Ouderbrief 3 maart 2014 • 22e jaargang Hervormd Lyceum Zuid Amsterdam Hervormd Lyceum Zuid Brahmsstraat 7 1077 HE Amsterdam tel020 662 7983 fax020 679 •7146 1• Ouderbrief maart 2014 • 22e jaargang • no.3 Inhoud Geachte ouder(s), 1 Voorwoord 3 - Cultureel Kerstcafé 2013 - Verslag Uitwisseling HLZ in Münster 4 - Uitwisseling Schiller gymnasium Münster in Amsterdam - Verrijkingslessen 5 Een internationaal erkend diploma Frans op het HLZ 6 Taaltuin moderne vreemde talen 7 Wereldwijd eten 8 Grenzeloos lekker 10 - De grote Bosatlas op het HLZ - Bèta op het HLZ 13 Van presentatie naar performance: profielwerkstukken op het HLZ 14 De LOB-stageweek in 5V en 4H 15 Keuzebegeleiding 3e klassen 16 Profielen informatieavond gymnasium en atheneum 3e klassen 18 Bijdrage COR: ouderavond Blowen & alcohol 19 Belangrijke data 20 Galerie Waarnemend rector Kees Laan In uw handen houdt u de derde ouderbrief van dit schooljaar. Dit betekent dat we al weer meer dan de helft van het schooljaar achter ons hebben gelaten. Vanuit de ouderraad kregen we een jaar geleden het verzoek in de ouderbrief niet alleen aandacht te schenken aan de leuke en speciale dingen die we op het HLZ doen, maar ook regelmatig wat “serieuzere” onderwerpen te plaatsen. Dat verzoek hebben we uiteraard ter harte genomen. In deze ouderbrief ziet u de resultaten. Het serieuze werk van een school is natuurlijk het lesgeven aan uw kind. Wij vinden dat zo normaal dat we daar niet vaak over vertellen. Gemakkelijker is het te schrijven over het Cultureel Kerstcafé of de Uitwisseling met het Schiller Gymnasium uit Münster. Het lesgeven is en blijft echter onze belangrijkste bezigheid. In mijn nieuwjaarstoespraak besprak ik de diversiteit van onze leerlingen. In een klas zitten bij ons gemiddeld iets meer jongens dan meisjes. Uiteraard verschilt het niveau van de kinderen in een klas. Ook in een, wat wij noemen, homogene klas. Hiermee bedoelen we bijvoorbeeld een tweede klas HAVO. Daarnaast verschilt de leerstijl van de meeste kinderen en is ook de sociale achtergrond anders. Er zijn natuurlijk nog wel meer verschillen aan te wijzen. Een speerpunt van onze school is: recht doen aan verschillen. Wij vinden dat alle leerlingen zo veel mogelijk tot hun recht moeten komen. Dat is lastig en vraagt veel van de docent. Een aantal docenten voelde de behoefte hierin ondersteuning te krijgen. In december is een groep docenten gestart met een training gericht op het lesgeven aan een gevarieerde groep leerlingen. In mei staan zoals altijd de eindexamens gepland. Voor de leerlingen uit de examenklassen, maar zeker ook voor hun ouders, is dat een spannende tijd. De strengere regels om te slagen zijn nu voor het tweede jaar van kracht. Dit betekent dat de nadruk op het Centraal Examen is toegenomen. Het gemiddelde van de cijfers behaald op het Centraal Examen moet minimaal 5,5 zijn. Daarnaast is de nadruk op de kernvakken Nederlands, Engels en wiskunde toegenomen. Bij deze drie vakken mag als eindcijfer één keer een vijf behaald zijn. Gelukkig heeft de minister afgezien van het laten meetellen van het cijfer van de rekentoets. Deze toets moet wel gemaakt worden, maar het resultaat telt niet •2• Hervormd Lyceum Zuid mee in de slaag- zakregeling. Wij doen er alles aan goede resultaten voor het eindexamen te krijgen. Op het vwo waren de resultaten met name vorig jaar teleurstellend. Over onze inzet voor een goed resultaat op het vwo hebben de ouders van de leerlingen uit V6 reeds een bericht gekregen. De resultaten op het havo zijn de laatste jaren goed en dat verwachten we dit jaar ook weer. Onze havo-afdeling kreeg zelfs een 9,5 in de Dronkers-lijst die gepubliceerd is in De Volkskrant. Daar zijn we bijzonder trots op. Als ouder kunt u natuurlijk ook bijdragen aan een optimaal resultaat. Of uw kind in klas 1 of 6 zit, u kunt er altijd op toezien dat uw kind aandacht besteedt aan het huiswerk. Voor de verwerking van de stof en het kunnen volgen van de volgende les is dit van groot belang. Samen staan we sterk. Voor het begrijpend lezen en de algemene ontwikkeling is het van belang dat uw kind zo veel mogelijk leest. Het zou mooi zijn als regelmatig een krant gelezen wordt. Dit komt in ieder geval de resultaten bij de talen ten goede. Het lukt dan vaak veel beter teksten te begrijpen. Toch doen we naast de “gewone” lessen nog steeds veel. Ongeveer een jaar geleden zijn we gestart met de eerste groep leerlingen die een certificate Cambridge English wilden behalen. Door 18 leerlingen werd een poging gewaagd dit certificate te behalen. 17 leerlingen zijn in december geslaagd voor het examen. In februari starten we met een nieuwe groep van 22 leerlingen. Direct na de kerstvakantie is een groep van 8 leerlingen gestart met DELF. DELF (Diplôme d’Etudes en Langue Française) is een officieel diploma van het Franse ministerie van Onderwijs, dat onbeperkt geldig is en internationaal erkend. Ook kunnen we ons nu Bètapartner school noemen. Binnen het overleg van de Bètapartners wisselen de scholen informatie uit over het Bèta-onderwijs op hun school. Over het DELF en de Bètapartners leest u meer in deze ouderbrief. Ook dit schooljaar steunen we een goed doel. Dit jaar is dat de Voedselbank. Na de acties rondom het Cultureel Kerstcafé konden we € 5000,- overmaken. Hartelijk dank daarvoor. Voor alle zaken die dit jaar nog staan te gebeuren verwijs ik u naar het overzicht met belangrijke data aan het eind van deze ouderbrief. U allen een mooie lente wensend, namens alle medewerkers, de heer Kees Laan, waarnemend rector Hervormd Lyceum Zuid i •3• CULTUREEL KERSTCAFÉ 2013 i VERSLAG UITWISSELING HLZ IN MÜNSTER Op woensdag 11 december gingen wij