t Loechie november-december 2014

November-December 2014
Kislew 5775
We are grateful for the support
of Masorti Olami and the World
1
INHOUD
sjoeldiensten
Pag. 3
Advertenties
Pag. 4
Drasja Alex Waterman
Pag 5/7
Rosj Hasjana
Pag. 7
Drasja Simchat Tora
Pag.8/10
Het bestuur feliciteert
Pag.9
Drasja A. Waterman
COLOFOON
Het Loechie is een uitgave van de Stichting
Joodse Gemeenschap Flevoland e.o. Masorti
Almere-Weesp.
Het blad verschijnt 10 x per jaar en is zowel
bestemd voor leden van de gemeente als voor
honoraire leden, donateurs en andere belangstellenden.
Leden, honoraire leden en donateurs en adverteerders krijgen Het Loechie gratis toegezonden.
Het doel is het verstrekken van informatie over
de activiteiten van de gemeente, het berichten
over het Joodse leven in deze regio en het verbeteren van de onderlinge band.
De redactie bestaat uit Bernhard Cohen , Lidio
F.Blankstein. De foto’s zijn van Lidio F. Blankstein, tenzij anders vermeld.
De redactie verwelkomt brieven en andere bijdragen van lezers.
De redactie behoudt zich het recht voor om inzendingen te redigeren of te weigeren.
De redactie neemt geen verantwoordelijkheid
voor de inhoud van de artikelen en voor de geplaatste advertenties.
Voor op- of aanmerkingen en informatie kan
men zich wenden tot het secretariaat van het
JGF tel. 036-5297644
Informatie over tarieven en voorwaarden van
advertenties worden verstrekt door Bernhard
Cohen, tel. 036-5375350.
Kopij en advertenties kunnen gestuurd worden
aan:
Redactie Het Loechie
Dick Laanweg 1-1321 KD Almere
Website www.masorti.nl
E-mailen kan ook:[email protected]
Het ING zakelijk bankrekening nr. is:
4420984 t.n.v. Stichting JGF Almere
Ingeschreven KvK Flevoland onder nr.
39074636
Pag.10t/m13
Drasja B.Oude Engbrink P.15t/m17
2
Data diensten Masorti Almere/Weesp in 2014/15
De diensten worden gehouden in de Weespersynagoge
nieuwstraat
3-5 te Weesp en beginnen altijd om 9.00 uur
Sjoeldiensten worden gehouden in de Weespersynagoge
tenzij
anders wordt
Nieuwstraat
3-5 te meegedeeld
Weesp
Zaterdag
13 december 2014
En beginnen
altijd
Zondag 21december 2014
SjabbatWajigasj

om 9.00 uur
tenzij anders wordt mee
chanoeka 5e avond

gedeeld
1. Zaterdag 10 januari 2015 Sjabbat Sjemot
2.
3.
4.
5.
6.
Zaterdag 24 januari 2015 Sjabbat Bo
Zaterdag 7 februari 2015 Sjabbat Jitro
Zaterdag 21 februari 2015 Sjabbat Teroema
Zondag middag 8 maart 2015 poerim middag
Zaterdag 21 maart 2015 Sjabbat Wajikra +Sjabbat
ha Chodesj
7. Vrijdag 3 april 2015 gemeenschappelijke
seideravond
8. Donderdag 16 april Jom Hasjoa
9. Zaterdag 18 april 2015 Sjabbat Sjemini
10. Woensdag 22 april Jom Hazikaron
11. Donderdag 23 april Jom Ha,atsma,oet
12. Zaterdag 2 mei 2015 Sjabbat Acharee
mot/Kedosjiem
13. Zaterdag 16 mei 2015 Sjabbat Behar/Bechoekotai
14. Zondag 17 mei Jom Jerusalem
15. Zaterdag 30mei 2015 Sjabbat Naso
16. Zaterdagl3 juni 2015 Sjabbat Sjelaeh-Lecha
17. Zaterdag 27 juni 2015 Sjabbat Choekat
18. Zaterdag 15 augustus Sjabbat Reë
19. Zaterdag 29 augustus 2015 Sjabbat Ki tetse
20. Dinsdag 15 september 2015 tweede dag Rosj
Hasjana en Lunch
21. Dinsdag 22 september 2015 Kol Nidre
22. Woensdag 23 september 2015 Jom Kipoer
23. Zaterdag 10 oktober 2015 Sjabbat Beresjit +
Simchat Tora viering
24. Zaterdag 24 oktober 2015 Sjabbat Lech Lecha
25. Zaterdag 7 november 2015 Sjabbat Chajee Sarah
26. Zaterdag 21 november 2015 Sjabbat Wajétsé
27. Zaterdag 5 december 2015 Sjabbat Wa jésjèv
28. Zondag 13 december 2015 Chanoeka middag
3






 
 
Herdenking
Holocaust

 
Herdenking
slachtoffers Israël
 
Onhafhankelijksdag Israël

 
 
Hereniging van
Jerusalem

 


 
   
  
 
   
 
 



