Schrijf maar eens als je durft

Doelgericht Schrijven
voor eenieder die moet schrijven voor een ander
Samenstelling
Alard Govers
Voorwoord
Schrijf maar eens als je durft !
2
2
Het belang van communicatieve schrijfvaardigheid
3
Doel en doelgroep van de cursus Doelgericht Schrijven
4
Doel cursus Doelgericht Schrijven: verbeteren van schriftelijke
uitdrukkingsvaardigheid
Doelgroep cursus Doelgericht Schrijven
4
5
Opzet en inhoud van de cursus
Cursusonderdelen
Inhoud reader Doelgericht Schrijven
6
6
6
Cursusinformatie Doelgericht Schrijven
Voorwoord
Schrijf maar eens als je durft !
Met ‘de bal is rond’ behoort ‘wie schrijft die blijft’ ongetwijfeld tot de toptien van te
veel gebruikte clichés met een bijzonder hoog ik-weet-hoe-het-moet-gehalte.
Vroeger vormde het geschreven woord - samen met het gesproken woord - het
communicatiemiddel bij uitstek. Informatie moest bijna per definitie met de pen of
met de oude, rammelende Remmington overgedragen worden.
Inmiddels zijn er pessimisten die beweren dat het te lezen woord nagenoeg ten
dode opgeschreven is. De stormachtige opgang van de audiovisuele communicatie
zou hieraan debet zijn. De bal is nog steeds rond, maar schrijven zou al lang geen
onbetwist blijven meer zijn...
Helaas voor u! Ondanks audio, video en multimedia moet er gelukkig nog steeds
ontzettend veel geschreven worden. Al herkent men ook hier in de beperking nog
steeds de meester! Een contradictio...pardon, een tegenspraak? Allesbehalve!
Gedurende (beroeps)opleiding en uw huidige of toekomstige beroepsuitoefening zal
het geschreven woord een belangrijk instrument blijven. Denk maar eens aan de
scripties, brieven, verslagen, beleidsnotities, bewonersbrieven, rapporten,
leermaterialen, persberichten en artikelen die u allemaal nog moet schrijven!
Tegenwoordig geldt echter nog meer dan voorheen, dat in de beperking van het
schrijven de ware meester wordt herkend. Want hoeveel men ook schrijft, de
meeste lezers uit uw doelgroep hebben óf niet veel tijd, óf niet veel lust om lastig te
worden gevallen met een onaantrekkelijke, onbegrijpelijke woordendiarree.
Bovendien is de kwaliteit van de audiovisuele communicatie dusdanig gestegen dat
aantrekkelijke, en begrijpelijk geformuleerde teksten er meer toe doen dan ooit.
Om er een schrijfobstipatie aan over te houden!
Niet weinigen hadden daar al last van. Meestal onterecht, want schrijfangst vormt
niet alleen voor de schrijver een belemmering, maar vooral ook voor de lezer. Een
spontaan geschreven tekst met grammaticale en stilistische fouten leest lekkerder
weg, dan een krampachtig staaltje van grammatica-dressuur.
Creatief, aantrekkelijk en begrijpelijk schrijven kan men leren. Daarvoor is deze
cursus bedoeld.
Schrijfangst overwinnen kan men alleen door te schrijven. Ook daarvoor is deze
cursus bedoeld.
Alard Govers
2
Cursusinformatie Doelgericht Schrijven
Het belang van communicatieve schrijfvaardigheid
“Wie schrijft, die blijft’. We halen dit gevleugelde gezegde nog maar eens een keer
aan, want ook in uw instelling is al heel wat afgeschreven en zal in de toekomst nog
heel wat afgeschreven worden.
Het geschreven woord blijft voor veel professionals binnen organisaties een
onmisbaar instrument in hun beroepshandelen.
Eén voorbeeld: veel professionals in de gezondheidszorg, de samenlevingsopbouw,
de maatschappelijke dienstverlening, de zorgsector of in het onderwijs doen
onderzoek. Zij doen dit met de bedoeling om de uitkomsten te publiceren. In bijna
alle gevallen beogen deze onderzoekers iets speciaals met hun onderzoek. Bijna
alle onderzoek leidt tot een boodschap of heeft in elk geval tot doel om te
informeren, aan te tonen, te motiveren, te stimuleren, te mobiliseren of over te
halen. En dat betekent ontegenzeglijk dat deze boodschap gecommuniceerd moet
worden: naar bewoners, bezoekers, gebruikers, overheden, beleidsmakers,
instellingen, werkgeversorganisaties, enz. En niet in de laatste plaats naar de
lokale, regionale of landelijke media.
