November 2014 - Nr. 4 - Jaargang 6
ambitie / ijver / vuur
Van/voor en door de Delftse techniekstudent
Automotive geen sciencefiction
• Deltagoot geopend
•Breenhoos
• Zwerfvuil opgeruimd
• Zelfrijdende auto’s
• Krachtlagers voor veiligheid
• Kilimanjaro beklimmen
• Sport-Institute geopend
• Automotive Minor
• Studentenhuis belicht
• Fitting in
• Slag om Delft
•Bockbier
• Koelkast op zonlicht
• Rijdende rode reus
•20.000ste TU student
Wat doet een Aerospace Engineer bij Deloitte?
Remco Rakers studeerde Aerospace
Engineering (luchtvaart- en ruimtevaarttechniek) aan de TU Delft. Inmiddels
werkt hij alweer bijna drie jaar bij Deloitte.
Momenteel als senior consultant binnen
Deloitte Digital. Een veelzijdige functie bij
een interessante werkgever. “Je kunt hier
hard gaan”, vertelt Remco.
“In mijn dagelijkse werk ben ik verantwoordelijk voor het ontwerpen, bouwen, testen en
implementeren van online toepassingen, hoofdzakelijk bij grote organisaties. Denk hierbij
aan websites met een grote hoeveelheid bezoekers en koppelingen naar back-offices,
maar ook aan ontwerpprojecten waarbij de technische impact op bestaande IT-systemen
in kaart moet worden gebracht.” Een veelzijdige functie waarbij ingenieursvaardigheden
goed van pas komen, vindt Remco. “Het managen van projecten en het signaleren van
afhankelijkheden bij technische implementaties zijn onderdelen die tijdens complexe
projecten in de vliegtuigbouw ook zijn terug te vinden.”
Dat je bij Deloitte te maken krijgt met interessante klanten, uitdagende projecten en
inspirerende collega’s, bewijst het project waar Remco nu aan werkt. “Momenteel zijn
we bij de TU Delft bezig met de ontwikkeling van een nieuwe Digitale Werkomgeving.
Dit platform zal in de nabije toekomst worden gebruikt als informatievoorziening met
self-service mogelijkheden voor medewerkers van de TU Delft. De projectgroep bestaat uit
mensen van de TU Delft en Deloitte, waarbij Deloitte kennis en ervaring inbrengt op het
gebied van processen, content strategie, ontwikkeling van prototypes en implementatie.
Mijn rol binnen het project is het opstellen van een technische impact analyse waarin de
nieuwe functionaliteit getoetst wordt tegen de huidige IT-architectuur.”
Hoe hard je groeit binnen Deloitte heb je natuurlijk zelf in de hand, maar Deloitte biedt je in
ieder geval alle mogelijkheden om je snel te kunnen ontwikkelen. “Naast de vaktechnische
trainingen wordt binnen Deloitte veel gedaan aan de ontwikkeling van je soft-skills, zoals
presentatietechniek, relaties opbouwen met klanten en leidinggevende vaardigheden. Ook
wordt talent erkend en kan je door goed te presteren snel doorgroeien naar een volgend
functieniveau.”
Remco ziet al volop mogelijkheden voor zijn volgende stap binnen Deloitte. “Ik wil mijn
vaktechnische kennis verder ontwikkelen, vooral op het gebied van softwareontwikkeling
voor online toepassingen. Daarnaast wil ik graag ervaring opdoen met leidinggeven en het
aansturen van software ontwikkelteams.”
Onder de naam Deloitte Digital helpt Deloitte klanten bij digitale vraagstukken, vanuit de
expertises consultancy, creatie en technologie. Voor ICT-ers en technici zijn er volop kansen
en mogelijkheden om snel te groeien binnen Deloitte. Benieuwd naar jouw mogelijkheden?
Doe nu binnen 5 tellen de Careerlaunch en ontdek hoe jij gelanceerd wordt binnen Deloitte.
Ga naar werkenbijdeloitte.nl/launch
© 2014 Deloitte the Netherlands
22
5
NOVEMBER
2014
BreenIntro
Gaat alles vanzelf?
DUOHNIINHOUD
Van/voor en door de Delftse techniekstudent
Als je de themastelling van deze Breen mag geloven dan gaat alles vanzelf. Als het nu
HOOFDARTIKEL
04
05
06
Zelfrijdende auto’s geen
scienefiction meer!
Krachtsensoren in wiellagers
Automotive Minor
WEDSTRIJD
04
11Electrace
13 Slag om Delft
REPORTAGE
18 Studentenhuis belicht
19 Sport Engineering Institute
20Deltagoot
21 De Kili-Challenge
UITGELICHT
09 Prikkelnde actie studenten!
15 Happietaria Delft 2014
06
BREENHOOS
07 Jeroen Roozendaal
INFORMATIE
10 Een slapende reus
12 MARIN’s rekenfaciliteit
17 Groene energie!?
SPRAAKMAKEND
14 Fitting in
22 Owee 2014
nog niet is dan over een paar jaar. We moeten voorbereid zijn op onze toekomst. Daar
gaat deze Breen over: centraal staan de zelfrijdende auto’s. Er staan op de TU twee
spiksplinternieuwe witte BMW’s klaar voor dit doel. Ze zijn al getest. Ze doen het!!
Maar nu moet de Rijksdienst voor Wegverkeer ontheffing en vergunning verlenen om
ze ook op de openbare weg te testen en ze te laten besturen door niet-ingenieurs.
In deze Breen ook een boeiend artikel aansluitend bij het thema. Het gaat over
studenten en hun automotive-minor. Zij stortten zich op het interieur van een denkbeeldige wagen en richtten zich op de oudere weggebruiker. Daar sluit ook het artikel
over krachtlagers mooi bij aan. Optimale veiligheid is het motto. Er blijkt nogal wat
verbeterd te kunnen worden. Het gaat niet vanzelf, maar er zit beweging in volgens
de onderzoekers en promovendi.
Een andere (ouderwetse) auto wordt liefkozend de slapende rode reus genoemd.
Gauw lezen die pagina over een vijftienjarige Porsche. Boeiend in deze Breen ook
artikelen over de Deltagoot, een buitenlandse student en een studentenhuis. Weet
je wat ze daar doen tegen mee-eters!? Snel lezen dus deze Breen. Dan zie je ook
interessante artikelen over studenten die de Kilimanjaro gaan beklimmen voor het
goede doel en studenten die een goede-doelen restaurant beginnen.
Tot slot wijzen we op de opening van de Deltagoot en het TU-Sportinstituut. Aan
technische innovaties de komende jaren geen gebrek. Geen grenzen aan de menselijke
prestaties. Het kan altijd nog hoger, beter, harder, sneller en verder. Hoe? De grenzen
zijn nog niet bereikt. En de mogelijkheden zijn onbeperkt. Maar het gaat niet vanzelf!
Namens alle medewerkers, veel leesplezier met deze Breen,
Ron Labordus (redacteur/uitgever)
10
Colofon
Breen verschijnt 5x per jaar en is gratis verkrijgbaar op de campus van de TU Delft, bij Inholland en de HTS van de Haagse
Hogeschool. Het is het enige studentenblad dat zich exclusief richt op de techniekstudent in Delft. Breen heeft als motto: ambitie, passie
en vuur. Breen is een blad van/voor en door studenten.
Foto cover: Eric van Houten
Ontwerp: Theo van Vliet
Uitgever: SandeDruk – Nootdorp
13
Reactieadres: Ambachtshof 1
2632 BB Nootdorp
Telefoon: 015 310 92 94
E-mail:[email protected]
[email protected]
Redactie: 20
Eric van Houten
Ron Labordus
Hans van de Sande
Medewerkers: Julia Cramer
Elise Mooijman
Fotografie: Eric van Houten
Vormgeving:
Acquisitie: Jolanda de Koning
Monique van de Sande
Druk: Drukkerij Van de Sande,
Nootdorp
Internet:www.breenmagazine.nl
Verantwoording: De redactie werkt met zorg
aan de inhoud van de artikelen. Uitgever
noch redactie zijn verantwoordelijk voor de
inhoud ervan of de gevolgen en zijn derhalve
niet aansprakelijk.
nee/nee sticker
Breen Magazine wordt zeer op prijs gesteld
zo horen we van veel van onze lezers. Breen
vind je op alle faculteiten en bij studie- en
studentenverenigingen in onze bekende
presentatiezuil. Breen wordt ook huisaan-huis bezorgd in studentenflats. Ook als
er een nee-nee sticker op de bus zit, krijg
je een Breen in de bus. Wil je Breen echt
niet ontvangen, mail dan je adres naar de
redactie dan wordt Breen niet meer ongeadresseerd bij je bezorgd.
NOVEMBER 2014
3
Dutch Automatic Vehicle Initiative
Zelfrijdende auto’s geen science
Riender Happee: “Autorijden met losse handen is binnen een paar jaar werkelijkheid.”
Je stapt in je auto, je toetst in waar je heen wilt, je pakt alvast een boek of de krant en je auto rijdt
op weg naar de door jou gewenste bestemming. Hij doet dat geheel automatisch. In de tussentijd
lees je de krant, je bereidt een vergadering voor of je kijkt ontspannen naar buiten. Autorijden
alsof je in de trein zit. Misschien nog wel comfortabeler. Toekomst muziek? “Nee, beslist niet.
Binnen een paar jaar rijden experimentele zelfrijdende auto’s ook in Nederland op de openbare
weg”, aldus wetenschappelijk medewerker en onderzoeker Riender Happee op de TU Delft.
TEKST: RON LABORDUS BEELD: ERIC VAN HOUTEN
Veilig
Riender Happee , tevens projectleider van TU Delft’s
Dutch Automatic Vehicle Initiative (DAVI): “Er wordt
wereldwijd gewerkt aan het veiliger maken van
autorijden. De zelfdenkende en zelfrijdende auto is
de meest verregaande vorm. Ook de meeste veilige;
zeker als je bedenkt dat ruim 90% van de verkeersongelukken veroorzaakt wordt door menselijke fouten.
Zelfrijdende auto’s kunnen ook files voorkomen en
kunnen mogelijk leiden tot een verdubbeling van de
capaciteit van snelwegen. Een interessant gegeven:
optimale veiligheid én economisch voordeel.”
“Onderzoek in de automotive groep wordt op de TU
breed gedragen. Werktuigbouw en civiele techniek
en met name transport en planning zijn erbij betrokken evenals onder andere Ewi, radartechnologie en
robotica. Riender Happee: “Binnen DAVI is het onze
missie zelfrijdende voertuigen op de openbare weg te
brengen, op een veilige manier. Tot nu toe zijn we veel
in het nieuws, met de demo’s: een expert achter het
stuur die alles weet van het voertuig, met zijn handen
dicht bij het stuur en een rode knop voor nood. Wij willen nu aantonen dat het voertuig veilig is in de handen
van een consument. Daarvoor willen we de voertuigen
44
5
NOVEMBER
2014
zodanig aanpassen dat ze makkelijk te bedienen zijn;
dan moeten bijvoorbeeld de interfaces heel duidelijk
zijn. Op de eerste plaats willen we veiligheid aantonen
in rijsimulators; vervolgens op een afgesloten weg
met mensen die niet alles van het voertuig afweten.
Die test moet slagen is de belangrijkste eis van de
Rijksdienst voor Wegverkeer, als we uiteindelijk willen
testen met niet-ingenieurs op de publieke weg. Dan
zijn we een van de eersten op de wereld die dit voor
elkaar hebben gekregen.”
