De led-lampisnogmaarhetbeginvandelicht revolutie

06 oktober 2014 © Het Financieele Dagblad
INNOVATIE VERLICHTING
De led-lamp is nog maar het begin van de licht revolutie
Grote verlichtingsreuzen als Siemens en Philips spelen in op de behoefte aan ‘lichtproviders’ om concurrentiee
Job Woudt
Amsterdam
De revoluties in de lichtmarkt volgen
elkaar razendsnel op. De led-lamp is
nog niet geïnstalleerd of de volgende
vernieuwing dient zich aan: verlichting
als dienst.
De tijd dat General Electric, Siemens
en Philips met hun lampen en componenten de lakens konden uitdelen is
voorbij. Met hun gezamenlijk marktaandeel van 60% kunnen ze niet meer
achterover leunen. Nieuwe technologieen, nieuwe verdienmodellen en nieuwe
spelers maken dat de reuzen van weleer
de bakens moeten verzetten.
Philips kondigde vorige week aan zijn
Lighting-divisie binnen achttien maanden te verzelfstandigen om de toekomst
met gerichte managementaandacht
en kapitaalinvesteringen te lijf te gaan.
Siemens nam al een paar jaar eerder het
besluit zijn verlichtingsdochter Osram
op eigen benen te laten staan. Met uitzondering van General Electric zijn dan
alle partijen in deze bedrijfstak pure
lichtspelers.
‘Lighting is exciting’, zegt Frank van
der Vloed over de ontwikkelingen in zijn
sector. Hij is meer dan een kwarteeuw
werkzaam in deze bedrijfstak en is nu
general manager van Philips Lighting
Benelux. ‘De markt evolueert razendsnel
in de richting van totaaloplossingen.
Niet alleen bij kantoren, gemeenten of
rijksdiensten. Maar ook bij de consument zie je een beweging naar domitica
(huisautomatisering, red.), waar de digitale aansturing van licht bijvoorbeeld
via je smartphone of tablet één van de
mogelijkheden is.’
Licht is in deze optiek meer dan een
simpel lampje dat in de fabriek wordt
gemaakt en verkocht. Klanten willen
met verlichting de sfeer verbeteren, de
milieulasten omlaag brengen, de energierekening verkleinen of de veiligheid
vergroten. Vaak willen ze alle vier tegelijkertijd van hun ‘licht-provider’.
De nieuwe led-lamp maakt het ook
nog eens technisch mogelijk dat licht
wordt gekoppeld met digitaal dataverkeer. Zo laat de lantaarnpaal opeens het
verkeer beter doorstromen. Zo kan het
lampje in het supermarktschap de klant
via zijn of haar smartphone op de hoogte
stellen van de laatste aanbiedingen.
Al die nieuwe, ‘slimme’ toepassingen
moeten aantikken in de omzet. Bovendien komen op de eenmalige betalingen
voor lampen, armaturen en aanverwante
lichtartikelen ook nog eens meerjarige
Voordeel
De drie grote
producenten hebben
het voordeel van hun
schaal, klantenrelaties
en historie
Slim
Het lampje van het
supermarktschap stelt
de klant op de hoogte
van aanbiedingen
0,9
Verlichtingsmarkt
Zumtobel
(Oost)
0,9
Snelle verandering van de markt
vereist aanpassing bij de spelers.
Havells
(India)
ca. 2,0-2,5
Nichia
(Jap.)
Omzet 2013
in € mrd
5,3
Osram
(Dui.)
1,6
Acuity Brands
(VS)
0,4
Fagerhult
(Zwe.)
ca. 0,2
Schréder
(Belg)
7,0
*
ca.
Philips Lighting
(Ned.)
ca. 1,3
Eaton's
Cooper
Lighting
(VS)
ca.
2,5-3,5
GE Lighting
(VS)
1,3
Cree
(VS)
De verlichtingmarkt groeit tussen 2013 en 2018 met 3-5% per jaar,
in 2018 is de markt dan goed voor € 75-85 mrd.
Systemen en diensten
Led-verlichting
Traditionele verlichting
2013
2014
2015
2016
2017
*Excl. verzelfstandigde Lumileds/Automotive
2018
CM | Bron: FD Research
servicecontracten. Bij Philips gaan ze ervan uit dat de omzet in de internationale
lichtmarkt binnen vijf jaar stijgt van nu
€ 60 mrd tot zo’n € 80 mrd.
Het is een wenkend perspectief voor
het straks verzelfstandigde bedrijf. ‘Voor
een gloeilamp betaalde je bijvoorbeeld
99 cent’, legt Van der Vloed uit. ‘Een
ledlamp kost tussen de € 7,99 en € 9,99.
Bij een geïntegreerde led-armatuur heb
je het over bedragen van tussen € 69 en
€ 149. En bij interactieve systemen kom
je al snel boven de € 200. Het schuift op.’
