Magazine van het ICT-onderzoek Platform Nederland (IPN) Jaargang 11 / nummer 3 / september 2014 ICT-onderzoek Neelie Kroes Franciska de Jong Wilma van Dijk Ana Lucia Varbanescu Eva Baaren Bettina Speckmann Marieke Huisman Catholijn Jonker Lynda Hardman Saskia te Velde Jaya Baloo Marieke Peeters Mariëlle Stoelinga I/O Magazine / september 2014 2 3 I/O Magazine / september 2014 Neelie Kroes will step down this year after nearly a decade as a European Commissioner, initially for Competition and since 2010 for the Digital Agenda. Prof. Franciska de Jong has played a prominent role in numerous European projects for decades. We spoke to them both about the Digital Agenda and the role of the research community when it comes to ICT innovation. Door Edith van Gameren Editorial Trots zijn we op alle vrouwelijke onderzoekers en beleidsmakers in de ICT die de uitdaging aangaan om de Nederlandse economie meer innovatie-intensief te maken. Een I/O Magazine gemaakt met een verscheidenheid aan vrouwelijke wetenschappers van jong tot oud, nationaal en internationaal, ambitieus en krachtig, afscheidnemend of startend. Of zoals Neelie Kroes aangeeft: ‘I think we need to keep making people see that science and ICT can hold excellent career opportunities for women too.’ Wil je een extra exemplaar(en) of heb je opmerkingen over dit nummer dan kun je dit twitteren naar @NWOICT met #IOMagazine. Of suggesties voor nieuwe artikelen, mail dan naar: [email protected]. This number includes several interviews in English, because of the mix of national and international researchers. If you have comments and suggestion for future articles, please email them to: [email protected]. 3 ‘ The Netherlands is one of the leading ICT countries globally, but this is no reason for complacency’ Interview met Neelie Kroes en Franciska de Jong 6 ‘ We have to think global. That’s quite a challenge for national governments.’ Zegt Gabriele von Voigt over Support Programme e-IRGSP4 7 I n gesprek met… ‘We moeten onze afhankelijkheid van het internet beter onderkennen’ ilma van Dijk, coördinator Cyber Security bij de Nationaal Coördinator W Terrorismebestrijding en Veiligheid 8 ‘Slimme coach voor meer beweging’ Saskia te Velde aan het woord over samenwerking met Philips en NIHC I/O ICT-Onderzoek is een uitgave van het ICT-Onderzoek Platform Nederland (IPN) en wordt vier maal per jaar gratis toegezonden aan ICT-onderzoekers en relaties van het IPN. IPN bestaat uit de informaticaonderzoeksscholen ASCI, IPA en SIKS, de onderzoeksinstituten CWI en NIRICT en de platforms SAFE en ProRISC. IPN wordt ondersteund door NWO Exacte Wetenschappen en de Technologiestichting STW. IPN is een landelijk overlegorgaan met als doel de ICT in Nederland als wetenschappelijke discipline een sterkere positie te geven. IPN wil de Nederlandse ICT-inspanningen coördineren en daarbij fungeren als hét aanspreekpunt voor ICT-onderzoek richting beleidsmakers, politiek, bedrijfsleven en andere maatschappelijke groeperingen. Redactie Laura Jansen, Margriet Jansz, Marion van Oeveren, Marjolein Schlarmann, Nieske Vergunst, Astrid Zuurbier Bladmanagement Marion van Oeveren Eindredactie Marjolein Schlarmann Aan dit nummer werkten mee Leendert van der Ent, Edith van Gameren, Sonja Knols, Marion van Oeveren, David Redeker, Daphne Riksen, Marielle Stoelinga en Enith Vlooswijk Redactieadres Secretariaat IPN, p/a Chemische & Exacte Wetenschappen Postbus 93460, 2509 AL Den Haag Telefoon 070 349 42 15 E-mail [email protected] Web www.ictonderzoek.net Ontwerp en opmaak Katja Hilberg Ontwerpers Drukwerk Veenman+ 10 ‘ICT-prijs geeft ruimte voor experiment’ B ettina Speckmann en Marieke Huisman ondervonden dat de prestigieuze prijs hun carrière een extra impuls gaf. 12 De visie van... Catholijn Jonker 13 Lerende computer helpt grote hoeveelheden data beheersen Lynda Hardman, over nieuwe manieren van wetenschap bedrijven 14 Ana Lucia Varbanescu en Eva Baaren aan het woord over KIEM-project Sound and Vision 18 Pas gepromoveerd... Marieke Peeters 19 Uitgelicht en Column ‘Lipstick, Lego & Laptops’ Mariëlle Stoelinga Promoties en Kalender Neelie Kroes, European Commissionar for the Digital Agenda ‘The Netherlands is one of the world’s leading countries in terms of ICT, but that’s no reason for complacency’ The Digital Agenda has been a major focal point over the past five years. ‘The Digital Agenda for Europe (DAE) has made a massive difference to citizens and businesses all over Europe,’ says Kroes. ‘Regular Internet usage has risen steadily, basic broadband coverage for all citizens is now complete at 100%, users are shopping more online, roaming prices have fallen and we have more and better e-government services. To date, 20 out of 28 Member States have adopted national digital-agenda-type policy frameworks, which are closely aligned with the DAE and often bear the Digital Agenda label. ‘ Creating efficient data streams behind Sound and Vision user queries’ 16 ‘Voor cyber security is onderzoek van onschatbare waarde’ Vindt Jaya Baloo, Chief Information Security Officer KPN 20 Prof. Franciska de Jong, Erasmus University and University of Twente Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek Cluster Chemische en Exacte Wetenschappen ‘In the Netherlands, we see that the Digital Agenda has aligned our national policies with EU policies. Furthermore, the Dutch Digital Agenda has taken Dutch telecom policy to the next level, helping ICT support economic growth and reduce the bureaucratic burden for industry. The ten “breakthrough projects” could also really make the difference.’ De Jong adds: ‘The various Digital Agendas have very directly lent a new dynamic to the ICT sector but indirectly also to our research. We don’t exactly cite them word for word in >> 4 I/O Magazine / september 2014 5 I/O Magazine / september 2014 give enough attention to those skills in education. I see that even students – well-educated young people – often have no idea about what happens “behind the scenes” with all sorts of applications. When dealing professionally with data and tools for data analysis, you learn about the entire chain: from data collection via data interpretation to conclusions. Without real insight into those areas, you won’t have a firm basis for making decisions.’ our research proposals, but the themes do determine where you put the accents. The attention being given to multilingualism within ICT in Europe is noticeable in research on cross-lingual information-retrieval technology, while along administrative lines, open access has become an important theme. The Digital Agenda has often been a driver of the discussions.’ Research ICT research is important for the position of the Netherlands and Europe, Kroes thinks, but also in the approach to problems in society. ‘Research in ICT and innovation are essential for achieving industrial leadership in Europe, and for tackling the many challenges we face in society,’ she says. ‘The Netherlands was the first Member State to launch its own national Digital Agenda, which recognises the importance of ICT and the need for all sectors of industry to innovate with ICT. At present, the Netherlands is one of the world’s leading countries in terms of ICT, and it has an excellent infrastructure, but that’s no reason for complacency. I think the Netherlands is ready for the next stage and really needs to build on the opportunities around cloud computing and Big Data. The challenge for the Netherlands – as well as for most other EU countries – is to exploit its world-class science base to make the economy more innovation-intensive.’ Neelie Kroes ‘I think we need to keep making people see that science and ICT can hold excellent career opportunities for women too.’ The combination of women and ICT remains a difficult one. For a long time, De Jong was the only female full professor at the University of Twente. ‘Fortunately that has changed: there are now quite a few female professors of computer science. And yet, women are still in the minority. Judging from the enrolment figures for students wanting to study computer science, that isn’t going to change in the near future. But maybe you don’t see everything that counts if you base the figures regarding the participation of women in ICT solely on computer-science profiles. The participation of women in multidisciplinary collaborative projects with an ICT component is at least as important in that regard. Wherever the focus lies more on the users of information technology and the design of applications, I would expect to see a different picture.’ De Jong ‘The Digital Agenda has often been a driver of the discussions.’ Kroes: ‘What worries me in particular about the Netherlands is that last year a report showed that the number of women with top jobs in the Netherlands was the lowest in ICT, compared to all other sectors. Of course this is unacceptable for such an innovative sector which should be open to society. It makes sense for the economy too: if women held as many digital jobs as men, the European GDP could increase by around EUR 9 billion per year! I think we need to keep making people see that science and ICT – or jobs which involve tech specialists or coding skills – can hold excellent career opportunities for women too. And this starts from a young age: that’s why I’m so pleased with the coding academies which are being set up across the continent!’ In that connection, De Jong considers it important that attention is given to the two sides of ICT research: ‘ICT not only plays a facilitating role in the development of other disciplines, but it is also an independent field of research that needs to be nurtured so that it will be able to push back boundaries in the future.’ The responsibility for its ‘usability’ for society lies primarily with the research community as a whole, according to De Jong. ‘Individual researchers don’t always need to realise the application themselves, and indeed sometimes that’s only possible long after a project has ended. That’s also why there’s really no clear-cut distinction between fundamental and applied science, and indeed, many researchers are happy to find inspiration in the challenges that society faces. If you give room to talented researchers, you can expect breakthroughs. In the Netherlands and in Europe, we have all kinds of funding flows that enable talented researchers to shape their research as they see fit. A proposal will be stronger if the evaluators can also include the vision of the applicants in terms of dealing with problems in society or applying the results in a different discipline. Not because those results always need to be applied, but because it’s never too soon to start thinking about it.’ Real breakthroughs often come from start-up companies. ‘One of our priorities in ICT innovation is precisely to nurture promising innovative and disruptive ideas for entrepreneurs and for young innovative companies that are looking for swift support,’ says Kroes. ‘We are trying to do this by supporting prototyping, validation and demonstration in real market conditions to help them in wider deployment or market uptake. And, last but not least, we need to be more daring. Risk-taking should become a virtue rather than a vice.’ Milestones The Digital Agenda De Jong agrees whole-heartedly with Kroes: ‘I see a lot of creativity among young university graduates who go on to start their own companies. It is important to support that pillar of innovation – obviously without undermining the strength or creativity of those companies. In addition, I have seen how the research world functions as a terrific school for talented people who will go on to work at major ICT companies such as Facebook and Google.’ Neelie Kroes, MSc has been with the European Commission since 2004 and became the Vice President of the European Knowledge and skills Commission responsible for the Digital Agenda in February ‘A key ingredient for the continued success of Dutch science and research, leading to innovative products and services, are skilled people,’ says Kroes. ‘We know there is a shortage of skilled young scientists and technology experts in the Netherlands. Much more needs to be done to fill this gap in the demand for skills. We need to promote “STEM” and technology skills such as coding much more, which is something we are doing now at the EU level. It would be a tragic situation to have on the one hand mass unemployment, particularly among the younger generation, and on the other hand a shortage of tech-savvy workers.’ 2010. Before serving as the European Commissioner for Competition (2004-2009), she had been a Member of the Dutch Parliament for the liberal VVD party and served as Minister of Transport, Public Works and Telecommunications. She has a master’s degree in economics from Erasmus University and has received honorary doctorates from the University of Hull (UK) and the Open Universiteit (Netherlands). Dr Franciska de Jong is full professor of language technology at the University of Twente and full professor of e-research at Erasmus University. She is a member of both the Governing Board of NWO and the TWINS Council of the Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW). She has De Jong: ‘The level of knowledge of the average citizen is also crucial: the “21st-century skills” and information skills. It is extremely important that we Women ‘I am incredibly proud of our telecoms single-market package which we adopted towards the end of last year’, says Kroes. This balanced proposal would put an end to roaming charges within the EU – something which everyone I come across begs me to make happen; it would guarantee no more blocking or throttling of your Internet connection when you want to download a film or chat via voice or video messaging; it would enhance consumer rights when it comes to telecoms; and it would enable a better coordination of the precious spectrum which allows us to use all these services we take for granted. It’s about creating a true single market for the digital economy, which is something we desperately need. I am very pleased that the incoming President Juncker has chosen the Digital Economy as one of his top priorities. Before my mandate is over, I hope to see real progress by Member States in negotiating the telecoms package, as well as the Network and Information Security Directive (NIS).’ De Jong likewise views her career so far with great satisfaction. “I really like the fact that despite my purely theoretical research background I managed to become involved in the one area of study that is suitable not only for innovation within disciplines but also for applications. I have played a role in setting up a number of successful start-ups and have been involved from the very beginning in a series of projects in which researchers, companies and users organisations have jointly worked on innovations. That experience has made me a more well-rounded person that I could ever have imagined, and if I look back on my career until now, on my work in the ICT research sector and my role in various collaborative projects, I’m particularly proud that I have often managed to lay the link between sectors or disciplines. For example between the cultural heritage sector, the digital humanities, economic and psychological research, and the SME sector.’ I/O initiated a series of projects financed through programmes at either the European or the national level. She studied Dutch at the Utrecht University and received a doctorate in linguistics. More information www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/doorbraakprojecten-met-ict 6 I/O Magazine / september 2014 7 Advising European policy makers the emphasis in their next calls. Take the example of grid computing. That was hot a few years ago, but now the grid is out, and the cloud is in. What is going to be next?’ Finding right words Gabriele von Voigt, professor of computer science at Leibniz Universität Hannover ‘I’ve never actually bought a computer of my own. After all, the minute you buy one, it’s already outdated and worth only half of what you paid for it,’ says Gabriele von Voigt, professor of computer science at Leibniz Universität Hannover. That expresses, in a nutshell, how the world of computer science has been changing at top speed for nearly thirty years in a row. Von Voigt: ‘History is repeating itself. In 1982 I had a student’s job at the mainframe of the Technische Universität Berlin. By the time I graduated, mainframes had become old-fashioned and personal computers were in vogue. And now we are back to working with big servers with thin clients.’ The grid is out, the cloud is in Prof. Gabriele von Voigt is the managing director of the Leibniz University IT Services in Hannover. She heads a team of about a hundred specialists who run the German university’s IT facilities and do research. Von Voigt also leads the European e-Infrastructure Reflection Group Support Programme, e-IRGSP4. The Support Programme advises the 70 official government delegates from all EU member states as well as those EC representatives who are part of the overlying e-Infrastructure Reflection Group (see also the text box ‘NWO and the Support Programme’). Von Voigt: ‘IT is changing very rapidly. It’s our task to advise European policy makers on where they should put NWO and the Support Programme Von Voigt emphasises that writing advisory reports and coming up with recommendations is not as easy as it might seem. Each European country is different from the others. While Spain has an overabundance of unemployed young people with a university degree, for example, Germany does not have that problem. Von Voigt: ‘So when you have to write a policy paper, it is a challenge to give incisive advice while still respecting the customs and issues that play a role in the individual countries. It’s quite an art to find the right words.’ Together with ESFRI Twice a year, the Support Programme organises workshops for the Reflection Group and anyone else who wants to join in. Von Voigt: ‘We usually concentrate on just one topic. For example, when the workshop was held in Germany, we focused on the issue of sustainability because Germany has a strong interest in the sustainability of ICT investments.’ Globalisation will be one of the main challenges of the coming two years. Von Voigt: ‘We have to think globally, but that’s quite a challenge for the various national governments and delegates. Both my own federal state in Germany and the country as a whole are very willing to finance e-infrastructure for my university, for example, but it’s hard explaining to the German Ministry of Finance that the infrastructure will be used by other countries as well. And that is not only a problem in Germany, with its very good research climate. In other countries it is even more difficult to get financing for a pan-European e-infrastructure. Yet for the future we really are going to have to think globally.’ Established in 2005, the Support Programme is now in its fourth term. Having been More information www.e-irg.eu/ involved in the programme from day one, the Netherlands Organisation for Scientific Research (NWO) led the group in the first and third terms. The newest members are Spain and Belgium, but the Support Programme supports delegates from all EU member states. A new development in its fourth term is that the Support Programme and the overlying e-Infrastructure Reflection Group have begun working more and more closely with ESFRI, the European Strategy Forum on Research Infrastructures. The contact person for the e-IRGSP4 Support Programme is Rossend Llurba at NWO Physical Sciences. Rossend Llurba, NWO Physical Sciences In gesprek met… Gabriele von Voigt leads the European e-Infrastructure Reflection Group Support Programme, which advises EU delegates on e-infrastructure initiatives. ‘We have to think globally, but that’s quite a challenge for national governments.’ Door David Redeker I/O Magazine / september 2014 ‘Nederlanders maken relatief veel gebruik van internet. Dat brengt economische groei, maar ook risico’s met zich mee. Investeren in kennis en onderzoek op het gebied van cyber security is daarom belangrijker dan ooit’, vindt Wilma van Dijk, de nieuwe coördinator Cyber Security bij de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Door Enith Vlooswijk We moeten onze afhankelijkheid van het internet beter onderkennen Kunt u uw missie omschrijven? ‘Stilstand is achteruitgang. We moeten vooruit, willen we onze koppositie op het gebied van cyber security behouden. Dat begint bij het bewustzijn dat de digitalisering tot heel ver in de samenleving is doorgedrongen. Burgers moeten hun afhankelijkheid van het internet beter onderkennen. Weten hoe we moeten handelen als er zich een kwetsbaarheid voordoet, met wie we contact op moeten nemen. Bij elk nieuw apparaat dat we aanschaffen, moeten we ons bewust zijn van cyber security. Wat doet mijn mobiel? Wat betekent het als ik die app download? De publiekscampagne Alert Online die in oktober begint, is een middel om dat bewustzijn te vergroten.’ Welke rol speelt onderzoek bij het op peil houden van cyber security? ‘Willen we digitaal weerbaar zijn, dan is daar onderzoek voor nodig, zowel toegepast als fundamenteel. We willen innovatie stimuleren en niet alleen op technisch gebied. Er zijn ook niet-technische deel gebieden, zoals organisatorische en juridische vraagstukken, die aandacht verdienen. Aan cyber security zitten ook maatschappelijke discussies vast, waar goed onderzoek naar nodig is. Ik ben erg blij met de samenwerking met NWO op dit vlak. Het is van belang om in de digitale wereld niet opnieuw uit te hoeven vinden wat we in de klassieke wereld reeds kennen. NWO heeft zich daarbij als spil in de wetenschappelijke wereld bewezen.’ Wat vindt de overheid belangrijk op het gebied van onderzoek? ‘Vanuit de Rijksoverheid kijken we sinds 2012 verder dan ons eigen grasperk. Onderzoeksbudgetten werden toen vanuit verschillende departementen en NWO samengevoegd tot een bedrag van 5,9 miljoen euro voor een eerste gezamen- lijke onderzoektender, waarmee we een impuls gaven aan cyber security onderzoek. Bij de tweede tender, met een samengevoegd bedrag van 6,3 miljoen, zijn niet alleen aanzienlijk meer onderzoeksvoorstellen aangeboden, ook weten partijen vanuit het publieke, private en wetenschappelijke domein elkaar steeds beter te vinden. Ook met het ICT-Innovatieplatform ‘Veilig Verbonden’ (IIP-VV) werken we goed samen. Het IIP-VV heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het verenigen van onder zoekers uit industrie en kennisinstellingen, gebruikers en vertegenwoordigers van de overheid.’ Wat maakt de samenwerking succesvol? ‘Nederland is altijd heel sterk geweest in samenwerken. Dat kun je verbinden aan het poldermodel: doordat je met elkaar om de tafel gaat, begrijp je van elkaar wat het probleem is. Dat creëert het vertrouwen om te komen tot oplossingen. Als je alleen redeneert vanuit de eigen organisatie, is dat veel moeilijker. We hechten ook aan de samenwerking met ethische hackers. Sinds 2013 is er een leidraad voor responsible disclosure om te komen tot een cultuur waarin overheid en bedrijfsleven in contact komen met ethische hackers om kwetsbaarheden in bijvoorbeeld websites te verhelpen. Ook onderzoeksgroepen, bijvoorbeeld die van Cyber Security Raadlid Bart Jacobs, hebben regelmatig meldingen bij bedrijven gedaan over kwetsbaarheden in producten. Het is geen schande om een kwetsbaarheid te hebben, wel een schande om deze niet van gepaste oplossingen te voorzien.’ Welke rol kan Nederland op internationaal niveau spelen? ‘In april 2015 zijn we gastland voor de Global Conference on Cyberspace en in 2016 krijgen we het voorzitterschap van de Europese Unie. Dat zijn belangrijke momenten om het thema op de internationale agenda te plaatsen. We willen tonen hoe belangrijk het is met verschillende partijen samen te werken aan digitale veiligheid.’ I/O Meer informatie NCTV: www.nctv.nl Wilma van Dijk: www.nctv.nl/actueel/nieuws/ dijk-directeur-cyber-security.aspx 8 I/O Magazine / september 2014 9 Binnen het project Active2Gether werkt bewegingswetenschapper Saskia te Velde van het VU Medisch Centrum aan een digitale coach die jongvolwassenen motiveert meer te bewegen. Door Sonja Knols Slimme coach voor meer beweging I/O Magazine / september 2014 Uiteindelijk moet het onderzoek resulteren in een app die op basis van data, verzameld door een mobiele telefoon en een bewegingssensor, op maat gemaakte coachingsberichten kan sturen. ‘Als uit locatiegegevens bijvoorbeeld blijkt dat iemand in een trappenhuis staat, kan de app een berichtje sturen met een tekst als ‘De dichtstbijzijnde trap is achter je, aan de linkerkant’. Op die manier breng je mensen makkelijk op het idee om een keer de trap te nemen in plaats van de lift. Nog mooier zou het zijn als je de app kunt relateren aan iemands agenda’, zegt ze. ‘Als iemand dan over een half uur een afspraak heeft op 5 kilometer afstand, kun een bericht gestuurd worden dat het volgens de buienradar droog blijft, en dat je dus best de fiets kunt nemen. Of dat het een mooie dag is voor een wandeling.’ Het onderzoek is gestart met een uitgebreide inventarisatie van apps die al op de markt zijn. ‘Zowel bij iTunes als bij Google Play zijn er letterlijk al duizenden programmaatjes ontwikkeld die fysieke activiteit monitoren en proberen te beïnvloeden. Die apps gaan er meestal van uit dat het al genoeg is als mensen zichzelf doelen kunnen stellen, en in competitie met zichzelf of met anderen die doelen kunnen halen. Op basis van gedragsonderzoek weten we echter dat er meer nodig is om mensen echt voor langere tijd te motiveren. Wij voegen daarom dingen toe als zelfregulatie, planning, tijd- en stressmanagement. Daarnaast speelt de sociale omgeving een belangrijke rol als je iemands gedrag wilt veranderen. We betrekken daarom ook sociale netwerken zoals Facebook Aart van Halteren en Twitter bij ons onderzoek. We kijken of, en zo ja voor wie, het zin heeft om Producten wetenschappelijk onderbouwen bijvoorbeeld Facebook te gebruiken om andere mensen te laten weten hoeveel Aart van Halteren is vanuit Philips Research intensief betrokbeweging je vandaag hebt gehad.’ ken bij het Active2Getherproject. Zijn focus ligt op patient engagement: hoe kun je patiënten optimaal ondersteunen bij Coach op maat het aanleren van gezond gedrag? ‘Als Philips willen wij onze ‘Dat is meteen een van de grote uitdagingen’, zegt Te Velde. ‘Niet iedereen wil op dezelfde manier aangesproken worden. En niet iedereen heeft er behoefte aan om zijn eigen prestaties af te zetten tegen die van iemand anders.’ Vandaar dat de onderzoekers bij proefpersonen hebben geïnventariseerd wat hun wensen zijn, gerelateerd aan hun persoonlijke kenmerken. ‘We monitoren cognitie: wat zijn de beweegredenen om wel of niet voor een actieve manier van transport te kiezen, of om wel of niet met de trap te gaan? En bij welk type mensen kunnen we daar op welke manier op ingrijpen?’ Die observaties vormen de input voor een model dat op dit moment door de Kunstmatige Intelligentie groep wordt ontwikkeld. Dat model moet per gebruiker op basis van een aantal in te voeren persoonlijkheidskenmerken bepalen wat voor hem of haar de beste coachingsstrategie is. Is iemand heel competitief en wil hij worden uitgedaagd? Of wil iemand juist erg bevestigd worden in zijn eigen activiteiten, en is hij minder geïnteresseerd in de prestaties van anderen? ‘We moeten er voor zorgen dat gebruikers de coach als prettig ervaren, en dat de app niet te pusherig overkomt, want dat werkt averechts.’ De samenwerking tussen Te Veldes collega-gedragswetenschappers aan het EMGO-instituut en de ICT’ers van de VU ontstond naar aanleiding van de call voor het onderzoeksprogramma Healthy Lifestyle Solutions, waar Active2Gether onder valt. ‘Ik wist dat de psychologen binnen het EMGOinstituut al eerder hadden samengewerkt met de afdeling Kunstmatige Intelligentie. Dit programma vormde voor mij een mooie aanleiding om ook die verbinding op te zoeken.’ Inmiddels zit er, ook met derde partner Philips Research, een aantal vervolgprojecten aan te komen. ‘De technologie gaat zo hard, je kunt met onder andere mobiele telefoons en bewegingsmeters zoveel meer kenmerken in iemands dagelijks leven monitoren en beïnvloeden. Mobile-health is de toekomst.’ I/O producten baseren op wetenschappelijk bewezen principes. Active2Gether levert ons waardevolle informatie over welke factoren bepalend zijn voor het gedrag van mensen, en hoe je blijvende gedragsverandering kunt bereiken. Dat is onder andere interessant voor e-health toepassingen, denk bijvoorbeeld aan diabetespatiënten die zelf hun bloedsuiker kunnen monitoren. Maar het is ook van belang voor toepassingen die medicijntrouw moeten bevorderen, of – zoals in het Active2Gether project – voor apps die mensen aanzetten tot een gezondere leefstijl. Wij willen niet de drieduizendste grappige gaming app maken, maar iets toevoegen waarvan we echt het vertrouwen hebben dat mensen er blijvend gezonder door gaan leven.’ Saskia te Velde, PhD, VU Medisch Centrum Healthy Lifestyle Als kinderen de puberteit gepasseerd zijn, gaan ze steeds minder bewegen. Dat heeft negatieve gevolgen voor hun gezondheid. Saskia te Velde van de afdeling Epidemiologie & Biostatistiek en het EMGO-instituut onderzoekt samen met collega’s van de afdeling Kunstmatige Intelligentie van de VU welke factoren bij jongeren tussen de 15 en 23 bepalen hoeveel zij bewegen. Deze kennis wordt gebruikt om een coaching app te maken voor onder andere smartphones. Het project bestaat grofweg uit drie delen, vertelt Te Velde. ‘We ontwikkelen methoden om te inventariseren welke factoren bepalen hoeveel iemand beweegt. Vervolgens gebruiken we die gegevens als input voor modellen die mensen indelen in groepen die op eenzelfde manier te motiveren zijn, zodat we coachingsberichten op maat kunnen maken. Tenslotte passen we deze modellen toe in een app, die mensen met gerichte boodschappen stimuleert om meer te bewegen.’ Het gaat ons er echt niet om dat iedereen intensief gaat sporten We moeten er voor zorgen dat gebruikers de coach als prettig ervaren, en dat de app niet te pusherig overkomt Solutions Het Healthy Life Solutions is een STW-Partnership programma. ‘We werken hierin samen met Philips en het Nationaal Initiatief Hersenen & Cognitie Wouter Segeth, Program officer STW (NIHC). STW regelt onder andere de financiële administratie,’ vertelt program officer Wouter Segeth van STW. ‘NIHC neemt de organisatie van alle programma- activiteiten voor haar rekening, zoals het regelen van de Traplopen en fietsen bijeenkomsten van de gebruikerscommissies en de mid-term ‘Het is niet makkelijk om mensen blijvend hun gedrag te laten veranderen’, zegt Te Velde. ‘Het gaat ons er echt niet om dat iedereen intensief gaat sporten. Wij richten ons uitdrukkelijk ook op makkelijker toe te passen veranderingen, zoals de trap nemen in plaats van de lift, of fietsen naar school of werk.’ reviews. Dit programma is een mooie manier om hersen- en cognitieonderzoek te verbinden met het meer technisch georiënteerde ICT-onderzoek, en Philips zorgt ervoor dat de resultaten meteen hun toepassing vinden in de maatschappij.’ Meer informatie www.stw.nl/nl/programmas/healthy-lifestyle-solutions www.hersenenencognitie.nl/contents/2092 //active2gether.few.vu.nl 10 I/O Magazine / september 2014 11 I/O Magazine / september 2014 De Nederlandse Prijs voor ICT-onderzoek biedt onderzoekers de ruimte om breed te denken en te experimenteren. Winnaars Bettina Speckmann en Marieke Huisman ondervonden bovendien dat de prestigieuze prijs hun carrière een extra impuls gaf. Door Enith Vlooswijk ICT-prijs geeft ruimte voor experiment Dr. Marieke Huisman is als Adjunct Hoogleraar verbonden aan het ‘Centre for Telematics and Information Technology (CTIT)’ van de Universiteit Twente. Met haar team doet ze onderzoek naar de betrouwbaarheid en correctheid van parallelle software. ICT-prijs 2013. Huisman: ‘Ik denk dat de ICT-prijs mijn promotie tot adjunct hoogleraar heeft versneld.’ Het winnen van vijftigduizend euro, waarmee diverse mooie onderzoeksprojecten sneller van de grond kunnen komen, is op zichzelf al geweldig. Maar de ICT-prijs heeft bovendien een positieve invloed gehad op de carrières van de onderzoekers. ‘De prijs heeft mijn loopbaan een positieve impuls gegeven, het betekent dat je op de goede weg bent’, zegt Huisman. ‘Ik ben gepromoveerd tot adjunct hoogleraar en ik denk dat het winnen van de prijs deze stap heeft versneld.’ Ook Speckmann klom een trede hoger op de academische ladder. Ze werd benoemd tot persoonlijk hoogleraar – een hoogleraar zonder vakgroep, maar met dezelfde status als een gebruikelijke hoogleraar. Bovendien won ze een Vici-subsidie in 2013. ‘Ik weet niet of dit door de ICT-prijs komt, ik zat tenslotte niet zelf in de commissies, maar het heeft zeker een positieve invloed gehad. De erkenning die je krijgt is sowieso geweldig.’ Prof.dr. Bettina Speckmann is hoogleraar aan de faculteit Wiskunde en Informatica van de TU Eindhoven. Haar achtergrond is in de geometrische algoritmiek, een onderzoeksveld dat zich bezighoudt met abstracte meetkundige berekeningsproblemen. Zij past haar kennis op dit gebied toe in de cartografie en geografische analyse. ICT-prijs 2011. ‘Wat ik met de ICT-prijs doe? Ben je online?’ Bettina Speckmann, hoogleraar aan de Eindhovense faculteit Wiskunde en Informatica, legt de telefoon even neer als ze zoekt naar de juiste link. Deze leidt naar een artikel over een manier om geografische gebieden te visualiseren. ‘Het is een abstracte kaart van Frankrijk, gemaakt van programmeerbare ledlichten’, vertelt ze enthousiast. ‘Elke kleur slaat op een hoeveelheid geconsumeerde energie in Frankrijk. Gebaseerd hierop maken we nu een interactief kunstwerk, waarbij je ook andere data kunt invoeren.’ Speckmann: ‘De prijs heeft me de mogelijkheid gegeven om breder te kijken en meer te experimenteren.’ Ze legt graag verbanden tussen verschillende vakgebieden. Zo werkt ze sinds kort samen met Utrechtse aardwetenschappers en samen met een filosoof maakt ze kaarten, waarop is te zien waar op welk moment bepaalde logicaboeken verschenen. Beide onderzoeken zijn deels gefinancierd door Vici-subsidies, maar met de ICT-prijs kan ze het onderzoek net wat verder in onverwachte richtingen duwen. ‘Ik zou niet weten waar ik het geld anders vandaan had moeten halen. Er is tegenwoordig vrijwel geen ruimte meer voor vrij onderzoek. De prijs heeft me de mogelijkheid gegeven om breder te kijken en meer te experimenteren.’ Ook Marieke Huisman, die de prijs een jaar geleden in de wacht sleepte, staat te popelen om haar prijs om te zetten in onderzoeksresultaten. Ze wil het geld graag gebruiken voor verbreding van haar onderzoek naar parallelle processen. ‘De persoon die het zou uitvoeren werd ziek, vandaar dat ik het geld nog niet heb uitgegeven.’ Birna van Riemsdijk ontvangt de Nederlandse Prijs voor ICT-onderzoek 2014 De ICT-prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan een wetenschappelijk onder zoeker, niet ouder dan veertig jaar, die vernieuwend onderzoek heeft verricht of verantwoordelijk is voor een wetenschappelijke doorbraak in de ICT. De Nederlandse Prijs voor ICT-onderzoek 2014 van EUR 50.000,- gaat naar dr. Birna van Riemsdijk (TU Delft). Voor de derde keer gaat de prijs, die sinds 2010 wordt uitgereikt, naar een vrouwelijke onderzoeker. Informatica-onderzoeker Van Riemsdijk ontving eerder dit jaar een Vidi voor haar onderzoek naar slimme software die zich aanpast aan normen en waarden van gebruikers. De ICT-prijs zal aan Van Riemsdijk worden uitgereikt tijdens ICT.OPEN 2015 event, op 24 maart 2015. Meer informatie: www.nwo.nl/nederlandse-prijs-voor-ict-onderzoek-2014 Succes heeft echter ook een keerzijde: haar hoeveelheid vrije tijd is de afgelopen jaren dramatisch afgenomen, zegt de hoogleraar. Dat heeft ook te maken met de ondervertegenwoordiging van vrouwen in haar vakgebied. ‘Hoe succesvoller en zichtbaarder je wordt, des te groter wordt de werkdruk. Dat komt mede doordat ze vaak een vrouw willen in de vele commissies die er zijn – van de KNAW, NWO, mijn eigen universiteit en ga maar door. Ze zijn heel bewust bezig met genderevenwicht, alleen willen ze uitsluitend hoogleraren in die commissies. En er zijn nou eenmaal niet heel veel vrouwelijke hoogleraren. Nu hebben ze mij ontdekt en het is vaak moeilijk om nee te zeggen. In Canada worden vrouwelijke hoogleraren hiertegen actief beschermd.’ Omdat er een groot tekort dreigt aan ICT-experts, zet Huisman zich actief in om kinderen te interesseren in haar vakgebied. Ze merkt dat vooral meisjes met een exact vakkenpakket lastig te interesseren zijn voor informatica. ‘Dat komt door het vreemde beeld dat er in de samenleving bestaat over informatica. Volgens dat beeld zitten informatici de hele dag achter een beeldscherm, ze dragen een bril en het is een stoffige, nee, een zweterige bedoening. Ik leg uit dat communicatieve aspecten in mijn vakgebied heel belangrijk zijn: voordat je een programma ontwerpt, moet je heel goed weten wat de wensen zijn, waaraan moet het programma voldoen?’ Hun vakgebied is relevanter dan ooit. De uitdagingen die dat met zich meebrengt, zijn ook niet mals, zegt Huisman. ‘Toen ik begon met studeren, gebruikte bijna niemand e-mail. Nu zit iedereen op internet. Big Data is dé grote uitdaging van de informatica van de laatste jaren. Mijn onderzoek heeft daar ook mee te maken. Hoe kun je gegevens beschermen, hoe kun je ervoor zorgen dat je bij rare inputs geen rare outputs krijgt? Daar ligt een grote uitdaging.’ I/O 12 I/O Magazine / september 2014 13 I/O Magazine / september 2014 Visie van... Catholijn Jonker is hoogleraar Interactive Intelligence aan de Technische Universiteit Delft. Daarnaast is ze voorzitter van het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren. ‘Ik heb mijn twijfels bij de nadruk op cofinanciering door bedrijven.’ Door David Redeker Doorslaan naar te veel vrouwen is ook niet goed Onderhandelen Normen en waarden ‘Ik ben geïnteresseerd in programma’s met een toepassing. Die programma’s moeten vaak met andere programma’s samenwerken. Daar komt agent technology bij kijken. Een agent onderhandelt met mensen of met andere programma’s of apps. Mijn agents zoeken naar win-winoplossingen. Als we bijvoorbeeld alleen kijken naar de som van de opbrengsten, dan kunnen drie partijen een deel krijgen en de vierde partij niets. Dat is onwenselijk uit oogpunt van ‘social welfare’. Het is moeilijk om er precies achter te komen wat elke onderhandelaar wil. Gelukkig hoeft dat ook niet altijd. Als iemand zegt dat ze rood mooier vindt dan blauw, dan hoeven mijn agents niet per se te weten of dat 2x mooier is of 3x. In de toekomst gaan agents steeds meer gelijkwaardig samenwerken met mensen. Software wordt dan onderdeel van het team. Net als bij normale collega’s moet de agent dan inspelen op ieders sterktes en zwaktes. De agent moet die van zijn collega’s ontdekken en de collega’s die van de agent.’ ‘Binnen het ICT-onderzoek worden normen en waarden steeds belangrijker. Neem de monitorsystemen waardoor ouderen langer in hun eigen huis kunnen blijven wonen. Wat als iemand ervan houdt om naakt door zijn huis te lopen? Als ICT-onderzoekers moeten we ons afvragen of we dat wel willen of mogen zien. Of wat als mijn agent op camerabeelden ziet dat de visite in laden en kasten zoekt naar geld? Moet de agent dan in actie komen?’ Multidisciplinair ‘Ik pleit voor een goede balans tussen monodisciplinair en multidisciplinair onderzoek. Natuurlijk begrijp ik dat veel huidige problemen om multidisciplinaire oplossingen vragen. Maar je hebt ook specialisten nodig die ergens diep in duiken en tot nieuwe inzichten komen. Zij brengen een discipline verder. Ik voel veel voor de werkwijze van onderzoeksfinancier STW. In door STW gefinancierd onderzoek werken specialisten uit verschillende disciplines samen en kijken bedrijven mee. Zo krijg je het beste uit drie werelden. Verder heb ik mijn twijfels bij de nadruk op cofinanciering door bedrijven. Ik denk dat we grote bedrijven te veel bevoordelen. Steeds vaker moeten bedrijven namelijk flink wat geld op tafel leggen als ze samen met universiteiten onderzoek willen doen. Dat is vooral voor kleine bedrijven een probleem. Ik zou het systeem meer naar draagkracht instellen.’ Diversiteit Catholijn Jonker (1967) is hoogleraar Interactive Intelligence aan de Technische Universiteit Delft. Ze is gepromoveerd in Utrecht en werkte in Bern, Amsterdam (VU) en Nijmegen. In 2005 en 2006 was ze voorzitter van De Jonge Akademie van ‘Ik ben een groot voorstander van diversiteit. Als ik minister zou zijn dan zou ik daarop meer sturen door bijvoorbeeld financiering inhouden of bewaren. Een universiteit, opleiding of vakgebied krijgt dan een deel van het geld pas als ze hun zaken op orde hebben. Of ze krijgen geld om hun zaken op orde te brengen. Dan moet je natuurlijk wel uitvoerbare eisen stellen. Dus in technische vakgebieden hanteer je dan andere streefcijfers dan in de psychologie of in de geneeskunde. Doorslaan naar te veel vrouwen is ook niet goed. Ik hanteer de vuistregel dat er op alle niveaus minstens veertig procent vrouwen en minstens veertig procent mannen in een organisatie moeten zijn.’ I/O Vrouwelijke Hoogleraren. Onlangs bracht de Nederlandse ICT-community ‘The scientific answer to the Roapmap ICT for the Top Sectors’ uit. Professor dr. Lynda Hardman van het Centrum Wiskunde & Informatica werkte mee aan het hoofdstuk How can we automatically extract meaning from any source. Dat deed ze op basis van haar eigen onderzoek naar Information access van onder andere beeldmateriaal. De kern hiervan bestaat uit Prof. dr. Lynda Hardman van het Centrum machine learning algoritmen. Wiskunde & Informatica Hardman: ‘Daarbij moet de mens de computer nu vaak nog een handje helpen, maar een beetje hulp kan soms een enorme productiviteitsvergroting opleveren.’ Meer informatie //ii.tudelft.nl/~catholijn/ Door Leendert van der Ent eenduidig als het misschien lijkt, want de computer moet een vis in troebel water kunnen onderscheiden van andere objecten en dubbeltellingen voorkomen. Dan is het belangrijk dat de computer al doende leert en dat je de foutmarge betrouwbaar kunt kwantificeren. Deze kennis kun je ook in andere domeinen toepassen waar dezelfde problematiek speelt, bijvoorbeeld in de hele wetenschappelijke wereld als het gaat om sensorische data uit Smart Dust (onderling communicerende slimme sensoren). Hoe bepaal je de nauwkeurigheid van de data die dergelijke sensoren opleveren?’ Ook in de sociale wetenschappen liggen toepassingen, bijvoorbeeld als het gaat om het meten van de effectiviteit van beleid. Hardman: ‘Tot nu toe hanteren sociale wetenschappers enquêtes om resultaten te meten, maar het zou kunnen dat machine learning algoritmen op basis van bepaalde indicatoren sneller en goedkoper betrouwbaardere uitkomsten opleveren. We proberen uit te zoeken of dat zo is.’ Interdisciplinaire samenwerking De hoeveelheid data, beeld en geluid neemt in duizelingwekkend tempo toe. Die ‘rijkdom’ is alleen zinvol als gebruikers er doeltreffend de betekenis uit kunnen halen die ze zoeken. Hardman is vanuit die invalshoek betrokken bij het toegankelijk maken van het archief van het Instituut Beeld en Geluid. ‘Je kunt handmatig metadata toevoegen aan beeldmateriaal en zo duidelijk maken waar een filmpje over gaat, zoals bijvoorbeeld ‘het Russische hulptransport naar Oekraïne’. Maar vanuit de wens van de eindgebruiker wil je een stap verder gaan en bijvoorbeeld een verwijzing geven naar filmpjes die de context en oorzaken van het conflict in Oekraïne duidelijk maken. Je wilt rangschikking en structuur bieden om de gebruiker een verhaal te bieden met een begin, een middenstuk dat verschillende meningen belicht en een conclusie.’ Het geautomatiseerd bieden van een dergelijke structuur is nog iets van de lange termijn. Hardman: ‘Dat vereist intelligentie op een heel hoog abstractie- en associatie niveau. Een computer kan dat nu nog niet behappen. Het vraagt gereedschap op basis van een ‘algemene ontwikkeling’ die de computer nog niet heeft.’ Het gaat in al deze gevallen om interdisciplinaire samenwerking. ‘Het zijn nieuwe manieren van wetenschap bedrijven’, zegt Hardman. ‘Het e-Science Center is een goed begin, maar het is jammer dat er in Nederland geen structuur is voor dergelijke potentieel besparende inter disciplinaire samenwerking in grote projecten. In het Verenigd Koninkrijk bestaat het SOCIAM-initiatief dat pioneering methods of supporting purposeful human interaction on the World Wide Web onderzoekt. Een project dat daarin bestudeerd wordt is Galaxy Zoo, waarbij het publiek sterrenkundigen helpt om in miljoenen beelden sterrenstelsels te classificeren. Deze echte wetenschap met hulp van leken heet citizen science. Het handwerk door het publiek helpt de computer weer om dat uiteindelijk geautomatiseerd te doen. Zo zijn er veel activiteiten denkbaar waarbij we met een klein beetje menselijke hulp de computer projecten honderd keer of misschien wel een miljoen keer sneller kunnen laten uitvoeren. In Nederland hebben we de expertise in huis om met onderzoeksgeld bij dit SOCIAMinitiatief aan te sluiten, omdat je samen uiteindelijk veel verder komt.’ I/O Machine learning algoritmen Wat al wel vrij goed kan, is het automatiseren van langdradig handmatig werk op basis van beeldmateriaal, zoals het uitvoeren van tellingen. ‘Dit is bijvoorbeeld van belang voor biologen bij vis- of vogeltellingen. Dat is niet zo Wetenschappelijk antwoord In The scientific answer to the Roadmap ICT for the Top Sectors geeft het ICT-wetenschaps de KNAW. Jonker ontving in 2007 een Vici van NWO om een ‘zakonderhandelaar’ te ontwikkelen. Sinds september 2013 is ze voorzitter van het Landelijk Netwerk Lerende computer helpt grote hoeveelheden data beheersen veld zijn reactie op de Roadmap ICT. Het beschrijft wat de grote wetenschappelijke ICT-uitdagingen zijn die ten grondslag liggen aan veel van de problemen die de topsectoren graag opgelost willen hebben. Het wetenschappelijk antwoord verscheen eind 2013 en is te downloaden via www.ictonderzoek.net/ictroadmap. Meer informatie //sociam.org/ www.galaxyzoo.org 14 I/O Magazine / september 2014 15 I/O Magazine / september 2014 It was during the ‘ICT with Industry 2013’ workshop that contact was established between the Netherlands Institute for Sound and Vision in Hilversum and computer scientist Dr Ana Lucia Varbanescu, now an assistant professor at the University of Amsterdam. That contact led to a KIEM project, which began assessing the feasibility of Sound and Vision’s ambitions regarding the flexible accessibility of its vast archive of audiovisual sources. Varbanescu expects to have a prototype for the approach ready in October, which should prove its general feasibility. She has high hopes for an eventually broader, international application. By Leendert van der Ent Sound and Vision has built up extensive knowledge about the visual recognition of objects such as ‘trees’, ‘cars’ or individual persons and can present an inventory of the films in which those items appear. But to deploy these capabilities in a self-learning way, scalably and in an archive with for instance 800,000 hours of film is another thing altogether. Baaren: ‘That will involve technical infrastructural expertise that we do not yet have.’ Feasible approach As it happens, that is precisely project leader Varbanescu’s area of expertise: performance analysis with the goal of improving the efficiency of large computer systems. ‘In this case, the requirement of diverse queries leads to a variable computational need, which is very demanding for the system as a whole. The question for the project that has just started is: how feasible is it to use existing computer-vision algorithms and state-of-the-art computing architectures to build a real system to make Sound and Vision’s archive more accessible and more useful to real users? Both parties worked out the project proposal together.’ ‘ICT with Industry 2014’ workshop The second edition of the Rosemarie van der Veen-Oei, programme manager at NWO Physical Sciences ‘ICT with Industry’ workshop will be organised by NWO Physical Sciences and STW Baaren: ‘It is fascinating to see how our thinking in terms of audio and video combines with their thinking in terms of data streams. New technologies develop very quickly. We see that in our own field of image and speech recognition, but we know the same holds for big data. As we’d like to be at the forefront in terms of archive accessibility, we know we are going to need this big-data expertise. Of course both of the parties will need to define their common ground in the project against the background of their respective general goals. That is always a challenge in the collaboration between academia and private parties. But I think we have found common ground and are working with clearly defined project goals.’ and take place at the Lorentz Center in Leiden from 13 to 17 October 2014. The goal is knowledge exchange and networking between academia and industry. Over the course of five days some fifty information-technology and computer-science researchers from a wide range of universities in the Netherlands will work extensively together Baaren is very curious about the outcomes of the KIEM project. She is looking forward to further collaboration in a more elaborate project sequel, for instance in the European Horizon 2020 Framework. ‘As the Dutch name “KIEM” (germ) already suggests, the three-month project won’t be enough to work out every detail, let alone apply a system in practice. But it can provide vital support for subsequent research proposals.’ on challenging problems proposed by the partners. Dr Ana Lucia Varbanescu, University of Amsterdam Dr Eva Baaren, Netherlands Institute of Sound and Vision KIEM projects in Data Science NWO created the KIEM model to enable collaboration Creating efficient data streams behind Sound and Vision user queries ‘We took advantage of the ‘ICT with Industry 2013’ workshop as an opportunity to discuss our big-data challenge,’ recalls knowledge coordinator and media scholar Dr Eva Baaren of the Netherlands Institute for Sound and Vision. ‘We have a vast archive that we would like to make optimally accessible to a wide variety of target groups. The more the archive can be used, and the more versatile that use, the better. Current users range from the general public to journalists and social scientists, and each target group uses its own particular queries. To give an example: social scientists and media researchers often wish to explain the meaning and political power of images. In that connection, for example, it could be useful for them to find out how often men with full beards and djellabas appear in news reports on Islamic extremism.’ between private parties and knowledge institutes, for instance as a sequel to ‘ICT with Industry’ contacts. KIEM projects are particularly attractive for private parties, as NWO finances part of the research budget. Varbanescu shares Baaren’s feeling and can already comment on future results of the KIEM project: ‘We believe we will be able to prove that, on the basis of current technology and its expected trends, Sound and Vision’s hopes are feasible. Although we don’t know how large the system will ultimately be, we will have a prototype for a system architecture ready in October that will prove the feasibility of the approach. We are also aiming to parameterise our solution in such a way that it will remain valid and capable of using state-of-the-art technologies in the coming years.’ www.NWO.nl/data-science-kiem Hidden Varbanescu is very pleased with the collaboration between academia and industry. ‘When you work on building systems in an academic setting, the public exposure of your work lags behind the societal impact it has. Our work often remains hidden and at best is seen merely as a tool. Few people grasp the complexity and equally few understand the impact on society. The connection to an eventual practical implementation in an organisation such as Sound and Vision makes our work more tangible and – how appropriate – more visible.’ Sound and Vision in Hilversum More information www.lorentzcenter.nl www.ictonderzoek.net/nieuws/van-facebook-op-de-fiets-tot-leeuwenin-amsterdam Varbanescu hopes that the prototype will convince other archive owners of the usefulness of the approach regarding the connection of computer vision and system design. ‘Like Sound and Vision, other computer-vision specialists will also need the type of analysis that we are doing: the related system-design expertise. We’re thinking internationally, which is not illogical, given the probability of a Horizon 2020 follow-up.’ In this way, thanks to the ‘ICT with Industry 2013’ workshop and the KIEM funding, the contacts from Leiden may lead to a solution for the world market, in line with the intention of both the ‘ICT with Industry’ and KIEM programmes. I/O 16 I/O Magazine / september 2014 17 I/O Magazine / september 2014 Nadat in 2012 een hacker via een beveiligingslek kon inloggen op systemen van KPN nam het bedrijf een groot aantal extra maatregelen. Een daarvan was de aanstelling van Jaya Baloo als Chief Information Security Officer. Zij is verantwoordelijk voor de interne cyber security: de digitale veiligheid van de KPN-diensten en de bescherming van klantgegevens. Door Daphne Riksen ‘Voor cyber security is onderzoek van onschatbare waarde’ eisen die KPN stelt aan software- en hardwareleveranciers’, legt Baloo uit. Een ander team werkt via hacking aan proactieve detectie van kwetsbaarheden, en het Security Operations Center zoekt reactief naar patronen in informatie afkomstig van allerlei bronnen. Een andere maatregel was dat het Computer Emergency Response Team werd uitgebreid. ‘Toen ik met deze baan begon, had cyber security gelukkig op hoog niveau al prioriteit. Onze CEO Eelco Blok is voorzitter van de Cyber Security Raad en dat hielp bij de interne bewustwording van de problematiek. Wat ook helpt: meedoen aan de internationale hackwedstrijd Global CyberLympics! In 2013 werd het KPN-team Europees kampioen; dit jaar zijn we door naar de finale voor het wereldkampioenschap. Daardoor is binnen de organisatie veel enthousiasme ontstaan voor cyber security.’ Global CyberLympics Duizenden aanvallen per dag Ondanks al die maatregelen heeft het KPN-netwerk nog steeds te maken met duizenden aanvallen per dag. ‘Er bestaat geen silver bullet tegen digitale onveiligheid’, zegt Baloo. ‘Je kunt niet alles voorkomen, daarvoor gaan de ontwikkelingen te snel.’ Een belangrijke verbetering zou zijn als bedrijven die hard- en software aan telecombedrijven leveren al hun producten zouden voorzien van security by design en privacy by design. ‘Het is voor ons als telecombedrijf onmogelijk alle apparatuur die we inkopen voortdurend te controleren. Dan zouden onze diensten onbetaalbaar worden. Er is brede marktdruk nodig om leveranciers hiertoe te dwingen, want niemand heeft hiervoor voldoende macht of inkoopkracht.’ De lobby van hard- en softwareleveranciers rondom de Europese Cyber Security Strategy is haar dan ook een doorn in het oog. ‘Die strategie geldt voor iedereen behalve voor juist deze leveranciers. Dat is absurd.’ Baloo is een groot voorstander van open source, omdat daardoor iedereen toegang heeft tot de gebruikte protocollen, de code kan bekijken en fouten kan ontdekken die een veiligheidsprobleem veroorzaken. ‘Maar helaas biedt ook open source geen garanties, zoals we dit voorjaar hebben gezien bij de Heartbleedaffaire. Niemand had dit beveiligingslek in de Open SSL-software gevonden.’ Inspiratie De situatie in Nederland op het gebied van cyber security is positief, vindt Baloo. ‘We zijn ons hier allemaal bewust van het probleem. Er is een Nationaal Cyber Security Centrum en we hebben een uitstekende Nationale Cyber Security Research Agenda, die mij veel inspiratie biedt voor programma’s bij KPN. Voor cyber security is onderzoek van onschatbare waarde.’ Vandaar dat KPN betrokken is bij twee projecten van het NWO-programma Cyber Security (zie kader) en daarnaast samenwerkt met de Radboud Universiteit, de TU Delft, TNO en universiteiten in de VS. Baloo: ‘Een ondergeschoven kindje op onderzoeksgebied is cyber intelligence: het vergaren en analyseren van informatie over opvallend netwerkverkeer en afwijkende patronen. Daarvoor zou meer aandacht moeten komen.’ Ook is er behoefte aan gebruiksvriendelijke tools, bijvoorbeeld voor encryptie van e-mails. ‘Dankzij Snowden heeft het publiek de problematiek wel in het vizier, maar de oplossingen zijn niet laagdrempelig genoeg. Je oma moet ze ook kunnen gebruiken. Waarom is er zo weinig innovatie op dit gebied in Nederland en Europa?’ Blijvende inspanning KPN en NWO-projecten Het NWO programma Cyber Security is gericht op de ontwikJaya Baloo, Chief Information Security Officer KPN keling van producten, diensten en kennis voor de veiligheid van de digitale samenleving. NWO heeft ‒ samen met aanvankelijk ‘Door de hack begin 2012 werd duidelijk wat er bij KPN ontbrak op het gebied van cyber security’, vertelt Baloo. ‘Om te beginnen was er onvoldoende awareness binnen de organisatie. Iedereen moet het belang snappen van informatiebeveiliging en hoe customer privacy issues hun dagelijkse werk beïnvloeden. Ook was de beveiliging niet centraal genoeg geregeld. Na de hack hebben we meer mensen in dienst genomen die zich specifiek bezig houden met de detectie van incidenten.’ vier, en later zes ministeries ‒ twee rondes in cyber security research gefinancierd. Bij twee van deze onderzoeksprojecten is KPN is betrokken. The personal information security assistant (PISA), dat in de eerste financieringsronde werd geselecteerd, heeft als doel om risico’s in de informatiebeveiliging te verlagen door zich te richten op eindgebruikers, met name consumenten. ‘Er bestaat geen silver bullet tegen digitale onveiligheid’ CyberLympics Voor hen wordt onder meer een toolkit ontwikkeld. Own Your Om de situatie te verbeteren nam Baloo diverse maatregelen. Er kwam een team voor cyber securitybeleid en -strategie, dat één centraal en overkoepelend beleid opstelde voor de veiligheid van de KPN-infrastructuur. ‘Er staan bijvoorbeeld gedetailleerde richtlijnen in voor network administrators, maar ook de Own Identity, een project uit de tweede ronde, betreft privacyvriendelijke authenticatie van gebruikers op basis van attributen in plaats van hun identiteit, met behulp van de SIM-kaart in een mobiele telefoon. Voor een goed veiligheidsniveau is blijvende inspanning nodig van zowel de private als de publieke sector. ‘Er kunnen altijd nieuwe kwetsbaarheden ontstaan, dus alleen preventie is niet voldoende. Het bedrijfsleven moet daarom ook mankracht en geld inzetten voor detectie van en adequate respons op incidenten.’ De rol van de overheid zou vooral moeten liggen op het delen van informatie en het verhogen van awareness. ‘Ik ben geen voorstander van nog een toezichthouder of nog een meldplicht, omdat ik er niet van overtuigd ben dat dat leidt tot verbetering van de dienstverlening van bedrijven.’ Baloo is ook niet blij met het conceptwetsvoorstel Computercriminaliteit III. ‘Als dat wordt aangenomen mag de politie met een rechterlijk bevel zowel in Nederland als daarbuiten computers van verdachten hacken. Dat vind ik veel te ver gaan.’ I/O Meer informatie KPN Privacy & Security: //corporate.kpn.com/voor-nederland/privacy-security.htm White paper Security en privacy van KPN: //corporate.kpn.com/voor-nederland/ privacy-security.htm Global CyberLympics: //cyberlympics.org 18 I/O Magazine / september 2014 19 I/O Magazine / september 2014 Wat vind je een positief resultaat? ‘Het onderzoek dat ik de afgelopen vier jaar heb gedaan ging over virtuele trainingen voor Eerste Hulp Bij Ongelukken. Ik wilde onderzoeken hoe de voorbereidingstijd van scenario-gebaseerde trainingen kan worden gereduceerd en hoe het aantal oefenmogelijkheden kan worden vergroot door gebruik te maken van Intelligente Agenten.’ ‘Het wordt mogelijk om in te spelen op de handelingen van de trainees en gebeurtenissen tijdens scenario-gebaseerde trainingen. Daarnaast kun je veelvuldiger trainingsmogelijkheden aanbieden, omdat je minder afhankelijk bent van de aanwezigheid van de instructeur. De instructeur kan de training namelijk ook vooraf klaarzetten en vervolgens afwezig zijn tijdens de oefening zelf.’ Wat maakte het onderzoek bijzonder? Waar ben je minder tevreden over? ‘De samenwerking tussen mens en machine vind ik interessant. We hebben gekeken hoe we het leersysteem hybride kunnen maken door gebruik te maken van een Multi-Agent Organisatie die het toelaat dat mensen én intelligente agenten taken binnen de organisatie op zich nemen. We hebben verschillende rollen in het trainingsproces geïdentificeerd, zoals een virtueel non-player karakter (bijv. het slachtoffer of een omstander), een prestatie-beoordelaar, een scenario-schrijver, etc. Vervolgens hebben we voor elk van deze rollen een intelligente agent ontwikkeld die deze rol automatisch zou kunnen uitvoeren. Dit biedt de instructeur de mogelijkheid om delen van zijn taak te laten uitvoeren door zo’n agent en andere taken zelf op zich te nemen.’ ‘We vonden het belangrijk om op systematische wijze elke losse stap binnen het automatiseringsproces te onderzoeken en te toetsen. Hierdoor hadden we echter tegen het eind helaas geen tijd meer om het langetermijneffect empirisch aan te tonen. Het voelt als niet af. Dat vind ik nog steeds jammer en daarom ga ik er financiering voor zoeken.’ ‘Het is nodig om individueel onderwijs met behulp van technologie en het reguliere klassikale onderwijs zo te ontwerpen dat zij elkaar complementeren.’ Wie: Marieke Peeters //mariekepeeters.com, //ii.tudelft.nl/ marieke/ ~ Proefschrift: Personalized Educational Games, Developing agent supported scenario based training Promotor: John-Jules Meyer en Mark Neerincx Wanneer: 5 juni 2014 Gefinancierd door: TNO Welke studie(s): Propedeuse en doctoraal in Cognitive (Educational) Wat was je persoonlijke uitdaging? ‘Het was voor mij ook een leerzame ervaring om vier jonge masterstudenten te begeleiden. Daardoor heb ik meer inzicht gekregen in het bijbrengen en sturen van het onderzoek waardoor ik weer meer inzicht kreeg in het proces van mijn eigen begeleiding.’ Gaat de kennis ook benut worden? ‘Bij TNO Den Haag kijken ze momenteel naar de wijze waarop instructeurs gebruik maken van geprepareerde scenario’s in een game-omgeving. Onze ideeën blijken daar deels herbruikbaar te zijn om ervoor te zorgen dat de achterliggende leerdoelen van zo’n scenario ook inzichtelijk worden voor de instructeurs. Het zou ook geschikt moeten zijn voor andere domeinen, zoals bijvoorbeeld marechaussee, brandweer, politie, maar ook de marine, landmacht en luchtvaart. Maar daarvoor is meer onderzoek nodig.’ Hoe ging je promotie? ‘Ik herinner me dat ik voorafgaand aan de verdedigings ceremonie instructies kreeg over hoe we moesten lopen, blijven staan of buigen, et cetera maar door mijn zenuwen deed ik vervolgens zo’n beetje alles verkeerd, zoals: in één keer naar binnen lopen terwijl ik moest wachten tot de commissie ging zitten en doorlopen naar mijn plekje zonder tussendoor de commissie te groeten. Gelukkig ging de verdediging zelf wel goed.’ Wat zijn je plannen? ‘Ik blijf onderzoeken! Tot mei 2015 ga ik verder onderzoek doen naar de samenwerking tussen mensen en machines als postdoc bij de groep ‘Interactive Intelligence’ van prof. Catholijne Jonker (zie pag. 12 De visie van…) bij de TU Delft, op het project Military Human Enhancement. Dit project wordt gefinancierd door NWO. Daarna wil ik voor mijn CV buitenlandervaring opdoen om uiteindelijk zelf een onderzoekslijn op te starten. Ik hink tussen mens-machineinteractie en educational technology. Het interdisciplinaire gebied dat er tussen ligt lijkt me interessant.’ I/O Psychology, Universiteit Maastricht, met in laatste jaar keuzevakken sociale psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en Master in Cognitive Artificial Intelligence, Universiteit Utrecht Meer informatie Military Human Enhancement: www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/onderzoeksprojecten/ 45/2300162145.html Kennisbenutting in de Exacte Wetenschappen NWO vindt het belangrijk dat wetenschappelijke kennis en vaardigheden ook hun weg vinden en toegepast worden buiten de wetenschap en/of in andere wetenschappelijke disciplines, ofwel: dat er kennisbenutting plaatsvindt. Kennisbenutting is vanaf 2013 als verplicht onderdeel in alle NWO financieringsinstrumenten opgenomen. NWO Exacte Wetenschappen (EW) wil onderzoekers graag helpen bij het vormgeven van kennisbenutting. Ze wil de wisselwerking tussen wetenschap en samenleving én tussen wetenschappelijke disciplines stimuleren en ondersteunen. Daarom ontwikkelt EW voor onderzoekers middelen die kunnen inspireren en helpen om kennisbenutting binnen een onderzoeksproject goed vorm te geven. Voor meer informatie zie: www.nwo.nl/kennisbenutting-ew Ton van der Steen nieuwe voorzitter STW Prof.dr.ir. Ton van der Steen, hoogleraar biomedische technologie aan het Erasmus MC te Rotterdam, is per 1 mei benoemd tot lid en per 1 september tot voorzitter van het bestuur en de bestuursraad van Technologiestichting STW. Hij volgt daarmee prof.dr. Peter Apers op, die sinds maart 2005 voorzitter is. Van der Steen begeeft zich op het snijvlak van geneeskunde en techniek, met zijn onderzoek creëert hij technische oplossingen voor klinische problemen binnen de cardiologie. Voor het verbeteren van de behandeling van hartziekten met ultrageluid werd hij in 2007 benoemd tot Simon Stevin Meester, de STW-prijs ter waarde van een half miljoen euro. Chiparchitect Bram Nauta benoemd tot STW-Simon Stevin Meester Technologiestichting STW heeft de titel Simon Stevin Meester 2014 toegekend aan prof.dr.ir. Bram Nauta, hoogleraar Integrated Circuit Design aan de Universiteit Twente. Aan de titel is een geldbedrag verbonden van 500.000 euro, te besteden aan onderzoek. De Simon Stevin Meester-prijs is de grootste prijs voor technisch-wetenschappelijk onderzoek in Nederland en bekroont onderzoekers die excellent wetenschappelijk werk verbinden met maatschappelijk relevante vraagstukken. De prijs wordt op 2 oktober uitgereikt tijdens het Jaarcongres van STW. Het bestuur van STW prijst Bram Nauta om zijn baanbrekende ontwerpen van Integrated Circuits (chips). Zo gaan mobieltjes dankzij zijn ontwerpen zuiniger met energie om, is het signaal beter en de hoeveelheid datatransport groter. De naar hem vernoemde Nauta-schakeling – een snelle elektronische schakeling die hij voor zich zag toen hij aan het zwemmen was – kwam begin deze eeuw terecht in mobieltjes, televisies en andere elektronica. Recent heeft hij baanbrekend werk verricht in ruisonderdrukking bij mobiele antennes, dat zijn toepassing zal vinden in de volgende generatie mobieltjes (5G). Column Waar ging je promotieonderzoek over? Uitgelicht Pas gepromoveerd Marieke Peeters promoveerde op 5 juni 2014 op het onderwerp ‘Scenario-gebaseerde training ondersteund door Intelligent Agents’. Ze werkte als onderzoeker drie dagen in de week bij TNO op de afdeling ‘Training and Performance Innovations’. Door Marion van Oeveren Lipstick, Lego & Laptops Door Mariëlle Stoelinga, Universitair Hoofddocent Informatica, Universiteit Twente Regelmatig wordt mij gevraagd wat er gedaan moet worden om meer vrouwelijke studenten Informatica te trekken. Men hoopt dan dat ik bijvoorbeeld adviseer om meer lipsticks te doen in de goodiebags die bezoekers aan Open Dagen mee naar huis krijgen. Of om een topvrouw uit het bedrijfsleven te laten uitleggen dat informatica echt heel leuk is. Ook – nee, juist – voor meisjes. Maar dat zeg ik niet. Willen we meer meiden trekken, dan moet op de eerste plaats het product zelf aantrekkelijker worden voor de vrouwelijke doelgroep: meer gender-inclusive. Minder nerd-voorbeelden. Meer coole casestudies en hippe opdrachten. Geen databases met auto-onderdelen dus, maar een praktijkcasus van H&M, dat echt meer T-shirts verkoopt dan zijn concurrenten door exact bij te houden welke kleuren, maten, en types er in welke winkels verkocht worden. Geen controllers die de temperatuur van een vrieskist regelen, maar van een couveuse. Ouch! Ik zie mijn gesprekspartners fronsen. Dat is niet wat ze wilden horen: In plaats van de academische marketingmachine in te schakelen, moeten ze zelf aan de bak, om hun onderwijs aan te passen. ‘Moet er dan – net als LEGO friends – een speciale meisjesinformatica komen?’ wordt mij gevraagd. ‘Een barbievariant, met roze laptops, en collegeslides in zachte tinten?’ Nee, natuurlijk niet. Maar ik zie te vaak, ook bij mijn eigen studentes, dat getalenteerde vrouwen afvallen, omdat de studie wel aansluit bij hun skills, maar niet bij hun belevingswereld. Er is veel onderzoek gedaan naar redenen waarom vrouwen wel of niet voor informatica kiezen. Daaruit komt de zogenaamde toy-tool dichotomie naar voren: jongens kiezen informatica vaak omdat ze computers het allerleukste apparaat (‘toy’) vinden dat er bestaat; meisjes kiezen eerder voor informatica omdat ze er iets nuttigs mee willen doen, bijvoorbeeld om via nieuwe apps het leven van gehandicapten aangenamer te maken: een tool dus om de wereld mee te verbeteren. Veel curricula, en dit geldt zeker ook voor die op mijn universiteit, hebben een hoog toy-gehalte. Het aanbieden van een meer divers onderwijsprogramma, met een rijke variëteit aan voorbeelden: technisch, sociaal, economisch, medisch kan helpen om vrouwen, en andere doelgroepen die ondervertegenwoordigd zijn te trekken. LEGO zelf heeft overigens het goede voorbeeld gegeven, en lanceerde onlangs een ‘science’ serie waarin alleen vrouwelijke poppetjes figureren. Zo dadelijk vertrek ik naar een middelbare school, om een gastles te geven om uit te leggen dat Informatica echt heel leuk is. Ook – nee juist – voor meisjes. Eens even kijken of ik nog wat lipstick in mijn goodiebag kan vinden. 20 I/O Magazine / september 2014 Hamdi Dibeklioglu (UvA, 2 september 2014) Enabling dynamics in face analysis Promotores: Prof.dr. T. Gevers, Prof.dr. A.W.M. Smeulders Efstratios Gavves (UvA, 3 september 2014) Nuances in Visual recognition Promotor: Prof.dr.ir. A.W.M. Smeulders Niels Brouwers (TUD, 9 oktober 2014) Removing Roadblocks for Mobile Phone Sensing Promotor: Prof.dr. K.G. Langendoen Marius de Groot (EUR, 17 oktober 2014) Cross-Subject Image Analysis in Diffusion Brain MRI Promotor: Prof.dr. W.J. Niessen Martijn Liem (UvA, 28 oktober 2014) Multi-person Localization and Orientation Estimation in Volumetric Scene Reconstructions Promotor: Prof.dr. D.M. Gavrila Firew Siyoum (TU/e, 19 november 2014) Worst-case Temporal Analysis of Dynamic Streaming Applications Promotor: Prof.dr. H. Corporaal CWI Joost Winter (CWI, 1 juli 2014) Coalgebraic Characterizations of Automata-Theoretic Classes Promotor: Prof.dr. Jan Rutten (CWI en Radboud Universiteit) Co-promotor: Dr. Marcello Bonsangue (UL en CWI) De promotie vond plaats aan de RUN. Margriet Palm (CWI, 30 september 2014) High-throughput simulation studies of angiogenesis: Reverse engineering the role of tip cells and pericytes in vascular development Promotor: Prof.dr. Roeland Merks (CWI en UL) De promotie vindt plaats aan de UL. Christoph Köhn (CWI, 28 oktober 2014) High-energy phenomena in thunderstorm and laboratory discharges Promotor: Prof.dr. Ute Ebert (CWI, TU/e) Co-promotor: Dr. Lex van Deursen (TU/e) De promotie vindt plaats aan de TU/e. IPA Wouter Meulemans (TU/e, 2 september 2014) Similarity Measures and Algorithms for Cartographic Schematization Promotor: Prof.dr. B. Speckmann Axel Belinfante (UT, 18 september 2014) JTorX: Exploring Model-Based Testing Promotores: Prof.dr. J.C. van der Pol, prof.dr.ir. A. Rensink Bogdan Vasilescu (TU/e, 20 oktober 2014) Social Aspects of Collaboration in Online Software Communities Promotor: Prof.dr. M.G.J. van den Brand Kalender Uitgelich ASCI Fides Aarts (RUN, 27 oktober 2014) Tomte: Bridging the Gap between Active Learning and Real-World Systems Promotor: Prof.dr. F.W. Vaandrager Neda Noroozi (TU/e, 27 oktober 2014) Improving Input-Output Conformance Testing Theories Promotores: Prof.dr. M.R. Mousavi (Halmstad University, SE), prof.dr.ir. J.F. Groote Arjan van der Meer (TU/e, 10 november 2014) Domain Specific Languages and their Type Systems Promotor: Prof.dr. M.G.J. van den Brand UT/CTIT Maral Dadvar (UT, 12 september 2014) Experts and Machines United Against Cyberbullying Promotor: Prof.dr. F.M.G. de Jong Litska Strikwerda (UT, 10 oktober 2014) VIRTUAL ACTS, REAL CRIMES? A Legal-Philosophical Analysis of Virtual Cybercrime Promotor: Prof.dr. P.A.E. Brey Harm op den Akker (UT, 17 oktober 2014) Smart Tailoring of Real-Time Physical Activity Coaching Systems Promotor: Prof.dr.ir. H.J. Hermens Mw K.Indu Rao (UT, 24 oktober 2014) Organizing the unorganized? Evidence from Indian diamond industry Promotores: Prof.dr. Kuldeep Kumar, prof.dr. Jos van Hillegersberg Joâo L. Cardoso de Moraes (UT, 5 november 2014) Methodological Support to Develop Interoperable Applications for Pervasive Healthcare Promotor: Prof.dr. R.J. Wieringa Ass. Promotor: Dr. L. Ferreira Pires Robin Effing (UT, 12 november 2014) The Social Media Participation Framework Promotores: Prof.dr. Jos van Hillegersberg, prof.dr. Theo Huibers Danny Plass-Oude Bos (UT, 21 november 2014) Making brain-computer interfaces better: improving usability through post-processing Promotor: Prof.dr.ir. A. Nijholt CWI 4 oktober 2014, 12.00 – 17.00 uur Open Dag Amsterdam Science Park – met o.a. het Centrum Wiskunde & Informatica. www.amsterdamsciencepark.nl 28 november 2014 The Future Belongs to Them Afscheidssymposium van prof. Krzysztof Apt. Alle sprekers zijn jonger dan 30 jaar. Locatie: CWI, Amsterdam Programma en registratie: www.cwi.nl/events/krzysztof-apt IPA 5 – 7 november 2014 IPA Fall Days Locatie: Hotel de Leijhof, Oisterwijk The Fall days are dedicated to a PhD workshop (5 November) and topics on Testing (6 November) and Algorithms (7 November). Meer info en registreren: www.win. tue.nl/ipa/?event=fall-days-2014 Lorentz Center 10 november 2014 Workshop Logics for Social Behaviour Locatie: Oort-gebouw, UL 17 november 2014 Workshop Online Algorithms and Learning Locatie: Oort-gebouw, UL 17 november 2014 Workshop What is Complexity and How Do You Measure It? Locatie: Snellius-gebouw, UL 1 december 2014 Workshop Nanothermodynamics: For Equilibrium and Non-Equilibrium Locatie: Oort-gebouw, UL 1 december 2014 Workshop Climate Variability: from Data and Models to Decisions Locatie: Snellius-gebouw, UL NWO 14 – 17 oktober 2014 ICT with Industry workshop Locatie: Lorentz Center, Leiden Wetenschappelijke organisatoren: Margriet Jansz (STW) en Rosemarie van der Veen Oei (NWO). Meer informatie en registratie: www.nwo.nl/ictwithindustry eScience Center 6 november 2014, 09.30 – 18.00 uur Symposium: Enabling Scientific Breakthroughs Locatie: Schouwburg Theater in Almere Meer informatie: www.esciencecenter.nl/ agenda/events/2nd-national-esciencesymposium/ www.ictopen2015.nl _________________________________________________________________________________ Cloud-gebaseerde marketing Het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) en SDL zijn onlangs een publiek-privaat-partnership project gestart om cloud-gebaseerde software voor marketing doeleinden te verbeteren. Doel van het huidige onderzoeksproject is om een automatisch monitorsysteem voor cloud-applicaties te ontwerpen, die het besluitvormingsproces ondersteunt om servercapaciteit van de cloud-server te (de-) alloceren aan applicaties. De aanpak combineert run-time assertion checking met monitoring en is gebaseerd op het promotie onderzoek van CWI-onderzoeker Stijn de Gouw, verbonden aan de Formal Methods groep. Hierdoor kunnen gedetailleerdere observaties worden gemaakt, wat leidt tot een betere winkelervaring voor klanten, terwijl de kosten onder controle blijven. Zie ook: www.cwi.nl/research-groups/Formal-Methods Vooraankondiging Europese call Smart Grids NWO Exacte Wetenschappen en het TKI Switch2SmartGrids zijn betrokken bij de oprichting van het ERA-Net Plus Smart Grids en werken mee aan een call for proposals. Onderzoekers van kennisinstellingen (universiteiten, TO2-instellingen en HBO’s) kunnen samen met kennisinstellingen uit minstens één ander deelnemend land in deze call projecten indienen op het gebied van Smart Grids. De Europese Commissie beoordeelt op dit moment het voorstel voor de oprichting van het ERA-Net Plus. Wanneer de Commissie zijn steun uitspreekt voor het voorstel, naar verwachting in november 2014, kan de call in december worden geopend. De deadline voor indienen van voorstellen ligt dan in april 2015 en een uitslag over de toekenning volgt dan naar verwachting in november 2015.
© Copyright 2024 ExpyDoc