48e Duurzame ontmanteling pleziervaartuigen jaargang - september 2014 - nummer 5 Reprocover heeft wereldprimeur met thermoharders Kom naar Recycling 2014! Dolphin Metal Separation volledig in het nieuw 01_Cover.indd 1 26-08-14 08:50 Schroot of ... WWW.JANSENGROUP.COM Jansen Recycling adv Sept_02.indd 1 07-08-14 13:56 Directie Egbert van Hes, algemeen directeur Bouke Hoving, financieel directeur Gerbert Tiecken, uitgeefdirecteur Uitgever: Cobie te Nijenhuis Recycling www.recyclingmagazine.nl benelux Recycling Magazine Benelux verschijnt acht keer per jaar en is een uitgave van Eisma Industrialmedia Informaticaweg 3 7007 CP Doetinchem magazine Salesmanager: Cobie te Nijenhuis Redactie: Henk Meinen, hoofdredacteur Postbus 361, 7000 AJ Doetinchem www.mrb-uitgevers.nl tel.: +31 (0)314 38 40 61 e-mail: [email protected] fax: +31 (0)314 38 44 04 Jolanda Visser-Hein, redactie-assistente/redacteur Vormgeving: ZeeDesign, Witmarsum Redactiecommissie: Hans Koning (FNOI),Hans Brak (VHT), Manfred Beck, Nanne Fioole (Westwoude Holding) Goitzen Meindertsma Vaste medewerkers: Jan Oonk (metalen), mr. drs. W. van Eijk (Recht en Regel) Advertenties: Fred Balduk Tel: +31 (0)88 29 44 741 Mobiel: +31 (0)631 76 88 29 e-mail: [email protected] Lida Meyers Tel: +31 (0)88 29 44 738 Mobiel +31 (0) 642 75 95 22 e-mail: [email protected] Traffic: Tel. +31 (0) 517 53 16 72 / Fax +31 (0) 517 53 18 10 E-mail: [email protected] Marketing: Imke Hammerman Tel. +31 (0) 88 294 4760 E-mail: [email protected] Abonnementen: Abonneeservice Eisma Businessmedia Postbus 2238 5600 CE Eindhoven Tel: +31 (0) 88 226 6648 E-mail: [email protected] Abonnementsprijs 2014: Voor de Benelux: k 169,-- (excl. 6% btw). Overig buitenland: op aanvraag. Losse nummers: k 15 (excl. 6% btw) Er geldt een opzegtermijn van een maand voor het einde van de lopende abonnementsperiode. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Uitsluitend schriftelijke opzeggingen worden geaccepteerd. Leveringsvoorwaarden; zie www.eismamediagroep.nl Bankrelatie Voor Nederland: Friesland Bank Rek.nr. 29.80.05.298 Voor België: Postcheque Brussel 000-0007463-91 Druk: Scholma Druk BV, Bedum © Eisma Industrialmedia BV Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand, of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen of beslissingen die zijn gebaseerd op bedoelde informatie. Gebruikers van deze uitgave wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken om informatie te controleren. ISSN:0921-9773 www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 03_inhoud.indd 3 inhoud 25 Papiermachine Parenco Hoe lang is het geleden dat er in Nederland een nieuwe papiermachine werd opgestart dan wel herstart? Sommigen spreken in dat kader over meerdere decennia geleden. Maar dat gaat nu zeer waarschijnlijk wel weer gebeuren en wel bij Parenco in Renkum. 26 Sloop for Farmers Meer dan vijftien jaar stond het leeg: het oude ABC-pand in Doetinchem. Het enorme pand bood soms nog onderdak aan zwervers en ook het dievengilde nam er wel eens een kijkje. En nu is dan de sloop van de het oude veevoederbedrijf in volle gang. 32 Mens & Bedrijf Vanlingen Vanlingen autorecycling behoort in België tot de grootste ondernemingen op zijn gebied. Daar hoort een historie bij sinds 1968, waarbij de ontwikkelingen verschuiven van: autokerkhof, autoafbraak naar autorecycling. Wie de baan van Eindhoven naar Hasselt volgt, komt als vanzelf in Helchteren bij Carlo Vanlingen n.v. terecht. en verder 04 Korte berichten 08Agenda 10 Jachten duurzaam ontmantelen 12 Inverko: van bezitter naar gebruiker 17 Recycling 2014 Gorinchem 18 Nieuwe Indaver vergister 21 Michelin: van oud naar nieuw 22 Thermoharders recyclen 29 Juridische specialisten op uw vakgebied 37 Samenwerking Galloo en Imog 38 Mens & bedrijf Dolphin 42 Inzameling draagbare batterijen - Duitse verpakkingsverordening op de schop 43 Preview 44 Vraag en aanbod biomassa bij elkaar brengen 45 Stiba lanceert promotiecampagne 46 Van der Reest reinigingsmachines 49 Column Ad Lansink/FHG-nieuws 50 Recht & Regel 52 Marktanalyse Schroot 53 Marktanalyse Non Ferro 54 Marktanalyse Oud Papier 55 Marktanalyse Textiel 58Gemeente ruimt lantaarnpalen met asbestvoet voorpagina One-Stop-Shop” voor slijtvaste produkten en services SSAB Swedish Steel BV IJzerwerf 3 6641 TK Beuningen T: +31 24 67 90 560 www.hardoxwearparts.com 3 26-08-14 16:23 korte berichten Van Werven gaat ook in Duitsland recyclen Van Werven en Bracke Umweltservice in het Duitse Essen gaan samen kunststoffen uit de Duitse markt recyclen. In eerste instantie gaat het om circa 10.000 ton per jaar. Bracke gebruikt de kennis van Van Werven bij de bewerking van het materiaal en Van Werven zorgt voor de afzet van de secundaire grondstof. Van Werven startte in 2006 met de recycling van post-consumermix kunststoffen en verwerkt nu meer dan 50.000 ton van dat materiaal per jaar. Hergebruik organische afvalstoffen in Oost-Nederland Bedrijven, universiteiten en overheid in Oost-Nederland stellen tot 2020 circa 200 miljoen euro beschikbaar voor de ontwikkeling van producten van afval uit landen tuinbouw en de voedingsmiddelenindustrie. De nieuwe producten zijn bestemd voor toepassing in de chemie, voedingsindustrie, energievoorziening en de farmacie. Een mooi initiatief gedragen door een sterke achterban. ReBlend: nieuw garen gesponnen van resttextiel Zeldzame metalen niet zeldzaam? Modeontwerpster Melanie Brown lanceerde onlangs onder het nieuwe label Bybrown, twee kledingstukken die volledig gemaakt zijn van nieuw garen gesponnen van resttextiel. De twee kledingstukken vormen de eerste protypes van het Nederlands upcycling-initiatief ReBlend. De Bybrown-collectie wil laten zien dat recyclet materiaal geen toevoeging nodig heeft en een volwaardige positie kan innemen binnen high end fashion. De vraag naar de meest zeldzame aardmetalen is de afgelopen tien jaar verdrievoudigd. Wereldwijd gaat er 3.000 tot 3.500 miljard euro om in deze markt, aldus NRC 28 juni/29 juni 2014. In hetzelfde, overigens zeer interessante, artikel wordt ook gesteld: ‘Zeldzame metalen of zeldzame aardmetalen zijn helemaal niet zeldzaam, want ze komen op vele plaatsen in de aardkorst voor. De zeldzaamheid schuilt hem in de gecompliceerde, zwaar vervuilende en dure winning.’ 4 04-07_kb.indd 4 www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 16:21 Spotlight on Gorinchem……. Gorinchem of zo u wilt Gorkum, is uit alle windrichtingen goed te bereiken. Dat kan niet moeilijk zijn. Velen van u zullen zeker naar Recycling 2014 in Gorinchem komen. Maar er zijn ook altijd nog professionele recyclers, die niet komen en dat is jammer. Want de recycling vakbeurs biedt veel, heel veel. Dat is ook de reden dat deze vakbeurs zo populair en zo succesvol is. De eerste editie in 2010 was al direct een schot in de roos en dat is de jaren daarna ook altijd zo gebleven. En dit jaar is dan het eerste lustrum, de vijfde editie van de vakbeurs Recycling. Het idee van deze vakbeurs kwam destijds – ere wie ere toekomt – in eerste instantie van Nanne Fioole. Wie kent hem niet? Nanne benaderde destijds ons, dat wil zeggen MRB Uitgevers de toenmalige eigenaar van Recycling Magazine Benelux. Wij waren meteen enthousiast en boden samen met Nanne het idee – natuurlijk met bepaalde voorwaarden – aan de Evenementenhal aan. Daar werd snel beslist en klaar was de deal. Heerlijk snel zaken doen en dan vlot aan de gang. Naar voren durven dus. Ik durf te stellen dat van een perfecte samenwerking sprake was en dat de driehoek Evenementenhal, Nanne Fioole (Westwoude Holding) en RMB de beurs binnen een paar maanden van de grond kreeg. Een niet meer weg te denken vakbeurs werd geboren. Natuurlijk een echte vakbeurs met alles er op en er aan, maar ook een trefpunt van talloze mensen in de recyclingbranche. Een jaarlijkse ontmoetingsplek van wat iemand laatst de ‘recyclingfamilie’ noemde. Vanzelfsprekend komt iedereen voor zijn eigen bedrijf, zijn eigen interesse. Maar er is ook een soort overkoepelend ‘wij-gevoel’ in de branche. Of wat ook wel eens wordt gezegd: het is een branche waarin je je thuis voelt en dan wil je er nooit meer weg, of je voelt je er niet thuis en dan ben je met twee weken weer vertrokken. En ook daar zit eerlijk gezegd wel wat in. Voelt iemand zich thuis in zeg maar de ‘recyclingcultuur,’ dan is er al heel snel dat verbindende gevoel. Dat geldt voor veel mensen werkzaam bij de recyclingbedrijven, bij de toeleveranciers, bij de brancheorganisaties et cetera en zelfs voor sommige redacteuren, uitgevers en mediaverkopers. Is de ‘click’ er dan kun en wil je ook helemaal niet meer wat anders. En in die sfeer is er elk jaar ‘Gorinchem’……. Mocht u er nog nooit zijn geweest, dan is het goedbedoelde advies: ga dit keer zeker wel! Wel met de waarschuwing, dat u dan waarschijnlijk wel elk jaar in september naar Gorinchem stuurt. Het risico van de hechte click is er zeker. De beursdata zijn: 23, 24 en 25 september, openingstijden 13.00 – 21.00 uur. Voor alle informatie en het actuele programma: www.evenmentenhal.nl Economie aanzwengelen……. Economie is kennelijk zo’n weinig concreet vak, dat iedereen er wel verstand van lijkt te hebben. Vooral als het om macro economische zaken gaat. Kijken we naar de laatste cijfers, dan zien we voorzichtige – maar ook weer haperende – economische groei in de meeste EU-landen. Daarbij is het toch wel verbazend, dat binnen de EU juist Engeland met het dure British Pound het recent opvallend goed doet. Aan de andere kant van de grote plas doet USofA het ook beter. Stelt zich de vraag: waarom? Zal best gecompliceerd zijn, maar opmerkelijk is in elk geval dat juist die twee veel geld in de economie hebben gepompt. Zou John Mayard Keynes dan toch gelijk hebben? Althans is er in zijn visie veel meer ruimte voor overheidsinvesteringen. Anticyclisch begroten dus in tijden als het minder gaat. U hoort mij niet pleiten voor ongeremde overheidsinvesteringen, maar met een dreigende deflatie op de loer en historisch lage rente is meer ruimte voor centrale investeringen zeker een optie. Geef de economie maar een extra zetje, naar voren durven. Kijk maar naar de UK en naar Amerika. Je moet de dingen niet te gecompliceerd maken, dat geldt ook voor voetbal. Onze Louis – prima coach, geen twijfel -schoot daarin bij het WK ook door. Waarom niet – en die mening hoor je wel meer – gewoon recht-toe-recht aan een vaste voorhoede met De Pay, Huntelaar, Robben. Links en rechts niet te houden snelheid en scorend vermogen en een absolute killer in het midden. Klaar ben je. Een gemiste kans op de titel. De bijna tot wetenschap verheven tactiek lijkt te belangrijk geworden en het notitieboek hoeft dan niet eens meer mee…..Naar voren dus, eigenlijk net als Keynes. Maar u hoeft het natuurlijk niet met mij eens te zijn…..Tot in Gorinchem of Gorkum! Naar voren durven! www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 04-07_kb.indd 5 Henk Meinen 5 26-08-14 16:21 korte berichten Grote capaciteit sloophout verkleinen met de Lindner Urraco 95 Containerleger voor truckverhuur Onlangs leverde Benelux-importeur Van der Spek Vianen een nieuwe Lindner Urraco 95 aan een bedrijf dat is gespecialiseerd in het in grote capaciteiten verkleinen van sloophout. Het verkleinde materiaal wordt gelijk gebruikt/verwerkt op de locatie. De twee assen van de Lindner Urraco 95 zijn 2.500 mm lang en hebben een diameter van 870 mm. Om de optimale verkleining te kunnen bereiken, zijn de assen in snelheid regelbaar tussen de 11 en 30 omwentelingen per minuut. De zware aandrijflijn brengt 440.000 Nm op de werktuigen die op de assen gemonteerd zitten en de verkleining uitvoeren. Voor iedere toepassing kunnen er productspecifieke verkleiningsassen worden geleverd waarbij zowel de gewenste verkleining, capaciteit en benodigd vermogen centraal staat. De nieuwe Urraco voor het verkleinen van sloophout is uitgevoerd met LW10/10 assen die een verkleining tot 200 mm mogelijk maken met grote capaciteiten. Voor de aandrijving zorgt een duurzame Scania DC16 8-cilinder motor die voldoet aan de nieuwste Tier IV-interim emissie-eisen. Bij 1.900 t/min brengt hij 770 pk over aan de hydraulische pompen die de assen weer aandrijven. De Urraco-serie is ook leverbaar met elektrische aandrijving, waarbij de machine rechtstreeks kan worden aangesloten op het stroomnet. www.vanderspek.nl Begin augustus nam Clean Mat Truckverhuur de allereerste GPM IV van Geesink in gebruik. De GPM IV is gemonteerd op een DAF FAG CF75.290 Euro 6. Het betreft een prototype-uitvoering met een opbouw van 20 m3 en een GCB-Splitlift belading, waarmee 120-400 ltr tweewielcontainers en 5001600 ltr vierwielcontainers kunnen worden geleegd. De belangrijkste verbeterpunten ten opzichte van de vorige versie, de III, zijn gewichtsreductie, meer productiviteit, een kortere achteroverbouw en meer efficiëntie bij het onderhoud. Door het nieuwe besturingssysteem worden niet alleen opbouw en belading beter aangestuurd maar ontstaan ook meer mogelijkheden op het gebied van informatievoorziening. www.cleanmat.eu Railknipper voor kranen van 25-40 ton Compacte, stationaire Zeefmachine Arden heeft een vernieuwde railknipper in werking bij diverse klanten. Type CU-2700-BR is een upgrade van het vorige model CU-2000. Na uitvoerige tests op diverse railprofielen en metingen/monitoring zoals op een P65/R65 & UIC60, zijn er al enkele modellen daadwerkelijk verkocht en in werking. Het aanbouwdeel weegt 2.900 kg zonder kopplaat en is geschikt voor kranen van 25 tot 40 ton. www.arvi-demolitiontools.com Eindhovens cafetaria krijgt persende afvalbak Restoquick is een drukbezocht cafetaria in het centrum van Eindhoven. Het familiebedrijf serveert verse frites, snacks en drankjes sinds 1977. Door de lange rijen klanten die het cafetaria bezoeken, komt er logischerwijs veel afval vrij. Het zitgedeelte van het cafetaria is beperkt en er is daarom weinig ruimte voor grote afvalbakken. Dat bracht Restoquick er toe de TOM te installeren, een afvalbak die al het materiaal dat er ingeworpen wordt, direct samenperst. Voorheen had het cafetaria twee grote afvalbakken staan die elk zes tot zeven keer per dag moesten worden geleegd, in een container op de hoek van de straat zo’n tien minuten lopen. Nu heeft Restoquick één TOM geïnstalleerd, aangevuld met twee kleine afvalbakken. Robert Couwenberg, eigenaar van het cafetaria merkt op dat de besparingen vanaf dag één merkbaar zijn. Het eerste grote voordeel dat de TOM oplevert, is een forse tijdsbesparing. Doordat de TOM het afval samenperst, hoeft de afvalzak nog maar één keer per dag verwisseld te worden. “Medewerkers hoeven nu dus nog maar één keer per dag naar de container op de hoek te lopen, waardoor ze de rest van hun tijd kunnen besteden aan productiever werk”, licht de heer Couwenberg toe. Door de volumereductie en het afgenomen aantal benodigde afvalzakken, kon Restoquick bovendien overgaan op een kleinere afvalcontainer. Dit leidt tot een besparing van 1.200 euro per jaar aan huur- en afvoerkosten. 6 04-07_kb.indd 6 Het Belgische SMO bvba leverde begin augustus 2014 een FleXiever Fixed aan de firma Broigniez uit St. – Sauveur. De FleXiever Fixed leent zich voor stationaire klussen zoals langdurige zeefwerken op dezelfde locatie of om op het bedrijf van de koper om steenpuin, compost, houtchips en zwarte grond op te werken. Met zijn zeefoppervlak van 183cm x 183cm en zijn krachtige 14pk Hatz motor is de FleXiever volgens de leverancier de grote broer onder de kleine zeefmachines. SMO bvba heeft ook nog de FleXiever Skid in het programma waarbij de zeefunit samen met twee transportbanden is gemonteerd op een containerchassis. Dat maakt hem makkelijk per vrachtwagen via containerhaaksysteem transporteerbaar. Bij de Flexiever Conveyor is de zeefunit gemonteerd op een onderstel dat voorzien is van een transportband, voor een grotere zeefcapaciteit. De Fixed Conveyor is een combinatie van de Fixed en de COnveyor waarbij het stationair onderstel voorzien is van een transportband. En de FleXiever Mobile is juist makkelijk te transporteren (type wertuigaanhangwagen) en snel op te stellen. In vijf minuten tijd is de zeefmachine klaar voor gebruik. Overigens organiseert SMO regelmatig demonstraties met de machines op haar terrein. Meer informatie vindt u op hun site. www.flexiever.be www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 16:21 symposium Recyclingsymposium: ‘Circulaire Economie – samen doen’ Kansrijk en enerverend perspectief Op woensdag 24 september 2014 organiseren BRBS Recycling, Federatie Hergebruik Grondstoffen en NVRD het Recyclingsymposium 2014. Dit symposium vindt plaats tijdens de Recyclingbeurs in de Evenementenhal Gorinchem, Franklinweg 2, 4207 HZ Gorinchem. Het programma ziet er als volgt uit: 09:00 Ontvangst met koffie/thee 09:30Introductie door Marieke van der Werf, directeur/partner Dröge & van Drimmelen en voormalig Tweede Kamerlid voor het CDA. 09:45Geschiedenis van afval en hergebruik door Willem van ’t Geloof, directeur Geschiedenis in Bedrijf. 10:15Het Recyclingakkoord binnen Vang; een samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven voor een Circulaire Economie door Chris Kuijpers, DG IenM 10:45Pauze 11:15Optimale recycling grof huishoudelijk afval middels bron- én nascheiding door Rob Schram, directeur Reinigingsbedrijf Midden Nederland. 11:45Sloop en recycling ten dienste van de Circulaire Economie door René Plaggenburg, directeur Dusseldorp Recycling. 12:15 Uitreiking Innovatieprijs 12:45Afsluitende discussie met (vice) voorzitters o.l.v. Marieke van der Werf Aan tafel nemen plaats: Ton van der Giessen van Brbs Recycling, Ton Holtkamp voor FHG en Hans Groenhuis namens Nvrd 13:00Einde symposium; toegang tot de beurs Kosten voor deelname zijn € 100,=. Voor vragen of meer informatie kunt u contact opnemen met het secretariaat van BRBS Recycling, tel. 0418 – 684878 / e-mail [email protected]. Aanmelden kan via: http://registration. brbs.nl/recyclingsymposium_24092014 Land:VerenigdKoninkrijk-Capaciteit:18ton/uur-Oppervlak:1.775m2-Input:gemengde,drogerecyclables scan voor meer informatie Bollegraaf. Wereldleidersin Winstgevende Recycling. Metmeerdan50jaarervaringindebrancheisBollegraafeen vooraanstaandeengineerenproducentvanturnkeyrecycling installatiesen-machines. Uwvakgebiedisonzeuitdaging,onsdoelisutevoorzienvanhet hoogsthaalbarerendementopuwinvestering.Vanhuishoudelijk afvaltotplastics,wijbeschikkenoverdekennisomhettesorteren. Wiltumeerweten?Dannodigenwiju graaguitvooreenbezoekaanéénvan onzereferentieprojectenofhigh-tech productiefaciliteiten. bollegraaf.com BollegraafRecyclingSolutionsisdehandelsnaamvan BollegraafRecyclingMachinerybvenLuboSystemsbv. www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 07_symposiumenadv.indd 7 “Wanneerjeinvesteertoponzeschaaldan moetjeerzekervankunnenzijndatalles klopt.DaarheeftBollegraafvoorgezorgd.” PatrickMcGrath,GM,CardiffCountyCouncil CEOBollegraaf 0596654333 [email protected] 7 26-08-14 15:03 16 – 18 september 2014 RWM Exhibition Birmingham www.rwmexhibition.com 19 en 20 september 2014 BIA Event Bilzen (Genk-Zuid/ België) www.netherlands.biagroup.com 19 - 20 september 2014 Open Dagen W & H Heteren www.wynmalenhausmann.nl 23 – 25 september 2014 Recycling 2014 Evenementenhal- Gorinchem www.evenementenhal.nl 24 – 26 september 2014 19e International Congres for Battery Recycling Hamburg www.icm.ch 27 - 28 oktober 2014 Cure Afvalbeheer treedt toe tot Midwaste Cure Afvalbeheer in Eindhoven treedt toe tot de Coöperatieve Vereniging Midwaste Milieu. Beide partijen zijn heel positief over de samenwerking en zien ook voordelen voor Eindhoven, Geldrop-Mierlo en Valkenswaard, de gemeenten die tot het werk- Foto: Frans van Strijp (Cure) en Machiel van Haaften (Midwaste). gebied van Cure horen. De komende jaren staan daarbij in het teken een sterke reductie van afval. Veel meer te hergebruiken grondstoffen krijgen een aparte inzameling, sortering en verwerking. De gemeenten in de regio Eindhoven hebben een manifest ondertekend waarin is vastgelegd dat zij streven naar nog slechts vijf procent restafval in het jaar 2020. ‘Maar dat betekent dus ook’, zo stelt Midwaste terecht, ‘dat 95 procent van ons afval wordt omgezet in grondstoffen’ Het bedrijf verwacht daarin een grote rol te kunnen spelen. BIR Najaarsconventie Parijs www.bir.org 5 – 8 november 2014 Ecomondo Rimini (Italie) www.ecomondo.it 25-27 november 2014 European Paper Week Brussel www.cepi.org/epw 2- 5 december 2014 Pollutec 2014 Lyon Frankrijk www.pollutec.com 21-23 januari 2015 IERC 2015 ( International Electronics Recycling Congres) Salzburg Oostenrijk www.icm.ch Hoewel wij de gegevens voor deze agenda uit door ons betrouwbaar geachte bronnen put ten, kunnen wij voor een onjuiste vermelding geen verantwoording aanvaarden. 