Zondag 21 december 2014
Aanvang 16.00 uur
Groot Chanoekah
feest
In de Weesper Synagoge
Entree kosten bij aanmelding voor 14 december zijn €7.50 p.p.
voor volwassenen en €5.00 p.p. voor kinderen onder de 12 jaar.
Niet leden betalen €10.00 p.p. en hun kinderen €7.50 p.p. Bij
aanmelding na 22 december is het € 10.00 voor volwassenen en
kinderen € 7.50 introducees betalen dan € 14,00 en kinderen
€ 12,50
Inclusief Perzisch buffet met shoarma, en div.salades en latkes.
frisdranken en koffie of thee met Soefgani-oth
U kunt zich tot 14 december 2014 aanmelden.
Entree overmaken op ING Bank Iban rek.nr NL38 INGB
000 4420984 stichting JGF Almere ovv uw naam
Aansteken Chanoekia (neem uw eigen Chanoekia met kaarsjes
mee)
Op het programma staat o.a. Wie is mijn PARTNER?? En een
groot verrassingspel Met weer schitterende prijzen
Voor iedereen is er een cadeau!!!!!!!!
AANMELDEN VOOR 14 dechhember bij Hanna Waterman 0365350135 [email protected] of Sandra Blankstein
036-5297644 of email [email protected]
(wacht u a.u.b. niet te lang met aanmelden wij willen niemand
teleurstellen)
4
Vandaag hebben wij gelezen Chajee Sarah. Hierin
staat het leven van onze
aartsmoeder Sarah centraal. Dat leven staat omschreven als goed. Maar
da's raar. Als je eens kijkt
wat zij allemaal heeft moeten meemaken.........Zij
moest al vroeg haar ouderlijk huis uit, het grootste
deel van haar leven was ze
onvruchtbaar, haar man
kreeg een zoon bij een andere vrouw, een zwangerschap en geboorte op hoge
leeftijd, zij werd opgenomen in harems van 2 verschillende koningen, overleefde hongersnoden,
droogte en oorlog en stierf
voortijdig door de schok
van de mededeling dat haar
man had geprobeerd om
hun enige zoon te offeren.
Als je zo een leven hebt
gehad dan kan dat toch
nooit een goed leven zijn
geweest? En toch staat dat
geschreven.......Maar wat
wordt er dan met het
woordje "goed" bedoeld?
De uitleg van dit goede leven is is dat zij een deugdzaam leven heeft geleid.
Ondanks alle tegenslagen
bleef zij deugdzaam. En
daar kunnen we wat van
leren. Wij zullen allemaal
door veel fases in ons leven gaan. Mooie, goede,
leuke maar ook minder
mooie, slechtere en rotperiodes. Wat dan zou moeten
tellen is niet de kwaliteit
van deze dagen
maar hoe goed wij die dagen leven. De weegschaal
van het leven zou eigenlijk
altijd in balans moeten
zijn. Accepteer de minder
leuke dingen zoals zij zijn
en haal vreugde uit de leuke dingen. Ons volk is als
geen ander in staat om de
goede dingen van het leven
te blijven zien en de vreugde te blijven herkennen ondanks vele tegenslagen die
wij op onze weg vinden.........Of het nu onze
geschiedenis is zoals de
slavernij in Egypte, de pogroms of de holocaust. Of
dat het meer de tegenwoordige tijd is waarin wij
als geheel volk tot op de
dag van vandaag constant
waakzaam moeten zijn
voor aanslagen, moorden,
scheldpartijen etc... In
Eretz Jisraeel maar ook
daarbuiten in Europa en in
hier bij ons in Nederland.
legd. Tegelijkertijd hield
van Agt een preek in de
singelkerk. Dat alleen is al
een gotspe. De preek begon met het bijbelverhaal
van koning Achab die als
koning van Israel volgens
hun zeggen aan landjepik
deed. Een hele duidelijke
valse knipoog naar de situatie in Israel. Een paar joden die waren getipt over
deze preek stonden op om
van Agt een paar dingen
toe te voegen, zeg maar.
Het spandoek dat er werd
opgehangen sprak boekdelen. Er stond te lezen “Van
Agt, de joden zijn jou zat”.
Natuurlijk was er niet de
ilusie dat hij zou horen wat
er gezegd werd. De enige
bedoeling was om duidelijk te maken dat er niet
langer meer wordt gezwegen. Zeker niet als er vanuit onwetendheid zoveel
onwaarheden worden verkondigd.
De woorden van Lodewijk
Ascher tijdens de herdenking van de kristalnacht
moet Nederland ter harte
nemen. Hij zei: “Er wás en
er ís antisemitisme in ons
land. Daar zijn we op 5
mei 1945 helaas niet van
bevrijd. Dat moeten we
Afgelopen zondag was er voortdurend bestrijde herdenking van de kris- den. Zeker in deze tijd
talnacht. Een herdenking in waarin smeulend antisemide portugese Snoge waarna tisme door de spanningen
bij de hollandse schouwin het Midden-Oosten
burg bloemen werden ge- wordt aangewakkerd en
5
6
? Hoe kunnen we dan zeggen
“dat nooit meer”. Dan verliezen wij zelfs ons zelfrespect.
En dat is het laatste wat je
kan verliezen. Ik denk dat we
al genoeg verloren zijn.
Weer een jaar voorbij, weer
een jaar verder... Natuurlijk
kan ieder voor zich de balans
opmaken: waar waren we vorig jaar, hoe is het jaar 5774
verlopen, wat veranderde er?
Hoe verging het de mensheid
in de wereld? Vreugde en
Ik wil graag zoals gewoonlijk verdriet, hoe beleefden we
toch luchtig eindigen. Vangebeurtenissen, samen of aldaag is onze voorzitter Nicky leen? Wat was mijn bijdrage?
Cohen jarig. Nog net geen
Veel stof tot nadenken: een
Abraham........Maar aardig op bewogen jaar voor allen was
weg.
5774 zeker!
Nicky, van harte mazzeltov
met je verjaardag. Namens de
hele kehilla spreek ik de
En zo kwamen we ook dit
wens uit dat je nog vele jaren jaar weer op naar de sjoel te
in alle gezondheid in ons
Weesp, om samen de Rosh
midden mag blijven. Je bent
HaSjana 5775 dienst mee te