Gedrag van de mens
Riender Happee: “Andere projecten richten zich
fiction meer!
student
Samenwerking TU Delft en SKF
Krachtsensoren in
wiellagers kunnen
auto’s veiliger maken
Auto’s kunnen veel veiliger worden als het
sensorsysteem in de auto niet alleen simpeler
wordt maar vooral beter wordt. Er zijn tal van
systemen ‘bedacht’ in de loop der jaren en in
nieuwe auto’s geïntegreerd: zoals ABS, ESP
en TCS. Een soort wildgroei!? Geen van alle
systemen werkt 100% perfect en bij herhaling
worden auto’s naar de fabriek teruggeroepen.
Op de TU Delft staat professor Edward Holweg
in samenwerking met SKF aan de basis van een
nieuwe vinding: krachtlagers. Onderzoeker/
promovendus Stijn Kerst werkt er onder zijn
leiding aan.
TEKST: RON L A BORDUS BEELD : ERIC VAN HOU TEN
Industrieel ontwerpstudenten Omar Pasha, Michael Houlder, Loesie Willemsen: Insite Out Design Project.
vooral op de techniek. Wij richten ons vooral op het
gedrag van de mens. Met vragen als hoe gaat hij het
voertuig gebruiken, hoe gaat hij handelen, wanneer
rijdt hij met handen los en wanneer juist niet, in welke
situaties, en ook onderzoeken we hoe ander verkeer
zal reageren. Gaan medeweggebruikers kijken en er
op anticiperen. Dit doen we in wezen nu ook al in ons
rijgedrag als we iets bijzonders onderweg zien. De
zelfrijdende auto zal heel strak een bepaalde snelheid
aanhouden en zijn eigen baan rijden. Hoe reageert
ander verkeer erop? Dat moet gemeten worden! Ook
dienen we te onderzoeken hoe huidige auto’s zich
verhouden en gedragen ten opzichte van de zelfrijdende. Er zullen immers vele jaren van gemengd verkeer bestaan. De zelfrijdende auto gaat vooral veilig
snelheid aanpassen en veilig remmen en uitwijken.
We willen zelfs bepalen hoe bijvoorbeeld overstekende kinderen reageren. We moeten afwachten of
kinderen er geen spelletjes in zien. Vele zaken dus
om rekening mee te houden. Geldt ook voor ‘gewone’
uitwijkmanoeuvres. Uitwijken op zich is geen al te
groot technisch probleem; maar wat als er een tegenligger aankomt?”
Uitdaging voor studenten
Wat kunnen studenten ermee? Riender Happee: “TU
Delft heeft twee BMW 530 voertuigen voor high performance driving, en twee Toyota Prius voertuigen
die nu worden geautomatiseerd. Radar- en camerasensors en ultrasone sensoren worden ingebouwd.
Computers zijn ingebouwd en software wordt ontwikkeld. Partner TNO heeft al drie zelfrijdende auto’s.
Daar deden we de eerdere tests en demo’s mee. Onze
projectgroep heeft een extra uitdaging: we willen 360
graden zicht! En we willen de sensoren inbouwen,
zodanig dat het niet opvalt, ze goed verstoppen dus.
De wagens moeten eind 2015 zo ver gereed zijn dat
we de experimenten en onderzoeken kunnen starten
om menselijk gedrag te testen. Studenten kunnen
binnenkort projecten doen op tal van de genoemde
onderwerpen als ontwikkeling van de sensoren,
betrouwbare detectie van andere verkeersdeelnemers en het voorspellen van hun gedrag, opstellen
van regels en strategieën en risicoanalyse. Boeiend
zal ook de brede studie zijn naar wat de automatische
auto gaat betekenen voor het verkeerssysteem, voor
de wegcapaciteit, de luchtvervuiling en veiligheid.
Ook het onderzoek naar (nog meer) nieuwe technieken en het optimaal toepassen van robotica zal
naast boeiend zeer uitdagend zijn. In het jaar 2020
zijn we zo ver! Geen sciencefiction dus, maar pure
werkelijkheid.”
“Huidige sensorsystemen gaan vooral uit van bewegingen. Ze meten zaken als de voertuigsnelheid en
de stuurhoek. Het is veel beter om uit te gaan van de
krachten die een auto ondervindt. Krachten, bijvoorbeeld op de wielen, bepalen immers voor een groot
deel de dynamica van het voertuig. Het meten van
krachten resulteert in betere en eenvoudigere informatie waardoor het aantal sensoren in de auto kan
afnemen en de veiligheid toeneemt. In het verleden
is geprobeerd krachtsensoren in de wielen te integreren. Maar dit bleek geen goede optie, onder meer
omdat wielen slijten en moeten worden vervangen.
Het is beter om krachtsensoren in de wiellagers te
plaatsen”, aldus Edward Holweg bij zijn aanstelling
op de TU enkele jaren geleden.
(vervolg pagina 6)
NOVEMBER 2014
5
(vervolg van pagina 5)
Automotive Minor:
Prototypes
Stijn Kerst is inmiddels bijna drie jaar aan het onderzoeken wat de mogelijkheden zijn. SKF heeft enkele
prototypes van ‘krachtmeetlagers’ vervaardigd. In de
Automotivehal zijn ze ingebouwd in een BMW. Een
veelheid aan elektronica moet borg staan voor zuivere
metingen en betrouwbare onderzoeksresultaten. Stijn
Kerst (28) deed zijn bachelor op Industrieel Ontwerpen
en zijn master bij BioMechanical Design (3mE) en is
daarna richting PME gegaan waar hij nu promovendus
is. Hij toont zich een enthousiast verteller: “Ik onderzoek het gebruik van krachtlagers en de ontwikkeling
ervan. Hoe kunnen we de krachten cq krachtmeting op
het wiel gebruiken om veiligheidssystemen van voertuigen beter te maken, ofwel de voertuigdynamica beter
Inside Out Design Project
The automotive minor consists of students of different faculties and
from different universities around the world. The project we are
currently working on is called an Inside Out Design project, which
requires us to design a vehicle from the ground up, including all the
necessary components to make it work. This vehicle is based on
cars from Smart, and needs to be as small as possible.
controleren. Plus daarnaast doe ik onderzoek naar hoe
de huidige krachtlagers verbeterd kunnen worden, om
zodoende een betere krachtmeting mogelijk te maken.
AUTHOR: MICHAEL HOULDER
Dus onderzoek naar zowel de applicatie als ontwerp van
onderzoek, gericht op de automotive industrie.”
In order to make the project challenging for us, we
were assigned a scenario and a city to design a vehicle
for. In our case the Scenario was that of an elderly
couple, one of which has a walking disability, who
have a large family and a dog and live in the suburbs.
The city we were assigned was Mumbai, which was
quite a challenge.
Grote impact
Elderly People
“Dus met de ‘nieuwe’ lagers willen we de krachten op het
For this project we had to deliver both a physical
model and a CAD (Computer Aided Design) model.
The physical model (seen in the picture) gives us an
indication of where everything should go and then we
fine tune our design in our CAD model. Some of our
vehicle’s features include water resistant fabrics on
the seats and boot (in case of spills or wet dog), odour
absorbing material, and visibility strips on the outside
of the vehicle (to be better seen in bad weather).
We also designed many features to make it easy for
use by elderly people. These include: electric sliding
doors, turning seats, easy storage for a walker, boot
which opens in two parts, allowing for easier opening
and closing, and easier access to the storage space.
de krachtlagers. De afdeling beschikt over twee BMW’s
waar prototypes van de vernieuwde lagers op zitten
voor testdoeleinden, om te kijken hoe ze te verbeteren.
SKF, sponsor en initiator van het project, heeft de prototypes gemaakt, en doet al meerdere jaren gerelateerd
onderzoek. Op de TU verrichten we meer academisch
wiel meten en berekenen”, aldus Stijn Kerst. “Wat tot nu
toe altijd gemeten is, zijn de acceleraties van wielen en
auto; maar strikt genomen worden die veroorzaakt door
de krachten op de wielen; en dus de lagers. Wij meten
dichter bij de bron. Belang van mijn onderzoek cq doel is
dat we met de krachtlagers het probleem van veiligheid
op een andere manier aanpakken. Met nieuwe sensoren hebben we de mogelijkheid bestaande systemen te
verbeteren, en de potentie om een nieuwe systemen te
ontwikkelen. Vorig jaar, op de testbaan, hebben we al
bewezen dat we met deze nieuwe lagers een effectief
en alternatief ABS systeem kunnen maken. Het concept
is dus bewezen: of het beter is, moet nog blijken. Met de
testauto hebben we in ieder geval al gemeten en bewezen
dat wat we aanvankelijk op papier bedacht hadden, ook
daadwerkelijk mogelijk is. Iets wat niet altijd evident is
in de academische wereld. Alhoewel we er nog lang niet
zijn, zijn de eerste stappen gemaakt. En als het nieuwe
systeem werkelijk werkt, heeft het een grote impact!”
66
5
NOVEMBER
2014
Steering wheel
A more advanced idea we would like to bring into our
design is controlling the gas pedal and brake from the
steering wheel. That way the person with walking
disability can drive without using his legs. We would
like to accomplish this by either pulling the steering
wheel to accelerate and pushing the brake, or having
controls on the steering wheel (such as a moped).
However these thing would most likely require drive
by wire, which isn’t legal in road vehicles at this time.
Smart call!
The vehicle is powered by a 3 cylinder LPG (Liquid
Petroleum Gas) motor. Originally we wanted to make
the vehicle electric, but unfortunately there the infrastructure to make electric vehicles isn’t available in
Mumbai and so we decided on LPG. This is readily
available as most Taxis run on LPG there. This vehicle
was designed by Omar Pasha, Caleb Whitmore, Tijmen Veldhoen, and Michael Houlder over the course
of 5 weeks. We don’t know when our vehicle will
go into production, but we are expecting a call from
Smart any day now…
Hoos
Naam: Jeroen Roozendaal
Studie: Werktuigbouwkunde, TU Delft
Waarom Delft: Hoogstaande naam m.b.t. onderzoeksprojecten en een goede naam op de arbeidsmarkt.
Daarnaast een fantastische stad om te wonen met veel
mogelijkheden voor ontwikkeling naast je studie.
Struikelvak: Niet Lineaire Mechanica werd door
mijn medestudenten ingeluid als het struikelvak.
Gelukkig heb ik deze afgelopen zomer met een mooi
cijfer afgesloten. Afgelopen week heb ik me gericht
op het volgende struikelvak op het lijstje van het
WB-bachelor: Warmte en stofoverdracht. Dit vak
heeft van veel fundamentele vakken uit het WB-bachelor programma wel wat weg. Je zou kunnen zeggen dat je door dit vak te halen het grootste gedeelte
van je bachelor wel hebt uitgespeeld. Gisteren het
tentamen voor de eerste keer gedaan en het was
inderdaad een taaie sessie!
Food and Drinks: Naast de hooggewaardeerde
en uiteenlopende studentenrecepten (avg’tjes en
pasta’s) doet de Italiaanse keuken het bij mij altijd
goed. Het liefst rol ik een flink stuk deeg uit over een
ovenplaat, om deze vervolgens te bedekken met een
flinke laag tomatensaus, wat nieuwe probeersels
aan vlees en groentes en afgetopt met een dikke
laag kaas. Dan 30 minuten op 180°C; de plaatpizza!
Seizoen: Winter! Diverse whisky’s thuis bij de openhaard en in de vakantie de pistes onveilig maken op
een snowboard.
Vakantieland: Verschilt per jaar. Meest recente vakantie bestemming; Zweden. Hele mooie natuur en oppassen voor al het overstekend wild! Daarnaast was mijn
twee weken durende rondreis door het onderontwikkelde Cuba met wat ‘studiegenoten’ twee jaar geleden
ook een unieke, naar sigaren & rum ruikende, ervaring.
