Jaarverslag 2013 - Maurice Maeterlinckschool

JAARVERSLAG
SAMEN WERKEN AAN
SAMENWERKEN
INHOUD
Voorwoord
3
Bestuursverslag
5
Jaarverslag de Keerkring
8
Jaarverslag De Witte Vogel
10
Jaarverslag Maurice Maeterlinckschool
12
Verslag raad van toezicht
14
Hoofdpunten GMR
17
Beknopte jaarrekening
18
> SAMEN IN DE PRAKTIJK
Stichting RESPONZ
Willem Dreespark 307
2531 SX Den Haag
Telefoon: (070) 388 88 50
E-mail: [email protected]
www.responz.net
2
JA ARVERSLAG RESPO NZ 2013
> SAMEN MUZIEK MAKEN
VOORWOORD
SAMEN WERKEN AAN SAMENWERKEN
van ambulante begeleiding. Allemaal voorbeelden waarin
verschillende partijen uit het onderwijs- en zorgveld samen
optrekken. Verre doelen bereik je immers beter samen.
Samenwerken is het credo anno nu. In 2013 hebben we
breed ingezet om herkenbare posities te verwerven in de
samenwerkingsverbanden Primair Onderwijs en Voortgezet
Onderwijs. We slagen daar goed in met de deelname op
verschillende niveaus aan inmiddels tien samenwerkingsverbanden. Zo kan RESPONZ een antwoord blijven
bieden op speciaal onderwijsvragen en specialistische
ondersteuningsvragen vanuit het regulier onderwijs.
Samen beter, beter samen
Zo dragen alle onderdelen van RESPONZ bij aan een
belangrijke drijfveer in onze strategie: ‘Samen beter, beter
samen’. Ons aanbod wordt gerealiseerd vanuit een integrale
visie op onderwijs en zorg, waarbij we korte lijnen hebben met
onze ketenpartners. Door deze integrale samenwerking stellen
we de leerling en zijn ouders altijd centraal. Leest u mee in de
verslagen die de raad van toezicht, ons bestuur, onze scholen
en de medezeggenschap maakten over 2013?
Met elkaar voor kwaliteit
Ook op onze scholen zelf en tussen de scholen onderling was
samenwerken het thema. Zo hebben alle RESPONZ-scholen
het primaire proces beschreven, als uitvloeisel van het
kwaliteitsproject RESPONZ. We willen namelijk in 2015
beschikken over een certificeerbaar kwaliteitssysteem.
Verder zijn nieuwbouwplannen gestart, schoolondersteuningsprofielen ontwikkeld en is de richting bepaald voor de toekomst
Johan Taal
bestuurder RESPONZ
3
Missie
RESPONZ biedt gespecialiseerd passend
onderwijs met zorg en gespecialiseerde
externe onderwijsondersteuning, waarbij ieder talent telt.
Visie
RESPONZ biedt onderwijs en begeleidt
leerlingen op een professionele manier
naar maximale zelfstandigheid en
minimale afhankelijkheid om zo
geïntegreerd mogelijk te functioneren
in de maatschappij. Wij maken deze
ambitie waar door onze medewerkers
optimale kansen te bieden tot
professionele en persoonlijke ontwikkeling in een inspirerende werkomgeving.
We hechten daarbij vanuit de gedachte
‘samen beter, beter samen’ veel waarde
aan samenwerking met de ouders van
onze leerlingen en andere stakeholders
in het veld van onderwijs en zorg.
Identiteit
De RESPONZ-scholen hebben een
algemeen-bijzondere identiteit.
Wij gaan uit van de gelijkwaardige
betekenis van levensbeschouwelijke
en maatschappelijke stromingen.
Wij zorgen er bij onze normen- en
waardenoverdracht voor dat de leerling
vanuit een eigen inbreng een levensbeschouwing kan opbouwen. Daarin
staat respect voor de maatschappijbeschouwing van anderen centraal.
Maatschappelijke functie
De RESPONZ-scholen ontwikkelen zich
tot educatieve dienstverlenende ondernemingen. Scholen die in de samenwerkingsverbanden primair onderwijs (PO)
en voortgezet onderwijs (VO) in de
regio op een herkenbare en organische
wijze zijn ingebed. Scholen die klantgericht, passend en kwalitatief hoogwaardige antwoorden geven op de
ondersteuningsvragen van de leerling
en zijn ouders.
> SAMEN DIGITAAL
4
JA ARVERS LAG R ESP ON Z 2013
BESTUUR VERANTWOORDT 2013
Het jaar 2013 stond in het teken van de ontwikkelingen inzake Passend
Onderwijs, de uitvoering van de derde fase in het kwaliteitsproject en de
huisvestingsprojecten van RESPONZ.
1. BESTUURLIJK BELEID
1.1 Passend Onderwijs
RESPONZ heeft in 2013 breed ingezet op de Samenwerkingsverbanden PO en VO. Inmiddels maken we bestuurlijk onderdeel uit van tien samenwerkingsverbanden, en hebben we op
het niveau van de directeuren en ondersteuningsplanraden
belangrijke posities ingenomen.
1.2 Kwaliteit
Kwaliteitsonderzoek inspectie
Eind mei vond een kwaliteitsonderzoek van de inspectie plaats
op het SO van De Witte Vogel (DWV). De Inspectie van het
Onderwijs achtte de kwaliteit van het onderwijs op DWV in
orde en kende de afdeling SO van DWV het basisarrangement
toe.
Verantwoorden
Bestuursgesprek
Op 12 november vond het jaarlijkse bestuursgesprek met de
inspectie plaats. Hoofdpunten waren de bestuurlijke herstructurering, Passend Onderwijs, kwaliteitszorg, nieuwbouw DWV en
de managementsituatie op de Keerkring (DKK).
Het bestuur legt in de vorm van rapportages op de domeinen
strategie, financiën en overige beleidsterreinen verantwoording
af aan de raad van toezicht. De directeuren verantwoorden
in de vorm van stoplichtrapportages. De stoplichtrapportages
bespreken we in de maandelijkse werkoverleggen van bestuur
en directeur.
Kwaliteitskader RESPONZ
1.3 PERSONEEL
> SAMEN AAN DE LAPTOP
Stichting RESPONZ wil in 2015 beschikken over een certificeerbaar kwaliteitsmanagementsysteem. Vandaar dat we sinds
2011 bezig zijn met het project Kwaliteitskader RESPONZ.
