S
c
h
i
p
e
n
W
e
r
p
1 4 -D A A G S C H T IJ D S C H R IF T , G E W IJD A A N S C H E E P S B O U W , S C H E E P V A A R T E N H A V E N B E L A N G E N
W AARIN OPGENOMEN H E T MAANDBLAD „DE TECHNISCHE KRONIEK” 10e JAARGANG
D E V E R E E N I G IN G V A N T E C H N IC I O P S C H E E P V A A R T G E B IE D
O R G A A N V A N lf D E N C E N T R A L E N B O N D V A N SCHEEPSBOUW M EESTERS I N N E D E R L A N D
[ H E T I N S T I T U U T V O O R SC H E E P V A A R T E N L U C H T V A A R T
H O O F D -R E D A C T IE : Ir. J. W . H E IL , w. I. en Ir. G. D E R O O IJ, s. I.
Secretaris 4 er Redactie : G. Z A N E N , W estnieuw land 12, Rotterdam, Telefoon 22200 (2 lijnen)
ZESDE
JAARGANG
OVERNEMEN VAN ARTIKELEN ENZ. VERBODEN (ART. 15 DER AUTEURSWET 1912)
4 AUG.
1 9 3 9 - No, 16
EVENWICHTSPROBLEMEN BIJ EENVOUDIGE
MEETKUNDIGE LICHAMEN
DOOR
D. D E W A A RT
Vervolg van pag. 209 (slot)
D e cy lin d r isc b e b a lk
H e t z w aarte p u n t Z van den balk valt in het m idden van
de as en is het m id d elp u n t van de m. r. d., die nu een cirkel is.
H e t w aterlichaam is een cylindersegm ent m et als m. r. d. een
segm ent van bovengenoem den cirkel.
H e t d ru k p u n t lig t in de m . r. d. loodrecht onder Z.
O n d erg aat de balk een kleine draaiing om de as, dan onder­
g aat D een kleine verplaatsing in de m. r. d.
A angezien bij elke ligging h et w aterlichaam onveranderd
b lijft, zal de afstand D Z eveneens onveranderd blijven en
doorloopt D een cirkel.
D e evoluut van de D -krom m e is n u saam getrokken to t een
enkel p u n t: het m id d elp u n t Z van de m. r. d.
H e fp u n t en zw aarte p u n t vallen bij elke ligging samen.
De balk is in onverschillig evenw icht in elke ligging.
K rijgt de balk een kleine helling, dan verplaatst D zich in
het vlak van A A O B .
Zoolang de helling niet zóó groot is, dat h et bovenvlak in
het w ater kom t, doorloopt D een boog van een hyperbool.
U it een eenvoudige meetkundige eigenschap v an de hyper­
bool volgt deze bewering onmiddellijk.
Beweegt zich n.1. een raaklijn aan de hyperbool langs de
kromme, dan snijdt deze van de asymptoten stukken af wier
D e b ol
O p gelijke wijze w o rd t voor een hom ogeen bolvorm ig
lichaam gevonden, d at D Z constant is en D een bol-oppervlak
doorloopt, terw ijl ook hier de m eetkundige plaats van het h e f­
p u n t zich heeft saam getrokken to t één enkel p u n t: het m iddel­
p u n t v an de bol.
D e bol is in onverschillig evenw icht in elke ligging.
D e d r ie z ijd ig p rism a tisch e b a lk
O ndersteld w o rdt, dat de rechte doorsnede m instens twee
gelijke zijden heeft.
F ig u u r 7 is de m . r. d. van de balk.
A O = B O = a; Z A O B = ? °; Z h et zw aarte p u n t van
A A O B dus tevens h et zw aartep u n t van den balk.
Loopt A B evenwijdig m et de w aterlijn P Q dan zal de balk
„rechtliggend” w orden genoemd en het zijvlak w aarin A B
lig t h et „bovenvlak” .
D e m . r. d. van h et w aterlichaam is een driehoek gelijkvorm ig
m et A O B n.1. A O P Q , w aarvan h et zw aartep u n t D lood­
rech t onder Z lig t bij rechte ligging.
product constant is, terwijl het midden der lijn raak p u n t is.
De w aterlijn gedraagt zich aldus ten opzichte v an de zijden
A O en O B. H e t midden M beschrijft dus een hyperbooltak.
De halve assen zijn O M en O F = M C.
De asym ptoten O A en O B.
O m dat voor elke M 1 en de correspondeerende D 1 de betrekking
geldt: O D 1 = 2/ 3 O M 1, is de D-krom m e door verm enigvul­
diging uit de M -krom m e te verkrijgen. H et cen tru m is O en
de verm enigvuldigingsfactor %•
Voor de halve assen O D en O G w ordt gevonden:
O D = % O M en O G = D E = % O F .
Bij een s.g. = g is de oppervlakte van de m. r. d. van het
waterlichaam = % A g- sin ? en O M = a. ]/ g . cos ^
'?•
O pdat n u de stabiele evenwichtsligging zal plaats vinden m oet
O p het assenstel m et O als oorsprong en O M als y-as w ordt
de vergelijking van de D -krom m e:
y
(1 2 )
(Vs a . y g cos
Va <f) 2
of:
tg a A
of
tg (S zijn
|
]/cotg 2 y2 9 — 4 g cosec2 9 < -——^ cotg y 2 9
“
g . sin Vs ? r
£
(13)
1 T g
N a eenige herleiding geeft dit:
g i> cos 9 .........
Bij rechte ligging gaat de norm aal door D tevens door Z en
is er dus evenw icht. Zal d it evenw icht stabiel zijn dan m oet
het h e fp u n t H boven of in Z vallen.
Do krom testraal in den top D m oet daarvoor grooter zijn
dan D Z. W aar voor deze krom testraal r gevonden w ordt:
r —
H e t gedrag van de balk is m et deze uitslagen in zóóverre
bepaald, dat de balk voor l > g ^ cos4 x/ 2 *? recht b lijft liggen,
voor cos4 (Y 2 9) A g A cos 9 kantelt, m aar nog in stabiel
evenwicht kom t voor a A $ en a bepaald is u it
n2
_ 9 m oet w orden voldaan aan:
tg ( ± a)
m
— > % a (1 — \/g ) cos y2 <?
m
N a u itw erking geeft dit:
g A cos4 V2 9 .....................................
(14)
H e t is opm erkensw aard hoe door een eenvoudige constructie
in driehoek A O B het p u n t H kan worden gevonden
r =
n
— =
m
n
_
n. - = n tg y2
1/
m
9.
