Anticipatieprogramma bevolkingsdaling

\
Inmiddels is het meer dan een jaar geleden dat het anticipatieprogramma Bevolkingsdaling is gestart in
de provincie Zuid-Holland. Er is een Krimpdeler uitgegeven en de eerste nieuwsbrief is verschenen, vijf
van de zes anticipeerregio’s hebben ingestemd om mee te doen met het anticipatieprogramma en de
provincie is bezig met het ontwikkelen van de nieuwe Visie Ruimte en Mobiliteit. Kortom, het is weer tijd
voor een nieuwsbrief!
VISIE RUIMTE EN MOBILITEIT
Zoals velen al weten is de provincie Zuid-Holland bezig
met het ontwikkelen van de nieuwe visie Ruimte en
Mobiliteit. De visie Ruimte en Mobiliteit heeft als doel
om de visie voor de komende 10 jaar vast te leggen
voor de provincie. Velen vragen zich af of er met de
anticipeergebieden rekening wordt gehouden in de
nieuwe Visie Ruimte en Mobiliteit. En zo ja, hoe wordt
er dan rekening gehouden? Wat staat er in de VRM
over de anticipeergebieden? Om wat meer
duidelijkheid te geven over de nieuwe VRM bespreken
we deze in de nieuwsbrief.
Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland hebben de
Ontwerpvisie Ruimte en Mobiliteit (VRM) vrijgegeven
voor terinzagelegging in de periode van 8 januari 2014
tot en met 18 februari 2014. In de ontwerpvisie en
bijbehorende documenten beschrijft het college van
Gedeputeerde Staten het provinciale beleid, de regels
en de wijze van uitvoering voor de ruimtelijke
ontwikkeling en het mobiliteitsbeleid in de provincie
Zuid-Holland.
In het anticipatieprogramma Bevolkingsdaling verkent
de provincie met de anticipeergemeente in regionaal
verband de gezamenlijke opgaven.
De inzet is om ook bij minder groei of krimp deze
gebieden perspectief te geven. Hierbij komen een
aantal onderwerpen aan de orde:
 De woonzorgopgave. De vergrijzing neemt
toe, het zorgaanbod in verzorgingshuizen
neemt af. Dit geeft de noodzaak om delen van
de bestaande woningvoorraad aan te passen
aan de grotere zorgvraag.

Beheer en herstructurering van de bestaande
woningvoorraad. In plaats van de nadruk op
nieuwbouw zal meer geïnvesteerd moeten in
de kwalitatieve verbetering van de bestaande
voorraad. Bijvoorbeeld op het vlak van
energiebesparing. De aandacht daarbij gaat
ook uit naar het betrekken van de particuliere
woningvoorraad in die verbeteringsopgaven.

Herijking en heroriëntatie van bestaande
bedrijventerreinen. De afname van het
arbeidspotentieel en de regionale
economische dynamiek vragen om een
bestendiging van het huidige areaal
bedrijventerrein. De aandacht gaat daarbij
vooral uit naar de aanwezige bedrijvigheid en
mogelijkheden voor agrarisch
ontwikkelingspotentieel.

Herziening van de winkelstructuur. De
afname van het draagvlak en de
schaalvergroting in de winkelvoorzieningen
maken het noodzakelijk om naar een regionale
en goed bereikbare voorzieningenstructuur te
streven.

Aansluiting van aanbod van openbaar
vervoer op de vraag. Het openbaar vervoer
moet daartoe worden bezien in relatie tot de
Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
en vervoer voor bijzondere doelgroepen, en in
relatie tot gemeentelijk beleid gericht op
voorzieningen in verschillende kernen.

Het draagvlak voor voorzieningen in het
sociaal domein. Dit draagvlak staat onder
druk. De vraag naar en het aanbod van
voorzieningen dreigen in de komende jaren
steeds verder uit een te lopen. Het
voorzieningenniveau is verschillend in dorpen
en kernen. De vraag is hoe de kernen vitaal te
houden, waardoor mensen langer zelfstandig
kunnen wonen en zelfredzaam kunnen blijven.

Herziening van de onderwijsstructuur. De
afname van het leerlingen aantal vraagt om
een heroriëntatie van de bestaande
onderwijsstructuur. Het is de opgave om een
voor de toekomst duurzaam kwaliteitsaanbod
van het onderwijs te waarborgen. Daarbij is
ook aandacht voor beroepsonderwijs en de
vraag naar arbeid.

