T OTAL PreSets EPC 0,6 en 0,4 pakketten C ONTR OL Lage Energielastenpakket Minimum Investeringpakket Comfortpakket Pakket Passiefhuis Niveau Voor ieder EPC-maatregelpakket het juiste BUVA Vital Air Ventilatiesysteem en EcoHeat Combiketel Facts & figures • BUVA is ontwikkelaar, producent en leverancier • 185 werknemers • Actief in heel Nederland • 35 specialisten in de buitendienst • Dun & Bradstreet rating 1 • Productgroepen: hang- en sluitwerk, woonhuisventilatiesystemen, verwarmingsketels, hardglas ramen, aluminium profielen, IsoStone onderdorpels, toegangscontrolesystemen • BUVA producten zijn in 1,5 miljoen woningen in Nederland terug te vinden • 40.000 artikelen op voorraad • Webshop voor zowel zakelijke klant als consument Introductie Er zijn vele mogelijkheden om aan een EPC-eis van 0,6 te voldoen. Zelfs voldoen aan de toekomstige EPC-eis van 0,4 is met de BUVA Vital Air Ventilatiesystemen en BUVA EcoHeat combiketels op verschillende manieren te realiseren. In deze brochure worden 4 EPC-maatregelpakketten uitvoerig toegelicht. Ieder pakket is zorgvuldig samengesteld met een herkenbaar en concreet uitgangspunt en berekend op basis van de NEN 7120. Bij ieder uitgangspunt zijn van vijf referentiewoningen maatregelpakketten samengesteld voor de EPC-eis 0,6 en EPC-eis 0,4. Natuurlijk is ieder project uniek. Uw BUVA adviseur gaat graag met u in gesprek over maatwerkoplossingen, rekening houdend met uw uitgangspunten. Inhoudsopgave EPC-eis.............................................................................................. 4 EPC-normen...................................................................................... 5 BUVA EPC-maatregelpakketten........................................................ 6 BUVA Vital Air System: innovatieve ventilatie en zonwering............ 8 BUVA EcoHeat combiketels............................................................... 9 BUVA FlexStream............................................................................. 10 Luchtdicht bouwen met BUVA PreSets hang- en sluitwerk........... 11 Lage Energielastenpakket............................................................... 12 Minimum Investeringpakket............................................................ 20 Comfortpakket................................................................................. 28 Pakket Passiefhuis Niveau.............................................................. 36 BUVA ventilatiesystemen en combiketels....................................... 42 EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 3 EPC-eis EPC-eis Sinds de introductie van de energieprestatie regelgeving is het energieverbruik in de Nederlandse nieuwbouwwoningen sterk gedaald. Deze daling zet zich onverminderd voort als gevolg van het overheidsbeleid. Per 1 januari 2011 is de Energie Prestatie Coëfficiënt van 0,8 naar 0,6 verlaagd. Dit betekent dat de energetische kwaliteit van een woning 25% extra verbeterd moet worden. Het uiteindelijke doel is, zoals onderstaande tijdsbalk aangeeft, energie neutrale nieuwbouwwoningen in 2020. Om dit doel te bereiken zal de EPC-eis voor woningen tussentijds verlaagd worden naar 0,4. Voorgenomen is deze verlaging per 1 januari 2015 in te voeren. Thermische isolatie eis In het Bouwbesluit 2012 wordt momenteel een minimale isolatiewaarde [Rc] van 3,5 m²K/W vereist. Oorspronkelijk had de overheid voorgesteld deze eis per 1 januari 2015 te verhogen naar minimaal 5,0 m²K/W. Door de partners van het Lente-akkoord is een alternatief voorgesteld met een gedifferentieerde eis. Deze houdt in een Rc-waarde van 3,5 m²K/W voor vloeren, voor gevels 4,5 m²K/W en voor daken 6,0 m²K/W. Uit onderzoek naar kostenoptimaliteit blijkt dit iets gunstiger uit te vallen dan de Rc-waarde van 5,0 m2k/W voor alle gebouwschildelen. Daarom is de regering van plan deze gedifferentieerde isolatie eis per 1 januari 2015 in het Bouwbesluit 2012 op te nemen. De verdere aanscherping van de EPC- en isolatie-eis betekent dat bouwend en installerend Nederland de komende jaren nog veel veranderingen gaat meemaken. Is ventileren volgens het principe van natuurlijke toevoer en mechanische afzuiging dan nog wel mogelijk? In deze brochure tonen we aan dat natuurlijke ventilatiesystemen uitstekend passen in energieconcepten met EPC-waarden van 0,6 en zelfs van 0,4. Voor ieder EPC-maatregelpakket het juiste BUVA Vital Air System Lage Energielastenpakket Minimum Investeringpakket Comfortpakket Pakket Passiefhuis Niveau 19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07 20 08 20 09 20 10 20 11 20 12 20 13 20 14 20 15 20 16 20 17 20 18 20 19 20 20 ? 1,4 4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0 EPC-normen Per 1 juli 2012 is de NEN 7120 in werking getreden. De NEN 7120, bekend als de EPG-norm, is de nieuwe bepalingsmethode voor de energieprestatie van een gebouw en heeft de NEN 5128 (woningbouw) en NEN 2916 (utiliteitsbouw) vervangen. De planning is dat per 1 juli 2014 NEN 7120 ook wordt ingevoerd voor de bepaling van het energielabel nieuwbouw utiliteitsbouw. Het energielabel wordt gekoppeld aan de behaalde EPC-waarde. Voor het bepalen van het energielabel nieuwbouw woningbouw wordt een vereenvoudigde 12 stappen methode ontwikkeld (datum beschikbaarheid onbekend). De NEN 7120 is momenteel alleen geldig voor nieuwbouw maar zal op termijn ook worden ingevoerd voor het bepalen van de energiepresatie van bestaande gebouwen. Gelijk met de NEN 7120 is de NEN 8088-1 ontwikkeld, de methode voor het bepalen van ventilatiestromen ten behoeve van de energieprestatie berekening. In deze norm zijn een groot aantal verschillende innovatieve ventilatiesystemen met een forfaitaire waarde opgenomen, waardoor het niet per definitie noodzakelijk is om met een gelijkwaardigheidsverklaring te rekenen. Binnen de VLA (Vereniging Leveranciers van Luchttechnische Apparaten), en in samenwerking met een aantal adviesbureaus, is hard gewerkt aan een uniforme beoordeling van innovatieve ventilatiesystemen. Hiermee is het sinds kort mogelijk om ventilatiesystemen in de NEN 7120 berekening te voorzien van een gelijkwaardigheidsverklaring die past binnen het project “Beoordelingssystematiek Gecontroleerde Kwaliteitsverklaringen en Gelijkwaardigheidsverklaringen”. Om u te informeren organiseert BUVA themabijeenkomsten. Met deze bijeenkomsten bent u altijd op de hoogte van de laatste stand van zaken op het gebied van normeringen. Via de website van BUVA (www.buva.nl) kunt u zich opgeven voor deze themabijeenkomsten. Uiteraard wordt van alle BUVA Vital Air Systems (VAS) een gelijkwaardigheids verklaring opgesteld indien dit zinvol is. Bij de uitgewerkte EPC-maatregel pakketten in deze brochure is voor het VAS Smart Lux systeem gerekend met een gelijkwaardigheidsverklaring die in 2014 gepubliceerd wordt. Voor de overige ventilatiesystemen is gerekend met de forfaitaire waarden uit NEN 8088-1. De gebruikte rekensoftware is Uniec 2.0. Aanvullend op de Energieprestatie berekening is NVN 7125 ontwikkeld, een norm die het mogelijk maakt energiebesparende maatregelen buiten het perceel gewaardeerd te krijgen. Ondersteunende normen: NEN 8088-1 Ventilatie en luchtdoorlatendheid van gebouwen NEN 1068 Thermische isolatie van gebouwen NVN 7125 Energieprestatienorm voor maatregelen op gebiedsniveau BUVA volgt de ontwikkelingen op de voet en optimaliseert de ventilatiesystemen zodat deze blijven voldoen aan de eisen van de nieuwe normen en voorschriften. EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 5 BUVA EPC-maatregelpakketten Er zijn vele mogelijkheden om een EPC-eis van 0,6 of zelfs 0,4 en lager te realiseren. In deze brochure worden vier maatregelpakketten uitvoerig toegelicht. Ieder pakket is zorgvuldig samengesteld met een herkenbaar en concreet uitgangspunt en berekend op basis van de NEN 7120. Voor ieder pakket heeft BUVA een geschikt ventilatie- en verwarmingssysteem. Alle maatregelpakketten voldoen aan de EPC-eis van 0,6 en 0,4. Natuurlijk is ieder project uniek. Uw BUVA adviseur gaat graag met u in gesprek over maatwerkoplossingen, rekening houdend met uw uitgangspunten. 