R ich t m en dus in E een loodlijn op, opde zijde O A , dan
snijdt deze de y-as in H .
Berekening zoowel als constructie geven een eenvoudige u it­
spraak o m tren t de stabiliteit.
H oew el reeds deze voorw aarde een groot deel der voor­
kom ende w aarden van g en 9 om vat, resteert toch nog een te
belangrijk deel om onbesproken te blijven.
Is dan g < ! cos4 V2 <P 2oo k an telt de balk.
Zoolang h et bovenvlak niet aan h et w ater kom t, geldt voor
den hellingshoek a° dezelfde form ule als voor den hoek, welke
de raaklijn aan de D -krom m e, in het bijbehoorende d ru k p u n t,
m aak t m et de x-as.
Beide hoeken zijn gelijk, w a n t raaklijn en w aterlijn loopen
evenwijdig.
D e raaklijn in het d ru k p u n t D 1 = x 0, y 0heeft tot vergelijking
D e norm aal: (y
■ y„ = (x — x 0) tg a
yo) tg a + x — x 0 =
0.
- n
tg
a y0
1
V m‘ — n a tg “ a
l/;
m et deze w aarden herleidt m en de betrekking (15) to t
t g 2 a = c o tg 2 % 9 — 4 g cosec2 9 ................
(16)
H e t dubbele teeken voor tg a v in d t zijn grond in h et feit,
dat de helling t o. v. de rechte ligging zoowel naar links als
naar rechts k an optreden.
O verschrijdt <x de grenshoek (3 niet, dan w ordt zijn waarde
uit (1 6 ) bepaald.
D e grenshoek (3, w aarvoor de w aterlijn P Q door één der
hoekpunten A of B m oet gaan (stel B) geeft door m iddel van
de cotangentenform ule in A O P Q (Q valt samen m et B ) :
]/ cotg 2 y2 9 — 4 g cosec2
(19)
In het geval, dat g <1 cos 9 is zal de balk zóó ver kantelen,
dat de ribbe door A of
B in het w ater k o m t
(fig. 8).
H et
w aterlichaam
verliest zijn driezijdigen prism a-vorm en
w ordt vierzijdig, doch
b e h o u d t h e tz e i'f d e
volume.
D e m. r. d. gaat van
driehoek over in vier­
hoek, doch behoudt
h a a r o p p e r v la k =
y2 a 2 g sin 9.
H e t deel van de
m. r. d. van den balk,
dat boven w ater u itsteekt is nu een driehoek m et constant
oppervlak = x/ 2 a 2 (1 — g) sin 9. De zw aartepunten van de
driehoeken A P Q en O A B liggen m et d at van den vierhoek
O P Q B op een rechte lijn.
W o rd t het zw aartep u n t van P A Q genoemd E, van O P Q B
de bekende D, terw ijl Z d at van O A B is, dan is bekend:
E Z : D Z = opp. O P Q B : opp. P A Q = g : (1 -
g)
De E-krom m e is in verband m et het voorgaande bekend als
hyperboolboog n u m et E to t top en A B en A O als asym ptoten.
D oor verm enigvuldiging van deze E-krom m e m et den
factor
D e norm aal m oet voor evenw icht door Z = ( 0, % a cos Y2 9 )
gaan en dus % a cos % 9 t g a = y 0 tg a + x 0 ................ (15)
D e coördinaten x 0 en y 0 k u n n en evenals dat bij den vier­
k an ten balk w erd gedaan in de hellinghoek a uitg ed ru k t w orden
(1 8 )
1
—
g
en Z als centrum is de D -krom m e te ver-
krijgen: de D -krom m e voor deze vierhoekige indom peling dus
ook een hyperboolboog.
U it de correspondeering der p u nten E 1 m et de p u n ten D 1
volgt nu, dat de raaklijnen aan de E-krom m e evenwijdig loopen
m et de correspondeerende raaklijnen aan de D -krom m e en
tegelijk m et de w aterlijn.
De norm aal in E 1 dus evenwijdig m et die in D 1.
H e t onderzoek voor stabiele ligging kan zich dus to t de
E-krom m e bepalen.
G aat de norm aal in een p u n t E door Z, dan ook die in het
correspondeerende p u n t D.
Verdere beschouwing verloopt geheel analoog m et die, welke
we reeds m aakten bij driehoekige indom peling.
Voor Z v indt m en drie reëele loodlijnen op de E- en D krom m e, w aarvan er twee zulk een grooten hoek m aken m et
de y-as A E , dat ze buiten beschouwing blijven. D e derde n o r­
maal, welke iets rechts van E valt, is dus de norm aal, welke het
evenwicht bepaalt. D oor becijfering van den krom testraal be­
paalt men of deze grooter, gelijk of kleiner dan E Z is, waarmee
dan overeenkom t stabiel, stabiel of labiel evenwicht.
Is labiel evenw icht voorhanden, dan k an telt de balk verder
en k o m t de ribbe door O boven w ater.
V oor een juist inzicht 111 h et gedrag van dien balk is het
noodig u it te gaan van de ligging m et O boven w ater en A B
onder w a te r evenw ijdig aan P Q de w aterlijn, derhalve 180°
gekanteld.
D e driehoek boven w ater heeft dan het oppervlak
= y 2 a 2 (1 — g) sin 9.
D e m eetkundige plaats van het Zw aartepunt van dien drie­
hoek is een bekende hyperboolboog; de correspondeerende D krom m e dus ook weer. E chter valt op te m erken, dat deze
zw aartep u n t-k ro m m e m et de D -krom m e in ( 1 2 ) alleen v er­
schilt in g. W o rd t in ( 1 2 ) g door 1 — g vervangen, dan heeft
m en de gevraagde zw aartepunt-krom m e.
D it laat toe te besluiten:
1 °. Is 1
1 — g A cos4 % 9> dan ligt de balk in stabiel
evenw icht m et O boven en A B horizontaal en onder w ater.
2 °. Is cos 4 % 9 A- 1 — g A cos 9 dan b lijft O boven w ater
m aar de balk k o m t scheef te liggen. De helling a t. o. v. de
voorgaande stand is bepaald uit:
tg ( ± <*) = ± }/( cotg 2 % 9 — 4 ( — g) cosec'AT
(Zie form . (1 8 ))
3°. Is cos 9 >
B boven w ater.
1 — g dan k o m t ook de ribbe door A o f door
U itgaande van volkom en verschillenden aanvat van d it p ro ­
bleem, k o m t m en blijkbaar to t dezelfde resultaten.
