners. Dit is begrijpelijk. Op hoge
leeftijd nog (moeten) verhuizen geeft stress en verdriet. Wij doen onze uiterste best om de overgang zo makkelijk mogelijk
te maken. Wij leren van de ervaringen die wij hierbij reeds opgedaan hebben.
ZZG streeft er naar in 2017 alle grote huizen vervangen te hebben door goede kleinschalige woonvormen, waar mensen
graag en beschermd wonen. Een risico is dat woningcorporaties (te) weinig financiële armslag hebben om te voldoen aan
de groeiende vraag naar kleinschalige woonvormen voor mensen met een ZZP4 indicatie of hoger. Wij zijn met onze Raad
van Toezicht in gesprek hoe we dit risico kunnen verkleinen. Daarnaast is het nodig om woningen van mensen zo veilig
mogelijk te maken, door aanpassingen of door domotica. Mensen zullen hier zelf hun verantwoordelijkheid voor moeten
nemen. Gemeenten en woningcorporaties kunnen hun rol pakken.
Herstelhotel in gebruik
Het Herstelhotel in Park Dekkerswald heeft een intensief jaar achter de rug. Het gebouw is schitterend en voldoet in alle
opzichten aan onze verwachtingen. De omgeving is prachtig en helend. Wij zijn trots op deze nieuwe dienstverlening. Ook
de leerwerkplaats voor studenten is een succes.
De grote patiëntentoestroom en de vele nieuwe werkwijzen hebben in de beginperiode wel een forse impact gehad. Niet
alles werkte direct helemaal goed. Enkele klachten zijn dan ook niet te voorkomen geweest, wat wij betreuren. De directie
heeft naar onze mening snel en adequaat gereageerd. Wij kunnen stellen dat het eerste jaar goed is afgesloten. De
inspectie heeft eind 2013 een bezoek gebracht aan het Herstelhotel en gezien dat de zorg- en dienstverlening sterk is
verbeterd. Er is hard gewerkt en wij spreken onze dank daarvoor uit aan alle medewerkers van het Herstelhotel.
Waar komt ‘de knip’?
De kern-AWBZ wordt fors kleiner dan de huidige AWBZ. Enerzijds gaan aanspraken van de AWBZ naar de WMO, anderzijds
naar de zorgverzekeringswet. Pas eind 2013 ontstaat duidelijkheid over de ‘knip’ tussen WMO en Zorgverzekeringswet. De
invoeringsdatum van de nieuwe wetgeving komt door de lange landelijke onduidelijkheid onder druk.
De overgang van aanspraken van de AWBZ naar de WMO en de Zorgverzekeringswet leidt tot andere spelregels en nieuwe
onderhandelingspartners. De financiële implicaties hiervan zijn in kaart gebracht; ZZG heeft meerdere scenario’s doorgerekend. Met alle maatregelen die wij in de voorgaande jaren hebben genomen en nog zullen nemen, denken wij de personele
consequenties beheersbaar te kunnen houden. Wij zoeken met verzekeraars en gemeenten naar een vorm van partnerschap om deze transitie tot een goed einde te brengen.
Betekenisvol werk, ondernemerschap en ‘fun’
De transitie waar wij voor staan vraagt veel van onze medewerkers en heeft op personeelsgebied ook consequenties. De
visie van de Centrale Ondernemingsraad: De medewerker BOFt, is in 2013 uitgewerkt. Zo is eind 2013 de notitie ‘Randvoorwaarden voor medewerkers extramurale teams’ aan de COR aangeboden voor advies. Doel van dit integrale pakket is om de
medewerkers in deze teams optimaal te ondersteunen in zelfsturing. De teams zijn gaan werken met het pakket Ecare en
zullen steeds meer functionaliteiten gaan gebruiken zoals zelf plannen.
Start Zorgzuster Zuid-Gelderland
ZZG voorziet dat burgers die sterker de regie willen voeren op de eigen leefomstandigheden, zelf zorg willen inkopen. Voor
deze groep zijn de reguliere zorgaanbieders niet langer de enige aanbieders van zorg. Het concept Zorgzuster kan op deze
behoefte inspelen. In 2013 hebben wij Zorgzuster Zuid-Gelderland opgericht, als nieuwe dochteronderneming van ZZG
zorggroep. Deze BV start in 2014 met het verlenen van zorg via zelfstandigen zonder personeel (ZZP’ers).
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
63
5
Verslaglegging
Park Dekkerswald 100 jaar!
Tot slot mag niet onvermeld blijven dat met een groep (oud-) medewerkers en - bewoners het 100
