De knikkerbaan - Barbara Wagensveld

Leren experimenteren met de
knikkerbaan: wat is de rol van
de leerkracht?
Joep van der Graaf & Barbara Wagensveld WKRU
Winterschool, 30 januari 2013, Nijmegen
1
Doelen van de workshop
Theoretisch
Inzicht geven in de wereld van de educatiewetenschap en die van
Talentenkracht RU Nijmegen in het bijzonder.
Praktisch
Aan de hand van de knikkerbaan leren hoe je zelf wetenschap in de
klas kunt brengen
2
Wat gaan we vandaag doen?
1. Inleiding
1. Wat is TalentenKracht
2. Kennismaking met de onderzoeksgroep
3. Wat zijn onze doelen en vragen
2. Aan de slag met de knikkerbaan
1.
2.
3.
4.
5.
Verkennen
Onderzoeksvraag
Onderzoeksplan
Experimenteren
Conclusies trekken en bevindingen delen
3. Wetenschappelijke bevindingen de klas in
1. Beschrijving en uitkomsten van onze recente studie
2. Plannen voor vervolgonderzoek
3. Onze nieuwe website!
3
Hanna (3): Waarom is de zon zo raar?
Bron: Goedemorgen Muis, Lucy Cousins
4
De oorsprong van Talentenkracht
Johan van Benthem
Robbert Dijkgraaf
Jan de Lange
‘Kinderen zijn geboren onderzoekers. Ze stellen
vragen, proberen dingen uit en bedenken
verklaringen voor alles wat ze zien en beleven.’
5
‘de nieuwsgierigheid en mogelijkheden
van jonge kinderen op bètagebied
in kaart brengen, behouden en ontwikkelen’
Nijmegen, Amsterdam, Leiden, Groningen, Utrecht & Leuven
6
Onze onderzoeksgroep: TalentenKracht Nijmegen
Ludo Verhoeven
Roos Scharten
7
Eliane Segers
Cindy Teunissen
Tijs Kleemans
Joep van der Graaf
Barbara Wagensveld
Organogram TK Nijmegen
KWTG
Andere
TKcentra
Vindplaats
scholen
EN
TalentenKracht Nijmegen
WKRU
Pabo’s
RU
Naturalis
CBO
QLVR
8
Onderzoeken van TalentenKracht Nijmegen
Vindplaatsenonderzoek (EN)
Laten zien wat de vindplaatsen voorlopers op het gebied van W&T
onderwijs maakt zodat andere scholen hiervan kunnen leren
Ouders Ogen Geven (RU/EN)
Ouders handvatten bieden om de onderzoekende houding bij hun
kind te stimuleren (Naturalis project)
Fundamenteel onderzoeken (RU)
Beantwoorden van wetenschappelijke vragen op gebied van W&T
talenten
9
Wat gaan we vandaag doen?
1. Inleiding
1. Wat is TalentenKracht?
2. Kennismaking met de onderzoeksgroep
3. Wat zijn onze doelen en vragen?
2. Aan de slag met de knikkerbaan
1.
2.
3.
4.
5.
Verkennen
Onderzoeksvraag
Onderzoeksplan
Experimenteren
Conclusies trekken en bevindingen delen
3. Wetenschappelijke bevindingen de klas in
1. Beschrijving en uitkomsten van onze recente studie
2. Plannen voor vervolgonderzoek
3. Onze nieuwe website
10
De knikkerbaan
Werkblad: Eerlijk experimenteren met de knikkerbaan
1.
2.
3.
4.
5.
11
Verkennen
Onderzoeksvraag
Onderzoeksplan
Experimenteren
Resultaten
Tips voor de leerkracht
1. Begrens om verwondering te vergroten
2. Vraag vooral: Waarom?
3. Benadruk het denken voor het doen
12
Wat gaan we vandaag doen?
1. Inleiding
1. Wat is TalentenKracht?
2. Kennismaking met de onderzoeksgroep
3. Wat zijn onze doelen en vragen?
2. Aan de slag met de knikkerbaan
1.
2.
3.
4.
5.
Verkennen
Onderzoeksvraag
Onderzoeksplan
Experimenteren
Conclusies trekken en bevindingen delen
3. Wetenschappelijke bevindingen de klas in
1. Beschrijving en uitkomsten van onze recente studie
2. Plannen voor vervolgonderzoek
3. Onze nieuwe website!
13
Systematisch experimenteren: Hoe kun je dit leren?
Onderzoekend leren
vs.
Expliciete instructie
Onze onderzoeksvraag
Welke kinderen kunnen systematisch
experimenteren leren door het zelf te ontdekken
en welke hebben expliciete instructie nodig?
Systematisch onderzoeken
Per experiment verander je alleen de variabele waarin je geïnteresseerd bent
en houdt je de andere constant omdat je anders geen oorzaak-gevolg
uitspraken kunt doen
16
Hoe leer je systematisch onderzoeken aan?
Onderzoekslijn in Pittburgh (VS)
van professor David Klahr
Meer dan 170 publicaties
Meer dan 7500 keer geciteerd
“Instructie …
… leidt tot meer leerwinst
… is effectiever
… en sneller
…. dan ontdekkend leren”
17
Replicatie experiment
119 bovenbouwkinderen
- 60 instructie
- 59 zelf ontdekken
18
Uitkomsten
19
Voorspellers van onderzoeksvaardigheden
Instructie
met de
nieuwe
knikkerbaan
situaties
Zelf ontdekken
met de
nieuwe
knikkerbaan
situaties
Non-verbaal redeneren
-
-
-
-
Verbaal redeneren
-
-
√
√
Algemene kennis
-
√
-
√
Wetenschappelijke kennis
-
-
-
-
Technisch lezen
-
-
-
-
Begrijpend lezen
-
-
-
√
Individuele kinderen (2012)
In tweetallen (2013)
Kinderen kunnen samen zonder instructie
systematisch leren experimenteren, vooral
wanneer ze al goed kunnen redeneren
En nu?
In de klas (2014)
Kunnen kinderen na instructie in systematisch
onderzoeken ook:
1. betere vragen bedenken
2. Betere onderzoeken opzetten
3. Betere conclusies trekken
www.samenonderzoeken.nl
22