8 04-07_kb.indd 8 Biljoenen te besparen door effectief grondstoffenmanagement Door effectief grondstoffenmanagement kunnen er volgens een Brits rapport van het Institute of Enviromental Management and Assesment (IEMA) biljoenen euro’s worden bespaard. Het 66-pagina’s tellende rapport beschrijft gedetailleerde case studies van onder meer Philips, Unilever, Rolls Royce, Kingfisher en Ricoh. Daaruit blijkt dat het overstappen naar een circulaire economie voor ieder bedrijf haalbaar is en grote voordelen biedt. Het rapport werd collegiaal getoetst door een panel van vijf experts, waaronder Daan Elffers, van het Nederlandse EMG CSR Consultancy. www.emg-csr.com www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 16:22 korte berichten Stillere en schonere vrachtwagens bij Virol en Reisswolf Virol en Reisswolf hebben geïnvesteerd in vier nieuwe Scania vrachtwagens met Euro-6 motoren. Het kwartet bestaat uit twee haakarmauto’s, één perskraakwagen en een speciaal beveiligde Reisswolf securitywagen. De betrokken bedrijven kiezen daarmee voor een schonere en stillere inzameling van waardevolle afvalstromen. De investering past in het kader van het in 2013 behaalde MVO-certificaat, aldus het persbericht. www.virol.nl Magneetsleutelhangers van Goudsmit Speciaal voor de metaal- en recyclingindustrie brengt Goudsmit Magnetic een nieuwe magnetische sleutelhanger op de markt. Die houdt niet alleen de sleutels bij elkaar maar kan ook ferro en non-ferro metalen onderscheiden. Met de sterke Neodymium magneetjes kunnen ook kleine staaldeeltjes, zoals schroefjes en spijkers, eenvoudig worden opgepakt. De sleutelhangers kunnen worden voorzien van teksten. Afmeting plaatje: 30 x 6 mm, hoogte hoefijzermagneetje: 25 mm. Te bestellen vanaf een oplage van 5.000 stuks. www.goudsmit-design.com Snoeiafval direct geleverd voor medicijn tegen kanker Vanaf 1 juli zorgt Rova dat het snoeiafval van de gewone taxus in de gemeente Winterswijk direct wordt doorgeleverd aan de farmaceutische industrie. Daar wordt het verwerkt in medicijnen ter bestrijding van kanker. Circa 50 procent van de bij chemotherapie gebruikte medicatie is gemaakt van een stofje van de gewone taxus. Snelheid in het aanlever/verwerkingstraject van de taxus is noodzakelijk voor het behoud van de werkzame stoffen. Rova en de gemeente Winterswijk nemen hiermee deel aan de Nederlandse actie ‘Vergoot de hoop’ en de lokale actie: ‘Snoei voor leven.’ www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 04-07_kb.indd 9 Imog en Galloo samen in verwerking bodemas De Belgische organisaties Imog en Galloo hebben samen een installatie voor de verwerking van bodemas geplaatst in Moen, op het terrein aldaar van Imog. Die installatie, met de naam Valormet, moet jaarlijks 35.000 ton bodemas gaan verwerken. Het teruggewonnen ferro en non-ferro gaat naar Galloo. De rest van de bodemassen wordt na bewerkingen ingezet voor de aanleg van wegen en dergelijke. In 2013 meer scheepsafval ingenomen in Vlaamse havens In 2013 is in de Vlaamse zeehavens Antwerpen, Gent en Zeebrugge bijna zes procent meer oliehoudend afvalwater (116.000 kubieke meter)) en waswaters (56.000 kubieke meter) van schepen ingenomen en verwerkt. Aan gemengd vast afval werd zelfs 30 procent tot 25.000 kubieke meter meer ingenomen. Des te opvallender omdat het scheepsverkeer in dat jaar met vijf procent daalde ten opzichte van 2012. Aldus een persbericht van Febem. BIA Event op 19 en 20 september BIA organiseert op vrijdag 19 en zaterdag 20 september het BIA-Event 2014. Dan wordt ook het tienjarig importeursschap met Komatsu in de Benelux gevierd. Ook zal tijdens het event de aandacht uitgaan naar de nieuwste Metsomachines en de TecnoGen-generatoren. Locatie van de twee dagen is het Vdabcompetentiecenter in Bilzen(Genk, ZuidBelgië), alwaar een acht hectare zandbak ter beschikking staat. www.netherlands.biagroup.com 9 26-08-14 16:22 Wat te doen met 25.000 slooprijpe pleziervaartuigen? Jacht Recycling: “duurzaam ontmantelen” Volgens schatting van NJI (Nederlandse Jachtbouw Industrie, onderdeel van de Metaalunie) liggen er in Nederland circa 25.000 pleziervaartuigen, die rijp zijn voor ontmanteling. Een gigantisch aantal, waarvan veel exemplaren in bijvoorbeeld jachthavens of vaarwegen verpieteren en liggen weg te rotten. Een stevig probleem voor de eigenaren van vaarwegen, maar eigenlijk ook van de hele samenleving. Want we willen met z’n allen geen wrakken in onze vaarwegen. Die zogenaamde end-of-life-boten zijn meestal niet geregistreerd en de eigenaar is al lang niet meer bekend. Zeg maar ‘wees-boten’ met een negatieve waarde. Alleen al in de Amsterdamse wateren liggen er 950 in die categorie. Bij huizen spreken we dan van ‘onder water staan,’ dat geldt voor deze boten niet alleen figuurlijk maar vaak ook deels letterlijk. Hoe komen we er in Nederland van af? Jacht Recycling biedt een duurzame optie. Henk Meinen H et recent opgerichte bedrijf Jacht Recycling in Nieuwkoop pakt de zaak voortvarend – dat past wel in dit verband – aan. De onderneming van Hans van Smoorenburg en Boj van Baars richt zich op het duurzaam ontmantelen van dergelijke wrakken. Hans van Smoorenburg: “In Nederland worden plezierboten niet geregistreerd en je hoeft ook geen belasting te betalen. Dat mag je best opmerkelijk noemen en eigenlijk ligt daar de kern van het probleem waar wij nu mee geconfronteerd worden.” Die sloep ‘Ons Genoegen’ van opa en oma waar ze zoveel mee hebben gevaren, waar zou die eigenlijk ergens terecht zijn gekomen? Niemand had er na hun overlijden belangstelling voor en niemand bekommerde er zich nog om. Mogelijk ligt ‘Ons genoegen’ wel onder dat verweerde zeil achter in de haven van Eernewoude. En dat vletje waarmee buurman Harry zo vaak ging vissen? Nog altijd aangemeerd met die inmiddels roestige ketting aan die vissteiger achter Hazerswoude? Zomaar een paar willekeurige voorbeelden. Maar zo zijn er dus talloze. Onooglijke exemplaren, een risico van vervuiling, een doorn in het oog van de watersporter c.q. recreant en een kostenpost voor veel watereigenaren. een dergelijk wrak op het netvlies. En anders laten de door Jacht Recycling voor deze pagina’s beschikbaar gestelde foto’s dat wel zien. Ook de milieurisico’s, de gevolgen voor het landschap en de watersport, de kostenpost voor havenmeester en vaarwegeigenaar, de stokkende doorstroming voor de jachtbouwers, de wenselijkheid van registratie en de mogelijke invoering van een verwijderingsbijdrage zijn redelijk helder. Maar als rechtgeaard recyclingblad gaat het ons toch vooral om de ontmanteling zelf en meer nog om de routing die de mogelijk te recyclen/hergebruiken materialen en dergelijke volgen. Want er is zit natuurlijk een grote hoeveelheid materiaal aan zo’n immense end-of-life vloot. En onze branche kan extra volumes vaak maar al te goed gebruiken. Hoe pakt Jacht Recycling dat aan? Hans van Smoorenburg: “Om te beginnen, wij zijn dienstverlener en ont- Bron van materialen Het probleem lijkt al snel duidelijk en bovendien heeft iedereen wel een beeld van 10 10-11_jachtrecycling.indd 10 Initiatiefnemers Jacht Recycling, Boj van Baars (l) en Hans van Smoorenburg (r) www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 08:53 ontmantelen Deze oude sloep is inmiddels door Jacht Recycling duurzaam ontmanteld mantelen dus niet zelf. Daarvoor werken wij samen met gecertificeerde, erkende en gerenommeerde partners, ook uit de recyclingsector. De procedure is eigenlijk heel eenvoudig. Een organisatie of een particulier meldt een boot bij ons aan met het verzoek de mogelijkheden van ontmanteling te bekijken. Wij inspecteren en inventariseren dan de situatie ter plaatse en maken een gedetailleerde analyse van wat er moet gebeuren. Dat doet mijn compagnon Boj van Baars, die expert is op dit gebied. Vergis je niet dat zo’n boot nogal wat milieurisico’s kan herbergen zoals, olie, asbest, vervuild water, accu’s, roest, koelvoorzieningen enzovoort. Daar moet je heel zorgvuldig mee omgaan. Na de analyse maken wij een offerte voor het hele proces. Eventueel onteigening, berging, transport, ontmantelen en recyclen. Dat kost dus X, maar daar wordt de vermoedelijke opbrengst van te herwinnen en te recyclen materialen op in mindering gebracht. Dan blijft er dus zeg maar een netto bedrag over, waarmee men van het probleem is verlost. De eigenaar krijgt tenslotte een officieel certificaat waaruit blijkt, dat het schip op verantwoorde wijze duurzaam is verwijderd en gerecycled.” Het probleem van vezelversterkt polyester Tot de partners van Jacht Recycling behoren inmiddels enkele recyclingbedrijven, vooral actief in de metaalhoek. Niet zo verwonderlijk, want vrijwel al het ijzer en andere metalen aan zo’n te demonteren vaartuig heeft wel waarde. Deze bedrijven fungeren tevens als innamepunten van de vaartuigen. Ook hout kan soms worden hergebruikt of is eenvoudig af te voeren. Het grote probleem is vezel versterkt polyester en dat materiaal is bepaald geen uitzondering in de jachtbouw. Hans www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 10-11_jachtrecycling.indd 11 Verweesde exemplaren op een rijtje van Smoorenburg: “Vezel versterkt polyester heeft na de sloop een negatieve waarde. Dat komt al gauw op 250,00 tot 300,00 euro per ton en dan zit je voor een beetje schip al zo op 1000,00 euro afvoerkosten. Dat maakt de hele ontmanteling extra duur. Wij zijn daarom naarstig op zoek naar een partner, die ons met het probleem van dat polyester kan helpen. hebben en steeds meer huren voor gebruik. Dat blokkeert de verkoop van bestaande pleziervaartuigen. Een tweede ontwikkeling is dat boten/schepen op termijn toch geregistreerd moeten worden. Registratieplicht, verwijderingsbijdragen en waarschijnlijk invoering van vaarbelasting (indien deze terugvloeit naar de watersport industrie). Deze ont- Wrakken interessante bron van materialen voor recycling Ook zoeken we nog partners die als innamepunt kunnen fungeren en die op verantwoorde wijze voor de daadwerkelijke ontmanteling van de boten kunnen zorgdragen. Wie meer informatie wil kan mij bellen: 06-22935896.” Toekomst Hans van Smoorenburg constateert twee duidelijke ontwikkelingen bij de pleziervaartuigen. “We gaan van bezitten naar beschikken. Steeds minder in eigendom wikkelingen zullen het aantal vaartuigen voor ontmanteling alleen maar sterk aanjagen, dan gaan we als potentieel nog ruim over die genoemde 25.000 exemplaren heen.” In die zin lijkt er dus een booming-market aan te komen. Maar er moet nog wel veel gebeuren. Het initiatief van Jacht Recycling kan daar zeker een nuttige rol in spelen. n Info: www.jacht-recycling.com Mail: [email protected] Hans van Smoorenburg en Boj van Baars Beide mannen delen de passie van water en watersport en van de vaartuigen die daarbij horen. Van Baars is een expert op het gebied van jachten en andere pleziervaartuigen inclusief construeren, bouwen, waardebepaling, verzekeringen, vergunningen en alles wat daar verder bij hoort. Van Smoorenburg is uitgever van print en online media. Hij heeft onder andere het lifestyle magazine Godevaert ontwikkeld. Een zogenaamd special interest blad over sloepen en tenders, dat hij in 2012 verkocht. Van Baars was columnist in dat blad. Beide compagnons constateerden het probleem van de verweesde vaartuigen en richtten vervolgens Jacht Recycling in Nieuwkoop op. 11 26-08-14 08:53 Verbreding Inverko om kunststofkringloop verder gestalte te geven ‘Van bezitter naar gebruiker’ De belangrijkste strategie van Inverko NV uit Leek voor de toekomst is sterker worden in de keten van kunststofrecycling. De recentelijke beursgang is een belangrijke stap in de substantiële groei die ceo Henk Alssema met de onderneming voor ogen heeft. “In een markt die consolideert, is het belangrijk om verder te investeren in de circulaire economie die steeds belangrijker wordt.” Persbureau Noordoost I nvesteren in de breedte is voor Alssema van belang om een toekomstbestendig bedrijf te hebben. “Recycling is een branche die volop in beweging is. De laatste jaren is er veel veranderd. De recyclingpercentages zitten in de lift, toch zie ik een markt die consolideert. Kleine partijen worden overgenomen. Grote bedrijven zullen in toenemende mate invulling geven aan de circulaire economie. Ze willen zelf de grondstoffen in handen hebben om de kringloop te sluiten. Van bezitter worden we gebruiker.” Een stap die voor specialisten erg lastig is. Inverko heeft er zeventien jaar over gedaan om tot een concept te komen waarmee zij een speler van formaat is geworden op het gebied van kunststofrecycling. De onderneming uit Leek sluit langdurige contracten af met grote afvalinzamelaars. Inverko recyclet de afvalstromen naar 12 12-13_inverko.indd 12 grondstoffen voor nieuwe eigen producten. Ook worden grondstoffen verkocht aan de kunststofverwerkende industrie. Alssema begon zijn onderneming zeventien jaar geleden met de handel in kunststoffen. “Mijn doel is altijd geweest om waarde aan een product toe te voegen. Wij maakten daarom al vrij snel de stap naar recycling door de overname van een bedrijf in het zuiden van Nederland. We schoven steeds een stuk verder op. Van recycling namen we ook zelf de productie in handen. Door een nieuwe overname kregen we ook was-, maal- en compoundingtechnieken en een extrusieproces tot onze beschikking en maken we bijvoorbeeld kratten, buizen en andere kunststof producten.” Met bewuste investeringen groeit Inverko verder in de kunststofketen. Ook de recentelijke overname van het Duitse Syna- plast en Beutech Kunststoffen & Bewerking uit Steenwijk moeten in dat perspectief worden bekeken. Autonome, strategische overnames die volgens Alssema bijdragen aan de winstgevendheid, het verbeteren van het eigen vermogen en passen binnen de strategie om de waarde in de keten te versterken. “Door de overname in Duitsland hebben we een bedrijf in handen dat onze grondstoffen kan opwerken en ons uiteindelijk een besparing van vijftienduizend euro per maand geeft. Beutech heeft door haar eigen R&D-afdeling expertise over het ontwikkelen van nieuwe producten die wij nog niet hadden.” Inmiddels werken er zo’n 110 mensen bij de unieke onderneming. De verbreding van de activiteiten heeft gevolgen voor het personeel. Het vinden van goed opgeleide specialisten is in de ogen van Alssema voor een bedrijf als Inverko lastig. www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 08:55 kunststof De onderneming zet vol in op interne opleidingen. Hij wil in de toekomst wel met hogescholen kijken hoe er meer focus kan worden gelegd op het opleiden van specialisten. “Inverko is een bijzonder bedrijf. Onze eigen binnendienst is de kweekvijver voor de buitendienst. De personeelsleden hebben een aantal jaren nodig voldoende ervaring in het maken van grondstoffen te krijgen.” De gang naar de beurs lijkt een risico, maar is een belangrijke pijler in de groeistrategie van Inverko. “Ondernemingen in recycling zullen steeds meer naar de breedte kijken, maar de daadwerkelijke stap zetten, gebeurt niet zo één, twee, drie. Kijk bijvoorbeeld maar naar de afvalbedrijven. Die kijken nadrukkelijk naar een manier om een nieuwe stap in de keten te maken. De hoeveelheid kunststof die zij inzamelen is echter niet voldoende om een hele fabriek op te laten draaien. Wij hebben er zeventien jaar over gedaan om de kennis op het huidige niveau te krijgen. Dat haal je niet zomaar in. We zijn actief in een kapitaalintensieve markt. De beursgang biedt meer financiële zekerheid richting de bank. Dat is de basis om substantieel te kunnen groeien. We maken de verwachting ook waar, want sinds 18 november hebben we twee bedrijven overgenomen.” Inverko werkt nauw samen met alle grote inzamelaars van afval. Recentelijk heeft de onderneming uit Leek nog een samenwerkingscontract voor acht jaar getekend met de Friese afvalverwerker Omrin. “De intentie is om volgend jaar op Ecopark De Wierde in Oudehaske kunststof te wassen en malen. Van huishoudelijk afval willen we producten maken die weer kunnen worden ingezet in de gemeenten, die aandeelhouders zijn van Omrin. Denk bij- www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 12-13_inverko.indd 13 voorbeeld aan producten als afvalcontainers, straatkolken, buizen noem maar op.” De overname van Beutech speelt hierin ook een belangrijke rol. “De kennis van de R&D-afdeling wordt ingezet om nieuwe producten te ontwikkelen.” Acht jaar is volgens Alssema een periode waarop Inverko kan investeren. “Een basis die rechtvaardigt om in Oudehaske een fabriek neer te zetten.” Alssema wil de unieke blauwdruk van Inverko verder versterken. “Groeien in de keten waar recycling nog steeds de basis is.” Verbreding betekent ook kennis verga- ren over nieuwe werkgebieden. De zelfontplooiing van het personeel speelt daarom een sleutelrol in de groeistrategie. “Ieder ondernemer weet dat je niet stil kunt blijven staan, als je wilt groeien. Het personeel zich moet ook mee ontwikkelen. Het is prachtig om te zien dat nu Inverko deze weg inslaat er ook mensen opstaan die hun kansen zien en ook een bijdrage willen leveren. Dat vind ik een enorm voorrecht. Kijk, ik heb een bepaalde visie, maar het personeel levert de belangrijkste bijdrage. De bevlogenheid van een individu kan een hele organisatie naar een volgend niveau tillen.” n 13 26-08-14 08:55 Juist nu! Economisch, Efficiënt en Milieubewust RSS recycling shredders & solutions Harry Baumgart Shredders, maalmolens, magneten, Badorfstraat 1 [email protected] en toe- enwww.recyclingshredders.eu afvoerbanden 3962slijtstukken CB Wijk bij Duurstede in elke formaat. Nederland T +31(0) 6 1714 8677 www.recyclingshredders.eu WEAR PARTS CREUSABRO T +31(0) 6 1714 8677 — Als Europees marktleider heeft Abraservice het breedste pakket in slijtvast staal. Met onze CREUSABRO ® kwaliteiten bieden wij de beste oplossing tegen slijtage, met toepassingen in asfalteermachines, graafbakken, breekinstallaties, slijtvaste buizen e.d.. CREUSABRO ® is beter bestand tegen slijtage, impact, corrosie en hitte, waardoor de levensduur tot 92 % verlengd wordt t.o.v. de meest gebruikte watergeharde staalsoorten. LONGER LASTING with [email protected] — Abraservice Nederland produceert ook volledig afgewerkte messen tot 140 mm dik. ® ↘ Abraservice Nederland A. Postbus 930 NL — 3300 AX, Dordrecht T. +31 78 8902091 CREUSABRO ® 4800 ℗ CREUSABRO ® DUAL ℗ F. +31 78 8902095 CREUSABRO 8000 ABRAMAX MU [email protected] ® ℗ www.abraservice.com/nederland De JS 20MH Wastemaster Een machine ontworpen om gecontroleerd uw afval te verwerken. • Centraal geplaatste draaikrans • Rechte giek, maximale reikwijdte en een hydraulisch in de hoogte verstelbare cabine voor een optimaal zicht en veiligheid • Tier 4i EcoMax motor van 125 pk, zonder AdBlue of roetfilter Voor meer info