Advies SR budget burgerkacht en invulling bezuiniging welzijn

Correspondentieadres: Gemeente Enschede, Prog. WZW-Z&W,
Postbus 20, 7500 AA Enschede, Telefoon (053) 481 7114,
E-mail: [email protected]
www.seniorenraad.enschede.nl
Aan Burgemeester en wethouders
Postbus 20
7500 AA ENSCHEDE
Enschede, 3 oktober 2014
Betreft: Advies Budget Burgerkracht en invulling bezuiniging welzijn.
Geacht College,
Op 10 september jl. werden de waarnemende voorzitter en de vicevoorzitter van de Seniorenraad
mondeling op de hoogte gebracht van het besluit van uw College om de gemeenteraad van Enschede
voorstellen te doen om invulling te geven aan het Budget Burgerkracht en bezuinigingen Welzijn.
Inmiddels heeft de Seniorenraad geconstateerd dat het besluit van uw College indien dit wordt
overgenomen door de gemeenteraad, vergaande gevolgen heeft voor senioren in de Enschedese
samenleving.
De Seniorenraad is teleurgesteld dat zij niet in de gelegenheid is gesteld om tevoren advies uit te kunnen
brengen over de in uw besluit voorgestelde maatregelen.
De Seniorenraad constateert dat de volgende maatregelen uit uw besluitvorming de oudere
inwonersgroepen van Enschede bovenmatig zullen treffen:
a)
i. intrekken subsidie maaltijdverstrekking
ii. beëindiging subsidierelatie met het POOB
iii. beëindiging subsidie aan de SIZT
iv. beëindiging (stapsgewijs) subsidie Stichting 55+
v. verlagen subsidie aan Alifa
b)
intrekken verordening Seniorenraad per 01-07-2015
Vanwege gebrek aan actuele kennis betreffende de overige voorgestelde maatregelen uit uw besluit
onthouden wij ons van advisering over deze maatregelen.
Ons advies:
Wij adviseren u bovengenoemde maatregelen niet in de voorgestelde vorm door te voeren, en in overleg
met betrokkenen te zoeken naar werkbare alternatieven.
Argumentatie.
Algemeen
De Seniorenraad Enschede heeft begrip voor de noodzaak tot bezuinigen, gezien de penibele financiële
situatie van de gemeente.
De Seniorenraad is echter van mening dat de oudere inwoners van Enschede in de voorstellen
bovenmatig geraakt worden door de bezuinigingsmaatregelen.
Overleg met betrokkenen heeft helaas niet plaatsgevonden. Een dergelijk overleg had ongetwijfeld tot
andere invullingen en een groter draagvlak voor noodzakelijke maatregelen geleid.
1
De Seniorenraad Enschede is van mening dat het Budget Burgerkracht, in belangrijke mate wijkgericht
ingezet en stadsdeelgewijs gestuurd, voor senioren minder gemakkelijk toegankelijk zal zijn, zeker als
tevoren ouderenorganisaties in hun bestaanszekerheid zijn getroffen door het intrekken van subsidies.
Flexibilisering van een deel van het budget kan passen in een omgeving waar kortlopende projecten aan
de orde zijn, met een duidelijk begin- en eindpunt.
Persoonlijke hulp en ondersteuning vragen om de opbouw van een vertrouwensrelatie en is bij voorbaat
en per definitie niet in een duidelijk tijdpad vast te leggen.
Flexibilisering van het budget zal dan ook, individuele projecten daargelaten, negatief uitwerken voor de
oudere bevolkingsgroep, en zal voor senioren minder gemakkelijk toegankelijk zijn.
Naar onze stellige overtuiging worden teveel maatregelen aangekondigd en geïmplementeerd zonder dat
duidelijk en bewezen is dat de beoogde alternatieven voorhanden en werkzaam zijn. M.a.w. er worden
“oude schoenen weggegooid, terwijl de nieuwe (nog) niet zijn aangeschaft en dus zeker niet zijn
ingelopen”
De groep ouderen in de samenleving wordt de komende 25 jaar steeds groter. In deze seniorengroep is
veel talent, kennis, kunde en ervaring (de “zilveren kracht”) aanwezig die de maatschappij kan (moet)
inzetten om veel huidige en toekomstige problemen op te lossen en te voorkomen.