A lvorens deze balkbeschouw ing te beëindigen vestig ik nog
gaarne op een m erkw aardig verschijnsel de aandacht, n . 1. dit:
bepaalt m en g en 9 zoodanig, dat tegelijk w o rd t voldaan aan
g ij) cos4 y 2 9 en 1 — g
cos4 % 9> dan lig t de balk zoowel
rech t als om gekeerd stabiel.
Een voorbeeld:
'f = 90° gocfi g >. V-i
1 — g !> 7« of 7<i A g
dus 7« k s A. Vu
D e b a lk m et tra p eziu m -d o o rsn ed e
D e vierhoek A B E C is de m. r. d. van den balk, de vierhoek
P Q E C die van h et w aterlichaam .
Beide hebben bij rechte ligging de gelijkbeenige trapezium doorsnede. Z is het
zw aartep u n t van den
balk, D is h et zw aarte­
pu n t, d ru k p u n t, van
het w aterlichaam .
D oor verlenging van
de zijden A C to t A O
en B E to t B O ontstaat
een A
P Q O m et
zw aartep u n t Z 1; welke
bij alle liggingen van
den balk, zoolang het
bovenvlak A B niet in
het w ater k o m t of het
grondvlak C E niet u it
het w ater kom t, een
c o n s t a n t o p p e r v la k
heeft.
D oor den balk ach­
tereenvolgens verschillende liggingen te geven v erandert ook
Z : telkens van plaats in de m . r. d. en beschrijft binnen de
bovengenoem de uiterste liggingen een reeds m eerm alen aangetoonden hyperboolboog, behoorend bij de hyperbool, welke
O Z , en O F = Z t G to t halve assen heeft.
O is dus het m iddelpunt èn O A en O B zijn de asym ptoten,
terwijl Z t in fig 9 een top is.
H elt de balk, dan zullen D en Z t in ligging veranderen, Z2,
als zw aartepunt van den toegevoegden, on veranderlijken drie­
hoek C E O , blijft echter vast in ligging. O p grond van een
bekende eigenschap der mechanica liggen de zw aartepunten
van den driehoek O P Q en zijn twee deelen P Q E C en O C E
op een rechte lijn. D it wil dus zeggen, dat bij elke helling,
binnen de reeds meer genoemde grenzen, de variabele p u n te n
D en Z], m et het vaste p u n t Z 2 op een rechte lijn liggen en wel
zóó, dat
Z, Z 2 : Z] D = oppervlak P Q E C : oppervlak C E O = constant
daaruit is ZaD = Z 3Z! m 2 ...................
( 20 )
Van wege de vaste ligging van Z 2 is de D -k ro m m e m et den
factor m 2 t. o. v. Za derhalve te verkrijgen.
W ordt genomen:
OB= OA = a
O E=O C =b
a : a o b = 9°
dan is de factor m 2 = ^ ^
g (a “- b - )
U it de beide wederkeeringe product-fig u ren volgt tevens,
dat de assen van de D -krom m e m 2 maal grooter zijn dan die
van de Z:l-kromm e.
De y-assen van beide vallen samen, de x-assen en asym ptoten
echter niet, m aar loopen wel evenwijdig.
De becijfering voor de m iddelpuntsvergelijking op de assen
vermijdend, geef ik toch gaarne door constructie de ligging
van het m iddelpunt en de asym ptoten aan.
De rechte D K / / aan O F w o rd t door de rechte Z» G
( Z j G / / O F ) in K gesneden. W o rd t nu u it K een rechte ge­
trokken evenwijdig aan O B , die de y-as in O 1 snijdt, dan is
K O ‘ een der asym ptoten en O 1 h e t m iddelpunt waarm ee dus
ook de andere asym ptoot bekend is.
De vergelijking op de assen w ordt dan:
( D O 1) 2
(D K )!
...................
O m constructief te blijven verwijs ik naar den driehoekigen
balk voor het vinden van het h efp u n t H bij rechte ligging.
De loodlijn in K loodrecht op 0 4K snijdt de y-as in H .
D H is dus de krom testraal van de D -k ro m m e in den top.
W aar 0 4K altijd buiten den driehoek A O B k o m t te liggen
toont fig. 9 reeds aan, dat bij rechte ligging de stabiliteitsintervallen grooter zijn voor gelijke w aarden van 9 en O A
dan bij den driekanten balk.
Vanzelfsprekend voert becijfering van krom testraal D H en
afstand D Z to t een betrouw baarder resultaat.
H e t bekende criterium voor stabiele evenw ichtsligging is dan
DH A D Z
De becijfering, die eenigszins om slachtiger is dan bij den
driekantigen balk, laat ik weg en geef onm iddellijk het resultaat
O Q 3 s e c .2 1 9 A
b 3 -f -
g ( a 3 — b 3)
W ordt de verhouding tusschen a en b gelijk n genom en, n.1.
a = n b en n > l , terwijl O Q =
]/ b 2- f g (a 2 — b 2), dan
gaat het criterium over in:
(1
+
g („» _
i ) A s e c .4 ’ ? A
0
+
S
D } ’ ................ (2 2 )
Deze betrekking geeft het onderling verband tusschen drie
variabelen, die bij dezen balk kunnen optreden.
Kiest m en voor twee der variabelen bepaalde w aarden, dan
is de voorwaarde voor de derde vast te stellen.
Even zoo wanneer één variabele co n stan t w o rd t genom en
is de betrekking tusschen de beide andere te bepalen.
De groote verscheidenheid v an gevallen, welke hierbij k u n ­
nen optreden, laat ik liever achterw ege, wijl zij de k ern der
beschouwingen niet raken. V oor elke belangstellende is h e t
onderzoek voor een bepaald geval verder zeker eenvoudig.
Blijkt, dat bij bepaalde aangenom en w aarden v an n , g en <?
het evenw icht labiel is, d. w. z .: D H <C D Z, dan k a n op geheel
overeenkomstige wijze als bij den driekanten balk w orden
onderzocht of de stabiele evenw ichtstoestand nog op treed t
aleer de critische hoek (3, waarbij juist ö f boven- o f g rondvlak
aan h et w ater kom t, optreedt.
Is g = —
dan kom en beide gelijk aan h et w ateroppervlak,
a - 1- b
Is g < ——_ dan k o m t eerst h et grondvlak aan h e t w atera -j- b
oppervlak.