jarig bestaan van Park Dekkerswald is gevierd! Ooit was Dekkerswald het exclusieve domein van
tuberculoselijders. Tegenwoordig biedt het terrein een waaier van nieuwe zorginitiatieven waar wij
trots op zijn Lees meer op www.parkdekkerswald.nl
De raad van bestuur bedankt alle medewerkers en de samenwerkingspartners voor hun inzet in 2013. Samen werken wij
verder aan het ontwikkelen en bieden van duurzame zorg.
Dick Herfst
Voorzitter raad van bestuur
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
Jelle de Visser
Lid raad van bestuur
64
5
Verslaglegging
5.2 Verslag Raad van Toezicht
In 2013 heeft de raad van toezicht met instemming gevolgd hoe ZZG werkt aan haar ambities. De strategienota 2013–2017
‘Vertrouwen in eigen kunnen’ is hierbij leidend. Op de hoofdlijnen van het beleid zijn goede stappen gezet.
Vertrouwen in eigen kunnen
Het jaar 2013 is het eerste in de beleidscyclus 2013–2017, zoals beschreven in de strategienota ‘Vertrouwen in eigen
kunnen’. ZZG richt de organisatie in naar de nieuwe maatschappelijke context. De verbindingen in de wijk of het dorp
worden versterkt door de zelfsturende teams die hierop zijn ingericht. De benodigde scholing en een positieve beïnvloeding
van de arbeidsmarkt zijn goed in beeld. ZZG gaat de noodzakelijke samenwerking aan met organisaties en individuele
professionals om (het netwerk rond) de klant zo goed mogelijk te ondersteunen, nu deze langer thuis blijft wonen.
Kwaliteit en veiligheid is dit jaar uitvoerig onderwerp van gesprek geweest. Eerst in de nieuwe commissie Kwaliteit en
Veiligheid en vervolgens in de voltallige Raad van Toezicht. Ook de bedrijfsresultaten zijn besproken, samen met de kansen
en bedreigingen voor de toekomst. In de Kaderbrief 2014 zijn scenario’s doorgerekend van de mogelijke uitkomst van wijzigende wet- en regelgeving (volume- en prijseffecten). De eventuele personele consequenties daarvan worden door de
Raad van Toezicht zorgvuldig gemonitord.
Activiteiten in 2013
In 2013 zijn de volgende besluiten genomen en/of goedgekeurd door de Raad van Toezicht.
• Benoeming accountant PWC.
• Vaststellen herzien reglement van de Raad van Toezicht.
• Benoemingen W. de Bie en A. Bouwmeester voor een tweede termijn en benoeming W. den Hartog
als lid Raad van Toezicht en als voorzitter van de auditcommissie.
• Oprichting Zorgzuster Zuid-Gelderland BV.
• Machtiging Raad van Bestuur voor één jaar inzake vastgoedtransacties met belang kleiner dan € 100.000.
• Tijdelijk mandaat aan de Raad van Bestuur ‘Bouwen voor eigen rekening.
• Goedkeuring van de jaarstukken 2012.
• Goedkeuring van de begroting 2014.
Daarnaast zijn de volgende onderwerpen besproken met de Raad van Bestuur.
• In relatie tot de strategieontwikkeling: samenwerkingsovereenkomst ZZG zorggroep – Emcart Thuiszorg Uitleen BV,
desinvestering PAL 4, opheffen CV MAAT, activa-passiva transactie Kraamzorg Zuid Gelderland – Radboudumc.
• In relatie tot risicobeheersing: kaderbrief 2014 met scenario’s n.a.v. wijzigende wet- en regelgeving.
• In relatie tot de bedrijfsvoering: ICT beleid en domotica, kwaliteit en veiligheid van zorg, kwartaalcijfers ZZG zorggroep.
Governancecommissie
De governancecommissie is tweemaal bijeen geweest. De governancecommissie heeft aanbevelingen geformuleerd over
de te houden zelfevaluatie van de Raad van Toezicht en over de wijze waarop de raad voeling houdt met de diverse stakeholders van ZZG.
Auditcommissie
Ook de auditcommissie heeft tweemaal vergaderd. Gesproken is over de reguliere jaarstukken (accountantsverslag, jaarstukken 2012 en de kwartaalrapportages 2013). Het treasury jaarplan is geactualiseerd en er is intensief overlegd over het
vastgoedbeleid. Hierover zijn goede afspraken gemaakt. Ook is aandacht besteed aan de wijze waarop de auditcommissie
en de voltallige Raad van Toezicht haar taken kan uitoefenen, gezien het feit dat ZZG het reguliere begrotingsproces heeft
verlaten. Dit heeft erin geresulteerd dat voor 2014 weer een begroting is opgesteld op ZZG-niveau.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
