OMD Weert 2014 programmaboek

Op Reis
13 | 14
september
2014
open
monumentendag
Weert
Hoofdsponsor
Activiteiten Open Monumentendag 2014
Zaterdag 13 september en zondag 14 september
Informatiepunt Markt 7 Weert bij Gemeentemuseum Jacob van Horne
Zaterdag 13 september van 10.00 uur tot 17.00 uur
Coenraad Abelsstraat 31A voor het Fatimahuis
Zondag 14 september van 10.00 uur tot 17.00 uur
1 |
Martinustoren, Markt 8 6001 EK
Zaterdag van 11.00 uur tot 16.00 uur, Zondag van 11.00 uur tot 16.00 uur
2 | Stadsbeiaard Martinustoren, Markt 8 6001 EK
Zondag van 14.30 uur tot 15.15 uur
3 | Begraafplaatsen Dekenaat Weert, Weert, Stramproy en Nederweert
Zondag van 14.00 uur tot 17.00 uur
4| Fatimahuis, Coenraad Abelsstraat 31a 6001 VJ
Zaterdag 9.00 tot 18.00, Zondag 10.00 tot 18.00 uur
5 | St. Annamolen Keent, Keenterstraat 1a 6006 PW
Zondag 10.00 uur tot 17.00 uur
6 | Mariakapel Lichtenberg, IJzerenmanweg 15 6006 TA
Zaterdag van 10.00 uur tot 17.00 uur, Zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur
7 | Kunstcentrum Lichtenberg, IJzerenmanweg 15 6006 TA
Zondag van 11.00 uur tot 17.00 uur
8 | Tekenlokalen Bisschoppelijk College, IJzerenmanweg 5c 6006 TA
Zondag van 11.00 uur tot 17.00 uur
9 | Boostenzalen, IJzerenmanweg 5b 6006 TA
Zondag van 11.00 uur tot 17.00 uur
2
1 | Wilhelmus Hubertusmolen, Oude Hushoverweg 30 6002 AN
1
Zaterdag van 10.00 uur tot 17.00 uur, Zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur
2 | Antoniusmolen Laar, Neelenweg 17 6003 NR
1
Zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur
13 | Paterskerk, Biest 43 6001 AP
Zaterdag van 10.00 uur tot 16.00 uur, Zondag van 12.00 uur tot 16.00 uur
4 | Franciscushuis, Biest 43a 6002 AT
1
Zaterdag van 10.00 uur tot 17.00 uur, Zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur
5 | Gemeentemuseum De Tiendschuur, Recollectenstraat 5 6001 AJ
1
Zaterdag van 14.00 uur tot 17.00 uur, Zondag van 14.00 uur tot 17.00 uur
6 | Molen De Hoop, Coolenstraat 24c 6005 NZ Swartbroek
1
Zaterdag van 10.00 uur tot 17.00 uur, Zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur
3
Op Reis
0| Boshoverschans en kapel, Schansbeemden 11 6002 AE
1
Zaterdag van 10.00 uur tot 17.00 uur, Zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur
Informatiepunt
• Zaterdag 13 september van 10.00 uur tot 17.00 uur
Markt 7 nabij Gemeentemuseum Jacob van Horne.
• Zondag 14 september van 10.00 uur tot 17.00 uur
Coenraad Abelsstraat 31A voor de Fatimakerk.
Het laatste nieuws
Onze medewerkers voorzien u van de laatste informatie over de deelnemende
monumenten en de activiteiten die er worden georganiseerd.
Het programma van Open Monumentendag 2014 en de drie fietsroutes zijn in
de informatiestand gratis verkrijgbaar.
Kleurplaat
Voor kinderen t/m 12 jaar is een toepasselijke kleurplaat gratis verkrijgbaar via de
website of bij het informatiepunt. Bij inlevering van de kleurplaat bij de informatiestand op zondag bij het Fatimahuis, tussen 14.00 uur en 17.00 uur, ontvangt elk
kind een gratis ijsje van Huupkes ijs! (een ijsje per persoon). De tekeningen worden
opgehangen in het Fatimahuis aan de Coenraad Abelsstraat 31A.
Fietsroutes
• Tramlijn Weert – Maaseik
Volg de oorspronkelijk route van deze tram die van 1910 tot 1934 passagiers
vanaf het station in Weert naar het Belgische Maaseik heeft gebracht.