Het wegnemen van belemmeringen om
verbreding van economische activiteit
mogelijk te maken.
De provincie gaat meer aansturen op het bevorderen
van samenwerking van overheden met
maatschappelijke organisaties en marktpartijen. Die
samenwerking moet dan vooral een bijdrage aan de
uitvoering van de geformuleerde opgaven leveren.
CIJFERS EN PROGNOSES
Niet alleen de nieuwe visie Ruimte en Mobiliteit is het
onderwerp van de dag, maar ook de nieuwe
Bevolkings Prognose cijfers. Deze nieuwe cijfers
kunnen verbazing wekken als je ze vergelijkt met de
oude cijfers.
BP (Bevolkingsprognose)
In de Bevolkings Prognose wordt gerekend met een
prognose van de natuurlijke aanwas en de
‘structurele’ lange afstandsmigratie. De aldus
berekende huishoudens worden binnen de
woningmarkt verdeeld over de gemeenten op basis
van woningbouwveronderstellingen. De BP is bedoeld
om op gemeentelijk niveau een reëel beeld te
schetsen van de bevolkings- en
huishoudenontwikkeling. In het ontwerp VRM zullen
BP2013 en WBR2013 samen een brandbreedte gaan
vormen voor het maken van
woningbouwprogramma’s.
De provincie heeft de prognoses: PRIMOS2013,
BP2013 en Pearl2013 met elkaar vergeleken. Dit is per
anticipeerregio gedaan. (zie bijlage van de
nieuwsbrief) Als er gekeken wordt naar de totale
bevolkingscijfers in de zes anticipeerregio’s samen,
dan blijkt dat de prognoses van 2013 allemaal met
bevolkingsgroei rekenen, tussen 2012 en 2030:
PRIMOS+ 725, Pearl + 1.344 en BP + 5.938. Dat zijn
heel andere uitkomsten dan een paar jaar geleden.
BP2010 kwam toen uit op een bevolkingsdaling met
23.184. Als er zo naar de cijfers wordt gekeken, is er
inderdaad sprake van bevolkingsgroei. Voor een deel
is dit te verklaren door de toegenomen
levensverwachting, omdat we gemiddeld ouder
worden.
Met het anticipatieprogramma in de provincie ZuidHolland probeert de provincie de anticipeerregio’s te
ondersteunen in het anticiperen op de gevolgen van
Bevolkingsdaling. Dit zijn gevolgen zoals: ontgroening,
vergrijzing en een afnemend aantal huishoudens.
Door nog eens kritisch naar de prognoses te kijken,
blijkt dat de gevolgen van Bevolkingsdaling ondanks
de nieuwe cijfers, nog steeds aan bod zullen komen als
de anticipeerregio’s niks doen. In alle prognoses
neemt het aantal inwoners met de leeftijd van 0-14 en
15-64 jaar af, daarentegen neemt het aantal ouderen,
van 65+ ers sterk toe.
Uit het onderzoek naar de verschillende prognoses
blijkt dat er misschien wel een bevolkingsgroei
aanwezig kan zijn. Maar als er wordt gekeken naar de
gevolgen zoals: ontgroening en vergrijzing, blijkt dat in
alle prognoses ontgroening en vergrijzing aanwezig is.
De uitkomsten naar leeftijd van Pearl2013 zijn niet
beschikbaar.(Zie figuur 1)
Bevolking naar leeftijdsgroep
in 6 anticipeerregio's 1994-2012-2030
500.000
400.000
300.000
200.000
100.000
-
0-14 jaar
15-64 jaar
65 jaar e.o.
1994
2012
2012
2030
2030
CBS BP2010 CBS BP2013Primos13
Figuur 1 Bevolking naar leeftijdsgroep in de zes anticipeerregio’s.
Bron: Ewoud Smit, provincie Zuid-Holland
Volg de energie van onderaf!
Jan Bart Wildschut, Wethouder Zorg, Welzijn & Wijkwerk
KRIMPCAFES ZUID-HOLLAND
Tussen maart en oktober van vorige jaar zijn er in de
provincie Krimp-cafés georganiseerd door Elly van der
Klauw van bureau Krimp en Ruimte. Deze Krimp-cafés
waren bedoeld voor bestuurders, betrokkenen en
belangstellenden. Tijdens de Krimp-cafés zijn diverse
sprekers geweest zoals: Jacob Bruintjes (wethouder