65
5
Verslaglegging
Commissie Kwaliteit en Veiligheid
In februari 2013 is de Commissie Kwaliteit en Veiligheid ingesteld als subcommissie van de Raad van Toezicht. Hiermee
geeft de raad invulling aan artikel 4.1 van de Zorgbrede Governancecode, waarin staat dat de Raad van Toezicht ‘toezicht
houdt op de kwaliteit en veiligheid van zorg’.
In 2013 zijn de volgende onderwerpen aan de orde geweest.
• Opbouw en werking van het kwaliteitsmanagementsysteem van ZZG.
• Instrumenten voor onderzoek en monitoring van kwaliteit en veiligheid.
• Commissies op het terrein van kwaliteit en veiligheid binnen ZZG.
• Tweespraak: een digitaal systeem waarin cliënten of hun naasten een signaal kunnen afgeven als zij ergens ontevreden
of tevreden over zijn.
• Ontwikkeling van nieuwe zorgdossiers binnen ZZG.
• Rapportage jaarcontrole op ISO-certificaat door certificeerder TÜV Rheinland.
Geconcludeerd is dat de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur ten aanzien van het kwaliteitsbeleid op één lijn zitten
qua inhoud en procesgang. Speciale aandacht is gevraagd voor de wijze waarop door de Raad van Bestuur gemonitord
wordt of professionals volgens de eigen interne en externe normen en afspraken werken. Ook het omgaan met zachte
signalen komt in 2014 op de agenda.
Remuneratiecommissie
De remuneratiecommissie voert periodiek een beoordelings- c.q. functioneringsgesprek met elk van de leden van de Raad
van Bestuur. De uitkomsten van deze jaarlijkse gesprekken worden vastgelegd in een wederzijds te ondertekenen document. De Raad van Toezicht maakt vooraf afspraken met de Raad van Bestuur over de wijze waarop dergelijke beoordelings- en functioneringsgesprekken verlopen en welke onderwerpen daarbij aan de orde gesteld worden. In 2013 is
gesproken over de personele bezetting van het management in de komende jaren, gezien het feit dat enkele mensen met
pensioen zullen gaan.
Bedrijfsbezoeken
Naast de formele informatievoorziening door de Raad van Bestuur laat de Raad van Toezicht zich ook informeel informeren.
Na afloop van de vergadering laat de Raad van Toezicht zich uitgebreid informeren over de gang van zaken binnen het
gebied of de locatie die bezocht wordt. In 2013 zijn de volgende presentaties gegeven:
• Meander / De Oogst in Wijchen (juni 2013) met een presentatie van Wijchen, gezondste gemeente van Nederland in
2018;
• ICT en Domotica:
• kwaliteit en veiligheid bij ZZG.
Oordeel van de Raad van Toezicht
Het Kabinet heeft in 2013 bepalende besluiten genomen gericht op een grotere zelfredzaamheid en nemen van eigen
verantwoordelijkheid door ouderen met een (complexe) zorgvraag. De ambities en het al eerder in gang gezette beleid van
ZZG sluit hier volledig op aan. De Raad van Toezicht onderschrijft de geformuleerde beleidslijn volledig. In de uitvoering
daarvan zijn flinke stappen gezet; de zelfwerkzaamheid van teams in de zorg thuis en in de woonvoorzieningen, het realiseren van extra plaatsen beschermde woonvormen en de ingebruikname van het nieuwe Herstelhotel. Medewerkers
worden zo goed mogelijk gefaciliteerd om hun vak optimaal uit te kunnen voeren waarbij zij hebben geleerd eigen verantwoordelijkheid te nemen. Dit is van belang voor onze klanten die op ons rekenen en voor de ontwikkeling van onze medewerkers zelf. De cliëntvertegenwoordigers in de Beleidsadviesraad en de Centrale Ondernemingsraad werken hand in hand
om de afstemming van vraag en aanbod in de zorg verder te verbeteren. Wij zijn van oordeel dat deze betrokkenheid van
de inspraakorganen en de pro-actieve opstelling van het management van ZZG nu reeds zijn vruchten afwerpt.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
66
5
Verslaglegging
Toezicht in 2014
De hervorming van de langdurige zorg is onafwendbaar en ook noodzakelijk. De oude verzorgingshuizen worden in rap
tempo afgebouwd en ouderen kiezen er steeds meer voor om in hun vertrouwde omgeving te blijven wonen, ook als ze