met de bus naar Münster voor de uitwisseling. We werden in de school ontvangen en gingen toen samen met de Duitse leerlingen een wandeling door de binnenstad maken. We gingen naar de Dom en kregen allerlei toeristische plaatsen te zien. We hadden veel vrije tijd en konden toen met onze correspondent de stad verkennen en naar de kerstmarkten gaan. De volgende dag volgden we ook lessen. Aangezien de school daar om 7.45 uur begint, was het best wel even wennen. Die middag gingen we met de hele groep naar het stadsmuseum. ’s Avonds had iedereen zijn eigen programma met zijn correspondent, je ging bijvoorbeeld gezellig bowlen met iedereen. Vrijdag hadden we veel vrije tijd. ’s Avonds aten we met z’n allen in een restaurant en namen we afscheid van de Duitse leerlingen, in april komen ze naar Amsterdam. Het waren drie leerzame, maar ook gezellige dagen in Münster! Demi Deegen, leerling V5B ondial ng di us e de heer Eric Veeger, docent muziek en coördinator Mondiale Bewustwording Bew Op een nader te bepalen schooldag in maart of april zal er nog een inzamelactie voor de Voedselbank Amsterdam komen. Wij vertrouwen erop dat leerlingen uit alle jaarlagen mee zullen doen. Zij krijgen tijdens de mentorles informatie over nut en werkwijze van de voedselbank. De leerlingen krijgen van tevoren een boodschappenlijst mee met artikelen die klanten van de Voedselbank goed kunnen gebruiken. Op school staan die dag in elk lokaal kratten van de Voedselbank klaar waarin zij hun meegenomen artikelen kunnen deponeren. Deze worden nog dezelfde dag door medewerkers van de Voedselbank opgehaald. Van harte aanbevolen! M € 5000,- voor Voedselbank Amsterdam! De opbrengst van het Cultureel Kerstcafé 2013 was € 4423,-. Verdere opbrengsten: - spaarpot van mevrouw Bitter € 322,27 - kerstviering € 139,25 - extra donatie € 115,48 Wij danken leerlingen, ouders en personeel voor hun geweldige inzet! Wilt u nog nagenieten of heeft u het CKC gemist? Kijk dan op onze website bij het tabblad ‘Film’. t w or Hervormd Lyceum Zuid •4• i UITWISSELING SCHILLER GYMNASIUM MÜNSTER IN AMSTERDAM Over een aantal weken is het weer zo ver! Vanaf woensdag 2 april zal de uitwisseling met het Schiller Gymnasium in Amsterdam op het HLZ plaatsvinden! Waren de leerlingen van V4/V5 met het vak Duits in december nog te gast bij de gastgezinnen in Münster, van 2 t/m 4 april zullen zij nu als gastgezinnen optreden voor de scholieren uit Münster… Op woensdag komen de gasten aan, waarna ze door V4/V5 worden opgehaald om kennis te maken met onze school en het gastgezin. De gasten gaan deelnemen aan een aantal lessen op donderdag, waarna een gezamenlijk bezoek aan Artis op het programma staat. Op vrijdag gaan de leerlingen van V4/V5 met Duits met een eigen programma aan de slag om de gasten een zo leuk en leerzaam mogelijke tijd in Amsterdam te geven. Onze V4/V5-leerlingen verbeteren hun Duits en de Duitse gasten leren Nederlands. Zoals ieder jaar belooft deze uitwisseling weer een fijn evenement te worden waarbij onze jongens en meiden boeiende vriendschappen aanknopen en van hun gasten leren! mevrouw drs. Caroline Bitter, docent Duits i Verrijkingsles Chinees. Verrijkingsles Chinees. VERRIJKINGSLESSEN Chinees Ik doe de verrijking Chinees 2 en het is superleuk en ik ben er ook heel goed in! In de toekomst wordt Chinees ook een wereldtaal omdat China zo’n groot land is. Het is dus heel handig om Chinees te leren. Tijdens de lessen leren we niet alleen hoe we de karakters schrijven maar ook hoe je ze uitspreekt. Elke keer als we de les beginnen hebben we onze eigen groet en die groet doen we ook aan het eind van de les. Heel soms komt er iemand uit China in de les en dan mogen we allemaal vragen stellen! Dat is altijd superleuk, informatief en gezellig. Brandy Mihaly, leerling uit B1C Schaken Mijn eerste verrijkingsles was schaken Ik had schaken gekozen, omdat ik op schaken zat maar bijna alles ben vergeten. Door de verrijkingsles schaken weet ik weer wat wel en niet mag en heb nog wat tips meegekregen. Dax ten Voorde, leerling uit B1C Hervormd Lyceum Zuid •5• Mondiale Bewuswording Mijn tweede verrijkingsles was een verplichte les die erg leuk bleek te zijn: “Mondiale Bewustwording”. In de les worden er punten besproken die nu is het nieuws zijn. En je wordt je ervan bewust dat we het hier erg goed hebben en dat dat niet overal in de wereld zo gaat. Dax ten Voorde, leerling uit B1C Latijn Nu we alweer bij de tweede periode van de verrijkingslessen aangekomen zijn wil ik even terugblikken op mijn eerste verrijkingslessen. Toen volgde ik namelijk Latijn. Latijn is officieel een dode taal, maar het Italiaans lijkt er nog heel erg op. Tijdens Latijn hebben we veel woorden vertaald en zijn we er achter gekomen dat veel woorden nog lijken op de woorden die we vandaag de dag nog gebruiken. Ook hebben we ons verdiept in de mythologie, met wonderlijke verhalen over de goden. Oppergod Jupiter, die bijzonder veel vrouwen had en met zijn kinderen een heel voetbalelftal kan vullen. De goden gaven niet echt het goede voorbeeld. Als laatste hebben we ook een film bekeken over een verhaal uit de mythologie. Die film was erg leuk en heel leerzaam. Latijn is een erg mooie taal. Sara Groenewoud, leerling uit B1D i Verrijkingsles Latijn. EEN INTERNATIONAAL ERKEND DIPLOMA FRANS OP HET HLZ Op 9 januari is een nieuw extra lesprogramma voor Frans begonnen op het HLZ. In dit programma worden leerlingen begeleid naar het examen voor een internationaal erkend diploma Frans, het DELF. Het DELF (Diplôme d’Etudes en Langue Française) is een officieel diploma van het Franse ministerie van Onderwijs, dat onbeperkt geldig is en internationaal erkend. Het