• Langs deelnemende monumenten
Mis geen enkel monument met deze fietsroute.
Houdt u er rekening mee dat niet elk monument beide dagen open is.
• Begraafplaatsen van het Dekenaat St. Martinus
Deze route gaat langs maar liefst elf begraafplaatsen in Weert, Stramproy en
Nederweert. Elke begraafplaats telt meerdere bijzondere grafmonumenten.
Wandelroute
• Stadswandeling (startpunt bij St. Martinuskerk)
Zondag van 14.00 uur tot 15.30 uur.
4
Van harte welkom in Weert tijdens de Open Monumentendag van 2014!
Het landelijke thema van de Monumentendag is dit jaar “Op Reis”.
Dit boek geeft u de gelegenheid om een reis te maken door het verleden van Weert
en haar monumenten. Onze monumenten spelen een belangrijke rol in onze
(culturele) geschiedenis en dus ook in het jubileumjaar van Weert 600.
Ik hoop dat uw nieuwsgierigheid opgewekt wordt en dat u zichzelf verder laat
verwonderen door de verhalen die de monumenten ons kunnen vertellen.
Elk monument heeft haar eigen geschiedenis en uiterlijke kenmerken.
In dit boekwerk zijn, naast praktische informatie, ook veel achtergrondverhalen
opgenomen. Als Weertenaar ben ik trots op de rijke historie van onze mooie stad!
Gelukkig heeft een aantal monumenten een nieuwe bestemming gekregen.
De Open Monumentendag stelt u in de gelegenheid vrijblijvend een bezoek te
brengen aan het moois dat Weert rijk is. U krijgt de kans de stad eens met andere
ogen te bekijken. Vrijwilligers, gebruikers en eigenaren zijn bij de monumenten
aanwezig en staan u graag te woord.
Drie fietsroutes voeren u langs de monumenten en geven u een mooie kijk op het
verleden van Weert en haar omgeving. Daarnaast kunt u op de fiets ook genieten
van het mooie groene landschap rondom de stad. Ik wil u een fijne reis vol verwondering en nieuwsgierigheid wensen!
Iedereen die zich heeft ingezet om de Open Monumentendag mogelijk te maken:
bedankt hiervoor!
Geert Gabriëls
Wethouder Monumenten
5
Op Reis
Beste lezer,
72 meter hoog
6
Markt 8 6001 EK
Zaterdag van 11.00 uur tot 16.00 uur, Zondag van 11.00 uur tot 16.00 uur
De afbouw van de huidige kerk is in 1512 voltooid met een lage stompe toren.
Deze eerste toren werd in 1528 afgebroken en werd in 1530 opnieuw opgebouwd
in de Kempische Gotiek. De kenmerken van deze bouwstijl zijn: het zware robuuste
en ook de zogenaamde speklagen, een laag natuursteen afgewisseld met lagen
baksteen. Deze toren werd 47 meter hoog en heeft ruim 350 jaar het stadsbeeld
van Weert bepaald. In 1887 wilde men onder leiding van Deken Custers de toren
verhogen. Men sloopte het torenspitsje, zette er 20 meter metselwerk op, een
houten spits van 38 meter en nog een kruis van 17,50 meter. Men had toen een
toren met een totale hoogte van 104 meter. Enkele jaren later moest op last van de
rijksarchitect Pierre Cuypers uit Roermond wegens instortingsgevaar het kruis met
7 meter worden ingekort.
Ook in Weert geldt “hoogmoed komt voor de val” want op 14 november 1940 viel
ten gevolge van een zware zuidwesterstorm de torenspits naar beneden. Deze
viel voor een gedeelte door het kerkdak en voor een gedeelte op het toenmalige
Hotel de Vesper, dat geheel werd vernield. Wonderwel vielen hierbij geen gewonden.
Om tot herbouw van het bovenste deel van de toren te komen schreef het kerkbestuur in 1951 een prijsvraag onder architecten uit. Van de liefst veertig inzendingen werd het ontwerp “de lantaarn” van architect Verlaan uit Berkum gekozen.
De herbouw van de lantaarn startte in 1958 en kwam in 1960 gereed.