intensieve zorg nodig hebben. De implicaties voor onze organisatie zijn goed in beeld gebracht door de Raad van Bestuur.
De hervorming gaat gepaard met een forse bezuiniging. Spel, spelregels en speelveld wijzigen tegelijkertijd. De Raad van
T0oezicht zal de op de genoemde ontwikkelingen gebaseerde veranderingen in de bedrijfsvoering zorgvuldig blijven volgen
waarbij wij zullen toetsen aan de belangen en het welbevinden van onze cliënten.
Het toezicht zal in 2014 in het bijzonder gericht zijn op aandacht voor kwetsbare ouderen in de thuissituatie. Voorkomen
moet worden dat mensen die weinig of geen hulp krijgen van familie of omgeving tussen wal en schip vallen. Dit vraagt
bijzondere aandacht van de wijkteams en de samenwerking tussen 1e lijns werkers.
De Raad van Toezicht heeft er alle vertrouwen in dat de Raad van Bestuur en alle medewerkers van ZZG zich ook in 2014
zullen inzetten voor behoud en waar mogelijk verbetering van de zorg voor de cliënten van ZZG.
W. de Bie
Voorzitter Raad van Toezicht
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
67
5
Verslaglegging
5.3 Verslag Beleidsadviesraad
Adviezen
De Beleidsadviesraad (BAR) heeft in 2013 de volgende adviezen uitgebracht.
Nieuw lid Raad van Toezicht
De BAR adviseerde de voorgedragen kandidaat voor de portefeuille financiën te benoemen omdat deze kandidaat blijk gaf
met name op financieel gebied zeer deskundig te zijn, alsook brede ervaring te hebben en goed bekend te zijn met de
langdurige zorg.
Samenwerkingsverband met Zorgzuster
Samen met de gebieds- en bedrijfscliëntenraden is geadviseerd te starten met Zorgzuster Zuid-Gelderland. Een van de
voorwaarden die door de raden werd gesteld was dat de kwaliteit van zorg voldoende wordt geborgd. De raden vonden dit
van belang, zeker in het geval dat gemeenten t.z.t. niet op kwaliteit maar op prijs zullen gaan aanbesteden. Kwaliteitseisen
zijn voor de raden met name dat continuïteit van zorg wordt gegarandeerd gedurende 365 dagen per jaar en 24 uur per
dag en dat een goed systeem wordt gehanteerd om de geboden zorg continu te monitoren en eventuele klachten af te
handelen. Om ZZG de kans te geven om ervaring op te doen met deze nieuwe vorm van werken, werd geadviseerd om een
tijdelijk contract aan te gaan voor de duur van drie jaren.
Nieuwe leden SKGN
Samen met de gebieds- en bedrijfscliëntenraden is instemming verleend met de benoeming van de vier voorgedragen
kandidaten voor het lidmaatschap van de SKGN (Stichting Klachtenregeling Gezondheidsregio Nijmegen).
Speerpunten
De BAR heeft de in 2012 gekozen speerpunten als volgt uitgediept.
Ontwikkelen nieuwe vormen cliëntenparticipatie
Tijdens een themabijeenkomst voor de gebieds- en bedrijfscliëntenraden werd geadviseerd om:
• cliëntparticipatie te organiseren in de wijk vanuit het perspectief van de cliënt (en minder vanuit het perspectief van alle
aanbieders);
• geen oude schoenen weg te gooien als de nieuwe schoenen nog niet goed ingelopen zijn;
• door te gaan met het (buiten ZZG) zoeken van partners / gemeenten.
In het kader van ‘Serious ambtenaar’ is er een bijeenkomst geweest met een aantal ambtenaren en vertegenwoordigers uit
het veld, zoals van WMO-raad, gemeenten, woningbouwcorporatie, zorgbelang, en cliënten. Hieruit werden de volgende
aanbevelingen gedestilleerd:
• ga uit van burgers (met hun wensen en behoeften op de terreinen wonen, welzijn en zorg i.p.v. cliënten van een instelling);
• haak aan bij bestaande acties en middelen, zoals communities;
• ontwikkel kleine teams op een thema.
De ontwikkelingen zijn nog in volle gang.
Duurzame inzetbaarheid van vrijwilligers
Door de toenemende krapte op de arbeidsmarkt, de ontgroening en vergrijzing, door de overheveling van taken uit de
AWBZ naar de WMO en de beperking van de financiële middelen, wordt voorzien dat in de toekomst meer en meer een
beroep zal moeten worden gedaan op vrijwilligers. De BAR stelt zich de vraag hoe bevorderd kan worden dat ZZG in de