In 2013 is de uitvoering van fase 3 gestart op basis van de
uitgevoerde 0-meting in 2012. Tijdens fase 3 zijn de beleidsprocessen, de primaire processen en de ondersteunende processen
uitgewerkt om een professionele en efficiënte bedrijfsvoering te
realiseren. Daarnaast zijn we gestart met de verbetercyclus van
het kwaliteitsmanagementsysteem, die in fase 4 verder wordt
uitgewerkt. We hebben de functie bestuursassistent ingevoerd.
Daarmee kunnen we de operationele kwaliteitstaken in eigen
beheer doen.
Beleidsontwikkeling
RESPONZ besteedt veel aandacht aan goede werkomstandigheden. In 2013 ontwikkelden bestuur & directie in overleg
met de GMR beleid voor leeftijdsfasebewust personeelsbeleid,
beloningsbeleid, de functiemix, het functieboek RESPONZ en
de normjaartaak.
Functiemix
We realiseerden in 2013 de doelstelling van het ministerie om
tenminste elf procent LC-functies te hebben binnen het onderwijsgevend personeel. Een en ander is gerealiseerd binnen het
beleid ‘Functiemix’ in nauw overleg met de GMR, die hiermee
op 10 april 2013 instemde.
Arrangementen RESPONZ-scholen in 2013
Normjaartaak
1. SO
2. VSO
3. SO
4. VSO
5. SO
6. VSO
- De Keerkring
- De Keerkring
- Maurice Maeterlinckschool
- Maurice Maeterlinckschool
- De Witte Vogel
- De Witte Vogel
- basisarrangement
- basisarrangement
- basisarrangement
- basisarrangement
- basisarrangement
- basisarrangement
We ontwikkelden nieuw beleid voor de Normjaartaak en
stelden onze medewerkers hiervan via voorlichtingsbijeenkomsten op de hoogte. Zij kregen informatie over het nieuwe
model en de consequenties.
5
Functieontwikkeling
van de adjunct-directeur en van de nieuwe directeur. Om de
continuïteit te garanderen stelde het bestuur interim-directieleden aan. Een interim-directeur, een interim adjunct-directeur
VSO, de adjunct-directeur SO en de re-integrerende directeur
vormden in de periode tot 01-01-2014 het managementteam
onder verhoogd toezicht van het bestuur.
Het functiehuis van RESPONZ werd na instemming van de
GMR uitgebreid met de functies Intern begeleider en Bestuursassistent. De nieuw ontwikkelde functies kregen een plaats in
het Functieboek, dat we in 2014 actualiseren.
Professionalisering
3. GEMEENSCHAPPELIJKE MEDEZEGGENSCHAPSRAAD
De studiedagen voor bestuur en directie stonden in 2013 in het
teken van teamontwikkeling, risicomanagement en kwaliteit.
De gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) van
RESPONZ heeft vanuit elk van de drie scholen een ouderlid en
een personeelslid. In 2013 vonden vijf vergaderingen plaats,
waarbij het bestuur aanwezig was en binnen de kaders van
het ‘Activiteitenplan GMR 2013’ werd vergaderd.
2. BESTUUR EN DIRECTIE
2.1 Raad van toezicht
Intern toezicht en bestuur zijn binnen RESPONZ organiek
gescheiden met een raad van toezicht (RvT) en een bestuur.
In 2013 vonden vier vergaderingen van de RvT plaats waarbij
het bestuur aanwezig was.
4. HUISVESTING
In juli 2013 is een akkoord bereikt tot het bouwen van
een nieuwe school voor De Piramide en De Witte Vogel.
De raad van toezicht stemde hier juni 2013 mee in. In
september startten we voortvarend met dit project, waarin
vier organisaties samenwerken. Dat zijn De Haagse Scholen
(bestuur De Piramide), Sophia Revalidatie, Middin en
RESPONZ (bestuur De Witte Vogel). De gemeente Den Haag
is bouwheer van dit ambitieuze project, met de werktitel
‘Project MELIS’, vanwege de ligging aan de Melis Stokelaan.
In de projectorganisatie heeft de directeur van De Witte Vogel
een centrale rol, daarin bijgestaan door een projectadviseur.
2.2 Overleg
Bestuur en directie kwamen in 2013 23 keer in vergadering
bijeen. Volgens een strakke agendaplanning behandelden we
onderwerpen van inhoudelijke, personele en organisatorische
aard en namen 53 besluiten. Erik Los werd in de vergadering
van 10 december 2012 voorgedragen als waarnemend bestuurder in voorkomende gevallen. De raad van toezicht keurde dit
op 7 februari 2013 goed.
2.3 Management de Keerkring
In het verslagjaar werd de Keerkring geconfronteerd met ziekte
> SAMEN TAALLES
6
JA ARVERSLAG RESPO NZ 2013
> SAMEN LEZEN
5. FINANCIËN
stelden in goed overleg de begroting 2014 samen. De raad van
toezicht keurde deze in november 2013 goed. De begroting
toont een negatief resultaat voor 2014. Het bestuur verwacht
dit te kunnen opvangen door de volgende beleidslijnen in te
zetten:
a. het genereren van ‘nieuw werk’;
Door de ‘tripartiete overeenkomst’ ontstaat nieuw werk binnen
de in te richten ondersteuningsstructuur van de samenwerkingsverbanden. Een goed voorbeeld is de herpositionering
van ambulante begeleiders binnen het SWV VO-Delflanden.
b. het inzetten van mobiliteitsbeleid;
RESPONZ bevordert vrijwillige, interne bovenschoolse en
binnenschoolse mobiliteit.
c. het niet her-invullen van vacatures als gevolgen van
personele mutaties;
d. het onderzoeken van samenwerking met externe partners.
Het bestuur van RESPONZ is met het bestuur van de Ambulante Educatieve Dienst Leiden een verkennend onderzoek
gestart om de huidige collegiale samenwerking voor ambulante
begeleiding te formaliseren.
5.1 Financieel beleidskader
RESPONZ werkt binnen een financieel beleidskader om de
gezonde financiële positie te bewaken. Middelen worden
ingezet om de kwaliteit van de primaire processen continu te
verbeteren en risico’s te beheersen. In het financieel beleidskader zijn de aanbevelingen uit de accountantsrapportage 2012
opgenomen.