De toren is momenteel 72 meter hoog. Bezoekers kunnen middels 221 treden naar
de omloop, tot een hoogte van circa 50 meter klimmen, waarbij men bij helder
weer van een schitterend uitzicht over Weert en de verre omgeving kan genieten.
www.sintmartinuskerk.nl
7
Op Reis
1| Martinustoren
8
Markt 8 6001 EK
Zondag van 14.30 uur tot 15.15 uur
Van oudsher werden beiaarden als statussymbool gezien. Belangrijke steden en
kerken concurreerden met elkaar middels de aanschaf van een nog groter instrument of zelfs van meerdere beiaarden. Weert heeft in de Martinustoren een van
de grootste beiaarden van het land.
Stadsbeiaardier Frank Steijns speelt zondag van 14.30 - 15.15 uur een onderhoudende
mix van populaire en klassieke muziek rond het thema Op Reis.
Laat u verrassen welke muziekstukken de beiaardier rond dit thema uit de beiaard
tovert. Deze klanken zijn in de hele binnenstad te horen.
Luid en
duidelijk
9
Op Reis
2| Stadsbeiaard Martinustoren
3| Begraafplaatsen Dekenaat Weert
Een reis door het verleden in een monument met vele monumenten
Zondag van 14.00 uur tot 17.00 uur
Parochie St. Martinus Penitentenstraat 1 6001 WT
Parochie H. Jozeph t.o. St. Jozefslaan 135 6001 WT
Parochie Oda H. Hieronymus en Antonius Aldenheerd 48 6003 NW
Parochie St. Willibrordus Oude Trambaan 6039 GN Stramproy
Parochie H. Hart Bocholterweg 112 (nabij kerk) Altweerterheide
Parochie H. Barbara Tungeler Dorpsstraat 112 (nabij de kerk) Tungelroy
Parochie St. Cornelius Ittervoorterweg 68 6005 NZ Swartbroek
Parochie St. Lambertus Kerkstraat 58 6031 CJ Nederweert
Parochie H.Gerardus Majella O.L.V. Onbevlekt Ontvangen
O.L.Vrouwestraat 38 Bij de kerk 6035 AN Nederweert
Militaire begraafplaats Mgr. Kreijelmansstraat 6031 BN Nederweert
Openbare Begraafplaats Kreijel 20 (ligt buiten de bebouwde kom) Nederweert
Deze raadselachtige omschrijving is van toepassing op een monument waaraan u
niet zo gauw zou denken bij een Open Monumentendag: de begraafplaats.
Immers, een begraafplaats wordt op de eerste plaats als een plek ter herinnering
aan een overleden dierbare gezien. Toch is een begraafplaats, of kerkhof, als geheel
een monument van de gemeenschap die daar haar doden te ruste heeft gelegd.
Zo bezien maakt een begraafplaats deel uit van het collectieve immateriële erfgoed.
Binnen dit grote monument bevinden zich de individuele monumenten: de graven.
Graven waaraan extra zorg is besteed, juist vanwege hun emotionele waarde.
Welgestelden lieten soms complete kunstwerken bouwen
terwijl anderen er de voorkeur aan gaven een soberder maar toch
aansprekend gedenkteken te plaatsen. Door de begraafplaats
te bekijken met de ogen van een museumbezoeker is heel wat
opmerkelijks zien: kunstzinnig monumenten, vormen van kitsch,
eenvormige grafstenen waarbij elke steen toch een individueel
tintje heeft meegekregen.
Verwonder je over de afwijkende uitvoering
van enkele monumenten.
10
Op Reis
De grafstenen ademen ook de “mode” van een bepaalde periode. Let maar eens op
het lettertype, de omheining van het graf of het al dan niet voorzien zijn van een
afbeelding van de overledene.
Het is ook een goede gelegenheid om de oorlogsgraven te bezoeken. Ook hier geldt:
het geheel is een monument om de gevallen jongens te gedenken en ieder graf
is een eerbetoon aan de individuele militair. Merk op met hoeveel aandacht en
respect elke grafsteen is gemaakt.
Het dekenaat Weert stelt de graafplaatsen van de parochies van het dekenaat Weert
open. Het dekenaat omvat de parochies van Weert (waaronder Stramproy, Tungelroy,
Swartbroek en Altweerterheide), Nederweert en Nederweert-Eind. Op elke begraafplaats is een vrijwilliger aanwezig om extra informatie te geven en vragen te beantwoorden. Twee fietsroutes, een noordelijke en een zuidelijke, verbinden de lokaties.
www.sintmartinuskerk.nl
11
12
Coenraad Abelsstraat 31a 6001 VJ
Zaterdag van 09.00 uur tot 18.00 uur, Zondag van 10.00 uur tot 18.00 uur
De doelstelling van het Fatimahuis is om het voormalige kerkgebouw te gebruiken
voor maatschappelijke doeleinden, vooral sociale, educatieve en culturele activiteiten. Op deze manier wil de initiatiefnemer een waardige herbestemming geven
aan de kerk waarvan de eerste steen werd gelegd op 19 april 1954 en die werd
ingezegend op 25 maart 1955.