iemand die een drukke baan
maken, mee te vieren. En als
hebt. Je verblijft veel in het
bijna altijd brengen o.a.
buitenland. Daarom is het des
sjoelsamenkomsten weer
te respectvol dat je de spaarzame vrije tijd die je hebt je nieuwe onderwerpen om verook blijft inzetten voor Mader te onderzoeken mee, wat
sorti. We hopen dat je dat de leidt tot steeds verdere verrijkomende jaren mag blijven
kingen... Nu trok het Avinou
doen. Ook de hele misjpoche
Malkenou speciale aandacht:
van harte mazzeltov.
dit gebed kent verschillende
Rest mij niet anders dan u al- verzen met woorden die aanlen een shabbat shalom wen- gepast zijn, en gebruikt worsen
den tijdens de juiste momenten: zo wordt het woord
Alex Waterman
15 November 2014/22 Ches- “kotwenou” (schrijf ons in)
gezegd tussen Rosh HaSjana
jwan 5775
en Yom Kipour en verandert
dit tijdens het Ne’iela gebed
aan het einde van Yom
Kipour in
“chotmeenou” (bezegel ons).
Rosh HaSjana 5775 Voor de rest van het jaar wor7
den de woorden
“zochreenou” (herinner ons)
gebruikt.
Er bestaan meerdere prachtige melodieën om het Avinou
Malkenou te zingen, maar het
gebed kan ook gelezen worden,… heel bijzonder en
mooi! Tijdens de dienst werd
er honderd keer op de sjofar
geblazen, uiteindelijk stierf
de laatste sjofar klank “tekia
gdola” weg… toen volgde de
kiddoush waarna we allen
van een rijk voorziene maaltijd genoten. Vorig jaar nog,
verzorgde Daan de lunch op
deze dag: heerlijke zelfgemaakte salades , ter gelegenheid van zijn 50e verjaardag :
dubbel Sjana Tova!! Dit jaar
bood het bestuur, met behulp
van enkele keukenprinsessen,
de lunch aan, inclusief, natuurlijk ,de (granaat)appels
met honing. Niet echt goed
voor de slanke lijn, maar… o,
wat lekker smaakte alles ook
nu weer! Het was een internationaal gezelschap dat aan
tafel genoot: Hebreeuws, Engels, Duits en Nederlands
werd gesproken. Over en
weer passeerden vele onderwerpen de revue. Na de
maaltijd volgde samenzang,
er heerste een gezellige
saamhorigheid. Samen ver-
Drasja voor bazeh – Geheel Jisrael is voor
Simchat Tho- elkaar verantwoordelijk’ met
betrekking tot het houden van
ra – 2014
de mitswes en met het begaan
‘Thora tsiwa van aweires wordt hier ingelanoe Mosje, voerd. Het idee wordt in de Talmorasja kehi- moed besproken, uiteraard.
lat Jaakov. – De wet die Mozes De Thora is niet langer iets uit
ons gaf; een erfenis voor de ge- de hemel, staat er geschreven.
meenschap van Jacob.’ Dew.
Lo basjamajiem hie. Men be33:4
doelt dat zolang Mosje ons in
Simchat Thora is de dag waar- de woestijn leiding gaf, hij met
op we de Thora vieren. Waar- God alle problemen die hij in
om hebben de rabbijnen een
de Thora tegenkwam en onder
hele dag ingesteld om de vreug- ons volk moest oplossen, bede over de Thora te vieren? Per- sprak. De Eeuwige was de
soonlijk denk ik bij rabbijnen
hoogste autoriteit met betreknooit zo aan feest. Zou Sjawoe- king tot wetgeving en Mosje
ot niet veel meer een feestdag
was zijn spreker. De Thora was
voor de Thora zijn geweest? De nog in de hemel. Voortdurend
dag waarop we de Thora ontlezen we: ‘wajdabeer Mosje el
vingen?
benei Jisrael … en Mozes sprak
De Talmoed leert een vader dat tot de kinderen van Jisrael…’
zodra een kind in staat is tot
Zodra Mosje overleden was
spreken, hij het moet onderwij- kreeg het volk de hoogste autozen. ‘Thora tsiwa lanoe Mosje, riteit; Jehosjoea besprak niet
morasja kehilat Jaakov. – De
langer met God over hoe te
wet die Mozes ons gaf; een er- handelen bij geschillen, etc.
fenis voor de gemeenschap van Vanaf dat moment was de ThoJacob.’ Dew. 33:4
ra niet langer in de hemel, maar
Waarom is dit vers hier als uit- verbleef ze tussen ons, op aarleg bij gekomen en niet een van de. Met de Thora in de hand
de vele verzen, die we al eerder zijn wij nu verantwoordelijk
tegenkomen in de Thora, zoals voor ieders eigen en elkaars
‘We-zot haThora asjer sam
handel en wandel.
Mosje lifnei bnei Jisrael – En
dit is de Wet die Mozes voor de
kinderen van Jisrael gesteld
heeft’? We zingen het bij iedere haqbe.
Bij de Sinaï, waar we de Thora
ontvingen, wordt dat gebeuren
De laatste vier parsjes van de
beschreven als een verhaal over
Thora, de laatste vier sidrot die bruid en bruidegom. God was
we de afgelopen weken op de
de bruidegom en Jisrael de
gewone sjabbessen gelezen
bruid. Zodra Mosje overleed
hebben, vertellen ons over het veranderde die rol: bnei Jisrael
einde van Mosje’s levensdagen. was de bruidegom en de Thora
Een belangrijke gebeurtenis is is dan de bruid. Het zit hem in
het aangaan van een nieuw ver- het woord morasja, erfenis, dat
bond in Nitsaviem. Het idee
ook gelezen kan worden als
van ‘Kol Jisrael areiviem zeh
me’orasa, verloving. De erfenis
8
wordt dan een verloving. Daar
de Wet niet langer in de hemel
verkeert, maar persoonlijk met
ons verbonden wordt, is hetzelfde idee.
Sjawoeot viert dat Jisrael Gods
bruid wordt; met Simchat Thora vieren we dat de Thora zich
verlooft met Jisrael. En zo komen we aan de chatan Thora en
een chatan Beresjiet. Daarbij
hossen en klossen we met de
sefariem alsof we op een chassene zijn. Zoals een chatan en
een kalla met elkaar dansen.
Vandaag staan Alex Waterman