5.2 Jaarrekeningen 2012
De raad van toezicht keurde in de junivergadering 2013
de jaarstukken van 2012 goed. De RvT noemde als aandachtspunt de naleving van interne procedures voor contant
geldverkeer. Ook besloot de RvT in deze vergadering de notitie
‘Vermogenspositie van RESPONZ’ goed te keuren, nadat de
visie hierop en de uitgevoerde risicoanalyse waren toegelicht.
De notitie maakt nu onderdeel uit van het Financieel
Beleidskader RESPONZ.
5.3 Risicoanalyse 2013
5.5 Prestatiebox
We voerden de risicoanalyse uit met behulp van het risicomanagementmodel ‘Eerst kiezen, dan delen’. Hieruit volgde de
genoemde notitie ‘Vermogenspositie van RESPONZ’. De
vermogenspositie dient zodanig in balans te zijn dat tegenvallers en risico’s opgevangen kunnen worden. Daarvoor pleitte
ook de Commissie Don. Het risicomanagementmodel ‘Eerst
kiezen, dan delen’ was onderwerp van een studiedag in maart.
We financierden de beleidsvoornemens inzake kwaliteit,
opbrengstgericht werken en professionalisering in 2013 vanuit
de zogeheten prestatieboxmiddelen (onderdeel lumpsum).
5.6 Belangenbehartiging
De belangen van leerlingen, ouders en medewerkers van de
RESPONZ-scholen werden behartigd door lidmaatschappen
van de PO-Raad, LECSO (Landelijk Expertisecentrum Speciaal
Onderwijs) en VBS (Verenigde Bijzondere Scholen).
5.4 Begroting 2014
De bestuurder, de directeuren en het administratiekantoor
7
JAARVERSLAG 2013 DE KEERKRING
> SAMEN PUZZELEN
1. ONTWIKKELINGEN ONDERWIJS
duidelijkheid in de streefniveaus per profiel voor de vijf
hoofdleerlijnen. Dat zijn leren, sociaal emotionele ontwikkeling,
schriftelijke taal, mondelinge taal en rekenen. Bij rekenen
kozen we voor de methode Rekenboog om de streefniveaus
te behalen.
De VSO-afdeling kent ook leerlijnen praktijklessen; de leerlijnen
voor de lessen schoonmaak zijn klaar en de werkgroepen zijn
druk bezig de overige leerlijnen te beschrijven (afronding
medio mei 2014). Een andere werkgroep beschrijft de opzet
van interne stages en LOL-stages (leren op de werkplek).
Het onderwijs op de Keerkring biedt de leerlingen activiteiten
om met rechten en plichten om te leren gaan. We stimuleren
zelfstandigheid en sociale redzaamheid en nemen initiatieven
vanuit de leerlingen serieus. Bescheiden opbrengsten op het
gebied van ‘de mondige leerling’ waren het deelnemen van
leerlingen aan oudergesprekken en een voorzichtige aanzet tot
een leerlingenraad. Samen met de andere scholen levert de
Keerkring een actieve bijdrage aan het kwaliteitstraject
RESPONZ.
In ons schoolplan 2012-2015 hebben we een groot aantal
beleidsvoornemens benoemd. In 2013 is veel daarvan gerealiseerd. Naast de voortgangsgesprekken en jaarlijkse functioneringsgesprekken voeren we met alle medewerkers nu ook
POP-gesprekken. In deze gesprekken komen onder meer aan
de orde: de lessen (directe instructie en zelfstandig werken),
de persoonlijke bijdrage aan de visie/missie van de Keerkring,
de bijdrage aan het teamoverleg, interne communicatie en
onderlinge samenwerking, evenals de ICT-vaardigheid in het
Office-pakket en gebruik van het HD-bord.
Binnen het schoolondersteuningsprofiel van de Keerkring
werken we handelingsgericht. De ‘extra’ gelden voor MG-leerlingen en de AWBZ-gelden zetten we in voor dagelijkse extra
ondersteuning van de leerlingen in beide afdelingen van de
school en een extra zorggroep in de SO-afdeling.
2. KWALITEIT
De Keerkring verzorgt drie leerroutes binnen de uitstroomprofielen werk en dagbesteding. In werkgroepen brachten we
8
JA ARVERS LAG R ESP ON Z 2013
5. AMBULANTE BEGELEIDING
3. OPBRENGSTGEGEVENS
In het kader van Passend Onderwijs heeft de ambulante dienst
van de Keerkring dit jaar een eigen ‘schoolondersteuningsprofiel ambulante begeleiding’ opgesteld. Dit geeft een
duidelijk beeld van het werk van de ambulante dienst. Er
werden in Zoetermeer en omgeving twaalf leerlingen begeleid.
Uitstroomgegevens SO einde schooljaar 2012/2013
Totaal
12
10
VSO dagbesteding
Uitstroomgegevens SO tussentijds 2012/2013
Verblijf korter dan 2 jaar op OKE
2
6. PASSEND ONDERWIJS
Uitstroomgegevens VSO einde schooljaar 2012/2013
19
Totaal
Arbeidsmatige dagbesteding
17
Middelbaar beroepsonderwijs niveau 1&2
1
1
Reguliere arbeidsplaats
Zoetermeer heeft twee samenwerkingsverbanden: één voor het
primair onderwijs en één voor het voortgezet onderwijs. Beide
hebben in het verslagjaar een ondersteuningsplan opgesteld.
De Keerkring is actief binnen de twee ondersteuningsplanraden. Zo’n raad is vergelijkbaar met een medezeggenschapsraad,
maar dan gericht op het samenwerkingsverband.
4. ONTWIKKELINGEN PERSONEEL
7. LEERLINGEN IN CIJFERS
De meeste leerlingen doen het met of zonder rugzakje prima
op de Keerkring. Er was echter altijd een groep leerlingen die
aanvullende zorg nodig heeft in begeleiding of verzorging.
Lang hebben we dat met improviseren en veel inzet van het
personeel weten op te lossen. In het verslagjaar ontvingen we
hiervoor AWBZ-gelden en konden extra personeel aantrekken.
We verwachten dat we de AWBZ-gelden blijven ontvangen
via de nieuwe samenwerkingsverbanden.
Op 1 oktober 2013 telde de Keerkring 164 leerlingen
uit Zoetermeer en omgeving.
SO-ZMLK
SO-ZMLK/MG
VSO-ZMLK
VSO-ZMLK/MG
61
12
74
17
4.1 Scholing
Elk personeelslid gebruikt tien procent van zijn uren om zich
(bij) te scholen. De helft van die uren worden gebruikt voor
teamscholing, zoals dit jaar over de nieuwe rekenmethode
Rekenboog. De overige uren gebruiken de personeelsleden om
bij te blijven in hun vak. Jaarlijks verantwoordt de medewerker
zijn persoonlijke scholing in een functioneringsgesprek met zijn
leidinggevende.