1. Lage Energielastenpakket 2. Minimum Investeringpakket Het ‘BUVA Lage Energielastenpakket’ bestaat uit een set energiezuinige maatregelen die zorgvuldig is samengesteld om de laagste energiekosten voor de bewoner te realiseren. Hierbij wordt rekening gehouden met bewonersgedrag, de toegepaste energiedrager en ‘nauwkeurig’ rekenen. Vanaf pagina 12 vindt u een uitgebreide toelichting. Het ‘BUVA Minimum Investeringpakket’ is net als het energielastenconcept gerelateerd aan kosten. Bij deze maatregelen staan de investeringskosten echter centraal. Het pakket resulteert in de laagste investering voor de ontwikkelende partij. Vanaf pagina 20 vindt u een uitgebreide toelichting. In het Lage Energielastenpakket wordt onder andere toegepast: • BUVA Vital Air System Q PICTO of SMART BASE • BUVA FlexStream kanalen (LUKA D) • BUVA EcoHeat 16-4 CW4 combiketel • Goede isolatie • Vloerverwarming • Rivusol zonneboiler of PV-cellen In het Minimum Investeringpakket wordt onder andere toegepast: • BUVA Vital Air System Q TIME • BUVA FlexStream kanalen (LUKA D) • BUVA EcoHeat 14-4 CW4 combiketel • Kosteneffectieve Rc-waarden voor gevel en dak • Uglas = 1,1 W/m2K • Geïsoleerde deuren • Nauwkeurig berekende Ψ-waarden • Douche WTW 6 3. Comfortpakket Het ‘BUVA Comfortpakket’ bestaat uit een pakket bouw kundige en installatietechnische maatregelen die behalve energiezuinig, ook comfortverhogend zijn. Dit pakket heeft hiermee een extra meerwaarde en is daardoor aantrekkelijk voor potentiële kopers en huurders. Het Comfortpakket verhoogt het comfort op het gebied van behaaglijkheid, luchtkwaliteit, warmtapwater en zomercomfort. Vanaf pagina 28 vindt u een uitgebreide toelichting. In het Comfortpakket wordt onder andere toegepast: • BUVA Vital Air System Q QUALI of SMART LUX • BUVA FlexStream kanalen (LUKA D) • BUVA SunStream zonwering • Driedubbel glas met Uglas = 0,7 W/m2K • Hoge CW-klasse warmtapwater: BUVA EcoHeat 18-5 CW5 • Vloerverwarming • Korte leidinglengte EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 4. Pakket Passiefhuis Niveau Het ‘BUVA pakket Passiefhuis Niveau’ is een pakket maatregelen conform het Passief Bouwen principe. Vanwege de strikte eis aan de energievraag voor ruimteverwarming bij Passief Bouwen wordt hier normaliter gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning toegepast. BUVA gelooft echter in de kracht van natuurlijke ventilatie. Hoewel dit BUVA pakket formeel niet in aanmerking zal komen voor het Passief Bouwen keurmerk is een gelijkwaardige energiezuinigheid mogelijk. Vanaf pagina 36 vindt u een uitgebreide toelichting. In het Pakket Passiefhuis Niveau wordt onder andere toegepast: • BUVA Vital Air System Smart Lux • BUVA FlexStream kanalen (LUKA D) • Zeer hoge Rc-waarden voor vloer, gevel en dak • Driedubbel glas met Uglas = 0,7 W/m2K • Kozijnen met Uraam ≤ 0,8 W/m2K • Hoge luchtdichting • Geïsoleerde deuren • Rivusol zonneboiler of PV-cellen 7 BUVA Vital Air System: innovatieve ventilatie en zonwering In ieder ‘BUVA EPC 0,6 en 0,4 maatregelpakket’ zijn één of meer varianten van het BUVA Vital Air System (VAS) opgenomen. In alle systemen zijn BUVA zelfregelende ventilatieroosters uit de Stream-serie opgenomen. Deze zelfregelende roosters zorgen, onafhankelijk van de winddruk op de gevel, altijd voor de juiste hoeveelheid ventilatielucht. Op pagina 42 en 43 vindt u een kort overzicht van alle toepassingmogelijkheden van de BUVA Stream-roosters. De ventilatieroosters worden gecombineerd met een woonhuisventilator uit de serie SmartStream of Q-Stream. Vital Air System SMART: de standaard in woonhuisventilatie Een combinatie van BUVA toevoerroosters uit de Stream-serie met de BUVA SmartStream woonhuisventilator. De belangrijkste kenmerken van de SmartStream zijn: • Afvoer per verdieping of verblijfsruimte • Intelligente regeling met luchtkwaliteitsensoren • Geluidsarm • Ingebouwde wasemkapfunctie • Automatische inregeling • Energiebesparend Het Vital Air System SMART is in drie varianten toepasbaar: 1. VAS SMART BASE: afvoer uit keuken, badkamer en toilet 2. VAS SMART SENSE: afvoer uit keuken, badkamer, toilet en slaapkamers gecombineerd 3. VAS SMART LUX: afvoer uit keuken, badkamer, toilet en alle slaapkamers. Vital Air System Q: traditioneel afvoeren met nieuwe techniek Een combinatie van BUVA toevoerroosters uit de Stream-serie met de BUVA Q-Stream woonhuisventilator. De belangrijkste kenmerken van de Q-Stream zijn: • Geluidsarm • Grote capaciteit • Eenvoudig te installeren • Voorzien van fraaie en duidelijke bedieningen • Energiebesparend Het Vital Air System Q is in vier varianten toepasbaar: 1. VAS Q PICTO: handbediend ventileren met behulp van duidelijke pictogrammen 2. VAS Q TIME: tijdgestuurd ventileren 3. VAS Q QUALI (Solo of Comfort): sensorgestuurd ventileren op basis van luchtkwaliteitsensoren 4. VAS Q H2O: energieterugwinning uit ventilatielucht voor warm tapwater Van de Vital Air Systemen ‘SMART’ en ‘Q’ is uitgebreide documentatie beschikbaar. 8 BUVA EcoHeat combiketels Voor een comfortabel binnenklimaat is goede ventilatie en aangename warmte van essentieel belang. BUVA combineert kennis van ventilatie en verwarming, en garandeert zo een optimaal comfort. Voor comfortabele ventilatie zijn de ventilatiesystemen van BUVA al jaren een begrip in de markt. Voor ruimteverwarming en warmtapwater levert BUVA een hoogwaardige hoogrendementsketel. De ketels kenmerken zich door hun hoge rendement, wat zich vertaalt in de hoogste EPC-besparing voor een combiketel in de markt. Verder is bij de ontwikkeling van de ketel gekeken naar robuustheid en onderhoudsarme technieken, die de prestaties van de ketel over zijn hele levensduur garanderen. De BUVA EcoHeat combiketel is in 3 types leverbaar. • BUVA EcoHeat 14-4 (CW4) • BUVA EcoHeat 16-4 (CW4) • BUVA EcoHeat 18-5 (CW5) Unieke eigenschappen zijn: • Energiezuinig vanwege unieke warmtewisselaar technologie • Hoog rendement op zowel ruimteverwarming als warmtapwater • Modulerend en terugregelend • Hoogste EPC-besparing in de markt • Onderhoudsarme RVS warmtewisselaar • Robuust rendement gedurende levensduur • Lage onderhoudskosten Van de BUVA EcoHeat combiketels is uitgebreide documentatie beschikbaar. EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 9 BUVA FlexStream Het BUVA FlexStream kanaalsysteem is een doordacht en rationeel systeem voor de afvoer van ventilatielucht. De basis van het systeem wordt gevormd door kunststof slangen, die met snelkoppelingen eenvoudig te monteren zijn. Vanwege de lage weerstand presteert het systeem ook geluidtechnisch beter dan andere kanaalsystemen. Indien aan alle voorwaarden voldaan wordt, kan er zelfs op voorhand garantie gegeven worden op de geluidprestatie van het systeem. Zie de brochure over het BUVA Geluid Garantie Pakket voor meer informatie. • Click and play • Toepasbaar met het BUVA Vital Air System • Simpel ontwerpen en eenvoudig installeren • Lekvrij kanaalsysteem • Lage weerstand • Beter bestand tegen beschadigingen tijdens verwerking • Flexibel toepasbaar • Onderdeel van het BUVA GGP (Geluid Garantie Pakket) Subverdeeldoos Demper Slang 10 Dakdoorvoer Luchtdicht bouwen met BUVA PreSets hang- en sluitwerk Om een luchtdicht gebouw te realiseren is het noodzakelijk aandacht te schenken aan het ontwerp en de uitvoering. In de SBR publicatie ‘Luchtdicht bouwen’ worden deze aandachtspunten beschreven. Deze hebben betrekking op de vorm van het gebouw, de mate waarin bepaalde detailleringen voorkomen, de keuze van materialen (waaronder hang- en sluitwerk) waarmee het bouwwerk luchtdicht gemaakt wordt, het bouwsysteem en de zorgvuldigheid van de uitvoering. Het BUVA hang- en sluitwerkprogramma levert een grote bijdrage aan de luchtdichtheid van woningen. Met dit hang- en sluitwerk is een woning met een luchtdichtheid (qv;10 waarde in dm3/s per m2) van 0,4 eenvoudig te realiseren (luchtdichtheidsklasse 2). Het hang- en sluitwerk is voorzien van eenzijdig afgeschuinde haakschoten waardoor ramen en deuren blijvend wind- en waterdicht zijn. Dit voorkomt luchtlekken bij draaiende delen. Nastelbaar hang- en sluitwerk van BUVA maakt het mogelijk afwijkingen te corrigeren. De top in het programma is het zelfstellende en corrigerende hang- en sluitwerk dat nastellen overbodig maakt. In de BUVA brochure ‘PreSets – Faalkosten nul’ leest u alles over het complete BUVA hang- en sluitwerkprogramma. BUVA SolidSeal kaderdichting De nieuw ontwikkelde BUVA SolidSeal kaderdichting is in combinatie met het BUVA hang- en sluitwerk uit de PreSets geschikt voor toepassing in SBR luchtdichtheidsklasse 3 (qv;10 waarde tussen 0,15 en 0,30 dm3/s per m2). Deze luchtdichtheidsklasse wordt voorgeschreven bij Passief Bouwen. Het is uniek dat deze waarde met een enkele dichting wordt gerealiseerd. BUVA-IsoStone geïsoleerde onderdorpel Om te voldoen aan de U-waarde van maximaal 1,65 W/m²K bij deuren is zowel de U-waarde van de deur als het kozijn relevant. Bij buitendeuren wordt meestal gebruik gemaakt van een speciale onderdorpel. BUVA levert hiervoor de BUVAIsoStone onderdorpels die in de basis al gunstige isolatiewaarde hebben. Omdat de glasvezelversterkte onderdorpel holle kamers heeft, functioneert de aanwezige lucht als perfecte isolator. Daarnaast is er voor houten gevelelementen de geïsoleerde uitvoering waardoor de Ufr-waarde van de onderdorpel beter is dan van HR++ glas. Afhankelijk van de uitvoering varieert de Ufr-waarde tussen 0,89 en 1,85 W/m²K. Met deze waarden is de onderdorpel toepasbaar in Passiefhuis kozijnen en andere energiezuinige kozijnconcepten. Rekentool Ud-waarde (deur met kozijn) Ga naar www.buva.nl voor een eenvoudige rekentool waarmee u de Ud-waarde kunt berekenen voor uw project. U vult de Up-waarde van het deurpaneel in (opgave door de deurenfabrikant), selecteert de toe te passen BUVA-IsoStone onderdorpel en de houtsoort van het kozijn, en de Ud-waarde wordt berekend. Door deze waarde in te voeren in uw EPC-berekening profiteert u optimaal van de BUVA-IsoStone geïsoleerde onderdorpel. EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 11 Lage Energielastenpakket Het ‘Lage Energielastenpakket’ bestaat uit een set energiezuinige maatregelen die zorgvuldig is samengesteld om de laagste energiekosten voor de eindgebruiker (koper of huurder) te realiseren. Uiteraard zijn alle pakketten