Sport / hobby: Weekendjes mountainbiken, maandagavond voetbalcompetitie S&C en af en toe wat fitness.
Sleutelen aan een knalrode Porsche 924 uit 1979 met
m’n huisgenoot is voor mij als WB’er de perfecte hobby!
Uitgaan: De speciale biertjes in verschillende kroegen in Delft uitproberen doet het bij mij altijd goed.
Bijbaan: Studentenchauffeur.
Lijfspreuk: Wish it, dream it, do it!
Ambitie d.w.z. over 5 jaar ben ik: … nog net zo
energiek en ambitieus als nu en heb ik een goede carrièrestart gemaakt bij een leerzaam bedrijf dat past
bij mijn potenties.
NOVEMBER 2014
BEELD : ERIC VAN HOU TEN
7
ver vooruit in duurzame technologie
HET NLR
is dé organis atie in N e de rland op he t ge b ie d
van lucht- en ruimtevaar t. Zo doen we onderzoek naar
veiliger, milieuvriendelijker en ef f iciënter vliegverkeer.
Met hypermoderne faciliteiten en excellente medewerkers.
Medewerkers die aan de frontlinie willen staan van de
technologische innovatie. Je krijgt bij het NLR alle ruimte om
Hoe energie
efficient ben jij? €7 win
.500
,Draag met je scriptie bij aan
een duurzame wereld!
je talenten te benutten en je persoonlijk te ontplooien. Het NLR
is dé plek voor medewerkers met een passie voor techniek.
Ben jij masterstudent aan de TU Delft
en heb jij een innovatief idee
TRAINEE AIR TRANSPORT (fulltime, per direct, Amsterdam)
Als trainee ben je werkzaam op de verschillende afdelingen
van de divisie Air Transport. Je wordt gedurende een periode
van twee jaar ingezet op zeer uiteenlopende projecten en
werkzaamheden. Je krijgt ook een beeld van ons commercieel
proces en wij stimuleren en verwachten dat je hier ook een
bijdrage aan gaat leveren.
Je zult meewerken aan concrete projecten van de vijf afdelingen
van onze divisie Air Transport. We verwachten van jou dat
je door je brede inzetbaarheid kansen leert te signaleren
in de markt en dat je uiteindelijk zelf een belangrijke rol
speelt om ze te verzilveren. Je ontwikkelt je in korte tijd van
projectmedewerker naar projectleider.
WIJ VRAGEN
•
•
•
•
•
•
efficiency en duurzaamheid?
Cofely geeft 1 x € 7.500,en 2 x € 2.500,- weg aan
masterstudenten met
de meest innovatieve
oplossingen. Stuur vóór
19 december 2014 jouw
DE FUNCTIE
•
op het gebied van energy
Een afgeronde universitaire opleiding Luchtvaart- en
Ruimtevaarttechniek;
Inlevingsvermogen, ondernemerschap en flexibiliteit;
Sterke affiniteit met de luchtvaart (concrete werkervaring /
hobby-matig);
Commerciële ervaring is een pré;
Affiniteit met beleidsprocessen en politiek gevoelige
trajecten;
Affiniteit met het opzetten en leiden van projecten;
Een proactieve instelling; je ziet kansen en weet ze te
verzilveren;
project, afstudeer- of onderzoeksverslag in en maak kans!
Kijk voor meer informatie op
www.hoe-energie-efficient-ben-jij.nl
www.hoe-energie-efficient-ben-jij.nl
Lees BREEN nu
ook op de iPad
Interesse?
Voor meer informatie kijk je op www.nlr.nl of neem je contact op
Vanessa Schuurman, Adviseur P&O ([email protected]
of 088-511 3776).
Kijk voor meer informatie op
www.nlr.nl
Nationaal Lucht- en Ruimtevaar tlaboratorium, Amsterdam / Marknesse
88
5
NOVEMBER
2014
Vanaf nu is Breen ook beschikbaar voor de iPad.
Je vindt Breen in de SandeKiosk.
Ga naar de appstore en download de gratis SandeKiosk app.
Hier vind je een aantal publicaties waaronder Breen magazine.
www.sandekiosk.nl
Prikkelende actie
studenten!
Column
Robotica talent
“Deze heer is vastbesloten om later robotica te gaan
studeren”, vertelt een vastbesloten dame. “In welke
zaal wordt er nu les in gegeven?” Het viertal aan de
balie voldoet aan alle eisen van de hoeksteen van onze
samenleving. Vader, moeder, een dochtertje en de
eerstgeborene is een zoon. Dat is de heer die de vrouw
bedoelt. Hij zal tien zijn.
Zo’n 450 aspirant-leden van het Delfts Studenten Corps prikten
“Er is op dit moment geen les in robotica. Wel zijn er vrij-
eind augustus de openbare ruimte op verschillende plekken
is het kwartet dan niet meer in de buurt. Zij komen “niet
in Delft schoon. Dit was onderdeel van hun introductie, die
dag en maandag open dagen. Is dat een idee?” Helaas
van hier” Het is een asgrijze dag in de herfstvakantie
en na een bezoek aan de IKEA is nu, zo lijkt het, de TU
studentenvereniging DSC in petto heeft voor nieuwe leden – dit
aan de beurt. De vrouw herneemt het woord, de man
jaar alweer voor de derde keer. ‘Het wordt vaste prik.’
liever ergens anders was.
TEKST: INEKE VAN BEELEN BEELD: SJA AK VAN HOUTEN
Papier en troep op straat, stoepen, fietspaden en
vooral het groen – de studenten prikten de buurt
schoon, onder meer in de Delftse Hout, de Vulcanusweg, kinderboerderij Tanthof, het Westblok, rond de
Staalweg en in de binnenstad. Bovendien verwijderden ze ook stickers van lantaarnpalen, een tijdrovend
karwei. De gemeente Delft is blij met deze studentenactie, zegt teamleider Wijken Ab Rademaker van de
afdeling Stadsbeheer: “DSC organiseert dit nu alweer
voor de derde keer. Het eerste jaar haalden de studenten het meeste zwerfvuil op, de tweede keer was het
al minder, en nu weer minder, maar nog wel behoorlijk
hoor: ze ruimden samen zo’n 2.000 kilo zwerfvuil op.”
Honderden zakken afval
Rademaker: “Dat is 450 à 500 vuilniszakken! Het
effect van honderden jonge, gezonde en gemotiveerde
mensen die als een stofzuiger door de stad gaan,
werkt lang door: als een plek een keer goed is schoongemaakt, dan blijft die ook schoner dan wanneer ‘de
studentenstofzuiger’ niet langs was geweest. Dat
geldt vooral ook op de lastige plekken onder struiken
en dergelijke, waar anders nooit iemand komt. Want
het blijkt telkens weer, overigens ook uit wetenschappelijk onderzoek: ‘schoon houdt schoon’.”
Blij
kijkt wat rond en knipoogt even naar het dochtertje dat
hun buurt schoon te houden door bijvoorbeeld papiertjes, blikjes, enz. netjes in een afvalbak te gooien.
Ab Rademaker: “Dat scheelt zwerfvuil, en je kunt
net als de studenten ook zwerfvuil in je eigen buurt
prikken. Als je dat wilt, kun je daarvoor bij ons een
zwerfafvalgrijper krijgen.”
Overal anders dan hier in de saaie omgeving van een
Respect
roboticalab zich bevindt? Dat moet hier zijn, want dat
Of de studenten dat na hun introductie ook zullen
doen, is nog niet zeker. Maar wat wel zeker is, is dat
deze introductie hen bewust maakt dat het veel werk
is om troep in de openbare ruimte op te ruimen. “Niet
dat zij troep veroorzaken,” haast DSC-president Allard
de Stoppelaar zich te zeggen, “maar ze zullen zich nu
zeker twee keer bedenken om troep te máken. En dat
is ook het idee achter deze actie: DSC’ers stimuleren
met respect om te gaan met hun stad. We zijn blij dat
we al zolang in Delft mogen zijn en doen daarom graag
iets terug voor Delft. Van mij mag dit onderdeel uit de
introductieperiode vaste prik worden.”
Ook andere studentenverenigingen stuurden hun nieuwe
leden de straat op en het groen in om de
stad schoner te maken. Ook aan de slag als
zwerfafvalpakker? Wat moet ik dan doen?
universiteitsgebouw. Hier galmen zware stemmen door
de asgrijze gangen, lopen grijsharige mannen peinzend
met nachtgrijze laptoppen op zachtgrijze schoenen over
een dofgrijze granieten vloer. Hoeveel tinten grijs zijn
er eigenlijk? “Dan kunt u me vast wel wijzen waar het
heb ik opgezocht op de website van de TU.” De route
ernaartoe wordt uitgelegd. Maar of ze zonder afspraak
zomaar binnen kunnen?
“Het is alleen sfeertje proeven”, verontschuldigt de man
buiten hoorafstand van de kordate dame zich. Hij voelt
zich bezwaard. Of is hij haar doortastendheid ondertussen zat? Opgetogen komt het kwartet een half uur
later weer de grijze hal in wandelen. Ze zijn openhartig
ontvangen en zijn zelfs rondgeleid door het lab.
De man steekt een dikke duim op, de jongen glundert,
zelfs het meisje is vrolijk en natuurlijk is mam tevreden.
Haar doorzettingsvermogen heeft weer gewerkt. Wat
moeten zij toch zonder haar, straalt ze uit. Nu gaan ze
vast friet eten, dat lust de kleine zo graag. Buiten breekt
de zon door.
Eric van Houten
De gemeente Delft is ook heel blij met de actie, omdat
zwerfvuil verwijderen in de groenstroken een aantal
jaar geleden wegens bezuinigingen is verlaagd.
De gemeente roept buurtbewoners daarom op om zelf
NOVEMBER 2014
9
student
Project Porsche 924
Een slapende reus weer wakker maken
Na wat research en wat dagen het internet te hebben afgezocht, stuitte mijn huisgenoot, Vincent
van Aalst, en ik op een knalrode Porsche 924 uit 1979. De Porsche had 15 jaar stilgestaan in iemand
zijn schuur en de APK was ook in al die jaren niet uitgevoerd waardoor de auto niet de weg op
mocht. Een verslag van ons Porsche-project.
TEKST: JEROEN ROOZENDAAL
BEELD: VINCENT VAN AALST
Na de auto geïnspecteerd te hebben was ons gevoel
goed. De body zag er goed uit voor zijn leeftijd en
het interieur leek goed onderhouden. Er leek echter
wel iets mis te zijn met de transmissie maar na een
korte zoeksessie op internet via de smartphone verwachtten we dat dit een probleem van kleine aard
zou zijn. Logischerwijs zat een proefrit er niet in dus
we moesten het hiermee doen. Na nog wat rondjes
om de auto te hebben gelopen begonnen we, met
ons geringe budget in het achterhoofd, de onderhandeling. Iedere euro is mooi meegenomen en met iets
minder dan 10% onder zijn vraagprijs was het ons
gelukt de Porsche binnen budget te bemachtigen en
kon de volgende uitdaging beginnen; het ‘road legal’
krijgen van de Porsche.
Slapende reus
Na transport van de Porsche met een aanhanger zijn
we begonnen door te kijken waarom onze nieuwe
aanwinst niet wilde starten. Dit bleek een grotere
uitdaging dan verwacht gezien het oude 2.0 liter 4
1010
5
NOVEMBER
2014
cilinder blok in geen 15 jaar gecomprimeerde benzinedampen had gesnoven. Het blijft natuurlijk risicovol
zo’ n slapende reus wakker te maken. Het allereerste
wat we daarom hebben gedaan was het vervangen
van alle filters en oliën die door de jaren heen hoogstwaarschijnlijk niet meer deden wat ze zouden moeten
doen. Na een volle dag werk met het volledig nalopen
van het verbrandingsproces van de motor zijn we er
eind van die dag in geslaagd het eerste gebrul uit de
uitlaat van de Porsche te horen.