DELF bestaat uit vier niveaus, die overeenkomen met de eerste vier niveaus van het Europees Referentiekader van de Raad van Europa, A1, A2, B1, B2. De cursus ter voorbereiding op de DELF examens is bedoeld voor HAVO-, VWO- en gymnasiumleerlingen die hun Franse taal- en cultuurkennis verder willen verrijken. Acht gemotiveerde leerlingen zijn geselecteerd om deel te nemen en het examen te doen op niveau B1. Elke donderdagmiddag het 8ste en 9de uur werkt deze groep aan de voorbereiding op het examen op 10 juni. Met het behalen van het diploma hebben deze leerlingen een bewijs van hun Franse taalniveau op basis van het Europees Referentiekader en een pré op hun schoolcv. mevrouw drs. Emmanuelle Clavreuil, docent Frans Veel plezier en succes toegewenst aan onze DELFisten! Hervormd Lyceum Zuid •6• i TAALTUIN MODERNE VREEMDE TALEN Van dinsdag 20 t/m vrijdag 23 mei a.s. krijgen alle derde klassers een praktische toets voor de moderne vreemde talen. Tijdens een lesuur worden telkens alle leerlingen van een klas door een viertal lokalen gesluisd. Elk lokaal is anders ingericht, als politiebureau, reisbureau, artsenpraktijk, hotel, restaurant o.i.d. In elk lokaal is een viertal politieagenten, artsen, receptionisten e.d. met wie de leerlingen een gesprekje moeten voeren. De gesprekspartners zijn veelal native speakers. Voordat de leerlingen het lokaal binnen gaan, krijgen ze een spreekkaart waarin de aanwijzingen staan voor het gesprekje dat ze moeten gaan voeren. In de maanden voor de taaltuin worden de leerlingen tijdens de les uiteraard grondig getraind. Ze leren wat basisidioom, maar leren vooral hoe ze zaken anders kunnen zeggen als ze bepaalde woorden niet kennen (compensatiestrategie). Voor de leerlingen is de taaltuin een spannende gebeurtenis. Maar bijna altijd is het een geweldige ervaring als ze merken dat ze zich in een authentieke situatie met een “echte” native speaker in het Frans, Duits, Engels of Spaans kunnen redden. Op de camping. Vooraf in de spanning, nog even wat woordjes doornemen. r oo v iets u? Bij de dokter. Dinsdag 20 mei:Taaltuin Duits Woensdag 21 mei:Taaltuin Engels Donderdag 22 mei:Taaltuin Frans Vrijdag 23 mei:Taaltuin Spaans Mocht u in staat zijn en het leuk vinden als gesprekspartner mee te helpen aan een taaltuin, stuurt u dan s.v.p. een mailtje aan Caroline Bitter: [email protected] mevrouw drs. Caroline Bitter, docent Duits en coördinator Taaltuinen Hervormd Lyceum Zuid i •7• WERELDWIJD ETEN Zoals u elders in deze Ouderbrief kunt lezen hadden de tweede klassen een prachtig vakoverstijgend project met een afsluitende wedstrijd in de Kookfabriek. Gerechten van over de hele wereld werden bereid en geserveerd. Het is goed om u te realiseren dat er intussen met geld van onze goede-doelen-acties mensen in Amsterdam ondersteund worden die afhankelijk zijn van de Voedselbank en in Kenia leerlingen leren hoe ze hun eten kunnen bereiden in zonneovens! Dat is dus met recht Grenzeloos Lekker! Afgelopen maand kreeg ik een enthousiaste e-mail uit Kenia. Onze contactpersoon daar, Didacus, vertelde dat ons zonneovenproject de grens over is gegaan. Met die grens bedoelde hij de grens van de provincie Busia; hij geeft nu ook les in de provincie Kisii, zo’n tweehonderd kilometer verderop. Hij heeft in Busia docenten geleerd hoe ze het lesmateriaal over zonneovens kunnen gebruiken in hun lessen. In de afgelopen jaren hebben een paar duizend kinderen geleerd hoe ze een zonneoven moeten maken en gebruiken. Didacus gebruikt de zonneoven meerdere keren per week om er zelf zijn eten op te bereiden en test steeds nieuwe modellen om zo effectief mogelijk gebruik te kunnen maken van het zonlicht. Zoals u elders in deze ouderbrief heeft kunnen lezen hebben we voor de Voedselbank dit jaar € 5000 opgehaald. Door de opbrengst van de kaartverkoop voor het TaLente(n)Festival op 8 mei hopen wij ook nog een mooi bedrag naar Kenia te kunnen sturen. Twee jeugdleiders luisteren goed naar het lesmateriaal dat hoort bij het project zonneoven. Poging om de zonneoven van de website van Marco na te maken. de heer drs. Marco Dorstijn, afdelingsleider havo en coördinator Goede Doelen Dear Marco, Today I compared different solar ovens some of whose photos I send to you. • The solar cooker with a wider bottom surface to sit on and which is parabolic gives the best of results compared to the one with a smaller one irrespective of shape whether round, square or rectangle. • • • Smaller bottom to sit on Wider bottom to sit on Here, I take that the red lines represent the outline of the solar cooking box Cooking vessels painted black both inside and out give better results than those painted only on the outside. Cooking vessels Not painted on the outside with black cannot cook even if painted black on the inside. The tighter the lid on the cooking vessel the more it retains heat and the better the results. Nb: When I paint the cooking vessel black on the inside, I only use it for experiment and normally I only boil water not food. Food cooked on paint is harmful to health. My idea is that there can be ways of manufacturing black cooking vessels with their covers without using paint if this project is successful. Twee dozen zijn klaar en staan te wachten op de zon. Voor verschillende ontwerpen van zonneovens zie: http://solarcooking.wikia.com/wiki/CooKit Hervormd Lyceum Zuid •8• i GRENZELOOS LEKKER Leerlingen uit klas 2 hebben de afgelopen maanden bij de vakken tekenen, techna, biologie en aardrijkskunde (samen) gewerkt aan het project Grenzeloos Lekker. Door te zoeken naar recepten, deze te bereiden, te proeven en te presenteren, leren leerlingen koken en alles wat daarbij