Architect was Pierre Weegels. Aannemer was P.M.Gijbels en Zoon te Weert.
In het gebouw bevinden zich een mooie mozaïek van Hugo Brouwer, houtsnijkunst
en keramiek van Cor van Geleuken, glas in lood van Charles Eyck en Hugo Brouwer,
schilderijen van Gard van Wegberg en een Fatima Kapel, die als devotiekapel gehandhaafd zal worden.
Het voornemen is om het gebouw, kunstwerken orgel en kapel te handhaven in
haar huidige vorm, een flinke opknapbeurt te geven en het park verder te verfraaien.
De kerk werd in 2011 aan de eredienst onttrokken. In juni 2014 is de kerk overgegaan in particuliere handen. Alle maatschappelijke geledingen van de Fatimawijk,
presenteren zich in volle glorie.
www.facebook.com/fatimahuis
huidige Fatimahuis
13
Op Reis
4| Fatimahuis
Molen op reis
14
Keenterstraat 1a 6006 PW
Zondag 10.00 uur tot 17.00 uur
Ook molens zijn reislustig
Had u dat ooit gedacht, dat de Weerter molens erg reislustig zijn?
Want zeker een stoere, vast en diep in de grond verankerde molen, lijkt het toonbeeld te zijn van Hollandse standvastigheid. Van een bouwwerk dat altijd weer
en wind trotseert. Toch is dat wel degelijk het geval; de meeste van de molens in
Weert zijn ooit ‘op reis’ geweest.
Dat wil zeggen dat de huidige plek waar die molen staat, meestal niet de plek
is waar de molen oorspronkelijk is gebouwd. Of voor de bouw van de molen is
gebruik gemaakt van onderdelen van een andere molen. Soms van vrij dichtbij,
zoals bij de Sint Annamolen van Keent. Voor de bouw van de witte molen langs de
Keenterstraat is veel gebruik gemaakt van onderdelen van de Clercxmolen die
Op den Drees, de huidige Stationsstraat, stond. Soms kwamen de onderdelen, of
zelfs de hele molen, van veel verder weg en maakte de molen dus echt een lange reis.
www.molensinweert.nl
Oude
Clercxmolen
15
Op Reis
5| St. Annamolen Keent
Glas in lood ramen
replica van originele deur
16
IJzerenmanweg 15 6006 TA
Zaterdag van 10.00 uur tot 17.00 uur, Zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur
Pierre Weegels ontwierp deze kapel, die met zijn gebogen lijnen doet denken aan
de architectuur van Le Corbusier. De kapel was in zeer slechte staat. Er was betonrot
aan het dak, er zat traliewerk in de raam- en deuropeningen en de trap brokkelde
af. De kapel is sinds 2010 eigendom van de gemeente Weert. Nadat dat jaar meteen
het meest noodzakelijke noodherstel is uitgevoerd, volgde onlangs de hele restauratie.
De belangrijkste werkzaamheden aan de kapel waren het herstel van natuurstenen
trappen, het restaureren van de mozaïeken, het terugbrengen van het glas in lood
en de restauratie van de lantaarn, inclusief bekroning met kruis. De glas in lood
ramen zijn hersteld op basis van een kleurenfoto uit de jaren zestig en de glasresten
die nog in de sponningen zaten. Door het herstel van de ramen, komen de mozaïeken
in de voorgevel van Harrie Martens weer prachtig tot hun recht. Als slagroom op de
vlaai is een replica van de originele deur in de kapel geplaatst. Ook het kunstig en
karakteristiek silhouet van Maria met kind is nauwgezet nagemaakt. Het origineel
van de deur, maar ook de oorspronkelijke piëta zijn te zien in Gemeentemuseum
De Tiendschuur. De restauratie is betaald door de gemeente Weert met subsidies
van het rijk en de provincie Limburg.