8. HUISVESTING
Per 2015 ontvangt de Keerkring alle vergoedingen voor de
schoolgebouwen zelf. We hebben kritisch naar de staat van de
gebouwen gekeken. Deze moeten per 2015 groot onderhoud
ondergaan, onder meer aan kozijnen, verwarmingsinstallatie en
isolatie. Dit jaar zijn de problemen in kaart gebracht; in 2014
moeten we op zoek naar oplossingen. Verhuur van ruimtes
aan derden was ook dit jaar weer een welkome financiële
aanvulling.
Aantal
Aantal
teruggeplaatst begeleid
1 oktober 2011
SO-ZMLK
BO/SBO
SO-ZMLK/SVD BO/SBO
VSO-ZMLK
VO
0
0
0
12
4
13
1 oktober 2012
SO-ZMLK
BO/SBO
SO-ZMLK/SVD BO/SBO
VSO-ZMLK
VO
0
0
0
11
4
13
1 oktober 2013
SO-ZMLK
BO/SBO
SO-ZMLK/SVD BO/SBO
VSO-ZMLK
VO
0
0
0
8
3
1
9. OVERIGE ZAKEN
In 2013 kwam een discussie op gang over de leidinggevendenstructuur van de school. Hoe ver is de organisatie in haar
ontwikkeling en welke aansturing past daarbij? Deze discussie
is met de plotselinge ziekte van de directeur naar 2014
doorgeschoven. Wel zijn per augustus twee LB-docenten
gepromoveerd naar LC. Zij gaan praktijkvakken opzetten en
zorgen voor een planmatige aanpak van de stages.
9
JAARVERSLAG 2013 DE WITTE VOGEL
> SAMEN KOKEN
1. ONTWIKKELINGEN ONDERWIJS
1.4 Aanstellen LC-leerkrachten
Door het aanstellen van drie leerkrachten LC in 2013 (in het
kader van de functiemix) hebben we een impuls gegeven aan
het onderwijsproces. Wij beschikken nu over een leerkracht LC
met specialismen: ICT, EMG/Coaching en Arbeidstoeleiding.
1.1 Inspectiebezoek SO-afdeling
In 2013 heeft de onderwijsinspectie een kwaliteitsonderzoek
binnen de SO-afdeling uitgevoerd. De inspectie waardeerde
de eerder ingeslagen weg en kende het basisarrangement toe.
De aandachtspunten hebben we meegenomen in onze verbeterplannen.
1.5 ICT
Met de aanstelling van een leerkracht ICT geven we het belang
van ICT in onze organisatie aan. De overgang van intern naar
extern beheer heeft een behoorlijke kwaliteitsverbetering
gebracht. Tevens is flink ingezet op digitale communicatie
(website en digitale nieuwsbrief).
1.2 Opbrengstgericht werken
In 2013 is veel werk verzet in het kader van de kwaliteitswet
Speciaal Onderwijs. Het opbrengstgericht werken, het werken
met leerroutes, groepsplannen en ontwikkelingsprofielen zijn
meer en meer gemeengoed.
2. KWALITEIT
2.1 Nulmeting
1.3 Ontwikkelingsperspectief
De Witte Vogel heeft in 2013 de derde fase voor de kwaliteitscertificering Speciaal Onderwijs uitgevoerd. We lopen hiermee
op schema om de gewenste situatie in 2015 te behalen.
Alle leerlingen binnen De Witte Vogel beschikken over een
ontwikkelingsperspectief. Dit geeft ons nog meer houvast in
het vormgeven van het onderwijs en de organisatie binnen de
groepen. In 2013 bekeken we de koppeling van het ontwikkelingsperspectief aan het Capaciteitenprofiel Revalidatie.
In 2014 geven we hieraan een vervolg.
2.2 HKZ
Vanuit de integrale werkwijze binnen De Witte Vogel is
meegewerkt aan de doorontwikkeling van HKZ binnen Sophia.
In 2013 hebben we gewerkt aan de beschrijvingen van het
primair proces, die we in 2014 borgen.
10
JA ARVERSLAG RESPO NZ 2013
voor de werkgroep communicatie en de werkgroep Toelaatbaarheidsverklaring.
3. OPBRENGSTGEGEVENS
6. LEERLINGEN IN CIJFERS
Uitstroomgegevens SO einde schooljaar 2012/2013
10
Totaal
VSO cluster 3
6
SO cluster 3
2
1
Zorg/behandeling zonder onderwijs
Overleden
1
Op de teldatum 1 oktober 2013 telde De Witte Vogel 116
leerlingen. Er was in 2013 een sterke uitstroom vanuit het VSO,
mede door wettelijke veranderingen omtrent dagbesteding.
We verwachten de komende jaren weer groei op het SO en het
VSO.
7. HUISVESTING
Uitstroomgegevens VSO einde schooljaar 2012/2013
Totaal
12
VSO Dagbesteding
1
3
Belevingsgerichte /
activiteitengerichte dagbesteding
Arbeidsmatige dagbesteding
4
Thuiszitter, niet meer leerplichtig
2
Vrijwilligerswerk
1
Overleden
1
7.1 Nieuwbouw
In 2013 ontstond de mogelijkheid om samen met De Piramide
(een school voor LG/LZ) een nieuwe school te bouwen. Vanaf
dat moment ging een gezamenlijk traject van start. Onze planning is nu om in september 2016 de nieuwbouw te betrekken.
Hierin nemen RESPONZ, Middin, Sophia Revalidatie en De
Piramide hun intrek.
8. OVERIGE ZAKEN
8.1 Meldingen incidenten
4. ONTWIKKELINGEN PERSONEEL
Ook dit jaar werkten wij met een incidentregistratie. Er zijn
geen noemenswaardige veranderingen in de geconstateerde
incidenten. Het blijft een goed hulpmiddel om de veiligheid
binnen ons centrum te monitoren.
Alle vacatures (door pensionering) zijn ingevuld en we hebben
de secretariële ondersteuning uitgebreid. Het handboek P&O is
op RESPONZ-niveau doorontwikkeld en biedt voldoende handvatten om alle medewerkers een betekenisvolle werkomgeving
te blijven bieden in het dynamische onderwijsveld.