APK
Nu de motor liep, konden we ook meteen checken
of de transmissie daadwerkelijk voor problemen zou
gaan zorgen. Gelukkig was dit niet het geval en bleek
dat we de tandwielen door het langdurige stilstaan
simpelweg even los moesten schieten van elkaar. Alles
opgeteld dus een zeer geruststellend resultaat na zo’n
eerste dag sleutelen! Volgende stap was het nalopen
van alle APK punten zodat de Porsche de keuring zou
doorstaan. Hoewel de motor nog niet helemaal lekker
liep (geen afkeurpunt) kregen we na de voorkeuring
toch een flinke lijst met afkeurpunten voor de APK.
Afgekeurd remsysteem
Dit waren een paar kleine relatief simpel te verhelpen punten maar tot onze teleurstelling ook wat
serieuze punten. Zo was bijna het hele remsysteem
afgekeurd. Het ging om een lekke hoofdremcilinder,
verroeste remleidingen, een afgekeurde remcilinder
in de trommelrem rechtsachter en een niet functionerende remklauw linksvoor. Geen probleem dachten
we! We hebben immers geen oldtimer gekocht die 15
jaar stil heeft gestaan met de verwachting dat deze
in perfecte staat verkeerde.
Klein duwtje
Onze volgende uitdaging: het repareren van het remsysteem en de andere punten op het lijstje zodat we
eindelijk, legaal, onze eerste echte kilometers konden
maken op de openbare weg. Nu heeft onze ideale
‘head turner’ APK en gebruiken we hem voornamelijk
voor deelname aan rally’s. De startmotor laat het af en
toe afweten waardoor we nog regelmatig achter de
auto te vinden zijn voor een klein duwtje in de goede
richting maar ook dit probleem zullen we binnenkort
aanpakken.
Delft gaat voor goud op
IGEM-competitie met
Column
NLR
De International Genetically Engineered Machine (IGEM) competitie
is een internationale wedstrijd toegewijd aan onderwijs in het
kader van studenten op het gebied van synthetische biologie.
De IGEM competitie wordt jaarlijks georganiseerd door het
Massachusetts Institute of Technology (MIT) in Boston. TU
Delft heeft sinds 2008 uitstekende resultaten neergezet in deze
competitie en daarmee gouden medailles gewonnen. Het team van
2014 staat op het punt dit succes voort te zetten.
wedstrijd
De dertien sterk gemotiveerde, enthousiaste en getalenteerde studenten gaan voor goud.
TEKST: IGEM TE A M BEELD : M AT HIJS ROZEMUL LER
Het IGEM team TU Delft 2014 bestaat uit dertien
sterk gemotiveerde, enthousiaste en getalenteerde
studenten met zeer gevarieerde achtergronden van
TU Delft, Universiteit Leiden en Hogeschool Rotterdam. Het team werkt aan een innovatief project,
genaamd Electrace. Electrace vertegenwoordigt een
nieuwe biosensor die in staat is om een elektrische
output te produceren. Problemen die voorkomen bij
standaard biosensoren zullen hiermee overwonnen
worden. Genetisch gemodificeerde E.coli bacteriestam
produceert een elektrisch signaal door middel van het
transporteren van elektronen. Als ‘proof of principle’ zal
E.coli in staat zijn om bij blootstelling aan chemicaliën
als TNT, DNT en DNB, die lekken uit landmijnen, te
detecteren en een elektrisch signaal te produceren.
Synthetische biologie
De mogelijkheid van een bacterie om een elektrisch
signaal te produceren levert erg veel nieuwe moge-
lijkheden op, zoals een gemakkelijk te maken en
goedkope biosensor. Meer dan 200 studententeams
worden dit jaar uitgedaagd om een zelfbedacht biologisch systeem op het grensvlak tussen biologie en
techniek, te ontwerpen en te bouwen. Het doel van
de wedstrijd is om synthetische biologie toegankelijk
te maken voor iedereen, waarbij verschillende wetenschappelijke disciplines bij elkaar komen.
BioBricks
Biologische functies van organismen worden gestandaardiseerd in zogenaamde BioBricks. Met behulp
van deze gestandaardiseerde stukken DNA wordt het
ontwerpen van biologische systemen mogelijk gemaakt
om organismen genetisch te modificeren en ze nieuwe
functies te laten uitvoeren. Project Electrace zal begin
november door de studenten gepresenteerd worden tijdens de Giant Jamboree in de Hynes Convention Center
in Boston, waar zij het zullen opnemen
tegen andere teams. In de volgende
Breen meer over de uitslag.
Lerende vijanden
Militairen trainen steeds vaker in simulators. Dat is niet
alleen veiliger, maar ook vele malen goedkoper dan een
live oefening. De kosten van een uurtje vliegen in een
JSF worden bijvoorbeeld geschat op 25.000 euro. Naast
goedkoper en veiliger zijn simulaties ook flexibeler:
omstandigheden ter plekke aanpassen, even door- of
terugspoelen, het kan allemaal.
Voor een bruikbare trainingssimulatie zijn overtuigende
vijanden nodig. Tot nu toe wordt het gedrag voor zulke
vijanden nog vaak met de hand uitgeschreven door de
trainingsinstructeurs. Dit kost echter veel tijd en geld,
en de instructeurs zijn niet altijd beschikbaar. Kunnen
we het genereren van deze vijanden niet automatiseren?
Dit is de vraag die ik probeer te beantwoorden binnen mijn
promotieonderzoek. Hiervoor gebruik ik machine learning: een verzameling van artificial intelligence technieken waarmee een computer zelf patronen, concepten of
gedrag kan leren. Ik geef de computer wat bouwstenen
en een virtueel doelwit en mijn vijanden gaan zelf aan de
slag met het verzinnen van interessante tactieken.
Promoveren bij het NLR is mij op het lijf geschreven. Het is
voor mij de perfecte combinatie van mijn studie (Artificial
Intelligence) en mijn passie (vliegtuigen). Tegelijkertijd
leer ik veel over zaken waar mijn onderzoek raakvlakken
mee heeft, zoals videogames en onderwijskunde, maar
ook bijvoorbeeld wapensystemen. Mijn grote doel is om
mijn vijanden aan het werk te zien tegen vliegers van de
Luchtmacht in de F-16 simulators van het NLR, het Fighter
4-Ship. Natuurlijk ga ik ze zelf ook even uitproberen.
Armon Toubman
De schrijver van deze column, Armon Toubman (26),
werkt sinds mei 2013 bij het NLR als promovendus op
de afdeling Training, Simulatie en Operator Performance.
Deze gastcolumn wordt geschreven door telkens wisselende jongeren werkzaam bij het
NLR.
NOVEMBER 2014
11
Ware-grootte-meetsystemen Fitting in? Anna Mannheimer:
Unieke maritieme samenwerking rond
MARIN’s nieuwe snelle rekenfaciliteit
MARIN kondigde vrijdag 19 september jongstleden aan dat zij zelf een bedrag van ruim twee
miljoen Euro investeert in een grote supercomputer van Bull. Dit cluster van 4000 rekenprocessors
is een goede aanvulling op MARIN’s modelbassins, simulatoren en waregroottemeetsystemen.
Officiële start
Prins: “Vergeleken met open source initiatieven
heeft dit samenwerkingsverband het voordeel dat
je altijd begint met een gevalideerde en werkende
code. Ook wordt gegarandeerd dat verdere ontwikkelingen door de partners in de ReFRESCO-operation
worden gedeeld met alle deelnemers, wat niet altijd
het geval is bij open source codes hoewel de naam
anders suggereert.”
Zowel het grote computercluster in MARIN’s nieuwe
kantoorgebouw C++ als de ReFRESCO-operation zullen officieel van start gaan op 1 januari 2015.
TEDXDELFT AWARD IS ON ITS WAY
MARIN Directeur Bas Buchner: “Computational Fluid
Dynamics neemt een steeds belangrijkere plaats in
bij het optimaliseren van schepen en offshoreconstructies. Samen met ons eigen CFD rekenprogramma
ReFRESCO vormt dit cluster nu een nieuwe virtuele
faciliteit: het Maritieme Cluster”. Zoals de naam suggereert, wil MARIN deze faciliteit gebruiken om de
samenwerking met de maritieme industrie te versterken. MARIN nodigt klanten uit deel te nemen aan de
‘ReFRESCO-operation’. In dit samenwerkingsverband
wil MARIN onze maritieme CFD code ReFRESCO en
ons computercluster openstellen voor de industrie, zodat we gezamenlijk kunnen werken aan een
betrouwbare CFD toepassing op maritiem gebied.”
Systeem gebruiken
Bedrijven die deelnemen aan de ReFRESCO-operation mogen ReFRESCO op kantoor gebruiken zonder
beperking van het aantal gebruikers en processors. Ook
kunnen zij berekeningen eenvoudig opschalen naar het
medium cluster van MARIN (1600 processors) zonder
dat daarvoor grote investeringen nodig zijn. Buchner:
“Door deze samenwerking worden de CFD specialisten
1212
5
NOVEMBER
2014
van onze klanten onderdeel van een grotere gemeenschap van maritieme CFD specialisten bij MARIN en
andere bedrijven. Dit is heel belangrijk voor een actueel
advies, het uitwisselen van ervaring en de continuïteit
op lange termijn. MARIN kan daarnaast met berekeningen op het grote cluster ook ondersteuning bieden via
onafhankelijke verificatie of gedetailleerde analyse.”
Rekenmethoden
MARIN is altijd betrokken geweest bij de ontwikkeling
van CFD rekenmethoden, uitgebreide validatie en de
toepassing. Henk Prins, MARIN’s R&D Manager: “Een
sterk punt is de directe verbinding met MARIN’s faciliteiten voor modelproeven en waregroottemetingen.
We leveren niet alleen tools aan, maar doen ook validatie en interpretatie.” Het is niet zo dat ReFRESCO
generieke commerciële CFD codes vervangt, maar
deze codes zijn vaak niet uitgebreid gevalideerd voor
specifiek maritieme toepassingen. Dankzij ReFRESCO
kan de maritieme industrie CFD betrouwbaar toepassen in specifiek maritieme applicaties in directe open
interactie met de ontwikkelaars en andere gebruikers
(binnen MARIN en binnen andere bedrijven).
Interested to hear idea’s worth spreading? Well you are in
luck! The TEDxDelft Award is on its way! And not just on
its way, it is almost here! On the 28th of November, seven
students will inspire you with their awesome talks! Tickets
are now available at our aanmelder! But what is the TEDxDelft Award?
The TEDxDelft Award is an award which provides students
and PHD candidates a platform where they can share their
idea. The award is not only a onetime event, but a complete
track! Within this track there are several workshops which
are meant to help participants develop their idea and their
pitching skills! In the final, the different pitches will compete
for the award and a wildcard giving the winner the chance
to spread his/her idea at TEDxDelft 2015! An event with an
audience of over a thousand people! Curious? Check out our
facebook for more information and previous events!
TEDXDELFT 2015
On February 27, 2015, TEDxDelft returns with an impressive
line-up of speakers and inspiring stories. Only this time, it’s
not just about great ideas but about taking those ideas and
making them real. Let’s Make Things Beta, that’s the theme
for 2015, and we hope to inspire you to convert your ideas
and plans into actual prototypes and complete first drafts.
