Kosteneffectiviteit van behandeling bij mensen met een verhoogd risico op psychose & gebruik van de Ervaringenlijst 1 HELGA ISING PSYCHOLOOG & ONDERZOEKER Early Detection Intervention Team (EDIT), DEN HAAG Inhoud 2 1. Gebruik van de Ervaringenlijst Verhoogd risico op psychose (UHR-groep) Screenen op UHR in de tweedelijn Ontwikkeling Ervaringenlijst (PQ-16) 1. Kosteneffectiviteit CGT voor UHR Opzet en doelen interventie Kosten en effecten 3 GEBRUIK VAN DE ERVARINGENLIJST Geloof in paranormale fenomenen, 1236 Amerikanen 4 55% duivel 49% extra sensorische perceptie 49% spiritual healing 36% telepathie 29% spoken 26% helderziendheid 18% communicatie met overledenen 17% telekinese 14% heksen Gallup & Newport, 1991 Hulp nodig? 5 Psychosis continuüm (Van Os et al., 2009) BETEKENISGEVING Vroege interventie en preventie 6 Vroege detectie en primaire preventieve interventie Premorbide fase Prodromale fase Vroege interventie, gericht op secundaire preventie Psychotische fase DOP (eerste) behandeling Herstel fase De UHR-groep 7 Yung, 2004 Hoe stel je een ‘UHR’ vast? 8 Comprehensive Assessment of At Risk Mental State (CAARMS) (Yung et al., 2005) Ongewone gedachte-inhoud Non-bizarre ideeën Waarnemingsstoornissen Gedesorganiseerde spraak Geen ‘UHR’ EDIT-behandeling aanbieden Doorverwijzen naar CEP UHR PSYCHOSE Overgang naar psychose bij UHR 9 • 18% na 6 maanden follow-up • 22% na 12 maanden follow-up • 29% na 2 jaar follow-up • 36% na 3 jaar follow-up Fusar-Poli et al (2012) Clinical staging 10 Een delicate vorm van diagnose stellen Behandelingen passend bij de verschillende stadia van de ziekte Vroegtijdige succesvolle behandeling verbetert de prognose Vroegtijdige herkenning verkleint de onbehandelde duur van psychose -> betere prognose! McGorry et al., 2008 Uitgangspunt 11 Het detecteren van een zeldzame aandoening in de algemene bevolking is onmogelijk! Waar zoeken we dan? Waar zoeken we dan? (1) 12 Screenen in huisartsen praktijk (Faloon et al., 1996) Screenen in eerste lijn (Broome et al., 2005) Screenen in studentenpopulatie (Loewy et al., 2007) Maar teveel vals-positieven, daarom: -----> Verwijzen naar derde lijn als meest gebruikte methode Waar zoeken we dan? (2) 13 Comorbide stoornissen aanwezig voor en na transitie psychose (Krabbendam en Van Os, 2005) 80% van de schizofreniepatiënten had psychische klachten voor transitie. Helft hiervan zoekt hulp (Bota et al. 2005, Addington e.a., 2002) Risico psychose neemt toe naarmate patiënt depressiever of angstiger is (Witchen et al. 1994) prodromale fase voor ernstige depresieve klachten lijkt sterk op prodromale fase schizofrenie (Häfner en Maurer, 2006) UHR binnen de Haagse GGz (1) 14 Casusregister Parnassia Eerste psychose tussen 2005-2009 n = 1753 738 vrouwen (42,1%) Gem. leeftijd bij aanmelding = 26,0 56,2% heeft hulp gehad bij PsyQ vóór de eerste psychose Gem. tijd tussen aanmelding en eerste psychose = 7,3 jaar UHR binnen de Haagse GGz (2) 15 Rietdijk et al. 2011 UHR in de GGz? 16 SZ CEP Psychose 2e lijn Level 3: PLE met distress, hulpvraag, co-morbiditeit Level 2: andere psychiatrische