In 2013 bleek uit een uitgebreide evaluatie dat het aansturingsmodel binnen De Witte Vogel goed werkt. Middin, Sophia
Revalidatie en RESPONZ voeden elkaar in beleidsontwikkeling
en leren van elkaar. Dit gebeurt op kwaliteitsgebied, op
managementgebied en natuurlijk in het primair proces van
onderwijs, vorming en behandeling. We bouwen dus verder
aan de interdisciplinaire aanpak binnen ons centrum.
8.2 Klachten
Bij de externe vertrouwenspersoon zijn geen klachten gemeld.
Eventuele klachten van ouders of leerlingen willen wij in een
vroeg stadium bespreken, omdat we deze veelal als een advies
zien voor de ontwikkeling van onze organisatie.
8.3 BHV
In lijn met ons veiligheidsbeleid zijn dit jaar ontruimingsoefeningen uitgevoerd. De BHV’ers hebben hun herhalingscursus gevolgd.
Sophia Revalidatie leverde ook dit jaar ondersteuning in het
onderwijs:
l Advies en scholing
l Begeleiding bij gedragsproblemen
l Begeleiding bij arbeidstoeleiding
(door o.a. maatschappelijk werk)
l Begeleiding in de dagelijkse praktijk. Daardoor vergroten we
het rendement van de onderwijsdoelen en de expertise van
het onderwijsgevend personeel.
In 2013 hebben we ons verdiept in de invoering van het
capaciteitenprofiel. De Witte Vogel heeft zich aangemeld als
pilotschool.
8.4 RI&E
Op basis van de goedgekeurde Risico Inventarisatie enEvaluatie (RI&E) hebben we het plan van aanpak uitgevoerd
en geëvalueerd.
8.5 Certificaat Veilige School
De Witte Vogel heeft het initiatief genomen om het certificaat
Veilige School te behalen. De audit hierop is in het najaar
uitgevoerd. Op basis hiervan verwachten wij het certificaat
te behalen.
8.6 Financieel
5. PASSEND ONDERWIJS
Het jaar 2013 laat een positief resultaat zien. Dat komt ten
eerste door een aanzienlijke erfenis, die we gaan besteden
aan de nieuwbouw. Daarnaast hebben we scherp gestuurd op
financiële aspecten van onze personeelsbezetting. We kunnen
nu opnieuw gaan investeren in personeel. Welke vacatures we
openstellen, baseren we onder andere op de analyse van ons
aansturingsmodel.
5.1 Inbedding in samenwerkingsverbanden
We hebben actief en met succes gewerkt aan de inbedding in
de samenwerkingsverbanden. Concrete resultaten: de directie
maakt deel uit van de directiekringen binnen het SWV PO en
VO Haaglanden. Er is een afvaardiging vanuit De Witte Vogel
11
JAARVERSLAG 2013 MAURICE MAETERLINCKSCHOOL
> SAMEN DE MAANDEN LEREN
1. ONTWIKKELINGEN ONDERWIJS
3. OPBRENGSTGEGEVENS
Op onderwijskundig gebied startten wij met het project ‘effectieve leertijd’. Naar aanleiding hiervan hield het MT, samen met
de intern begeleiders en de orthopedagoog, een inspirerende
studiedag. Na deze dag betrokken we ook andere aspecten
bij dit project, zoals onze schoolorganisatie, de inzet van
onderwijsondersteuning vanuit Sophia Revalidatie en het verhogen van de opbrengsten. Verdere uitwerking volgt de komende
jaren. Het netwerkbeheer werd overgenomen door ITS. Binnen
onze school hadden we wel een zetje nodig om volledig operationeel te geraken. Het Ontwikkelingsperspectief werd voor
iedere leerling ingevuld en in LVS2000 vastgelegd volgens
het ‘NOB-profiel’. Samen met de leraren hebben we een
instrument ontwikkeld om de resultaten per groep te
monitoren. In de groepen werd hard gewerkt; natuurlijk aan
de bekende schoolvakken, maar ook aan bijzondere projecten.
Een heel bijzonder project was: ‘ik ben uniek’, onderdeel van
‘handicapbeleving en sociale vaardigheid’.
Uitstroomgegevens SO einde schooljaar 2012/2013
Totaal
17
VSO cluster 3
3
VSO dagbesteding
5
Praktijkonderwijs
1
VSO VMBO bbl + kbl
6
Buitenland
1
Uitstroomgegevens SO tussentijds 2012/2013
Verblijf korter dan 2 jaar op OKE
1
Uitstroomgegevens VSO einde schooljaar 2012/2013
Totaal
17
Diplomagericht (VMBO)
6
VSO arbeid/praktijkgericht
4
Praktijkonderwijs (pro)
1
Belevings-/activiteitengerichte dagbesteding
4
Arbeidsmatige dagbesteding
1
Buitenland
1
2. KWALITEIT
In 2013 werd het leerling-tevredenheids-onderzoek afgenomen. In het voorjaar van 2014 werken we de resultaten uit.
12
JA ARVERSLAG RESPO NZ 2013
4. ONTWIKKELINGEN PERSONEEL
De studiedag in het najaar stond in het teken van schrijven en
denkstimulerende methoden. Heel praktisch en gegeven door
de collega’s van ambulante begeleiding en Sophia Revalidatie;
we vinden dit een prachtig voorbeeld van samenwerken.
De studiedag samen met de collega’s van Sophia stond in het
teken van Visio. We bestudeerden en beleefden verschillende
aspecten van slechtziendheid en blindheid. De normjaartaak
‘nieuwe stijl’ was klaar en werd verspreid. Deze taak is weer
helemaal in lijn met de laatste cao. Het jaarrooster geeft nu
duidelijkheid over de werkelijk in te zetten uren. Komend
schooljaar wordt de normjaartaak helemaal operationeel.
5. AMBULANTE BEGELEIDING
Het Passend Onderwijs brengt de komende jaren veel veranderingen met zich mee voor de afdeling ambulante begeleiding.
De medewerkers gaan veelal in de samenwerkingsverbanden
werken, soms in andere functies. Om in de toekomst aan de
vraag vanuit die samenwerkingsverbanden te kunnen voldoen,
zijn we een onderzoek gestart om aan te sluiten bij een grotere
organisatie die ambulante begeleiding verzorgt. Dit is de AED
(Ambulante Educatieve Dienst) met vestigingen in Katwijk,
Leiden en Alphen aan den Rijn. Onze inzet is erop gericht
dat er voor alle medewerkers voldoende werk is.