met een EPC van maximaal 0,6 of 0,4 energiezuinig en resulteren deze in lage energielasten. Indien identieke woningen echter worden uitgevoerd met verschillende energieconcepten, die allemaal exact een EPC van 0,6 of 0,4 hebben, zullen de energielasten variëren. De belangrijkste verklaringen voor deze verschillen hebben te maken met bewonersgedrag, de toegepaste energiedrager en ‘nauwkeurig’ rekenen. In het Lage Energielastenpakket wordt onder andere toegepast: • BUVA Vital Air System Q PICTO of SMART BASE • BUVA FlexStream kanalen (LUKA D) • BUVA EcoHeat 16-4 CW4 combiketel • Bewonersonafhankelijke maatregelen die ongeacht woongedrag besparing geven: - Goede isolatie - Vloerverwarming - Rivusol zonneboiler of PV-cellen 12 TIP Wist u dat u circa 0,04 EPCpunten extra kunt besparen door het juiste type zonneboiler te selecteren? Onderzoek het verschil in zonneboilers in uw eigen project. Hebt u al eens aan heatpipes gedacht? Heatpipes zijn glazen buizen met een hoogvacuüm buitenwand. De binnenkant van de buis is voorzien van een zwarte coating die de warmte absorbeert. In de buis zit een koperen, met vloeistof gevulde pijp die de warmte transporteert naar de condensor. De hoogvacuüm buizen vormen een perfecte thermische isolator die ervoor zorgt dat de collector zelfs bij een lage omgevingstemperatuur nog prima functioneert. Kijk op www.rivusol.nl voor nadere informatie Bewonersgedrag Een woning kan met diverse maatregelen energiezuinig gemaakt worden. De invloed van een bewoner op de potentiële besparing van een energiezuinige maatregel varieert. Sommige maatregelen zijn sterk afhankelijk van de gebruiker. Bij andere maatregelen wordt de potentiële energiebesparing niet of nauwelijks beïnvloed door de gebruiker. Het Lage Energielastenpakket is zoveel mogelijk opgebouwd uit maatregelen waarbij de potentiële energetische besparing niet of nauwelijks door de gebruiker beïnvloed kan worden. Ventilatie Een energiezuinige maatregel die sterk beïnvloed kan worden door de gebruiker is de ventilatievoorziening. De potentiële besparing is gebaseerd op aannames in het bewonersgedrag. Voor het lage energielastenpakket is daarom gekozen voor het meest eenvoudige BUVA ventilatiesysteem in de Q-serie: het BUVA Vital Air System Q PICTO of uit de Smart serie: het BUVA Vital Air System SMART BASE. Door te kiezen voor het Vital Air basissysteem wordt het verschil tussen de gecalculeerde besparing en de praktijkbesparing van een ‘niet energiebewuste bewoner’ geminimaliseerd. Voorbeelden van maatregelen die gegarandeerd energie besparen ongeacht het bewonersgedrag, zijn: • Vloerverwarming; bij vloerverwarming kan de HR-ketel op lage temperatuur verwarmen waardoor een hoger opwekkingsrendement gehaald wordt. • Zonneboiler; de zon verwarmt het tapwater waarvan de bewoners profiteren, ongeacht hun warmtapwaterverbruik. • PV-cellen; de zon wekt elektriciteit op waardoor de bewoners minder elektriciteit hoeven te kopen bij hun elektriciteitsleverancier. TIP Bij het opstellen van energieconcepten is het belangrijk rekening te houden met beïnvloeding van maatregelen op elkaar. Zo is de besparing van een douchewtw een stuk lager wanneer gebruik wordt gemaakt van een zonneboiler. De zonneboiler levert namelijk een deel van het jaar ‘gratis’ warmwater. Warmteterugwinning van gratis zonnewarmte geeft geen lagere energierekening. EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 13 vervolg Lage Energielastenpakket Energiedrager Voor het opwekken van warmte voor ruimteverwarming en warmtapwater zijn twee energiedragers beschikbaar: gas en elektriciteit. Traditioneel wordt in Nederland meestal gebruik gemaakt van gas. Met de opkomst van warmtepompen wordt steeds meer gebruik gemaakt van elektrische warmtepompen. Het gebruik van elektriciteit heeft als nadeel dat elektriciteit bijna 4x zo duur is als gas (vergeleken op energie-inhoud). De hoge prijs van elektriciteit wordt in principe gecompenseerd door het hoge rendement van de warmtepomp (eveneens een factor 4 ten opzichte van een gasgestookte HR-ketel). Omdat een warmtepomp beter presteert in een energieprestatieberekening, blijven andere energiebesparende maatregelen achterwege. Daarom geldt dat een gasgestookte woning met een EPC van 0,6 ten opzichte van dezelfde woning met een elektrische warmtepomp en een EPC van 0,6, een lagere energierekening heeft. In het Lage Energielastenpakket is daarom gekozen voor gasgestookte opwekking voor ruimteverwarming en warmtapwater. BUVA EcoHeat In het Lage Energielastenpakket is gekozen voor de BUVA EcoHeat 16-4 combiketel omdat deze een opwekkingsrendement voor warmtapwater van maximaal 92,5% heeft. Geen enkele ketel in Nederland heeft een hoger opwekkingsrendement voor warmtapwater. Dit hoge rendement resulteert in een laag energieverbruik voor het opwekken van warmwater. Nauwkeurig rekenen De energie-prestatienorm biedt een aantal mogelijkheden om energetische prestaties van constructies of installaties grof of fijn in te voeren. Het voordeel van een ‘grove’ invoer is dat het eenvoudig is voor de adviseur. De ‘fijne’ invoer kan in een lagere EPC-waarde resulteren omdat een hoge kwaliteit van een constructie of installatie gewaardeerd kan worden. Deze mogelijkheid stimuleert fabrikanten bijvoorbeeld hun installaties te verbeteren zodat een optimaal rendement wordt gerealiseerd. 14 Het bekendste bouwkundige voorbeeld is het bepalen van de lineaire warmte verliezen (het warmteverlies via aansluitingen). Voor het bepalen van het transmissieverlies via de lineaire warmteverliezen kan een adviseur kiezen uit: 1. de forfaitaire methode; bij deze methode wordt een toeslag gehanteerd op de U-waarde van de vloeren, gevels en daken. 2. de nauwkeurige methode waarbij de lengte en energetische kwaliteit van alle details in de EPC-berekening ingevoerd moeten worden. Wanneer aansluitingen specifiek ontworpen worden met het oog op een laag transmissieverlies is de nauwkeurige methode daarvoor perfect. Er wordt echter niet standaard in alle bouwprojecten specifieke aandacht besteed aan het transmissieverlies via de aansluitingen. Gebruik van de nauwkeurige methode in die situaties resulteert dan wel in een lagere EPC maar niet in lagere energiekosten. Bij het Lage Energielastenpakket is daarom gekozen voor de forfaitaire methode. De nauwkeurige methode leidt immers niet automatisch bij alle bouwprojecten tot een lager energieverbruik. EPC 0,6 Op pagina 16 en 17 zijn de maatregelen van het Lage Energielastenpakket voor de referentiewoningen weergegeven om te voldoen aan een EPC-eis van 0,6. De vetgedrukte maatregelen zijn vaste maatregelen van het Lage Energielastenpakket. EPC 0,4 Op pagina 18 en 19 zijn de maatregelen van het Lage Energielastenpakket voor de referentiewoningen weergeven om te voldoen aan een EPC-eis van 0,4. Ten opzichte van hetzelfde pakket met een EPC van 0,6 zijn de volgende maatregelen toegevoegd: • de minimale RC waarden conform de Bouwbesluit 2012 eisen per 1-1-2015 (zie pagina 4) • PV panelen voor de opwekking van elektriciteit • Rivusol zonneboiler (alleen bij de vrijstaande woningen) EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 15 Lage Energielastenpakket EPC 0,6 Bouwkunde Tussenwoning Hoekwoning Noord Noord Rc-waarde vloer 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W Rc-waarde langsgevel 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W - 4,5 m²K/W Rc-waarde dak 5,0 m²K/W 5,0 m²K/W U-waarde glas HR++ * 1,1 W/m²K 1,1 W/m²K U-waarde kozijn 2,4 W/m²K 2,4 W/m²K U-waarde ramen 1,59 W/m²K 1,59 W/m²K U-waarde deuren ** 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 60% 60% qv;10-waarde NEN 7120 *** forfaitaire methode forfaitaire methode Bepaling lineair warmteverlies forfaitaire methode forfaitaire methode Nee Nee Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar BUVA EcoHeat 16-4 BUVA EcoHeat 16-4 Verwarming – afgifte vloerverwarming vloerverwarming Verwarming – temp. systeem lage temperatuur lage temperatuur BUVA EcoHeat 16-4 CW4 BUVA EcoHeat 16-4 CW4 Werkelijke lengte Werkelijke lengte geen geen Ventilatie - kanalen BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D Zonne-energiesystemen RIVUSOL S150-20T 1,86 m² zuid, 43 graden RIVUSOL S150-2OT 1,86 m² zuid, 43 graden geen geen BUVA VAS Q PICTO 0,54 0,59 BUVA VAS SMART BASE 0,51 0,56 Oriëntatie woning entree Rc-waarde kopgevel ZTA-waarde glas Zonwering Thermische capaciteit Installatietechniek Verwarming – opwekking Tapwater – opwekking Tapwater - leidinglengte Tapwater – douchewtw Koeling Ventilatiesysteem * beglazing voorzien van kunststof afstandhouder met Ψ = 0,04 W/mK ** de lage U-waarde voor deuren is haalbaar door te rekenen met de werkelijke U-waarde opgegeven door de deurfabrikant *** een lagere, niet forfaitaire meetwaarde voor infiltratie kan binnen de NEN 7120 alleen gehanteerd worden indien onder een kwaliteitsborgingsprocedure wordt gebouwd. In deze procedure dient de specifieke luchtvolumestroom ten gevolge van infiltratie (qv;10;spec) te zijn vastgelegd en na oplevering te worden gecontroleerd door een meting op basis van NEN 2686. EPC-berekeningen NEN 7120 bepaald met software Uniec 2.0 (www.uniec2.nl) 16 2^1-kap woning Vrijstaande woning Appartementen-complex