Studiegids opleiding Audiologie-Assistent

Studiegids opleiding Audiologie-Assistent
Vanaf cursusjaar 2014-2015
1
Inleiding
De opleiding tot audiologie-assistent wordt sinds vele jaren georganiseerd door de Stichting
Audiologische Opleidingen (SAO). De SAO maakt deel uit van de brancheorganisatie Fenac,
de Federatie van Nederlandse Audiologische Centra. De cursus wordt gegeven in het
kantoor van Bureau Audcom aan de Christiaan Krammlaan 8-10 in Utrecht Overvecht.
Doel van de opleiding
Doel is het opleiden tot gediplomeerd audiologie-assistent. Het diploma audiologie-assistent
is binnen de brancheorganisatie vereist voor het uitoefenen van de functie audiologieassistent op een Audiologisch Centrum (AC).
Werkzaamheden audiologie-assistent
De audiologie-assistent(e) wordt ingezet bij diagnostiek en revalidatie op het AC. De
werkzaamheden behelzen onder andere:
 zelfstandig uitvoeren van audiometrisch onderzoek bij kinderen en volwassenen;
 aanpassen van hoortoestellen en andere hulpmiddelen;
 assisteren bij vestibulair onderzoek;
 geven van informatie en advies over slechthorendheid en hulpmiddelen aan de
slechthorende zelf en/of aan zijn omgeving;
 contacten onderhouden met audiciens en overige relaties over de uitkomsten van de
diverse onderzoeken.
Werkplek
De audiologie-assistent(e) verricht zijn/haar werkzaamheden in een perifeer of universitair
AC of als medewerker van een praktijk van keel-, neus- en oorartsen. Daarnaast zijn er in
beperkte mate ook mogelijkheden in het bedrijfsleven bij bijvoorbeeld audiciens en
hoortoestelfabrikanten / -importeurs.
2
De opleiding
De opleiding is op MBO-niveau (voor sommige vakken MBO-plus) en bestaat uit een
theoretisch gedeelte, een praktijkstage en het maken van een scriptie. De opleiding start
medio september en wordt in de eerste helft van juli afgesloten met het examen.
 Het theoretisch gedeelte omvat ongeveer 230 lesuren, tentamens en examens. De
lessen worden in de regel op vrijdag in Utrecht gegeven, soms zijn er lessen op andere
locaties.
 Het praktijkgedeelte bestaat uit 50 dagen (400 uur) stage in een erkend AC, aangesloten
bij de Fenac. Voor deze stage wordt geen vergoeding verstrekt. De student dient de
stageplaats zelf te regelen, waarbij de SAO ondersteuning kan bieden.
Studiegids AA
1
Versie september 2014




De cursist dient een scriptie te schrijven over een relevant audiologisch onderwerp. Dit
onderwerp is door hem of haar te bepalen in overleg met en met instemming van een
docent van de cursus.
Voor elk vak is er een tentamen (met mogelijkheid voor hertentamen). Tentamens
worden gespreid in de opleiding afgenomen. Samen vormen ze het examen voor de
theoretische vakken in de periode juni – juli.
Binnen het theoretisch examen zijn ook een praktijktoetsen audiometrie en
hoortoestellen opgenomen.
De gemiddelde studiebelasting los van de lessen en stage bedraagt ca. 5 uur per week.
Gezien het specifieke werkveld zijn er geen vrijstellingen voor onderdelen van de cursus
mogelijk.
Curriculum en rooster
Voor elk jaar wordt een rooster gemaakt voor de periode september t/m juni. Medio juli is de
diplomering gepland. In onderstaand overzicht staan de hoofd- en bijvakken genoemd en de
(globale) indeling van de perioden waarin de lessen worden gegeven. Meer informatie over
de vakken is te vinden in hoofdstuk 4.
September
december
Hoofdvakken
Anatomie, fysiologie en pathologie van het oor
Audiologie
Audiometrie
Praktijk Audiometrie (Audtutor)
Revalidatie II – hoortoestellen
Praktijk hoortoestellen
Bijvakken
Revalidatie I – zorgverlening AC
Geluidsleer
Elektro-akoestiek en hoortoestellentechniek
Fonetiek
Psychologie
Communicatievaardigheden
Vestibulair onderzoek
Januari
maart
April
juni
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Toelatingseisen
Een VMBO-TL/MAVO-diploma met wiskunde en natuurkunde in het vakkenpakket is
minimaal vereist voor toelating tot de opleiding. Aanbeveling is om kennis te hebben van wisen natuurkunde op HAVO-niveau.