en Nicky Cohen als chataniem
onder de choppe. Chatan wordt
iemand om die persoon eens in
het zonnetje te kunnen zetten,
wegens diens bemoeienis met
de kille, zorg voor anderen, een
persoonlijke feestelijke gebeurtenis. Vandaag is het om Alex
te eren voor zijn grote inzet
voor de kille en om hem onze
steun toe te zeggen met zijn
volgende grote stap: vanaf de
komende tijd zul je veel voor je
werk moeten verblijven in
Schotland. Vandaag willen we
uitdrukken dat we de band niet
met je willen doorsnijden, maar
stevig willen aanhouden zolang
je overzee verkeert. En om je
alvast weer duidelijk te maken
dat dit geen afscheid moet zijn
maar een tijdelijke fase en dat
we hopen dat je spoedig weer
bij ons terug bent.
En Nicky willen we eren, omdat je al zoveel jaar je voorzitterschap weet te combineren
met je uithuizige werk; voortdurend heen en weer vliegen
door heel Europa, veel en ver
weg van huis, van je gezin, je
vader, vrouw en kinderen, maar
dan toch de eindverantwoordelijkheid willen nemen voor de
hele gang van zaken rondom de
Het bestuur feliciteert de jarigen van de maand :
december
november
Nicky Cohen
Michael Zvi
15 november
Sem Cohen
17 november
9
10 december
chatan en een kalla met elkaar
dansen.
Vandaag staan Alex Waterman
en Nicky Cohen als chataniem
onder de choppe. Chatan wordt
iemand om die persoon eens in
het zonnetje te kunnen zetten,
wegens diens bemoeienis met de
kille, zorg voor anderen, een
persoonlijke feestelijke gebeurtenis. Vandaag is het om Alex te
eren voor zijn grote inzet voor
de kille en om hem onze steun
toe te zeggen met zijn volgende
grote stap: vanaf de komende
tijd zul je veel voor je werk
moeten verblijven in
Schotland. Vandaag willen we
uitdrukken dat we de band niet
met je willen doorsnijden, maar
stevig willen aanhouden zolang
je overzee verkeert. En om je
alvast weer duidelijk te maken
dat dit geen afscheid moet zijn
maar een tijdelijke fase en dat
we hopen dat je spoedig weer
bij ons terug bent.
En Nicky willen we eren, omdat
je al zoveel jaar je voorzitterschap weet te combineren met je
uithuizige werk; voortdurend
heen en weer vliegen door heel
Europa, veel en ver weg van
huis, van je gezin, je vader,
vrouw en kinderen, maar dan
toch de eindverantwoordelijkheid willen nemen voor de hele
gang van zaken rondom de kille.
Mazzel tov voor beiden, tot 120
in gezondheid, omein.
Voor Simchat Thora nog allen
chag sameach en voor vandaag
sjabbat sjalom.
speler een toneel te geven.
droosje voor Rosj haSjana Deze dag is de verjaardag
2014 – 5775
van het begin van Uw
handwerk, een herinnering
Amar ha kadosj baroech
aan de eerste dag. Lezen we
hoe – de Eeuwige zei:
ergens in de moesaf liturgie
iemroe lefanai berosj haWaarom wordt Rosj haSjana malchoejot, zichronot Sjana het begin van Uw
we sjofarot. – met Rosj ha- handwerk genoemd, terwijl
Sjana zal ieder me vertellen de schepping vijf dagen
over koningschap, herinne- eerder begon, op de 25e elringen en over sjofartonen. loel, die nooit bestond? En
Koningschap, zodat jullie waarom de vijfde dag, terme tot jullie koning zullen wijl het volgens Genesis 1
maken;
toch echt de zesde dag is?
Herinneringen, zodat de
Het belang dat Rosj hagoede herinneringen aan
Sjana heeft gekregen laat
jullie bij mij op zullen ko- ons de belangrijke rol van
men. En waardoor? Door
de mens in de schepping
de tonen van de sjofar.
zien. Wanneer er nieuwDit valt te lezen in de TB
bouw wordt gepleegd wordt
Rosj ha-Sjana 16a en 34b
meestal de jaarlijkse dag
van inwijding herdacht, niet
Tijdens de eerste Rosj ha- zozeer de dag dat de eerste
Sjana in de geschiedenis
schop de grond in ging. Onschiep God Adam en Eva. ze beleving van de essentie
De schepping begon al vijf van de schepping is onze
dagen eerder, maar het was innerlijke strijd te kiezen
pas toen de mens ten tonele tussen goed en kwaad, het
verscheen dat het schepomgaan met onze vrijheid
pingswerk volbracht was. van handelen. Het begin
Alles wat eerder was gevan Uw handwerk. De dag,
schapen diende slechts als dat volgens de traditie
decor en bühne voor de
Adam en Eva voor het eerst
kroon van de schepping: de hun ogen openden, was de
mens. Het firmament boven dag dat zij konden kiezen
ons en de aarde, licht en
om God te dienen of hem te
donker, dag en nacht, de
trotseren. Dat was de eerste
continenten en de wereld- dag van Zijn handwerk.
zeeën, engelen en hemelse Veel gebeurde er sindsdien
lichamen, bomen en strui- op die eerste tisjri, volgens
ken, beesten, vissen, gevo- onze wijzen.
gelte – het hele universum
de aartsvaders Awraham
was nodig om de hoofdrol10
11
Tot een paar jaar geleden
waren mijn Joodse zekerheden ongeschonden en
verankerd in mijn leven.
De vaste pijlers onder mijn
leven. Ik was vrij in het op
mijn manier belijden van
mijn Joods
zijn.........Tradities waren
mijn houvast. Opgegroeid
in een beschermende en
onbevangen jeugd op Rosj
Pina. Ook op de middelbare school en op mijn werk
later kwam ik niet echt
grove vormen van antisemitisme tegen. Ik wist dat
het bestond maar dat was
ook alles. Als tweede generatie ben ook ik opgegroeid
met de holocaust. Ik wist
ook dat in de tweede wereldoorglog werden al die