Bovenmatige bezuinigingen die vooral ouderen treffen werken contraproductief.
Stimulering van de inzet van de zilveren kracht kan veel maatschappelijke voordelen opleveren en
verdient dus ondersteuning in plaats van afbraak.
De voorgestelde maatregelen.
i. Maaltijdvoorziening.
De maatregel is vooral bedoeld om ouderen met een smalle beurs en mindervaliden een warme maaltijd
thuis te bieden.
Helaas is deze groep in de loop van de jaren niet kleiner geworden. In dit advies zullen wij aantonen dat
de inkomenspositie van ouderen in de gemeente Enschede tot de slechtste in Nederland behoort.
Met de inperking van het budget voor Alifa komt het vrijwilligerswerk in de wijken onder druk te staan. Dit
heeft consequenties voor de maaltijdvoorziening aan ouderen. Technologische vernieuwing op het
gebied van maaltijdbereiding is voor veel ouderen niet van toepassing en biedt daarom geen oplossing.
Stapeling van deze maatregelen leidt tot een onverantwoorde verslechtering van de positie van
kwetsbare ouderen en ouderen met een smalle beurs
ii. POOB.
Belangenbehartiging voor ouderen is thans meer dan ooit een noodzaak.
Senioren kennen als groep weinig verbindende maatschappelijke koepelorganisaties.
Beëindiging van de subsidie aan POOB is een verkeerd signaal. Veel meer zal POOB gestimuleerd
moeten worden om alle te onderscheiden ouderengroeperingen in de samenleving te binden.
iii. SIZT.
Mantelzorg is bijkans het toverwoord bij de ophanden zijnde herverkaveling van de zorgsector in
Nederland.
De gemeente Enschede heeft voorzien dat de begeleiding en ondersteuning van mantelzorgers tot het
takenpakket van de nog te vormen wijkteams gaat behoren.
De Seniorenraad Enschede acht het onbegrijpelijk dat de relatie met SIZT, dat een grote kennis, ervaring
en expertise op het gebied van begeleiding en ondersteuning van mantelzorg heeft, en een omvangrijk
netwerk van vrijwilligers op dat gebied, in stappen wordt beëindigd, voordat de wijkteams operationeel
zijn en hun bestaansrecht en kennis hebben bewezen.
Bovendien wijst de Seniorenraad Enschede op de verantwoordelijkheid die de gemeente Enschede als
grootste gemeente in de regio heeft voor de andere Twentse gemeenten waar SIZT actief is, en waar,
door de subsidiebeëindiging door de gemeente Enschede, de continuïteit en expertiseopbouw van SIZT
in het geding is.
2
iv. St. 55+.
Actieve maatschappelijke participatie, ook op cultureel en recreatief gebied, is van groot belang bij het
welzijn en welbevinden van senioren. Participatie behoort een speerpunt van preventiebeleid te zijn
teneinde (o.a.) toekomstige zorgkosten uit te stellen en mogelijk geheel te vermijden.
Ondersteuning van organisaties die participatie bevorderen is overigens staand (gemeente)beleid, o.a.
met betrekking tot sport- en culturele verenigingen.
In dat licht bezien is het veel logischer om de Stichting 55+ te behandelen als een (vitale)
sportvereniging, daar waar de reguliere sportverenigingen senioren om begrijpelijke redenen minder
kunnen bieden. Wij adviseren u de bestaanszekerheid van St. 55+ te borgen.
v. Alifa.
Naar de waarneming van de Seniorenraad doet Alifa goed werk op het gebied van welzijn voor vooral
kwetsbare ouderen. De aanwezige expertise, die in de loop van vele jaren is opgebouwd, wordt breed
ingezet en er is te allen tijde een willig oor voor het opzetten van (pilot)projecten en voor het delen van
meningen en ervaringen. De professionals sturen een groot netwerk van vrijwilligers aan, hetgeen naar
de mening van de Seniorenraad een noodzaak is (de eindverantwoordelijkheid voor de inzet van een
vrijwilliger dient altijd bij een professional te liggen).
Door recente ingrepen in de financiering van de organisatie van Alifa moet gevreesd worden dat verdere
afslankingen niet meer tot de mogelijkheden behoren.