Syndromen, incidentele PLE Level 1: PLE, geen distress, geen hulpvraag, geen verminderd functioneren Level 0: geen psychotic-like experiences (PLEs) Yung, 2006 Verrijking door close-in strategie 17 Close-in op 4 risico factoren Jonge leeftijd (tot 35 jaar) Hulpzoekend gedrag comorbide as1/as2 stoornis Subklinische psychotische symptomen Verminderd sociaal functioneren Bij PsyQ populatie Procedure EDIE.nl 18 1. Ervaringenlijst/ PQ (92 eens/oneens stellingen) Ik heb vaak het gevoel dat anderen mij kwaad willen doen. Vertrouwde omgevingen lijken soms vreemd, verwarrend, bedreigend of onwerkelijk. Ik heb dingen gehoord die andere mensen niet horen zoals stemmen van fluisterende of pratende mensen. 2. CAARMS (bij PQ>=18) Bij UHR: add-on CGT Screenen in de 2e lijn 19 9 zorgprogramma’s 6 locaties jaarlijks 2000 aanmeldingen in de leeftijd 18-35 jaar Digitale assessment (ROM) Doel van screening 20 voorstadia van psychose (UHR) vroeg en kosteneffectief opsporen ‘stille’ psychoses vroegtijdig diagnosticeren en behandelen (DOP) Delay in eerste psychose patiënten 21 Engeland Patient delay Referral delay GGz delay 30 5 19 Noord-Nederland 33 6 16 weken weken weken Boonstra et al., 2010 Screenen op UHR 22 Sensitiviteit = kans dat EL een pos. uitslag geeft bij mensen die UHR/psychose status hebben Specificiteit = kans dat bij afwezigheid van de UHR/psychose status het resultaat vd EL neg. is Screenen op UHR met de Ervaringenlijst 23 1) ‘verwijzing’ (Loewy et al., 2005): 90% sensitiviteit, 49% specificiteit (n=113) 2) studentenpopulatie (Loewy et al., 2007): veel vals positieven (n=1020) 3) klinische (hulpzoekende) populatie (Loewy et al., 2011): 82% sensitiviteit and 49% specificiteit (n=408) 4) gevangenis (Jarret et al., 2012): 90% sensitiviteit en 44% specificiteit (n=750) 24 maanden Ervaringenlijst 24 Ervaringenlijsten 3671 (100%) 777 PQ>=18 (21.2%) -31 niet langer inzorg -28 buiten verzorgingsgebied -26 anti-psychotica/psychose in verleden -23 geen competentie in de Nederlandse taal -18 GAF score >65 -12 andere redenen 0 ernstige leerproblemen CAARMS uitslagen in een verrijkte steekproef 25 639 eligible om te interviewen met de CAARMS (17,4%) -45 weigeraars -120 geen contact mogelijk -54 tweemaal afspraak niet nagekomen 420 daadwerkelijk geïnterviewd (11,4%) 52 psychose (1,4%) 147 UHR (4,0%) 221 voldeden niet aan criteria (6,0%) Comorbide stoornissen bij UHR 26 Screenen versus verwijzen 27 Screening Verwijzing Den Haag: 608.000 inw. Positief op PQ N= 420 Amsterdam: 770.000 inw. Verwezen N= 193 UHR, N= 147 Prevalentie=0,024 UHR, N= 66 Prevalentie=0,008 Psychotisch N=52 PPW=47% Psychotisch N=66 PPW=68% Mannen Mannen 35% 85% Rietdijk et al., 2012 ROC curve PQ test perfecte test waardeloze test 1 Ik voel me ongeïnteresseerd in de dingen die ik vroeger leuk vond. 2 Ik schijn vaak gebeurtenissen te beleven precies zoals die eerder gebeurd zijn (déjà vu). 3 Ik ruik of proef soms dingen die anderen niet kunnen ruiken of proeven. 4 Ik hoor vaak ongewone geluiden zoals gebonk, getik, gesis, geklap of gerinkel in mijn oren. 5 Ik haal wel eens door elkaar of ik iets dat ik heb meegemaakt echt was of fantasie. 