The session, which begins at 14:00, will be held at the Aula
‘TU Delft Slag om Delft’
spannend tot de laatste race
De ‘TU Delft Slag om Delft’ is op zondag 19 oktober jongstleden
voor de negende keer gevaren. De race met zeilboten in het
historisch centrum van Delft is gewonnen door team Brongers.
Tot en met de laatste wedstrijd tussen team She Sails en team
Brongers was het spannend.
TEKST: TOM AS TE V ELDE
AND ALMOST THERE
Conference Centre, TU Delft. Registration is now open so get
your ticket today!
Share your ideas
The theme for the year reminds us that every great concept
once had a beta-phase, a moment in time when it wasn’t
perfect. So, don’t let the fear of failure or imperfection scare
you off from taking your ideas forward. Even finished products
are constantly updated – just look at those Apple guys. Come
and share your almost-complete ideas and listen to TEDx speakers discuss how they followed through on theirs. See what
others think, what suggestions they can make. Release your
imperfect ideas into the world and welcome the constructive
response you receive. After all, a great idea deserves to be
shared with the world.
BEELD : FA BIAN DE LEENDE
De dag kenmerkte zich door verschillende weersomstandigheden. Zo begon de dag met een relatief
matige wind, maar trok deze gaande weg de dag sterk
aan. Dit zorgde voor snelle wedstrijden waar de boten
vaak rakelings langs elkaar schoten om er voor te
zorgen dat ze een betere positie zouden krijgen. Door
een poule systeem werd er bepaald wie er op welke
positie eindigde.
wedstrijd
kan een grote competitie worden gevaren. Snelheid
is echter niet alles, matchracen is ook het tactisch
uitschakelen van de tegenstander. Dit staat garant
voor spannende en hachelijke confrontaties.
De Kolk
De Kolk is een hoek in het Rijn-Schie kanaal midden
in de Delftse binnenstad, waar Johannes Vermeer
ooit zijn ‘Gezicht op Delft’ schilderde. Het formaat
en de ligging van het water maken van ‘De slag om
Delft’ een ideaal evenement voor vele toeschouwers.
De wedstrijden zijn van zeer dichtbij van alle kanten
goed te bekijken en worden voorzien van commentaar
door een gerenommeerd zeiler, zodat de spectaculaire wedstrijden toegankelijk worden voor een groot
publiek.
www.broach.nl
Best of 5
Uiteindelijk werd er in de middag een ‘best of 5’ gevaren om de eerste en tweede plek te bepalen. Hierbij
wonnen team Brongers en She Sails om en om tot
het twee tegen twee stond. In de finale wist team
Brongers She Sails toch nog in een hoek te drijven
waardoor ze deze match met een kleine voorsprong
wisten te winnen en daarmee de Slag om Delft 2014
wonnen.
Matchrace
Het evenement is een ISAF, International Sailling
Federation, graded matchrace evenement waar
(semi-) professionele zeilers strijden om de eerste
plaats. Matchracen is de meest spectaculaire, en voor
het publiek toegankelijke, manier van wedstrijdzeilen.
Twee teams, twee boten, een snelle start en een korte
wedstrijdbaan. Binnen een paar minuten is de strijd
beslist, de eerste over de lijn wint. Zo is het mogelijk om op één dag tientallen wedstrijden te varen en
NOVEMBER 2014
13
Fitting in?
“You have to try that raw fish thing!”
interview
Santiago: “Once you get to know the Dutch they make really great friends!”
What is it like to live in Delft as an international student? Colombian master student Santiago
Morales (28) got shocked by how tall the Dutch are, fell in love with his master program and was
told by his dad to ‘try that raw fish thing’, also known as eating pickled herring.
TEXT AND PHOTO: ELISE MOOIJMAN
After graduating from university in Colombia with a
bachelor’s degree in system engineering Santiago
instantly started working. “I knew that I wanted to
go abroad to do a master’s degree, but once you start
working and you start getting money it gets quite
tricky. I said: ok I’m only going to work for one year
to get experience. I ended up working for five years.
At one point I had to break the cycle.” The 28-year-old
started looking into options all around the world. “The
States? Really out of my budget range. Australia? I
saw it as more of a party country. I didn’t know how
serious I would be in my studies there. I decided on
Europe. I had several countries on my checklist.”
Meant to be
Unsure which one to decide on, Santiago decided to
seek advice from a former teacher who then recommended TU Delft. “I saw the master program, the
master program saw me and it was love at first sight.
It was exactly the program I was looking for.” After
talking to his parents about studying Management of
Technology at TU Delft, Santiago learned that his dad
1414
5
NOVEMBER
2014
had also studied in Delft at the UNESCO University.
“It’s cheesy, but it was kind of meant to be.” “My
dad was kind of proud,” he continues. “He started
to give me all sorts of tips: ‘you have to try that raw
fish thing!’. I haven’t tried it and I don’t think I will try
it,” Santiago laughs.
touchy-feely. We hug a lot. Greeting people in Colombia
is very physical. At the beginning the Dutch were like
‘Why are you doing that? Why are you hugging?’ But the
Swedish are even more like that. However, once you get
to know both the Dutch and the Swedish they make really
great friends! Those cultures difference are really funny.”
Giants
Independent
A Colombian friend that already studied in Delft took
Santiago to go out on the town during his first night
here. “Where am I? Why am I in this town full of
giants?,” the 28-year-old remembers his first impression of the Dutch. “In Colombia I’m tall, I’m 1.80m. It
gets a bit scary how tall the girls are here, because I’m
not used to girls that tall. Colombian girls are tiny.” But
complaining about the Dutch girls Santiago certainly
is not. “I like the blue eyes and blond hair situation,”
he smiles.
“The first year here I lived in Ronald Holstlaan,” says
Santiago. “In Colombia it’s common not to leave your
parents house until you can afford your own. Part of
coming to Delft was to experience the independent
situation. In my house my dad is the one that cooks. I
told him: ok dad, I need detail by detail, step by step,
all the recipes that you make. The first year was more
of a try-out. Now I live with two Dutch guys. We try
to be a little family. We eat dinner together and go
out for a beer on the weekends. It’s really nice.” If
everything goes well Santiago will be graduating this
coming August. And the pressure to finish on time is
on for the Colombian native. “My parents already
planned on coming for the ceremony. So there is a
little bit of pressure, just a little bit,” he laughs.
Hugs
A culture difference Santiago runs into here in The
Netherlands is the difference between Dutch and
Colombians in personal space. “We Latins for are very
Happietaria Delft 2014
UIT ETEN VOOR HET GOEDE DOEL
uitgelicht
Pop-up restaurant Happietaria slaat van 19 november t/m 16 december haar kamp op in Delft.
Het tijdelijke restaurant wordt geheel vrijwillig gerund door studenten waardoor alle
opbrengsten naar een goed doel kunnen. In deze editie van Breen vertellen de mannen achter
Happietaria Delft waarom jij moet komen eten in hun restaurant.
TEKST EN BEELD : ELISE MOOIJM AN
“In het kort is het een tijdelijk restaurant voor het
goede doel op een nog nader te bepalen locatie,”
beschrijft Niels Timmer (22), lid van de pr-commissie
en bouwkunde student aan de TU, het Happietaria
concept. De voorbereidingen voor het pop-up restaurant zijn in volle gang. Zo is de keukencommissie
van Happietaria Delft druk bezig met het ontwikkelen
van het menu. “Waarschijnlijk worden het vier voorgerechten, denk aan iets van soep, vier hoofdgerechten
en vijf nagerechten,” aldus Happietaria Management
lid en student luchtvaarttechnologie aan INHolland,
Maurits Dogterom(20). “Een driegangenmenu zal
tussen de 15 euro en 20 euro gaan kosten.”
Yemen
Het opgehaalde geld komt dit jaar ten goede aan
watervoorzieningen in Yemen, het armste land in
het Midden Oosten. “Ze kunnen daar niet goed
met de waterhuishouding omgaan,” vertelt Niels.
“Daardoor hebben ze een watertekort. En water is
natuurlijk essentieel voor een gezonde leefomgeving.” Via hulporganisatie ZOA zullen samen met de
lokale bevolking blijvende projecten in het land op
worden gezet. De keuze voor dit goede doel was door
het Happietaria team snel gemaakt. Maurits: “Wij
wilden een koppeling met de TU. Waterhuishouding
past er goed bij.”
Koffiekoekjes
Het pop-up restaurant draait geheel op donaties en
vrijwilligers. “We hebben het meubilair voor in het
restaurant deels gesponsord gekregen,” aldus Niels.
Maurits: “We krijgen vrij veel financiële steun vanuit
bedrijven dit jaar, dat is wel fijn. Daarnaast krijgen
we sponsoring in de vorm van koffiekoekjes, vlees
en aardappels. Je kunt het zo gek niet bedenken.”
Het goede doel waar de opbrengst van Happietaria
Delft naar toe gaat, zal in het restaurant naar voren
komen. “Denk aan placemats met informatie er op,”
vertelt Niels. “Weet waarvoor je eet.”
Studentenkoks
Het Happietaria concept is ontwikkeld door Happy
Gift, een landelijke organisatie die studenten vanuit
een christelijke motivatie stimuleert zich in te zetten
voor ontwikkelingshulp. Om het Happietaria restaurant in Delft mogelijk te maken hebben de christelijke studentenverenigingen C.S.F.R., VGSD, C.S.R.
en Navigators Delft de handen ineen geslagen. “Het
idee is dat de leden van de studentenverenigingen
komen koken,” vertelt Maurits. “Een professionele
kok heeft de leiding.”
Pand
Een pand waar het tijdelijke restaurant zijn kamp
op kan zetten is nog niet gevonden. Maurits: “We
hebben een pandcommissie die daar bovenop zit. Ze
Maurits Dogterom en Niels Timmer steken heel wat uurtjes
in de organisatie van pop-up restaurant Happietaria.
hebben veel lijntjes lopen, want op één paard kun je
niet wedden. We zoeken een pand met een capaciteit van tachtig man. Het liefst iets in het centrum.
Vorige keer, in 2011, hadden ze ook pas drie weken
van tevoren een pand. Maar daar moest nog echt van
alles aan geklust worden. Er moest een nieuw plafond
in, nieuwe keuken, nieuwe vloer. Dit jaar zal dat ook
wel het geval zijn.” Ondanks dat het pand niet zo snel
is gevonden als de heren hadden gehoopt heeft het
team er het volste vertrouwen in. “Het is een landelijk
concept, het gebeurt elk jaar en elk jaar komt het
vinden van een pand goed,” aldus Maurits.
Houd www.happietariadelft.nl of facebook.com/HappieDelft in de gaten voor de
bekendmaking van de Happietaria locatie.
Happietaria was in 2011 ook in Delft. Het pand waarin het pop-up restaurant zich in bevond, was volledig gerestaureerd door de studenten.
NOVEMBER 2014
15
Na Delft ligt de wereld aan je voeten…
Benieuwd wat werken als octrooigemachtigde inhoudt? Lees de column van Ruben op blz. 17.
Arnold + Siedsma, met vestigingen in Nederland,
België, Duitsland en Zwitserland, is een full service
dienstverlener op het gebied van intellectueel eigendom.
Onze professionele octrooigemachtigden, merkenen modellengemachtigden en advocaten houden zich
dagelijks bezig met het beschermen en handhaven
van intellectueel eigendom, in het bijzonder octrooien,
merken en modellen. Met meer dan 120 medewerkers,
vertegenwoordigt ons kantoor niet alleen Europese, maar
ook overzeese cliënten uit onder andere Amerika en Azië.
