Auto gekocht?

26
! ZATERDAG 13 DECEMBER 2014
‘Klaas Knot vond het hartstikke leuk dat
ik een film ging maken’
THEO KOCKEN, VU-hoogleraar risicomanagement
economie
Minder bedrijven
failliet in november
DEN HAAG – Het aantal faillissementen van bedrijven en instellingen is
in november uitgekomen op 487. Dat
zijn er vijftig minder dan in de voorgaande maand, aldus het Centraal
Bureau voor de Statistiek. Tot en met
november 2014 telde het statistiekbureau 6124 faillissementen, 21 procent minder dan in dezelfde periode
van vorig jaar.
Boom bust boom VU-hoogleraar strijdt tegen crisisautomatisme
‘We houden elkaar voor
de gek met modellen’
De Amsterdamse hoogleraar Theo Kocken maakte met Monty Pythonster Terry Jones
een film over de crisis. Zijn inaugurele rede aan de Vrije Universiteit diende als uitgangspunt.
‘Met een toespraak kun je de wereld niet veranderen, met een film misschien wel.’
HENK SCHUTTEN
D
e Monty Pythoninvloeden zijn onmiskenbaar in Boom bust
boom, de documentaire die de Amsterdamse
hoogleraar Theo
Kocken met Terry Jones maakte. De
tekenfilms en sketches roepen veel
herinneringen op aan de animatiefilmpjes die Terry Gilliam voor Monty
Python’s flying circus vervaardigde.
Gilliam en Jones zijn inmiddels
goede bekenden van Kocken. Gilliam
ontmoette hij toen hij met Jones in
een Londens restaurant zat te eten.
“Ineens schoof hij bij ons aan. Zat ik
met twee oude Pythonhelden aan tafel. Filmmaken kan erg leuk zijn.”
Volgend voorjaar zal Boom bust
boom in première gaan. De hoogleraar risicomanagement aan de VU
noemt het een totaal uit de hand gelopen hobby, maar over het resultaat
is hij zeer tevreden. “Ik ben heel
benieuwd hoe de film ontvangen zal
worden; en of die ertoe zal leiden dat
mensen iets anders beginnen te
denken. De film roept op tot een
nieuw soort economisch onderwijs,
dat meer met de realiteit te maken
heeft. Daar ligt de oplossing; dat heb
ik ook gezegd toen ik in 2010 op de
VU als hoogleraar aantrad.”
In Nederland geniet Kocken (50)
veel respect als pensioendeskundige. Zijn benoeming tot hoogleraar
werd dus bijgewoond door veel prominenten uit de Nederlandse haute
finance. “Klaas Knot was ook aanwezig en vond het hartstikke leuk dat ik
een film zou maken. Maar in Nederland word ik natuurlijk niet als
macro-econoom gezien. Wat helemaal niet erg is, want dat bén ik ook
niet. Maar ik ben wel al 25 jaar actief
als risicomanager en zie hoe mensen
elkaar voor de gek houden met financiële en macro-economische modellen die niets van doen hebben met de
realiteit van het gedrag van mensen.
Dingen die we niet kunnen berekenen, slaan we net zo lang plat totdat
dat wel lukt. Zo krijgt men ten onrechte het gevoel dat alles onder controle is. En dat is het moment waarop
het echt misgaat.”
Terry Jones leerde hij bij toeval kennen. Cardano, het adviesbureau voor
pensioenfondsen en verzekeraars
dat Kocken in 2000 oprichtte, naderde zijn tweede lustrum en het leek
hem een leuk idee dat te vieren met
een film.
“Tijdens een fietstocht in Canada
ontmoette ik Robert Buckman, een
oncoloog die met ex-Python John
Cleese een film had gemaakt over de
communicatie tussen artsen en kankerpatiënten. Hij bracht me in contact met Jones.” Het resultaat was
Risky business, een reeks absurde
sketches over de psychologische en
sociologische aspecten die de financiële wereld domineren.