Oost West Zuid 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 5,0 m²K/W 5,0 m²K/W 5,0 m²K/W 1,1 W/m²K 1,1 W/m²K 1,1 W/m²K 2,4 W/m²K 2,4 W/m²K 2,4 W/m²K 1,59 W/m²K 1,59 W/m²K 1,59 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 60% 60% 60% forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode Nee Nee Nee Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar BUVA EcoHeat 16-4 BUVA EcoHeat 16-4 BUVA EcoHeat 16-4 vloerverwarming vloerverwarming vloerverwarming lage temperatuur lage temperatuur lage temperatuur BUVA EcoHeat 16-4 CW4 BUVA EcoHeat 16-4 CW4 BUVA EcoHeat 16-4 CW4 Werkelijke lengte Werkelijke lengte Werkelijke lengte geen geen geen BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D RIVUSOL S200-30T 2,79 m² zuid, 43 graden 1.800 Wp PV cellen west, 43 graden 11.155 Wp PV cellen 410 Wp per appartement zuid, 20 graden geen geen geen 0,60 0,60 0,60 0,57 0,57 0,56 EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 17 Lage Energielastenpakket EPC 0,4 Bouwkunde Tussenwoning Hoekwoning Noord Noord Rc-waarde vloer 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W Rc-waarde langsgevel 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W - 4,5 m²K/W Rc-waarde dak 6,0 m²K/W 6,0 m²K/W U-waarde glas HR++ * 1,1 W/m²K 1,1 W/m²K U-waarde kozijn 2,4 W/m²K 2,4 W/m²K U-waarde ramen 1,59 W/m²K 1,59 W/m²K U-waarde deuren ** 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 60% 60% qv;10-waarde NEN 7120 *** forfaitaire methode forfaitaire methode Bepaling lineair warmteverlies forfaitaire methode forfaitaire methode Nee Nee Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar BUVA EcoHeat 16-4 BUVA EcoHeat 16-4 Verwarming – afgifte vloerverwarming vloerverwarming Verwarming – temp. systeem lage temperatuur lage temperatuur BUVA EcoHeat 16-4 CW4 BUVA EcoHeat 16-4 CW4 Werkelijke lengte Werkelijke lengte geen geen Ventilatie - kanalen BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D Zonneboiler RIVUSOL S150-20T 1,86 m² zuid, 43 graden RIVUSOL S150-2OT 1,86 m² zuid, 43 graden PV panelen 760 Wp PV cellen zuid, 43 graden 1.230 Wp PV cellen zuid, 43 graden geen geen 0,40 0,40 Oriëntatie woning entree Rc-waarde kopgevel ZTA-waarde glas Zonwering Thermische capaciteit Installatietechniek Verwarming – opwekking Tapwater – opwekking Tapwater - leidinglengte Tapwater – douchewtw Koeling Ventilatiesysteem BUVA VAS Q SMART BASE * beglazing voorzien van kunststof afstandhouder met Ψ = 0,04 W/mK ** de lage U-waarde voor deuren is haalbaar door te rekenen met de werkelijke U-waarde opgegeven door de deurfabrikant *** een lagere, niet forfaitaire meetwaarde voor infiltratie kan binnen de NEN 7120 alleen gehanteerd worden indien onder een kwaliteitsborgingsprocedure wordt gebouwd. In deze procedure dient de specifieke luchtvolumestroom ten gevolge van infiltratie (qv;10;spec) te zijn vastgelegd en na oplevering te worden gecontroleerd door een meting op basis van NEN 2686. EPC-berekeningen NEN 7120 bepaald met software Uniec 2.0 (www.uniec2.nl) 18 2^1-kap woning Vrijstaande woning Appartementen-complex Oost West Zuid 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 6,0 m²K/W 6,0 m²K/W 6,0 m²K/W 1,1 W/m²K 1,1 W/m²K 1,1 W/m²K 2,4 W/m²K 2,4 W/m²K 2,4 W/m²K 1,59 W/m²K 1,59 W/m²K 1,59 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 60% 60% 60% forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode Nee Nee Nee Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar BUVA EcoHeat 16-4 BUVA EcoHeat 16-4 BUVA EcoHeat 16-4 vloerverwarming vloerverwarming vloerverwarming lage temperatuur lage temperatuur lage temperatuur BUVA EcoHeat 16-4 CW4 BUVA EcoHeat 16-4 CW4 BUVA EcoHeat 16-4 CW4 Werkelijke lengte Werkelijke lengte Werkelijke lengte geen geen geen BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D RIVUSOL S200-30T 2,79 m² zuid, 43 graden RIVUSOL S200-30T 2,79 m² zuid, 43 graden 1.500 Wp PV cellen zuid, 43 graden 3.330 Wp PV cellen west, 43 graden 37.350 Wp PV cellen 1.385 Wp per appartement zuid, 20 graden geen geen geen 0,40 0,40 0,40 EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 19 Minimum Investeringpakket Het ‘Minimum Investeringpakket’ is net als het Lage Energielastenpakket gerelateerd aan kosten. Bij het investeringpakket staan de investerings kosten echter centraal. In het Minimum Investeringpakket worden onder andere toegepast: • BUVA Vital Air System Q TIME • BUVA FlexStream kanalen (LUKA D) • BUVA EcoHeat 14-4 CW4 combiketel • Kosteneffectieve Rc-waarden voor gevel en dak • Uglas = 1,1 W/m2K • Geïsoleerde deuren • Nauwkeurig berekende Ψ-waarden • Douche WTW De maatregelen uit het Minimum Investeringpakket zijn gebaseerd op onderzoek naar de kosteneffectiviteit van EPC-gerelateerde maatregelen. Onderstaand worden de maatregelen beschreven die tegen lage kosten wat betreft de EPCprestatie zeer effectief zijn. 20 TIP Er is ook HR++ glas verkrijgbaar met een Uglas = 1,0 W/m²K. Dit glas heeft tevens een lagere ZTA / gglwaarde (=zontoetredingsfactor). De ZTA / ggl-waarde is 50% terwijl normaal HR++ glas een ZTA / gglwaarde van 60% heeft. Tijdens de zomerperiode zal bij toepassing van dit glas minder snel sprake zijn van oververhitting. De energiepost ‘zomercomfort’ in de EPC daalt. Een lagere ZTA / gglwaarde heeft tijdens het stookseizoen echter als nadeel dat er minder zonnewarmte de woning binnentreedt waardoor het verwarmingssysteem meer moet stoken. Het effect van dit glastype op de EPC varieert daarom per woningtype. Bij woningen met een hoog glaspercentage zal dit glastype een gunstig effect op de EPC hebben. Door glasfabrikanten wordt dit glas soms aangeduid met ‘vier seizoenen glas’. Thermische schil Het toepassen van steeds hogere isolatiewaarden resulteert in een afnemende kosteneffectiviteit. De optimale isolatiewaarden variëren en zijn afhankelijk van het woningtype, de EPC-eis, het type constructie en het soort isolatiemateriaal. Grofweg kan de volgende indeling voor optimale isolatiewaarden aangehouden worden: • Vloeren Rc = 3,5 m²K/W • Gevels Rc = 4,0 – 5,0 m²K/W • Daken Rc = 4,0 – 6,0 m²K/W Hogere isolatiewaarden hebben op dit moment een zodanig lage kosteneffectiviteit dat deze, geredeneerd vanuit EPC en kosten, niet worden aanbevolen. Glas In de nieuwbouw wordt standaard HR++ glas toegepast. HR++ glas heeft een warmtedoorgangscoëfficiënt (Uglas) van maximaal 1,2 W/m²K. De meeste glasleveranciers leveren standaard HR++ glas met een Uglas = 1,1 W/m²K waardoor dit een reële en kostenneutrale keuze in de EPC is. TIP Door de Nederlandse Branchevereniging voor de Timmerindustrie (NBvT) is een circulaire uitgebracht met de Ufr-waarden van diverse kozijnhoutsoorten bij detaillering conform de KVT. De Ufr -waarde variëren tussen de 0,97 en 2,22 W/m²K afhankelijk van de houtsoort en het type kozijn (binnen- of buitenbeglazing, vast glas of draaiend raam, naar binnen of buiten draaiend raam). De berekeningen zijn gebaseerd op NEN-EN-ISO 10077-2. Deze U-waarden zijn lager dan de forfaitaire U-waarde van 2,4 W/m²K voor houten kozijnen. Met behulp van een Uw calculator in EPC-software kan met behulp van deze lagere Ufr waarde een lagere UW bepaald worden. EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 21 vervolg Minimum Investeringpakket TIP Om te voldoen aan de U-waarde van maximaal 1,65 W/m²K bij deuren is zowel de U-waarde van de deur als het kozijn relevant. Bij buitendeuren wordt meestal gebruik gemaakt van een speciale onderdorpel. BUVA levert hiervoor de BUVA-IsoStone onderdorpels die in de basis al gunstige isolatiewaarde hebben. Omdat de glasvezelversterkte onderdorpel holle kamers heeft, functioneert de aanwezige lucht als perfecte isolator. Daarnaast is er voor houten gevelelementen de geïsoleerde uitvoering waardoor de Ufr-waarde van de onderdorpel beter is dan van HR++ glas. Afhankelijk van de uitvoering varieert de Ufr-waarde tussen 0,89 en 1,85 W/m²K. Met deze waarden is de onderdorpel toepasbaar in Passiefhuis kozijnen en andere energiezuinige kozijnconcepten. Rekentool Ud-waarde (deur met kozijn) Ga naar www.buva.nl voor een eenvoudige rekentool waarmee u de Ud-waarde kunt berekenen voor uw project. U vult de Upwaarde van het deurpaneel in (opgave door de deurenfabrikant), selecteert de toe te passen BUVA-IsoStone onderdorpel en de houtsoort van het kozijn, en de Ud-waarde wordt berekend. Door deze waarde in te voeren in uw EPC-berekening profiteert u optimaal van de BUVA-IsoStone geïsoleerde onderdorpel. 