zekerheden en ankers een
voor een onderuit gehaald.
Daarna werd gezegd: Dat
nooit meer. Nooit meer
zouden wij accepteren dat
het ons verboden en onmogelijk gemaakt werd om
onze Joodse tradities en
geloof uit te dragen. En
nooit meer zouden wij ons
onderwerpen aan enig gezag dat dit wel wilde verbieden, sterker nog aan
een gezag dat ons wil wegvagen...................Dat nooit
meer. Morgen tijdens de
Yom Kippurdienst worden
alle doden tijdens deze verschrikkelijke jaren tijdens
het Jizkorgebed herdacht.
Opdat zij nooit vergeten
zullen worden. En wij kunnen ons geloof en tradities
vrijelijk belijden. Daardoor
zitten wij hier nu samen in
vrijheid in de Sjoel op Erev
Yom Kippur. Op Kol
Nidrei. Maar is dat wel zo?
Kunnen wij in Nederland
en de rest van west Europa
nog steeds ons joods leven
leiden? leven volgens onze
tradities? Die overpeinzing
had ik bij de voorbereiding
van deze derasha
teren. De waarheid accepteren betekent immers gelijktijdig het afzweren van
een aantal bestaande dogma’s. En die dogma’s geeft
bestaansrecht aan een aantal groeperingen....... Dezelfde groeperingen die
vanuit deze dogma’s de holocaust blijven ontkennen.
Toch een lastig dilemma.
Maar betekent dit nu dat
we maar niet meer de
waarheid moeten blijven
herhalen? Moeten we het
Ik ben altijd geneigd om
maar opgeven om er tegen
hier gewoon volmondig ja te ageren? Ik dacht het eiop te beantwoorden. De
genlijk niet. Want dan verpolitiek en de overgrote
vaagt het begrijp “dat nooit
meerderheid van het Nemeer”....... Er zullen altijd
derlandse volk vindt dit
mensen zijn die het blijven
ook. Er is een minderheid proberen, die altijd blijven
die hier anders over denkt. proberen om de waarheid
Zoveel is wel duidelijk ge- een andere draai te geven
worden na de demonstra- en de geschiedenis op die
ties waarin openlijk werd manier te herschrijven.
beleden dat alle joden dood De tijd tussen Rosj Hasmoesten. De problemen
jana en Yom Kippur is met
rondom Gaza sloegen over name de tijd dat de mensen
naar de rest van de wereld. naar binnen kijken. Diep in
De joden in de rest van de hun eigen ziel. Wij hebben
wereld werden belaagd als- daar van G'd 10 dagen
of zij het front vormden in voor gekregen. De 10 daGaza. De reaktie hierop
gen van inkeer en bekewas schrikwekkend voor
ring. Ik vraag dan ook aan
de joden in Nederland. Een alle mensen........wilt u ook
schrikbeel kwam boallen even naar binnen kijven.......het zal toch niet? ken. Wilt u even naar binGaan we nu weer? Een uit- nen kijken en nadenken.
leg over de feitelijke situa- Nadenken wat u er van zou
tie in en rond Israel werd vinden als anderen uw gekeer op keer gegeven. Men schiedenis willen herschrijwilde en men wil niet luis12
Kol Nidrei betekent "alle
geloften". Dat zijn de beginwoorden van het gebed
dat vanavond, negen dagen na Rosj Hasjana, op de
tiende tisjrei driemaal
wordt opgezegd. In dit gebed verklaart men dat alle
onbezonnen beloften die
men het komende jaar tot
Yom Kippur volgend jaar
tegen zichzelf zal afleggen
geen waarde zullen hebben. Men komt in het reine
met elkaar, met G'd. Maar
ook (last but not least) met
zichzelf. Met name op deze
dagen gaat men nadenken
en herdenken.
vasten en dat u nog vele
jaren in gezondheid en geluk in ons midden moge
blijven verkeren temidden
van iedereen die u lief
heeft.
'Le'sjana tova tikateev
weteegateem'; Moge U
worden ingeschreven en
bezegeld voor een goed
jaar.'
dat op bepaalde tijdstippen
dient te worden uitgesproken; het ochtendgebed ’s
ochtends, het middaggebed
’s middags en het avondgebed nadat de schemering is
ingetreden.
Dit huis is een huis van samenkomst. Daar wordt
mee bedoeld samenkomst
tussen mens en God. De
sjoel is een plaats waar
men God ontmoet. In sjoel
vinden – om een vormelijke uitdrukking te gebruiken
– godsdienstoefeningen
Alex Waterman
Kol Nidrei 9 Tisjri 5775 / 3
Ik hoop oprecht en ik wens oktober 2014
ieder dat ook toe dat het
nadenken ook ergens toe
leidt. Er namelijk toe leidt
Ons gebedshuis heeft verdat een ieder vrijelijk zijn
schillende namen, die uitof haar godsdienst kan bedrukken welke functies delijden zonder belemmerinze ruimte heeft: beth hakegen die door anderen wornesset of synagoge (huis
den opgelegd. Zonder door
van samenkomst); sjoel
mensen die een ander ge(school); en, Mikdasj me’at
loof belijden te worden be– kleine Tempel, omdat ons
dreigt en in het ultieme gebedehuis qua heiligheid en
val wordt omgebracht.
doel zoveel mogelijk lijkt
Laten zij die gaan Naden- op de Tempel te Jeruzalem.
ken dan gelijk HERdenken
De benaming ‘sjoel’ komt
wat er gebeurt als de godsvan het Duits-Jiddisj voor
dienstvrijheid beperkt gaat
‘school’. Het duidt op de
worden. Want die voorverwevenheid tussen dagebeelden zijn er in onze hislijks leren met het dagelijks
torie jammer genoeg taluitspreken van de gebeden.
rijk. Dat nooit
Het leren kent geen bepermeer..................
king in de tijd, maar wordt
Ik wens u allen een goed
onderbroken voor gebed
De sjoel
13
plaats. Een oefening in
godsdienstigheid, een poging de band met Gd te
herstellen. Met het gezamenlijk gebed in sjoel
wordt een herwinning van
het religieus bewustzijn nagestreefd, een verinnerlijking van het religieuze besef.