Is g >
a - f- b
dan k o m t eerst h et bovenvlak aan h e t w ater -
oppervlak.
b
Bij de onderstelling, d at g >
>
is tg & =
cot g 2 * 9, terw ijl voor « w o rd t gevonden
a,—T—
t O Q ,"
o 1
tg 2« = cotg2 -
4
o TK 2
9—
„1
cosec"- 9 (bij evenw icht).
H e t stabiele evenw icht w o rd t dan nog vóór h e t overschrijden
van den critischen hoek P bereikt wanneer
tg «
OM I2
of
O
Z :
tg ß
O Q !
O
(a 2 + O Q Y
Aangezien deze becijferingen het eenvoudige k arak ter v an
die d er voorgaande gevallen verliezen, acht ik het w enschelijk
deze den belangstellenden over te laten.
E en enkele opm erking m oet mij nog u it de pen, o m dat .zij
ook gemaakt w erd bij den driekanten balk.
W o rd t bij rechte ligging voor een bepaalde n en <p stabiel
evenw icht verkregen zoowel voor g als voor 1 — g, dan zal die
balk 180° gewenteld, eveneens in stabiel evenw icht zijn.
H e t behoeft wel geen betoog, dat al deze beschouw ingen
k u n n en worden losgem aakt v an g door invoering van h e t b e ­
grip „diepgang” en de resultaten voor geheel overeenkom ende
licham en w at vorm en ligging van het zw aartep u t b e tre ft,
onveranderd k u n n en w orden overgenomen.
b
DE’WEB.ELDSCHEEPSBOU'W IN HET TWEEDE KWART AALVAN 1939
Volgens de scheepsbouwstatistiek van Lloyd’s R egister o f
Shipping, waarin alleen zeeschepen v an ten minste 100 registerton b ru to inhoud w orden opgenom en, is over de geheele w ereld,
zonder Rusland en Spanje, de tonneninhoud van schepen in
aanbouw weer to t h et peil van verleden jaar gestegen; h e t
aantal onderhanden schepen is echter belangrijk kleiner. I n h e t
T ab el I. O verzich t van de in aan b ou w zijnde w ereld tonn age op 30 Juni 1939
Motorschep en
Stoomschepen
Aantal
België .........................
Engelsclie D om inions.
D anzig .......................
D enem arken ..............
E stland . . . ..............
Finland .......................
F r a n k r ijk .....................
D uitschland ..............
s r f Engeland en Wales
c 1 Schotland ............
I e r la n d .........................
N e d e r l a n d ................
H ongarije ..................
Italië ............................
Japan ............................
N oorw egen ................
Polen ............................
Rusland f ..................
Spanje * .......................
Zweden .......................
. n A tlantische K ust
Û
d
<ü Ü
fi G ulf P o r t s .........
Pacific K u s t. . . .
. Groote M eren. . .
U ru g uay .....................
T otaal .........................
8
5
1
_
—
4
54
64
46
1
7
—
—
46
15
1
—
1
1
32
_.
4
—
—
290
Bruto
tonnage
Bruto Aantal
Aantal tonnage
—
--—
4.794
21.540
1.690
.—
—
—
—
—
---
40.900
160.118
158.613
248.192
25.800
39.050
—
—
188.265
23.940
1.080
—
—
■ 1.050
1.500
293.478
____
11.602
—
—
—
—
—
—
1*221.612
—
—
—
—
__
—
—
—
—
—
—
---
—
—
—
_
—
--—
—
-----
—
t—
—
—
Hout
S ta al
Hout
Staal
LAND
—
----
-----
Bruto
tonnage
T4
7
7
17
—
18.095
23.150
31.500
120.610
—
4
7
71
34
32
8
78
5
41
11.480
54.230
187.714
123.421
171.504
62.420
184.331
6.250
224.320
120.584
27.981
17
17
H out
—
1
275
—
1
1
—
—
—
140
175
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
1
_
650
—
4
1
2
2.060
—
350
505
—
—
Aantal
4
20
12
19
1
4
11
125
_
__
—
—
—
—
—
Bruto
tonnage
18.095
30.279
53.040
122.440
175
11.480
95.130
347.832
1
189
791.455
J
—
—
1
—
1
—
--
26
19
4
1
2
1
—
404
1.623.066
6
t G e e n g e g ev e n s o n tv a n g e n
Staal
Bruto Aantal Bruto Aantal Bruto
Aantal tonnage
tonnage
tonnage
12.220
159.120
78,376
2.280
130
2.900
450
2
T otaal
Zeilschepen
—
—
—
296
—
105
—
—
—
—
7
—
7.000
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
)
—
—
r
j
1
550
4
2.508
85
12
42
63
33
1
223.381
13.250
224.616
308.849
52.026
1.080
3
27
—
13.270
160.620
391.824
—
—
1.641
19
12.973
* G e e n v o lle d ig e g e g e v e n s b e s c h ik b a a r
—
—
1
450
719
2.859.292
T ab el II. O verzich t van de op stapel gezette en te w ater gelaten tonnage op 30 Ju n i 1939
O P STAPEL GEZET
M otorschepen
Stoomschepen
LAND
België ..........................
Engelsche D om inions.
D anzig ........................
D enem arken ..............
E stland ........................
F r a n k r ij k .....................
D u itschland ..............
Gr. B rittan n ië en Ierl.
N e d e r la n d .................
H ongarije ...................
Italië .............................
J a p a n .............................
N oorw egen .................
P o rtugal .....................
Spanje * ........................
Z w e d e n ........................
Ver. St. van A m erika
T o t a a l ..........................
TE W A T ER GELATEN
Zeilschepen
T otaal
Aan­
tal
Bruto
tonnage
Aan­
tal
Bruto
tonnage
Aan­
tal
Bruto
tonnage
Aan­
tal
4
2
1
—
—
3.260
6.540
1.690
—
—
2.740
—
—
23.654
258.512
5.750
—
—
3.071
35.760
175
1.100
49.947
143.013
64.570
4.700
33.796
31.260
12-688
—
—
—
—
—
18
5
1
5
1
1
19
35
27
2
10
4
5
—
9
3
6
1
1
37
119
28
82
1
—
—
22
4
—
—
72.470
4.408
—
—
—
3
137
—
—
—
—
—
555
—
—
. —
—
—
2
—
—
—
—
—
—
—
2
10
26
9
—
—
6.000
9.611
37.450
175
1.100
73.601
402.080
70.320
4.700
33.796
103.730
17.096
—
—
67.120
56.029
882.808
_
_
67.120
30.971
—
22.000
11
13
—
—
—
3
3.058
11
21
398.284
139
480.911
7
3.613
283
____
—
Bruto
tonnage
Stoomschepen
Aan­
tal
Bruto
tonnage
4
1.330
—
—
—
—
—
—
2
17
19
2
—
—
14
5
.—
_
—
3.600
28.000
. 46.105
5.700
—
—
47.580
8.593
—
.—
.—
Motorschepen
Aantal
Bruto
tonnage
1
4
3
4
—
290
1.036
7.929
19.686
—.