> SAMEN STEMPELEN
8. HUISVESTING
In 2013 werd het gebouw aan de Buitenhofdreef aan de
buitenkant helemaal geschilderd. We konden de gemeenschapsruimte dankzij een kleine gift met beperkte middelen
opknappen en opnieuw inrichten. Hiermee is de functionaliteit,
ook voor activiteiten voor de VSO-leerlingen, verbeterd.
6. PASSEND ONDERWIJS
9. OVERIGE ZAKEN
De Maurice Maeterlinckschool participeert in veel samenwerkingsverbanden in de regio, zowel in het primair onderwijs als
het voortgezet onderwijs. In een aantal samenwerkingsverbanden is door de directie en medewerkers deelgenomen aan de
ontwikkeling van de ondersteuningsplannen, de toeleiding voor
het SO/VSO en de voortgang van de ambulante begeleiding
(ontwikkeling extra ondersteuning). Binnen de organisatie
van de school zijn verschillende procedures en protocollen in
ontwikkeling. Dit is ter voorbereiding op de nieuwe systematiek
binnen Passend Onderwijs. De hoeveelheid samenwerkingsverbanden en daarmee de verschillende uitwerkingen van Passend
Onderwijs maken het complex voor de Maurice Maeterlinckschool. Toch benutten we nieuwe kansen om samenwerking in
de regio te versterken, zowel met het speciaal onderwijs als met
het regulier onderwijs.
Na de zomervakantie werd de leerlingenraad geïnstalleerd.
De leerlingenraad kwam meteen bij elkaar. De leden hebben
veel ideeën voor de school en werken die zelf uit, zoals een
talentenjacht, een leerlingenkrant en enkele praktische zaken.
De sponsorloop voor het project in Tunesië, El Kef, was weer
indrukwekkend. Naast hulp van onze eigen medewerkers was
er hulp van leerlingen van het ROC Mondriaan, leerlingen van
de Rembrandtschool, jongeren van de jongerengroep van de
Stichting ‘Les Oiseaux Bleus’, ouders en vele vrijwilligers. Esther
Vergeer, meervoudig paralympisch kampioene rolstoeltennis,
kwam met haar team voor een tennisclinic. In haar kielzog nam
zij een cameraploeg mee van het tv-programma ‘Koffietijd’.
7. LEERLINGEN IN CIJFERS
Op 1 oktober 2013 telde de school de volgende aantallen leerlingen:
SCHOOLJAAR
2012-2013
SO-LG
35
SO-LZ
6
SO-MG
58
VSO-MG
30
TOTAAL
129
SCHOOLJAAR
2013-2014
SO-LG
36
SO-LZ
7
SO-MG
59
VSO-MG
26
TOTAAL
128
13
RAAD VAN TOEZICHT: VERSLAG VAN 2013
1. INLEIDING
Wijzigingen in de samenstelling van de raad van toezicht, de nieuwbouwplannen van De Witte Vogel en Passend Onderwijs
markeerden de ontwikkelingen bij RESPONZ in 2013.
2. SAMENSTELLING RAAD VAN TOEZICHT
Bij de raad van toezicht vonden vorig jaar verschillende wisselingen plaats. Dit is volgens de afspraken in de statuten van RESPONZ
en het ‘Reglement raad van toezicht’. In de februarivergadering startte Dimme Scherpenisse zijn werkzaamheden als toezichthouder.
Dit doet hij op voordracht van de gemeente Zoetermeer. Volgens het rooster van aftreden kondigde de toezichthouder vanuit
Middin zijn naderende aftreden aan. In de novembervergadering maakte de raad van toezicht (RvT) kennis met de nieuwe
toezichthouder Gertrude van den Brink. In onderstaand schema de samenstelling van de RvT op 31 december 2013.
Naam
Mevr. G. Smid-Marsman
Mevr. M. v.d. Meer
Dhr. D. Scherpenisse
Mevr. G. v.d. Brink
Mevr. M. v.d. Woerdt
Functie
Onafhankelijk voorzitter
Lid
Lid
Lid
Lid
Competentie
Algemeen
Bestuurlijk en financieel
Onderwijs
Bestuurlijk en financieel
Juridisch
Voordracht
Raad van toezicht
Sophia Revalidatie
Gemeente Zoetermeer
Middin
GMR RESPONZ
Aftredend
1.1.2015
1.6.2016
1.1.2017
1.1.2017
1.1.2015
3. HOOFD- EN NEVENFUNCTIES VAN DE LEDEN
Naam
Mevr. G. v.d. Brink
Mevr. M v.d. Woerdt
Mevr. G. Smid-Marsman
Mevr. M.E. v.d. Meer
Functie
Lid raad van bestuur van Middin
Advocaat / mediator
Directeur Ruimte en Mobiliteit, provincie Zuid-Holland
Voorzitter van bestuur van Sophia Revalidatie
Betaald
X
X
X
X
onbetaald
Naam
Drs. H. Waardenburg
Drs. H. Waardenburg
Drs. H. Waardenburg
Drs. H. Waardenburg
Drs. H. Waardenburg
Drs. H. Waardenburg
Drs. H. Waardenburg
Mevr. vd Woerdt
Mevr. G. Smid-Marsman
Mevr. G. Smid-Marsman
Mevr. G. Smid-Marsman
Mevr. G. Smid-Marsman
Mevr. G. Smid-Marsman
nevenfunctie
betaald
Bestuurslid Provinciaal Coördinatiepunt Hersenletsel (PCP)
Bestuurslid Bureau Advies en Coördinatie Hersenaandoeningen (BACH)
Lid Expertgroep NAH van de Hersenstichting Nederland
Lid raad van toezicht Stichting Kinderopvang Barendrecht
X
Lid adviescommissie Planning en Bouw VGN
Lid bestuur van Stichting Welzijnsfonds
Voorzitter bestuur Erasmus (Dalton) Scholengemeenschap
Bureau Bemiddeling & Mediation
Lid raad van commissarissen Rijswijk Wonen
X
Voorzitter toetsingscommissie Caminando Juntos
Voorzitter raad van toezicht Pleysierschool
X
Voorzitter raad van toezicht Kwadraad
X
Lid bezwarencommissie personele aangelegenheden
X
gemeente Zoetermeer
Lid raad van toezicht Victas verslavingszorg
Lid commmissie van toezicht voor de Zoetermeerse
Penitentiaire Inrichting
Bestuurslid VGN
Voorzitter redactiecommissie Markant
onbetaald
X
X
X
Mevr. M.E. van der Meer
Dhr. D. Scherpenisse
Mevr. G. vd Brink
Mevr. G. vd Brink
14
X
X
X
X
X
X
X
X
X
JA ARVERS LAG R ESP ON Z 2013
4. GEVOERD OVERLEG
5 juni 2013
- Besluit tot goedkeuring van de jaarstukken 2012:
l Jaarrekening 2012
l Jaarverslag 2012
l Accountantsverslag 2012
Toezicht en bestuur zijn binnen de stichting RESPONZ
gescheiden. Een bestuurder leidt de stichting en legt daarover
verantwoording af aan de RvT. De bestuurder hield ook in
2013 de RvT via verantwoordingsrapportages op de hoogte.