Wanneer iemand aantoonbaar over de noodzakelijke kennis beschikt, bijvoorbeeld door
diploma’s van andere opleidingen of op basis van extra cursussen en werkervaring, is
toelating zonder verdere toetsing mogelijk.
Studiegids AA
2
Versie september 2014
Indien een kandidaat student niet over de vereiste vooropleiding beschikt of niet aantoonbaar
kan maken dat hij beschikt over voldoende relevante ervaring en kennis, wordt over de
toelating beslist door de opleidingscommissie. De opleidingscommissie besluit op basis van
schriftelijke voorinformatie, een gesprek met de kandidaat en, indien nodig, een toetsing van
benodigde vaardigheden en kennis.
Lesmateriaal
Voor de theoretische vakken is een syllabus (in drie delen) ontwikkeld, met daarin voor elk
vak een hoofdstuk met de benodigde lesstof. Daarbij is o.a. gebruik gemaakt van het
leerboek Audiologie dat te vinden is op de website van de Nederlandse Vereniging voor
Audiologie (NVA): http://www.ned-ver-audiologie.nl/
Verder worden tijdens de opleiding hand-outs en achtergrondmateriaal bij de lessen
uitgereikt. Speciale software, nodig voor het oefenprogramma audiometrie, moet afzonderlijk
worden aangeschaft.
Diploma
Het diploma kan worden gehaald als aan alle onderstaande eisen is voldaan:
 het behalen van een voldoende resultaat voor het tentamen/examen in de hierboven
genoemde theoretische vakken; en
 het behalen van een voldoende voor praktijk audiometrie en praktijk hoortoestellen
 het halen van een voldoende beoordeling van de scriptie; en
 het inleveren van een bewijs van een voltooide en voldoende beoordeelde stage.
De officiële criteria die gelden voor de eindbeoordeling zijn te vinden in de Reglementen
Examen, Stage en Scriptie van de opleiding.
3
Inlichtingen en aanmelding
Inschrijven voor de opleiding gaat middels een aanmeldingsformulier dat is te vinden op de
website van de Fenac: http://www.fenac.nl/algemeen/opleiding.html
Voor verdere informatie kan ook contact worden opgenomen met de SAO:
Stichting Audiologische Opleidingen, Bureau Audcom
Postbus 222
3500 AE Utrecht
T 030 2769902
E [email protected]
Studiegids AA
3
Versie september 2014
4
Informatie over de hoofd- en bijvakken
4.1
Hoofdvakken
AFP
Doelstelling
Globale inhoud
Docent(en)
Studielast
Lesmateriaal
Afsluiting
Anatomie, fysiologie en pathologie van het oor
Kennis van en inzicht in de opbouw en functie van het gehoororgaan.
Inzicht in het verschillende afwijkingen en ontwikkeling van het gehoor.
Anatomie en fysiologie van het gehoor
Uitwendige oor
Middenoor
Labyrinth
Cochlea
Pathologie (ontstaan en verloop van ziektes)
Klinische genetica
Specifieke afwijkingen
Embryologie
Drs. P.A.H.M. Goderie, KNO-arts
18 uur
Syllabus H. 1
Handouts tijdens de lessen
Schriftelijk tentamen
AUM
Doelstelling
Globale inhoud
Audiometrie
Kennis van de gehoortesten die bij gehooronderzoek uitgevoerd
worden. Leren van protocollen voor gehooronderzoek en de
vaardigheden van audiometreren.
Toonaudiometrie, met en zonder maskering
Tympanometrie
Spraakaudiometrie (woorden en zinnen)
Spraak-in-ruistesten
Hersenstamresponsies (BERA)
Centraal Auditive Verwerkingstesten
Tinnitusanalyse
Hoogfrequentaudiometrie
Spraakaudiometrie bij kinderen
Otoakoestische emissies
De module bestaat uit een mix van theorie en praktijk op een AC. Op
locatie gaat het niet om het leren audiometreren (daarvoor is het vak
Audtutor, zie hierna), maar ligt de nadruk op inzicht in de werking van
Studiegids AA
4
Versie september 2014
Docent(en)
Studielast
Lesmateriaal
Afsluiting
een audiometer en welke testen ermee gedaan worden.
Drs. R. Jansen, klinisch fysicus-audioloog
35 uur
Syllabus H. 3
Protocollen
Handouts tijdens de lessen
Schriftelijk tentamen
AUL
Doelstelling
Globale inhoud
Docent(en)
Studielast
Lesmateriaal
Afsluiting
Studiegids AA
Audiologie
Kennis (theorie) van functie en fysiologie van het auditieve systeem,
met toepassingen op geluid- en spraakverwerking. Klachten van
patiënten kunnen begrijpen en uitkomsten van audiometrische testen
kunnen interpreteren.