De sjoel heeft tot functie
een plaats van devotie te
zijn, een plaats waar men
rustig met zichzelf en het
Opperwezen kan praten.
Maar u zult merken dat er
interactie is tussen de deel-
14
Malkes geheime
Chanoeka recept
Chanoeka is een achtdaags lichtfeest.
Acht dagen lang herdenken joodse
mensen dat ze in het jaar 165 voor
Christus hun tempel in Jeruzalem terugkregen. De menora, de joodse kandelaar met zeven armen, kon eindelijk
weer worden aangestoken. Maar ze
hadden maar één kruikje olie, en nieuwe olie maken duurde acht dagen.
Toen gebeurde er een wonder: de menora brandde acht dagen op olie uit
één kruik. Als herinnering daaraan
krijgt elk joods kind op Chanoeka een
kandelaar met acht kaarsen, plus eentje extra. De negende is het knechtje;
daarmee wordt elke dag een nieuwe
kaars aangestoken. Als het donker is,
moeten de kaarsen minstens een half
uur branden. Op de achtste en laatste
dag van Chanoeka, midden in de donkerste tijd van het jaar, branden alle
lichtjes. De kinderen doen spelletjes
met snoepgeld en een tolletje. Ze kunnen snoepgoed verliezen en weer winnen. Ook krijgen ze cadeautjes. Vaak
worden er speciale gerechten als latkes en soevganiot gegeten. Soevganiot zijn oliebollen gevuld met jam en
latkes zijn aardappelpannenkoekjes.
In de stad Chelm, net als in andere
steden, hebben de joodse families
allemaal hun eigen speciale recept om
latkes te bakken. Die recepten worden
in sommige families al generaties lang
van moeder op dochter doorgegeven.
De één gebruikt alleen aardappels en
peper en zout, de andere ook ui en
eieren. Er waren ook mensen die paprika, peterselie, en broodkruim toevoegden.
Veel mensen wisselden hun recepten
uit, maar Malke, de vrouw van de
kleermaker, hield haar recept geheim.
"Ik ben wel arm," zei ze dan, "maar ik
bak de beste latkes van Chelm, vol-
gens mijn eigen geheime recept."
Vroeger had Malke de mensen nog
wel eens van haar latkes laten proeven. Maar ze was bang dat iemand
haar geheime ingrediënten zou kunnen herkennen, en nu bakte ze haar
beroemde latkes alleen nog maar voor
haar man en haar kinderen.
Met het verstrijken van de jaren begonnen in de herinnering van haar
buren de latkes van Malke steeds lekkerder te smaken.
Berel, de schoenmaker, sloot altijd
even zijn ogen en glimlachte als hij
weer aan die heerlijke latkes dacht.
"Ze waren zo licht en zo luchtig,"
mijmerde hij. "Alsof je een wolk at."
Op een Chanoeka-avond aten Berel en
zijn vrouw Yentel en hun kinderen
latkes. Het waren bepaald geen lichte,
luchtige latkes, maar ze waren hard en
lagen zwaar op de maag. Berel nam
een hap en sloeg toen met zijn vuist
op tafel. "En nu heb ik er genoeg
van!" riep hij. "Deze Chanoeka wil ik
Malkes latkes eten. Morgen zal ik
haar recept te pakken krijgen!"
De volgende ochtend zei Berel tegen
Yentel: "Vandaag ga ik niet naar de
winkel. Als er klanten komen, moeten
ze morgen maar terugkomen. Maar je
moet niemand vertellen waar ik heen
ben."
Berel verschool zich achter een boom
bij Malkes huis. De hele dag stond hij
daar op wacht, maar Malke maakte
geen aanstalten om latkes te gaan bakken.'s Avonds stak de familie de Chanoeka-lamp aan. Ze zongen het lied
Maoz Tsoer, en ze speelden met de
dreidl.
Eindelijk zag Berel hoe Malke aardappels pakte om ze te raspen. "Aha!"
zei Berel. "Vanavond zal ik latkes
eten zo licht en luchtig als een wolk."
Berel sloop tot vlak bij het raam. Hij
keek toe, en schreef alles wat Malke
deed netjes op. Toen de latkes klaar
waren ging Berel snel naar huis. "Ik
heb het!" riep hij naar Yentel. "Ik heb
Malkes recept."
Hij las wat hij op zijn papiertje had
opgeschreven. "Je neemt eerst vijf
aardappels en twee eieren," zei hij.
"Wat is daar zo geheim aan?" vroeg
Yentel terwijl Berel de aardappels
schilde. "Dat gebruiken wij ook altijd."Berel raspte de aardappels boven
een kom. Hij deed de eieren erbij.
"Zo doen wij het ook altijd," zei Yentel."En nu," las Berel, "komen er fijngehakte bosuitjes bij.""Bosuitjes!"
riep Yentel uit. "Waarom bosuitjes?
Iedereen gebruikt altijd gewone uien.
Hier heb je een ui.""Goed dan, een
ui," zei Berel. Hij snipperde de ui en
mengde de snippers bij de aardappels.
"En nu deed Malke er meel bij," zei
Berel."Je moet helemaal geen meel
gebruiken," zei Yentel.
"Broodkruimels zijn beter."
Berel voegde broodkruimels toe.
Daarna deed hij er zout bij. Hij nam
de peperstrooier, maar Yentel zei:
"Geen peper erbij doen. Daar moet ik
altijd zo van niezen.""En nu heb ik
nog een citroen nodig," zei Berel.
"Malke deed een paar druppels citroensap bij haar latkes."
Yentel schudde zeer beslist haar
hoofd. "Nee, citroensap doe je door de
thee.""En Malke gebruikte ook peterselie," las Berel verder. "Daarna bakte
ze de latkes heel dun, in zonnebloemolie.""Peterselie? Zonnebloemolie?!
Dat is geen speciaal recept, maar speciale onzin!" zei Yentel."Peterselie
hoort over de wortels. En wij bakken
altijd in kippenvet. En latkes horen
stevig en dik te zijn." Berel en Yentel
bakten hun latkes met aardappels,
eieren, zout en broodkruim, precies
zoals ze het altijd deden. Daarna bakten ze de heel dikke aardappelkoeken