T
Vlnr: Theo Kocken, Daniel Kahneman en Terry Jones.
advertentie
0)*, #$/,%"*'
8665 70 ##7 *026 #7 ,=# ,##2 ,=72 0
0, **7;665)#$4*! 4#2604(
&&&1()*,*+(%/1-.!&2%'2=# :6652 .*7 3 $#'#9)#4 +13" 2/9 -3 <*70*4= +13&
oen Kocken in 2012 zijn inaugurele rede als hoogleraar
aan de VU hield, stuurde hij
een Engelstalige versie naar
Terry Jones. Die reageerde razendenthousiast. “In mijn rede vertel ik
hoe we elkaar elke keer opnieuw
voor de gek houden. Er ontstaat een
crisis omdat mensen boven hun
stand hebben geleefd. Na verloop
van tijd bouwt zich geleidelijk een
nieuwe euforie op; dan lenen mensen weer meer geld om te speculeren
in aandelen en huizen en stort de
boel opnieuw in.”
Boom bust boom gaat onder andere over
Zijn rede op de VU maakte wel veel
reacties los, maar bracht geen discussie op gang. De pers besteedde er
weinig aandacht aan. “Terry en ik
bleven elkaar zien en af en toe aten
we met elkaar. Langzaam ontstond
het idee voor een nieuwe film. Je
kunt de wereld met een rede niet veranderen, maar met een film misschien wel.”
Een reeks internationale coryfeeën
bleek bereid eraan mee te werken,
zoals de econoom James Galbraith,
directielid Andy Haldane van de
Bank of England, de Nobelprijswinnaars Daniel Kahneman, Paul Krugman en Robert Shiller en de Amerikaanse filmacteur John Cusack.
economie
ZATERDAG 13 DECEMBER 2014 !
27
HaskoningDHV helpt
Londen aan fietspaden
Prijzen in Spanje dalen
al vijf maanden op rij
IEA: minder vraag naar
olie dan verwacht
Werkgelegenheid in
eurozone neemt iets toe
AMERSFOORT – De reputatie van
Nederland als fietsland bij uitstek
heeft zich uitbetaald in een Britse opdracht voor advies- en ingenieursbureau Royal HaskoningDHV. Het bedrijf uit Amersfoort gaat met drie lokale partners rustige fietsroutes ontwerpen en aanleggen in Londen. Met
de opdracht is een bedrag van 151
miljoen euro gemoeid.
MADRID – Het leven in Spanje is in
november 0,4 procent goedkoper geworden. Daarmee was er voor de vijfde achtereenvolgende maand sprake
van een negatieve inflatie. De prijsdalingen hebben als voordeel dat de
koopkracht in Spanje toeneemt. Het
gevaar bestaat echter dat consumenten uitgaven uitstellen in afwachting
van nog lagere prijzen.
AMSTERDAM – De vraag naar olie
zal volgend jaar kleiner uitvallen dan
verwacht. Volgens het Internationaal
Energieagentschap (IEA) zijn er een
half miljoen vaten minder per dag
nodig, vooral doordat de Russische
economie hapert. De prijs van Amerikaanse olie zakte na bekendmaking
van het nieuws tot onder de 58 dollar, een dieptepunt.
LUXEMBURG – De werkgelegenheid
in de eurozone is in het derde kwartaal van het jaar met 0,2 procent opgelopen in vergelijking met de periode daarvoor. Volgens statistiekbureau Eurostat hadden in het afgelopen kwartaal in de eurozone 148,2
miljoen mensen een betaalde baan.
In de gehele Europese Unie was sprake van een stijging van 0,3 procent.
DNB moet schade betalen
ROTTERDAM – De Nederlandsche
Bank (DNB) moet van de rechter
ruim 4,8 miljoen euro schadevergoeding betalen aan het Pensioenfonds Vereenigde Glasfabrieken.
Toezichthouder DNB heeft het fonds
vijf jaar geleden ten onrechte op de
vingers getikt omdat het te veel in
goud zou beleggen. Het pensioenfonds breidde in oktober 2009 zijn beleggingen in goud uit tot twaalf proadvertentie
de Railway Mania, een economische bubbel in het Verenigd Koninkrijk in de jaren veertig van de negentiende eeuw.
‘Ik stuurde Terry
boeken; hij bedacht
er scènes bij’
Kocken: “Cusack schrijft in The Huffington Post. Ik wist dat hij erg geïnteresseerd was in dit onderwerp. Hij
had al getwitterd over de film en wilde graag meedoen.”
Buckman zou de hernieuwde
samenwerking niet meer meemaken.
Hij overleed aan een hartstilstand.
Met Jones werkte Kocken twee jaar
aan de film, waarvan alleen al acht
maanden aan het draaiboek. “Ik heb
Terry eerst heel veel boeken opgestuurd en hij bedacht er dan scènes
en liedjes bij. Voor mij was het volkomen nieuw terrein natuurlijk.”