Bekijk de actuele vacatures van Arnold-Siedsma op
www.arnold-siedsma.nl/nl/werken-bij
Den Haag Amsterdam Breda Nijmegen Eindhoven Enschede Utrecht Leeuwarden Antwerpen Brussel Munchen Zug
Drukkerij Van de Sande is een compleet en modern grafisch bedrijf, waar alle grafische
disciplines zijn ondergebracht. Het familiebedrijf waarin vakmanschap en flexibiliteit de
uitgangspunten zijn, is al zo’n 40 jaar gevestigd in Nootdorp en bekend in de regio.
Drukkerij Van de Sande combineert vakmanschap en innovatie, in de eerste plaats als het gaat om
professioneel drukwerk. Maar vandaag de dag is Drukkerij Van de Sande dé aangewezen partner
voor het hele grafische communicatieproces. Van ontwerp tot verzending.
Ambachtshof 1, 2632 BB Nootdorp - 015 310 92 94 - [email protected] - www.sande.nl
1616
5
NOVEMBER
2014
Column
Groene energie… en dan?
Wassen wanneer de zon schijnt
Wat moeten we als onze fossiele brandstoffen straks op zijn?
Het antwoord lijkt: overgaan op groene energie. Maar kun je dan
alleen koken wanneer de zon haar gezicht laat zien of de koelkast
gebruiken wanneer het waait? En hoe zorgen we ervoor dat een
samenleving gebaseerd op groene energie ook echt gaat werken?
innovatie
door middel van ICT slim te maken. We moeten eenzogeheten ‘Smart Grid Systeem’ creëren. “Er moeten
nog een hoop technieken worden ontwikkeld. Denk
aan de Smart Grid zelf. We hebben een elektriciteitsnet, we hebben al ICT, maar dat werkt nog niet goed
samen.” De ICT inschakelen bij het regelen van onze
energiezaken roept de volgende vraag op: hoe zit het
met de privacy? La Poutré: “Als we ICT inzetten voor
energiegebruik, zouden anderen kunnen zien wat ons
energiegebruik is. Bijvoorbeeld wanneer u doucht,
tv kijkt of op vakantie bent.” Volgens hem zal de
komende jaren moeten worden gekeken of gebruikers
bereid zijn dit te accepteren.
Onzeker
TEKST: ELISE MOOIJMAN BEELD: PR TU DELFT
TU-Delft professor Intelligent Energy Systems Han
La Poutré gaf hier tijdens de Van Leeuwenhoeklezing
op 19 oktober jongstleden in het Science Centre Delft
antwoord op.
Als student bedenk je pas dat de was gedaan moet
worden wanneer je door al je onderbroeken en sokken heen bent. Van te voren in plannen wanneer je
de wasmachine aanzet? Echt niet! Toch zullen we
volgens La Poutré hier in de toekomst aan moeten
geloven. Volgens hem zullen consumenten, wij dus,
in de toekomst een steeds intensievere energievraag
hebben. Het opladen van een elektrische auto bijvoorbeeld kost veel stroom. Daarnaast zal er volgens de
professor een steeds groenere, maar ook onzekerdere
energielevering zijn. “Al die groene bronnen, de zon,
de wind, maar ook de micro wkk’s, worden niet centraal aangestuurd. Je kunt ze niet regelen. De zon
schijnt of schijnt niet.” Een mogelijke oplossing is volgens La Poutré de situatie omdraaien. “We moeten
de vraag bepaald laten worden door het aanbod.”
ICT en privacy
Pas de verwarming aanzetten wanneer het waait?
Het klinkt niet erg aantrekkelijk. Professor La Poutré
is het daarmee eens. “Het is verre van zeker hoe wij
over twintig jaar in ons energiesysteem staan. De big
picture is er wel, maar de details nog lang niet.” Het
is volgens hem nodig om ons huidige energiesysteem
Naast privacy-issues brengt het Smart Grid Systeem
ook een aantal zakelijke en bestuurlijke vraagstukken
met zich mee. “Wie zal uiteindelijk garanderen dat u
genoeg elektriciteit heeft? Het is nog onzeker wie
dat gaat doen. Hoe gaat de wetgeving eruit zien?
Mag er een smartmeter worden geïnstalleerd die
precies kan zien wat u doet? Door al deze dingen die
we komende jaren uit moeten condenseren is het nog
niet helemaal duidelijk wat nou precies het systeem
wordt over twintig jaar, maar de richting hebben we
wel.” En terwijl deze zaken zich de komende jaren
ontrollen moet de technische wereld niet stilzitten.
“Wij moeten technologie ontwikkelen. De vraag is:
hoe ontwikkelen we die en wat gaan we maken?”
Veranderde prijzen
La Poutré: “Maar hoe kan je het energiegebruik met
ICT beïnvloeden of zelfs sturen? Een manier is elektronische markten. Dat zijn markten die in die ICT
gebakken zijn en waarbij allerlei zaken verhandeld
worden via informatie- en communicatietechnieken.
Prijzen veranderen per minuut. Nu is de energieprijs
bijvoorbeeld 20 eurocent en over een kwartier misschien slechts 15 eurocent per kilowatt. Markten zijn
er om vraag en aanbod te matchen. Dat betekent dat
als er weinig energie voorhanden is, bijvoorbeeld het
waait niet of de zon schijnt niet, de prijs hoog wordt en
andersom. Het idee is dat de consumenten uiteindelijk
hun gebruik gaan afstemmen op die prijzen en hun
energiegebruik uitstellen als dat mogelijk is.”
Een dag uit het leven van Ruben
Tavernier, octrooigemachtigde in
opleiding bij Arnold + Siedsma
Toen merken- en octrooibureau Arnold + Siedsma mij in
mijn masterjaar als computeringenieur benaderde om
voor hen als octrooigemachtigde in opleiding te komen
werken, hoorde ik het donderen in Keulen. Octrooien?
Dat is toch hetzelfde als patenten? Houdt dat dan in dat
je uitvindingen helpt beschermen? Dat klopt!
Elke dag krijg ik de kans om te spitten door technologie
en wetenschap. Het gaat daarbij niet alleen om mijn
thuisdomeinen (elektrotechniek en ICT), maar ook om
gebieden waar ik niet helemaal in thuis ben, zoals optica,
medische toestellen of isolatietechniek. De gesprekken
met uitvinders zijn geweldig! Ik kan meedenken over de
precieze werking en over de mogelijkheden en beperkingen van de uitvinding, met het oog op commerciële
toepassing.
Gevoel voor taal en techniek
Een octrooi is eigenlijk een tekst die uitlegt hoe een nieuw
stukje technologie in elkaar zit, en die het recht geeft om
anderen gebruik daarvan te ontzeggen. Het gaat erom de
technologie juist te verwoorden, met precies die begrippen die de zaak duidelijk maken. Het schrijven van een
aanvraag, de verdediging hiervan of het aanvallen van
een concurrerend octrooi: het vergt allemaal gevoel voor
taal én techniek. De opleiding tot octrooigemachtigde
duurt enkele jaren. Daarin studeer je over intellectuele
eigendomsrechten en brengt een ervaren octrooigemachtigde je de kneepjes van het vak bij.
Kortom, als techniek en taal je wat lijken, en je niet vies
bent van een beetje juridisch gedoe, dan is het vak van
octrooigemachtigde misschien iets voor jou!
www.arnold-siedsma.nl
NOVEMBER 2014
17
Studentenhuis belicht
reportage
Penthuysch
Ricardishof
“Mee-eters
krijgen geen kans!”
(L-R) Huisgenoten Teun Blik, Esmee Breeman, Ben Hup en Erik Paardekam
in de gemeenschappelijke kamer van het Penthuysch.
Mannen die Gooische Vrouwen kijken, geen instemming en een virtueel betaalsysteem dat
mee-eet profiteurs op de hielen zit. Breen kwam in deze editie over de vloer bij de vierde en
hoogste verdieping van studentenhuis het Ricardishof, beter bekend als het ‘Penthuysch’.
TEKST EN BEELD : ELISE MOOIJM AN
Aan de muur in de gemeenschappelijke ruimte
hangen drie grote doorzichtige bakken gevuld met
bierdopjes, een zelf geschilderde smiley lacht je toe
en een ‘geleend’ bushalte bord prijkt in de hoek.
Deelnemen aan de traditioneel Delftse vleeskeuring,
beter bekend als ‘instemming’, is niet nodig om een
kamer in dit gezellige studentenhuis te bemachtigen. De nederige optrekjes in het Ricardishof zijn
namelijk koopkamers. “Wat vaak gedaan wordt, is
dat de ouders de kamer kopen en dat jij het dan van
hen huurt waardoor je huurtoeslag krijgt,” vertelt
werktuigkundig ingenieur Teun Blik (25), die al acht
jaar in het studentenhuis woont. Eerstejaarsstudent
Technische Natuurkunde en nieuweling in het huis
Esmee Breeman (18) vult hem aan. “Wanneer je een
eigen badkamer, keukenblokje en deurnummer hebt,
wordt je kamer gezien als zelfstandige woning.”
Nooit meer weg
De prijzen voor een kamer in het Ricardishof variëren van € 45.000,- voor een kleine kamer van
ongeveer 15m2 tot €100.000,- voor een studio van
30m2. Tot voor kort was het Penthuysch een echte
mancave. “Sinds maart worden twee van de eenentwintig kamers door vrouwen bewoond,” aldus
Teun. Omdat de kamers in het Ricardishof worden gekocht hoeven de studenten deze niet drie
maanden na afronding van hun studie te verlaten.
1818
5
NOVEMBER
2014
Ben Hup (32) bijvoorbeeld woont al elf jaar in het
studentenhuis en volgt, naast zijn fulltime baan,
een Management of Technology Master aan de
TU. “Dat sommigen al werken en nog steeds hier
wonen, onderstreept wel wat een gezellig huis
dit is,” aldus Ben. “Het is voor mij eigenlijk een
soort abonnement op gezelligheid geworden. Denk
alleen al aan de fantastische reizen die we samen
maken.” Teun: “Meestal gaan we één keer per jaar
op vakantie. Toen Floris, een huisgenoot van ons,
vorig jaar mei in Kyoto was voor zijn studie zijn we
met ons drieën daarheen gegaan.”
Colaatje
“Bijna dagelijks doen we wel een bordspelletje
of kijken we een film,” vertelt Teun. Ben: ”Maar
nu we dames in huis hebben, zijn er wel wat programmeringveranderingen geweest. Zo volgen
we nu Gooische Vrouwen.” Ook gezamenlijk eten
doen de bewoners van het Penthuysch graag. “We
hebben een eetlijst,” vertelt Esmee. “Daar kun je
dan opzetten of je mee-eet en wat je doet; ga je
mee-koken, inkopen of afwassen.” Ben: “En als
er veel mensen zijn, mag je ook de tafeldekken
en koffiehalen. De inkoper bepaalt wat er wordt
gegeten.” Profiteurs krijgen in het Penthuysch geen
kans. “Daar hebben we statistieken van,” aldus
Ben. “We weten op het colaatje nauwkeurig hoeveel er is gedronken, hoe vaak je hebt meegegeten
en hoe vaak je ingekocht hebt.”
Huyschrekening
Die statistiek is voor alle huisgenoten te zien op een
zelfgebouwd online betalingssysteem genaamd de
Huyschrekening dat vrijwel geheel automatisch
werkt. Elke huisgenoot heeft een eigen virtuele
rekening binnen het systeem. Ben: “We hebben
een bonnenbord. Op een bonnetje schrijf je wie
er inkopen heeft gedaan en wie er allemaal heeft
meegegeten. Dat geef je bij de penningmeester
af en die zorgt ervoor dat het wordt afgeschreven
van de virtuele rekeningen. Als je negatief staat,
kun je inkopen doen of je stort een bedrag van
je giro naar de huisgiro en dan komt het hier in
het virtuele systeem.” Wie wekenlang in de min
denkt te kunnen staan komt van een koude kermis
thuis. “De rente bedraagt 3,5% per week,” aldus
derdejaarsstudent Natuurkunde aan de Haagse
Hogeschool, Erik Paardekam (26). Ben: “Je krijgt
automatisch mailtjes wanneer je negatief staat.”