komt kijken. Door zich te verdiepen in de herkomst van producten en de culturele achtergronden van verschillende keukens leren leerlingen andere eetgewoonten en smaken kennen. Daarnaast doen zij met hun groepje onderzoek naar godsdienst, cultuur, landbouw en bevolking van het land van herkomst van het door hen gekozen recept. Bij techna en tekenen hielden leerlingen zich bezig met de totale presentatie van het recept. Bij aardrijkskunde werd gekeken naar de achtergronden van de migratie naar Nederland en werd ingezoomd op de bewoners van AmsterPrijs voor beste presentati e: groepje van Phoebe, Willemijn, Elfi en dam, een stad met 176 verschillende nationaliteiten. LeerLois. lingen maakten een poster over de herkomst van ons eten. Bij biologie, de motor van het project, werd duidelijk aan welke noodzakelijke voedingsstoffen een gezonde maaltijd moet voldoen. Hoe bereken je het aantal calorieën? Hoeveel suiker zit er in frisdrank? Wat gebeurt er als je lichaam teveel koolhydraten en vetten binnen krijgt? Wat is nou zoet, zuur, bitter of zout, waar liggen de smaakcentra op de tong? Ter afsluiting van het project vond een kookwedstrijd plaats op donderdag 16 januari in de Kookfabriek. Het was een spannende wedstrijd. Leerlingen deden enorm hun best en kunnen trots zijn op zichzelf. De jury kreeg de moeilijke opdracht om uit al die heerlijke gerechten en mooie presentaties een winnaar te kiezen. Prijs voor beste presentati e: groepje van Phoebe, Willemijn, Elfi en Lois. DE WINNAARS • De prijs voor ‘overall’ de beste smaak, aankleding, presentatie en samenwerking ging naar: Yasmine, Lotte, Fay en Sterre uit H2D. Zij vergastten de jury op een schitterende presentatie, een mooie aankleding en een goede samenwerking en lekkere satéstokjes uit Maleisië. •De prijs voor beste smaak ging naar: Alexander, Julian, Max en Diederick uit V2B. Zij overtuigden de jury o.a. vanwege de versheid van alle producten waarmee hun gerechten waren bereid. Niet kant en klaar uit een pak uit de supermarkt, maar alles ter plekke zelf bereid. Dat maakte dat de smaak van hun Häh- Hervormd Lyceum Zuid •9• nchen mit Zwiebel, Sahne und Spätzle uit Duitsland als overtuigende winnaar uit de bus kwam. • De prijs voor beste presentatie en samenwerking ging naar: Phoebe, Willemijn, Elfi en Lois uit V2B. De jury was zeer onder de indruk van de ter plaatse gekalligrafeerde Japanse tekens op het tafellaken. Daarnaast was de jury zeer ingenomen over de goede verdeling van de taken over alle groepsleden. Over de smaak van hun sushi met zeewier en satéstokjes uit Japan had de jury ook geen klachten. • Richter, Guillian en Marc uit H2D kregen de aanmoedigingsprijs. Hun hele traject werd gekenmerkt door pech. De jury heeft respect voor de wijze waarop deze jongens toch volhardend aan het project zijn blijven werken. Omdat het de jury zo moeilijk is gemaakt, wil zij toch ook een paar eervolle vermeldingen noemen. In willekeurige volgorde: • H2E: Melse, Alicia, Julia en Selina (China: Won Ton soep) • V2C: Rachel, Thomas, Benjamin, Lucas en Yago (Marokko: Taktouka Salade) • H2F: Brendan, Fiep, Alexander en Vita (Zuid-Korea: tonijn met een korst van sesam) Zij hebben lang meegestreden om de prijzen. Namens de organisatie van de kookwedstrijd, mevrouw Cora Blom, afdelingsleider brugklassen en V2, docent Engels Sterre en Fay uit het groepj e winnaars overall, 1e prijs: Yasmine, Lotte, Fay en Ste rre. Winnaars overall, 1e prijs: Yasmine, Lotte, Fay en Sterre. Hervormd Lyceum Zuid • 10 • i DE GROTE BOSATLAS OP HET HLZ In de bovenbouw van VWO en HAVO is de Grote Bosatlas 53e/54e druk een voorgeschreven leermiddel voor leerlingen die aardrijkskunde hebben gekozen. In de lessen aardrijkskunde wordt de Grote Bosatlas(GB) intensief gebruikt en voor het maken van huiswerkopdrachten is de GB onmisbaar. De leerlingen van V4, V5 en H4 nemen hun eigen GB mee bij toetsen op school. Voor de eindexamenleerlingen van V6 en H5 liggen deze atlassen klaar bij het schoolexamen (SE) en tijdens het centraal examen(CE). Het blijkt dat niet alle leerlingen die aardrijkskunde volgen thuis kunnen beschikken over de juiste druk van de GB. Het oefenen van atlas- en kaartvaardigheden is echter essentieel om goed te presteren bij het vak aardrijkskunde. De aardrijkskundedocenten doen daarom een verzoek om de GB aan te schaffen als uw kind aardrijkskunde volgt in de bovenbouw. De GB is daarnaast een fantastische uitgave voor iedereen thuis. In heldere kaarten wordt de samenhang tussen ruimtelijk gebonden verschijnselen in beeld gebracht, waarbij het wisselen van schaalniveau nieuwe feiten en nieuwe verbanden onthult. Dit is in essentie waar het bij het prachtige vak aardrijkskunde over gaat. Bijgaand voorbeeld over duurzame energie toont aan dat aardrijkskunde op de middelbare school veel verder gaat dan topografie: kaarten vormen een krachtig communicatiemiddel voor het leggen van (ruimtelijke) verbanden. En dat is nou net wat we onze leerlingen graag meegeven voor de rest van hun leven… de heer drs. Anton Kanneworff en de heer drs. Oene Bouma, docenten aardrijkskunde i BÈTA OP HET HLZ Dit jaar is het HLZ een Bètapartnerschool geworden. Het Hervormd Lyceum Zuid is daarmee onderdeel geworden van het netwerk Bètapartners. Dit is het netwerk van de vier hoger onderwijs (HO)instellingen VU, UvA, HvA en Inholland en 33 scholen voor Voortgezet Onderwijs (VO) in de provincie Noord-Holland en Flevoland, het Gooi en in en om Amsterdam. Deze scholen en instellingen hebben de handen ineen geslagen om de keuze van HAVO en VWO leerlingen voor een bèta/technische studie aantrekkelijker te maken en het onderwijs in deze vakken te verbeteren. Enthousiasme, kennisdeling, kennisontwikkeling en innovatie zijn daarbij de steekwoorden. 