Zeilschepen
Aan­
tal
1
Bruto
tonnage
530
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
24
23
—
—
33
3
7
6
9
2
61.968
90.020
33.203
1.550
32.400
11.840
4.725
2.086
4
1
—
1.427
550
—
—
—
--46 292
13.553
326.578
7
54.659
8
7
70
195.567
134
T otaal
Aan­
tal
Bruto
tonnage
1
9
3
290
2.896
7.929
19.686
—
4
—
2
41
46
36
3.600
89.968
137.552
39.453
1.550
32,400
59.420
13.318
2.086
—
—
—
3
7
20
14
2.
_
—
—
---
—
—
39
24.336
8
53
46.292
92.548
45
26.843
249
548.988
—
—
—
____
r Geen volledige gegevens bcschikbaa
afgeloopen k w artaal is de hoeveelheid w erk toegenom en m et
3 schepen en 155.625 to n to t 719 (v .j. 801) schepen en
2.859.292 (2.826.902) to n b ru to inhoud.
In G ro o t-B rittan n ië en Ierland is het afgeloopen k w artaal niet
m in d er dan ruim 400.000 to n nieuw w erk op stapel gezet;
doordat echter tegelijkerlijd vele schepen gereed kw am en be­
draag t de n etto verm eerdering slechts 60 schepen en 194.5 52
to n en is in d it lan d de achterstand tegenover verleden jaar nog
T ab el III. O verzich t van de in aanbou w zijnde
tan kschepen op 30 Ju n i 1939
STOO M
LAND
Aan­
tal Tonnage
M OTOR
Tonnage
Aan­ Tonnage
tal
4
2
7
11
36.400
28.400
64.062
96.210
37.250
61.775
23.100
12.220
120.500
55.300
1
4
2
8
11
6
7
4
2
•13
13
8.000
36.400
28.400
70.862
96.210
50.750
61.775
24.100
12.220
120.500
125.448
535.217
71
634.665
1
D anzig ...............................
D e n e m a rk e n ...................... —
F ra n k rijk .......................... —
D u itschland ......................
1
G r. B rittan n ië en Ierland —
N e d e r l a n d ......................
2
Italië .................................. —
i
Jap an ..................................
Spanje * ............................. —
Zw eden ............................. .—
Ver. S taten var. A m erika
6
13.500
70.148
2
13
7
T o taal
99.448
60
...............................
11
8.000
—
—
6.800
—
.—
1.000
—
—
TOTAAL
Aantal
4
7
3
* Geen volledige gegevens beschikbaar
lang n iet ingehaald; aan het einde van het kw artaal w aren 189
(v. j. 222) schepen van 791.45 5 (1.037.073) to n in G rootB rittan n ië in aanbouw. M inder sterk toegenom en is de hoeveel­
heid w erk in Zweden, D an tzig , N oorw egen, Italië en Japan,
doch in al deze landen is belangrijk m eer scheepsruim te in aan­
bouw dan verleden jaar.
In N ederland is m eer dan 70.000 to n nieuwe scheepsruim te
op de hellingen gezet, o f ongeveer tweemaal zooveel als in het
Voorafgaande kw artaal, doch w erd nog belangrijk meer gereed­
gekomen w erk aan de reederijen afgeleverd, zoodat het onder­
handen w erk m et 18 schepen en 19.307 ton is verm inderd tot
85 (v. j. 115) schepen en 223.381 (280.816) to n b ru to inhoud.
Ook in D uitschland, de Vereenigde Staten, D enem arken en
F rankrijk is de hoeveelheid w erk verm inderd, waarbij echter
alleen D uitschland beneden verleden jaar is gekomen met
347.832 (396.953) ton.
In G root-B rittannië zijn vooral vele nieuwe stoomschepen
voor de algemeene vrachtvaart besteld. T en gevolge hiervan is
de over de geheele wereld onderhanden stoom schipruim te nog
verder gestegen m et 176.705 to n to t 1.221.612 (v. j. 998.052)
ton; de bruto inhoud van de onderhanden m otorschepen is
slechts zeer weinig toegenomen m et 65 82 to n to t 1.624.707
(1.808.845) ton en de inhoud van de onderhanden vaartuigen
zonder mechanische voortstuw ing ging m et 37.672 ton achter­
u it to t 12.973 (20.705) ton.
H et aantal over de geheele wereld onderhanden groote ta n k ­
schepen, van ten m inste 1000 registerton b ru to inhoud, is nog
verder gedaald m et 16 to t 71 (v. j. 111) schepen, waarbij de
inhoud achteruitging m et 118.784 to t 634.665 (926.510) ton;
in N ederland zijn thans nog slechts 6 groote tankschepen van
tezam en 50.750 to n in aanbouw, tegen 10 schepen van 81.000
ton aan het einde van het vorige kw artaal en 15 schepen van
116.220 ton op 30 Juni 1938.
H et aantal schepen, waaraan het werk voor onbepaalden tijd
is stopgezet, bleef 5 (v. j. 7 ), de inhoud is echter gestegen to t
11.897 (3727) ton. Zonder de schepen, waaraan' het w erk is
stopgezet en zonder de tankschepen, zijn thans vóór de alge­
meene vracht- en passagiersvaart in aanbouw 276 (v. j. 261)
stoomschepen vaii 1.112.967 (852.852) ton en 348 (388)
m otorschepen van 1.086.790 (1.023.108) ton.
De hoeveelheid werk voor buitenlandsche rekening is in
G root-B rittannië, D uitschland en Italië verm inderd, doch in
D antzig, Denem arken en Zweden toegenomen. In N ederland
zijn voor buitenlandsche rekening onderhanden 14 schepen van
32.169 ton bruto, of 4 schepen en 3191 to n m inder dan aan het
einde van het vorige kw artaal en 17 schepen m inder, doch 802
ton meer dan verleden jaar.
Tabel IV . G rootte van de in aanbouw zijn d e stoom - en m otorschepen op 30 Juni 1939
Beneden
2.000
Ton
LAND W AAR
GEBOUW D W ORDT
IH
O
a
o
o
o
tn
België . . . . ............................
Engelsche D om inions............
D anzig ....................................
D enem arken ..........................