toekomst, in het kader van de samenwerking met netwerk ‘100’, over voldoende vrijwilligers kan beschikken. Via een van
zijn leden is de BAR betrokken bij een onderzoek onder zes focusgroepen, waarin antwoord wordt gezocht op de volgende
vragen:
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
68
5
Verslaglegging
• wat motiveert mensen om vrijwilliger te worden op het terrein van zorgverlening in brede zin?;
• welke behoeften hebben deze mensen?;
• hoe raken mensen gemotiveerd tot vrijwilligerswerk in deze sector, onder welke condities treden zij toe en hoe blijven
zij betrokken?
De resultaten van het onderzoek zijn nog niet bekend.
Visie op wijkgericht werken
De BAR onderzoekt hoe wordt bevorderd dat de behoeften en belangen van de cliënt bij buurtgericht werken optimaal
worden behartigd. Hierbij krijgen met name ook preventie en bevordering van kwaliteit van leven de nodige aandacht. Dit
thema wordt nog verder uitgewerkt.
5.4 Verslag Centrale Ondernemingsraad
ZZG kent per gebied en bedrijf en voor de Centrale Diensten een ondernemingsraad. De gebiedsdirecteuren c.q. de bedrijfsdirecteuren treden in de ondernemingsraden op als bestuurder. Op stichtingsniveau functioneert een Centrale Ondernemingsraad (COR). Voor de COR is de voorzitter van de Raad van Bestuur de bestuurder.
In de COR zijn in 2013 de volgende onderwerpen aan de orde geweest
• Positief advies over de aanstelling van een nieuw lid van de Raad van Toezicht.
• Positief advies over de oprichting van Zorgzuster Zuid-Gelderland B.V.
• Positief advies over de overdracht van de afdeling Uitleen naar Emcart. Op 1 april 2013 is deze afdeling definitief
overgegaan naar Emcart.
De COR heeft zich laten informeren over het volgende
• De financiële resultaten van de verschillende onderdelen binnen ZZG (tweemaal per jaar).
• De evaluatie van de werkwijze en het doel van het ambulant verpleegkundig team.
• De implementatie van de visie die de COR heeft opgesteld ‘De medewerker BOFt’. In 2013 is dit visiedocument verder
onder de aandacht gebracht bij de medewerkers.
• De implementatie van Ecare: eind november 2013 werken alle teams extramuraal met dit registratiesysteem.
Alle teams hebben hiervoor een bijscholing gehad.
• De kaderbrief 2014. Deze kaderbrief, die de richting van ZZG in 2014 beschrijft, is de eerste die voortkomt uit de
strategienota 2013-2017 ‘Vertrouwen in eigen kunnen’.
Lopende zaken die in 2014 tot een vervolg zullen leiden
• De ondernemingsovereenkomst: de werkgroep die zich hiermee bezighoudt heeft de studiefaciliteiten besproken en
afgerond. Dit onderwerp is opgenomen in de ondernemingsovereenkomst. Nog te behandelen zijn de reiskostenregeling
en de werkkostenregeling.
• De ontwikkeling van een ZZG-breed zorgdossier voor onderscheiden doelgroepen.
• Randvoorwaarden voor medewerkers in de wijkteams: In 2014 brengt de COR een advies uit op deze notitie.
• Intentieverklaring kraamzorg: de COR heeft in november de intentieverklaring ontvangen die de mogelijkheid beschrijft
om alle kraamzorgactiviteiten onder te brengen bij de afdeling Verloskunde en Gynaecologie van het Radboudumc.
Hier zal in 2014 een advies over volgen.
• Invoering van de functiebeschrijvingen van de MBO verpleegkundige en de HBO verpleegkundige met bijbehorende
competentieprofielen;
• Ontwikkeling van de relatie COR en Raad van Bestuur, wat leidt tot verdieping van de discussies en verlaging van de
vergaderfrequentie.
Jaarverslag 2013 | ZZG zorggroep Vertrouwen
69
51%
ZZG zorggroep
Postbus 9001
6560 GB Groesbeek
37%
Telefoon:
024 - 366 57 77
E-mail:
[email protected]
www.zzgzorggroep.nl
23%
19%
5%

Jaarverslag 2013 POH-GGZ in het

Aan alle leden van RJV en PC de Bögelscamp. Hierbij nodigen wij

De Plataan - ZZG zorggroep

Jaarverslag klachten 2013

Avondrestaurant Boszicht stopt

Derks Hulp in Waterkwartier en Hatert

REGIONAAL VAKANTIEROOSTER NIJMEGEN E.O. 2015

Verzorgenden AG (niveau 3)

Infectiepreventie in de Ouderenzorg

ledenlijst - Stichting Zorggroep Noordwest