De voormalige kapel is een kunstwerk op zichzelf. Vooral als de zon schijnt ziet u
van binnenuit een kleurrijk schouwspel van het glas in lood. De kapel is geschikt
als expositieruimte of voor kleinere (muzikale) optredens. Gebruik als stilte- of
meditatieruimte is eveneens denkbaar. Ook is het een prachtige locatie om in het
huwelijksbootje te stappen.
17
Op Reis
6| Mariakapel Lichtenberg
7| Kunstcentrum Lichtenberg
IJzerenmanweg 15 6006 TA
Zondag van 11.00 uur tot 17.00 uur
Het ontwerp van dit “Poortgebouw” is van architect Pierre Weegels en maakt
deel uit van het complex “De Lichtenberg”. Het is een rechthoekig, modern
gebouw. De voorgevel is opgetrokken uit Nievelsteiner breuksteen en heeft
aan weerszijden een ingang. Het werd oorspronkelijk gebruikt als sanitairgebouw
met gescheiden ingang voor dames en heren.
Thans is het in gebruik als vergader- en expositie ruimte van de Stichting
Kunstcentrum Weert.
www.kunstcentrumweert.nl
expositie
18
IJzerenmanweg 5c 6006 TA
Zondag van 11.00 uur tot 17.00 uur
Het atelier van Bernard Visser is gevestigd in de oude tekenlokalen. Het gebouw
maakt deel uit van het terrein van boerderij “De Helmonder”. Het is een wat verscholen
plek, die zelfs bij veel inwoners van Weert onbekend is. Op het terrein staat een
boerderijwoning die later deel uitmaakte van het “campusterrein” van het voormalige
internaat Bisschoppelijk College. Het atelier is oorspronkelijk gebouwd als stal.
Begin jaren zestig is de stal uitgegraven en als tekenlokaal in gebruik genomen.
De verbouwing werd uitgevoerd onder Harrie Martens, de kunstenaar die ook de
wandmozaïeken van de Lichtenberg heeft ontworpen. Hierbij werden ook leerlingen
ingeschakeld. Regelmatig halen bezoekers van het atelier hun herinneringen op aan
hun eerste tekenlessen van Hubert van Herberg of “de oude” Schalken. Dit artistieke
karakter van de Helmonder heeft sinds de jaren tachtig een hoge vlucht genomen
omdat verscheidene kunstenaars er hun ateliers vestigden. In het atelier exposeert
de kunstenaar materieschilderijen en houten beelden met een huid van zand en
pigment, die getuigen van zowel vitale als kwetsbare mensen.
www.bernardvisser.com
19
Op Reis
8| Tekenlokalen Bisschoppelijk College
20
IJzerenmanweg 5b 6006 TA
Zondag van 11.00 uur tot 17.00 uur
Het ontwerp van de gymzalen is van architectenbureau Boosten vandaar de naam
“Boostenzalen”. Het gebouw, dat bestaat uit 2 gymzalen met bijbehorende kleedruimtes, dateert van 1961/1962. De expressieve werking van de V vormige betonnen
spanten geven de gevelarchitectuur reliëf. Het gebruik van veel glas geeft een grote
ruimtelijke werking en prachtig uitzicht over de sportvelden.
Het gebouw maakte onderdeel uit van het voormalige Bisschoppelijk College dat
in 2013 is gesloopt. De voormalige gymzalen zijn behouden gebleven en aangewezen
als gemeentelijk monument.
Sinds 2012 zijn de zalen onder meer in gebruik door Stichting Kunstcentrum Weert
voor exposities, lezingen, concerten en overige presentaties.
www.kunstcentrumweert.nl
gy mlokalen
21
Op Reis
9| Boostenzalen
22
Schansbeemden 11 6002 AE
Zaterdag van 10.00 uur tot 17.00 uur, Zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur
De Boshoverschans is een cultuurhistorisch uniek gebied en van belang voor de
geschiedenis van Weert. Dit ligt vooral in het oude wegenpatroon met onverharde
wegen, de 17e-eeuwse schans met kapel en verkaveling.
De karakteristieke agrarische bebouwing met groenstructuren en waterlopen zijn
gevormd tijdens de ontginningsperiode in de vroege 19e eeuw. Daarom is dit
gebied aangewezen tot gemeentelijk beschermd dorpsgezicht. De Boshoverschans
is waarschijnlijk het oudste element in dit gebied. Deze omgrachte vluchtschans
stamt uit de 1e helft van de 17e eeuw en de St. Odakapel stond in 1722 op deze
plaats. Zeer zeldzaam bij deze schans is dat de oorspronkelijke verkaveling in kleine
percelen van circa 5 x 5 m nog deels intact is. Ook is bij de schans van Boshoven
de historische landschappelijke ligging aan de zuid- en westzijde goed bewaard
gebleven. Deze schans is de best bewaard gebleven historische boerenschans van
Nederland.