E stland ...................................
Finland ...................................
F r a n k r ijk .................................
D uitschland ..........................
G root B rittannië en Ierland
N e d e rla n d ............................
H ongarije ...............................
Italië ........................................
J a p a n ........................................
Noorw egen ............................
Polen ........................................
Spanje * ....................................
Zweden ....................................
Ver. Staten van A merika . .
U ruguay .................................
T otaal ......................................
s
2
6
2
2
1
1
2
44
26
8
1
1
_
_
1
29
53
I
61
—
—
3
9
3
13
17
11
2.000
tot
3.999
Ton
o
a
O
0
o
0
<75 s
4.000
tot
5.999
Ton
6.000
tot
7.999
Ton
I.O
"o
B
o
o
tn
g
o
o
<55
u
O
O
S
uo
a
o
o
o
A
to
1
1
_
—
_
1
12
8
1
_
_
14
4
1
4
1
1
2
1
_
_
1
4
_
_
1
3
5
3
17
6
15.000
tot
19.999
Ton
10.000
tot
14.999
Ton
ts
a
o
o
o
0.
CO <
8.000
tot
9.999
Ton
1
—
__
v)
_
—
—
—
2
s
2
10
1
a
0
o
co
1
2
1
4
—
_
—
—
5
14
1
129
195
_
_
_
o
s
_
_
o
0
CO
u
:o
!O
ÉS
uo
. oa
o
co
uo
0
o
•*o-»
00
o
A
__
__
__
__
o
s
3
—
5
_
3
2
4
1
2
_■ _
— _
2
39
1
9
25
1
1
10
7
4
_
_
_
--
--„—
__
__
'_
—
---
---
__
—
• __
_
_
—
—
—
—
—
—
—
1
2
1
2
—
1
—
700
_
_
—
_
__
__
__
_
__
--—
__
_
—
__
_
-_
—
9
—
5
—
7
_
3
__
1
_
1
_
_
—
—
__
--__
_
__
1
—
---
_
—
—
—
_
__
1
2
9
7
—
—
—
—
—
—
—
2
6
—
3
—
—
_
—
—
—
1
1
_
_
1
1
_
— _
:_• _
1
—
—
—
—
1
_
1
3
1
—
__
6
—
—
11
—
10
1
—
5'
—
_
10
1
11
31
48
55
40
52
32
14
6
,_
10
3
41
2
ij
<1
■<
H
o
H
4
16
12
19
1
4
11
125
186
85
5
. 42
63
33
1
3
27
62
1
_
—
41
a
40.000
Ton
en
daarboven
30.000
tot
39.999
Ton
—
1
1
1
4
uo
_
25.000
tot
29.999
Ton
20.000
tot
24.999
Ton
L
0
O
o
o
O
CO A
—
* Geen volledige gegevens beschikbaar
Tabel V . O verzicht van d e in v ersch illen d e lan d en voor b u iten lan d sch e rekening
in aanbouw zijnde sch ep en op 30 Juni 1939
LANDEN
Voor rekening van
Engelsche
Dominions
*Ü
a«
<3
B ra z ilië ...................
Eng. Dominions . .
Frankrijk ..............
D u its c h la n d .........
Groot B rittannië en
Ie rla n d ...................
N e d e r l a n d .........
J a p a n .......................
Mexico ...................
N o o rw e g e n ............
P o le n .......................
Roem enië................
R u s la n d ..................
Z w e d e n ..................
T urkije.....................
Vereenigde S taten
en de Philippijncn
Joegoslavië..............
Overige landen. . .
Overige landen (of
te k o o p )..................
Ton­
nage
Dene­
marken
Danzig
*rt
Ö
<
1
Ton­
nage
rt
am
<
T onnage
Finland
"c3
o9
C
<
Ton­
nage
«
nR
<
...
5.000
1
—
—
_
---
—
5
1
—
19.611 —
10.700 —
_
—
20.000
—
1
11.300
3
2
26.300
15.800
1
—
1.500
—
1
2
7.229
9.200
4
1
25.360 —
11.500 —
—
—
—
2
13.400
—
—
—
_
__
2
—
—
4
1
—
—
5
—
1.190 _
—
—
—
—
1
3
Totaal in aanbouw
20
1.350 —
21.500 '10
52.340 14
104.410
1
30.279
53.040 19
122.440
4
12
"rt
Ö
cd
_
_
6.800
__
—
24.248
<
Ton­
nage
cd
Ö
«
Is
n
■S
Ton­
nage
__
_
_
__
—
—
430
209
—
—
2
10.000
__
__
—
1.190
—
4.090
2
1
15.000
580
1
Noorwegen
Ton­
nage
<
1
1
34.924 —
4
—
—
"o
O
a
<
1
1
28.000
3.145 —
3
1
15.750
550
2
—
—
T onnnge
cad
<
_
4.000
1
—
—
608 —
3
2
—
4
Overige
Landen
Zweden
2
6.250 —
2
23.400
10.000 —
—
—
14.400
11
—
2.700
....
—
—
__
8.200
—
—
Ton­
nage
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
1
92.100
—
23.984
3.200 —
—
1
1.200
—
—
—
—
20.000
2
660
—
—
—
—
18 113.156
14
32.169
15
85 223.381
42
—
2
T otaal in aanbouw
voor buitenl. reken.
Ton­
nage
Italië
1
5
—
Nederland
Duitschland
—
11.480 125 347.832
98.350
6
224.616 33
7.753
—
1
1.500
—
14 104.500
1
450
—
450
52.026 27 160.620 163 842.123
T e w a te r gelaten .zijn over de geheele wereld 249 (v. j. 302)
schepen van 548.988 (848.180) to n bruto, of 2 schepen meer,
doch 141.181 to n m inder dan in h et voorafgaande k w artaal;
hiervan w aren 70 (v. j. 114) stoomschepen van 195.567
T ab el V I. O verzich t van de in Gr. B rittannië en Ierland
in aan b ou w zijn d e sch ep en op 30 Ju n i 1939
A an ­
tal
Bruto
tonnage
G ro o t-B rittan n ië en I e r l a n d .................................
Engelsche D om inions .............................................
E g y p te ..........................................................................
F ra n k rijk .....................................................................
G riekenland .................................................................
Ira k ...............................................................................
M exico ..........................................................................
N oorw egen .................................................. . ...........
P o rtu g al .....................................................................
Zweden ........................................................................
T u rk ije ........................................................................
O verige landen (o f te koop) ...............................
