FOKKERIJKRONIEK 2014……PRIORITEITEN STELLEN. • D.G. Wiersma, Leeuwarden. Hengsten en hun moederlijnen: NAMKE, model/preferent van Foeke vd Velde werd in 1964 geboren. Van haar dochters werden er vijf preferent. Uit de nafok van die dochters werden acht hengsten goedgekeurd. Daarvan is Beart momenteel de sterkste vererver. Op de toplijst van merries staat Wille fan Synaeda op de eerste plaats en haar moeder Gonda, model- preferent op 3. Gonda is dochter van Olcha. Olcha is de moeder van Sape, is een dochter van Daphne, ster, preferent en prestatie. Zij is een Naen uit Namke. Haar volle broer is Wâlter, vader van Jisses grootmoeder. Ongeveer twintig jaar geleden vroeg een hippisch blad mij naar de merrie met de hoogste fokwaarde. Zonder aarzelen noemde ik toen Daphne. In schema en ingedeeld per hengstenlijn, laat ik de hengsten uit Namke’s moederlijn zien. ZES LIJNEN: Ritske Gerke (Walter) Barteld Sape Jorn Bene Ygram Hearke Jochem Beart Wessel Loadewyk Tjalbert Anton Het valt toch niet te ontkennen dat hier relatief sprake is van grote fokvastheid? Hetzelfde geldt voor een lijn uit stam 70 waaruit Feitse, Tsjalle en Thorben stammen. Stam 128, één merrielijn, heeft indruk gemaakt met meerdere hengsten, waaronder Leffert, Reinder, Ulbert, Ruerd, Feike. Het geldt ook voor een lijn in stam 61 met Tjimme, Tamme, Wicher en Jillis. De eerste eis bij het goedkeuren van dekhengsten is een fraaie moeder, met veel “fok”, vruchtbaarheid en fokzekerheid ten aanzien van modern type en aanleg voor beweging. Veel recent goedkeurde hengsten missen dat. Het lijkt bij de hengstenjury geen prioriteit. Fokker van het jaar: Anton Schut, Hengelo werd fokker van het jaar. Hij had ook groot succes als fokker met de koeien. Opeens realiseer ik me dat dit ook geldt voor Klaas vd Ploeg, Ithica (Doaitsen enz), vd Zijpp, Terkaple, de geniale Oosterbaan, Tzummarum (1 en 3 toplijst merries) en Osinga, fokker van de top vererver Beart. Wat zou het waardevol zijn als één, enkele KFPS juryleden iets van deze visie en feeling hadden. Maurus/Olgert: Beide hengsten hebben een opvallende carrière als tuigpaard. Olgert ereklasse + 18 winstpunten en Maurus ereklasse en 51 winstpunten. Maar ze vererven het niet. Cijferwaardering aanleg tuigen is 5,7 voor beide hengsten. De toelichting bij het nakomelingen onderzoek (Hengsten-info 2014; blz. 56/57 en 64/65 ) stelt: Nakomelingen van Olgert missen front, hebben weinig houding en hebben weinig aanleg tot tuigen. Bij Maurus: Voor een tuigpaard missen zijn nakomelingen ruimte, schakelend vermogen en souplesse. Deze kwalificaties betekenen dat de hengsten gedoemd zijn weinig merries te krijgen en zeker niet de betere. Is dat dan een bijdrage aan de vooruitgang ? Bravoure hengsten: In de indexen uit de hengsteninfo 2014 blijkt bij sommige hengsten verschil in exterieur en sportaanleg. Zie het schema. Index/hengst FABE TSJALKE ONNE HARMEN MAURUS NORBERT JACOB Stap Exterieur Sport 104 100 105 101 107 101 108 101 100 99 107 100 98 104 Draf Exterieur Sport 104 100 106 100 105 103 108 101 108 96 109 104 99 107 Veel juryleden houden van hengsten die met veel bravoure optreden. Bij bovenstaande hengsten speelt dat mee in de verschillen. Bravoure maakt blind voor de tekorten in stap en draf . Opvallend is dat Jacob die minder luxe fokt ook lagere cijfers scoort op stap en draf. Beinvloed het negatieve beeld in type de cijfers op stap en draf ? Date In de