22 Deuren Per 1 maart 2013 geldt volgens het Bouwbesluit 2012 een maximale U-waarde van 1,65 W/m²K voor ramen en deuren. Deze U-waarde eis leidt er toe dat veel deuren niet langer toegepast kunnen worden in de nieuwbouw. Daarom moet bij het opstellen van de EPC-berekening gekozen worden voor specifieke materialen of producten die wel voldoen aan de eis. Het toepassen van forfaitaire U-waarden voor deuren is niet langer mogelijk. In alle gevallen moeten deuren toegepast worden waarvan de fabrikant de U-waarde heeft laten berekenen. Installaties Op het gebied van opwekking voor verwarming en warmtapwater is een HR-ketel het meest kosteneffectief. In het Minimum Investeringspakket is gekozen voor de BUVA EcoHeat 14-4 CW4 combiketel omdat deze een hoog opwekkingsrendement voor warmtapwater heeft (maximaal 90%) tegen een lagere investering als de BUVA EcoHeat 16-4 CW4 (die het allerhoogste rendement heeft). BUVA Vital Air System Q TIME Op het gebied van ventilatie is het BUVA Vital Air System Q TIME zeer geschikt voor het Minimum Investeringpakket. De EPC-besparing is nagenoeg gelijk aan een CO2-gestuurd ventilatiesysteem terwijl de investering lager is. Douche-WTW Om het warmwaterverbruik te reduceren kan gebruik worden gemaakt van douchewater-warmteterugwinning. Hoewel de EPC-besparing lager is dan die van een zonneboiler, is een douche-wtw circa een factor 4 kosteneffectiever. De opbrengst van een douche-wtw varieert, afhankelijk van het rendement en de aansluitwijze. Het hoogst haalbare rendement is 65%. De grootste besparing wordt gehaald wanneer de uitlaat van de douche-wtw wordt aangesloten op de koudepoort van de douchemengkraan en het warmtapwatertoestel. In de praktijk wordt deze vaak alleen aangesloten op de douchemengkraan. Met één extra leiding naar het warmtapwatertoestel kan over het algemeen 0,01 extra EPCreductie bereikt worden. TIP De UW waarde (gezamenlijke waarde van kozijn met beglazing) wordt in de EPC meestal bepaald met de zogenaamde UW-calculator. Deze berekent UW aan de hand van het type glas, het type kozijn en het lineaire warmteverlies via de afstandhouder tussen het glas. Bij deze berekening kan worden uitgegaan van een forfaitair glaspercentage (70% ten opzichte van het totale kozijn) of de werkelijke kozijnfractie. Bij een ontwerp met veel grote glasoppervlakken is een aanzienlijke reductie van UW mogelijk door met het werkelijke glaspercentage te rekenen. Hiervoor kunt onderstaande formule uit NEN 1068 gebruiken.  Bij een houten kozijn van 1,0 x 2,0 m (uitwendig), zonder draaiende delen en vast glas met een U-waarde van 1,1 W/m²K (en kunststof afstandhouder) geldt dan UW = 1,51 W/m²K. Dit geeft een besparing van 7% op het berekende transmissieverlies (resultaat met de UW -calculator; UW = 1,62 W/m²K). Houdt u er wel rekening mee dat u, bij gebruik van deze methode, alle kozijnen op deze wijze moet berekenen (dus ook de kleinere kozijnen met een ongunstiger glaspercentage). Nauwkeurig rekenen Bij het investeringsconcept is het verstandig gebruik te maken van de mogelijkheid het transmissieverlies via de aansluitingen, de lineaire warmteverliezen, nauwkeurig te berekenen. Wanneer de detaillering overeenstemt met de SBR referentiedetails is de potentiële reductie per woningtype: • tussenwoning ∆EPC = 0,03* • hoekwoning ∆EPC = 0,06* • 2^1-kap woning ∆EPC = 0,06* • galerijflat ∆EPC = 0,03* EPC 0,6 Op pagina 24 en 25 zijn de maatregelen van het Minimum Investeringspakket voor de referentiewoningen weergeven om te voldoen aan een EPC-eis van 0,6. De vetgedrukte maatregelen zijn vaste maatregelen van het Minimum Investeringspakket. EPC 0,4 Op pagina 26 en 27 zijn de maatregelen van het Minimum Investeringspakket voor de referentiewoningen weergeven om te voldoen aan een EPC-eis van 0,4. Ten opzichte van hetzelfde pakket met een EPC van 0,6 zijn de volgende maatregelen toegevoegd: • de minimale RC waarden conform de Bouwbesluit 2012 eisen per 1-1-2015 (zie pagina 4) • PV panelen voor de opwekking van elektriciteit • douche-wtw (alleen bij de tussen- en hoekwoning) * Berekend volgens NEN 7120 EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 23 Minimum Investeringpakket EPC 0,6 Bouwkunde Tussenwoning Hoekwoning Noord Noord Rc-waarde vloer 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W Rc-waarde langsgevel 4,0 m²K/W 4,0 m²K/W - 4,0 m²K/W Rc-waarde dak 5,0 m²K/W 5,0 m²K/W U-waarde glas HR++ * 1,1 W/m²K 1,1 W/m²K U-waarde kozijn ** 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K U-waarde ramen 1,29 W/m²K 1,29 W/m²K U-waarde deuren *** 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 60% 60% forfaitaire methode forfaitaire methode nauwkeurige methode nauwkeurige methode Nee Nee Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar BUVA EcoHeat 14-4 BUVA EcoHeat 14-4 radiatoren radiatoren hoge temperatuur hoge temperatuur BUVA EcoHeat 14-4 CW4 BUVA EcoHeat 14-4 CW4 Werkelijke lengte Werkelijke lengte geen geen BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D Zonne-energiesystemen geen geen Koeling geen geen 0,57 0,60 Oriëntatie woning entree Rc-waarde kopgevel ZTA-waarde glas qv;10-waarde NEN 7120 **** Bepaling lineair warmteverlies Zonwering Thermische capaciteit Installatietechniek Verwarming – opwekking Verwarming – afgifte Verwarming – temp. systeem Tapwater – opwekking Tapwater - leidinglengte Tapwater – douchewtw Ventilatie - kanalen Ventilatiesysteem BUVA VAS Q TIME * beglazing voorzien van kunststof afstandhouder met Ψ = 0,04 W/mK ** De Nederlandse bond van Timmerfabrikanten heeft een circulaire uitgebracht met U-waarden voor verschillende houtsoorten bij KVT detaillering. Gerekend is met Accoya hout met een warmgeleidingscoëfficient van 0,13 W/mK. *** de lage U-waarde voor deuren is haalbaar door te rekenen met de werkelijke U-waarde opgegeven door de deurfabrikant **** een lagere, niet forfaitaire meetwaarde voor infiltratie kan binnen de NEN 7120 alleen gehanteerd worden indien onder een kwaliteitsborgingsprocedure wordt gebouwd. In deze procedure dient de specifieke luchtvolumestroom ten gevolge van infiltratie (qv;10;spec) te zijn vastgelegd en na oplevering te worden gecontroleerd door een meting op basis van NEN 2686. EPC-berekeningen NEN 7120 bepaald met software Uniec 2.0 (www.uniec2.nl) 24 2^1-kap woning Vrijstaande woning Appartementen-complex Oost West Zuid 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 5,0 m²K/W 5,0 m²K/W 5,0 m²K/W 1,1 W/m²K 1,1 W/m²K 1,1 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 1,29 W/m²K 1,29 W/m²K 1,29 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 60% 60% 60% forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode nauwkeurige methode nauwkeurige methode nauwkeurige methode Nee Nee Nee Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar BUVA EcoHeat 14-4 BUVA EcoHeat 14-4 BUVA EcoHeat 14-4 radiatoren radiatoren radiatoren hoge temperatuur hoge temperatuur hoge temperatuur BUVA EcoHeat 14-4 CW4 BUVA EcoHeat 14-4 CW4 BUVA EcoHeat 14-4 CW4 Werkelijke lengte Werkelijke lengte Werkelijke lengte douchepijp-wtw aangesloten op koude poort douchemengkraan rendement 60% douchepijp-wtw aangesloten op koude poort douchemengkraan rendement 60% geen BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D geen geen 2.010 Wp PV cellen voor collectieve voorzieningen zuid, 20 graden geen geen geen 0,60 0,60 0,60 EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 25 Minimum Investeringpakket EPC 0,4 Bouwkunde Tussenwoning Hoekwoning Noord Noord Rc-waarde vloer 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W Rc-waarde langsgevel 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W - 4,5 m²K/W Rc-waarde dak 6,0 m²K/W 6,0 m²K/W U-waarde glas HR++ * 1,1 W/m²K 1,1 W/m²K U-waarde kozijn ** 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K U-waarde ramen 1,29 W/m²K 1,29 W/m²K U-waarde deuren *** 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 60% 60% forfaitaire methode forfaitaire methode nauwkeurige methode nauwkeurige methode Nee Nee Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar BUVA EcoHeat 14-4 BUVA EcoHeat 14-4 radiatoren radiatoren hoge temperatuur hoge temperatuur BUVA EcoHeat 14-4 CW4 BUVA EcoHeat 14-4 CW4 Werkelijke lengte Werkelijke lengte douchepijp-wtw aangesloten op koude poort douchemengkraan rendement 60% douchepijp-wtw aangesloten op koude poort douchemengkraan rendement 60% BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D 810 Wp PV cellen zuid, 43 graden 1.120 Wp PV cellen zuid, 43 graden geen geen 0,40 0,40 Oriëntatie woning entree Rc-waarde kopgevel ZTA-waarde glas qv;10-waarde NEN 7120 **** Bepaling lineair warmteverlies Zonwering Thermische capaciteit Installatietechniek Verwarming – opwekking Verwarming – afgifte Verwarming – temp. systeem Tapwater – opwekking Tapwater - leidinglengte Tapwater – douchewtw Ventilatie - kanalen Zonne-energiesystemen Koeling Ventilatiesysteem BUVA VAS Q TIME * beglazing voorzien van kunststof afstandhouder met Ψ = 0,04 W/mK ** De Nederlandse bond van Timmerfabrikanten heeft een circulaire uitgebracht met U-waarden voor verschillende houtsoorten bij KVT detaillering. Gerekend is met Accoya hout met een warmgeleidingscoëfficient van 0,13 W/mK. *** de lage U-waarde voor deuren is haalbaar door te rekenen met de werkelijke U-waarde opgegeven door de deurfabrikant **** een lagere, niet forfaitaire meetwaarde voor infiltratie kan binnen de NEN 7120 alleen gehanteerd worden indien onder een kwaliteitsborgingsprocedure wordt gebouwd. In deze procedure dient de specifieke luchtvolumestroom ten gevolge van infiltratie (qv;10;spec) te zijn vastgelegd en na oplevering te worden gecontroleerd door een meting op basis van NEN 2686. EPC-berekeningen NEN 7120 bepaald met software Uniec 2.0 (www.uniec2.nl) 26 2^1-kap woning Vrijstaande woning Appartementen-complex Oost West Zuid 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 6,0 m²K/W 6,0 m²K/W 6,0 m²K/W 1,1 W/m²K 1,1 W/m²K 1,1 