Slechthorendheid in Nederland
Functie geluidanalyse uitwendige gehoorgang
Binauraal horen, richtinghoren
Middenoor, geluidverwerking
Binnenoor (cochlea), geluidverwerking
Gehoordrempel, hoorbaarheid
Luidheid en verschillen in luidheid
Toonhoogteperceptie
Klankkleur
Frequentieselectiviteit en maskering
Tijdoplossend vermogen
Elektrisch meetbare responsies auditief systeem
Otoakoestische emissies
Stapediusreflex
In deze module wordt veel aandacht besteed aan theorie van het
auditieve systeem, de waarneming van (spraak)geluiden en de
verwerking daarvan. Tijdens de lessen worden verschillende aspecten
d.m.v. geluidsfragmenten en demonstraties toegelicht.
Dr. J. Verschuure, klinisch fysicus-audioloog
32 uur
Syllabus H. 2
Handouts tijdens de lessen
Schriftelijk tentamen
5
Versie september 2014
AT
Doelstelling
Globale inhoud
Docent(en)
Studielast
Lesmateriaal
Afsluiting
REV II
Doelstelling
Globale inhoud
Docent(en)
Studielast
Lesmateriaal
Afsluiting
Studiegids AA
Audtutor
Leren audiometreren m.b.v. het computerprogramma Audtutor
Het computerprogramma is ontworpen om praktische ervaring op te
doen met de diverse audiologische testen. Binnen het kader van de
opleiding wordt alleen het onderdeel Toonaudiometrie gebruikt.
Er wordt geoefend met protocollen voor lucht- en beengeleiding
zonder en met maskering.
Drs. R. Jansen, klinisch fysicus-audioloog
6 uur
Meetprotocol Audtutor
Handouts tijdens de lessen
Praktijktoets
Revalidatie II – Hoortoestellen
Leren om akoestische hoortoestellen te kunnen kiezen, aan te meten
en aan te passen aan volwassenen.
Procedure voor hoortoestelverstrekking en -aanpassing
Noodzakelijke gegevens voor aanpassing
Mogelijkheden hoortoestellen (analoog en digitaal)
Eisen te stellen aan hoortoestel
Extra voorzieningen in toestel
Instellen hoortoestel
Aanpasregels en procedures (NAL, POGO)
Insertion Gain metingen
Evaluatie/controle hoortoestelaanpassing
Traject bij de audicien
Oorstukjes
Dr. W. Graef, klinisch fysicus-audioloog
M. Makker, audicien
29 uur
Syllabus H. 8
Handouts tijdens de lessen
Schriftelijk tentamen
6
Versie september 2014
PREV II
Doelstelling
Globale inhoud
Docent(en)
Studielast
Lesmateriaal
Afsluiting
Studiegids AA
Praktijk hoortoestellen
Kunnen toepassen van rekenregels en uitvoeren van metingen bij de
aanpassing van een hoortoestel
Theoretische oefening
Real Ear meting bij proefpersoon
Instellen van een digitaal hoortoestel
Real Ear to coupler verschil
De praktijklessen worden op 2 dagen gegeven op de locatie van de
Dutch HealthTec Academie (DHTA) in Utrecht, afdeling
audiciensopleiding.
Dr. W. Graef, klinisch fysicus-audioloog
14 uur
Werkblad met praktijklessen
Groepsopdracht
7
Versie september 2014
4.2
Bijvakken
COV
Doelstelling
Globale inhoud
Docent(en)
Studielast
Lesmateriaal
Afsluiting
EH
Doelstelling
Globale inhoud
Docent(en)
Lesmateriaal
Studielast
Afsluiting
Studiegids AA
Communicatievaardigheden
Inzicht in communicatievormen en verwerven van vaardigheden voor
de audiologische praktijk.
Wat is mijn houding t.o.v. patiënten?
Luisteren, samenvatten, doorvragen
Communicatiemodel, model van Watzlavick
Spraakafzien en gebaren
Afnemen intake
Feedback geven en ontvangen
Moeilijke situaties
Theorie in de lessen wordt afgewisseld met praktische oefeningen.
M. Vogelaar, communicatietrainer
6 uur
Syllabus H. 11
Thuisopdracht
Elektro-akoestiek en hoortoestellentechniek
Inzicht in de beginselen van akoestiek en elektronica, registreren en
verwerken van geluid d.m.v. apparatuur. In het bijzonder kennis van
de basale werking van het hoortoestel.