Overdracht van kennis, kunde en ervaring aan (nog niet bekende) derden zal ongetwijfeld leiden tot
schade aan de veelal goed functionerende, uitgebreide sociale infrastructuur.
Wij merken op dat Alifa veelal in een vertrouwensrelatie met haar cliënten werkt.
De opbouw van een dergelijke band vraagt om een langdurige relatie en een zorgvuldige manier van
werken, die niet past in een projectmatige omgeving met tevoren bepaalde begin- en eindpunten en een
bijbehorend tijdelijk (flexibel) budget.
De Seniorenraad is van mening dat tot op heden weinig goede voorbeelden bekend zijn van
marktwerking in de non-profitsector. De ervaringen leren dat vooraf gemaakte prestatieafspraken met
een partij die bewezen heeft terzake deskundig te zijn betere resultaten oplevert.
Alifa heeft recentelijk o.a. aan de Seniorenraad Enschede voorgesteld om gezamenlijk met meerdere
partners op korte termijn na te denken over de te bereiken en te verantwoorden inrichting van de
Enschedese samenleving met betrekking tot seniorenparticipatie en ouderenzorg en -welzijn in tijden van
financiële krapte.
Bij dezen brengen wij dit voorstel graag aan u over en adviseren u een dergelijke “brainstorm” te
organiseren.
Enige “Feiten en Cijfers”
Ruim 26 % (= ca. 42.000) van het aantal van inwoners van Enschede is ouder dan 55 jaar. Door
vergrijzing en ontgroening zal het percentage oplopen tot ca. 33% in 2020 en ca. 36% in 2030.
Van de groep oudere inwoners zijn er ca. 25.000 niet (meer) actief in een betaalde baan.
Van de groep oudere inwoners behoren er ruim 30.000 tot de groep vitale senioren.
De gemiddelde inkomenspositie van senioren in Enschede is laag t.o.v. vergelijkbare steden in
Nederland.
Enige cijfers (CBS-2011, Enschede =100, de tussen haakjes genoemde cijfers zijn de procentuele
afwijkingen t.o.v. Enschede. + betekent meer, - betekent minder.
inkomens x 1.000)
Leeftijd
Enschede
Arnhem
55-65
65-75
32,8(+5,46) 31,3(+0,46) 33,9(+9,00)
22,7(+8,09) 21,4(+1,90) 23,3(+10,9)
31,1
21,0
Almelo
Groningen
Tilburg
Amsterdam
33,1(+6,43)
21,4(+1,90)
34,0(+9,32)
24,7(+17,6)
3
> 75
18,9
21,2(+12,1) 18,7(-1,06) 19,8(+4,76)
18,7(-1,06)
20,4(+7,94)
Bovengenoemde cijfers tonen aan dat met maatregelen die de inkomenspositie van ouderen raken in
Enschede met uiterste terughoudendheid moet worden omgegaan.
De arbeidsmarkt positie van senioren (55-65 jaar) is slecht, het perspectief op betaald werk gering.
Veel oudere inwoners zijn tijdens hun werkzame leven uitgegaan van vroegpensioen op of rond hun
60ste levensjaar, veel oudere inwoners zijn uitgegaan van een AOW-leeftijd van 65, veel oudere
inwoners zijn uitgegaan van een totaal van pensioen en aanvullend pensioen van 70% van het laatst
genoten inkomen, (bij een 40 jarig arbeidsverleden).
Lange tijd was een jaarlijkse indexering van pensioenuitkeringen onomstreden.
De huidige generatie “jonge senioren” heeft al deze verworvenheden al “ingeleverd”.
Grofweg de helft van het aantal senioren in Enschede is actief als vrijwilliger. Ca. 60% hiervan is
vrijwilliger buiten het georganiseerde verband van een vereniging, een maatschappelijke- of
levensbeschouwelijke organisatie. (mantelzorgers behoren o.a. tot deze groep)
Intrekken verordening Seniorenraad
In uw brief van 17 september jl. , uw kenmerk 1400231471 presenteert u het voorstel tot opheffing van
de Seniorenraad als bezuinigingsvoorstel zonder verdere inhoudelijke overwegingen.