contacteer: JCB Belgium NV +32(0)89695050 [email protected] JC Bamford NV +31(0)418654654 [email protected] www.jcb.com Scan de QR code met uw smartphone en bekijk de demo van de nieuwe IBEX sloophamer HUREN? OOK DAN BENT U BIJ DEHACO AAN HET JUISTE ADRES! Dehaco, opgericht in 1985, heeft een toonaangevende positie ingenomen in de Europese sloopbranche. Met ons complete productenpakket zijn wij dé totaalleverancier voor de sloop-, recycling- en asbestsaneringsbranche. Verhuur Professioneel gereedschap betekent vaak een flinke investering. Daarom bieden wij u voor vrijwel al onze producten ook de mogelijkheid om te huren. Dit kan ook heel handig zijn voor werkzaamheden die u niet regelmatig uitvoert. Dehaco is niet alleen toonaangevend op het gebied van alle denkbare benodigdheden voor de sloop-, recycling- en saneringsbranche, ook een grote verhuurvloot en een modern keuringscentrum voor uitrustingsstukken en asbestgereedschappen dragen bij aan de unieke marktpositie van Dehaco. De voordelen van huren bij Dehaco: • Machines in topconditie • Up-to-date vloot • Direct inzetbaar • Volledig onderhouden en getest VERKOOP KEURINGEN • Advertentie RMB 191x265mm.indd 1 VERHUUR • Dehaco B.V. Kruisbaak 25 2165 AJ Lisserbroek (NL) T +31 (0)252-41 79 50 [email protected] www.dehaco.nl Meer info & contact: www.dehaco.nl • REPARATIES • ADVIES 11-08-14 18:57 Betonwaren Legioblock ® Flexibel bouwsysteem met legio® mogelijkheden Opslagbox Industriehal Brandwerende opslag Jansen Betonwaren B.V. Kanaaldijk Zuid 24 - 5691 NL Son - Tel.: +31 (0)499 46 28 97 - Fax: +31 (0)499 32 03 33 - [email protected] - www.legioblock.com www.bronneberg.nl [email protected] Alligatorscharen Schrootpersen Kabelpelmachines Schrootscharen Shredders Kabelgranuleerinstallaties Brancheweg 3 | 5705 DR Helmond CL TYRES: De bandenspecialist voor de Recycling branche! Bezoek ons @ Recycling Gorinchem 2014! | + 31 (0)492 59 19 00 Paniswijerstraat 5 00 32 89 75 34 43 3600 Genk www.cltyres.com beurs Recycling 2014 Evenementen Gorinchem: 23 tot en met 25 september Het kan u bijna niet zijn ontgaan, maar voor alle zekerheid: de jaarlijkse vakbeurs Recycling – dit keer editie 2014 – vindt plaats van 23 tot en met 25 september in de Evenementenhal in Gorinchem. De vijfde editie en dus het eerste lustrum! Henk Meinen I n die dagen the Place to be als u op welke manier dan ook tot de recyclingsector behoort of daarin geïnteresseerd bent. Op dit moment – begin augustus – zijn de voorbereidingen nog in volle gang. Er is veel te doen om straks alles geheel vlekkeloos te laten verlopen. Zoals het er nu uitziet word het aantal standhouders van vorig jaar minimaal gerealiseerd. Naar verwachting zullen ook dit jaar weer meer dan 7.000 bezoekers naar de vakbeurs komen. En dat is voor deze markt toch echt heel veel. De aantrekkingskracht van dit jaarlijkse evenement is kennelijk groot en dat is ook logisch. Het is het moment in het jaar waar als het ware alle Benelux recyclers elkaar kunnen ontmoeten en waar heel, heel veel in één dag te zien is. En komt u in die ene dag niet ‘rond’, dan komt u gewoon toch nog een dag? Gorinchem ligt lekker centraal en is uit alle windrichtingen prima te bereiken. Gratis parkeren bij de hallen is ook al geen probleem. En – we hebben het al wel eens eerder gezegd – alleen is maar alleen, het wordt nog gezelliger samen met een paar collega’s. Wij – als Recycling Magazine Benelux – zijn er natuurlijk ook. U kunt ons bijna niet missen Voor alle actuele informatie en wat er allemaal te doen is kunt u terecht op de website van de Evenementenhal: www.evenementenhal.nl n www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 17_recycling2014.indd 17 17 26-08-14 08:56 bio-energie Nieuwe Indaver vergister in Alphen aan den Rijn 3.000 huishoudens over op groen gas O p 9 juli werd de BIO-Power installatie van Indaver in Alphen aan den Rijn in werking gesteld. Dat gebeurde door Peter Louwman – directeur van Indaver Nederland – en Willem Jan Stegeman, wethouder van Alphen aan den Rijn. De vergister levert jaarlijks voor 3.000 huishoudens groen gas. Het vergisten van GFT-afval in combinatie met composteren is duurzaam omdat niets verloren gaat bij de verwerking. Er worden juist nieuwe grondstoffen gemaakt, namelijk groen gas, compost, CO2 en biomassa. Indaver heeft 16 miljoen euro in de bouw van de vergister geïnvesteerd. Het is nu – volgens Indaver – het enige bedrijf in Zuid-Holland dat GFT- en groenafval en afval uit de foodindustrie kan vergisten en composteren. Duurzaam groen gas Het vergistingsproces verloopt op hoofdlijnen als volgt: GFT-afval wordt ingevoerd in een van de twee vergistingstanks. Het materiaal blijft vervolgens ongeveer 24 dagen in de tank zonder zuurstof en bij een temperatuur van 55 graden Celsius. Het materiaal wordt steeds geroerd. Miljarden bacteriën die in de tanks aanwezig zijn, breken het materiaal af. Bij dat proces komt biogas vrij. Dat gas wordt afgevangen en opgewerkt tot 18 18_indaver.indd 18 groen aardgas en vloeibaar CO2. Het groene gas wordt geleverd aan het aardgasnet en de CO2 vindt zijn weg naar de land- en tuinbouw. Bio Power Alphen gaat jaarlijks circa 75.000 ton GFT-afval verwerken. Indaver Nederland Indaver Nederland maakt deel uit van de Indaver Groep. Deze internationale groep biedt industrie en overheid duurzame oplossingen voor afvalbeheer met haar concepten in Total Waste Management en Public Waste Partnerships. Kernactiviteiten zijn het beheer hoogwaardige afvalbeheersystemen en de exploitatie van complexe be- en verwerkingsinstallaties voor huishoudelijk en vergelijkbaar bedrijfsafval, bio-organisch, industrieel en gevaarlijk afval. Indaver Groep is actief in verschillende Europese landen en telt ruim 1.700 medewerkers, waarvan 300 in Nederland verspreid over ruim 30 locaties. n www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 09:03 ¤ AA D VO O RR O P ¤ “Onze E-Crane is de beste investering ooit gemaakt door American Shredder.” REIKWIJDTE 29m HIJSCAPACITEIT 5,5 Ton TOEPASSING Voeden van shredder AANDRIJVING 400 VOLT-110 kW elektrische motor Richard Kennedy, American Shredder, USA voor een meer rationeel energieverbruik ELEKTRISCH AANGEDREVEN – GEEN DIESEL MEER BIJVULLEN! Laat de zwaartekracht het werk verrichten en bespaar zo meer dan 50% op uw energiefactuur. 1 KOSTPRIJS Per behandelde ton zorgt voor een unieke groene oplossing. 2 ONGEËVENAARDE REIKWIJDTE zorgt voor vervanging van meerdere mobiele machines. 3 ONGEKENDE LEVENSDUUR Lage onderhoudskosten gedurende meer als 40.000 uur. www.e-crane.com Driven by magnetism Zeer sterke Eddy Current separator verwijdert non-ferro metalen vanaf 0,5 mm. Compacte & prijsgunstige permanente bovenbandmagneten. Krachtige Eddy-Current scheider verwijdert High Gradient Separator verwijdert zwak NF metalen v.a. 0,5 mm uit verbrandingsassen. magnetische deeltjes zoals RVS. Detectie Radioactiviteit in schroot en af val Stratec Ser vices! Stratec Services levert poortdetectoren, kraandetectoren en handmeters. Onze fabrikanten (ThermoFisher Scientific en FLIR Radiation) zijn marktleiders op het gebied van stralingsdetectie. Wij hebben jarenlange ervaring met stralingsdetectieapparatuur en kunnen deze niet alleen leveren, maar ook op uw locatie installeren. Daarnaast verzorgen wij het onderhoud en de service op deze apparatuur. Onze apparatuur voldoet aan de Regeling detectie radioactief schroot van het Ministerie VROM en kenmerken zich door een lange levensduur en hoge betrouwbaarheid. Voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen op 030 6369592. Petunialaan 19 • P.O. Box 18 • 5580 AA Waalre • The Netherlands • Tel: +31 (0)40 221 32 83 Fax: +31 (0)40 221 73 25 • e-mail: [email protected] • www. goudsmit-magnetics.nl Uw partner in recycling! Rotar Sloop-/Sorteergrijper (RG) Rotar Poliepgrijper (RPG) Stratec Services bv Stratec Services Your Attachment Supplier T +31 (0) 38 385 5471 | E-MAIL [email protected] | I WWW.ROTAR.COM Postbus 232, 3990 GA Houten Dorpsstraat 136, 3991 BZ Houten 5t' [email protected] www.stratecservices.nl rubber Michelin gaat van oude banden nieuwe banden maken Innovatieve technieken in TREC-project Het is niet zo dat autobanden in het geheel geen recycling kennen. Ze worden gecoverd, gegranuleerd en als bijstook in bijvoorbeeld cementovens ingezet. Er is dus echt wel een circuit van hergebruik. Jelle Vaartjes H et ‘iets anders’ is dat van oude, versleten banden nieuwe worden gemaakt. Michelin (de grootste bandenfabrikant ter wereld), Proteus (PCAS-Group) en SDTech bundelen krachten om daartoe twee innovatieve recyclingtechnieken van gebruikte banden te ontwikkelen. Het betreft de recycling van banden, ofwel het TREC project, uitgevoerd door Michelin. Het eerste project, TREC Regeneration, gaat het rubber regenereren om nieuwe banden van te maken. Als chemisch tussenproduct is alcohol nodig. De afdeling TREC Alcohol zal de productie daarvan op zich nemen. De alcohol is nodig om grondstoffen in de bandenbouwindustrie te synthetiseren. Tweede route is dat SDTech en Proteus hun respectievelijke knowhow met Michelin delen in micronisering en selectieve devulcanisatie. Het precieze proces is niet bekendgemaakt, maar de technieken gebeuren middels biotechnologie, waarna een micropoeder kan worden gebruikt als grondstof. Het is materiaal voor de productie van nieuwe high-performance banden. Michelin, de CEA en Proteus gaan een keten van technologieën ontwikkelen en toepassen, variërend van gebruikte band vergassing tot vergisting en syngasproductie voor alcohol. Hierbij gebruikmakend van de strategische vaardigheden en expertise van partners van de projecten. TREC omvat alle stadia van onderzoek en ontwikkeling processen, van de definitie van wetenschappelijke concepten tot aan pilot testen en valideren op een industriële demonstrator. TREC wordt gefinancierd door een budget van € 51.000.000,- over een periode van acht jaar. Het Franse agentschap voor www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 21_michelin.indd 21 het milieu en energiemanagement (ADEME) zal € 13.300.000,- aan Michelin en SDTech besteden. Dit als onderdeel van het Franse regeringsprogramma: “Investeren in de Toekomst.” In het licht van de groeiprognoses voor de wereldwijde bandenmarkt, zal de vraag naar grondstoffen toenemen. Als gevolg daarvan is de ontwikkeling van nieuwe oplossingen met gebruikte banden ontstaan. Michelin heeft zich de laatste tijd toegelegd op duurzame verbetering van de mobiliteit van goederen en mensen. De nieuwe visie geldt voor de productie en marketing van banden voor elk type voertuig, met inbegrip van vliegtuigen, auto’s, fietsen, motoren, grondverzetmachines, landbouwmachines en vrachtwagens. Het hoofdkantoor is gevestigd in ClermontFerrand, Frankrijk. Michelin is aanwezig in meer dan 170 landen, telt 113.400 medewerkers en exploiteert 69 productievestigingen in 18 verschillende landen. De Groep heeft een Technology Center, verantwoordelijk voor onderzoek, ontwikkeling en procestechniek met vestigingen in Europa, Noord-Amerika en Azië. Proteus is een biotechnologisch bedrijf gespecialiseerd in het ontwerp, ontwikkeling en implementatie van veilige, concurrerende, innovatieve en duurzame industriële processen met behulp van enzymen en micro-organismen. Om deze missie te vervullen, profiteert Proteus van een portefeuille van gepatenteerde technologieën, waaronder een collectie exclusieve microbiële biodiversiteit, technologieën voor enzymen engineering en microbiële stammen optimalisatie, en een platform van enzym productie en formulering om te zetten in industriële. n 21 26-08-14 09:05 Thermoharders eindelijk te recyclen Doorbraak bij Reprocover in België Thermoharders worden en zijn in gigantische hoeveelheden geproduceerd en toegepast in een breed scala van producten. Bijvoorbeeld in boten, auto’s, vliegtuigen, sportartikelen, potten en pannen, windmolens en veelvuldig in de bouw. Het productievolume bedroeg in het jaar 2011 mondiaal circa 7,6 miljoen ton, waarvan 25% in Europa werd geproduceerd. En die productievolumes zijn daarna alleen maar sterk opgelopen. Thermoharders vormen eigenlijk een fantastische grondstof, maar ooit worden ze afgedankt. En wat dan? Een effectieve recycling was tot voor kort niet mogelijk en dus werden en worden nog grote volumes gestort. Maar er is licht aan de horizon….., daarvoor moeten we zijn in Henri Chapelle in het Belgische land van Herve. Henk Meinen T hermohardende polymeren (duroplasten) zijn na verwerking niet meer om te vormen en blijven hard als ze worden verhit, dit in tegenstelling tot thermoplasten die zacht worden bij verhitting. Als een thermoharder wordt verhit, smelt het niet maar het ontleedt zich zonder vloeibaar te worden. De oorzaak hiervan zijn de moleculaire dwarsverbindingen, die covalent (atoombinding) zijn en daardoor smelt een thermoharder niet. Er zijn verschillende typen polymeren van thermoharders, waarvan misschien polyester, epoxy, bakeliet, melamine en polyurethane wel de bekendste zijn. Het materiaal is bovendien volkomen inert, met andere woorden: zo dood als een pier. Kortom, een wel heel moeilijke materiaalsoort die na gebruik of als productieafval vaak uitsluitend een weg naar de stortplaats of verbrandingdoven rest. En dat mondiaal in zeer grote hoeveelheden. probleem om het rest polyurethane en andere thermoharders te kunnen recyclen voor nuttige toepassing. Hij beet zich enthousiast en met veel vasthoudendheid vast in de materie. Hij versleet in zijn experimenten met dit materiaal maar liefst 24 machines en een grote partner uit de chemische industrie haakte af omdat Reprocover Debergh richtte het bedrijf Reprocover op, waar hij ook zijn uitvinding realiseerde. Een oud transportbedrijf dient voorlopig nog als huisvesting, maar een verhuizing naar een beter geschikt pand in de omgeving van Luik is gepland. Een klein jaar geleden trad Philip van Caene- Enorme stap op de Ladder van Lansink gerealiseerd men er niet meer in geloofde. Ludo Debergh ging echter onvermoeibaar door en uiteindelijk kon hij ‘Eureka’ roepen. Het was hem met veel vallen en opstaan en eindeloos experimenteren dan toch gelukt om die uiterst weerbarstige thermoharders in de grip te krijgen. Een doorbraak, een wereldprimeur! Hij kreeg twee patenten op zijn uitvinding verstrekt. gem (48) bij Reprocover in dienst met als ruime functieomschrijving: Business Development. Wie met deze Philip praat, denkt al snel met een hoogopgeleide chemicus van doen te hebben. Dat blijkt echter niet het geval, hij was daarvoor namelijk jarenlang zelfstandig informaticajurist. Philip: “Het ging best goed met mijn bedrijf, maar op een gegeven moment Putdeksels als inspiratiebron Ludo Debergh produceerde jarenlang putdeksels gemaakt van polyurethane. Dat ging op zich prima, maar bij elke geproduceerde putdeksel ontstond circa 200 gram restmateriaal, afval dus. Daar kon hij dus helemaal niks mee. Dat ergerde Ludo en bovendien liepen de stortkosten nogal in de papieren. Nou is deze Ludo een zeer creatieve, innovatieve geest, die doorlopend bezig is nieuwe oplossingen te vinden voor allerlei situaties. Je kan rustig stellen, dat wij in hem een ras uitvinder treffen. Op 62 jarige leeftijd verkocht hij zijn putdekselbedrijf en stortte zich op het schier onoplosbare 22 22-23_reprocoverthermoharders.indd 22 Een aantal eindproducten www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 27-08-14 10:18 kunststof had ik het wel gezien. Ik wilde wat totaal anders, iets waar in elk geval veel creativiteit en pionierswerk werd gevraagd. Via, via kwam ik in contact met Ludo en ik voel mij hier als een vis in het water.” Het proces Reprocover noemt het verwerkingsproces de ‘upcycling solution.’ Zonder te gedetailleerd te worden zijn zes procesgangen te onderscheiden te weten: breken, granuleren, drogen, mengen, transformeren en persen. In dit proces van afval naar nieuw product – closing the loop – vindt 100% verwerking van dat afval plaats. Daarbij ontstaat tijdens het proces een mix van 70% thermoharder afval en 30% glasvezel afval. Zonder die toevoeging van glasvezel is geen goed eindproduct te maken. Het koude proces is geheel CO2 neutraal en levert een output van 100% afgewerkte producten. Niets gaat verloren, de output is qua materiaal gelijk aan de input. Zelfs het stof vindt een nuttige toepassing. De eindproducten uit dit proces zijn op zich ook weer 100% recycleerbaar en dit een onbeperkt aantal malen. Natuurlijk is er ergens in het proces het geheim van de smid en dat zal logischerwijs ook wel geheim blijven. Momenteel verwerkt Reprocover circa 1000 ton materiaal per jaar, maar dat zal aldus Philip op vrij korte termijn worden verdrievoudigd met de ambitie om binnen een aantal jaar 10.000 ton afval te kunnen verwerken. Productieafval van thermoharders als input Productie krijgt binnenkort stevige boost Philip van Caenegem samen met Auto Recycling Nederland en momenteel dienen zich projecten aan met Bata Industries en Alliander. Laatstgenoemde bijvoorbeeld vervangt op grote schaal bakelieten elektriciteitsmeters. De stoffen, onbrandbaar en zo nog een hele opsomming. Ook qua prijsstelling is het materiaal concurrerend. En alles gefabriceerd met de nodige keuringen, vergunningen, certificaten en wat Philip van Caenegem: “We gaan de productie binnenkort een serieuze boost geven” Input en putput Aan input geen probleem. Philip: “Aan input van thermoharder materiaal hebben wij geen probleem. Bedrijven en andere organisaties weten ons in toenemende mate te vinden. Zij willen graag met bijbetaling van hun materialen af. Het aan ons bij te betalen bedrag ligt dui- Mondiaal een markt van miljoenen tonnen materiaal delijk onder de kosten voor stort en bovendien vinden veel mensen het prettig als er een nuttige toepassing voor dat materiaal komt. Zo werken wij onder meer www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 22-23_reprocoverthermoharders.indd 23 bedoeling is nu om van dat bakeliet producten te maken, die weer kunnen gebruikt worden voor eigen doeleinden, zoals bijvoorbeeld gaspotten. Circulaire economie in optima forma kun je zeggen.” Reprocover maakt verder op basis van recyclede thermoharders een scala aan producten voor toepassing in de bouwnijverheid en infra. Daaronder deksels, funderingsplaten, toezichtputten, vuilnisbakken, brievenbussen met alumium opbouw, bloembakken, kabelgoten, spoorwegovergangen en als er markt voor is nog oneindig veel meer. De voordelen van het materiaal zijn evident, denk aan: temperatuurbestendig tussen -70 en + 300 graden Celsius, slijtvast, vervormd nooit, geen aanslag, isolerende en akoestische werking, roestvrij, onderhoudsvrij, bestand tegen inwerking van chemische dies meer zij. Philip: “Ook naar onze mening is er in ruime mate markt voor onze producten. We zitten nu in een fase om die markt verder in kaart te brengen, te ontwikkelen en eventueel samen met partners excellente toepassingen te vinden. Het blijft dus voorlopig nog uitdagend pionierswerk, maar er zit zeker toekomst in. Niet alleen hier in België, maar ook in veel andere landen. Ook op die internationale markt oriënteren wij ons al volop.” Terugrijdend door de fraaie Voerstreek bedenk ik dat hier toch een prachtig staaltje vakwerk op de Ladder van Lansink wordt verricht: van storten naar recycling. En dan gaat het ook nog eens om heel veel materiaal. Wat zou de wereld zijn zonder uitvinders….? n 23 27-08-14 10:19 _Van Zandwijk:basis adds RMB 2009 17-03-10 16:00 Pagina 1 Recyclen is een vak apart. Dat weten wij als geen ander. Onze transportproducten en onze transportoplossingen zijn altijd gericht op snellere en betere belading. Voorbeelden? De HTS Van Hool 40ft en onze ISO trailers hebben gezorgd voor een evolutie binnen het recyclingvervoer. Efficiënt, technisch