Ook vroeg hij goedkeuring voor de beleidsonderwerpen die
genoemd zijn in het ‘Reglement raad van toezicht’. Tussen de
formele vergaderingen door heeft de RvT-voorzitter regelmatig
overleg met de bestuurder.
5 juni 2013
- Besluit de overeenkomst met de accountant (KPMG)
in 2014 te evalueren.
5 juni 2013
- Besluit de notitie Vermogenspositie RESPONZ inclusief
risicoanalyse goed te keuren en op te nemen in het
Financieel Beleidskader RESPONZ.
Vergaderingen van de RvT vonden plaats op:
l 7 februari 2013
l 27 maart 2013
l 5 juni 2013
l 27 november 2013
5 juni 2013
- Besluit om het document over de ‘Gezamenlijke nieuwbouw De Piramide & De Witte Vogel’ inclusief de bijlagen
van Sophia Revalidatie en RESPONZ goed te keuren.
27 november 2013
- Besluit tot benoeming van Gertrude van den Brink als
nieuwe toezichthouder (op voordracht van Middin).
27 november 2013
- Besluit de begroting 2014 goed te keuren.
6. JAARSTUKKEN 2013
In de junivergadering verleende de RvT goedkeuring aan de
jaarstukken 2013:
l Jaarcijfers 2013
l Jaarverslag 2013
l Accountantsrapportage 2013
Hierbij waren de accountant en de directeur van het administratiekantoor aanwezig. De RvT vroeg aandacht voor de naleving
van interne procedures voor contant geldverkeer op de scholen.
> SAMEN LEREN
5. GOEDGEKEURDE DOCUMENTEN EN
GENOMEN BESLUITEN
7. ZELFEVALUATIE
In genoemde vergaderingen keurde de RvT de volgende
documenten goed en nam onderstaande besluiten:
In lijn met de Code Goed Bestuur voerde de RvT in de
novembervergadering een zelfevaluatie uit. Daarbij gebruikte
de raad het ‘evaluatie-instrument’ van de VTOI (Vereniging
van Toezichthouders in Onderwijsinstellingen).
7 februari 2013
- Besluit benoeming Dimme Scherpenisse als nieuwe toezichthouder (op voordracht van gemeente Zoetermeer).
8. HONORERING
7 februari 2013
- Besluit benoeming Erik Los als waarnemend bestuurder.
In 2013 ontvingen de leden van de RvT een honorering volgens
artikel 11 van het ‘reglement raad van toezicht’.
7 februari 2013
- Vaststelling van:
l Reglement raad van toezicht
l Bestuursreglement
l Managementstatuut
l Treasurystatuut
5 juni 2013
- Besluit tot lidmaatschap Vereniging van Toezichthouders in
Onderwijsinstellingen (VTOI).
15
> SAMEN SNOEZELEN
16
JA ARVERSLAG RESPO NZ 2013
MEDEZEGGENSCHAP IN 2013
1. ALGEMEEN
6. ONDERSTEUNINGSPLANRADEN EN
SAMENWERKINGSVERBANDEN
De Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR),
bestaat uit drie leden uit de personeelsgeleding van de drie
scholen binnen RESPONZ, en drie leden uit de oudergeleding
van de drie RESPONZ-scholen. De GMR vergadert zes keer
per jaar. De vergaderlocatie rouleert tussen de drie scholen.
Het ledenoverzicht en het rooster van aftreden zien er als volgt
uit:
Bij ondersteuningsplanraden moet de MR óf zitting nemen,
óf zich laten vertegenwoordigen. Het afgelopen jaar is gekeken
hoe hier invulling aan te geven. Voor een overzicht van de
samenwerkingsverbanden en alle ondersteuningsplannen kunt
u terecht op de website van RESPONZ: www.responz.net.
7. AMBULANTE BEGELEIDING
Geleding
Naam
School
Personeel
Ouder
Personeel
Ouder
Personeel
Ouder
Wilma Adriaanse
Xandra Thiele
Monique v.d.Engh
Esther Alblas
Martijn Lasthuizen
Vacant
DKK
MMS
DWV
DKK
MMS
DWV
Datum
aftreden
juni 2014
dec. 2014
juni 2015
dec. 2016
juni 2016
dec. 2016
Voor de ambulant begeleiders die nu bij RESPONZ in dienst zijn
gaat er veel veranderen. Dit komt door alle wijzigingen in het
speciaal onderwijs. Deze wijzigingen worden in goed overleg
besproken en uitgevoerd.
8. FINANCIËN
Het boekjaar 2013 is positief afgesloten. Volgens het KPMG
accountantsverslag voldoen we aan alle gestelde eisen.
RESPONZ heeft een financiële buffer opgebouwd met het oog
op de aanstaande wijzigingen in de bekostiging van het speciaal onderwijs en de daarbij te verwachten transitieproblemen.
De begroting tot en met 2018 is besproken en door het bestuur
toegelicht. Vanuit een positieve begroting zullen we vanaf 2014
een negatieve begroting zien. Oorzaak is onder andere de start
van Passend Onderwijs, waardoor we geen gelden meer via het
REC binnenkrijgen. Naar verwachting komen deze gelden via
de samenwerkingsverbanden wel opnieuw beschikbaar.
2. SCHOLING MR & GMR
In het afgelopen jaar hebben de leden van de MR en de GMR
verschillende scholingen gehad. Een scholing over de rechten
en plichten van de MR en GMR, en een scholing in de
ondersteuningsplanraden en samenwerkingsverbanden.