In ons advies van 16 januari 2013 n.a.v. het Visiedocument instellen WMO-raad gaven wij aan dat:
− wij van mening zijn dat de niet Wmo-gerelateerde advisering over onderwerpen als werk, inkomen,
cultuur, vrijwilligerswerk, infrastructuur, veiligheid, emancipatie en integratie (van o.a. allochtone
senioren en roze senioren) in de toekomst een nog prominentere plaats zal innemen in het werk van
de Seniorenraad.
− maar liefst 75 % van de senioren in Enschede (>30.000) “gelukkig niet in aanmerking komt voor
maatschappelijke ondersteuning binnen de Wmo-prestatievelden”
− integraal ouderenbeleid is voor deze groep onmisbaar. Juist om ervoor te zorgen dat zij zolang
mogelijk zelfstandig kunnen blijven leven en wonen.
− de groep 55+ op veel terreinen een belangrijke bijdrage levert aan de samenleving (zilveren kracht).
Het benutten van hun expertise is voor de nabije toekomst onontkoombaar.
Advisering over de inzet van deze expertise t.b.v. een pro-actief en preventief gericht beleid kan
onnodige druk op Wmo-middelen voorkomen.
Het kabinet benadrukt recentelijk nog eens de noodzaak van vrijwilligersinzet om de zorg betaalbaar te
houden.
Als gevolg van de bezuinigingen zullen er veel zorgtaken niet meer door professionals worden
uitgevoerd. Veel wegbezuinigde taken, die wel degelijk uitgevoerd moeten worden, zullen dan door
vrijwilligers moeten gebeuren.
Nu al zijn veel van die vrijwilligers senioren.
Becijferd is, dat er in de komende tijd vele duizenden nieuwe vrijwilligers geworven dienen te worden om
deze noodzakelijke taken uit te kunnen voeren.
En actieve ouderen kunnen daaraan een belangrijke bijdrage leveren ten gunste van de kwetsbare
groepen en de samenleving als geheel.
- het voortbestaan van de Seniorenraad is ook gewenst omdat het integrale ouderenbeleid veel meer
omvat dan de kwetsbare ouderen in het kader van de Wmo.
Illustratief voor het brede terrein zijn de adviezen die wij o.a. uitbrachten over: mantelzorg, de kadernota
2013-2016, werk, armoede, vrijwilligerswerk en activiteiten op het terrein van emancipatie van
minderheidsgroepen, arbeidsmarktparticipatie en cultuurparticipatie
Inmiddels is gebleken dat bovengenoemde argumentatie volledig bewaarheid is, en nog steeds volop
actueel.
4
Daarnaast willen wij niet onvermeld laten dat de Seniorenraad beschikt over een breed netwerk dat vele
goede contacten heeft opgeleverd met o.a. ouderenbonden, allochtone ouderenorganisatie,
seniorenraden in Twente, in Osnabrück en in Münster, welzijns- en zorgorganisaties, werkgevers- en
werknemersorganisaties, kennisinstellingen en bijvoorbeeld de “huiskamers in de buurt”.
De samenwerking met de Wmo-raad is tot op heden uitstekend verlopen wat wederzijds heeft
bijgedragen tot waardevolle aanvullingen op de uitgebrachte adviezen.
Binnen de Seniorenraad is kennis aanwezig over vele onderwerpen die voor een goed integraal
ouderenbeleid van belang zijn, zoals op het terrein van de arbeidsmarkt en op het gebied van
pensioenen.
De leden van de Seniorenraad zien het inhoud geven aan een integraal ouderenbeleid in de gemeente
Enschede middels een adequate advisering en het agenderen van relevante onderwerpen als een zeer
belangrijke voorziening en taakstelling.
De in dit advies gepresenteerde feiten en cijfers en tonen zondermeer aan dat de noodzaak daartoe de
komende jaren voortdurend zal toenemen.
Indien de financiële positie van de gemeente het voortbestaan van de Seniorenraad onmogelijk maakt,
zijn de leden van de Seniorenraad bereid in overleg met u naar oplossingen daarvoor te zoeken.
Uiteraard zijn wij gaarne bereid dit advies nader toe te lichten en te bespreken.
Met vriendelijke groet,
Namens de Seniorenraad
Han Hannink
Waarnemend voorzitter.
cc. leden van de Gemeenteraad van Enschede.
5

Download Report