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 1,29 W/m²K 1,29 W/m²K 1,29 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 60% 60% 60% forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode nauwkeurige methode nauwkeurige methode nauwkeurige methode Nee Nee Nee Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar BUVA EcoHeat 14-4 BUVA EcoHeat 14-4 BUVA EcoHeat 14-4 radiatoren radiatoren radiatoren hoge temperatuur hoge temperatuur hoge temperatuur BUVA EcoHeat 14-4 CW4 BUVA EcoHeat 14-4 CW4 BUVA EcoHeat 14-4 CW4 Werkelijke lengte Werkelijke lengte Werkelijke lengte douchepijp-wtw aangesloten op koude poort douchemengkraan rendement 60% douchepijp-wtw aangesloten op koude poort douchemengkraan rendement 60% geen BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D 1.800 Wp PV cellen zuid, 43 graden 2.840 Wp PV cellen west, 43 graden 35.250 Wp PV cellen 1.305 Wp per appartement zuid, 20 graden geen geen geen 0,40 0,40 0,40 EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 27 Comfortpakket Het ‘Comfortpakket’ bestaat uit een pakket bouwkundige en installatie technische maatregelen die behalve energiezuinig, ook comfortverhogend zijn. Dit maatregelpakket is hierdoor zeer aantrekkelijk voor de eind gebruikers. Het Comfortpakket verhoogt het comfort op het gebied van behaaglijkheid, luchtkwaliteit, warmtapwater en zomercomfort. Hieronder worden de verschillende aspecten toegelicht. In het Comfortpakket worden onder andere toegepast: • BUVA Vital Air System Q QUALI COMFORT of SMART LUX • BUVA FlexStream kanalen (LUKA D) • BUVA SunStream zonwering • Driedubbel glas met Uglas = 0,7 W/m²K • Hoge CW-klasse warmtapwater: BUVA EcoHeat 18-5 CW5 • Vloerverwarming • Korte leidinglengte 28 TIP Vloerverwarming draagt niet alleen bij aan een lager energieverbruik en hoger comfort, maar maakt gebouwen ook veiliger voor zwakkere doelgroepen (kinderen, ouderen, mindervaliden). Radiatoren vormen immers een potentieel gevaar door de hitte en scherpe randen en dienen in veel tehuizen van een omkasting voorzien te worden. Behaaglijkheid Voor een optimale behaaglijkheid is de keuze voor vloerverwarming voor de hand liggend. Bewoners ervaren vloerverwarming als het meest behaaglijke afgifte systeem. Daarnaast zorgt vloerverwarming voor weinig luchtcirculatie waardoor weinig stof in de lucht komt (zeer belangrijk voor mensen met allergieën). Doordat woningen in de basis al goed geïsoleerd zijn, zal extra isolatie geen direct gevolg hebben voor de comfortbeleving. Beglazing blijft echter een kritische schakel in de thermische schil van een woning. Hoewel met HR++ de beleving van koudeval al geminimaliseerd is, kan met driedubbele beglazing het comfort verder verhoogd worden. Door de introductie van Passief Bouwen is driedubbele beglazing nu ook goed verkrijgbaar in Nederland. BUVA Vital Air System Q QUALI COMFORT / SMART LUX Om een goede luchtkwaliteit in alle verblijfsruimten van een woning te garanderen, is het BUVA Vital Air System Q QUALI ontwikkeld. Dit systeem meet continu in alle verblijfsruimten de luchtkwaliteit en gaat extra ventileren als uit de metingen blijkt dat de luchtkwaliteit onvoldoende is. Hierdoor is de luchtkwaliteit niet langer afhankelijk van de manuele bediening door een bewoner of een vooraf ingesteld ventilatieprogramma, maar volgt het systeem het gedrag van de bewoner(s). Het BUVA Vital Air System Q QUALI is daarmee bij uitstek geschikt voor het Comfortpakket. Het BUVA Vital Air System SMART LUX gaat nog een stap verder. Bij deze uitvoering wordt de ventilatielucht per ruimte afgevoerd. Het systeem regelt zichzelf in, is geluidsarm en zeer energiezuinig. EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 29 vervolg Comfortpakket TIP Als een warmwatertoestel dicht bij de tappunten is gelegen, resulteert dit in minder energieverlies. Het is daarom gunstig een warmwatertoestel zo te positioneren dat deze zowel dicht bij de keuken als de badkamer ligt. Bij een eengezinswoning is het daarom zinvol het warmwatertoestel op de 1e verdieping te plaatsen (en niet op zolder). De technische ruimte kan dan grenzen aan de badkamer en boven de keuken geplaatst worden. Een architect kan hiermee in zijn ontwerp rekening houden. 30 Warmtapwater Het warmwatercomfort is afhankelijk van de warmwatertemperatuur, het debiet en de wachttijd. De warmwatertemperatuur zal bij toepassing van iedere HRcombiketel in orde zijn. Het warmwaterdebiet en de wachttijd zijn echter variabelen die afhankelijk zijn van ontwerpkeuzes. Het debiet wordt bepaald door de CW-klasse (= Comfort Warm Water). In de nieuwbouw worden vaak CW4 ketels toegepast. Bij toepassing van luxe douches is vaak een hoger debiet nodig. In dat geval kan gekozen worden voor een CW5 of CW6 HR-ketel. Een CW6 ketel zal altijd een EPC-verslechtering geven omdat een dergelijk systeem altijd gecombineerd wordt met een boilervat (en dus energieverlies door stilstandsverliezen). Bij een afweging tussen EPC en warmwaterdebiet is daarom een CW5 ketel de juiste keus. In het Comfortpakket is daarom de BUVA EcoHeat 18-5 CW5 combiketel opgenomen omdat deze een hoge CW5 klasse heeft en tevens beschikt over hetzelfde hoge opwekkingsrendement voor warmtapwater als de EcoHeat 14-4 van maximaal 92,5%. Zomercomfort met BUVA SunStream Naarmate de EPC-eis daalt, worden woningen steeds beter geïsoleerd om de warmte in de winter vast te houden. Uiteraard geldt dat ook voor de zomerperiode. Als een woning eenmaal is opgewarmd, is deze warmte niet eenvoudig af te voeren. Bovendien kost het energie om de woning te koelen. Het is daarom voor een aangenaam zomercomfort aan te bevelen zonwerende maatregelen op te nemen. De BUVA SunStream, zonwering met geïntegreerde zelfregelende ventilatievoorziening, is hiervoor uitermate geschikt. De noodzaak van zonwerende maatregelen is afhankelijk van het glaspercentage, de mate van isolatie, het ventilatiesysteem en de oriëntatie van de woning. TIP Wist u dat een oost-west georiënteerde woning een slechter zomercomfort heeft dan een noord-zuid georiënteerde woning? Kijk daarom bij het opstellen van een EPCberekening altijd naar de ‘risico te hoge temperaturen’ indicator in de EPC-software. Geeft deze een getal van 3 of hoger dan is het zeer aan te bevelen zonwering toe te passen. EPC 0,6 Op pagina 32 en 33 zijn de maatregelen van het Comfortpakket voor de referentiewoningen weergeven om te voldoen aan een EPC-eis van 0,6. De vetgedrukte maatregelen zijn vaste maatregelen van het Comfortpakket. EPC 0,4 Op pagina 34 en 35 zijn de maatregelen van het Comfortpakket voor de referentiewoningen weergeven om te voldoen aan een EPC-eis van 0,4. Ten opzichte van hetzelfde pakket met een EPC van 0,6 zijn de volgende maatregelen toegevoegd: • de minimale RC waarden conform de Bouwbesluit 2012 eisen per 1-1-2015 (zie pagina 4) • PV panelen voor de opwekking van elektriciteit EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 31 Comfortpakket EPC 0,6 Bouwkunde Tussenwoning Hoekwoning Noord Noord Rc-waarde vloer 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W Rc-waarde langsgevel 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W - 3,5 m²K/W Rc-waarde dak 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W U-waarde glas HR+++ (Triple glas) * 0,7 W/m²K 0,7 W/m²K U-waarde kozijn ** 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K U-waarde ramen 1,01 W/m²K 1,01 W/m²K U-waarde deuren *** 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 50% 50% qv;10-waarde NEN 7120 **** forfaitaire methode forfaitaire methode Bepaling lineair warmteverlies forfaitaire methode forfaitaire methode BUVA SunStream op zuidgevel BUVA SunStream op zuidgevel Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar BUVA EcoHeat 18-5 BUVA EcoHeat 18-5 Verwarming – afgifte vloerverwarming vloerverwarming Verwarming – temp. systeem lage temperatuur lage temperatuur BUVA EcoHeat 18-5 CW5 BUVA EcoHeat 18-5 CW5 verkorte leidinglengte bad < 4 m aanrecht < 8 m verkorte leidinglengte bad < 4 m aanrecht < 8 m geen geen BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D Zonne-energiesystemen geen geen Koeling geen geen BUVA VAS Q QUALI COMFORT 0,53 0,60 BUVA VAS SMART LUX 0,52 0,59 Oriëntatie woning entree Rc-waarde kopgevel ZTA-waarde glas Zonwering Thermische capaciteit Installatietechniek Verwarming – opwekking Tapwater – opwekking Tapwater - leidinglengte Tapwater – douchewtw Ventilatie - kanalen Ventilatiesysteem * beglazing voorzien van kunststof afstandhouder met Ψ = 0,04 W/mK ** De Nederlandse bond van Timmerfabrikanten heeft een circulaire uitgebracht met U-waarden voor verschillende houtsoorten bij KVT detaillering. Gerekend is met Accoya hout met een warmgeleidingscoëfficient van 0,13 W/mK. *** de lage U-waarde voor deuren is haalbaar door te rekenen met de werkelijke U-waarde opgegeven door de deurfabrikant **** een lagere, niet forfaitaire meetwaarde voor infiltratie kan binnen de NEN 7120 alleen gehanteerd worden indien onder een kwaliteitsborgingsprocedure wordt gebouwd. In deze procedure dient de specifieke luchtvolumestroom ten gevolge van infiltratie (qv;10;spec) te zijn vastgelegd en na oplevering te worden gecontroleerd door een meting op basis van NEN 2686. EPC-berekeningen