153
10
683.122
9.635
130
1.300
5.400
2.600
1.728
33.590
240
8.740
840
44.130
T otaal .................
189
791.455
V oor rekening van
7
1
1
1
1
1
9
1
2
2
(3 2 4.668) to n en 134 (163) m otorschepen van 326.578
(506.340) ton.
O p stapel gezet w erden 283 (v. j. 272) schepen van 882.808
(7 1 5.540) ton, o f 25 schepen en 154.807 to n meer dan in het
voorafgaande kw artaal, waarbij 137 (v. j. 80) stoomschepen
van 398.284 (229.311) to n en 139 (158) m otorschepen van
480.911 (462.394) ton. In G root-B rittannië w erden 82 (v. j.
22) stoom schepen van 25 8.512 (57.500) to n e n 3 5 (20) m o to r­
schepen van 143.013 (96.880) ton op de bouw hellingen gezet.
In N ed erlan d zijn in het afgeloopen kw artaal te w ater ge­
laten 2 (v. j. 1) stoom schepen van 5700 (500) ton, 33 (33)
m otorschepen van 3 3.203 (54.313) to n en 1 (0 ) ander vaar­
tu ig v an 550 (0 ) ton, tezam en 36 (34) schepen van 39.453
(54.813) ton, o f 1 schip en 3 8.704 ton m inder dan in het
voorafgaande kw artaal.
O p stapel gezet w erden 1 ( 2 ) stoomschip van 5750 (3000)
to n en 27 (3 4 ) m otorschepen van 64.570 (44.452) ton, te­
zam en 28 (3 6 ) schepen van 70.320 (47.452) ton, of 8 schepen
m in d er doch 29.913 to n m eer dan in h et voorafgaande kw artaal.
In aanbouw zijn thans in ons land 1 (v. j. 0 ) m otorschip van
m eer dan 20.000 to n bru to , 1 ( 1 ) m otorschip van 15.000/
20.000 to n , 7 (7 ) m otorschepen van 10.000/15.000 to n 1 (9)
m otorschip van 8 000/10.000 ton, 1 (4 ) m otorschip van 4 0 0 0 /
6000 to n , 3 (4 ) m otorschepen van 2000/4000 to n en 61 (78)
m otorschepen van m inder dan 2000 ton, benevens 4 ( 0 ) stoom ­
schepen v an 6 0 0 0/8000 ton, 1 (0 ) stoomschip van 4000/6000
ton, 1 ( 0 ) stoom schip van 2 0 0 0/4000 to n en 1 (5 ) stoomschip
van m in d er dan 2000 ton.
H e t aandeel van ons land in de over de geheele w ereld onder­
handen-stoom schipruim te is gedaald van 3,36 % in h et eerste
to t 3,20 (v. j. 0,44) °/o in h et tweede kw artaal, en het aandeel
in de onderhanden m otorschipruim te is achteruitgegaan van
12,80 % in het eerste to t 11,34 (v. j. 15,26) % in h et tweede
kw artaal.
ENO RM E D R U K T E A A N DE CLYDE
I n de geheele w e re ld is e r th a n s g een sc h e e p s b o u w -s tre e k , w a a r
zo o v ele e n in ee n zo o g ro o te v e rsc h e id e n h e id , o o rlo g ssc h e p e n
in a a n b o u w z ijn . D e f ir m a J o h n B ro w n & C o ., L td . v a n C ly d e ­
b a n k , die o o k de Q ueen M ary e n de Queen Elisabeth b o u w d e ,
h e e f t een o r d e r g e k re g e n v o o r een v lie g tu ig m o e d e rs c h ip -— h e t
zesde dat thans in G root-B rittannië w o rd t gebouw d. Die be­
stelling brengt het totale bedrag aan con tracten voor de m arine
voor die w erf op bijna £25.000.000. Zij behelzen de D u k e o f
Y o rk, een slagschip van 3 5.000 ton, dat in Septem ber te w ater
zal worden gelaten, het torpedojagerm oederschip H ecla, twee
torpedojagers van de K-klasse en twee convoyeurs.
Een ander slagschip van 35.000 ton, H . M. S. B ea tty, is in
aanbouw op de G ow an-w erf van de Fairfield Shipbuilding and
Engineering Co., zoowel als het vliegtuigm oederschip Im p la ­
cable van 23.000 ton, de torpedojagers Juno en K elvin, een
flottieljeleider en nog een torpedojager.
Te Greenock, Scott’s Shipbuilding and E ngineering Co-., L td.,
w ordt gew erkt aan de- kruisers B onaventure en Scylla, de onderzeebooten Tarpon, T una en T ribune, het torpedojagerm oederschipT yn e, de torpedojagers L ookout en L oyal en twee con­
voyeurs.
Drie kruisers, EI. M. S. Kenya, C eylon en H erm ione, zoowel
als de m ijnenlegger M anxm an en twee convoyeurs w orden ge­
bouwd door A lexander Stephen & Co., L td ., L inthouse, terw ijl
de firm a Y arrow & Co., Ltd., Scotstown aan het w erk is me.t
de torpedojagers Jupiter en Kipling, den flottieljeleider Laforey,
den torpedojager Lance, de rivierkanonneerbooten L ocust en
Mosquito en zes convoyeurs.
Andere orders van de A dm iraliteit voor Clydeside zijn vier
torpedojagers en twee patrouillevaartuigen in aanbouw bij
W illiam D enny and Brothers, L td., D u m b arto n ; de m achi­
nerieën voor de mijnenvegers Bramble en B ritom art, die w orden
vervaardigd door Barclay, Curie & Co., L td., W h itein ch , en de
rom p van den m ijnenveger Sphinx, die in handen is gegeven
aan W illiam Elam ilton & Co., Ltd., P o rt Glasgow,
De onderm inister van Marine, G eoffrey Shakespeare, heeft
onlangs verklaard, dat de totale waarde aan co n tracten van de
A dm iraliteit, toegewezen aan de C lyde sinds h et begin van het
herbewapeningsprogram m a op 1 A pril 193 6 to t d it jaar eind
A pril niet m inder bedroeg dan £ 52.000.000. In to taal w erden
75 oorlogsschepen aanbesteed, w aarvan 22 w aren voltooid.
HET NEDERLANDSCH
SC H E E P S B O U W K U N D IG P R O E F S T A T IO N
JA A R V E R S L A G 1938
In het onlangs verschenen jaarverslag over 193 8 w o rd t in het
algemeen overzicht allereerst een opsom m ing gegeven van het
personeel en de vervaardigde scheeps- en schroefm odellen. H ie r­
na volgt een opsomming van de gedurende d it jaar verrichte
werkzaamheden. (De tusschen haakjes geplaatste getallen zijn
van het verslagjaar 1937.)