Gezelligheid
De nadruk ligt binnen het Penthuysch vooral op
gezelligheid. Ben: “Ik denk dat wij vrij hoog scoren
op de lijst van de meest gezellige studentenhuizen
van Nederland.” En wie denkt dat er alleen rich kids
wiens pappie ‘even een kamer heeft gekocht’ in het
huis wonen, heeft het mis. “Elite zijn we zeker niet,
noch de mensen die hier wonen. Er woont hier van
alles,” aldus Ben.
Column
Als de kleinste fractie van een seconde telt
reportage
TU Delft Sport Engineering Institute
combineert topsport en wetenschap
Kun je op de Olympische Spelen een gouden medaille missen op
een fractie van een seconde? Kun je met wielrennen een tijdrit
verliezen met ondeugdelijke materialen? De antwoorden bleken
in de praktijk: volmondig ja. Had het TU Delft Sport Engineering
Institute voor goud en een kampioenschap kunnen zorgen?
TEKST EN BEELD : RON L A BORDUS
Het antwoord op de laatste vraag was opnieuw: ja!
Het blijkt altijd nog sneller te kunnen, zo bleek op
17 september jongstleden toen wetenschappers en
sporters ervaringen deelden tijdens een mini-symposium bij de officiële start van het Sport-instituut. TV
presentator Tom Egberts legde als dagvoorzitter de
gasten de vraag voor ‘of er nog grenzen zijn’. “Topsport, wetenschap en technologie hebben alles met
elkaar te maken”, legden Karel Luyben, rector-magnificus van de TU, en Frans van der Helm, directeur van
het Sport-instituut, aan de volle zaal aanwezigen uit.
Hoger, verder en harder
“De TU kan antwoord geven op vragen van topsporters of het sneller kan, beter, hoger. Of de weerstand
verlaagd kan worden. Of de kleding en uitrusting
geoptimaliseerd kunnen worden en of materiaal sterker, lichter, beter kan worden vervaardigd. Enzovoort,
enzovoort. Alle onderzoeksterreinen op het gebied
van sport en techniek worden binnen het nu geopende
Sport-instituut verbonden. Onze testfaciliteiten bieden onderzoekers, studenten en sporters - in samenwerking met het bedrijfsleven - een wetenschappelijk
klimaat om innovatieve ideeën uit te werken. Uiteraard zullen ideeën via topsport beschikbaar komen
voor alle sporters. Voor de volksgezondheid van groot
belang; voor jong en oud. Geldt overigens voor valide
en minder valide sporters.”
Wetenschap en sport
Hoe wetenschap een bijdrage kan leveren aan het
verbeteren van sportprestaties liet professor Frans
van der Helm zien aan de hand van diverse voorbeelden. “Onze afdelingen luchtvaart en weg- en
waterbouw bestuderen aero- en hydrodynamica van
materialen en lichaamshouding. Denk aan kleding en
houding van schaatsers, atleten en zwemmers en
materialen van onder anderen bobsleeërs, wielrenners, skiërs, roeiers en zeilers. Een bepaalde hoek
van je lichaam kan tienden of honderdsten van
seconden winst opleveren en daarmee het verschil
bepalen tussen winst of verlies. Zo onderzoeken we
ook krachten die noodzakelijk zijn bij bijvoorbeeld
het afzetten bij hoog- en verspringen of het slaan
met roeiriemen door het water. En het is logisch dat
materialen een evenzo belangrijke rol spelen. Binnen
de TU kennen we de Dreamteam projecten. Iedere
keer blijkt weer dat innovatief denken prestatie-verhogend werkt.” Na de toespraken en presentaties
van sporters maakten de aanwezigen in de grote
hal van het gebouw 3ME kennis met voorbeelden
uit de praktijk.
Dagvoorzitter Tom Egberts en directeur Frans van der Helm openen de discussie over de sportieve grenzen van
prestaties: het blijkt altijd beter te kunnen. Na de discussie was er een drukbezochte netwerk-meeting.
Bier en Zo
‘Echt bier’ wordt steeds populairder. Ook onder onze
lezers. Vandaar dat Breen op zoek ging naar een bierkenner van het eerste uur. In deze eerste column ‘Bier en
zo’ vertelt biersommelier Henk van Doorn ons meer over
bokbier. Op 18 oktober jongstleden is weer het lekkerste
bo(c)kbier van Nederland gekozen. De jury bestond uit
een panel van 111 consumenten. Het bokbier wordt in
twee categorieën ingedeeld. Standaard Bokbier tot 7%
ABV en Bokbier met meer dan 7% ABV (zwaar Bokbier
en/of Dubbelbok).
Bokbier is van oudsher een seizoensbier dat in de
herfst/winter verkrijgbaar is en gebrouwen wordt van
de nieuwe oogst hop en tarwe of gerst. De vakkennis van
de brouwmeester is bij dit brouwsel essentieel. Door een
dubbele hoeveelheid mout te gebruiken, wordt het suikergehalte verhoogd en dus ook het alcoholpercentage.
De typische smaak wordt verkregen door de moutkorrels
op 150 graden Celsius te drogen waardoor een gedeelte
van de mout karamaliseert. In de bierverordening 2003
is te lezen: De benaming of aanduiding ‘bok’ dan wel
‘bock’ of iedere andere benaming waarvan ‘bok’ dan
wel ‘bock’ een grondbestanddeel vormt, is uitsluitend
toegestaan voor bieren ressorterende onder de categorie S. Categorie S heeft een stamwortgehalte groter
dan 15,5 Plato en dit is dan de enige regel die geldt om
Bokbier te mogen heten.
De stichting PINT (Promotie Informatie Traditioneel
Bier) gaat nog een aantal stappen verder en wil ook
de kleur tussen 40 en 100 EBC laten vastleggen. Ook
wil PINT het gebruik van kruidendeclaratie verbieden
en dat Bo(c)kbieren alleen tussen 21 september en
21 december op de markt komen. Ik als consument
vind het belangrijk dat er veel keuze is en dat deze
keuze steeds groter wordt. Elk zichzelf respecterende
brouwerij heeft tegenwoordig wel een Bo(c)kbier. Dit
maakt het voor de consument interessant om veel verschillende bokbieren te kunnen proeven en vergelijken.
Lijstjes met favorieten van andere liefhebbers kunnen
hierbij een leidraad zijn, maar laten we vooral het allerbelangrijkste niet vergeten, dat je eigen smaakpapillen
te allen tijde de baas zijn!
Voor 2014 is de top 3 geworden in de categorie Standaard Bokbier: 1 Brouwerij De Koningshoeven La Trappe
Bock; 2. Brouwerij Rodenburg Bronckhorster Ijsselbock
en 3. Hertog Jan Brouwerij Hertog Jan Bock. In de categorie Zwaar (dubbel) Bokbier: 1 Brouwerij Rodenburg
B(r)ok in de keel; 2. SNAB IJsbok en 3. Brouwerij Emelisse Emelisse Imperial Doppelbock.
NOVEMBER 2014
19
reportage
Deltagoot na ruim twee jaar bouwen klaar voor gebruik
De hoogste kunstmatige golven ter
wereld worden in Delft opgewekt
Een enorme betonnen bak: 300 meter lang, 9 meter diep en
5 meter breed. Dat is de Deltagoot van Detares, gevestigd aan
de Rotterdamseweg in Delft. Sinds 2012 is eraan gebouwd;
april 2015 wordt hij officieel in gebruik genomen en deze maand
beginnen de eerste tests. De hoogste kunstmatige golven van de
wereld kunnen er worden opgewekt: ruim 4,5 meter hoog!
TEKST: RON LABORDUS
FOTO’S: RON LABORDUS EN GUUS SCHOONEWILLE
Unieke software
Het is indrukwekkend om te lopen in de enorme
Deltagoot. Nu kan dat nog. Volgende week wordt
hij gevuld met meer dan 9 miljoen liter water. Er
worden tests uitgevoerd op een schaal van 1:1. Bijna
natuurgetrouw. Onderzocht wordt hoe waterkeringen zich houden en gedragen onder alle denkbare
weersomstandigheden, ook dus bij extreme neerslag
en stormen met golven die bijna 5 meter hoog zijn.
Het zijn soms omstandigheden die eens in de 10.000
jaar voorkomen.
Voor de Deltagoot waren maar liefst 800 heipalen
nodig met een lengte die varieerde van 24 tot en met
30 meter. Er is drie maanden lang geheid. De bodem
van de goot heeft een betondikte van 1.80 meter.
Rob de Jong, senior engineer: “De golven worden
voortgebracht door een golfschot van 10 meter hoog.
Het systeem wordt dankzij geavanceerde software
computer-aangestuurd en werkt met hydraulische
cilinders die door op en neer bewegen de noodzakelijke golfslag veroorzaken. Vervolgens rollen de golven
naar de natuurgetrouw nagebouwde dijken, oevers,
2020
5
NOVEMBER
2014
zeeweringen, havenhoofden, kades, enzovoort. Al
naar gelang de opdracht. We werken veel voor Rijkswaterstaat, maar ook voor bedrijven. Zowel nationaal
als internationaal.”
Besparing
Gemiddeld is er ongeveer zes weken nodig om een
testopstelling te maken. De tests duren afhankelijk
van de opdracht meestal een week tot tien dagen. De
Jong: “Daarna worden de opstellingen afgebroken
en wordt het water weggepompt naar de naast de
goot liggende reservoirs. Het water wordt dus hergebruikt. Door de unieke bouw van de Deltagoot zijn
alle denkbare metingen uit te voeren zoals golfhoogtes, golfdrukken, golfkrachten, stroomsnelheden en
golfoverslag. Vervolgens zijn metingen te verrichten
van schadeontwikkeling en dwarsprofielwijzingen.
Uit de resultaten van de tests weten onderzoekers
en bouwers exact of bijvoorbeeld zeeweringen, dijken en havenhoofden in de praktijk goed genoeg zijn.
Onderzoek kost weliswaar veel geld, maar met de
besparing is een nog veel groter bedrag
gemoeid.”
Zie voor informatie:
TU studenten gaan Kilimanjaro beklimmen voor War Child
De Kili-Challenge
reportage
helemaal zelf. Met z’n vijven moeten we dus 12.000
euro bij elkaar zien te krijgen om mee die Kilimanjaro
op te mogen. War Child kan met 2.400 euro 200 kinderen een jaar lang ondersteunen. Dat is het doel
van deze actie.”
Kili-cake en Kili-chocolaatjes
Naast individuele acties als pannenkoeken bakken en
oppassen, hebben de studenten zelfs hun technische
kennis aangeboord om het streefbedrag van 12.000
euro te bereiken. “Op de TU staan mooie 3D printers”,
vertelt Marleen. “We hebben een digitaal model van de
berg 3D geprint en die als basis gebruikt voor siliconen
bakvormen. Het resultaat: Kili-cake en Kili-chocolaatjes. Ze gaan binnenkort in de verkoop.” Ook is de groep
in samenwerking met Slijterij de Wijnstok in Delft een
wijnproject gestart. “Slijterij de Wijnstok levert ons
geheel belangeloos twee Zuid-Afrikaanse Fairtrade
wijnen die wij voor de winkelprijs mogen verkopen”,
aldus Rolf. “De winstmarge gaat naar War Child.”