in kippenvet... Toen de latkes klaar
waren gingen ze allemaal rond de
tafel zitten. Ze proefden aandachtig.
Ze waren benieuwd of de latkes van
Recept voor latkes (aardappelkoekjes):
Met Chanoeka eet men gerechten gebakken in olie. Zo wordt op een symbolische manier verwezen naar het Chanoeka-wonder; het kruikje olie dat niet een
Bereiding:
dag maar acht dagen bleef branden.
De rauwe aardappelen grof raspen en in vergiet uit laten lekken. Dan laatBenodigdheden:
ste water eruit persen en droog deppen met keukenpapier. Ui klein snij6 grote geschilde aardappelen
den. Eieren klutsen. Alle ingrediënten mengen. Mengsel mag niet te stijf
1 ui
worden. De olie heet laten worden. Met een lepel portie maken en deze in
3 eieren
de olie leggen. Een beetje platdrukken. Aan beide zijden op niet te hoge
½ kop meel
temperatuur voorzichtig bakken. Serveren met appelmoes, compote of
zout en peper
15
Met Rosj ha-Sjana herinnerde God zich die kinderloze vrouwen Sara en
Rachel en Channah; Hij
besliste dat ze moeder
zouden worden. RH
werd niet alleen een
keerpunt in hún levens,
maar met hun kinderen
Izaak, Joseph en Benjamin en de profeet Samuel kreeg de Joodse,
wat zeg ik, de wereldgeschiedenis ook een
draai.
Met Rosj ha-Sjana werd
Joseph bevrijd uit 12
jaar Egyptische gevangenschap. Hij werd onderkoning in Egypte,
met zijn inzicht overleefde Egypte een langdurige hongerperiode.
Met Joseph werden de
jaren van slavernij in
gang gezet, evenals de
jaren van de bevrijding
uit slavernij en de Uittocht, dat zou leiden tot
de ontvangst van de
Thora en de intocht in
Kanaän, niet langer als
bijwoners, maar als leading nation.
Met Rosj ha-Sjana zou Israël in Egypte ook stoppen met hun slavenarbeid, bij het begin van
de tien plagen.
Zo werd Rosj ha-Sjana de dag
des oordeels. Omdat Rosj haSjana het begin van Zijn handwerk werd, werd het ook de dag
van de jaarlijkse evaluatie ervan.
De mens heeft te leven volgens
vele leefregels, begrijpelijke en
onduidelijke. De volkeren heb-
ben hun zeven Noachitische
wetten, de basis van de hedendaagse universele opvatting
over goed en kwaad en over
samenleven. Israël heeft haar
Thora. We staan er niet bij stil,
maar elke minuut is er wel een
uitdaging. Hoe behoud je je geloof tijdens de vele verleidingen om dat niet te doen? Verminder je het lijden en verdriet
van je medemens wel? Heb je
het vermeden of juist verergerd? Kwaadsprekerij, lasjon
hara; onze grote valkuil. Hebben wij als goede rentmeesters
gewaakt over en gezorgd voor
het welzijn van de schepping
rondom ons? En dit alles enthousiast of met tegenzin?
Hoe hebben we ons zelf en de
wereld geheiligd door ons te
bekwamen in kennis, joodse en
wereldse, want ook die, juíst
die, kan het lot van de wereld
verbeteren.
Het oordeel van Rosj ha-Sjana
beoordeelt dit oneindige samenstel van mogelijkheden van
keuzes tot goed of kwaad, tot
beter of slechter, tot doen of
laten, tot zijn of niet te zijn –
om Shakespeare er maar eens
bij te halen.
Het koningschap van God is het
thema van Rosj ha-Sjana en van
de dagen die erop volgen, tot
Jom Kipoer. Voortdurend
wordt er aan God gerefereerd
als koning van het Al. We verwijzen naar de tijd dat de hele
wereld zijn koningschap zal
aanvaarden. Tijdens de moesaf
zullen we tien Thora-verzen
aanhalen waarin we God als
koning zouden moeten uitroepen. De schepping van de mens
was het hoogtepunt van Gods
werk, want het zijn wij die hem
als koning kunnen uitroepen, of
afwijzen.
16
Koning: niet om pompeus en
slaafs te vereren; dat is ijdelheid. Een koning als ideaal
vorst: een leider en wegwijzer,
met een toekomstvisie, degene
die het lot van zijn volk verbetert, wie de menselijke energie
weet te richten ten voordeel van
zijn hele volk.
Zijn volk kent geen verliezers,
slechts winnaars. Zulke aardse
koningen, het is 2014: ook presidenten, zijn er geweest, enkele, hooguit, eventjes. Maar gewoonlijk blijft het bij een ideaalbeeld. Wat zou de wereld
schitteren: een verenigde mensheid met welzijn voor iedereen!
Op die manier wil God dat wij
Hem als koning uitroepen.
Door Hem zouden wij ons verbeteren, verheffen. Door Zijn
onderdanen te worden zouden
we deel hebben in de missie
waarvoor de wereld werd geschapen, met andere woorden:
met Rosj ha-Sjana roepen we
Hem uit tot koning – daarmee
verklaren we bereid te zijn de
schepping de moeite waard te
maken.
De Gaon van Vilna, ik las over
hem onlangs, legt uit dat er een
groot verschil bestaat tussen de
woorden melech, koning, en
mosjel, heerser. Een mosjel is
een vorst die tegen de belangen
van zijn onderdanen in regeert,
iemand die we nu een tiran zouden noemen. Een melech, koning echter, kan weliswaar een
absoluut vorst zijn, maar regeert met de instemming van
zijn onderdanen. Zijn bewind
kan strikt zijn, zelfs hard zijn.
hij is niet gevoelig voor herverkiezing. Toch heerst die persoon wijs en is zich van zijn
dienende positie bewust. De
samenleving is zich er van bewust niet zonder een vorm van
Bezoekadres
Transistorstraat
31
1322 CK Almere
Postadres
Postbus 60262
1320 AH Almere
T (036) 763 08 82
F (036) 763 08 83
www.prinsze.nl
Prinsze notariaat
Alle notariële zaken snel en duidelijk
Geregeld