De Odakapel is gewijd aan de H. Oda en de H. Appolonia. De kapel biedt plaats aan
ongeveer 70 mensen. Het interieur bevat diverse beelden, waarvan de originelen in
bruikleen zijn gegeven aan museum Jacob van Horne.
De rijksbeschermde kapel is opengesteld voor bezichtiging door de stichting
Schans en kapel van het gehucht Boshoven.
17e-eeuwse kapel
op best bewaarde
schans
23
Op Reis
10| Boshoverschans en kapel
24
Oude Hushoverweg 30 6003 AN
Zaterdag van 10.00 uur tot 17.00 uur, Zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur
Een levendig en draaiend monument waakt over de entree van Weert.
De Wilhelmus Hubertus molen werd in 1904 gebouwd met de onderdelen van
een standerd molen, die door blikseminslag was vernietigd.
Die molen stond iets dichter bij de stad, maar deze nieuwe plek was door de
verstedelijking beter verzekerd van voldoende windvang.
Anno 2014 is deze molen grondig gerestaureerd en herbestemming is in procedure
gezet. Met eerbied voor historie en materiaalgebruik is de molen gerestaureerd,
zoals o.a. het voegwerk, de korte en lange spruit, een nieuwe staart, diverse balken
en vloeren van de molen. Het echte malen zal in theorie nog kunnen, maar de
molenstenen gaan gezien hun staat van dienst in de vut. Wel is het kruien (het op
de wind zetten van de wieken) weer volledig in ere hersteld.
Om trots haar nieuwe verschijningsvorm te onderstrepen zal de molen regelmatig
draaien met de inzet van gediplomeerde vrijwillig molenaars. Door een nieuwe
bestemming en openstelling zijn er veel meer mogelijke momenten om de molen
in de toekomst te bezichtigen.
De restauratie is mede mogelijk gemaakt door de gemeente Weert en de provincie
Limburg.
www.molensinweert.nl
compleet met
baard en staart
25
Op Reis
11| Wilhelmus Hubertusmolen
26
Neelenweg 17 6003 NR
Zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur
In het vlakke buitengebied van Kampershoek tussen Weert en Nederweert staat de
markante Antoniusmolen uit 1903, gebouwd door Th. Seerden.
Deze beltkorenmolen heeft een naar het westen toe bepleisterde molenromp.
Opmerkelijk zijn ook de lichte ringen in het metselwerk en de ronde bogen rond
de ramen en de deur. De wieken hebben het Oud Hollands systeem dat in 2013
nieuw is aangebracht. Bijzonder aan deze molen is de gietijzeren koningsspil.
Tot 1970 werd op de molen door beroepsmolenaar Janus de Wild gemalen.
Bedrijfsmatig heeft de molen gemalen voor rogge, voor het bakken van roggebrood. In de 19e eeuw was dit brood populair (betaalbaar) volksvoedsel. De molenaar had ook een mangelbak aangebracht om gemengde granen te verkopen.
De molen is vanaf 2006 in het bezit van Bas en Anke Verheul. De eigenaren hebben
er in eigen beheer veel energie en geld ingestoken om de molen te restaureren en
weer draaivaardig te maken. Deze werkzaamheden zijn afgelopen juni voltooid.
Daarbij is door de provincie en gemeente flink subsidie gegeven en ook door het
Prins Bernhard Cultuurfonds.
De molen ligt mooi vrij in het Laarder landschap en heeft de beste molenbiotoop
van alle Weerter molens. Op 12 december 2008 is hier het molenconvenant ondertekend wat inhoudt dat tegenwoordig zorgvuldig gekeken wordt naar de windmogelijkheden van de molens in het Weerterland.
www.molendatabase.nl
markant
27
Op Reis
12| Antoniusmolen
foto-expositie
van Weerter
stationsgebouw
28
Op Reis
13| Paterskerk
Biest 43 6001 AP
Op reis met Antje van de Statie
- 100 jaar stationsgebouw en omgeving Zaterdag van 10.00 uur tot 16.00 uur, Zondag van 12.00 uur tot 16.00 uur
In de Paterskerk is een foto-expositie te zien rondom het Weerter stationsgebouw.