Die verwachte omzetgroei valt extra
op, omdat het traditionele peertje van
het toneel verdwijnt. Het is juist deze
ontwikkeling die leidt tot het sluiten
van fabrieken en afbouwen van werkgelegenheid. De afgelopen jaren daalde
de omzet in dit traditionele segment al
met zo’n 8% per jaar, berekende Barclays-analist David Vos vorige maand.
Maar de neergang versnelt sinds eind
vorig jaar richting de 15%.
Als die versnelling doorzet is dat zorgelijk, omdat het peertje nog steeds een
belangrijke inkomstenbron is. Zo concludeert Vos dat Philips Lighting bijvoorbeeld ongeveer een derde van zijn omzet
haalt uit de traditionele peertjes. Maar
die brengen wel 48% van de winst voor afschrijvingen binnen. ‘Bijna de helft van
de winst is in een terminale neergang’,
stelt de Barclays-analist vast.
Niet voor niets kende de Lighting-divisie van Philips een aantal moeizame
jaren. Pas nadat topman Frans van Houten in 2011 tijdelijk de zaken naar zich
had toegetrokken en de sanering had
versneld, verbeterden de resultaten. Met
een operationele (ebita)-marge van 8,6%
in het tweede kwartaal overtreft de divisie die van concurrent Osram. Die haalde
in dezelfde periode een marge van 6,75%,
overigens een aanmerkelijke verbetering
ten opzichte van geheel 2013. In dat jaar
werd op iedere euro omzet slechts 1,9
cent bedrijfsresultaat voor afschrijvingen behaald.
Een snelle transformatie — met mogelijk een verdere afbouw van de traditionele lichtproductie — is daarom meer
dan ooit noodzakelijk. De grote drie hebben het voordeel van hun schaal, hun
klantenrelaties en hun historie. Maar
voor het grote publiek onbekendere
spelers zoals het Zweedse Fagerhult en
Zumtobel uit Oostenrijk, vooral actief in
straatverlichting, zijn ook serieuze spelers in het veld.
En dan zijn er ook nog technologieconcerns als Google, Apple, Samsung
en Cisco. Ook zij kijken met meer dan
gemiddelde belangstelling naar de toekomst van de lichtindustrie. Mogelijk
kunnen zij een rol spelen bij de verbinding tussen licht en digitale data. ‘Maar
die stappen niet specifiek in verlichting’,
verwacht Van der Vloed van Philips. Hij
ziet eerder een ontwikkeling waarbij
deze bedrijven als strategische partners
betrokken raken bij de ‘slimme’ lichtbronnen.
voor
v
te blijven
Osram beursgang
De voormalige lichtdivisie
van Siemens, Osram, heeft al
mogen meemaken wat Philips
Lighting mogelijk ook staat te
wachten. Op 8 juli 2013 stond
het voor het eerst op het koersenbord in Frankfurt.
De afsplitsing uit het Siemens-concern kostte veel
tijd en energie, maar werd
uiteindelijk met champagne
beloond op de beursvloer in
Frankfurt. Daar verdubbelde
het aandeel Osram, geïntroduceerd voor € 24 per stuk, binnen korte tijd in waarde. Om
vervolgens terug te zakken tot
onder de € 30.
Beleggers zijn terughoudend bij Osram. Het bedrijf
zit middenin een sanering, die
duizenden banen kost. Vooral
traditionele lampenfabrieken
moeten het hierbij ontgelden.
Op de beurs wordt de onderneming gewaardeerd op pakweg vijf keer het brutobedrijfsresultaat (ebitda).
Dat is een schamele multiple, die er op duidt dat investeerders weinig groeipotentieel zien in een onderneming.
Ter vergelijking: het snel
groeiende Chinese internetbedrijf Alibaba ging eind vorige
maand tegen 33 keer naar de
beurs, om op de eerste handelsdag nog meer dan een
derde in waarde te stijgen.
Hoe Philips Lighting straks
wordt gewaardeerd, is nog
onduidelijk. Het bedrijfsonderdeel krijgt zodra het een
nieuwe juridische entiteit is
geworden, een ander aandeelhouderschap. Maar dat kan op
verschillende manieren worden ingevuld.
Naast een beursgang, zoals
bij Osram, kan het in theorie
ook in handen komen van
private-equity. Al heeft Philips-topman Frans van Houten
aangekondigd dat het onderdeel niet aan een willekeurige
‘opkoper’ wordt verpatst.
Schattingen over de waarde
zijn er wel. Op basis van het
verwachte bedrijfsresultaat in
2015 komen analisten tot een
waardering van € 5,7 mrd. Dit
is dan op basis van een multiple die iets hoger ligt dan bij
Osram, namelijk op zes.

Download Report