USA werd Date goedgekeurd. Moedersvader is de afgekeurde Tjitte. De juryvoorzitter zegt over die hengst: “van dat bloed hebben we niet zo veel”. (Phryso, april 2013). Hij ziet dat als positief. Maar is dat wel zo gunstig? De verervings-index van Tjitte , met een betrouwbaarheid boven de 70% , is als volgt: Maat ras bouw beenwerk stap draf stap 93 94 95 100 99 99 103 Rijproef 98 Menproef 100 draf galop 98 98 Tuigproef 99 Mijn vraag is hoe ver wil men gaan met toegeven op de broodnodige erfelijke aanleg? Want het is niet alleen Date, inmiddels zijn er aardig wat hengsten uit afgekeurde vaders en moedersvaders tot de fokkerij toegelaten. En dat in een fokkerij waar gedurende vele jaren alles bij de hengst kwam. In mijn ogen is het een ramp dat hengsten worden goedgekeurd met zwak verervende vaders en/of moedersvaders. Stap. Bij veel hengsten wordt als parings- advies gezegd: de hengst past bij goed stappende merries. Op 31 januari hoorde ik Smit bij de ABFP test zeggen: de stap blijft een probleem. De goede stap is in het ras niet fokvast, dat vraagt om consolidatie. Maar de voorzitter van de hengstenjury adviseert : neem maar een hengst die minder goed stapt. Hoe boeken we dan vooruitgang ? Inteelt: Bij de hengst Djoerd merkte de voorzitter van de hengsten jury op; ”er moet rekening mee worden gehouden dat de hengst veel Jochem en Hearkebloed voert.”(Phryso, febr 2013). Prima ! Maar in 2010 wordt Wylster geadviseerd voor Tsjerk merries. (Phryso, dec. 2010, blz 18). De combinatie leidt tot 2X Feitse en 3X Jochem. En Wimer wordt aangeraden op Beart dochters. (Phryso 2010, blz. 16). Die combinatie levert 2X Feitse en 4 X Jochem op. Met uitzondering van Alke werden in 2010, 2011, 2012 geen Jochemvrije hengsten goedgekeurd. Bij de kandidaten van 2014 zit geen Jochemvrije hengst. Buiten Alke zijn de Jochemvrije hengsten op leeftijd: Brandus (1992); Fabe (1993); Ielke (1994);Jasper (1995); Olrik (1996); Gjalt (2002); Jisse (2003). Het is een kwestie van tijd en Jochemvrij is onmogelijk, zoals eerder Ritske-, Mark-, Wesselvrij onmogelijk werd. Het KFPS had beter kunnen anticiperen op dit probleem. Het kampioenschap van Norbert, zijn zoon en bovengenoemde adviezen bevorderen natuurlijk de inteelt op Feitse /Jochem ! Modern: Een groot probleem bij Friese paarden is dat paarden die zelf in het moderne type staan, niet modern fokken. Te verklaren uit de erfelijke aanleg keren de eigenschappen van het landbouwpaard (1920- 1970) terug. Het zijn: veel massa, korte en/of zware halzen, kort voorbeen. Voor de beweging heeft dit als gevolg weinig atletisch vermogen, souplesse en lichtvoetigheid. Met moet uiterst voorzichtig zijn met het bloed van Tsjalling (2X Bouke). Zodra dat in de eerste generaties bij een hengst terug komt, zien we meer of minder genoemde gevolgen. Modern is bij lange na niet verankerd, niet fokvast in het ras. De vraag hoe we dat bereiken zou meer prioriteit moeten hebben. Hengsten-info. Alle lof verdient deze uitgave met hengsten- informatie. Het meest belangrijk zijn de levenstotalen, blz 31- 33. In een oogwenk ziet men hier % ster merries, ster ruinen/hengsten, aantal preferenten en sportpaarden. Van groot belang is het kennis nemen van de rapportage nakomelingenonderzoek, blz. 52- 57. Bij de 37 nog niet op afstammelingen goedgekeurde hengsten (blz 34) zijn de indexen weinig betrouwbaar als het btbh minder is dan 70%. Reacties: [email protected].