Centraal personage in Boom bust
boom is de Amerikaanse econoom
Hyman Minsky geworden. “Hij formuleerde een halve eeuw geleden al
een hypothese over de vraag waarom
de geschiedenis zich steeds maar
herhaalt. Eerst leggen we uit hoe de
crisis in 2008 is ontstaan en daarna
gaan we terug naar soortgelijke
situaties in het verleden, zoals de
Tulpencrisis, de South Sea Bubble,
de Railway Mania en de crash van
1929. Elke eeuw pakken we een crisis
en tussen die geschiedenislessen in
leggen economen uit wat toen gebeurde.”
Dit voorjaar zal de film op internationale festivals worden gepresenteerd. “We zijn in gesprek met grote
distributeurs en televisiezenders.
Eerst willen we via de televisie in de
hele wereld de belangstelling aanwakkeren en uiteindelijk zal de film
gratis op YouTube verschijnen. Ons
doel is zo veel mogelijk mensen te
bereiken. Leken, studenten én politici.”
Zie www.boombustclick.com voor meer
informatie. Daar is vanaf begin volgend
jaar ook de trailer te zien.
Amsterdam hoort bij de top
BART VAN ZOELEN
AMSTERDAM – Het vestigingsklimaat in Amsterdam kan zich prima meten met dat in andere wereldsteden. In een internationale
vergelijking door adviesbureau
PwC schopt Amsterdam het tot de
vierde plaats.
Alleen Londen, New York en Singapore blijven Amsterdam voor. Die steden voeren de Cities of opportunityranglijst aan van wereldsteden die
PwC jaarlijks opstelt op basis van 59
indicatoren. Voor het eerst is Amsterdam daar nu tegen afgezet en meteen
blijkt de stad mee te draaien in de top.
Amsterdam scoort vooral door de
goede gezondheidszorg, de prettige
leefomgeving, de hoogstaande technologische infrastructuur en de nabijheid van Schiphol. Ook zijn hier
veel hoogopgeleiden en is de criminaliteit vergeleken met andere wereldsteden laag.
Trots nam burgemeester Eberhard
van der Laan gisteren de resultaten in
ontvangst. Hij memoreerde zijn voorspelling bij zijn aantreden dat voor
Amsterdam een derde Gouden Eeuw
in het verschiet ligt. “Men zei: wat
een sufferd. Door de crisis was er ook
een beetje een downstemming. Maar
dit rapport laat zien dat het helemaal
niet zo gek is als we de goede dingen
doen en de slechte dingen laten.”
“Het laat zien dat technologie, kennis en innovatie echt een kracht is
van Amsterdam,” zei wethouder van
Economische Zaken Kajsa Ollongren.
“Maar het maakt ons ook scherp op
wat we kunnen verbeteren.”
PwC-onderzoeker Egon de Haas
waarschuwt Amsterdam niet achterover te leunen. De ontwikkelingen
volgen elkaar zo snel op dat een leidende positie heel snel kan verkeren
in een achterstand.
Een zwak punt is het openbaar vervoer. “Amsterdam loopt letterlijk
vast.” PwC oppert het doortrekken
van de Noord/Zuidlijn naar Schiphol,
iets wat het stadsbestuur gaat onderzoeken, maar door Den Haag al van
de hand is gewezen.
Het is verder zaak om de groeiende
bevolking te herbergen zonder dat
het te druk wordt. Volgens PwC is Amsterdam maar een middenmotor wat
betreft het aantrekken van hoofdkantoren en regeldruk voor ondernemers. “Om van een goede naar een
geweldige stad te gaan moet echt nog
iets gebeuren.” Volgend jaar moet
blijken of de concurrentiepositie van
de stad verbetert of verslechtert. PwC
neemt Amsterdam voortaan mee in
zijn jaarlijkse onderzoek.
cent van de portefeuille. DNB vond
dat het daarmee te veel risico nam en
gaf het fonds de aanwijzing zijn beleggingen in goud af te bouwen tot
tussen één en drie procent.
Maar de goudprijs bevond zich toen
op een relatief laag niveau. Het fonds
werd dus gedwongen de beleggingen
voor een lagere prijs te verkopen.
Daarom tekende het beroep aan tegen het besluit. Dat werd door de
rechtbank gegrond verklaard.

Download Report