6 Wanneer ik iemand aankijk, of mijzelf in de spiegel bekijk, heb ik het gezicht vlak voor mijn ogen zien veranderen. 7 Ik raak buitengewoon ongerust als ik mensen voor het eerst ontmoet. 8 Ik heb dingen gezien die andere mensen blijkbaar niet kunnen zien. 9 Mijn gedachten zijn soms zo sterk dat ik ze bijna kan horen. 10 Ik zie soms speciale betekenissen in advertenties, etalages of in de manier waarop dingen om mij heen zijn opgesteld. 11 Soms heb ik het gevoel gehad dat ik niet de baas was over mijn eigen ideeën of gedachten. 12 Soms voel ik me plotseling afgeleid door geluiden van veraf, die ik gewoonlijk niet bemerk. 13 Ik heb dingen gehoord die andere mensen niet horen zoals stemmen van fluisterende of pratende mensen. 14 Ik heb vaak het gevoel dat anderen mij kwaad willen doen. 15 Ik heb het gevoel gehad dat er één of andere persoon of kracht om mij heen is, ook al kon ik niemand zien. 16 Ik heb het gevoel dat sommige delen van mijn lichaam op één of ander manier veranderd zijn of dat delen van mijn lichaam anders werken dan voorheen. ROC van PQ-92 en PQ-16 30 Sensitiviteit en specificiteit PQ-16 31 Conclusies (1) 32 PQ-16 is geschikt screeninginstrument in verrijkt sample 44% UHR/psychose (ongeveer 1 op de 2 interviews) Screening blijkt effectiever dan verwijzing Conclusies (2) 33 Detectie van ‘stille’ psychoses (DOP!) Meer awareness binnen PsyQ Aantal second opinions CEP is verdubbeld 34 VRAGEN ? 35 Kosteneffectiviteit EDIE-onderzoek 36 2 jaar inclusie (tot 1 maart 2010) half jaar behandeling (max. 25 zittingen) 18 maanden follow-up grote metingen op 0, 6, 12 en 18 maanden Interventies 38 CGT voor UHR Add-on op reguliere behandeling Gemiddeld 10 sessies Reguliere behandeling Richtlijnbehandeling voor as-1 of as-2 diagnose Doelen van CGT bij UHR 1. Manage externe risico factoren 2. Voorkom catastrofale en waanachtige betekenisverlening aan subklinisch psychotische ervaringen Het EDIE-protocol 40 Psycho-educatie Meta-cognitieve training Cognitieve gedragstherapie Consolidatie en terugvalpreventie Dopamine en cognitieve tendensen 41 Dataverzamelingstendens en wanen Bronmonitoring tendens en hallucinaties Covariatie tendens Confirmatie tendens Covariatie tendens 42 De tendens om eerder causaliteit te veronderstellen dan toeval Beoordelingscriteria voor nieuwe therapieën 43 1. Kan een therapie werken? Efficacy 1. Heeft een therapie aanvaardbare neveneffecten? Veiligheid 1. Werkt een therapie? Effectiviteit 1. Geeft een therapie waarde voor zijn geld? Efficiëntie (kosten-effectiviteit) Economische evaluatie 44 Kosten 1 Programma 1 Effecten 1 Keuze Alternatief 2 Kosten 2 Effecten 2 Kosteneffectiveit in EDIE.nl 45 Kosten werden gemeten in: Euro (€) Effecten/uitkomsten werden gemeten in: Quality-adjusted life years (QALYs) Geen transitie naar psychose Welke uitkomsten? 46 1. Kostenutiliteitsanalyse EQ-5D: 1 gezond levensjaar = 1 QALY 1 levensjaar in minder goede gezondheid = fractie van een QALY Dood = 0 QALY 1. Kosteneffectiviteitsanalyse Geen transitie naar psychose volgens CAARMS binnen 18 maanden EuroQol (EQ5-D) 47 1. Mobiliteit 2. Zelfzorg 3. Activiteiten 4. Pijn/klachten 5. Stemming Brooks, 1996 Welke kosten? 