Het verantwoorde gebruik van LED…..

Het verantwoorde gebruik van
LED…..
Ing. Jan Meutzner
Meutzner Licht Design
INHOUD
•
•
•
•
•
•
•
•
Baseren leds op hoger algebra?
Criteria voor duurzame led verlichting
Kwaliteit van verlichting
Elektrische veiligheid
Energielabel
Eco Design
Uitgangspunten ELCF
Garantie van armaturen en drivers
Baseren led op hoger algebra?
inrush
current
POWER
Quality
constant
voltage
constant
current
SMD
diode
Input
current
output
current
AC of DC
spanning
COB
diode
performance
helderheid
Total
Harmonic
Disorder
(THD)
Leading edge
dimmer
trailing edge
Standard
Deviation
Colour Matching
Resistief
Criteria voor duurzame led verlichting
• Nuttige levensduur
• Elektrostatische invloeden
• Energie- efficiency
Kwaliteit van verlichting
ALGEMEEN
• De specifieke lichtstroom per Watt gemeten conform LM79-08 of gelijkwaardige protocollen.
• Metingen door geaccrediteerde instellingen.
• De lichtterugval in lumen van het verlichtingssysteem
gedurende de eerste 6.000 branduren bedraagt maximaal
20% van de oorspronkelijke lichtstroom, gemeten conform
LM-80-08 of gelijkwaardige protocollen.
• De kwaliteitsbepaling van het lichtontwerp valt onder de
volgende normen:
• • NEN-EN 12464- delen 1 en 2;
• • NEN 3087;
• • NEN 1891;
• De Power Factor (PQ) = 0,90 /Total Harmonic Disorder (THD)
< 0,1
Kwaliteit van verlichting
CRI, kleurweergave index
over 8 punten van de CIE kleurenkromme
of
gemeten over 15 punten van de CIE
kleurenkromme.
• Voor standaard verlichtingstoepassingen in de utiliteit is
volgens de norm NEN-EN 12464-1 de juiste
kleurtemperatuur warmwit of neutraalwit, CRI = 80.
Kwaliteit van verlichting
De warmtehuishouding
• LEDs, verhouding is ca. 40% licht en 60% warmte
• fluorescentie techniek (25% licht en 75% warmte)
• warmtestralers (8% licht en 92% warmte).
Kwaliteit van verlichting
De Binning
• Door binning (McAdams methode) wordt een constante
kwaliteit van het licht gegarandeerd.
• LED fabrikanten gebruiken de maat SDCM, Standard
Deviation Colour Matching, met als eenheid de SDCM
gebaseerd op een grafiek van kleuren zien door het
menselijke oog.
• geen grotere variatie dan 2 SDCM toe te passen.
De elektrische veiligheid
De warenwet elektrotechnische producten
• Er mogen in Nederland geen elektrotechnische producten, zoals
LED armaturen, worden verhandeld die niet vervaardigd zijn
volgens een voorgeschreven methode.
• Dat die voorgeschreven methode is toegepast moet de fabrikant
verklaren met:
• conformiteitsverklaring;
• CE markering.
• een montagevoorschrift ;
• een gebruiksaanwijzing ;
• het armatuur (naam fabrikant en technische specificaties).
De elektrische veiligheid
De EMC richtlijnen
Er mogen in Nederland geen elektrotechnische producten,
zoals LED armaturen, worden verhandeld die niet voldoen
aan de EMC richtlijnen.
De elektrische veiligheid
De aanraakspanning voor LED armatuur en driver
Led werken met een spanning van ongeveer 3V.
In veel LED verlichtingsarmaturen worden Led in serie
geschakeld, met een drijvende spanning tot 230 V.
Fabrikanten van LED verlichtingsarmaturen en drivers
moeten aangeven of in het armatuur hogere spanning
voorkomt.
Het armatuur en de driver moet voldoen aan de norm
NEN-EN-IEC 61437:2001 of een daarmee gelijk te stellen
norm
De elektrische veiligheid
Omhullingen
Omhullingen van elektrisch materiaal moeten een bescherming
bieden tegen gevaren zoals aanrakingsgevaar en dat warmte
wordt afgevoerd.
Omhullingen zijn genormeerd in een IP beschermingsgraad.
Beschermingsgraad van het armatuur en de driver vaststellen
volgens de norm NEN-EN-IEC 60529.
Zonder beschermingsgraad kan de toepassing van een armatuur
en een driver niet worden ingepast in een elektrische installatie
volgens NEN 1010.
De elektrische veiligheid
De veiligheidsklasse
Elektrisch materiaal wordt aangegeven in vier genormeerde
veiligheid klassen. Hieronder wordt begrepen de methodiek die
gehanteerd wordt bij de beschermingsmaatregelen tegen
aanrakingsgevaar.
Klasse 0:
alleen met fundamentele isolatie.
Klasse I:
met fundamentele isolatie en aarding.
Klasse II:
dubbel geïsoleerd.
Klasse III:
materieel met extra lage spanningen.
Zonder klasse-aanduiding kan de toepassing van een armatuur en
een driver niet worden ingepast in een elektrische installatie volgens
NEN 1010.
Energielabel
LED lichtbronnen
• LED lichtbronnen zijn in Nederland verplicht
voorzien van een energielabel.
Energielabel
LED armaturen
• Armaturen worden steeds verkocht met bijgeleverde
lichtbronnen.
• Vanaf maart 2014 is het energielabel voor elk LED
verlichtingsarmatuur verplicht.
• Het energielabel op een armatuur geldt uiteraard alleen
als de juiste LED lichtbron wordt gebruikt.
• LED armaturen hebben ook ingebouwde Led die niet
vervangbaar zijn. In dit geval staat op het label
aangegeven welke energieklasse deze ingebouwde Led
hebben en een melding dat ze niet vervangen kunnen
worden.
ECO Design
• De mate waarin milieuoverwegingen zijn
geïntegreerd vloeit voort uit de in 2003 gehouden
voorjaarsvergadering van de Europese Raad.
• Op grond van het ECO Design moet daarom voor elk
product worden opgesteld:
• een milieueffectbeoordeling, MEB;
• een strategische milieubeoordeling (SMB).
ECO Design
• In oktober 2011 een publiceerde de Europese Commissie een
nieuwe beleid m.b.t. maatschappelijk verantwoord ondernemen.
• Onder MVO verantwoord ondernemen wordt verstaan:
"de verantwoordelijkheid van bedrijven voor het effect op de
samenleving“
Verwijzing naar ISO 26000-norm voor sociale verantwoordelijkheid.
• Om te voldoen aan hun maatschappelijke verantwoordelijkheid,
moeten ondernemingen beleid voeren gelet op:
•
de sociale aspecten;
•
de ecologische aspecten;
•
de ethische mensenrechten;
•
de consumentenbelangen.
Garantie van de armaturen en de
drivers
De fabrikant van:
•
de LED verlichtingsarmaturen;
•
de LED drivers,
geeft een garantie met een looptijd van minimaal 5 jaar bij
een gebruik gedurende tenminste 4000 branduren per jaar.
De fabrikant van:
•
de LED lichtbronnen
geeft een garantie voor een gebruik gedurende tenminste
50.000 branduren.
Handleiding LED register fabrikanten
A.Producten
Ja Nee
Lichtbronnen