Basisbegrippen elektriciteit en magnetisme
Elektrische apparatuur
Microfoon, versterker, luidspreker
Filters, bandbreedte impedantie
Digitaal geluid
Hoortoestellen en hun componenten (analoog, digitaal)
Compressie
Meetapparatuur
Digitale signaalbewerking in hoortoestellen
Dr. B.A.M. Franck, klinisch fysicus-audioloog
Syllabus H. 7
Handouts tijdens de lessen
15 uur
Schriftelijk tentamen
8
Versie september 2014
FON
Doelstelling
Globale inhoud
Docent(en)
Studielast
Lesmateriaal
Afsluiting
Fonetiek
Inzicht in spraakgeluiden en de samenhang tussen taal en spraak, in
het bijzonder de akoestische eigenschappen van spraaksignalen en
analyse daarvan.
Spraakketen
Fonemen en spraakklanken
Bron-filtermodel
Spraakproductie, spraakorganen
Dovenspraak
Analyse van spraaksignalen
Spectrum, spectrogram
Spraakperceptie en -herkenning
Mw. drs. M. van Gelder, foneticus
14 uur
Syllabus H. 5
Handouts tijdens de lessen
Schriftelijk tentamen
G
Doelstelling
Globale inhoud
Docent(en)
Studielast
Lesmateriaal
Afsluiting
Studiegids AA
Geluidsleer
Kennis van elementaire (fysische) eigenschappen van geluid en
inzicht in geluid in de ruimte en in bepaalde geluidsfenomenen.
Geluid, (harmonische) trillingen
Bron, medium, ontvanger
Tonen (sinus) en ruis, complexe signalen
Frequentie en amplitude
Geluidsterkte, decibellen
Golven
Geluid in de ruimte
Geluidsfenomenen
Tijdens de theorielessen wordt ruim aandacht besteed aan
verschillende geluidsvoorbeelden.
Dr. B.A.M. Franck, klinisch fysicus-audioloog
12 uur
Syllabus H. 6
Handouts tijdens de lessen
Schriftelijk tentamen
9
Versie september 2014
PSY
Doelstelling
Globale inhoud
Docent(en)
Studielast
Lesmateriaal
Afsluiting
REV I
Doelstelling
Globale inhoud
Docent(en)
Studielast
Lesmateriaal
Afsluiting
Studiegids AA
Psychologie
Inzicht in de basale achtergrond en methoden van psychologisch
onderzoek en psychologische begeleiding van patiënten op het AC.
Psychologie op het AC
Persoonskenmerken
Ontwikkeling
Psychologische onderzoeksmethoden en behandeling
Gedrag en conditioneren (ook bij kinderen)
Gevolgen van en omgaan met slechthorendheid
Verwerking bij problematiek
Cultuurverschillen
Begeleiding bij tinnitus
Mw. drs. E. Dirks, psycholoog
Mw. S. Kaldenbach, maatschappelijk werker
Mw. Drs. T. Kriens, psycholoog
14 uur
Syllabus H. 10
Handouts tijdens de lessen
Schriftelijk tentamen
Revalidatie I – zorgverlening AC
Kennis hebben van de taken en activiteiten van een audiologisch
centrum voor diagnose, onderzoek, advies en revalidatie bij gehooren taalspraakproblemen. Daarnaast inzicht in de multidisciplinaire
aanpak op een AC.
Doelstelling en werkzaamheden op het Audiologisch Centrum
Multidisciplinaire zorg voor volwassenen en kinderen
Gehooronderzoek en -revalidatie
Zorg bij taal-/spraakproblemen
Logopedisch en psychologisch onderzoek
Psychologische en gezinsbegeleiding
Zorg voor bijzondere groepen
Meervoudig gehandicapten
Tinnituspatiënten
Plots- en laatdoven
Mw. M. van der Heijden, maatschappelijk werker
22 uur
Syllabus H. 9
Handouts tijdens de lessen
Schriftelijk tentamen
10
Versie september 2014
VES
Doelstelling
Globale inhoud
Docent(en)
Studielast
Lesmateriaal
Afsluiting
Studiegids AA
Vestibulair onderzoek
Kennismaken met evenwichtsonderzoek als onderdeel van de
diagnostiek om patiënt en arts inzicht te geven over het functioneren
van het perifere evenwichtsorgaan.