NEN 7120 bepaald met software Uniec 2.0 (www.uniec2.nl) 32 2^1-kap woning Vrijstaande woning Appartementen-complex Oost West Zuid 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W 4,0 m²K/W 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W 4,0 m²K/W 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W 4,0 m²K/W 3,5 m²K/W 0,7 W/m²K 0,7 W/m²K 0,7 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 1,01 W/m²K 1,01 W/m²K 1,01 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 50% 50% 50% forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode BUVA SunStream op zuidgevel BUVA SunStream op zuidgevel BUVA SunStream op zuidgevel Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar BUVA EcoHeat 18-5 BUVA EcoHeat 18-5 BUVA EcoHeat 18-5 vloerverwarming vloerverwarming vloerverwarming lage temperatuur lage temperatuur lage temperatuur BUVA EcoHeat 18-5 CW5 BUVA EcoHeat 18-5 CW5 BUVA EcoHeat 18-5 CW5 verkorte leidinglengte bad < 4 m aanrecht < 8 m verkorte leidinglengte bad < 4 m aanrecht < 8 m verkorte leidinglengte bad < 4 m aanrecht < 8 m douchepijp-wtw aangesloten op koude poort douchemengkraan rendement 60% douchepijp-wtw aangesloten op koude poort douchemengkraan rendement 60% geen BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D geen geen geen geen geen geen 0,60 0,60 0,55 0,59 0,59 0,53 EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 33 Comfortpakket EPC 0,4 Bouwkunde Tussenwoning Hoekwoning Noord Noord Rc-waarde vloer 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W Rc-waarde langsgevel 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W - 4,5 m²K/W Rc-waarde dak 6,0 m²K/W 6,0 m²K/W U-waarde glas HR+++ (Triple glas) * 0,7 W/m²K 0,7 W/m²K U-waarde kozijn ** 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K U-waarde ramen 1,01 W/m²K 1,01 W/m²K U-waarde deuren *** 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 50% 50% qv;10-waarde NEN 7120 **** forfaitaire methode forfaitaire methode Bepaling lineair warmteverlies forfaitaire methode forfaitaire methode BUVA SunStream op zuidgevel BUVA SunStream op zuidgevel Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar BUVA EcoHeat 18-5 BUVA EcoHeat 18-5 Verwarming – afgifte vloerverwarming vloerverwarming Verwarming – temp. systeem lage temperatuur lage temperatuur BUVA EcoHeat 18-5 CW5 BUVA EcoHeat 18-5 CW5 verkorte leidinglengte bad < 4 m aanrecht < 8 m verkorte leidinglengte bad < 4 m aanrecht < 8 m geen geen BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D 750 Wp PV cellen zuid, 43 graden 1.280 Wp PV cellen zuid, 43 graden geen geen BUVA VAS Q QUALI COMFORT 0,40 0,40 BUVA VAS SMART LUX 0,39 0,39 Oriëntatie woning entree Rc-waarde kopgevel ZTA-waarde glas Zonwering Thermische capaciteit Installatietechniek Verwarming – opwekking Tapwater – opwekking Tapwater - leidinglengte Tapwater – douchewtw Ventilatie - kanalen Zonne-energiesystemen Koeling Ventilatiesysteem * beglazing voorzien van kunststof afstandhouder met Ψ = 0,04 W/mK ** De Nederlandse bond van Timmerfabrikanten heeft een circulaire uitgebracht met U-waarden voor verschillende houtsoorten bij KVT detaillering. Gerekend is met Accoya hout met een warmgeleidingscoëfficient van 0,13 W/mK. *** de lage U-waarde voor deuren is haalbaar door te rekenen met de werkelijke U-waarde opgegeven door de deurfabrikant **** een lagere, niet forfaitaire meetwaarde voor infiltratie kan binnen de NEN 7120 alleen gehanteerd worden indien onder een kwaliteitsborgingsprocedure wordt gebouwd. In deze procedure dient de specifieke luchtvolumestroom ten gevolge van infiltratie (qv;10;spec) te zijn vastgelegd en na oplevering te worden gecontroleerd door een meting op basis van NEN 2686. EPC-berekeningen NEN 7120 bepaald met software Uniec 2.0 (www.uniec2.nl) 34 2^1-kap woning Vrijstaande woning Appartementen-complex Oost West Zuid 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W 3,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 4,5 m²K/W 6,0 m²K/W 6,0 m²K/W 6,0 m²K/W 0,7 W/m²K 0,7 W/m²K 0,7 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 1,01 W/m²K 1,01 W/m²K 1,01 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 1,4 W/m²K 50% 50% 50% forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode forfaitaire methode BUVA SunStream op zuidgevel BUVA SunStream op zuidgevel BUVA SunStream op zuidgevel Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar BUVA EcoHeat 18-5 BUVA EcoHeat 18-5 BUVA EcoHeat 18-5 vloerverwarming vloerverwarming vloerverwarming lage temperatuur lage temperatuur lage temperatuur BUVA EcoHeat 18-5 CW5 BUVA EcoHeat 18-5 CW5 BUVA EcoHeat 18-5 CW5 verkorte leidinglengte bad < 4 m aanrecht < 8 m verkorte leidinglengte bad < 4 m aanrecht < 8 m verkorte leidinglengte bad < 4 m aanrecht < 8 m douchepijp-wtw aangesloten op koude poort douchemengkraan rendement 60% douchepijp-wtw aangesloten op koude poort douchemengkraan rendement 60% geen BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D 1.470 Wp PV cellen zuid, 43 graden 2.520 Wp PV cellen west, 43 graden 21.750 Wp PV cellen 805 Wp per appartement zuid, 20 graden geen geen geen 0,40 0,40 0,40 0,39 0,39 0,39 EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 35 Pakket Passiefhuis Niveau De afgelopen jaren neemt de aandacht voor Passief Bouwen toe en worden regelmatig projecten volgens dit principe gerealiseerd. Het BUVA ‘Pakket Passiefhuis Niveau’ is een pakket maatregelen conform het Passief Bouwen principe. Vanwege de strikte eis aan de energievraag voor ruimteverwarming bij Passief Bouwen wordt hier standaard gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning toegepast. BUVA gelooft echter in de kracht van natuurlijke ventilatie. Hoewel dit BUVA-pakket formeel niet in aanmerking zal komen voor het Passief Bouwen keurmerk is een gelijkwaardige energiezuinigheid mogelijk. In het Pakket Passiefhuis Niveau worden onder andere toegepast: • BUVA Vital Air System SMART LUX • BUVA FlexStream kanalen (LUKA D) • BUVA EcoHeat 14-4 CW4 combiketel • Zeer hoge Rc-waarden voor vloer, gevel en dak • Driedubbel glas met Uglas = 0,7 W/m²K • Kozijnen met Uraam ≤ 0,8 W/m²K • Hoge luchtdichting • Geïsoleerde deuren • Rivusol zonneboiler of PV-cellen 36 TIP Verbaast u zich wel eens over de beperkte invloed van zeer hoge isolatiewaarden op de EPC-waarde? Deze daling is beperkt omdat de woning in de basis al goed geïsoleerd is. Dit effect kan verklaard worden aan de hand van onderstaande figuur. De warmteweerstand (Rc) is omgekeerd evenredig ten opzichte van de warmtedoorgang (U-waarde). De maat voor energieverlies is de warmtedoorgang. Bij een Rc-waarde van 2,5 m²K/W is de warmtedoorgangscoëfficiënt 0,37 W/m²K. Wanneer de Rcwaarde stijgt naar 5,0 m²K/W is de warmtedoorgangscoëfficiënt 0,19 W/m²K, een besparing van 0,18 W/m²K. Als de Rc-waarde 10,0 m²K/W wordt, wordt de warmtedoorgangscoëfficiënt 0,10 W/m²K, een besparing van 0,09 W/m²K ten opzichte van een Rc-waarde van 5,0 m²K/W. Bij een toenemende Rc-waarde daalt de U-waarde dus steeds minder. Hierdoor is het niet zinvol de isolatiewaarde steeds verder te verhogen. Thermische schil Het Passief Bouwen principe stelt een maximale warmtevraag voor ruimteverwarming van 15 kWh/m² gebruiksoppervlakte. Per project variëren de isolatiewaarden om aan deze vraag te voldoen. Veel voorkomende waarden bij voorbeeldprojecten zijn: • Vloeren Rc = 6,5 m²K/W • Gevels Rc = 8,0 m²K/W • Daken Rc = 10,0 m²K/W Luchtdichtheid – BUVA PreSets hang- en sluitwerk – BUVA SolidSeal kaderdichting Volgens de eisen van het Duitse Passivhaus Institut moet bij 50 Pa drukverschil de infiltratievoud n50 ≤ 0,6 h-1 bedragen. Omgerekend naar Nederlandse termen resulteert dit in een luchtdichtheid van maximaal 0,25 dm³/s per m². Hiervoor is een uiterst zorgvuldige ontwerp en uitvoering van de detailleringen noodzakelijk. In de SBR publicatie ‘Luchtdicht bouwen’ worden de aandachtspunten beschreven. Deze hebben betrekking op de vorm van het gebouw, de mate waarin bepaalde detailleringen voorkomen, de keuze van materialen (waaronder hang- en sluitwerk) waarmee het bouwwerk luchtdicht gemaakt wordt, het bouwsysteem en de zorgvuldigheid van de uitvoering. 