van Borger-Odoorn), Leo Niessen (oudschoolbestuurder uit Limburg),Dr. Femke Verwest
( Planbureau voor Leefomgeving). Zij hebben hun
ervaringen en meningen met de aanwezigen gedeeld.
Het doel van de Krimp-cafés was om kennis over de
demografische veranderingen te vergroten en het
onderwerp meer bespreekbaar te maken. Het laatste
Krimp-cafe van deze reeks heeft plaats gevonden op
14 november 2013. In de bijlage van deze nieuwsbrief
vind u het hele verslag van de Krimp-cafés in ZuidHolland.
uit de Achterhoek. Bron: Elly van der Klauw van Bureau
Krimp en Ruimte
STAND VAN ZAKEN IN DE ANTICIPEERREGIO’S
Vijf van de zes anticipeerregio’s hebben aangegeven
dat zij deelnemen aan het anticipatieprogramma. In de
meeste regio’s zijn of worden de eerste stappen al
gezet. Daarom bespreken we ook in deze nieuwsbrief
de stand van zaken weer.
REGIO HOEKSCHE WAARD
Op dit moment is de regio bezig met de
voorbereidingen voor het coalitie akkoord in de
Hoeksche Waard. De planning is om het coalitie
akkoord op 27 februari 2014 te ondertekenen. Na het
coalitie akkoord zal het SOHW gezamenlijk met het
maatschappelijk middenveld de transitie opgaven
uitvoeren.
REGIO ALBLASSERWAARD-VIJFHEERENLANDEN
De ontwikkelingen van het startdocument voor de
Alblasserwaard-Vijfheerenlanden zijn in volle gang. Op
3 december 2013 is de bestuurlijke bijeenkomst
geweest, hierin is het concept startdocument met
enkele voorbeelden uit de Hoeksche Waard
gepresenteerd. Naar verwachting zal in februari het
startdocument door het bestuur worden besproken.
‘We leggen de nadruk op samen de toekomst bouwen.
Meer op de ontgroening en vergrijzing, dan op krimp. ‘
Johan van Buuren, Wethouder RO, Verkeer en Milieu uit de
Hoeksche Waard. Bron: Elly van der Klauw van Bureau Krimp en
Ruimte
REGIO GOEREE-OVERFLAKKEE
Op 22 november 2013 is het concept startdocument
naar de regio gezonden door het adviesbureau Public
Result. Het concept startdocument is ambtelijk
besproken in eind november. Naar verwachting zal het
bestuurlijk worden besproken in februari 2014.
REGIO KRIMPENERWAARD
De Krimpenerwaard heeft aangeven na de eerste stap
en het vaststellen van het startdocument, te bezien of
verdere deelname gewenst is. Het concept
startdocument zal in de week van 20 januari 2014
ambtelijk worden gepresenteerd.
REGIO VOORNE-PUTTEN
De regio Voorne-Putten heeft door het adviesbureau
STEC een brede woningmarkt verkenning laten
uitvoeren. Dat was vooral bedoeld om de effecten van
enkele grote economische ontwikkelingen, zoals de
Maasvlakte II, op de woningbouwvraag van VoornePutten in beeld te brengen. In januari zal het
startdocument voor Voorne-Putten worden
gepresenteerd.
REGIO RIJNSTREEK
Na de verkiezingen zal het anticipatieprogramma nog
een keer worden gepresenteerd aan de nieuwe
bestuurders van de regio. Daarna zal worden bepaald
of de regio deel neemt aan het anticipatieprogramma.
SOCIAL MEDIA
Vind u het interessant om te weten hoe andere krimpanticipeerregio’s in Nederland zijn omgegaan met
demografische transitie? Neem dan een kijkje op:
http://www.vanmeernaarbeter.nl
Bent u nieuwsgierig geworden hoe ver de Hoeksche
Waard is met het anticipatieprogramma?
Op www.sohw.org kunt u meer informatie terug
vinden. Ook kunt u de Hoeksche Waard volgen via de
linkedin groep HW Toekomst Waardig en via twitter
HWToekomstWaard.
Heeft u een reactie op deze nieuwsbrief? Of heeft u
ideeën en/of vragen voor de provincie? Deze kunt u
sturen naar:
Mark Reede, Provincie Zuid-Holland,
[email protected]

Download Report