Het spoorwegstation van Weert werd geopend op 20 juli 1879.
Het ligt op het traject Eindhoven - Roermond - Maastricht. Het stationsgebouw
dat er nu staat, is in 1914 gebouwd en is ontworpen door ir. George Willem van
Heukelom. Het is een in baksteen opgetrokken gebouw met een achtkantige toren,
voorzien van een torenspits met stadswapen. De windwijzer op de top toont de
letters SS, die staan voor Staats Spoor. Tijdens de expositie zijn foto’s te bewonderen van het spoorstation en de omgeving vanaf 1914.
Uiteraard wordt ook aandacht geschonken aan ‘Antje’ van de Statie. Antje leefde
van 1877-1936 en verkocht vol enthousiasme vlaaitjes op het station van Weert.
Haar goedlachse, hardwerkende mentaliteit klopt nog altijd met de aard van de
Weertenaar van nu. Antje zorgde ervoor dat Weert als vlaaistad landelijk bekend wordt.
De Paterskerk zelf is een rijksbeschermd monument en onderdeel van het kloostercomplex op de Biest. Het klooster van de Minderbroeders werd in 1461 gesticht in
de gebouwen van het oude landgoed van de heren van Weert, de Aldenborgh.
De huidige kloostergebouwen dateren uit de 17e, 18e en 20e eeuw. De kloosterkerk werd gebouwd in het eerste kwart van de 16e eeuw in een Maaslandse stijl en
ingewijd in 1526. De vele kunstschatten die kerk en klooster oorspronkelijk bezaten
zijn te zien in Gemeentemuseum Jacob van Horne. Het afgeschermde koor is nog
steeds in gebruik voor de eredienst. Het schip is in gebruik voor diverse activiteiten.
www.paterskerk.nl
29
30
Biest 43a 6002 AT
Zaterdag van 10.00 uur tot 17.00 uur, Zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur
Op 19 augustus 1954 is de kloosterkerk van de Franciscanen op de Biest aangewezen
als rectoraatskerk. Deze gotische kerk was echter niet berekend op de groeiende
bevolking van de wijk Biest. De eerste voorstellen waren om de bestaande kerk
uit te breiden. Uitbreiding was niet alleen duur, maar zou tevens de monumentaliteit van kerk en klooster aantasten.
In 1957 wordt definitief afgezien van vergroting. Inmiddels is in 1956 al een bouwfonds gesticht. Op 10 november 1961 werd de aanbesteding gehouden. Het werk
wordt gegund aan de Weerter firma P.M. Gijbels en Zoon. De kerk moet worden
gebouwd op een zandkoffer aangezien ter plaatse oude grachten lagen.
In september 1962 staat het opgaand muurwerk al grotendeels overeind. De eerste
steen is op 28 oktober gelegd. Men hoopt de kerk in december van dat jaar glasdicht te krijgen. Vanwege de vroeg invallende vorst blijkt dit een illusie. Het dak is
nog niet geheel klaar. Wel wordt een begin gemaakt met de plaatsing van het glas
in lood. Mgr. Moors consacreert de kerk op 6 juli 1963.
Vanwege de goede akoestiek is de kerk dikwijls gebruikt voor plaatopnamen van
Weerter koren.
De kerk is in 2012 aan de eredienst onttrokken. Op 22 april 2014 is het op particulier
initiatief schoongemaakte en opgeknapte gebouw weer geopend. Het Franciscushuis wordt gebruikt voor maatschappelijke doeleinden, sociale en culturele
activiteiten.
www.franciscushuisweert.nl
Franciscuskerk
31
Op Reis
14| Franciscushuis
Overzicht van de rijke
historie van Weert
Recollectenstraat 5 6001 AJ
Zaterdag van 14.00 uur tot 17.00 uur, Zondag van 14.00 uur tot 17.00 uur
Gemeentemuseum De Tiendschuur is de tentoonstelling ‘Weert Jubileert’ te
bezichtigen. De heer van Weert, Willem VII van Horn, verleende op 5 mei 1414 de
Weertenaren het marktrecht. Dit historische feit is voor het Erfgoedcluster Weert de
aanleiding om een overzicht van de rijke historie van Weert over de periode 1414
tot en met het heden te laten zien. Daarbij wordt aan tien opmerkelijke jubilea uit
600 jaar Weert extra aandacht besteed.