Werking van het perifere vestibulair apparaat (evenwichtsorgaan)
Anatomie en fysiologie van de halfcirkelvormige kanalen
Anatomie en fysiologie van het otolietensysteem
Oorzaken van duizeligheid
Anamnese van duizeligheid
Duizelpoli
Elektro-NystagmoGrafie (ENG) onderzoek met testonderdelen
Interpretatie van gegevens
Een praktijkdag gegeven op het AC van het LUMC in Leiden.
Daarnaast is er een thuisopdracht.
Dr. W. Soede, klinisch fysicus-audioloog
11 uur
Syllabus H. 4
Handouts tijdens de lessen
Schriftelijk tentamen
11
Versie september 2014
5
Stage en scriptie
Stage
Doelstelling
Globale inhoud
Docent(en)
Studielast
Afsluiting
Studiegids AA
Het in de praktijk leren uitvoeren van de diverse audiologische
onderzoeken en het in de praktijk leren functioneren in het
multidisciplinaire team van een AC. Daarnaast ook inzicht krijgen in de
taken en het functioneren van een AC.
De stage vindt plaats op een Fenac-erkend AC onder supervisie van
een stagebegeleider, bij voorkeur een ervaren audiologie-assistent.
Vaardigheden omvatten o.a.
 Toon- en spraakaudiometrie inclusief maskering
 Tympanometrie (en stapediusreflexmeting)
 Otoakoestische emissies bij weinig complexe patiënten
 Basis hoortoestelaanpassing en –controle
 Participeren in teamoverleg
Daarnaast moet kennis worden genomen van:
 Gesprekken tussen patiënt en audioloog
 Audiometrie bij complexe patiënten
 BERA, ASSR, diverse OAE’s, tinnitus analyse, vrije veld
audiometrie
 Meelopen met logopedist, maatschappelijk werker, psycholoog en
audioloog.
 Bijwonen van ooroperatie en poli KNO-arts
Wenslijk is verder
 Bijwonen vestibulair onderzoek
 Bezoek perifeer of universitair AC
 Bezoek/meelopen bij audicien
 Bezoek SH/ESM-school
Begeleider op het Audiologisch Centrum
400 uur (tenminste 2 dagen per week)
Stageverklaring
12
Versie september 2014
Scriptie
Doelstelling
Globale inhoud
Docent(en)
Studielast
Afsluiting
Eisen
Aantonen zelfstandig over een bepaald audiologisch onderwerp
informatie kunnen opzoeken en systematisch weergeven. Bij voorkeur
door eigen onderzoek of door literatuurstudie in combinatie met
casuïstiek.
Onderwerpkeuze is in principe vrij, wel op het gebied van de
audiologie. Onderwerpkeuze gebeurt in overleg met een
(stage)begeleider uit een van de disciplines van het AC.
De scriptie heeft een minimale omvang van 10 pagina’s A4, exclusief
figuren en tabellen.
Interne begeleiding door een van de docenten, externe begeleiding via
de stagebegeleider
40-60 uur
Voldoende beoordeling van de scriptie
Vormgeving
 Aan te leveren als PDF document, zowel file, als geprint.
 Reguliere lettertype, lettergrootte en marges
 Tenminste 10 A4-tjes kale tekst + ruimte nodig voor figuren en
tabellen
 Indeling:
Samenvatting: Een beknopte weergave van de inhoud van de
scriptie met extra aandacht voor de vraagstelling en de
resultaten c.q. de conclusie.
Inleiding: waarin een duidelijke vraagstelling, de motivatie voor
deze keuze, wat reeds bekend is over het onderwerp en je
eigen detailvraagstelling
Aanpak/methoden: waarin de manier van werken
(literatuurstudie/eigen onderzoek/…..)
Resultaten en discussie daarover: eigen bevindingen
beschreven in relaties met andere bevindingen/literatuur
Conclusie: antwoord op de detailvraagstelling van de inleiding
Literatuurverwijzingen
Tijdpad
 1 oktober: beginnen met denken over een onderwerp
 15 december: voorlopige onderwerpkeuze, start overleg met
begeleider(s) en doorgeven van de namen van de begeleiders
aan de inhoudelijk coördinator
 1 februari: definitieve onderwerpkeuze en doorgeven van concept
scriptieopzet aan de inhoudelijk coördinator en begeleiders
 1 april: Eerste uitgewerkte opzet inleveren bij begeleiders
 1 mei: conceptversie inleveren bij begeleiders
 15 juni: definitieve versie inleveren bij begeleiders en SAO
Studiegids AA
13
Versie september 2014

Download Report