Krachttraining
TU studenten Rolf Swuste (26), Marleen Klompenhouwer (27) en Elise Buiter (26)
“We beginnen de klim als het 30 graden Celsius is en eindigen op de top met -27 graden Celsius.”
TU studenten Elise Buiter (26), Rolf Swuste (26) en Marleen
Klompenhouwer (27) gaan samen met twee vrienden de
Kilimanjaro beklimmen voor War Child. Om mee op reis te
mogen, moeten zij 12.000 euro voor het goede doel ophalen en
flink trainen; de klim naar de top van de Afrikaanse gigant start
namelijk in de tropen en eindigt in de poolzone.
TEKST EN BEELD: ELISE MOOIJMAN
“We beginnen de klim als het 30 graden Celsius is
en eindigen op de top met -27 graden Celsius”, aldus
Rolf. “Je begint bij wijze van spreken op de slippertjes
en eindigt in een dik wollen pak”, vult Marleen hem
aan. “De Kilimanjaro is bijna 6 km hoog, er is weinig
zuurstof boven en dat is pittig”, vertelt Rolf verder. De
groep zal de hoogste berg van Afrika beklimmen via
de Machame Route, ook wel bekend als de ‘Whisky
Route’, een bijnaam die de route te danken heeft aan
zijn moeilijkheidsgraad. Het makkelijkere broertje
van de ‘Whisky Route’ heet namelijk de ‘Coca Cola
route’. De TU studenten zullen vanaf 1 februari met
een groep van honderd man in zeven dagen naar de
top klimmen. “Sommige dagen zullen we maar drie à
vier uur lopen waarin we veel stijgen”, vertelt Elise.
“De stijging in hoogte moet je minimaliseren per dag,
want hoe sneller je stijgt hoe meer last je van de
hoogte krijgt.”
Symbolisch
“Het beklimmen van de hoogste berg in Afrika in één
week staat symbool voor de uitdagingen die de meer
dan 300.000 War Child kinderen dagelijks aangaan”,
zegt Marleen. Om mee te mogen op de expeditie moet
de groep door middel van acties een sponsorbedrag
van 2.400 euro per persoon zien te verzamelen. “Dat
bedrag gaat volledig naar War Child”, vertelt Elise.
“Onze uitrusting en reiskosten betalen we daarnaast
Ondanks dat de groep druk bezig is met het inzamelen
van geld en hun studies moet er ook tijd vrij worden
gemaakt voor trainen. “We beginnen met twee dagen
door de jungle lopen”, aldus Elise. “En we eindigen
met een dag door de sneeuw lopen. We zijn zeven
dagen aan het wandelen en gaan drieduizend meter
stijgen. Dat vergt wel wat van je benen en je longen.
Dus krachttraining en een goede algemene conditie
zijn belangrijk. Wij hebben de pech dat we in Nederland wonen, waar hoogteverschil gewoon niet te trainen valt. Meer dan in de sportschool de loopband op
de hoogste helling zetten en door de duinen wandelen
kun je niet doen.”
Abseilen
De studenten staan er in hun training echter niet
helemaal alleen voor. “War Child helpt ook mee met
de fysieke voorbereiding”, aldus Marleen. “Binnenkort mogen we de hele dag op de stormbaan van de
militaire academie in Breda oefenen en als het goed
weer is, gaan we abseilen van de Delftsche Poort in
Rotterdam. Als het regent, moeten we de hele dag de
trappen op en neer lopen. Ik weet nog niet zo goed of
ik hoop op goed weer”, lacht Marleen. “Ik heb namelijk
hoogtevrees.”
Help Mee!
Steun je medestudenten met het helpen van kinderen
in oorlogsgebieden door een donatie te
doen op www.kili-challenge.nl of bestel
een Afrikaans wijntje door een mailtje te
sturen naar Kilichallenge2015@gmail.
NOVEMBER 2014
21
OWee 2014: Iedereen in zijn element
De OWee is de algemene introductieweek voor alle aankomende studenten die in Delft gaan
studeren. Het motto was dit jaar: ‘In je element!’“OWee 2014 was een groot succes! Wij als
organisatie willen alle betrokkenen bedanken voor hun inzet om deze fantastische week neer te
zetten”, laat het bestuur weten.
TU Delft schrijft
20.000ste student in
Namens de Raad van Bestuur heet Anka Mulder de
verraste Pip Schuijt welkom op de TU. (Foto: TU Delft)
Op dinsdag 21 oktober jongstleden heeft TU Delft de
20.000ste student ingeschreven: Pip Schuijt uit Amsterdam. Zij deed in Engeland in Oxford de (bachelor)
opleiding Biological Sciences. Op de TU volgt ze een
schakelprogramma om volgend jaar de masteropleiding Werktuigbouwkunde te kunnen beginnen.
In dit collegejaar meldden zich ruim 3000 eerstejaars
bachelorstudenten aan bij de TU naast ca 1100 eerstejaars masterstudenten. De eerstejaars instroom
bachelorstudenten is daarmee dit jaar ongeveer
gelijk gebleven. Bij de masterstudenten zet de groei
zich flink voort: van circa 900 in 2013 naar 1100 nu:
een groei van 21 procent.
Internationaler
De externe instroom van masterstudenten bestaat volgens de TU - uit studenten die elders, meestal in het
buitenland een bacheloropleiding hebben gedaan. Als
gevolg van de internationale instroom wordt de studentenpopulatie steeds internationaler: in 2005 kwam
10 procent van de Delftse studenten uit het buitenland,
nu is dat ruim 16 procent; een aantal van momenteel ca
3200 dus. De verwachting is dat deze groei zich voortzet.
Ook dames dragen opvallend bij aan de groei. In 2006
was 20 procent van de TU-studenten vrouw, nu is dat
aantal bijna 25 procent; ongeveer 5000 vrouwelijke studenten dus ten opzichte van 15.000 mannen.
2222
5
NOVEMBER
2014
In een paar dagen tijd leerden tussen zondag 17 en donderdag 21 augustus onder zeer wisselende
weersomstandigheden aankomende studenten op creatieve, actieve, sportieve, ludieke en informatieve wijze de stad, TU Delft, de Haagse Hogeschool en InHolland kennen. Ook met de studieen studentenverenigingen maakten ze kennis. Op deze pagina een overzicht gemaakt door onze
fotograaf Eric van Houten.
FortiFied
with you
Afgestudeerd in de technische
natuurwetenschappen of
elektrotechniek?
NLo
Ervaring. Expertise. Innovatie.
Teamwork. Passie. Creativiteit. Daar
staat NLO voor. Al ruim 126 jaar. Dat
dit geen holle frasen zijn, bewijzen
onze merken- en modellen-, en
NLo groeit en zo ook ons klantenportfolio. wij hebben voor onze vestiging in
den haag een opleidingsplaats octrooigemachtigde.
wat ga je doen
Als octrooigemachtigde bij NLO vorm je een belangrijke schakel tussen innovatie en de
markt. Je werkt in de frontlinie van innovatieve bedrijven in Nederland en daarbuiten
en bent een vertrouwenspersoon en sparringpartner voor R&D managers en IP
counselors. Met jouw specialistische expertise op het grensvlak van technologie en
recht adviseer je ondernemingen over bescherming van hun uitvindingen, kennis en
ideeën en draag je actief bij aan het beheer en de ontwikkeling van hun
octrooiportfolio.
octrooigemachtigden iedere dag
weer. Door hun kennis, kunde en
ervaring te bundelen in klantgerichte
teams. Door klanten een zo compleet
mogelijk advies te geven. Met slimme
oplossingen en een scherp oog voor
de business waarin de klant opereert.
Daarnaast investeert NLO permanent
in innovatieve oplossingen en
systemen waardoor klanten nog beter
worden bediend. Het resultaat van al
deze inspanningen mag er zijn. NLO is
een van de grootste toonaangevende
de opleiding
Je wordt binnen jouw team van gemachtigden gekoppeld aan een ervaren coach
zodat je vanaf het begin van de opleiding kunt meewerken in de praktijk. Daarnaast
volg je de opleiding Nederlands en Europees gemachtigde die 3 tot 4 jaar duurt. De
kosten van de opleiding worden volledig door NLO betaald. Na het met goed gevolg
afleggen van de examens word je beëdigd als octrooigemachtigde en bouw je verder
aan jouw eigen klantenportfolio. Zowel de opleiding als de functie zijn zeer uitdagend,
veelzijdig en afwisselend en bieden de mogelijkheid technische en juridische
vaardigheden te combineren.
adviesbureaus voor de Intellectuele
Eigendom in Europa. Van oudsher
bekend onder de naam Nederlandsch
Octrooibureau. En sinds 2013 versterkt
met NLO Shieldmark. Het klantenbestand beslaat zowel multinationals
als grote en middelgrote Nederlandse
en internationale bedrijven.
Bij NLO werken 180 professionals
op vestigingen in Den Haag
(hoofdkantoor), Ede, Eindhoven en
dit vragen wij
• een afgeronde universitaire opleiding technische natuurwetenschappen
of elektrotechniek
• een sterk ontwikkeld analytisch vermogen
• initiatiefrijk
Amsterdam.
reageren of meer informatie
Jouw sollicitatie voorzien van
motivatie en Curriculum Vitae
• uitstekende mondelinge en schriftelijke vaardigheden in zowel de
Nederlandse als Engelse taal
ontvangen wij graag per e-mail
via [email protected]
Voor meer informatie kun je
dit bieden wij
contact opnemen met onze
HR adviseurs, Dana Corbeau
of Colette Holst, op
NLO biedt een uitstekend arbeidsvoorwaardenpakket, waaronder een aantrekkelijke
bonusregeling, een goede pensioenregeling, de mogelijkheid je breed te ontwikkelen
en uitzicht op een vast dienstverband.
Als octrooigemachtigde kun je doorgroeien naar associated partner en bij gebleken
geschiktheid bestaat de mogelijkheid toe te treden tot de vennootschap. Ons bedrijf
telefoonnummer 070-331 26 43,
of kijk op www.nlo.nl
kenmerkt zich door een no-nonsense attitude en de bedrijfscultuur is open en
informeel.
Een assessmentonderzoek maakt deel uit van de selectieprocedure.
Acquisitie n.a.v. deze vacature wordt niet op prijs gesteld.
NOVEMBER 2014
23
How do you make a lithography
system that goes to the limit
of what is physically possible?
At ASML we bring together the most creative minds in physics, electronics, mechatronics, software and
precision engineering to develop lithography machines that are key to producing cheaper, faster, more
energy-efficient microchips. Our machines need to image billions of structures in a few seconds with
an accuracy of a few silicon atoms.
So if you’re a team player who enjoys the company of brilliant minds, who is passionate about
solving complex technological problems, you’ll find working at ASML a highly rewarding
experience. Per employee we’re one of Europe’s largest private investors in R&D, giving
you the freedom to experiment and a culture that will let you get things done.
Join ASML’s expanding multidisciplinary teams and help us to continue
pushing the boundaries of what’s possible.
www.asml.com/careers
/ASML
/company/ASML

Puzzel mee!

DeRijswijkseKrant_w45_14_pag20

TUDelft - Belangenvereniging TU Noord

Doeltreffend-feb.2014 (Omslag

Technische Universiteit (TU) Delft

Download

BLOKKENSCHEMAmuseumnachtdelft2014

Hoeve Windlust Abtswoude 48 2636 EE Schipluiden

KPP Coendersbuurt_Erratum d.d.25.09.2014.pages

Opening Academisch Jaar KT - 1415