1. De derde klas doet forensisch DNA onderMaandelijks is er een bijeenkomst op een van de deelnezoek. Hervormd Lyceum Zuid mende scholen of instellingen. Tijdens de bijeenkomsten worden lesideeën, projecten en kennis uitgewisseld. Wij, Rotger Rippl en Bregje van den Berg, zijn de coördinatoren op het Hervormd Lyceum Zuid binnen dit netwerk. Wij hebben als doel gesteld Bèta (meer) op de kaart te zetten binnen school, waardoor leerlingen ervaren dat Bèta uitdagend, nuttig en hopelijk een serieuze studiemogelijkheid is. Naast de reguliere lessen waarin de basis wordt gelegd voor de vakken, hebben wij een aantal activiteiten opgezet en is een aantal nog in ontwikkeling. • 11 • 2. De derde klas maakt indigo op de UvA. De derde klassen hebben de Universiteit van Amsterdam bezocht, daar hebben zij een activiteit uitgevoerd. Zij konden kiezen uit een van de verschillende activiteiten: de leerling kon ervoor kiezen om indigo te maken (indigo is de blauwe kleurstof in spijkerstof), om sportprestaties te meten of om een forensisch DNA-onderzoek uit te voeren. Voor de VWO-leerlingen was er voorafgaand aan dit practicum een hoorcollege georganiseerd en een korte studievoorlichting. Er is ook een aantal Bèta-activiteiten op school georganiseerd voor de derde klassen. Leidse studenten zijn op school gekomen om diverse experimenten uit te voeren bij lage temperaturen. Deze lage temperatuur werd vaak bereikt door gebruik te maken van vloeibare stikstof. De studenten hebben de leerlingen laten zien dat een (flink gekoelde) banaan kan worden gebruikt om een spijker in een houtje te slaan. Leerlingen uit de derde klas hebben in ‘Het Reizend Plane3. DNA geïsoleerd in de tarium’ de sterrenhemel kunnen bewonderen op school rde klas. en tegelijkertijd kregen zij een college verzorgd door Stefan, een student met een bachelor in sterrenkunde. Verder hebben de leerlingen uit de derde klas DNA uit hun eigen wangen geïsoleerd; dit ging mee naar huis in een hangertje aan een ketting. En dan zijn er de olympiades. Een olympiade is een internationale wedstrijd met nationale voorrondes. Deze olympiade bestaat in eerste instantie uit een voorronde op school waarbij er een toets wordt gemaakt. Uit dat resultaat blijkt of de leerling verder mag naar de tweede ronde en van daaruit blijkt of internationale deelname tot de mogelijkheden behoort. Waar deze internationale ronde wordt gehouden is afhankelijk van de olympiade. Voor alle leerjaren, behalve de examenklassen, was er de mogelijkheid deel te nemen aan de wiskunde olympiade op 30 januari 2014. De examenkandidaten en de voor-examenleerlingen op 4. DN A practicum in V6, Isa belle en Mila. het VWO met een N-profiel konden deelnemen aan de Hervormd Lyceum Zuid • 12 • 5. DNA practicum in V6 . natuurkunde, scheikunde en/of biologie olympiade. Naast de uitdaging van deelname aan een (inter)nationale wedstrijd, is het een goede voorbereiding voor het Centraal Examen. Het HLZ heeft er dit jaar voor gekozen dat de examenkandidaten verplicht aan een van de olympiades voor de exacte vakken deelnemen. Het blijkt dat de leerlingen deze uitdaging de moeite waard vinden: een groot aantal leerlingen heeft er voor gekozen om aan meer dan één olympiade deel te nemen en V5 was met vier kandidaten vertegenwoordigd. Naast deze theorietoets hebben de leerlingen uit V6 met biologie in hun pakket het DNA-practicum ‘een vouwtje verkeerd’ uitgevoerd. Hierbij werden zij geholpen door (andere) Leidse studenten. De leerlingen hebben zelf probes aangebracht op menselijke cellen. Deze probes lichten onder een speciale microscoop op waardoor delen van de cel en soms zelfs de celdeling goed waarneembaar waren. Het was de bedoeling leerlingen inzicht te laten krijgen op het effect van een mutatie in het DNA. Hierdoor vouwen eiwitten niet meer gewoon en vertonen daardoor andere of geen activiteit meer en kunnen daarmee ziektes als kanker veroorzaken. Verder zijn dit jaar leerlingen uit V5 met biologie in hun pakket naar Texel gegaan voor het eigen onderzoek. 6. Sterren kijken op he t HLZ. Wij blijven op zoek naar mogelijkheden om leerlingen meer te laten zien op het gebied van Bèta dan alleen de schoolse zaken. Zodat de leerlingen herkennen waar de verschillende vakken nodig of nuttig voor zijn en om het enthousiasme in de jonge onderzoekers aan te wakkeren. Wij verwachten dit jaar nog een aantal activiteiten te ondernemen of te ontwikkelen om volgend schooljaar mee aan de slag te gaan. Wij zullen u daarover in een volgende ouderbrief over informeren. de heer drs. Rotger Rippl, docent biologie, ICT coördinator en Bètacoördinator mevrouw drs. Bregje van den Berg, docent scheikunde, coördinator begeleiding nieuwe docenten en Bètacoördinator 7. Allemaal een ketting met eigen DNA. Hervormd Lyceum Zuid i • 13 • VAN PRESENTATIE NAAR PERFORMANCE: PROFIELWERKSTUKKEN OP HET HLZ Op donderdagavond 30 januari jl. bruiste het HLZ: de examenleerlingen presenteerden hun profielwerkstukken voor een breed publiek. In achttien lokalen plus aula werden in totaal zo’n vijfenzeventig presentaties gehouden. Voor henzelf was dat bijzonder spannend want het was de kroon op een jaar lang werken aan een onderwerp dat relevant moest zijn voor het gekozen profiel. Tijdens dat jaar hebben ze geleerd dat het afbakenen van hun onderwerp een van de lastigste delen is in het hele proces; met een goed afgebakende hoofdvraag en een strak onderzoeksplan blijkt Tofe, Bas en Bob tijdens de goedbeer echter heel veel mogelijk te zijn. Hoe indrukwekkend is het zochte presentatie van hun werkstuk voor onze leerlingen om te