Deze jubilea zijn:
1414 Marktrecht
1464 Timmermansgilde
1879 Harmonie Sint Antonius
1914 Hoog Spoor
1916 V.V. de Rogstaekers 8 x 11 Jaor V.V. De Rogstakers
1934 Singels
1939 Kring De Aldenborgh
1944 Bevrijding
1964 Piet Broos
1974 Gerard Reve
Gemeentemuseum De Tiendschuur dankt zijn naam aan de schuur waarin tot
in de 18e eeuw de Tienden, belasting in natura aan de heren van Weert werd opgeslagen. Deze schuur maakt deel uit van een herenhuis met de uitstraling van een
hoeve. Het pand is jarenlang in gebruik geweest als ambtswoning van de burgemeester. Medio jaren 80 van de vorige eeuw is het gebouw ingericht als museum
voor de vaste collectie over de historie van Weert. Naast historische exposities
wordt het museum ook gebruikt voor tentoonstelling met hedendaagse kunst.
www.erfgoedhuisweert.nl
33
Op Reis
15| Gemeentemuseum De Tiendschuur
import-molen
Coolenstraat 24c 6005 NZ Swartbroek
Zaterdag van 10.00 uur tot 17.00 uur, Zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur
Molen De Hoop in Swartbroek/Weert is een bijzondere molen in het Limburgse
molenlandschap. Deze grote achtkante stellingmolen is feitelijk een ‘import-molen’
met een lange en bewogen geschiedenis. De naam De Hoop doet al vermoeden
dat we hier te maken hebben met een buitenbeentje of zeg maar buitenbeen,
want het is één van de grootste molens van Limburg. Deze heeft niet de naam van
een heilige zoals in Limburg bij molens gebruikelijk is.
Molen De Hoop werd in 1849 gebouwd in Vlaardingen. Aan de kop van de
Westhavenkade heeft hij daar tot 1904 dienst gedaan als pelmolen.
In 1905 kocht landbouwer en koopman Joosten uit Nederweert deze molen om
hem in Swartbroek door molenaar Weekers te laten opbouwen als korenmolen.
Joosten besloot dat de molen de naam De Hoop mocht behouden. In 1905 was
het transport in onderdelen van een grote achtkante molen van Vlaardingen naar
Limburg geen sinecure. Gelukkig stond de molen aan het havenhoofd in Vlaardingen
en konden alle onderdelen per schip onder zeil naar Den Bosch worden vervoerd.
Verder ging de reis met een kleinere trekschuit over de smalle Zuid Willemsvaart
naar het kanaal Wessem Nederweert, nog geen kilometer van Swartbroek, waar de
molen in onderdelen met paard en wagen naar de Coolenstraat werd gebracht om
als beltmolen te worden opgebouwd.
Na vele wisselingen van eigenaren en molenaars en even zo vele renovaties en
restauraties is korenmolen De Hoop na de grote restauratie van 1987 gelukkig weer
een echte stellingmolen. Het groot onderhoud van 2013-2014 zorgt er voor dat
molen De Hoop, al 110 jaar gezichtsbepalend voor de skyline van Swartbroek,
in volle glorie zijn poort kan openen voor de bezoekers.
www.molensinweert.nl
35
Op Reis
16| Molen De Hoop
Met dank aan
Stichting Stadsgidsen Weert
Molenstichting Weerterland
Gilde van vrijwillige molenaars
Bas en Anke Verheul
Ton Nouwen en Rolf Zincken
Thijs Hendrix
Fatimahuis
Franciscushuis
Stichting Vrienden van de Fatimawijk
Stichting Kunstcentrum Weert
Commissie Open Torendagen
Beiaardcomité St. Martinus Weert
Erfgoedcluster Weert
Gebroeders Adriaens
Dekenaat St. Martinus
Bernard Visser
Stichting Schans en Kapel van het gehucht Boshoven
Stichting Paterskerk
Rabobank
en vele anderen voor of achter de schermen
Colofon
Samenstelling en redactie : Foto’s
:
Grafisch ontwerp
:
Coördinatie en eindredactie : Bert Lijnsvelt
Deelnemende organisaties
Irene van Wel foto wethouder Geert Gabriëls
Beeldbank Erfgoedcluster Weert
Anne Halfers, Grafisch ontwerpbureau Weert
Joke Jongeling, gemeente Weert

Download Report