0,5 0,45 U [W/m²K] 0,4 0,35 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0 2,5 3 3,5 4 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5 Rc [m²K/W] 8 8,5 9 9,5 10 Wat betreft de U-waarden voor raam- en deurconstructies gelden bij het Passief Bouwen principe maximale waarden van 0,8 W/m²K. Dit kan uitsluitend gerealiseerd worden met driedubbele beglazing (Uglas ≤ 0,70 W/m²K) en geïsoleerde kozijnprofielen. In de houten kozijnindustrie zijn kozijnen beschikbaar die een gemiddelde U-waarde van 0,8 W/m²K realiseren met ongeïsoleerd kozijnhout. EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 37 vervolg Pakket Passiefhuis Niveau Het BUVA hang- en sluitwerkprogramma levert een grote bijdrage aan de luchtdichtheid van woningen. Het hang- en sluitwerk is voorzien van eenzijdig afgeschuinde haakschoten waardoor ramen en deuren blijvend wind- en waterdicht zijn. Hierdoor worden luchtlekken bij draaiende delen voorkomen. Nastelbaar hang- en sluitwerk van BUVA maakt het mogelijk afwijkingen te corrigeren. De top in het programma is het zelfstellende en corrigerende hang- en sluitwerk dat nastellen overbodig maakt. In de BUVA brochure ‘PreSets – Faalkosten nul’ leest u alles over het complete BUVA hang- en sluitwerkprogramma. BUVA SolidSeal kaderdichting De nieuw ontwikkelde BUVA SolidSeal kaderdichting is in combinatie met het BUVA hang- en sluitwerk uit de PreSets geschikt voor toepassing in SBR luchtdichtheidsklasse 3 (qv;10 waarde tussen 0,15 en 0,30 dm3/s per m2). Het is uniek dat deze waarde met een enkele kierdichting wordt gerealiseerd. BUVA SunStream Om op gewenste tijdstippen zon toe te laten treden tot de woning en deze op niet gewenste momenten te weren wordt buitenzonwering in de vorm van BUVA SunStream toegepast. Buitenzonwering is het meest efficiënt, doordat zonne warmte buiten de woning blijft. In een berekening met NEN 7120 kan aangegeven worden dat de aanwezige spuicapaciteit maximaal wordt benut voor passieve koeling (zomernachtventilatie). BUVA geïsoleerde IsoStone onderdorpel De bekende BUVA IsoStone onderdorpels hebben een zeer gunstige isolatiewaarde. Omdat de glasvezelversterkte kunststof onderdorpel holle kamers heeft, functioneert de aanwezige lucht als een perfecte isolator. Recent is een geïsoleerde uitvoering geïntroduceerd waardoor de U-waarde van de BUVA IsoStone onderdorpel beter is dan die van HR++ glas! Afhankelijk van de uitvoering varieert de U-waarde tussen 0,89 en 1,85 W/(m2.K). 38 Afvoer naar Q-Stream Aanvoerlucht Expansieventiel Compressor Verdamper Terugslagventiel Elektrisch element Circulatie-aansluiting Warmwaterboiler Condensor GEEL 8 14 % 22 8 100 tran smie 59 reflectie 16 19 SCHERM BUVA Vital Air System H2O met BUVA WM 300 warmtepompboiler Om warmte terug te winnen uit ventilatieretourlucht is het BUVA Vital Air System H2O een optie. Bij dit systeem wordt de toe- en afvoer van lucht geregeld door het veel toegepaste Vital Air System Q TIME. De warmte uit de ventilatieretourlucht wordt gebruikt om warmwater te verwarmen in een boilervat van 300 liter met behulp van de warmtepompboiler WM 300. Om de woning op Passiefhuis niveau te brengen kunnen de volgende alternatieven voor een warmtepompboiler toegepast worden: • een Rivusol zonneboiler (die bij veel Passiefhuizen wordt toegepast) • PV-panelen voor opwekking van elektriciteit Het toepassen van zonne-energie is in veel gevallen kosten effectiever dan het gebruik van een warmtepompboiler. EPC 0,6/0,4 Op pagina 40 en 41 is de EPC van het Pakket Passiefhuis Niveau voor de referentiewoningen berekend. De vetgedrukte maatregelen zijn vaste maatregelen van het Pakket Passiefhuis Niveau. Met de uitgangspunten van het Pakket Passiefhuis Niveau is de EPC-waarde al op het niveau dat wellicht vanaf 2015 zal gaan gelden. Een interessant detail is dat de EPC van het BUVA Pakket Passiefhuis Niveau iets gunstiger is dan hetzelfde pakket met gebalanceerde ventilatie en warmteterugwinning. GLAS ZONNE-ENERGIE TRANSMISSIE: 16% EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 39 Pakket Passiefhuis Niveau Bouwkunde Tussenwoning Hoekwoning Noord Noord Rc-waarde vloer 6,5 m²K/W 6,5 m²K/W Rc-waarde langsgevel 8,0 m²K/W 8,0 m²K/W - 8,0 m²K/W Rc-waarde dak 10,0 m²K/W 10,0 m²K/W U-waarde glas HR+++ (Triple glas) * 0,7 W/m²K 0,7 W/m²K U-waarde kozijn ** 0,8 W/m²K 0,8 W/m²K U-waarde ramen 0,8 W/m²K 0,8 W/m²K U-waarde deuren *** 0,8 W/m²K 0,8 W/m²K 50% 50% 0,25 dm³/s per m² 0,25 dm³/s per m² nauwkeurige methode nauwkeurige methode BUVA SunStream op zuidgevel BUVA SunStream op zuidgevel Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar BUVA EcoHeat 14-4 BUVA EcoHeat 14-4 radiatoren radiatoren hoge temperatuur hoge temperatuur Tapwater – opwekking BUVA EcoHeat 14-4 CW4 BUVA EcoHeat 14-4 CW4 Tapwater - leidinglengte werkelijke leidinglengte werkelijke leidinglengte geen geen Ventilatie - kanalen BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D Zonne-energiesystemen RIVUSOL S100-15T 1,39 m² oriëntatie zuid, 43 graden RIVUSOL S100-15T 1,39 m² oriëntatie zuid, 43 graden geen geen 0,38 0,40 Oriëntatie woning entree Rc-waarde kopgevel ZTA-waarde glas qv;10-waarde NEN 7120 **** Bepaling lineair warmteverlies Zonwering Thermische capaciteit Installatietechniek Verwarming – opwekking Verwarming – afgifte Verwarming – temp. systeem Tapwater – douchewtw Koeling Ventilatiesysteem BUVA VAS SMART LUX * beglazing voorzien van kunststof afstandhouder met Ψ = 0,04 W/mK ** Een U-waarde van 0,8 W/m²K is haalbaar met speciale Passiefhuis kozijnen *** een U-waarde van 0,8 W/m²K is haalbaar met speciale Passiefhuis deuren **** een lagere, niet forfaitaire meetwaarde voor infiltratie kan binnen de NEN 7120 alleen gehanteerd worden indien onder een kwaliteitsborgingsprocedure wordt gebouwd. In deze procedure dient de specifieke luchtvolumestroom ten gevolge van infiltratie (qv;10;spec) te zijn vastgelegd en na oplevering te worden gecontroleerd door een meting op basis van NEN 2686. EPC-berekeningen NEN 7120 bepaald met software Uniec 2.0 (www.uniec2.nl) 40 2^1-kap woning Vrijstaande woning Appartementen-complex Oost West Zuid 6,5 m²K/W 6,5 m²K/W 6,5 m²K/W 8,0 m²K/W 8,0 m²K/W 8,0 m²K/W 8,0 m²K/W 8,0 m²K/W 8,0 m²K/W 10,0 m²K/W 10,0 m²K/W 10,0 m²K/W 0,7 W/m²K 0,7 W/m²K 0,7 W/m²K 0,8 W/m²K 0,8 W/m²K 0,8 W/m²K 0,8 W/m²K 0,8 W/m²K 0,8 W/m²K 0,8 W/m²K 0,8 W/m²K 0,8 W/m²K 50% 50% 50% 0,25 dm³/s per m² 0,25 dm³/s per m² 0,25 dm³/s per m² nauwkeurige methode nauwkeurige methode nauwkeurige methode BUVA SunStream op zuidgevel BUVA SunStream op zuidgevel BUVA SunStream op zuidgevel Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar Traditioneel/gemengd zwaar BUVA EcoHeat 14-4 BUVA EcoHeat 14-4 BUVA EcoHeat 14-4 radiatoren radiatoren radiatoren hoge temperatuur hoge temperatuur hoge temperatuur BUVA EcoHeat 14-4 CW4 BUVA EcoHeat 14-4 CW4 BUVA EcoHeat 14-4 CW4 werkelijke leidinglengte werkelijke leidinglengte werkelijke leidinglengte geen geen geen BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D BUVA FlexStream LUKA D RIVUSOL S250-40T 3,72 m² oriëntatie zuid, 43 graden RIVUSOL S500-60T 5,58 m² oriëntatie west, 43 graden 15.900 Wp PV cellen 590 Wp per appartement zuid, 20 graden geen geen geen 0,40 0,40 0,40 EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 41 BUVA ventilatiesystemen en combiketels Een belangrijk onderdeel binnen de verschillende uitvoeringen van BUVA Vital Air Systems zijn de ventilatieroosters uit de ‘Stream’serie. De serie omvat een compleet programma ventilatieroosters voor alle situaties. Alle Streamroosters zijn standaard mechanisch zelfregelend. Hierdoor komt er, onafhankelijk van de winddruk op de gevel, altijd de juiste hoeveelheid frisse lucht in de woning. Deze comfortabele manier van ventileren voorkomt tocht in de woning en bespaart energie. Het complete programma biedt voor elke situatie een passende oplossing! 1 model, 4 doorlaten BUVA EcoHeat FitStream: één type ventilatierooster met vier verschillende doorlaten, geschikt voor glasplaatsing. TopStream: onzichtbare ventilatie door verdekte plaatsing achter de buitenmuur. Geluiddempend en zelfregelend AcouStream: een licht geluidsdempend ventilatierooster. Zowel geschikt voor glasplaatsing als verdekte, onzichtbare plaatsing. SlideStream: geschikt voor toepassing in schuifpuien. SusStream: geluidsdempend ventileren in geluidsbelaste omgevingen. Zowel geschikt voor glasplaatsing als verdekte, onzichtbare plaatsing. Onzichtbaar ventileren BUVA FlexStream SusStream HD: de oplossing voor ventileren in een hellend dak. FireStream: 30 en 60 minuten brandwerende ventilatieoplossingen voor verdekte plaatsing. SunStream: ventilatie en zonwering in één. Ventileren boven een schuifpui 42 Geluiddempend ventileren De BUVA Streamroosters zijn in alle BUVA Vital Air Systems toepasbaar: BUVA FlexStream dakdoorvoer Ventileren door een hellend dak BUVA Vital Air System SMART: de nieuwe standaard in woonhuisventilatie Een combinatie van BUVA toevoerroosters uit de ‘Stream’serie met de BUVA SmartStream woonhuisventilator. Het Vital Air System SMART is in drie varianten toepasbaar: 1. VAS SMART BASE: afvoer uit keuken, badkamer en toilet 2. VAS SMART SENSE: afvoer uit keuken, badkamer, toilet en slaapkamers gecombineerd 3. VAS Smart LUX: afvoer uit keuken, badkamer, toilet en alle slaapkamers individueel Smart WM300 warmtepompboiler Ventilatie en zonwering in één Q BUVA Vital Air System Q: traditioneel afvoeren met nieuwe techniek Een combinatie van BUVA toevoerroosters uit de ‘Stream’-serie met de BUVA Q-Stream woonhuisventilator. Het Vital Air System Q is in vier varianten toepasbaar: 1. VAS Q PICTO: handbediend ventileren met behulp van duidelijke pictogrammen 2. VAS Q TIME: tijdgestuurd ventileren 3. VAS Q QUALI: sensorgestuurd ventileren op basis van luchtkwaliteitsensoren 4. VAS Q H2O: energie terugwinning uit ventilatielucht voor warmtapwater Hang- en sluitwerk uit de BUVA PreSets Deze brochure is een uitgave van BUVA. Zetfouten en tussentijdse wijzigingen voorbehouden. 14001.14.01.0,75M EPC 0,6 EN 0,4 PAKKETTEN 0180 - 69 75 00 | buva.nl 43 Ontdek alles over de BUVA EPC-pakketten: • Lage Energielastenpakket • Minimum Investeringpakket • Comfortpakket • Pakket Passiefhuis Niveau 0180 - 69 75 00 | buva.nl
© Copyright 2024 ExpyDoc