Energielabel A of A+
…
Hanteren uitgangspunten van de ELCF
…
Informatie op de verpakkingen conform European LED Quality Charter …
Voldoet aan ECO Design Werkdocument
…
Beschikbaarheid testrapport LM80
…
L80 B10 (L = capaciteit lichtbron in %;
B = uitvalpercentage lichtbron tijdens gebruiksperiode in %)
…
…
…
…
…
…
…
Handleiding LED register fabrikanten
A.Producten
Armaturen
Ja Neen
 Lumen/Watt verhouding voldoet aan uitgangspunten EIA 2014
 Garantie op armaturen voor tenminste 5 jaar
 Beschikbaarheid testrapport LM79
… …
… …
… …
Handleiding LED register fabrikanten
A.Producten
Drivers




Power Quality (PQ) > 0,9
Total Harmonic Disorder (THD) < 0,1
Verleent medewerking aan uitgangspunten Zhaga
Voldoet aan EMC richtlijnen
ja neen
… …
… …
… …
... ...
Handleiding LED register fabrikanten
B. Diensten
Lichtberekeningen
ja
neen
 Voldoet aan uitgangspunten NSVV/NLA document
“certificering lichtberekenaar”
… …
Handleiding LED register fabrikanten
C. Services
Garantie
ja
 Minimaal 5 jaar voor armaturen en drivers
… …
 50000 branduren voor Led lichtbronnen
… …
Aldus opgemaakt,
Leverancier/fabrikant
datum:
Naam ondertekenaar
handtekening:
neen
Opleveringsprotocol led verlichting
• Opleveringsprotocol ledverlichting
• Datum:
• Naam project:
• Naam ontwerper:
• Naam installateur:
• Naam uitvoerder oplevering:
• Bij de oplevering van een led verlichtingsinstallatie dient
te worden getoetst of deze voldoet aan het programma
van eisen. Hiervoor dienen de volgende aspecten te
worden beoordeeld en of gemeten:
Opleveringsprotocol led verlichting
Beleving:
•
Subjectieve beoordeling door opdrachtgever
Elektrotechnische aandachtspunten:
•
Stroomgebruik; vollast-meting en variaties bij
in- en uitschakelen.
•
Spanning; vollast-meting.
•
Arbeidsfactor (Power Factor).
•
Opgenomen elektrisch vermogen (W en VA).
Opleveringsprotocol led verlichting
De volgende licht technische aspecten moeten worden
gemeten:
 kleurtemperatuur (K)
 verlichtingssterkte (Lux)
 luminantie (cd/m2)
 weergave van de kleuren: kleurweergave index (Ra of CRI)
Opleveringsprotocol led verlichting
Overige:
 Naast de temperatuur in de nabijheid van de lichtbron
dient deze ook boven het plafond gemeten te worden.
Nagegaan of er mogelijk koude en of warme luchtstromen
aanwezig zijn die mogelijk invloed zouden kunnen hebben
op de meetresultaten.
 De lichtmetingen moeten worden uitgevoerd en
gerapporteerd volgens NEN1891 (2014).
 De lichtmetingen moeten worden uitgevoerd bij
afwezigheid van daglicht en of ander kunstlicht.
 Een meetprotocol conform NEN 1891 (2014) opmaken
hetgeen een onderdeel vormt van de formele opleverings-
Dus…kennis is macht………
inrush
current
POWER
Quality
constant
voltage
constant
current
SMD
diode
Input
current
output
current
AC of DC
spanning
COB
diode
performance
helderheid
Total
Harmonic
Disorder
(THD)
Leading edge
dimmer
trailing edge
Standard
Deviation
Colour Matching
Resistief

Download Report