Schrijven voor verschillende publieksgroepen (goede lezers, slechte lezers,
deskundigen, onwetenden, allochtonen, autochtonen, politici, leidinggevenden,
mannen, vrouwen, jongeren, ouderen, enz.) vereist al heel veel van de schrijver:
‘housers’ benader je nu eenmaal anders dan hun ouders (...).
Maar als ook de doelstellingen van het geschreven woord nog eens verschillen
(informatief, instructief, bewijzend/aantonend, wetenschappelijk verantwoord,
persuasief/uitnodigend/overhalend), dan wordt van de professional iets gevraagd
dat eerst aangeleerd moet worden: het vermogen om zich schriftelijk adequaat uit
te drukken, tegenover verschillende doelgroepen en met verschillende doeleinden.
3
Cursusinformatie Doelgericht Schrijven
Doel en doelgroep van de cursus Doelgericht Schrijven
Doel cursus Doelgericht Schrijven: verbeteren van schriftelijke
uitdrukkingsvaardigheid
Doel van de cursus is om de schrijfvaardigheid te verbeteren. Het accent in de
cursus op het (verbeteren van het) communicatieve gehalte van teksten: hoe
bereik ik mijn doel bij mijn doelgroep. Een redelijke kennis van de spelling en de
grammaticaregels wordt bij de deelnemers aanwezig geacht.
In de cursus Doelgericht Schrijven staan de volgende drie onderdelen centraal:
creatief schrijven, begrijpelijk schrijven en geloofwaardig schrijven. Deze zullen in
de praktijk geoefend worden door het schrijven van een aantal speciale genres, die
in de dagelijkse praktijk regelmatig kunnen voorkomen zoals een verslag, een
persbericht, een brief en een artikel.
Schrijfvaardigheid heeft in dit verband betrekking op:

de durf om datgene wat men wil uitdrukken toe te vertrouwen aan papier of
beeldscherm.
De schrijfangst, waarvan vele niet-schrijvers last hebben, moet worden
overwonnen. Indien men durft te schrijven, beantwoordt de geschreven tekst
natuurlijk nog niet per definitie aan eisen die eraan gesteld worden. Maar de
basis van schrijfvaardigheid is niet zozeer de vaardigheid om grammaticaal en
stilistisch correct te schrijven, maar het vermogen om gedachten, ideeën en
gebeurtenissen op papier tot uitdrukking te brengen. De vaardigheden van
gestructureerd, creatief en doelgericht schrijven zijn in belangrijke mate aan te
leren.

het vermogen om doelgericht en doelgroepgericht te schrijven. Geschreven
teksten kunnen verschillende doelen hebben. Zo kan een tekst een instructief
doel hebben: bijvoorbeeld de lezer de werking van een videorecorder
uitleggen. Een tekst kan ook een persuasief doel hebben: de lezer moet
worden overgehaald tot iets, bijvoorbeeld een gift voor een goed doel.
En het zal duidelijk zijn dat een politieverordening aan andere eisen moet
voldoen.
Al of niet afhankelijk van het doel, zijn teksten meestal ook gericht op speciale
publieksgroepen. In een instructieve tekst, waarin op wetenschappelijk
verantwoorde wijze verslag wordt gedaan van een opzienbarende ontdekking
in de genetica, kan men zich meer te buiten gaan aan vakjargon dan in de
eerder genoemde handleiding voor de videorecorder. En werkende jongeren
spreek je nu eenmaal anders aan, dan de leden van de plaatselijke
Rotaryclub.
Belangrijke aandachtspunten bij het schrijven van al deze teksttypen blijven altijd:
creativiteit en aantrekkelijkheid, begrijpelijkheid en geloofwaardigheid.
Het onderdeel creatief schrijven legt de basis voor een effectieve aanpak van
schrijfopdrachten. Aan de hand van de stappen van het creatieve schrijfproces leert
4
Cursusinformatie Doelgericht Schrijven
de cursist technieken om een schrijftaak actief aan te pakken. Niet langer wachten
op inspiratie maar meteen de dop van de pen of de vingers op de toetsen!
Veel aandacht zullen we ook besteden aan schrijfstrategieën en de voorbereiding
voor het schrijven van een tekst. We zullen uitgebreid stilstaan bij het analyseren
van het doel en het publiek. Dit zijn immers de voorwaarden voor het schrijven van
een effectieve tekst. De dimensies van begrijpelijk schrijven geven vervolgens de
handvatten om de tekst beter af te stemmen op de lezer.