48 Directe kosten GGz behandeling (psycholoog, psychiater, SPV, MW enz.) Medische kosten buiten de GGz Kosten anti-psychotica Indirecte kosten Out-of-pocket kosten voor openbaar vervoer Productiviteitskosten Kosten die voortvloeien uit productieverliezen als gevolg van ziekte, ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid bij betaald werk Kostprijzen 49 Service type Opnamedag € 232 Psychiater/psycholoog € 171 Dagbehandeling € 154 Maatschappelijk werker € 65 Sociaal psychiatrisch verpleegkundige € 65 Fysiotherapie € 36 Training of psycho-educatie € 35 Hakkaart-van Roijen, et al, 2010 Productiviteitskosten 50 Leeftijdscategorie Mannen Vrouwen 15-19 jr. € 9,65 € 8,76 20-24 jr. € 17,75 € 17,18 25-29 jr. € 24,19 € 23,62 30-34 jr. € 29,65 € 27,54 35-39 jr. € 34,03 € 29,25 Hakkaart-van Roijen, et al, 2010 Behandelcontancten 51 CGT uhr Opnamedagen Psychiater Psycholoog Dagbehandeling Maatschappeilijk werk SPV Fysiotherapie Training/ psycho-educatie 5 6 12 1 1 4 2 2 Reguliere behandeling 9 7 17 6 5 5 4 3 Gemiddelde kosten per conditie 52 CGT voor UHR conditie Reguliere behandeling CGT voor UHR € 1701 - Behandelkosten € 4903 € 7994 Antipsychotica €3 €4 Out-of-pocket kosten € 151 € 156 Productiviteitskosten - € 23 (winst) - € 709 (winst) Totale kosten € 6735 € 7445 Incrementele kosten: € 6735 - € 7445 = -€ 710 Demografische gegevens 53 CGT voor UHR plus reguliere behandeling, N=95 Reguliere behandeling, N=101 Leeftijd 22,7 22,6 Man 50,5% 48,5% (On)betaald werk 49,5% 47,5% School 30,5% 28,7% Werkeloos/anders 20,0% 23,8% Werksituatie Effecten 54 Experimentele conditie (CGTuhr), n=95 QALY: 0,60 Transities: 10 (11%) Controle conditie, n=101 QALY: 0,57 Transities: 24 (24%) Incrementele effecten (QALY): Incrementele effecten (psychose): 0,57-0,60 = -0,03 0,76-0,89 = -0,13 Aantal transities naar psychose 55 Kosten-effectiviteitsratio (KE-ratio) 56 Reguliere behandeling: K1 = € 7445 E1= 0.60 (QALY) nieuwe therapie (CGT voor UHR): K2 = € 6735 E2 = 0.57 (QALY) KE-ratio/ ICER: K2 - K1 E2 - E1 Resultaten 57 Incrementele kosten: -€ 710 Effect (QALY): 0,03 ICER (gemiddelde): -€ 21.747 ICER (bootstrapped mediaan): -€ 14.650 Incrementele kosten: -€ 710 Effect (geen transitie): 0,13 ICER (gemiddelde): -€ 5.366 ICER (bootstrapped mediaan): - € 5.142 CGTuhr versus reguliere behandeling 58 Conclusies (1) 59 201 mensen werden geïncludeerd 16.3% maakten een transitie naar psychose door Transities gedurende therapie onderkenden de transitie en gingen akkoord met diagnostische interviews en psychiatrische hulp Het aantal transities kan gehalveerd worden met een aanvullende interventie zelfs vergeleken met actieve behandeling bij PsyQ (€6735 vs. €7445) 59 Conclusies (2) 60 Verschil tussen QALYs is niet significant (0.60 vs. 0.57) Besparing: €14.560 per QALY winst Besparing: €5.142 per voorkomen psychose (89% vs. 76%) Kosteneffectieve interventie voor UHR patiënten Contact 61 VRAGEN? Helga Ising [email protected] 06-53935513
© Copyright 2024 ExpyDoc