3. DE RAAD VAN TOEZICHT EN HET BESTUUR
9. DE WITTE VOGEL
Dimme Scherpenisse is door de raad van toezicht voorgedragen
als nieuwe toezichthouder. Ook is Erik Los benoemd als waarnemend bestuurder. In het kader van de klokkenluiderregeling
2013 zijn na instemming van de GMR door het bestuur drie
vertrouwenspersonen benoemd.
In het afgelopen jaar is goedkeuring verleend aan het besluitdocument ‘Gezamenlijke bouw van de Piramide en De Witte
Vogel’. Zowel de raad van toezicht en het college van bestuur
van De Haagse Scholen als de raad van toezicht en het bestuur
van RESPONZ stemden ermee in. Het KDC, SO & VSO van
De Witte Vogel worden dan samen met het SO van de
Piramide en de therapeuten van Sophia Revalidatie in een
gezamenlijk gebouw gehuisvest.
4. HET FUNCTIEBOEK
Het functieboek beschrijft alle functies binnen RESPONZ. Zodra
alle 23 functiebeschrijvingen (Fubes) klaar zijn gaat het voorstel
naar het bestuur en komt het weer ter tafel. We zullen
het functieboek in 2015 opnieuw op de agenda van de GMR
zetten en waar nodig aanpassen.
5. HET PERSONEELSBELEID
Het bestuur gaat de normjaartaak voor de drie scholen
gelijktrekken. RESPONZ beschrijft ook het ‘Levensfasebewust
personeelsbeleid’. Dit is bedoeld om, wanneer nodig, in verschillende levensfases coaching en begeleiding te geven aan
medewerkers. Het beloningsbeleid wordt onderdeel van het
RESPONZ personeelsbeleid.
17
FINANCIËLE POSITIE RESPONZ
Om inzicht te krijgen in de financiële positie van het schoolbestuur dienen de navolgende resultaten.
Het is een uittreksel uit de jaarrekening 2013.
Vergelijkend balansoverzicht
Activa
Materiële vaste activa
Vorderingen
Liquide middelen
Passiva
Vermogen
Voorzieningen
Kortlopende schulden
31-12-2013
31-12-2012
641.219
828.340
4.998.309
650.859
772.095
4.108.451
6.467.868
5.531.405
4.268.455
922.164
1.277.249
3.542.017
771.265
1.218.123
6.467.868
5.531.405
Exploitatieoverzicht
Realisatie 2013
in €
Begroting 2013
in €
Realisatie 2012
in €
Baten
Rijksbijdragen
Overige overheidsbijdragen
Overige baten
10.854.215
37.588
1.016.482
10.653.467
51.700
329.700
10.664.896
69.708
811.134
Totaal baten
11.908.285
11.034.867
11.545.738
9.662.325
150.788
829.118
291.771
436.881
9.585.800
159.200
531.600
287.800
231.000
9.554.120
147.492
823.650
381.365
424.492
11.370.883
10.795.400
11.331.119
537.402
239.467
214.619
42.639
39.600
53.805
Resultaat uit gewone
bedrijfsvoering
580.041
279.067
268.424
Buitengewone baat
146.397
0
0
Exploitatieresultaat
726.438
279.067
268.424
Lasten
Personele lasten
Afschrijvingen
Huisvestingslasten
Overige instellingslasten
Leermiddelen (PO)
Totaal lasten
Saldo baten en lasten
Financiële baten en lasten
18
JA ARVERS LAG R ESPON Z 2013
KENGETALLEN RESPONZ
Personeel in cijfers
Peildatum 01-01-2013
De Keerkring
De Witte Vogel
Maurice
Maeterlinck
school
Maurice
Maeterlinck AB
school AB
Staf
Totaal
Aantal FTE
Aantal FTE Directie
Aantal FTE OP
Aantal FTE OOP
46,57
3,00
17,81
25,75
47,50
2,54
13,79
31,17
50,83
2,92
8,56
29,35
13,63
12,26
1,37
1,65
1,00
0,65
160,18
9,46
62,43
88,29
Directie
Onderwijspersoneel (OP)
Onderwijsondersteunend
personeel (OOP)
3,00
33,00
27,00
3,00
18,00
50,00
3,00
28,00
44,00
14,00
3,00
1,00
1,00
10,00
93,00
125,00
9
54
5
66
8
67
3
14
1
1
26
202
8,83
7,17
5,07
5,62
2,34
5,81
Staf
Totaal
Mannen
Vrouwen
Ziekteverzuimpercentage
(gemiddeld)
Peildatum 31-12-2013
De Keerkring
Aantal FTE
Aantal FTE Directie
Aantal FTE OP
Aantal FTE OOP
De Witte Vogel
Maurice
Maeterlinck
school
Maurice
Maeterlinck
school AB
44,71
2,00
24,49
18,22
47,89
2,54
13,85
31,50
52,66
3,00
18,88
30,78
14,01
13,19
0,83
2,13
1,00
1,13
161,41
8,54
70,41
82,46
Directie
Onderwijspersoneel (OP)
Onderwijsondersteunend
personeel (OOP)
2
32
29
3
20
50
3
30
48
18
2
1
2
9
100
131
Mannen
Vrouwen
7
56
7
66
9
72
3
17
2
1
28
212
10,86
5,56
8,87
4,13
-
5,88
Ziekteverzuimpercentage
(gemiddeld)
19
Maurice Maeterlinckschool
Buitenhofdreef 10
2625 XR Delft
Telefoon:(015) 278 02 00
Telefax: (015) 278 02 09
E-mail: [email protected]
www.mmschool.nl
Afdeling Ambulante
Begeleiding
Buitenhofdreef 10
2625 XR Delft
Telefoon:(015) 278 02 10
Telefax: (015) 278 02 09
Tyltylcentrum
De Witte Vogel
Willem Dreespark 307
2531 SX Den Haag
Telefoon:(070) 388 88 50
Telefax: (070) 388 88 07
E-mail: [email protected]
www.wittevogel.nl
ZML De Keerkring
Hoofdlocatie en lesplaats
afdeling VSO
Chaplinstrook 2-6
2726 SK Zoetermeer
Telefoon:(079) 341 05 36
Fax:
(079) 342 99 88
E-mail: [email protected]
www.keerkring.net
Dependance
Willem Dreespark 102
2531 SH Den Haag
Telefoon: (070) 388 44 14
Dependance
Moskousingel 34
2548 VG Den Haag
Telefoon: (070) 336 47 80
Nevenlocatie en lesplaats
afdeling SO
César Franckrode 66-68
2717 BG Zoetermeer
Telefoon: (079) 323 85 89

Download Report