hoogwaardig en een laag eigen gewicht zijn onze sleutelwoorden. Effectieve transportoplossingen voor de recycling sector Uilecotenweg 47 - 5324 JT Ammerzoden Toldijk 21 - 7901 TA Hoogeveen Tel: 073 5997281 – [email protected] – www.van-zandwijk.nl Leverancier van de Van Hool-opleggers en containeraanhangwagens. Met de Verti 40 ft laadt u elke 40 ft container verticaal. Tel: 0528 750200 – [email protected] – www.htshoogeveen.nl Producent en kenniscentrum van innovatieve containersystemen voor alle vormen van transport. Tel: 073 5991832 – [email protected] – www.dejonghs.nl Leverancier en betrouwbare servicepartner van elk containersysteem, containeraanhangwagen en ISO systeem. Servicedienst op zaterdagochtend aanwezig. L.R. Beijnenlaan 8, 6971 LE Brummen Tel: (0575) 561208, Fax: (0575) 561250 E-mail: [email protected] WEEGBRUGGEN & WEEGPLATEAU’S www.weegbruggen.nl papier Goed nieuws van Parenco! H oe lang is het geleden dat er in Nederland een nieuwe papiermachine werd opgestart dan wel herstart? Sommigen spreken in dat kader over meerdere decennia geleden. Maar dat gaat nu zeer waarschijnlijk wel weer gebeuren en wel bij Parenco in Renkum. Dat is zonder meer uitstekend nieuws voor dat bedrijf, maar ook voor de hele Nederlandse papiersector. De laatste jaren waren wij immers bij veel papierconcerns niet anders gewend dan capaciteitsvermindering, inkrimping of verplaatsing naar elders. En werd er wel in nieuwe capaciteiten geïnvesteerd, dan was dat toch geregeld in Midden en Oost-Europa. De bij Parenco als PM2 bekend staande machine produceerde in het verleden newsprint papier, maar de productie op die machine werd stilgelegd, waardoor alleen nog op de PM 1 werd en wordt geproduceerd. De bedoeling is nu de PM2 om te bouwen voor de productie van golfkartonpapier. De productie zou dan naar verluid kunnen starten in het tweede kwartaal van 2016. Parenco gaat daarbij uit van een productie van 360.000 ton per jaar. Volgens een bericht van RISI (Pulp & Paper Industry Information) gedateerd 1 juli, moet de definitieve beslissing aangaande de noodzakelijke investering nog worden gedaan, maar dat is op korte termijn te verwachten. Parenco heeft volgens dat bericht Edward de Vries overgenomen van Sappi Maastricht en Lanaken om de ombouw en de herstart van de PM2 te leiden en Ben de Smedt – die ruim tien jaar bij VPK Packaging Group werkte – komt naar Parenco voor de commerciële invulling. Volgens Raymond Jo- link van Parenco is het bedrijf zeer goed toegerust om ook in de markt van testliner de concurrentie aan te kunnen. Daarbij heeft men natuurlijk ook de zeer nuttige support van Reparco als leverancier van diverse kwaliteiten – secundaire – grondstoffen. Bij Reparco werken ruim 200 mensen. Als alles echt draait gaan we zeker nog eens een keer op bezoek. Positief nieuws waarmee wij de mensen van Parenco en van Reparco van harte gelukwensen! n Paper Recycling Machine De Japanse fabrikant SEED heeft een machine op de markt gebracht, waarmee in zeg maar een kantooromgeving van oud papier weer nieuw papier kan worden gemaakt. Het bedrijf meldt zelf dat het hier om een primeur gaat. Seed speelt daarbij in op de veronderstelde toenemende zorg inzake het ‘lekken’ van vertrouwelijke informatie. Zeker in de Benelux zijn overigens uitstekende mogelijkheden aanwezig om vertrouwelijke informatie met de grootste zorg te laten vernietigen. Maar of dat in de hele wereld zo is, valt te bezien. Met de RPM-1001 en de RPM-5000 van Seed kan men ‘plain’ gebruikt papier volledig vernietigen en vervolgens met die machines weer herproduceren als nieuw, recycled papier. Het gaat om relatief kleine machines met een beperkte capaciteit. De kleinste – de 1001– komt aan 100 sheets per uur en de grootste – de 5000 dus – levert een productie van 500 sheets per uur. Op jaarbasis gaat dat bij continue productie toch wel richting 240.000 c.q. 1.200.000 velletjes en dat zijn www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 25_parenco.indd 25 voor kantooromgevingen toch serieuze aantallen. Volgens de fabrikant werken de machines uitsluitend met water en elektriciteit, chemicaliën komen er kennelijk niet aan te pas. Het is niet te verwachten dat deze machines de papierwereld op hun kop zullen zetten. Wel is het een nieuwe ontwikkeling waaruit blijkt dat ook de papierwereld bepaald niet stil staat. 25 26-08-14 15:02 Oude ABC-gebouw Doetinchem eindelijk aan de grond ForFarmers laat enorme pand geheel verwijderen Henk Meinen M eer dan vijftien jaar stond het leeg: het oude ABCpand aan de Wijnbersgeweg in Doetinchem. Het enorme pand bood soms nog onderdak aan zwervers en ook het dievengilde nam er wel eens een kijkje. Buurtbewoners waren er al jaren klaar mee: ‘die grote grijze bunker moet weg!’ En nu is dan de sloop van de het oude veevoederbedrijf in volle gang. Bergevoet 26 26-27_sloopforfarmers.indd 26 uit Doetinchem zelf – onder meer sloopamoveertechniek en asbestsanering – haalt de kolos in delen naar beneden en voert al het materiaal af. Aan de zijde van de Oud IJssel – die pal langs het gebouw stroomt – moest een steiger worden gebouwd om het aanwezige asbest correct te kunnen afvoeren. Medio maart van dit jaar is met de sloop begonnen en men verwacht dat in het voorjaar alles weg is. Na de loodsen en de kantoorgebouwen is nu de fabriek zelf aan de beurt. Na de sloop volgt een volledige bodemsanering. Eigenaar ForFarmers uit Lochem wil het terrein eventueel in delen gaan verkopen. Wat er daarna precies op het terrein gaat gebeuren is nu nog onbekend. Appartementen langs de Oude IJssel? Prachtige plek, maar is er in deze tijd wel markt voor? Het is in elk geval niet te hopen, dat Doetinchem weer met een grote open plek blijft zitten…… n www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 09:05 ontmantelen www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-27_sloopforfarmers.indd 27 27 26-08-14 09:05 Integrated recycling solutions Niton Alloy Analyzers ? ? ? ? #)5,33+()453(8'7-9-7)7>%00)562)067)%2%0<6)7-.( %&35%735-81/:%0-7)-7%2%0<6)6-26)'32()6 3&8867)2&)7538:&%%5>673*)264%7:%7)5(-',7 5)'-)=)',)1-6',)%2%0<6)9%264335737 3/+0!-=32()5)643)0-2+3*9%'881 #335-2*351%7-) #335-2*351%7-)3*))295-.&0-.9)2()()132675%7-) $"2%0<7-'%0# )2%8:)+ ")0 1%-06%0)6;7%'20 :::7,)513'312-732 Zeeftechnologie Zakken opener® Debris Roll Screen® Polishing Screen OCC Separator® De-Inking Screen® Bunker, doseer en transportsystemen www.bulkhandlingsystems.com Airconomy® :LMYHUNRSHQRRNJHEUXLNWH1LWRQ¶V Geachte collega’s Wij zijn op zoek naar: Bruikbaar rvs Aluminium brons Scheeps schroeven Brons afvallen Koper nikkel afvallen Luchttechnologie Windshifters Single Drum Separators (SDS) Double Drum Separators (DDS) Semi-Mobile Drum Separators (SDS-i) Industriële ontstoffingsinstallaties www.nihot.nl Optische scheidingstechnologie Fruiteniersstraat 25 3334 KA Zwijndrecht tel 078 6100 328 email [email protected] In Flight detectie voor meest accurate scheiding Hoge verwerkingscapaciteit Precisie scheiding met minimaal product verlies Snelle en accurate luchtpuls ejectie Interactieve touch screen voor maximale flexibiliteit www.nrtsorters.com BHS Europe | Tel.: +31 (0) 20 58 220 30 [email protected] | Amsterdam, Nederland Graag nodigen wij u uit op onze stand 165 op de Recycling in Gorinchem van 23 t/m 25 september 2014 dienstverlening Van Iersel Luchtman Advocaten: juridische specialisten op uw vakgebied Brancheteam Afval & Recycling operationeel Elke ondernemer kan er mee te maken krijgen: juridische kwesties waarbij deskundige ondersteuning en advisering onontbeerlijk is. Ook zaken waar u als ondernemer niet op zit te wachten, maar die wel op uw pad kunnen komen. Dat geldt voor alle branches en ook de afval- en recyclingsector kan er over meepraten. U kunt er ook geregeld over lezen in uw vakblad Recycling Magazine Benelux; over zaken uit de praktijk, waarin je als leek volkomen de weg kwijt zou raken. En ondernemers houden zich nou eenmaal veel liever bezig met de echte business. Henk Meinen D at is ook logisch, maar soms ontkomt een organisatie niet aan een juridische aangelegenheid. En dan is het maar goed, dat er specialisten zijn die u met raad en daad terzijde kunnen staan. Maar in onze afval- en recyclingsector is alleen juridische kennis vaak niet voldoende. De branche kent zeker op onderdelen een specifieke en soms onderling samenhangende problematiek. Brancheteam Afval & Recycling binnen Van Iersel Luchtman Advocaten Bij Van Iersel Luchtman Advocaten, met vestigingen in Breda, ’s-Hertogenbosch en Uden, hebben diverse specialisten al jarenlang ervaring met juridische zaken in onze sector. Vaak ingewikkelde en complexe materie, die naast juridische kennis ook knowhow over de sector vereist. Onder die specialisten Wilbert van Eijk, die in Recycling Magazine Benelux ook de rubriek recht & regel verzorgt. Van Eijk: “De lineaire economie is hard op weg naar een circulaire economie. Verspilling en vervuiling worden steeds meer teruggedrongen. Afval wordt grondstof. In een duurzame samenleving wordt zo effectief mogelijk omgesprongen met natuurlijke hulpbronnen. In dat proces – waarin Nederland en België vooroplopen – wordt de regelgeving steeds ingewikkelder en de handhaving aangescherpt. Om daarop als advocatenkantoor adequaat, gericht en met alle aanwezige expertise te kunnen inspelen, hebben wij een brancheteam Afval & Recycling geformeerd. Dit brancheteam www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 29_wilbert.indd 29 Wilbert van Eijk helpt de ondernemer in deze branche bij het realiseren van zijn doelstellingen.” Het brancheteam bestaat uit acht specialisten uit diverse relevante disciplines. U kunt er terecht voor het brede spectrum zaken waar u mee te maken kunt krijgen, zoals ketensamenwerking, EVOA-vraagstukken, innovatie, goed werkgeverschap en het ‘omgevingsproof’ maken en hou- den van uw onderneming. Het brancheteam is bekend met de sector en weet van de hoed en de rand. “Wij vinden als business partner juridische oplossingen. Met een deskundige, maar evengoed praktische blik. Adviserend en procederend,” aldus Wilbert van Eijk. n Meer info: www.vil.nl / Twitter: @VILafvalrecycle 29 26-08-14 15:01 Advertorial Recycling 2014 Stand 197 Microsoft Dynamics NAV/NaviTrans NaviTrans Waste biedt Gielen beter zicht op zowel afvalstromen als verwerking “We werken nu efficiënter en doen meer met hetzelfde aantal mensen. Er worden minder fouten gemaakt en de druk op de schouders van het administratieve team is verlaagd. Dat NaviTrans Waste nu al zijn vruchten afwerpt, bewijst het grote potentieel van de nieuwe oplossing.” Sabine Gielen, zaakvoerder, Gielen Recyclage Als recyclagespecialist wil Gielen zijn klanten steeds een perfecte service leveren. Om de activiteiten optimaal te ondersteunen, was nieuwe software noodzakelijk. Die vond Gielen in NaviTrans Waste, de nieuwe oplossing van Young & Partners voor de afvalsector. Gielen werd opgericht in Kortessem in 1969. In 1980 splitste het bedrijf de activiteiten Transport en Containerservice. Recyclage kwam er als derde tak bij in 1986. Vanaf 2003 verhuisden de activiteiten stapsgewijs naar Genk, waar Gielen vandaag twee sites heeft. Samen zorgen de drie entiteiten van de groep ervoor dat industrieel afval wordt ingezameld en met kennis van zaken wordt verwerkt. Daarnaast legt Gielen zich toe op het inzamelen, sorteren en verwerken van afvalhout. Om een vlekkeloos transport van de afvalstromen te garanderen, zet de organisatie een vloot van een zeventigtal voertuigen in, uitgerust met afzet- en rolcontainers, containerpersen en containerwisselsystemen. Tijd voor verandering “Onze markt is zeer veeleisend. Klanten willen een perfecte service en overheden stellen steeds meer vragen. De laatste jaren voelden we dat de software die we hadden ons daarin te weinig ondersteunde”, begint Sabine Gielen, zaakvoerder bij Gielen Recyclage. Om de afzetcontainers te beheren maakte Gielen gebruik van een eerste generatie software van Young & Partners. Gezien de sterke groei en evolutie van Gielen, beantwoordde die niet meer aan de operationele behoeftes van het bedrijf. Voor de rolcontainers maakte Gielen gebruik van een ander pakket. Maar de processen in die laatst vermelde software waren omslachtig en de samenwerking met de leverancier verliep stroef. In de plaats wilden we graag één overkoepelend systeem, dat ons een beter overzicht over de verschillende afvalstromen kon bieden en dat toeliet onze processen meer te automatiseren”, aldus Sabine Gielen Navitrans advertorial.indd 30 26-08-14 09:09 Oplossing NaviTrans Waste is een volledig nieuw platform voor de sector van afvalverwerking en recyclage. Net als de andere NaviTransoplossingen, wordt de oplossing ontwikkeld bovenop Microsoft Dynamics NAV. Young & Partners: vertrouwde partner, nieuw platform Een tweetal jaar geleden ging Gielen opnieuw met Young & Partners rond de tafel zitten. “Samen hebben we onze behoeften in kaart gebracht. Op basis daarvan en op basis van de pluspunten van de eerste generatie software ontwikkelde Young & Partners een nieuwe oplossing. “Een groot voordeel voor ons was dat NaviTrans Waste, net als de andere NaviTransoplossingen, wordt ontwikkeld op Microsoft Dynamics NAV, het ERP waar we al jaar en dag mee werken. De integratie en opstart van de nieuwe oplossing verliep dan ook zeer soepel. De basis voor onze facturatie zat eigenlijk meteen goed. Bovendien konden we tijdens het hele traject rekenen op één vast aanspreekpunt bij Young & Partners.” Één overkoepelend systeem Vandaag staat NaviTrans Waste in voor het volledige operationele beheer van ons complete gamma van containers. Het actuele voorraadbeheer en de containeropvolging zorgen ervoor dat we steeds weten waar containers zich bevinden en welke opdrachten daaraan gekoppeld zijn. De voorraad per vestiging is tot in detail gekend. Ook historische data zijn in NaviTrans Waste vlot te raadplegen. Dat de oplossing toelaat om zowel rolcontainers als afzetcontainers te beheren, is een enorme stap voorwaarts. “Klanten weten zelf niet altijd exact welke types containers ze in huis hebben. Dat zorgde vroeger af en toe voor verwarring aan de telefoon, met het risico dat een verkeerd type vrachtwagen aan de deur stond. Dat we nu in realtime een overzicht hebben van alle opdrachten, contracten en prijsafspraken, heeft onze klantvriendelijkheid aanzienlijk verhoogd”, weet Sabine Gielen. Aandacht voor integratie en automatisering Belangrijk voor Gielen was dat het aspect planning in de nieuwe oplossing centraal bleef staan. “Orders die we vandaag krijgen, worden morgen uitgevoerd. We plannen vrachtwagens meteen vol en we vermijden leegrijden zoveel mogelijk. Met NaviTrans Waste verwerkt Gielen de informatie van de weegbrug en de boordcomputers nog vlotter. “Vroeger konden we enkel data inlezen. Nu komen de gegevens meteen op de juiste plaats in de software terecht. Daarbij kunnen ons eigen chauffeurs zelf wegen of tijdens het weegmoment klanteninformatie uit NaviTrans Waste opvragen in het bureau. Dat laat ons toe sneller te rapporteren.”, aldus Sabine Gielen. Daarnaast heeft NaviTrans Waste de administratie rond de uitgaande stroom geoptimaliseerd. Zo zien medewerkers meteen welke partij welk volume zaagsel mag ophalen. Als de lading is afgehaald, wordt de bestelling automatisch afgevinkt, wat manuele fouten vermijdt. Gielen kan nu ook gemakkelijk nagaan of klanten hun bestelling niet te vroeg komen ophalen. Voordelen • Betaalbare oplossing voor zowel kleine als grote bedrijven • Snelle en eenvoudige implementatie • Herkenbare Microsoft Look & Feel • Controle over al uw operationele en financiële processen • Uw medewerkers beschikken 24/24 over realtime bedrijfsdata • Periodieke opdrachten worden door eenmalige ingave automatisch gegenereerd • Automatisch afdrukken van documenten dankzij de integratie met Microsoft Office • Vlotte integratie met weegbrug en boordcomputers • Ruime rapportagemogelijkheden zijn een evidentie Meer informatie over Gielen NV? www.gielen-recyclage.be Wenst u meer informatie over NaviTrans Waste en de diensten van Young & Partners? www.navitrans.eu +32 (0)56 73 20 10 Tot slot hebben de rapportagemogelijkheden binnen NaviTrans Waste Gielen aangenaam verrast. Sabine Gielen: “We kunnen extra vragen van de overheid nu veel beter beantwoorden. Zo verlangt Limburg.net dat we alle data maandelijks doorsturen in een specifiek bestandsformaat. Dat was vroeger niet mogelijk.” Enkele maanden na de implementatie zijn de voordelen duidelijk zichtbaar. “We werken nu efficiënter en doen meer met hetzelfde aantal mensen. Er worden minder fouten gemaakt en de druk op de schouders van het administratieve team is verlaagd. Dat NaviTrans Waste nu al zijn vruchten afwerpt, bewijst het grote potentieel van de nieuwe oplossing”, zo luidt het bij Gielen. Navitrans advertorial.indd 31 26-08-14 09:09 VAN AUTOKERKHOF VIA AUTOAFBRAAK NAAR AUTORECYCLING Eigen visie bij Vanlingen in Helchteren (B). Vanlingen autorecycling behoort in België tot de grootste ondernemingen op zijn gebied. Daar hoort een historie bij sinds 1968, waarbij de ontwikkelingen verschuiven van: autokerkhof, autoafbraak naar autorecycling. Alle woorden goed gekozen en van toepassing in het tijdsbestek van de periode 1968 tot en met heden. Wie de baan van Eindhoven naar Hasselt volgt, komt als vanzelf in Helchteren bij Carlo Vanlingen N.V. terecht. Nog wel, want er dreigen veranderingen….. HENK MEINEN H et was Jacques Vanlingen die in 1968 zijn bedrijf onder de naam Autokerkhof Jacques Vanlingen startte. Je kunt rustig stellen, dat het autokerkhof te Helchteren nationaal en ook in Nederland zeer bekend was, want het werd het grootste autokerkhof van België. Toen Jacques veel te jong in 1990 overleed, stonden er ruim 10.000 voertuigen op het terrein aan de Grote Baan. Zijn zoon Carlo – toen pas 22 jaar jong – nam het bedrijf van zijn vader over. Hij werkte weliswaar al in het bedrijf, maar door het overlijden van zijn vader ging natuurlijk erg veel ervaring en kennis verloren. Carlo pakt de zaken echter zeer voortvarend aan en bouwde het bedrijf van autokerkhof om naar een zeer modern recyclingbedrijf. En anno nu staat zijn zoon Jesse – toevallig ook 22 jaar – mede aan RMB OP BEZOEK BIJ…. VANLINGEN IN HELCHTEREN Prachtig modern bedrijf met duidelijke visies Carlo ( l ) en Jesse ( r ): prima samenwerking tussen vader en zoon 32 32-34_mensbedrijfvanlingen.indd 32 www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 09:10 mens & bedrijf het roer van het bedrijf, dat is gehuisvest op maar liefst 100.000 m2. Jesse – die een afgeronde IVA opleiding in Driebergen op zak heeft – en zijn vader Carlo werken intensief samen en dat gaat prima. Jesse: “Ik ben gelukkig wel in de omstandigheid dat ik voor raad en daad altijd bij mijn vader terecht kan. Dat in belangrijk voor het bedrijf en voor mijn verdere ontwikkeling.” Opschonen of sluiten….. Zoals gezegd, rond de tijd van het overlijden van Jacques in 1990 herbergde het terrein 10.000 autowrakken, vooral bedoeld voor de onderdelenhandel. Die onderdelen werden destijds met name verkocht aan particulieren. Waren er voldoende onderdelen van een sloopauto verkocht, dan ging het karkas in bulk naar een erkend metaalrecyclingbedrijf. Maar een permanente voorraad van 10.000 exemplaren was in die jaren bij Vanlingen heel gewoon. Dat ging zo tot het jaar 2002. Toen veranderde de wet en was het credo: ‘opruimen of sluiten.’ Dat was het moment dat Carlo besloot zijn eerste pers te kopen. Dat werd een Lefort 620, waarin vervolgens de gehele voorraad van 10.000 autowrakken werd verwerkt en geperst. Een gigantische klus, maar aan de eis tot opruiming was voldaan. Maar het was ook de tijd om de bakens te verzetten en de activiteiten op een andere manier in te vullen. Depolluering van de wagens Drie categorieën De bijzondere Lefort-pers Vanlingen verwerkt tegenwoordig circa 6.500 end-of-life automobielen per jaar. Die komen met name van garagebedrijven, verzekeraars, particulieren en van de overheid, waaronder ook in beslag genomen exemplaren. Jesse: “De auto’s die binnenkomen worden gewogen en gedepollueerd – mooi Vlaams woord voor onder meer het ontdoen van vloeistoffen en dergelijke – en voor verdere verwerking onderscheiden in drie categorieën. Categorie 1 wordt volledig gedemonteerd voor export en hergebruik naar bijvoorbeeld Afrikaanse www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 32-34_mensbedrijfvanlingen.indd 33 landen, Wit-Rusland, Georgië en Rusland. Het chassis gaat naar de Galloo Groep. Bij categorie 2 worden motor en versnel- Ooit het grootste autokerkhof van België lingsbak gedemonteerd en de rest gaat in de pers en vervolgens ook voor verdere verwerking naar Galloo. En categorie 3 gaat – ook uiteraard na depolluering – volledig in de pers en dan als pakketje naar Galloo.” Jesse beoordeelt elke auto die binnenkomt en geeft voor het verdere proces duidelijk aan in welke categorie die auto valt. Nog aanwezige brandstoffen worden afgetapt en ondergaan een zuiveringsproces, waarna die bandstoffen worden gebruikt voor de eigen voertuigen van Vanlingen. Volgens Jesse zijn zij het enige autodemontagebedrijf in België die 33 26-08-14 09:10 dat zo doet. Het gaat daarbij om circa 100.000 liter brandstof per jaar. ‘Ik ken ze allemaal’ Op het terrein staan gemiddeld zo’n 2500 voertuigen keurig per merk opgesteld en gereed voor verdere verwerking. Jesse: “Omdat ik, en mijn vader, precies weten welke auto’s voorradig zijn, hebben we geen ingewikkeld systeem van voorraadadministratie voor onderdelen nodig. Dat scheelt enorm veel tijd aan registratiewerk en allerlei administratieve zaken die daarbij horen. Wij verkopen onderdelen van de auto’s die op het terrein staan, maar leggen dus geen voorraden aan.” Ik test hem even op de parate kennis en vraag naar een donkerrood linker voorportier van een Opel Corsa vijfdeurs bouwjaar 1997. Resoluut luidt het antwoord: “Dat hebben we op dit moment niet, wel een grijze…” Dat blijkt later te kloppen, maar die kon ik niet gebruiken. Up-to-date bedrijf en bijzondere pers Bij Vanlingen is de afgelopen decennia doorlopend veel geïnvesteerd. Zo ligt er op het terrein een vloeistofdichte vloer van 60.000 m2 en zijn er twee olieafscheidinginstallaties en een waterzuiveringinstallatie in bedrijf. De nieuwe bedrijfsgebouwen van ruim 3.500 m2 zijn speciaal ontworpen en gebouwd voor een vlotte doorstroming van de te behandelen voertuigen. Vervoer geschiedt met eigen vrachtwagens en op het terrein draait een Liebherr 904 CHD overslagmachine. Een Europese primeur is de Lefort P 700 mobiele pers in deze uitvoering met een baklengte van zeven meter. Bijzonder is dat de machine is uigerust met twee perscilinders, die vanaf twee kanten persen. Jesse: “Deze machine heeft geen schaar, want knippen doen we sowieso niet. Shredders zijn er bovendien hier in de omgeving ook al voldoende. Wij persen Bedrijf gehuisvest op 100.000 m2 dus en met deze tweezijdige pers gaat dat efficiënt.” De machine werd geleverd door Recuperma. Bij Vanlingen werken inclusief Carlo en Jesse nu tien mensen. “Een goed team,” aldus Jesse. Zoals we wel vaker horen, zijn goede, gemotiveerde medewerkers in deze sector ook in België niet zo eenvoudig te vinden. Toekomst…. Carlo Vanlingen N.V. is in het bezit van alle noodzakelijke certificaten en vergunningen en verwerkt zoals gemeld nu circa 6.500 voertuigen per jaar. Hoewel de aanvoer momenteel – onder meer door minder nieuw verkopen en de zachte winter – wat is ingezakt, zou men toch wel willen doorgroeien naar ongeveer 10.000 auto’s per jaar. Maar dat ligt wat lastig zo vernemen wij van vader en zoon. “Wij zijn al enkele jaren bezig het bedrijf verder uit te breiden, maar dit is niet mogelijk. Het gehele bedrijventerrein waarop wij – en veel andere bedrijven – zijn gevestigd, is reser- vatiezone geworden. De plannen voor een nieuwe Noord-Zuid verbinding liggen hieraan ten grondslag. Gaat dat door, dan zullen wij en de andere bedrijven onteigend worden en moeten wij noodgedwongen op zoek naar een nieuwe locatie. Dit hele gebied hier wordt dan zoge- Mogelijk verhuizen vanwege ‘compensatie groen’ naamd ‘compensatie groen.’ Maar er is over dit alles nog steeds geen duidelijkheid en tot die tijd mogen wij niet uitbreiden of in onroerende zaken investeren,” aldus Carlo en Jesse. Begrijpelijk een behoorlijk lastige en beperkende situatie. Het is te hopen dat er snel duidelijkheid en zekerheid komt en dat er voor Vanlingen Autorecycling een mooie toekomst is weggelegd. n Zomer en winterperiode 34 32-34_mensbedrijfvanlingen.indd 34 www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 09:11 VAN DE WEIJER DROGERIJ Gespecialiseerd in het verwerken, scheiden en drogen van diverse producten Zowel inname als loonopdrachten. Industrieterrein Panningen 125 5981 NC Panningen ( Venlo ) Tel: 0031-(0)77-820 02 06 [email protected] – www.vdwdrogerij.nl Per jaar komen grote aantallen harde kunststoffen in de afvalstroom terecht. Bijna al deze kunststoffen, zoals oude tuinstoelen, plantenpotjes, afgedankt speelgoed enz. kunnen worden gerecycled, zodat waardevolle materialen worden hergebruikt als grondstof voor nieuwe producten. MRN is gespecialiseerd in een verantwoorde verwerking van deze kunststoffen. De kunststoffen worden op soort en kleur gesorteerd, geshredderd en vervolgens gewassen en gedroogd. Uw kunststoffen zijn bij ons niet weggegooid. M E T A A L R E C Y C L I N G B . V. S C H R O O T E N N O N F E R R O M E TA L E N C O N TA I N E R V E R V O E R Bel voor een afspraak met de heer Kees van Vliet: tel.:06-53561816 Beitel 74 | 6422 PB Heerlen | Tel 045-5422025 | E-mail [email protected] DE HYDRAULISCHE HAMERS SERIES BEWEZEN HOGE PRODUCTKWALITEIT HOGE SLAGKRACHT BREED LEVERINGS PROGRAMMA ZEER ONDERHOUDS VRIENDELIJK UITSTEKENDE PRIJSKWALITEIT VERHOUDING MACHINE GEWICHTKLASSE: 0,7 - 150 TON Vestiging Maarheeze Den Engelsman 2 6062 RB Maarheeze (NL) Tel.: +31 495 59 66 66 Fax: +31 495 59 66 99 Vestiging Zeewolde Oogstweg 15 3899 BJ Zeewolde (NL) Tel.: +31 36 522 99 55 Fax: +31 36 522 13 29 Vestiging Ninove Nederwijk Oost 278 9400 Ninove (B) Tel.: +32 54 33 81 11 Fax: +32 54 34 18 10 [email protected] www.vematec.nl OPBOUW WEEGBRUG Havervelden 8 5281 PT Boxtel The Netherlands Tel: +31 (0)411 67 77 88 Fax: +31 (0)847 46 31 64 [email protected] www.bwt-weegtechniek.nl DETECTIE RADIOACTIVITEIT Actie is reactie Products4Engineers biedt het grootste aanbod technische componenten, producten en machines in Nederland. Products4Engineers brengt engineers (die producten zoeken) met leveranciers van producten (de aanbieders) in contact. Handmeters • Meten van het stralingsniveau • Opsporing van radioactief materiaal • Nuclide identificatie MAgAzine Gratis Website Detectiepoorten • Volautomatische werking • Meer dan 2.000 systemen in Europa, ± 100 in Benelux • Bij alarm duidelijke bronlokalisering • Nederlandstalige software en handleidingen • West-Europees fabricaat Dagelijks nieuws en achtergronden nieuWsbrief Gratis een wekelijkse update Ga voor meer informatie naar www.eisma.nl of neem direct contact op 088 2944 700 www.products4engineers.nl M.C. TEC biedt u • Deskundig advies en jarenlange ervaring • Systemen geheel volgens geldende richtlijnen • Installatie, inbedrijfstelling, training, onderhoud en certificering • Zeer scherpe prijs! ▲ +31 (0)183-445050 ▲ [email protected] W W W. MC TEC. N L www.lubo.nl Producent van hoogwaardige sorteermachines Mobiele oplossingen sterrenzeven antiwikkelzeven Paper-Magnet® Lid van de Bollegraaf Groep Trommelscheiders trommelscheiders mobiele oplossingen ballistische scheiders semi-mobiele installaties Ballistische scheiders waterbadscheiders bouw- en sloopinstallaties Neem voor meer informatie contact op met onze verkoopafdeling via tel.: +31 (0)591 668080 of mail: [email protected]. Bekijk onze demonstratievideo’s op www.lubo.nl. BOL00046_Adv_Lubo_RecyclingMagazineBenelux_191x63.indd 1 07-01-14 15:19 bodemas Valormet installatie waardeert jaarlijks 35.000 ton bodemas op Samenwerking Imog en Galloo in Moen Uit afvalverbranding komen zeker drie residustromen vrij: bodemassen, vliegassen en de filterkoeken van de rookgasreiniging. De in de bodemassen aanwezige ferro’s worden met een magneetinstallatie uitgesorteerd. Wat resteert gaat in dit geval naar Imog in het West-Vlaanderense Moen, waar het in het wegennet op de stortplaats wordt ingezet. Testen wezen echter uit, dat in deze bodemassen nog behoorlijk wat non-ferro’s aanwezig zijn. Die haalt de Valormet er nu uit. Henk Meinen U it afvalverbranding komen zeker drie residustromen vrij: bodemassen, vliegassen en de filterkoeken van de rookgasreiniging. De in de bodemassen aanwezige ferro’s worden met een magneetinstallatie uitgesorteerd. Wat resteert gaat in dit geval naar Imog in het West-Vlaanderense Moen, waar het in het wegennet op de stortplaats wordt ingezet. Testen wezen echter uit, dat in deze bodemassen nog behoorlijk wat non-ferro’s aanwezig zijn. Die haalt de Valormet er nu uit. Proces pen, waaronder de inzet van zeven, trilgoten, magneten en foucaultapparaten. Er is ook een handmatige sortering in de sorteercabine. Tijdens de bewerking worden zoveel mogelijk waardevolle componenten uit de as gewonnen, zoals ijzer, roestvrij staal, koper, zink, messing en aluminium. Het schroot wordt gezuiverd, gesorteerd op afmeting en soort waardoor er verschillende schone scrapfracties ontstaan. Deze schoongemaakt metalen dienen vervolgens weer als grondstof in de staalindustrie. VALORMET Unieke samenwerking opschoning van residumaterialen Het proces om metalen uit bodemassen te sorteren kent bij Imog een aantal stap- De Valormet is gebouwd op de Imog-werf in Moen in opdracht van Galloo door schudzeef -80 mm valt door de zeef op transportband 4 +80 mm over de zeef op transportband 2 2 5 transportband 4 6 overbandmagneet haalt ferro uit -80 mm fractie schudzeef onder helling : · 0-8 mm valt door de zeef in box · 8-15 mm valt door de zeef op transportband 6 · 15-80 mm over de zeef op transportband 5 ferro -80 mm box 0-8 mm transportband 2 transportband 3 Konstructie Galloo in Menen. Imog huurt de mobiele installatie voor zeven jaar, met een optie van nog eens zeven jaar. De opgeschoonde metalen die het resultaat zijn van het hele proces verkoopt Imog aan Galloo. De expertise van Galloo speelde een belangrijke rol bij het Valormetproject. De installatie is 43 bij 25 meter en is tien meter hoog. De capaciteit bedraagt 35.000 ton per jaar. Johan Bonnier (algemeen directeur van Imog): “Wij zorgen er voor dat het verbrandingsschroot dank zij ons recyclingproces opnieuw als grondstof is te gebruiken. En dat past helemaal bij de doelstelling om afval op te werken tot grondstof en energie.” n transportband 5 transportband 6 7 materialen van 8-15 mm en 15-80 mm volgen een gelijklopende sorteerlijn : koprolmagneten : scheiden ferro af schudders : materiaal openspreiden transportband 1 inductiescheiding : non-ferro wordt gescheiden van inert materiaal inert +80 mm 1 aanvoer materiaal met wiellader in hopper met zeef -300 mm valt door zeef op transportband 1 +300 mm wordt handmatig gekipt 4 non-ferro +80 mm 3 ferro +80 mm ferro inert inert overbandmagneet haalt ferro uit +80 mm fractie non-ferro ferro non-ferro manuele sortering van +80 mm non-ferro (koper, brons, inox, ...) restfractie : +80 mm inert (brokken as) imo www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 37_bodemas.indd 37 37 26-08-14 15:00 Frisse start met nieuw concept flotatie voor betere scheiding Hypermoderne scheidingsinstallatie bij Dolphin Metal Separation Jan Hooiveld is de rust zelve. Niks geen paniek, ondanks het feit er met man en macht wordt gewerkt aan de montage van installaties die anderhalve week na ons gesprek operationeel moeten zijn in de nieuwe fabriek. “Dat gaat lukken” is zijn commentaar, “op de 18de augustus moet het eerste materiaal er doorheen.” Wil Wijnands A ls dat lukt – en waarom zou dat niet zo zijn als je binnen zes maanden een compleet gebouw hebt kunnen neerzetten – dan is de recyclingbranche weer een hypermoderne nonferro scheidingsinstallatie rijker. Goed voor de business. bouwtekening, zodat op 20 november begonnen kon worden. Al met al veel te laat om een nieuw onderkomen te hebben voor de bestaande installaties. Uiteindelijk kon Dolphin nog zeven maanden blijven zitten en werd op 1 augustus het oude pand ontruimd. Op 28 mei, precies zes maanden na het begin van de bouw, werd het gebouw opgeleverd en kon gestart worden met de opbouw van de installaties. Die nieuwe fabriek is er gekomen omdat het huurcontract van de oude locatie afliep en niet werd verlengd. Hooiveld vond dat de tijden wat betreft de huur van vastgoed veranderd waren en derhalve goedkoper gehuurd moest worden. Dat lukte niet, met als resultaat dat de huur werd opgezegd, het pand verkocht en Hooiveld op zoek moest naar andere mogelijkhe- den omdat hij officieel per 1 januari 2014 het pand verlaten moest hebben. De gedachte was om zelf te bouwen. De gemeente Harderwijk rekende echter nog met vierkantemeterprijzen van vóór de crisis. Lelystad en Zeewolde wilden graag meewerken, en zelfs is een kijkje genomen in Kampen. Maar uiteindelijk werd toch gekozen voor Harderwijk omdat alle personeel uit Harderwijk komt en het volgens Hooiveld teveel heen en weer rijden werd voor de meeste mensen. In een heel laat stadium werd overeenstemming bereikt met de gemeente Harderwijk en werd Dolphin goed en snel aan een bouw- en milieuvergunning geholpen. Dat was op 17 september 2013. Uiteraard waren de voorbereidingen al getroffen wat betreft het ontwerp en de Jan Hooiveld Aanzicht van het nieuwe onderkomen van Dolphin Metal Separation Snel schakelen 38 38-40_dolphinmb.indd 38 Nieuw Concept Hooiveld: “We hadden best nog vijf jaar op de oude locatie kunnen werken, maar als het toch anders moet, dan moet het ook maar gelijk goed. We hadden de beschikking over zes verschillende hallen waar we altijd heen en weer reden met materiaal. Dat kon niet anders, maar www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 09:16 scheiding leidde wel tot een kostenpost van een 80.000 euro alleen aan dieselolie. Een eigen weegbrug hadden we niet, dus alles moest ergens anders worden gewogen, wat ook een behoorlijke kostenpost was. Een andere locatie betekent dat je moet gaan voldoen aan andere geluidsnormen en milieueisen. Vandaar dat we nu een 14 meter hoge hal hebben met een oppervlak van 8150 m2, in vieren gedeeld en volledig overdekt. Er is een grote hal voor de ontvangst van materiaal met aparte opslagboxen voor de verschillende materiaalstromen, een productiehal, een werkplaats en een eindproductenhal. Het is een lichte hal. Volledig uitgevoerd met LED-verlichting. De productiemachines staan volledig in lijn tussen de ontvangsten eindproductenhal, waardoor veel logistieke rijbewegingen kunnen vervallen en derhalve op dieselkosten voor shovels wordt bespaard. En er is een eigen weegbrug gekomen, wat niet alleen sneller, maar ook veel goedkoper werkt. Verder wordt in het productiesysteem gewerkt met automatische weegsystemen en is de hele installatie geautomatiseerd.” Een extra voordeel van het concept is dat alles binnen gebeurt en het te verwerken materiaal in de winter of als het regent niet meer buiten ligt, wat een hoop narigheid voorkomt. Nieuwe installatie Dolphin verwerkt materiaal met behulp van een flotatiesysteem om alle non-ferro materialen uit AVI-bodemassen en shreddermateriaalstromen te halen. Alle ferro materiaal is in principe uit deze materiaalstromen gehaald, waardoor geselecteerd kan worden op licht materiaal – aluminium – en zwaardere metalen als koper, messing, zink en roestvast staal. Het grove materiaal wordt met de hand gesorteerd, terwijl met het in-lijn systeem materiaal tot circa 12 cm wordt verwerkt. Vanuit een bunker in de ontvangsthal wordt het materiaal met een opvoerband – voorzien van een bovenbandmagneet om achtergebleven ijzerdeeltjes te verwijderen – naar een grote Terra-Select zeeftrommel gebracht waarmee de fracties verdeeld worden over drie NF scheiders waar steentjes en dergelijke worden verwijderd. Vervolgens komt het in een wastrommel, waarna het in de scheidingstrommel met zwaar water (soortelijke massa 2,8) wordt gevoerd. In deze trom- www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 38-40_dolphinmb.indd 39 Vanuit de ontvangsthal gaat het materiaal via een toevoerbunker in de hal – zonder extra logistieke handelingen – naar de verwerkingsinstallatie mel gaat het lichte materiaal drijven en zakt het zwaardere materiaal naar beneden. In de langzaam draaiende trommel is de stroming naar voren, wat het aluminium naar de voorzijde transporteert, terwijl de schotten in de trommel de zwaardere materialen terugdraaien naar de andere zijde. Aan de voorzijde wordt het water met aluminium opgevangen waar het aluminium wordt schoon gespoeld om het ferrosilicium in het water terug te winnen. Omdat er nu wordt gewerkt met 350 m3 water per uur in plaats van voorheen 60 m3, verwacht Hooiveld een veel schoner eindproduct te kunnen leveren. Na het spoelen wordt het aluminium gedroogd in een speciale gasmagnetron, waarbij het van binnenuit wordt opgewarmd en gedroogd. Met de nieuwe installatie kan veel fijner materiaal worden afgescheiden: deeltjesgrootte 0,2 mm (volgens Hooiveld géén stof ) in plaats van voorheen 3 mm. De aluminiumstromen die als eindproduct worden geleverd zijn grof materiaal van groter dan 60 mm, gegranuleerd materi- aal 7 tot 20 mm, gegranuleerd materiaal van 20 tot 35 mm en materiaal groter dan 35 mm tot 60 mm. Het materiaal onder de 7 mm wordt eerst gebriketteerd en vervolgens verpakt in bigbags. Het niet gebriketteerde materiaal wordt als los gestort materiaal verwerkt. Uit de stroom zwaardere metalen wordt het roestvast staal afgescheiden met behulp van een rvs-scheider, waarna koper en messing als apart product kan worden afgescheiden van het zink door middel van kleursortering. Door de toegepaste automatiseringtechniek, waarbij het vooral aankomt op de draaisnelheden van de verschillende componenten, kan door het eenvoudig kiezen van een bepaald verwerkingsmenu de complete installatie in één keer worden ingesteld voor een bepaalde materiaalstroom die aan de voorzijde in het systeem wordt gebracht. Capaciteit De totale verwerkingscapaciteit van de installatie ligt rond de 65.000 ton per jaar. 39 26-08-14 09:16 Achteraanzicht van de installatie met de handsorteercabine voor de grotere delen De opslagcapaciteit aan de inkomende kant is 5000 ton, wat overeenkomt met een maand werk. De opslagcapaciteit aan de uitgaande zijde is circa 3500 ton. Doordat al het eindproduct in principe direct wordt weggereden is deze lagere capaciteit meer dan voldoende. Hooiveld verwacht volgend jaar in deze hal een systeem met silo’s te kunnen plaatsen voor een eenvoudiger opslag en overslag in vrachtwagens. Door de automatisering en de veel minder logistieke bewegingen kan Dolphin in principe met 5 man minder toe. Duurzaam Waar mogelijk is gekozen voor minder belasting van het milieu. We hebben al de toepassing van energiezuinige LED-lampen genoemd. Ook frequentieregelaars voor het aansturen van de motoren gaan zuiniger om met de benodigde energie voor de motoren en pompen. Het waterverbruik wordt zoveel mogelijk beperkt door het regenwater van het dak op te vangen en te gebruiken voor het ‘zwaar water.’ Daarvoor zijn drie tanks in het pand opgesteld, elk met een capaciteit van 56 m3. Bij niet al teveel regen, zeg 10 40 38-40_dolphinmb.indd 40 mm, op een oppervlak van 8200 m2, levert dat toch 82 m3 water op wat niet uit de waterleiding hoeft te komen. Een beetje geluk is soms nodig. Net nadat de tanks waren geïnstalleerd ontving Harderwijk een hoosbui – net als de rest van Nederland – waardoor de tanks binnen een paar uur volledig gevuld waren. En om het duurzame karakter van het bedrijf nog enigszins te onderstrepen heeft Hooiveld ook maar gelijk twee parkeerplaatsen voor elektrische auto’s laten aanleggen. daar goed loopt zullen we ongetwijfeld een even modern systeem installeren als we hier nu hebben.” n Meer informatie: www.dolphin-metal.nl Amerika De nieuwe installatie is voor een groot deel ontworpen door Hooiveld’s zoon. Die heeft het inmiddels in Nederland wel gezien en trekt naar de Verenigde Staten. Daar gaat hij aan de slag met de oude installatie. Hooiveld: “De machines zijn niet verschrot maar weer in goede staat gebracht. Die zou je kunnen verkopen, maar dan heb je er een concurrent bij. Vandaar dat we die installatie nu opnemen en naar de VS brengen, want de Amerikanen zijn nog lang niet zo ver als wij. Daar gaan we op de oude manier werken, proberen daar een stuk markt te veroveren, en zodra het Na het scheiden van aluminium en de zwaardere metalen in de scheidingstrommel wordt eerst ferrosilicium uit de aluminium fractie gespoeld waarna het in deze gasmagnetron wordt gedroogd www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 09:16 Metaalhandel Autodemontage kraan-/containerservice • Landelijk erkende inzamelaar van afvalstoffen (VROM) VIHB nr.: ZH504205VIHB • Provinciaal vergund metaalhandelaar en autodemontagebedrijf • Voor al uw metaal- of auto-gerelateerde afvalstoffen, particulier of bedrijfmatig, bieden wij een passende verwerking • ook materialen als kabel, draad en accu’s worden op milieu verantwoordewijze verwerkt Uitenhagestraat 35 2571 VV Den Haag • Postbus BJ Den Haag Uitenhagestraat 3 2571 VV DenHaag • Postbus 71794 71794 2507 BJ2507 Denhaag 070 36 36 03 03 306 306Fax. Fax.070 07034 3461 61636 636• •www.wilkohaag.nl www.wilkohaag.nl • [email protected] Tel.: 070 • [email protected] MAGAZINE Proefabonnement 3 nummers 25,- WEBSITE Dagelijks nieuws en achtergronden www.recyclingmagazine.nl Vernieuwend over hergebruik Ga voor meer informatie naar www.eisma.nl of neem direct contact op 088 2944 700 NIEUWSBRIEF Gratis een wekelijkse update Recycling Magazine Benelux is hét vakblad voor de recyclingprofessional en brengt technische, actuele en praktijkgerichte informatie over recyclingstromen. verpakking Duitse verpakkingsverordening op de schop D e Nederlands-Duitse Handelskamer (DNHK) in Den Haag meldde eind juli, dat Nederlandse bedrijven die in Duitsland producten in consumentenverpakking op de markt brengen rekening moeten houden met ingrijpende wetswijzigingen. Er staan namelijk wetswijzigingen op stapel, die belangrijke gevolgen hebben voor de zogenaamde duale-systemen die de recycling van verpakkingen regelen. “Eén van de belangrijkste veranderingen is dat de zogenaamde Eigenrücknahme oftewel de directe inname van verpakkingen door de detailhandel zelf, per oktober/november 2014 wordt afgeschaft. Dit betekent dat fabrikanten en distributeurs die hun verkoopverpakkingen al in de winkel innemen en verwerken geen compensatie meer zullen ontvangen in de licentievergoeding voor een duaal systeem,” aldus Johanna Maukner van de DNHK. Daarnaast zullen de eisen voor het verkrijgen van branchekorting per 1 januari 2015 aanzienlijk worden aangescherpt. De zogenaamde Erstinverkehrbringer – het bedrijf dat tijdens de grensovergang naar Duitsland juridisch gezien aansprakelijk is voor de producten – komt slechts nog onder strikte voorwaarden voor branchekorting in aanmerking. Het bedrijf zelf of de tussenhandel moet daarvoor kunnen aantonen producten te leveren aan locaties die gelijkstaan aan particuliere huishoudens, zoals restaurants, ziekenhuizen, pretparken, onderwijsinstellingen et cetera. Maukner: “Daarbij moeten de verpakkingen teruggenomen en recycled worden, moet per locatie een schriftelijk recyclingbewijs overhandigd kunnen worden en dienen de hoeveelheden verkoopverpakking per fabrikant gedocumenteerd te worden. De gebruikelijke marktstudies zullen hiervoor toekomstig niet meer volstaan.” Doel van de wetswijziging is vooral om het kennelijke excessieve misbruik van de tot nog toe geldende uitzonderingsregeling een halt toe te roepen. Dit heeft aldus DNHK al geleid tot aanzienlijke concurrentievervalsing en een financieringstekort. De invoering van de 7e novelle van de verpakkingsverordening moet per 1 januari 2015 een einde aan die situatie maken. n www.dnhk.org batterijen Inzameldoelstelling draagbare batterijen ruim gehaald 3.156.612 kilogram in 2013 ingezameld door Stibat N ederland haalde in 2013 ruimschoots de wettelijk vastgestelde inzameldoelstelling voor draagbare batterijen. Van de verkochte batterijen werd 43% ingezameld. Dat is ruim meer dan de Europees vastgestelde doelstelling van 25%. Dat blijkt uit het jaarverslag van de Stichting Batterijen. Een belangrijke ontwikkeling in 2013 voor deze stichting was de uitbreiding van de dienstverlening naar de categorie industriële batterijen. Zo legde Stibat de 42 42_batterijen-duitseverpakkingswet.indd 42 basis voor een inzamelstructuur van fietsaccu’s. In totaal zamelde Stibat vorig jaar 3.156.612 kilogram batterijen in via 23.571 inzamelpunten, dit naast de kca-structuur van de gemeenten. Alle batterijen zijn conform de recyclingregels verwerkt. Verder blijkt de actie ‘Doe mee en win’ nog steeds buitengewoon populair: maar liefst een derde van de door Stibat ingezamelde batterijen is in zakjes van tien batterijen in de inzamelton gedeponeerd. Dat is de voorwaarde voor consumenten om aan de actie mee te kunnen doen. Op die manier zijn ruim twee miljoen zakjes met minimaal tien batterijen ingeleverd. Verder is Stibat gevraagd een inzamelsysteem voor fietsdealers op te zetten. Vanwege de toegenomen populariteit van zogenaamde elektrische fietsen, worden bij de rijwielbranche steeds vaker afgedankte fietsaccu’s aangeboden. Stibat gaat ook hiervoor een maatwerkoplossing aanbieden. n www.stibat.nl www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 09:17 voorbeschouwing ?? Accenten in de eerstvolgende nummers van RMB N aast de zeg maar reguliere inhoud van Recycling Magazine Benelux lichten wij met enige regelmaat een onderwerp wat speciaal uit. Voor de dit jaar nog verschijnende drie nummers, oktober, november en december, staan daarvoor de volgende onderwerpen gepland: Oktobernummer: speciale aandacht voor uitrustingsstukken die worden ingezet in de recycling en meer in het bijzonder bij slopen, amoveren en daaraan verwante activiteiten. Dat is een breed scala van producten waarvan in de recyclingsector intensief gebruik wordt gemaakt. Novembernummer: traditioneel de editie waarin overslagkranen voor de recyclingsector volop aan bod komen. Een overslagkraan komt op nagenoeg elke werf en in veel disciplines van onze markt voor. De kraan is vaak een centrale en onmisbare schakel in het proces. Het is zeker een van de kernmachines in de verwerking van materiaalstromen. Bovendien een machine die weer volop in ontwikkeling is. Wij zetten het in het november- nummer weer allemaal voor u op een rijtje. van recycling altijd veel wetenswaardigs te vertellen. Decembernummer: ook al traditioneel extra aandacht voor de verwerking van groen, biomassa en puin. Specifieke marktsegmenten die het verdienen om zo nu en dan eens extra in de focus te worden gezet. Wij moeten ons nog buigen over de exacte invulling, maar dat zal geen probleem zijn. Er is over deze tak Verder natuurlijk in elk nummer weer volop aandacht voor mensen, materialen, machines en markten. De 4x M-formule, die in feite al jaren de prima basis vormt voor uw vakblad Recycling Magazine Benelux, kortweg RMB. En vergeet niet onze website te bezoeken voor nieuws en actualiteiten: www.recyclingmagazine.nl n Van Werven gaat ook in Duitsland recyclen V an Werven heeft enige tijd geleden een contract getekend met Bracke Umweltservice uit het Duitse Essen. Beide bedrijven gaan samen kunststoffen uit de Duitse markt recyclen. In eerste instantie circa 10.000 ton per jaar. Bracke gaat met de kennis van Van Werven het kunststof bewerken en Van Werven zorgt voor de afzet van de secundaire grondstof. Kunststof recycling Van Werven heeft zich www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 43_previewvanweven.indd 43 sinds 2006 gespecialiseerd in het recyclen van post-consumer mixkunststoffen afkomstig uit bouw- sloopafval en van milieustraten, van rioleringsbuizen tot tuinstoelen. Inmiddels recyclet het bedrijf meer dan 50.000 ton kunststoffen per jaar. Bijna 100% van het aangeleverde materiaal kan worden recyclet. Met een uitgekiend verwerkingsproces wordt een output geleverd, die voldoet aan de hoge eisen die afnemers stellen. Toepassing vindt bijvoorbeeld plaats in de productie van nieuwe buizen en profielen, kozijnen, verpakkingen en meubels. Rob Labots van Van Werven: “We kiezen nu bewust voor strategische samenwerking in het buitenland. Wij kennen het proces en zijn verzekerd van goede afzet van het eindproduct, terwijl onze partners goede kennis hebben van de lokale markt voor kunststofafval. Beide partijen hebben er dus profijt van evenals het milieu natuurlijk.” n 43 26-08-14 14:59 biomassa Biocontact.eu moet vraag en aanbod biomassa bij elkaar brengen Samenwerking partners uit Vlaanderen en Nederland Henk Meinen N et voor de zomer is de website www.biocontact.eu gelanceerd. Opzet van die website is dat vragers en aanbieders van biomassa elkaar beter kunnen vinden. Een op zich natuurlijk heel logische invulling. Immers, wat voor de één een afvalproduct is, is een nuttige grondstof voor de ander. Alleen hoe weet je dat van elkaar? Door deze productstromen via de website aan te bieden – als het ware in kaart te brengen– zullen uiteindelijk minder waardevolle restproducten verloren gaan en kunnen gebruikers van biomassa eenvoudig de weg vinden tot het versnipperde aanbod er van. Op deze wijze wordt het gebruik van reststromen dus gemaximaliseerd en de logistieke stromen daarvan geoptimaliseerd. Europees project De website vloeit voort uit het project Grenzeloze Logistiek, dat als doel heeft 44 44_biocontact.indd 44 de grensregio Vlaanderen-Nederland te laten uitgroeien tot dé logistieke draaischijf van Europa. Ook Zeeland Seaports is als projectpartner bij dit project betrokken, dat mede mogelijk wordt gemaakt met de ondersteuning van Interreg, Provincie Zeeland en het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Het Europese Interreg project Grenzeloze Logistiek is een samenwerking tussen 12 projectpartners uit Vlaanderen en uit Nederland. Alle partners hebben een actieve interactie met het bedrijfsleven en met de logistieke spelers uit hun regio. Samen werken ze aan een ‘slimme grensregio zonder grenzen.’ Het project omvat zes inspirerende cases of zogenaamde impactprojecten, die een voorbeeldfunctie vertolken en waarbij maximalisering van duurzaamheid en innovatie de rode draad vormen. Kernonderdelen daarbij zijn: projecten met impact, efficiënt ruimtegebruik en technology mapping. Meer informatie: www.grenzelozelogistiek.be Exploitatie door Biopark Terneuzen Biopark Terneuzen vertegenwoordigt – aldus een persbericht – een nieuwe manier van denken in de creatie van agro-industriële duurzaamheid. Onder de noemer ‘Smart Linking’ helpt dit Biopark in de regio de uitwisseling en het gebruik van elkaars bij- en afvalproducten te maximaliseren. Dit worden dan grondstoffen of aanvullingen op de energievoorzieningen van het eigen productieproces. Zeeland Seaports heeft Biopark Terneuzen gevraagd de exploitatie van de nieuwe website op zich te nemen. Zo ziet u maar weer: er gebeurt meer in deze Nederlands-Vlaamse grensstreek dan u mogelijk wist. n www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 09:20 autoonderdelen ?? Stiba lanceert promotiecampagne voor groene originele onderdelen Groene duurzame onderdelen voor een duurzame toekomst Autorijders slaan twee vliegen in één klap als zij reparaties en onderhoud aan de auto laten uitvoeren met groene originele onderdelen. Ten eerste besparen ze geld en ten tweede bewijzen ze het milieu een dienst. Dat is de tweeledige boodschap van de promotiecampagne die Stiba, de Nederlandse brancheorganisatie van gecertificeerde auto-, motorfiets-, truck- en aanverwante voertuigdemontagebedrijven, donderdag 12 juni lanceerde. Met de campagne wil Stiba bereiken dat groene originele onderdelen – gebruikte onderdelen – eerste keus worden, zowel bij autorijders als bij bedrijven in de schade- en herstelmarkt. De campagne draagt zo bij tot de brede maatschappelijke ontwikkeling naar duurzame mobiliteit. H et startsein voor de campagne werd op 12 juni gegeven tijdens een bijeenkomst in het DAF-museum te Eindhoven. De campagne Groene originele onderdelen voor een duurzame toekomst speelt in op de veranderende behoeften van consumenten. Ze gaan steeds bewuster om met hun geld en maken steeds vaker duurzame keuzes. Groene originele onderdelen passen daarbij. Dit zijn gebruikte originele onderdelen die afkomstig zijn van jonge tot zeer jonge auto’s. Deze onderdelen zijn zorgvuldig geselecteerd, zijn in goede staat en worden met garantie aangeboden door gecertificeerde Stiba-bedrijven. Daarmee is de consument verzekerd van kwaliteit, want deze bedrijven werken volgens de algemene leveringsvoorwaarden en garantievoorwaarden van Stiba. Gebruikte originele onderdelen zijn goedkoper dan nieuwe originele onderdelen. Het hergebruik ervan betekent bovendien belangrijke winst voor het milieu. groene reparatie heeft laten verrichten, vindt hij in zijn auto de spiegelhanger die hem complimenteert met zijn duurzame keuze. Direct in beeld bij autorijders Voor de campagne is een consumentenwebsite ontwikkeld: groeneonderdelen. nl. Op deze site vindt de consument alle informatie die hij nodig heeft. Hij kan snel zien waar de gecertificeerde Stibabedrijven zich bevinden of bijvoorbeeld zoeken op een merkspecialisatie. Bij de vermelding van de bedrijven staat alle informatie die de consument nodig heeft om met het bedrijf in contact te komen. Uiteraard worden op de site ook de voordelen van gebruikte onderdelen duidelijk belicht. Door online te adverteren gaat Stiba bezoekers naar de site lokken. Diverse banners worden ingezet op strategische plaatsen. Zo gaat Stiba o.a. adverteren op marktplaats.nl, waar druk wordt gehandeld in onderdelen. De consument kan dan meteen doorklikken naar groeneonderdelen.nl. De promotiecampagne vertelt kort en krachtig het verhaal achter groene onderdelen. Het gerestylede Stiba-logo en de nieuwe pay-off, Groene originele onderdelen voor een duurzame toekomst, zorgen daarbij voor optimale ondersteuning. Met verschillende middelen wordt de boodschap onder de aandacht gebracht. De autorijder die een bezoek brengt aan zijn garagebedrijf, krijgt de consumentenfolder aangeboden. En als hij een Online: groeneonderdelen.nl en marktplaats.nl Stiba: gezicht van een groene branche Lancering in DAF-museum www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 45_stiba.indd 45 Stiba is het gezicht van de Nederlandse voertuigdemontagebranche. Een groene branche die zijn zaken op orde heeft: al jaren wordt hier gewerkt conform alle wettelijke vereisten. Omdat dit bij het publiek nog onvoldoende bekend is, werkt Stiba aan imagoverbetering, o.a. door actief de publiciteit te zoeken. De nieuwe promotiecampagne zal daaraan ook een bijdrage leveren. Op www.stiba.nl is meer informatie te vinden over Stiba. n 45 26-08-14 09:25 Van der Reest reinigingsmachines een heldere verschijning Spic en span ook op de meest vervuilde plekken Johan van der Reest begint met de schroothandelaren een groot compliment te maken. “Zij zijn zich er meer en meer van bewust dat ook hun handel wel vaart bij een schone uitstraling. Onze klantenbestand groeit in die sector. Van der Reest geeft een goed advies en een goede service. Christien Nuboer J ohan van der Reest (44) begon 24 jaar geleden voor zichzelf in de gebruikte vorkheftrucks. Maar had al gauw door dat er niemand bezig was met gebruikte reinigingsmachines. Daar lag dus een mooie kans. Inmiddels heeft hij contacten met alle fabrikanten van reinigingsmachines en een partnerschap met het merk Tennant voor de verkoop van industriële reinigingsmachines. Bij zijn bedrijf in Urk werken zo’n twaalf personen. Assortiment Van der Reest legt uit dat industriële reinigingsmachines er grofweg zijn in twee ‘maten.’ “Een kleine waar je achteraan loopt en de machine waar je op zit. Dan heb je ook nog onderscheid in een veegzuigmachine en de schrob-zuigmachine. Bij de eerste veegt een borstel onder de machine alles in een bak en zorgt onderdruk voor de stofbeheersing. Grovere stukken worden moeiteloos opgenomen. Maar ook spijkers en glas verdwijnen zo in de bak. Bij een zo genaamde schrobzuigmachine wordt alles nat gereinigd. De borstels schrobben het vuil los. Door toediening van chemicaliën lost hardnekkig en vastzittend vuil en vet op en het ziet er na de wasbeurt niet alleen spic en span uit, het ruikt ook lekker.” En als het budget voor een nieuwe machine niet toereikend is, heeft Van der Reest een heel groot assortiment gebruikte en gereviseerde machines. “Er staan gemiddeld altijd wel 250 machines op voorraad in onze opslagloods. Hier in Urk beschikken we over een grote en volledig geoutilleerde werkplaats met grote 46 46-47_vanrees.indd 46 hefbruggen en alle andere benodigde apparatuur. We demonteren de machines en werken ze ook nog bij in onze eigen spuiten verfafdeling. Na volledige controle worden de gebruikte machines weer in elkaar gezet, waarbij de slijtdelen altijd zijn vervangen. Gebruikte machines zien er daarna weer als nieuw uit en worden met twaalf maanden garantie verkocht.” Van Reest biedt ook de mogelijkheid van leasing en huurkoop. Advies Als een klant overweegt een reinigingsmachine aan te kopen, komt het aan op goed advies. “Ik heb onlangs een machine verkocht aan een melkfabriek in Egypte. Maar omdat ik van te voren had aangegeven welke gegevens ik nodig had om hen de optimale oplossing te bieden, kwam de koper aan met foto’s van de fabriek, waar de machine aan het werk ging enz. Daardoor kon ik de situatie goed inschatten. Bij de geleverde schrob-zuigmachine hebben we als service een soort van first Aid-kit meegegeven. Hierin zitten alle gangbare slijtdelen zodat de machine ten allen tijde kan blijven functioneren. En er is zelfs een Egyptische handleiding geregeld. Kijk, en zo maakten we weer een klant tevreden.” Dat een goed advies waardevol is, weet Van der Reest uit ervaring. “Als ik een te kleine machine verkoop en die kan de vervuiling niet aan, dan heeft die klant constant problemen. Daarom ben ik dan Het pand van Van der Reest in Urk www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 09:26 machines Johan van der Reest in de showroom naast een veeg-zuigmachine Hier wordt gesleuteld en gereviseerd ook eerlijk en open tegen een klant. Ik verkoop liever geen machine als ik in de toekomst problemen voorzie of een machine waar de klant niet gelukkig mee is. En ik weet wel dat het ook een kwestie van budget is, maar ik geef dan vaak aan dat men beter even kan doorsparen voor een degelijke en voor hun situatie bruikbare machine.” Van der Reest: “Dat is wel iets wat we echt constateren bij de schrootbranche. Je moet niet aan komen met ‘popespul.’ Het moet degelijk en robuust overkomen, dan doe je zaken. De reden voor aanschaf van een nieuwe machine wisselt. De ene keer komt de interesse voort uit het feit dat ze continu de banden kapot rijden, een andere keer is het voor een audit waarvoor de werf helemaal schoon moet zijn.” In dat laatste geval komt het ook mooi uit dat Van der Reest via Van der Reest Clea- Professionalisering schrootbranche Een branche waar Van der Reest duidelijk een professionaliseringsslag ziet, is de metaalrecyclingbranche. “Sinds een jaar of drie á vier zien we een verschuiving in de sector. Vroeger nam men het niet zo nauw en dat imago had de branche ook. Vaak werd met de kraan en een dot of prop draad even de werf wat aangeveegd. De schroothandel is toe aan de volgende stap en hecht waarde aan netheid en uitstraling naar buiten toe. Natuurlijk speelt ook de milieuwetgeving mee. Als je een schone werf oprijdt, geeft dat gelijk een ander beeld. De eerste indruk is tegenwoordig heel belangrijk.” Arbo-technische redenen spelen ook mee. Het gebruik van een reinigingsmachine geeft een veel schonere werkomgeving. En zorgt dat het vele (schadelijke) ‘stofhappen’ tot verleden tijd behoort. Een omgeving als een schrootwerf vraagt natuurlijk om een robuust en ‘hufterproef’ apparaat. www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 46-47_vanrees.indd 47 ning ook machines verhuurt inclusief bedienend personeel. Met professionele machines en mensen kan binnen een dag de hele werf helemaal helder worden gemaakt. Inmiddels rekent Van der Reest 20 procent van de schroothandel tot zijn klantenbestand. “En zoals al aangegeven dat aantal groeit nog steeds. Wij houden ons aan afspraken, komen meteen als er een probleem is en doen kennelijk dus iets goed. Mond-tot-mondreclame moet je wel zelf verdienen.” n In kijkje in het magazijn met de ongeveer 250 machines op voorraad 47 26-08-14 09:26 The reliable brand! WAARSCHUWING! FEL BIJTENDE UNTHA DATAKILLER VERNIETIG UW DATA VEILIG, SNEL EN BETROUWBAAR! Watch our shredders in action! www.youtube.com/unthashredders BEZOEK ONS: Nido Recyclingtechniek B.V. Fuutweg 6, 7442 CL Nijverdal, NIEDERLANDE Phone: 0031 548 374 900, Fax: 0031 548 374 909 [email protected], www.nrt.nl IFAT / München, 05 - 09 Mei, Hal C2, stand 121/222 Circulaire economie De kringloopfilosofie maakt school. Circulaire economie wordt om in termen van de sociale media te spreken ‘trending topic’. Dat wil nog niet zeggen dat de overgang van lineair naar circulair economisch systeem een eenvoudige opgave is. Integendeel. Of alle beleidmakers en politici dat beseffen, mag worden betwijfeld. In kranten en tijdschriften verschijnen immers regelmatig optimistische berichten, commentaren en opinies over de komende transitie naar een echte, soms zelfs volledige kringloopeconomie. De wens is kennelijk de vader van de gedachte. Ook bij de Europese Commissie die in 2007 nog een nevenschikking van recycling en verbranding voorstond. Welingelichte kringen lieten onlangs weten dat ‘Brussel’ hogere ambities nastreeft bij de bevordering van de circulaire economie. In 2030 zou het gemiddelde recyclingpercentage moeten zijn verdubbeld naar 70 procent. In datzelfde jaar zou in Europa een algemeen stortverbod van kracht moeten zijn. Weliswaar konden Antonio Tajani en Olli Rehn, de (nu bijna-ex) commissarissen voor industrie en economische zaken, zich niet vinden in de kennelijk te vergaande voorstellen van Janez Potocnik, hun ambitieuze collega die tot voor kort de milieuportefeuille beheerde. Maar dat neemt niet weg dat het politieke draagvlak voor de kringloopeconomie groeit. Ook in het Europese Parlement, dat al in 2007 en 2008 het voortouw nam bij de aanscherping van de Kaderrichtlijn Afvalstoffen. Intussen klemt wel de vraag of een snelle en volledige overgang van het lineaire naar het circulaire model haalbaar is nu de globalisering een pittige rol van betekenis speelt. Afgezien nog van de eindigheid van sommige materialen, componenten en producten stelt bovendien de vrije markt haar eigen eisen en voorwaarden. De vaak bepleite overgang naar een ‘lease society’ is in diverse sectoren mogelijk maar stuit elders ongetwijfeld op praktische bezwaren. Tel daarbij de keuzevrijheid van consumenten, en duidelijk wordt dat niet iedere burger zich het eigendomsrecht zal laten afnemen, terwijl producenten wijzen op de hen toegewezen verantwoordelijkheid. Wil de circulaire economie geen loos begrip worden, en evenmin een toverformule, dan zal nog veel moeten gebeuren in nagenoeg alle domeinen van het maatschappelijk gebeuren: fundamenteel en toegepast wetenschappelijk onderzoek, ontwerp en de productie van (nieuwe) materialen en producten, ontwikkeling van sturingsinstrumenten, en niet op de laatste plaats bij het (her) gebruik van al wat de samenleving nodig heeft om te kunnen functioneren. Zonder preventie en producthergebruik komt de circulaire economie niet van de grond. En bij de verruiming van recycling en hergebruik moet ‘downcycling’ zo veel mogelijk worden vermeden. Voorts vergt de grotere nadruk op ‘biobased economy’ – voor nogal wat mensen het aanknopingspunt voor natuurlijke kringlopen – een open oog voor de spanning met het voedselvraagstuk. Ook de ongelijke verdeling van de mondiale welvaart wordt bij de discussies over circulaire economie vaak over het hoofd gezien. De map met huiswerk voor de nieuwe Europese Commissie en voor alle aanhangers van de circulaire economie, wie is dat eigenlijk niet, is intussen goed gevuld. Het wachten blijft op concrete, haalbare en uitvoerbare voorstellen zonder het draakvlak voor de ‘trending topic’ van de circulaire economie aan te tasten. Dr. Ad Lansink attract business together NIEUW! BM Eddy Current non ferro scheiders MAG Onze beste oplossing voor uw non ferro scheiding. ‘Onze attractieve oplossing in separatie-technologie’ • Optimale efficientie • Geschikt voor extreem grote capaciteiten Bakker Magnetics bv Sciencepark Eindhoven, Nederland www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 49_fhglansink.indd 49 T +31 40 2 678 840 E [email protected] Attracting business met Jos Menten Jr. www.bakkermagnetics.com W bakkermagnetics.com 49 26-08-14 09:27 LAP na wijziging in overeenstemming met nieuwe Europese Kaderrichtlijn Afvalstoffen Programma Vang en Besluit omgevingsrecht In Nederland is het beleid voor afvalbeheer opgenomen in het Landelijk Afvalbeheerplan 2009-2021 (LAP). Dat is geen vrijblijvend plan maar iets waar het bevoegd gezag rekening mee moet houden, bijvoorbeeld in het kader van vergunningverlening en handhaving. Het huidige LAP is in 2009 in werking getreden en in 2010 voor de eerste keer gewijzigd. Binnenkort volgt een tweede wijziging. Dit om het LAP in overeenstemming te brengen met de nieuwe Europese Kaderrichtlijn Afvalstoffen. Daarnaast zal de wijziging van het LAP aansluiten op het programma Vang. Belangrijk voor de branche is de aangekondigde aanpassing van het Besluit omgevingsrecht. W.J.W. (Wilbert) van Eijk B egin dit jaar heeft de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu de Tweede Kamer geïnformeerd over de invulling van het programma ‘Van Afval Naar Grondstof’ (Vang). Dit programma werd al in 2013 aangekondigd in het kader van Groene economische groei in Nederland (Green Deal). Het hoofddoel van het programma Vang is het laten plaatsvinden van een transitie van een lineaire naar een circulaire economie waarbij kringlopen worden gesloten. Goed afvalbeheer is een voorwaarde om een circulaire economie tot stand te brengen. Met een afgewogen afvalbeheer wordt bereikt dat producten en grondstoffen zoveel mogelijk opnieuw worden gebruikt en niet verloren gaan. De doelstellingen van het programma Vang laten zich als volgt samenvatten: - Verduurzamen aan de voorkant van de keten; - Verduurzamen consumptiepatronen; - Verbeteren van de afvalscheiding en inzameling; -B estaand afvalbeleid richten op circulaire economie; -A anpak specifieke ketens en afvalstromen; -H et ontwikkelen van financiële en andere marktprikkels; -K ennis en onderwijs verbinden aan circulaire economie; -H et vereenvoudigen van meetmethoden, indicatoren en keurmerken. 50 50-51_rechtregel.indd 50 Het programma Vang kent vier duidelijke ambities: 1) H et wegnemen van belemmeringen die ondernemers ervaren bij het circulair maken van hun productieprocessen en het hergebruiken van reststromen. 2) D e hoeveelheid afval die aangeboden wordt bij AVI’s en stortplaatsen de komende tien jaar halveren. 3) B eter scheiden van huishoudelijk afval en vergelijkbare stromen van kantoren, winkels en diensten. Voor het scheiden van huishoudelijk afval is een doel van 60-65 procent in 2015 geformuleerd. Voor de langere termijn heeft dit kabinet de ambitie om te komen tot 75 procent afvalscheiding in 2020 en om uiteindelijk richting 100 procent te gaan. 4) B enutten van de economische kansen die een circulaire economie biedt. Nederland moet in 2020 een hotspot van de circulaire economie zijn. Wijziging van het LAP De aangekondigde, tweede wijziging van het LAP sluit aan op verschillende onderdelen van het programma Vang. a. Begrippen en definities De nieuwe Kaderrichtlijn Afvalstoffen (richtlijn 2008/98/EG) introduceert een aantal nieuwe definities. Het LAP dient in lijn te blijven met de terminologie van de Kaderrichtlijn Afvalstoffen (KRA) en de inmiddels daarop aangepaste Wet milieubeheer. Om die reden wordt een aantal begrippen en definities gewijzigd. Hergebruik De KRA definieert hergebruik als ‘elke handeling waarbij producten of componenten die geen afvalstoffen zijn, opnieuw worden gebruikt voor hetzelfde doel als dat waarvoor zij waren bedoeld.’ Gelet op de terminologie van deze definitie, betreft hergebruik dus een handeling met nietafvalstoffen (bijvoorbeeld tweedehands producten). In het geldende LAP is hergebruik echter een handeling die met afvalstoffen wordt uitgevoerd. Zo wordt bijvoorbeeld het begrip materiaalhergebruik in het LAP vaak gebruikt voor het aanduiden van het gebruik van afvalstoffen ter vervanging van primaire grondstoffen. Dat betekent dat op een groot aantal plaatsen in het LAP de terminologie moet worden aangepast om het LAP af te stemmen op de KRA. Afvalhiërarchie De afvalhiërarchie in de KRA komt niet één op één overeen met de oude versie, in ons land wel bekend als de ladder van Lansink. Bepaalde wijzen van verwerking van afvalstoffen die tot nu toe als gelijkwaardig worden beschouwd, zijn dat op basis van de nieuwe hiërarchie niet meer. Zo wordt het gebruiken van een afvalstof om een nieuw product te maken (recycling) nu als hoogwaardiger aangemerkt dan het opvullen van bijvoorbeeld ondergrondse ruimten of mijngroeves. Nu worden deze toepassingen allebei als verwerkingsvorm op dezelfde trede van de lad- www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 09:29 recht & regel der van Lansink beschouwd. Het LAP wordt met de tweede wijziging in lijn gebracht met de nieuwe hiërarchie en bijbehorende terminologie. b. In- en uitvoerbeleid Ook in het in- en uitvoerbeleid voor nuttige toepassing van afvalstoffen gaat het een en ander veranderen. Als in Nederland de minimumstandaard voor verwerking van een afvalstof recycling is, wordt export voor overige nuttige toepassingen (brandstof of opvulmateriaal) niet meer toegestaan. Dit omdat overige nuttige toepassingen volgens de afvalhiërarchie een trede lager ligt dan recycling. Een concreet voorbeeld is het niet langer toestaan van uitvoer van gips om buitenlandse mijngroeves op te vullen. In Nederland is het verwerken ervan tot nieuwe producten mogelijk. Hiermee wordt het programma Vang, gericht op het sluiten van kringlopen, ondersteund en krijgen initiatiefnemers van recyclingbedrijven een extra impuls. Export wordt nog wel toegestaan als het doel in het buitenland ook recycling betreft. 3. Mengen van afvalstoffen Op grond van de Wet milieubeheer geldt een zogenaamd mengverbod voor categorieën van gevaarlijke afvalstoffen met andere (gevaarlijke) afvalstoffen, stoffen en materialen, tenzij men beschikt over een omgevingsvergunning waarin het mengen wordt toegestaan. Een aanvraag voor een dergelijke vergunning moet aan het LAP worden getoetst. De tweede wijziging van het LAP omvat een uitwerking van het toetsingskader voor menghandelingen. Inhoudelijk wordt dezelfde lijn te zijner tijd ook in het Activiteitenbesluit opgenomen om voor niet-vergunningplichtige bedrijven dezelfde regels te kunnen hanteren. 4.Aanpassen diverse sectorplannen De bijlage bij het LAP bevat zogenaamde sectorplannen. Een aantal sectorplannen wordt gewijzigd. In sectorplan 1 (huishoudelijk restafval, inclusief grofvuil) wordt opgenomen wat een adequaat voorzieningenniveau van een milieustraat is en wanneer sortering van grof huishoudelijk afval verplicht is. Het LAP wordt hiermee in overeenstemming gebracht met het Activiteitenbesluit. www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 50-51_rechtregel.indd 51 De minimumstandaard voor AVI-bodemas (sectorplan 20) wordt aangepast aan de met marktpartijen afgesloten Green Deal. Dit moet het mogelijk maken om een residu van het bewerken van bodemas te kunnen storten mits de kwaliteit van de rest zo verbetert dat nuttige toepassing zonder isolerende voorzieningen mogelijk is. Op termijn wordt hiermee de uitzonderingspositie die AVI bodemas nu nog heeft in het Besluit bodemkwaliteit overbodig. De minimumstandaard voor de verwerking van dakafval (sectorplan 33) wordt gewijzigd doordat meer aandacht wordt besteed aan ‘dakbedekking vreemd materiaal.’ Nog belangrijker is dat de sector heeft aangegeven dat er voor een aantal deelstromen van dakafval inmiddels voldoende mogelijkheden zijn om de minimumstandaard op een hoogwaardiger niveau vast te stellen. Net als de wijziging van huisvuil is dit een wijziging die de doelen van het programma VANG ondersteunt. In een aantal sectorplannen bestaat de mogelijkheid de afvalstof op te werken tot brandstof. Aan deze sectorplannen wordt toegevoegd dat deze brandstof alleen mag worden toegepast binnen inrichtingen waarin emissiebeperking is gereguleerd in specifieke regelgeving en/of daarop gebaseerde vergunningen. Verwerken van afvalstoffen tot brandstoffen voor motoren van voer- en vaartuigen, is niet toegestaan. vernieuwing in de recyclingbranche niet bijhouden. Het (verder) ontwikkelen van nieuwe recyclingtechnieken en –procedés kan daardoor in de knel komen. In dit verband mag een interessante aangekondigde wijziging van het Besluit omgevingsrecht niet onvermeld blijven. Deze wijziging moet het mogelijk maken dat een omgevingsvergunning gedurende een bepaalde termijn (van ten hoogste negen maanden) niet geldt voor het testen of gebruiken van technieken in opkomst. Onder techniek in opkomst wordt verstaan: ‘nieuwe techniek die als zij commercieel zou worden ontwikkeld, hetzij een hoger algemeen beschermingsniveau voor het milieu, hetzij ten minste hetzelfde beschermingsniveau voor het milieu, en grotere kostenbesparingen kan opleveren dan de voor de desbetreffende activiteit bestaande best beschikbare technieken.’ De toekomst zal moeten leren of ook de recyclingbranche voordelen kan genieten van deze wijziging. Het is nog niet duidelijk wanneer de wijziging ingaat, maar waarschijnlijk in de loop van 2015. Tot slot Het programma Vang en de wijziging van het LAP brengen Nederland weer een stapje dichter bij de circulaire economie. Heeft u vragen over de toepasselijkheid van het LAP op uw bedrijfsactiviteiten, bijvoorbeeld voor uw vergunningen? Neemt u dan gerust contact op met de auteur. n Wijziging Besluit omgevingsrecht Een veelgehoorde klacht blijft dat wet- en regelgeving het tempo van innovatie en Mr. drs. W.J.W. (Wilbert) van Eijk is als advocaat werkzaam bij Van Iersel Luchtman Advocaten op de vestiging in ’s-Hertogenbosch. Hij is specialist op het gebied van het Omgevingsrecht (ruimtelijk ordeningsrecht en milieurecht) en het Economisch- en Milieustrafrecht. E-mail: [email protected] Tel. nr.: 088-90 80 800 51 26-08-14 09:29 Marktanalyse schroot Staal en schroot in rustig vaarwater Zowel op de staal- als schrootmarkt was de afgelopen zomer sprake van rustig kabbelend vaarwater, waarbij de prijzen fluctueerden binnen een nauwe marge. Na een moeizame maand juni volgde juli met een licht herstel en die trend lijkt zich voort te zetten. De verwachtingen voor de tweede helft van het jaar zijn in ieder geval hoopgevend, zowel bij staal als schroot, al blijft de overcapaciteit op de staalmarkt nog wel zorgen baren. Afsluitdatum: 8 augustus 2014 J uni vormde als gezegd een moeizame maand voor de staalmarkt. Het vraagniveau viel tegen, met als gevolg dat de prijzen stagneerden. Gaandeweg juli trad echter weer enige verbetering op, al bleef het prijsherstel vanwege de aanhoudende overcapaciteit beperkt tot een marge van 1 tot 3 procent. Inspiratiebron vormde onder meer het nieuws uit China dat daar de industriële productie weer enigszins begon op te veren, nadat de maanden daarvoor sprake was van een voelbare vertraging. De hoop is dat daarmee de exportdruk op de staalmarkt ook wat af zal nemen, want die is de afgelopen maanden fors toegenomen. Uit de meest recente cijfers van de World Steel Association (WSA) blijkt dat de staalconsumptie momenteel zo’n 3,1 procent boven het niveau van vorig jaar ligt. In het eerste kwartaal was dat nog 2,5 procent, dus er is sprake van een lichte versnelling. Volgens de prognoses van de WSA zal het groeitempo nog iets toenemen, tot zo’n 3,3 procent in de loop van volgend jaar. Er blijft dus sprake van een heel geleidelijk en gelijkmatig herstel. De huidige overcapaciteit op de staalmarkt zal daarom niet zomaar even als sneeuw voor de zon verdwijnen en de ruimte voor verder prijsherstel zal beperkt blijven. Wat die overcapaciteit betreft wordt steevast met de richting China gewezen. In absolute termen is dat ook terecht, maar in percentages van de consumptie ligt het overschot zowel in Europa, Amerika als Japan echter beduidend hoger. Dus niet alleen de Chinezen hebben boter op hun hoofd. Vanwege de hardnekkige overca- 52 52-53_mametalen.indd 52 paciteit zien sommige analisten een nieuwe ronde van overnames en saneringen als onvermijdelijk, om het fundament onder de staalmarkt te verbeteren. Sterke en concrete signalen in die richting zijn er echter nog niet, dus wie weet wordt dat doorgeschoven naar een volgende crisis. Schrootmarkt hoopvol Nadat de schrootprijzen in juni nog weer met zo’n $10-15 per ton daalden begon zich in juli een nieuwe opleving af te tekenen. Met name onder impulsen van Turkije, waar de vraag naar schroot weer begon aan te trekken. Op 8 augustus lag de exportprijs van shredderschroot in Rotterdam daarmee rond $340-345, van 80/20 HMS I/II rond $335-340 en van 60/40 HMS I/II rond $325-330, alles per ton fob. Ten opzichte van de vorige editie van RMB, met als afsluitdatum 30 mei, is dat per saldo vrijwel hetzelfde niveau. Het herstel leek zich in de eerste week van augustus wel verder door te zetten, dus enige winst zit er mogelijk nog wel in het vat. Volgens Chinese bronnen tijdens de jongste BIR-conferentie in Miami lagen de importen van schroot in China gedurende de eerste helft van dit jaar ruim 10 procent beneden het niveau van vorig jaar. Dat de schrootprijzen zich desondanks toch relatief goed hebben kunnen handhaven is dan ook in belangrijke mate te danken aan een relatief krap aanbod. Volgens BIRpresident Björn Grufman ligt de inzameling van schroot in Europa bijvoorbeeld nog altijd 30 procent lager ligt dan voor de crisis die eind 2008 zijn kop opstak. Wat de Turkse importen van schroot betreft zijn de vooruitzichten weliswaar niet spectaculair, maar toch op zijn minst hoopgevend. Op de BIR werden prognoses gepresenteerd waarbij de Turkse schrootimporten tot 2025 stijgen tot 26 miljoen ton, ofwel 6 miljoen ton meer dan in 2013. De groeiende eigen schrootinzameling van de Turken is in dit cijfer al verwerkt. Overigens begint ook in China rond die tijd steeds meer schroot beschikbaar