Vragen over een hypotheek? Huwelijkse voorwaarden, erfenis of
bedrijfsopvolging? Prinsze Notariaat in Almere maakt ingewikkelde
zaken helder. Voor een scherp tarief.
Met 22 jaar ervaring staat notaris Maarten Prinsze klaar om jouw
notariële zaken te regelen. Indien gewenst samen met de financieel
adviseur of accountant. En op afspraak ook buiten kantoortijden.
Zo kan het ook
17
Israël accepteerde David als
koning als de gezalfde van de
God van Jacob. Zo werd hij
hun koning, meer dan hun heerser.
Wanneer onze rabbijnen het
hebben over rabbanan ikrei
melachiem, rabbijnen zijn als
koningen, Gittin 52a, dan hebben ze het over een vorm van
adeldom zonder scepters en legers, maar over adeldom met
slechts de autoriteit van Gods
woord en de loyaliteit van het
volk die hen accepteert als leiding. In de Talmoed staat in
Yoma 71B, dat handelt over
Jom Kipoer, een mooi verhaal.
Direct na Jom Kipoer wandelt
het hele volk achter de Cohen
Gadol aan, die op weg is naar
zijn eigen verblijf. Tot het moment dat ze hun grote rabbijnen
Sjemaya en Awtalion ontwaren.
Als een zwerm vogels keert de
optocht zich in de richting van
de beide grote rabbijnen. Beiden hadden geen indrukwekkende stamboom, als nazaten
van geriem was er geen lijn
naar Awraham, maar zij droegen de juwelen
van Thorakennis en begrip voor
het volk. Zo ziet tot op heden
de joodse adel eruit. Hoewel
het tot de schepping God ook
niet aan absolute macht ontbrak, ontbrak het Hem tot dan
aan iets at hem vrijwillig tot
koning kon uitroepen. Het sleutelwoord is vrijwillig. De engelen werden voor de mens geschapen en alles wat zij doen is
de hele dag Hoera voor God –
halleloeja - te roepen. Engelen
hebben echter geen slechte neigingen, alleen maar goede. Het
zijn hemelse robotjes, agenten
van Gods wil, heet dat theologisch. Twijfel en opstandigheid
kennen ze niet. Ook roepen ze
niet de hele dag ‘kadosj kadosj
kadosj’ omdat er een geweer
naar hen wijst. Want zij zien de
absolute waarheid van Gods
gelijk dat er bij hen geen ruimte
voor twijfel ontstaat. Voor de
mens, voor ons, is dat moeilijker. In ons dagelijks bestaan,
met de nodige zorg, ellende,
pijn, verdriet, angst, woede en
onmacht kan het zomaar gebeuren dan een mens zich op een
goede, op een slechte dag, van
God niets meer wil aantrekken.
In onze tijd is het niet meer
heel gangbaar om je dagelijkse
leven te laten leiden door gedachten ontsproten aan een hogere macht, die wetenschappelijk niet is te verklaren, terwijl
het lijkt dat een klein kliekje
van de mensheid zoveel macht
heeft verzameld dat zij in staat
is al het slechte te blijven doen
wat de gewone hardwerkende
mens verfoeit.
Wij, het religieuze jodendom,
of dat nu orthodox of progressief gericht is, wij hebben ons
gezicht gericht op onze melech,
de koning der koningen, die
met zijn weg ons een weg heeft
gegeven. Een weg die zal leiden naar een samenleving
waarin iedereen gelijk is, waar
recht een rechtvaardigheid
heerst en ieder voor een ander
opkomt. Wanneer wij vandaag
het aleinoe lesjabeach lezen,
lezen we meer dan op andere
dagen waar het in onze toekomstdroom om gaat. Allen
zullen het juk van uw koningschap aanvaarden en u zult
spoedig voor altijd over de
mensheid regeren, want u hoort
het koningschap en ten eeuwigen dage zult u in glorie koning
zijn. op die dag is de Eeuwige
18
EEN en Zijn Naam is EEN.
Finally - I should have started
with it - a word of welcome to
Mr. and Mrs. Dean from the
UK. We hope you’ll have a
pleasant stay here in the Netherlands and we wish you for
this season happy holidays.
Und für unsere Gäste aus
Deutschland; ein warmes
Willkommen an Frau Rabbiner
Channa und Frau Barbara
Karrmann- Lente und ihre beiden Töchter aus der Hamburgischen MasortiGemeinschafft. Wir hoffen dass
Ihr euch heute bei uns zuhause
fühlt und dass Ihr auch einen
angenehmen Neujahrsgottesdienst bei uns in
Weesp haben.
Ik wens u goede jamiem noraiem, Hoge Feestdagen, toe.
Dat u en ik er als mens allen
beter uitkomt dan ingaat;
Sjana tova! Chatiema tova! en
Chag sameach.
Voorzitter D.B.
Sjoelbestuur
Gabai
Voorzitter Masorti Nederland
Penningmeester
D.B.
Executive Board member
Masorti Europe
2e Penningmeester
Secretaries D.B.
Evenementen
Nicky Cohen
Sandra
Blankstein
Lidio Blankstein
Daan
Daniels
P.R. rabinale contacten , Gioeriem
Masorti AlmereWeesp
Masorti Nederland
Onderwijs en opleidingen
Halagiesche zaken,redactie en webside,subsidies, kasjroet
redactie
“t Loechie en
fondsenwerving
Secretariële ondersteuning
Chewre Kadiesje Gioeriem
Masorti Nederland
036-5239888
Fax
0365375351
06-46107749
036-5297644
06-27038845
0365297644
06-54925864
0573253415
Hanna Waterman
medebestuurder
036-5350135
2e Secretaris
Ellen Mulder
Creveld
Secretariële ondersteuning
036-5304060
Bestuurslid
Damon Dean
medebestuurder
[email protected]
[email protected]
06-52406194
Ereleden
Ere voorzitter
Adviseur
Bernhard
Cohen
Ere lid
Adviseur
Alex Waterman
Ere lid
Louis
Muijderman
Ere lid
Sandra
Blankstein
Masorti AlmereWeesp
Sjoelcommissie
Redactie en website
Masorti Nederland
036-5375350
Fax 036-5375351
Adviseur
Rabbijn David Soetendorp.
Tel. 0044-(0)2084292955
Email [email protected]
19
0654702554
06-41704107
20

Download Report