ontdekken dat ze een reële bijdrage getiteld ‘Wat doet gamen met je kunnen leveren aan belangrijke maatschappelijke vraagstukken! hersenen? Bij het maken van de profielwerkstukken hebben velen gelukkig het experiment, de enquête en/of literatuuronderzoek niet geschuwd. Hierbij werden zinvolle bruggen geslagen tussen theoretische achtergronden, idealen over een betere wereld, maatschappelijke relevantie èn praktische haalbaarheid. Bij de presentatie van hun werkstuk was het de uitdaging voor deze leerlingen om in slechts tien minuten spreektijd een bondige samenvatting te geven van het verloop van hun onderzoek. Om aansluitend de vragen van het publiek daarover adequaat te beantwoorden. Het publiek bestond uit leerlingen uit de voorexamenklassen, uit geïnteresseerde, trotse ouders en uit een aantal docenten, waarvan twee de presentatie beoordeelden. Tezamen met het door de eigen begeleider beoordeelde voortraject en met het door een vakdocent inhoudelijk beoordeelde profielwerkstuk levert dit uiteindelijk een eindcijfer voor het profielwerkstuk dat op het diploma zal worden vermeld. Ook komt het terug in het combinatiecijfer dat samen met de zeven of acht examenvakken bepaalt of een leerling zakt of slaagt. Enkele onderwerpen: Operatie Barbarossa en de val van Hitler, Hoe maak je van een nachtclub een economisch succes, De invloed van fotografie op het impressionisme, Een succesvol bedrijf runnen in crisistijd, Optimaal rendement in de zonnecel, Het effect van slaaptekort op de mens. In de aula werd als afsluiting de wervelende WasteFashion show neergezet door Kim Heinrich en Maren Fluri (beiden V6): een unieke, creatieve reactie op de waan van de dag die ons door de gevestigde modewereld vaak wordt opgedrongen. Zes schitterende, zelfontworpen en vervaardigde creaties (fashion) op basis van wegwerpmateriaal als vuilniszakken, oude telefoonboeken en bubbeltjesplastic, met flair gedragen over de met vuilnisbakken (waste) gemarkeerde catwalk door zes magnifieke modellen. Dit was een waardig slot van een spannende avond. Er wordt nog lang over nagepraat: dit smaakt naar meer! de heer drs. Oene Bouma, docent aardrijkskunde en lid van de Commissie Profielwerkstukken Line up van vijf van de zes modellen bij de indrukwekkende Waste Fashion show. Hervormd Lyceum Zuid • 14 • i DE LOB-STAGEWEEK IN V5 EN H4 MAANDAG 23 JUNI T/M VRIJDAG 27 JUNI 2014 Vanuit de visie dat het voor de jeugd zinnig is te ondervinden dat elke soort van arbeid er toe doet, of die nu een hoge of lage status heeft, startte zo’n vijfentwintig jaar geleden, op initiatief van enkele vooruitstrevende docenten, het project Arbeid Ervaringsleren (AEL). Enkele jaren geleden is dit omgedoopt in LOB, loopbaanoriëntatie en -begeleiding: een herkenbare vlag op een eigentijds project, verankerd in de Vernieuwde Tweede Fase van het middelbaar onderwijs. De loopbaanoriëntatie en -begeleiding is een logisch onderdeel in het proces van studie- en beroepskeuzebegeleiding dat in de derde klas is begonnen. Deze LOB-stage of “snuffelstage” is zo beschouwd en in het beste geval een oriëntatie op een toekomstig beroep en ligt in het verlengde van de profielkeuze en interesse van de leerling. Tijdens de voorbereidingen, gedurende de stage zelf en bij het nawerk vervult de mentor een belangrijke rol als stimulator en adviseur, die het proces bewaakt en waar nodig sturend optreedt. Daarnaast willen wij het mes ook nog aan een andere kant laten snijden: een koppeling tussen de stage en de start van het profielwerkstuk. Gedurende de stage verzamelen de leerlingen belangrijke gegevens die op een later tijdstip in het profielwerkstuk verwerkt kunnen worden. Met het vizier op hun eigen toekomst zullen de V5- en H4-leerlingen in de week van 23 juni tot en met 27 juni aanstaande hun LOB-stage verrichten. Eerst schrijven zij aan de hand van een model een sollicitatiebrief en voeren ze een sollicitatiegesprek. Daarna ervaren ze wat werken in een bedrijf of instelling is. Begeleid door een contactpersoon ter plaatse lopen ze een volledige werkweek mee. Voorgaande jaren liepen leerlingen stage bij onder andere het OLVG, het AMC, het Meertens Instituut, Amnesty International, de Rijksacademie voor beeldende kunst, diverse onderwijsinstellingen, een dierenarts en De Volkskrant. Belangrijk onderdeel van de LOB-stage is het stageverslag, waarin een beschrijving van het bedrijf en de afdeling, een logboek, een interview en een conclusie opgenomen zijn – voor de realisering waarvan leerlingen reeds gedurende hun stage tijd vrij mogen maken. Een van de hoogtepunten van de LOB-stageweek, voor leerling, bedrijf of instelling en docent, is het docentenbezoek. Voor het aantal bezoeken per docent hanteren we de vuistregel: per wekelijks lesuur wordt er één bezoekje afgelegd. De contactpersonen ter plekke zijn altijd heel goed te spreken over onze leerlingen: ze zijn initiatiefrijk, vlotlerend, zorgvuldig, enthousiast. Hadden we het niet gedacht! Een kleine greep uit de ervaring van leerlingen uit voorgaande jaren: “Ik heb heel leuke dagen gehad, ontzettend veel gedaan en geleerd.” “Verder heb ik, en dat was het belangrijkste, geleerd dat er echt iets moet gebeuren in de wereld, want er gebeuren dingen die echt niet kunnen.” (Amnesty International.) Of: “Ik heb stage gelopen op een speciale school voor basisonderwijs. Het klikte met de leerkrachten en de kinderen waren lief en spontaan. Ik heb met de kinderen van alles gedaan: gezongen, gelezen en ik ben met hen naar het zwembad geweest. Het leerzaamst was te ervaren hoe het is om mee te draaien in een organisatie zoals een school.” Namens de mentoren van V5 en H4, de heer