De cursus biedt de mogelijkheid om de kennis toe te passen op het persbericht, het
nieuwsbericht, de gewone brief en het artikel. De cursist leert de eisen kennen
waaraan deze genres moeten voldoen.
Doelgroep cursus Doelgericht Schrijven
De cursus Doelgericht Schrijven is bedoeld voor functionarissen die vanuit hun
functie schriftelijk moeten communiceren met zowel de binnen- als de buitenwacht.
Kortom, functionarissen die belast zijn met de interne- en/of externe communicatie,
van wat voor aard ook.
Het kan daarbij gaan om het schrijven van brieven naar relaties, gebruikers of
bewoners. Of om het schrijven van interne rapporten en nota’s, persberichten,
lesmaterialen, instructies, enz. enz.
De cursus, de reader en het les- en oefenmateriaal zijn afgestemd op
(aankomende) functionarissen die werkzaam zijn in de diverse sectoren van de
dienstverlenende sector:
 overheden
 gezondheidszorg
 onderwijs
 maatschappelijke dienstverlening
 zorgsector
 samenlevingsopbouw
 overige dienstverlenende bedrijven en instellingen
De reader, het verwante lesmateriaal en de oefenstof kunnen in geval van een
(groeps)cursus/praktijklessen desgewenst aangepast worden aan de aard van de te
communiceren teksten of de specifieke wensen van de afzonderlijke deelnemer(s)
of cursusgroep.
5
Cursusinformatie Doelgericht Schrijven
Opzet en inhoud van de cursus
Cursusonderdelen
In de cursus Doelgericht Schrijven staan de volgende zaken centraal:
 creatief en doelgericht schrijven;
 begrijpelijk, geloofwaardig en correct schrijven,
 het schrijven van een aantal speciale genres: een verslag, een persbericht, een
brief en een artikel.
Inhoud reader Doelgericht Schrijven
Creativiteit
Wat is creativiteit en wat is creatief schrijven; de vijf fasen van het creatieve
schrijfproces.
Voorbereiding van de schrijfopdracht
Na een korte introductie behandelen we de voorbereiding van een schrijfopdracht:
de doelgroep, het opsporen en verzamelen van informatie en het maken van een
bouwplan.
Schrijven en herschrijven
In dit hoofdstuk worden de volgende onderwerpen behandeld: creativiteit en
technieken; schrijfstrategieën en begrijpelijk, geloofwaardig en correct schrijven.
Hierbij staat de structuur van teksten centraal. De reader gaat onder andere in op
het schrijven van inleidingen. Een tweede dimensie is eenvoudig - lezersgericht schrijven. Verder: aantrekkelijk en beknopt schrijven. Vervolgens tips om
geloofwaardig te schrijven, met extra aandacht voor correct formuleren. Tenslotte
komen een aantal ‘lastige taalkwesties’ aan de orde.
Journalistiek en het schrijven van persberichten
In de latere beroepsuitoefening kunnen we veel te maken krijgen met de
schrijvende pers: als woordvoerder, voorlichter, publicist of informerend, wervend,
belangenbehartigend.
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op vragen als: wat is journalistiek en welke vormen
van journalistiek kunnen we onderscheiden? Wat is een persbericht? Wanneer, hoe
en aan wie verzend je het? Hoe vergroot je de kans op plaatsing? Wat doet de
journalist met een persbericht? Gebruik van embargo? Hoe ziet de voorbereiding
eruit en aan welke eisen moet het persbericht voldoen?
Schrijven van artikelen en nieuwsberichten
Wanneer en hoe schrijf je artikelen en nieuwsberichten? Aan welke eisen moeten
ze voldoen ? Welke verschillen zijn er tussen artikelen in de vakpers en de
consumentenpers? De voorbereiding van een artikel. Wanneer en hoe schrijf je
nieuwsberichten en aan welke eisen moeten ze voldoen?
6
Cursusinformatie Doelgericht Schrijven
Vormgeven en afwerken van teksten
In dit hoofdstuk wordt aandacht besteed aan: de indeling van hoofdstukken, de aard
van zogenaamde kop- en staartstukken, de hiërarchie van koppen en de opmaak
van teksten.
-----------------------------
Govers Tekst & Communicatie
Alard Govers
Ringbaan Noord 232
5046 AC Tilburg
Telefoon 06-28258956
Email: [email protected]
World Wide Web: http://gtenc.alardgovers.nl/
7

Download Report