te komen op de thuismarkt. Ook de prijs van ijzererts begon in juli weer enigszins op te veren, na een aantal maanden waarin sprake was van een aanhoudend neerwaartse druk. Sinds eind vorig jaar was het prijsniveau toen al met bijna 20 procent gedaald. Analisten verwachten dat met het geleidelijke economische herstel ook de vrachttarieven weer zullen stijgen. Sommigen verwachten zelfs een verdubbeling in 2015 ten opzichte van de huidige niveaus. RVS versnelt In vergelijking met de eerste helft van dit jaar lijken ook de vooruitzichten op de RVS-markt zich te verbeteren. De orderboeken raken beter gevuld en naar verwachting zal de RVS-productie dit jaar de 40 miljoen ton passeren. Ondanks de haperende nikkelprijs krabbelde het prijsniveau dan ook verder omhoog. Dat gold in nog sterkere mate voor RVS-schroot, waar de markt nogal in beweging is. Terwijl de EU afstevent op een overschot aan RVSschroot, daar is in Amerika sinds enige tijd juist sprake van tekorten. Grosso modo zal de hoeveelheid RVS-schroot die beschikbaar komt op de markt dit jaar stijgen met 7 procent tot 9,4 miljoen ton, goed voor ruim 750.000 ton nikkel. www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 09:31 metalen Marktanalyse non-ferro Aluminium begint eindelijk te stralen Na een jarenlange periode van structurele overschotten lijkt de aluminiummarkt nu eindelijk aan de beterende hand en voor het eerst sinds lange tijd daalden de LME-voorraden onder de magische grens van 5 miljoen ton. Ook bij koper en zink is sprake van een degelijk fundament, al is het prijsverloop daarmee niet altijd in directe overeenstemming. Lood, nikkel en tin vormen momenteel de dissonanten. Afsluitdatum: 8 augustus 2014 D e prijs van aluminium heeft sinds eind mei een vrij gelijkmatige stijging laten zien en leek zich in de eerste week van augustus te stabiliseren. Op 8 augustus lag de driemaandsprijs op $2018 per ton en dat is per saldo 10,5 procent hoger dan op 30 mei, de afsluitdatum van de vorige editie van RMB. Positief is ook dat de LMEvoorraden verder zijn gedaald met ruim 5 procent tot 4,92 miljoen ton. Ook de prijs van aluminiumlegering steeg aanvankelijk onverdroten voort (tot $2015 per ton), maar kreeg in de laatste week van juli te kampen met een dip. Hier lag de driemaandsprijs op 8 augustus op $1990 per ton, toch nog een procentje meer dan eind mei. De robuuste groei van de mondiale vraag met omstreeks 6 procent begint zijn vruchten af te werpen op de aluminiummarkt. Dat betekent in absolute termen 3 miljoen ton extra op jaarbasis, tot een geschatte 55 miljoen ton. Wat daarbij ook helpt zijn productiebeperkingen ter grootte van om en nabij de 1,5 miljoen ton in China. De Chinese aluminiumimporten laten dan ook weer een stijgende lijn laten zien. Al met al gunstige vooruitzichten dus. Koper De prijs van koper laat sinds begin juli een vrij stabiel niveau zien net iets boven $7100 per ton. Op 8 augustus was deze iets teruggevallen tot $7020 per ton en dat is nog maar net een fractie hoger dan eind mei. Enigszins teleurstellend gezien de LMEvoorraden, die de afgelopen periode fors zijn gedaald met 17 procent tot 142.000 ton. De kopermarkt mag zich nog altijd verheugen in een robuuste vraag. Zodanig zelfs dat www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 52-53_mametalen.indd 53 sommige analisten zich al zorgen beginnen te maken over een krapte op de Europese markt. Er lijkt dus ruimte voor verder herstel van de koperprijs. Ook het aanbod van koperscrap is overigens uitermate krap en blijft onmiskenbaar achter bij de vraag. Zink Ondanks een correctie begin augustus behoorde zink de afgelopen periode tot de grote winnaars onder de non-ferro metalen. De driemaandsprijs steeg zelfs even tot boven $2400 per ton, maar was op 8 augustus teruggevallen tot $2305 per ton, nog altijd 11 procent meer dan eind mei. De LME-voorraden zijn in dezelfde periode verder gedaald met 3 procent tot 692.000 ton en ook dat is positief. De mondiale vraag naar zink lag gedurende het eerste halfjaar ruim 6 procent hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. Met name in het Verre Oosten zat de consumptie in de lift, met naast China ook Japan en Zuid-Korea als belangrijke afnemers. De import van zink in die landen is dan ook fors gestegen. De zinkproductie blijft vooralsnog met een toename van iets meer dan 3 procent behoorlijk achter en dat verklaart het huidige tekort. Positieve vooruitzichten dus. Lood Net als zink kreeg ook lood begin augustus te maken met een prijscorrectie. Desondanks lag de driemaandsprijs op 8 augustus met $2237 per ton ruim 7 procent hoger dan eind mei. Een onverwachte dissonant is hier wel dat de LME-voorraden flink zijn gestegen met 13 procent tot 216.000 ton. Een trendbreuk met de voorgaande maanden en dat lijkt vooral te maken te hebben met een stagnerende vraag. De meest recente cijfers van de International Lead & Zinc Study Group (ILZSG) geven aan dat deze met name in China en Amerika is gekrompen. Weliswaar is de Chinese loodproductie ook gedaald, maar het netto resultaat is toch een toenemende exportdruk vanuit China en een mondiaal surplus. Nikkel De driemaandsprijs van nikkel staat sinds begin juli onder druk. De driemaandsprijs van $18.620 per ton op 8 augustus was dan ook 3,5 procent lager dan eind mei. Dat ging samen met een bedenkelijke stijging van de LME-voorraden met 12 procent tot 319.000 ton. Met het eerder voorspelde tekort op de nikkelmarkt, als gevolg van het Indonesische verbod op de export van onbewerkt nikkelerts, lijkt het dus nog steeds mee te vallen. Al valt niet uit te sluiten dat er op termijn alsnog enig effect op kan treden wanneer de aangelegde voorraden op beginnen te raken. Voorlopig is de hoop vooral gevestigd op een toenemende vraag vanuit de RVS-markt, die volgens de prognoses het komende halfjaar in een hogere versnelling zal komen. Tin De driemaandsprijs is sinds begin juli redelijk stabiel, al is het niveau van $22.300 per ton op 8 augustus wel 5 procent lager dan eind mei. De LME-voorraden stegen in dezelfde periode weer fors met 17,5 procent tot 12.800 ton. Die trend is al langere tijd gaande en wijst op een structureel overschot op de tinmarkt. De verwachting is dan ook dat de prijs de komende tijd onder druk zal blijven staan. 53 26-08-14 09:31 Marktberichten Oudpapier Europa in balans De vraag naar oudpapier in Europa bevindt zich al meerdere maanden op een zeer behoorlijk niveau. De prijzen voor de ondersoorten vertonen daarbij al maanden slechts geringe uitslagen naar links of naar rechts. Daarbij moet wel de omstandigheid van een zeer lage inzameling in de zomermaanden in acht worden genomen. Was die inzameling op een normaal niveau geweest, was er waarschijnlijk een overaanbod aan oudpapier geweest met als gevolg dalende prijzen. Kortom, vraag en aanbod lijken aardig in evenwicht, waarbij wel de zuigkracht van Midden- en Oost Europese papierfabrieken merkbaar is. Henk Meinen H et Europese evenwicht wordt door nog een factor veroorzaakt: matige vraag uit het Verre Oosten. Was die vraag wel op een goed niveau geweest dan kun je vrij risicoloos voorspellen dat er behoorlijk krapte aan oudpapier was ontstaan met naar men mag aannemen oplopende prijzen. De oeroude wet van vraag en aanbod. Op het moment van schrijven is het medio augustus, aantrekkende ‘val’ zal over een maand wel merkbaar worden. De koffiedikvraag is natuurlijk wat er dan gaat gebeuren. Ik denk niet dat iemand dat precies kan voorspellen en ik dus ook niet. De wereld staat momenteel op meerdere plaatsen in brand en ook de economische gevolgen daarvan zijn onvoorspelbaar. Dus ik begin niet aan dat rik-raden. Wel lijkt aannemelijk dat wanneer Aziatische vraag naar behoorlijke volumes terugkeert er toch wel vrij rap een bepaalde schaarste aan oudpapier kan ontstaan. Overigens wist u, dat wanneer wij op de wereldkaart een cirkel trekken van zeg maar net boven Japan, via India en dan terug langs de Chinese kust er in die cirkel meer mensen wonen en dan in de rest van de wereld samen? Dat lijkt onvoorstelbaar, maar het werd laatst op televisie uitgelegd. Al eerder las ik, dat wanneer alle Chinezen toiletpapier gaan gebruiken wij cellulose en oudpapier te kort komen! Hoe ze dat nu dan doen? Ik zal u de details besparen. gehoord. Maar is dat wel zo? Natuurlijk niet, veel informatiesoorten zijn nu eenmaal veel meer geschikt voor print dan voor vluchtige media. Dat geldt niet alleen zeg maar voor internet, maar ook voor TV en radio. Maar wat puur nieuws is, loopt als print wel gevaar. Het is aan uitgevers en redacties na te denken welke media voor welke informatiecomponenten worden gekozen. Dat proces wordt niet aangestuurd door drukkers of papiermakers, maar door uitgevers. En daar lijkt de schier onstuitbare drang naar digitaal – geen kosten voor papier, drukken en distributie! – toch wat te gaan liggen. Bovendien komen nogal wat adverteerders teleurgesteld terug uit het ondoordringbaar geworden woud van digitale uitingen met de kreet: ‘We vallen nergens meer op!’ Zelf startten wij als uitgeverij drie jaar geleden weer een printmedium naast een digitaal medium – dus andersom dan de gebruikelijke route – en het werd een flink succes. Puur productnieuws voorgeselecteerd door een deskundige, onafhankelijke en handreikende redactie. Keurig met commentaar op een rijtje, geen gezoek meer in eindeloze netwerken. En adverteerders die graag in dat umfelt hun boodschap kwijt willen. En zo las ik ook, dat het oudste modeblad ter wereld eindelijk naar Nederland komt. Harper’s Bazaar heet het, ik had er nog nooit van gehoord. Het schijnt een ‘iconische status’ te hebben met 12 miljoen lezers en een verschijning in 20 talen en in 47 landen. In september voor het eerst in Nederland, 120.000 exemplaren van driehonderd pagina’s. Dikke print dus! Echt, print verdwijnt niet, het wordt wel minder en redacties zullen aangepaste concepten zoeken en vinden. En wellicht keert hier en daar de wal het digitale schip wel. Ook daar geldt immers: overdaad schaadt! En er is natuurlijk eigenlijk niet mooier dan print….. n Er is niet mooier….. “Printmedia zijn ten dode op geschreven, lang leve de digitale vooruitgang!” Dat is geen nieuws meer, hebben we al vaker 54 54-55_mapapier-textiel.indd 54 www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 14:44 textiel MARKTBERICHTEN TEXTIEL ‘Een goede kwaliteit verkoopt altijd’ De verwachte zomerdip bleef uit en de verkoop staat of valt met de kwaliteit van het aangebodene. Zakelijk Nederland komt weer langzaam tot actie zo na de zomer, dus een uitgebreid en objectief beeld is niet te geven. Een kort rondje langs de velden, levert het volgende beeld op. AFSLUITDATUM: 25 augustus 2014 Inzameling Inzamelaars hebben geconstateerd dat de traditionele vakantiedip (van half juli – half augustus) met minder gevulde kledingcontainers niet bewaarheid is geworden. Verklaarbaar is het niet, maar er werden in die periode volle containers aangetroffen. De afzet van de ingezamelde kleding vormt in principe geen probleem maar verloopt iets stroever. Sorteerbedrijven hebben hun productie teruggeschroefd vanwege de vakanties en ook de afzet van kleding naar bepaalde gebieden hapert. De verkoopprijzen blijven stabiel maar de verwachting is dat voor de contracten van september – december wat steviger zal worden onderhandeld. Belangrijk is de kwaliteit van de aangeleverde kleding. Als die goed is zal dat in de besprekingen worden meegewogen. Zo niet, dan zal er een veer moeten worden gelaten. Gedragen kleding De afzet naar met name de West-Afrikaanse gebieden loopt door, ondanks dat het geen seizoen is. Maatgevend is ook hier de kwaliteit van de kleding. Voor een goede kwaliteit betaalt de koper altijd een goede prijs. Kan niet aan de kwaliteitscriteria worden voldaan, dan blijven die soorten gegarandeerd in de voorraadloodsen van de sorteerders liggen. Betalingstermijnen lijden ook onder het feit dat het echte inkoopseizoen nog niet is begonnen. Hetzelfde verhaal geldt voor afzet naar de Oostbloklanden. Ook hier het feit dat betere kwaliteiten zichzelf verkopen en dus verladen kunnen worden. www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 54-55_mapapier-textiel.indd 55 Even de inhoud van de kast sorteren om plaats te maken voor een nieuwe collectie Hoe de politieke situatie in die gebieden invloed heeft op de gedragenkledinghandel, is in deze vakantieperiode nog moeilijk in te schatten. Poetslappen en recycling Ondersoorten, inclusief poetslappen zijn slecht te verkopen. 55 26-08-14 14:44 Bekijk Recyclingmagazine.nl nu op uw smartphone of tablet Omdat u ook onder weg of op locatie op de hoogte wilt blijven van het laatste nieuws en ontwikkelingen heeft Recycling Magazine de website geoptimaliseerd voor uw smartphone of tablet. Zodat u altijd op de hoogte bent, ook onderweg en op locatie! Ga naar www.recyclingmagazine.nl/nieuwsbrief en meld u aan voor de gratis nieuwsbrief 2014-0089 Recycling devices 230x300 mm.indd 1 08-05-14 15:49 Topvermelders op www.recyclingmagazine.nl Jansen Recycling Group www.jansengroup.com ANDRIN Magnetic Systems www.andrin-magnets.com Number 1 in magnet systems www.kwsupply.com Aquaco BV www.aquaco.nl Adbulco Trading www.adbulco.com MaTech BV www.matech.nl TBK Equipment - TBK Group www.tbkgroup.com MBH Bronneberg&Jegerings bv www.bronneberg.nl Nihot Recycling Technology B.V. www.nihot.nl Jansen Recycling BV www.ajansenbv.com www.ovurecycling.nl Rigter Handelsonderneming Kinshofer Nederland www.kinshofer.nl Den Ouden Groep www.denoudengroep.com Bollegraaf Recycling Solutions www.bollegraaf.nl LoTraCo www.lotraco.nl Goudsmit Magnetic Systems BV www.goudsmit-magnetics.nl/ recycling.html XTAC Analytical B.V. www.xtac.nl Arvi Demolition Tools www.arvi-demolitiontools.com Bakker Magnetics BV www.bakkermagnetics.nl www.consystems.nl Renes Oud Papier BV www.renes.nl BSF Expeditie B.V. www.bsf.nl Geveke Technical Solutions www.geveke-technicalsolutions.nl Wilt u meer informatie over deze bedrijven? Kijk op www.recyclingmagazine.nl. Ook uw logo op deze pagina? Neem contact op met Lida Meyers tel. 088 2944 738 [email protected] Fred Balduk tel. 088 2944 741 [email protected] asbest Friese gemeente ruimt zestig lantaarnpalen met asbestvoet op Simpele demontage wordt spektakelstuk Lantaarnpalen met een voet van asbest verdwijnen langzaam maar zeker uit het straatbeeld. Slechts op enkele plekken is deze straatverlichting nog te vinden. Als een van de laatste gemeenten demonteert De Friese Meren een kleine zestig exemplaren. Vanwege de eisen rond asbest levert dit een klein spektakel op. Persbureau Noordoost M annen met luchtmaskers en in beschermende pakken zijn druk bezig met het uitgraven van de asbestvoet van een lantaarnpaal in Langweer. Het is een van de dertien dorpen waar deze veertig jaar oude straatverlichting wordt verwijderd. Voor elke afzonderlijke lichtmast is een inventarisatierapport opgesteld en moet een sloopmelding worden gedaan. Omwonenden die binnen vijftig meter van zo’n mast wonen, ontvangen een brief met tekst en uitleg. Rond de lantaarnpaal wordt een gebied van vijf bij vijf meter met geel lint afgezet. Een hele operatie. Toch is dit voor Van der Wal Sloopwerken uit Joure een kleine klus. Het sloopbedrijf is gecertificeerd met SVMS007, NEN ISO 9001, SCA 530 en VCA en hakt dus wat asbestsanering betreft vaker met dit bijltje. “Er komt geen stof vrij dus de risico’s bij het opruimen van deze lantaarnpalen zijn zeer beperkt,” geeft directeur Sjouke van der Wal aan. “Wij graven de voet uit en wikkelen die vervolgens in plastic folie. Vervolgens wordt de asbest gewogen en naar de stortplaats vervoerd.” Als een laborant de bodem heeft onderzocht op asbestresten, wordt de grond vrijgegeven. Het asbest ligt vervolgens gedurende een groot aantal jaren op de stort. “Recycling is nog niet mogelijk. Deskundigen zijn er wel mee bezig, maar die ontwikkelingen zijn nog niet zo ver dat wij zonder gezondheidsrisico’s het materiaal kunnen hergebruiken. Wij zouden gek zijn als wij op dit moment met het asbest aan de slag zouden gaan.” Aannemer Baas Infra Noord is verantwoordelijk voor de demontage van de ijzeren masten. “Tot het luikje voor de elektra worden de masten met een motorflex afgesneden. Een veilige marge tot het asbest, die het bedrijf zelf consistent aanhoudt. Met een strop op het vrachtwagenkraantje wordt de mast opgevangen. Vervolgens snijden we het ijzer nog één keer doormidden en voeren het af. De laatste lichtmasten met betonnen voet, waarin asbest is verwerkt, staan in Friesland. De gemeente De Friese Meren ruimt ze op. Een kostbare aangelegenheid 58 58_lantaarnpalen.indd 58 Een laborant onderzoekt de vrijgekomen grond nauwkeurig op asbestresten en geeft vervolgens een schone-grondverklaring De masten gaan in de speciale ijzerbak en vervolgens voor ‘tweede leven’ naar de schroothandel,” aldus uitvoerder Feike Hamstra van Baas Infra. De armaturen worden hergebruikt. “Dat is de nadrukkelijke opdracht van de gemeente, wij scheiden de verschillende onderdelen.” De lampen gaan naar de gemeente en worden opnieuw ingezet voor straatverlichting. De armaturen worden aan Wecycle geleverd, die de vrijgekomen materialen bewerkt tot (secundaire) grondstoffen. Volgens Hamstra is het opruimen van de masten in De Friese Meren een bijzondere klus. “Er staan niet zoveel van deze lantaarnpalen meer en voor zover mij bekend alleen in Friesland. In het verleden, toen er nog niet zulke strikte protocollen rond asbest waren, ruimden wij na een keuring per jaar duizenden van deze lantaarnpalen op. 25 jaar deden wij dat op dezelfde wijze. De gemeenten die nu aan de sanering toe zijn, zullen wel flink balen dat ze te lang hebben gewacht. Vroeger was dit de demontage van een lantaarnpaal een vrij goedkope klusje. Door asbestprotocollen is dit nu een dure bezigheid.” n www.recyclingmagazine.nl / nr. 5 - september 2014 26-08-14 09:31 Schroot of schroef? Hoe u ook tegen schroot aankijkt... ...het gaat er altijd om dat u met een partij samenwerkt die solide en betrouwbaar is. Of het nu gaat om het ontvangen van een goede prijs voor uw schroot en een vlotte ontvangst van uw geld, of om betrouwbaar materiaal als basis voor bijvoorbeeld nieuwe scheepschroeven. Onze optimale service is er eentje die je moet ervaren. Neem de proef op de som en Nijmegenstraat 3-17 3087 CD Rotterdam T. +31 (0)10 - 491 13 70 F. +31 (0)10 - 429 81 08 [email protected] ondervind het zélf! Bel ons: 010 - 491 13 70. WWW.JANSENGROUP.COM Jansen Recycling adv Sept_02.indd 2 07-08-14 13:57 ONE-STOP-SHOP FOR WEAR PRODUCTS AND SERVICES Hardox Wearparts is een international netwerk van gecertificeerde producenten van slijtonderdelen uit Hardox. De leden van dit netwerk leveren juliie hoogwaardig materiaal, service en knowhow. De Hardox slijtplaten onderscheiden zich van ieder ander product door hun specifieke eigenschappen in hardheid, sterkte en een goede bewerking. Hardox Wearparts est un réseau international de fabricants de pièces d´usure de haute qualité en Hardox. L´objectif des membres du résaue est de proposer des pièces d´usure de la meilleure qualité, supportées par le meilleur service également. La tôle anti-abrasion Hardox est reconnue pour être d´une grande dureté, d´être très résistante et d´avoir un bon usinage. Hardox is verkrijgbaar in verschillende hardheden/ Hardox est disponible en différents niveaux de dureté: Hardox 400 – 450 – 500 – 550 – 600 – HiTuf – Extreme België/ Belgique: Nederland Hardox Wearparts Center Herstal L.A.D.M. B-4040 Herstal NL Tel: +32(0)4 248 10 35 [email protected] http://www.ladm.be Hardox Wearparts Center Zaandam Geha-Laverman NL-1507 CG Zaandam Tel: +31 (0)75 65 39 800 [email protected] www.geha-zaandam.ni www.hardoxwearparts.com
© Copyright 2024 ExpyDoc