drs. M.K. Achterberg, afdelingsleider V5 de heer drs. M. Dorstijn, afdelingsleider H4 LOB Hervormd Lyceum Zuid i • 15 • KEUZEBEGELEIDING 3E KLASSEN In dit schooljaar staan de leerlingen van de derde klassen voor een belangrijke beslissing. Zij moeten een profiel kiezen in de Tweede Fase van HAVO/VWO. Om de leerlingen goed op deze keuze voor te bereiden hebben de mentoren en de decanen in de maanden januari, februari en maart aandacht besteed aan de keuzebegeleiding. Bij de lessen keuzebegeleiding wordt gebruik gemaakt van keuzeweb, dat een onderdeel is van http://hlz.dedecaan.net. Bij keuzebegeleiding komen de factoren aan de orde die een rol spelen in het keuzeproces zoals capaciteiten, interesses en voorkeuren van de leerlingen. De mogelijkheden die op onze school geboden worden om een profiel te kiezen en de toelatingseisen voor het vervolgonderwijs in het hoger onderwijs komen ook aan bod. De docenten 3e klas geven informatie over de inhoud en de vaardigheden van hun vak in de bovenbouw. De procedure die tot de definitieve profielkeuze moet leiden ziet er als volgt uit: • 3 t/m 7 maart: de leerlingen van de 3e klas kiezen een voorlopig profiel. Dat gebeurt op de computer, in school, met het programma ‘profileer’. • 10 t/m 14 maart: tijdens de rapportvergaderingen van de 3e klas wordt de voorlopige profielkeuze besproken. De vakdocenten reflecteren op de profielkeuze van de leerlingen en op de keuze voor het eigen vak. • 11 april: school verstuurt het schoolloopbaanadvies(SLA) aan de ouders/verzorgers van de derde klas leerlingen. In het SLA staat het advies van de school over de profielkeuze. • 14 april t/m half mei: het eventueel bijstellen van voorlopige profielkeuzes als wensen van leerlingen verschillen van het advies van de school. Ouders en leerlingen praten met de mentor hierover. • 19 t/m 23 mei: definitieve profielkeuze. De leerlingen kiezen hun definitieve profiel met behulp van ‘profileer’. In de periode daarna bevestigen de ouders de definitieve profielkeuze van hun kinderen door het ondertekenen van een brief, waarin de gekozen vakken vermeld staan. de heer drs. Anton Kanneworff en mevrouw Hetty van Weerdenburg, decanen HLZ 2e fase profielen Hervormd Lyceum Zuid • 16 • i PROFIELEN INFORMATIEAVOND GYMNASIUM EN ATHENEUM 3E KLASSEN Op woensdag 12 februari vond de informatieavond voor ouders en leerlingen plaats over de profielkeuze. Op dit moment zijn de leerlingen bezig in de mentorles om zich te oriënteren op hun profielkeuze. Dit doen ze aan de hand van een website en enkele gastlessen van de decaan. De meeste leerlingen zijn helemaal nog niet bezig met het kiezen van een beroep en de nadruk ligt daarom ook op de vraag welke interesses een leerling heeft en welke sectoren (bv handel, administratie, talen en cultuur) zijn of haar belangstelling heeft. In week 11 vindt de rapportbespreking van de gymnasium en atheneum 3 klassen plaats en enkele weken daarna krijgt u per post het studieloopbaanadvies (SLA) toegezonden van uw kind. Dit SLA is een advies van de school aan u en uw kind wat betreft zijn of haar niveau en profielkeuze. Dit advies is gebaseerd op de cijferlijst, de inzet en werkhouding van uw kind en van het advies van de vakdocenten. De vraag die zij zich stellen is “kan deze leerling mijn vak in de bovenbouw aan zodat hij/zij het HLZ met een diploma verlaat?” Uiteraard zijn leerlingen en ouders soms teleurgesteld in het gegeven advies en dat is begrijpelijk wanneer blijkt dat een bepaald profiel niet binnen de mogelijkheden ligt. Wij adviseren een leerling altijd om een profiel te kiezen dat hij/zij leuk vindt, maar ook om een profiel te kiezen dat haalbaar is en waar hij/zij niet in latere jaren vast gaat lopen. In de praktijk blijkt dat het erg lastig is om in latere jaren van vak of profiel te wisselen. Een wisseling houdt vaak een roosterverslechtering in (meer tussenuren), maar een leerling begint ook met een achterstand en zal veel tijd moeten steken in een inhaalprogramma. Nu een goede keuze maken is dus voor alle partijen van belang. Uiteraard is er gelegenheid om met de mentor overleg te hebben over het studieloopbaanadvies tijdens de oudergesprekken in april. Het SLA is echter voor de meeste leerlingen een bevestiging van hun capaciteiten en profielkeuze, terwijl andere leerlingen het zien als een eye-opener en alles uit de kast halen om toch aan de eisen van het door hun geliefde profiel te voldoen. En enkele leerlingen zullen zich ook realiseren dat hun profielkeuze niet haalbaar is en besluiten, in overleg met de decaan, om van profiel te wisselen. Halverwege mei zal uw kind dan een definitie profielkeuze maken. In de wegwijzer vindt u op pagina 33 en 34 de overgangsnomen van V3 naar V4. Hieronder een schema met de vier profielen en de verplichte profielvakken op het VWO en een schema met de te kiezen keuze-examenvakken. Hervormd Lyceum Zuid • 17 • Voor vragen over de profielkeuze kunt u zich wenden tot de decaan dhr. drs. A. Kanneworff ([email protected]) Ik wens u en uw kind veel succes met het kiezen van zijn/haar profiel. mevrouw drs. L. Koning, afdelingsleider V3/V4 De vier profielen met de verplichte profielvakken op het VWO Profiel Verplichte Profielvakken C&M Keuze Profielvakken aardrijkskunde economie filosofie tekenen/kb Duits Frans Latijn Spaans E&M N&G N&T geschiedenis wiskunde A/B wiskunde A/B wiskunde C/A/B geschiedenis biologie economie scheikunde wiskunde B natuurkunde scheikunde biologie aardrijkskunde aardrijkskunde Duits natuurkunde Frans Spaans M&O Er moet één keuze profielvak gekozen worden, behalve bij C&M, daar kies je één vak van de bovenste twee keuze profielvakken en één uit de onderste zes keuze profielvakken. Bij N&T is er geen keuzemogelijkheid binnen het profiel. Mogelijke aanvullingen met profielvakken Het vrije deel dient te worden gevuld met één keuze-examenvak uit onderstaand schema. Dit kan geen vak zijn dat al in het profiel gekozen is. C&M E&M N&G N&T tekenen/kb filosofie Duits Frans Spaans Latijn aardrijkskunde economie M&O biologie tekenen/kb filosofie Duits Frans Spaans Latijn aardrijkskunde M&O natuurkunde biologie tekenen/kb filosofie Duits Frans Spaans Latijn aardrijkskunde economie natuurkunde geschiedenis M&O tekenen/kb filosofie Duits Frans Spaans Latijn aardrijkskunde economie geschiedenis M&O Hervormd Lyceum Zuid DEEL OUDERRAAD HERVORMD LYCEUM ZUID • 18 • i OUDERAVOND BLOWEN & ALCOHOL Voor in de Agenda 25 maart 2014 – aanvang 20:00 uur Naast informatie over de gevaren van alcohol en drugs willen veel ouders vooral weten: hoe pak ik dat nu thuis aan met mijn kind? Hoe stel ik grenzen en voorkom ik conflicten? Juist voor dit soort vragen organiseren wij samen met DNL-theatercollectief en de GGD Amsterdam een ouderavond over Blowen en Alcohol. In twee workshops worden herkenbare dilemma’s en mogelijke conflicten in de opvoeding nagespeeld door 2 professionele acteurs. De situaties die we laten zien gaan over de verschillende manieren om het gesprek over alcoholgebruik en blowen aan te gaan met je kind, en hoe je grenzen kunt stellen. De aanwezige ouders kunnen suggesties en tips geven, die direct door de acteurs direct worden “terug” gespeeld. Een programma met veel vaart en humor waarin ouders kunnen meedenken, meepraten en meelachen! Enkele reacties op eerdere voorstellingen. G. Vermeulen (ouderraad Fons Vitae Lyceum, Amsterdam) “Jullie bijdrage was een zeer waardevolle, haast onmisbare aanvulling op de presentatie voor de pauze. Het theater brengt de dilemma’s heel dicht bij wat ouders voelen en meemaken. Dus leerzaam, want dicht bij de ervaring en het gedrag van ouders. En verder ook de nodige humor. Ik vind het persoonlijk fantastisch hoe jullie spelen, en die ouder of leerling verbeelden. En, wat ik echt een extra positieve verrassing vond, is om jullie persoonlijke betrokkenheid bij en opvattingen over het onderwerp laten zien.” Reactie ouders “Het ging echt over de praktijk en is daardoor herkenbaar.” “Toegankelijk, leuk dat het interactief is.” “”Erg humoristisch. - goed theaterspel!” “De interactie vond ik zeer positief. Hieruit blijkt dat de meeste ouders voor dezelfde dilemma’s staan.” STAAT UW E-MAIL GOED IN MAGISTER? Een steeds groter deel van de communicatie van het HLZ met ouders gaat via de email. Dat betreft uitnodigingen voor de thema avond, voor 10 minuten-gesprekken en andere zaken aangaande uw kind. Daartoe wordt uw e-mailadres gebruikt dat u zelf in magister heeft ingevoerd. Houdt u zelf bij of uw e-mail up to date is? Misschien sowieso goed om even te checken: log in op www.hlz.nl en kijk bij magister of de daar ingevoerde gegevens correct zijn. Bij voorbaat dank! Hervormd Lyceum Zuid i V E R A N T W O O R D I N G als niets over een afbeelding staat vermeld is de maker onbekend o m s l a g f o t o ’ s Claire Jonkman p1 foto Volkert Keijsper p3 grafic Volkert Keijsper p3 foto Caroline Bitter p6 foto’s Caroline Bitter p7 foto’s Janiek Dam p 8 & 9 f o t o ’ s C o r a B l o m p10tm12 foto’s 1&2.Jan Visser 3.Bram Westgeest G3A 4&5.Rutger Rombeek 6.Remon Klik 7.Bregje van den Berg p13 foto’s Oene Bouma p 2 0 f o t o ’s Vo l kert Keijsper eindredactie & v o r m g e v i n g Vo l k e r t K e i j s p e r • 19 • BELANGRIJKE DATA wk10 ma 4 mrt Schoolfeest vr 7 mrt Uitreiking Cambridge Certificaten, Aula, 16.00 tot 18.00 uur wk11 ma10 mrt t/m vr 21 mrt Aanmelden nieuwe brugklassers 15.00-16.30 uur wo 12 mrt Proeflesmiddag voor aankomende brugklassers do 13 mrt t/m vr 21 mrt SE 3 wk12 wo 19 mrt Gemeenteraadsverkiezingen do 20 mrt t/m vr 21 mrt Afname rekentoets H4 en V5 wk13 ma 24 mrt t/m ma 31 mrtToetsperiode 3 H4/V4 en V5 di 25 mrt Ouderavond: Blowen & Alcohol, 20.00 uur, Aula wo 26 mrt Afname rekentoets H5 en V6 vr 28 mrt Aanvragen herkansing SE 3 wk14 di 1 apr Ouderspreekavonden alle leerlagen wo 2 apr t/m vr 4 apr Uitwisseling Münster do 3 apr - Herkansing SE 3 - Rozentuinfestival,Theater Bellevue 18.00-22.00 uur vr 4 apr - Hockeykampioenschappen klas 2 en hoger hele dag - Examenfeest wk15 ma 7 apr Aanvragen herkansing TP 3 di 8 apr - Ouderspreekavond alle leerlagen (reserve) - Laatste verrijkingsles module 3 do 10 apr Uitreiking voorlopige SE lijst vr 11 apr en za 12 apr Examentrainingen wk16 ma 14 apr Uitreiking DI 200 formulieren di 15 apr DI 200 formulieren retour wo 16 apr Uitreiking akkoordverklaringen do 17 apr Akkoordverklaringen retour vr 18 apr Goede vrijdag (studiemiddag, leerlingen vrij) wk17 ma 21 apr t/m ma 5 mei MEIVAKANTIE wk18di 6 mei Start verrijkingslessen module 4 do 8 mei Finale Talentenfestival, Aula, 19.00 uur wk20 ma 12 mei t/m di 27 mei CSE 1e tijdvak di 13 mei Voorlichtingsavond studiereizen H4 en V5, Aula wo 14 mei Ouder-chatavond Hervormd Lyceum Zuid • 20 • Galerie Hier treft u een selectie aan van praktijkwerk dat bij het vak tekenen is gemaakt. Wilt u meer zien? Dat kan! Bezoek onze website: http://tekenen.hlz.nl/welkom.html > praktijkwerk of www.hlz.nl > leerlingen > vakken en hun site > tekenen > praktijkwerk Impressionistische boom, januari 2014, Catoo Lammerts, H2F. Poster, mei 2013, Emily Herzstein, G3A. Chemie van de ziel, Centraal Praktisch Eindexamen tekenen, april 2013, Jolijn de Ridder, V6. Brahmsstraat 7, 1077 HE, Amsterdam tel.: 020 662 7983, e-mail: [email protected] De digitale versie van de Ouderbrief kunt u vinden op onze website www.hlz.nl
© Copyright 2024 ExpyDoc