Voor opdrachtgevers werden beproefd:
50 (65) scheepsmodellen, 2 ( 1 ) ingezonden scheepsmodellen,
45 (63) veranderingen aan scheepsmodellen, 94 (1 0 7 ) schroef­
modellen, 4 (4) ingezonden schroefm odellen, 1 (3 ) verande­
ringen aan schroefmodellen, 1 (-) stroom m eter (in de kleine
tank te D e lft).
Voor wetenschappelijk onderzoek:
9 (10) scheepsmodellen, 18 (10) schroefm odellen, 4 (- ) in ­
gezonden schroefmodellen.
Totaal: 60 (75) scheepsmodellen en 120 ( 1 2 1 ) schroef­
modellen.
U itbreiding van personeel, noodig voor het ter h an d nem en
van meer uitgebreide program m a’s voor w etenschappelijk werk,
bleek evenals in het vorige verslagjaar te stuiten op onover­
komelijke bezwaren als gevolg van een te k o rt aan voldoend
geschoolde krachten op de arbeidsm arkt. Integendeel gingen
eenige van de goede krachten in de particuliere industrie over.
Scm
250
p
e n
D e directeur nam in M aart deel aan h e t „Sym posium on
Propulsion” , georganiseerd door de N . E. C oast In stitu tio n o f
Engineers and Shipbuilders te N ew castle-on-T yne, terw ijl de
onderdirecteur in N ovem ber deelnam aan de Jaarvergadering
van de Schiffbautechnische G esellschaft te B erlijn en aan een
daaraan voorafgaande vergadering van de (in tern atio n ale)
Commissie der S.T.G. voor W eerstand en V oortstuw ing.
Voor het in O ctober 1939 te houden Congres v an T ankleiders
in Rom e w erden uitvoerige series p roefnem ingen v errich t m e t
modellen van een Italiaansch v ru c h ten tran sp o rtsch ip , welke
proeven, ter onderlinge vergelijking, ook door de andere deel­
nem ende sleeptanks w orden uitgevoerd. H e tz elfd e geldt voor
een serie vrijvarende schroeven, w elke v an ta n k to t ta n k w o r­
den rondgezonden. De uitkom sten dezer proeven w orden tijd ig
van te voren door alle betrokkenen aan de Vasca N azionale te
Rom e ingezonden.
O ok d it jaar w erd een aantal bezoeken van buitenlandsche
deskundigen ontvangen.
A c h t publicaties zagen h et lich t in verschillende vakbladen
(zie „Schip en W e rf’ 1938, N o .'s 1, 2 en 2 6 ).
In verband m et de in h e t laatste k w a rtaal van h e t verslagjaar
weer talrijk binnengekom en opdrachten, sloot d it m et een zeer
bevredigend aantal nog u it te voeren orders. H e t P ro efstatio n
v erh eu g t zich over het eerste kw artaal van 1939 in een to t nog
toe ongekende bedrijvigheid. U it h e t groote aantal opd rach ten
van buitenlandsche firm a’s en van verschillende buitenlandsche
M arine’s m ag w orden afgeleid, dat h e t P roefstation ook b u iten
de landsgrenzen als een gaarne geconsulteerden m edew erker
w o rd t beschouwd.
D e opdrachten uit h et b uitenland bedroegen d it jaar 39 % ,
een nog gunstiger cijfer, dan dat, hetw elk h et vorige jaar w erd
bereikt.
NIEUWE UITGAVEN
„Leer Lassen” , B eknopte U itg av e voor h e t Lager
Nijverheids O nderw ijs, door ir. W . G erritsen. 118
blz., 151 fig. Prijs ƒ 1,25, bij 50 ex. ƒ 1 . U itgave
N . V. U itgevers Mij. JE. E. K luw er, D eventer.
Zooals op h et titelblad staat aangegeven is d it boekje een be­
kn o p te uitgave van h et eenige jaren geleden verschenen w erkje
m et denzelfden titel. Deze laatste uitgave h ee ft een groote
W
e r f
bekendheid verkregen en had een goede pers. E r is toen evenwel
de opm erking gem aakt, dat het boekje voor h et onderwijs op
de A m bachts- en N ijverheidsscholen hier en daar nog w at te
uitvoerig was.
D e m et h et electrisch lasschen zoo vertrouw de schrijver heeft
deze opm erking ter h arte genomen en bij zijn veelvuldigen
arbeid kans gezien door om w erking een boekje samen te stellen,
dat w erkelijk den naam van leerboekje dragen mag. Op zeer
overzichtelijke wijze w o rd t h et electrisch lasschen in een tiental
h oofdstukken behandeld. O ok hier w ordt elk hoofdstuk be­
sloten m et een aantal theoretische opgaven en practische oefe­
ningen. De antw oorden op de theoretische vragen zijn aan het
eind van het werkje verzam eld.
Achtereenvolgens w orden door den schrijver behandeld: de
theorie van den vlam boog, de instelling v an de laschstroom sterkte, de electroden, de voorbew erking en de laschuitvoering,
het laschonderzoek, toepassingen van het electrisch lasschen,
het electrisch lasschen als constructie-elem ent, kostenbereke­
ning van electrisch laschw erk en ten slotte een en ander over
m aterialenkennis.
H e t is goed gezien van den schrijver om de theorie zoo een­
voudig mogelijk te behandelen en veel aandacht te besteden aan
de practische oefeningen en de technische vragen, die m et de
p ractijk ten nauw ste sam enhangen. V andaar, d at het lasschen
van gietijzer en van bijzondere m aterialen en legeeringen niet
zijn opgenomen en de berekeningen van het laschw erk to t het
eenvoudigste zijn beperkt.
H e t zal n atu u rlijk k u n n en voorkom en, d at sommige leeraren
een andere indeeling practischer vinden. D a t behoeft geen be­
zw aar te zijn om d it boekje bij h et onderwijs te gebruiken. Ook
kan de leeraar, w aar hij zulks noodig acht, de leerstof aan­
vullen of uitbreiden.
V oor de opleiding der aanstaande vakm enschen m ag d it
boekje alleszins geslaagd w orden genoemd. W ij tw ijfelen er niet
aan o f het zal op de N ijverheidsscholen een ruim e toepassing
vinden, te meer w aar de prijs, niettegenstaande de keurige
uitvoering, laag gehouden is. Bij 5 0 en meer exem plaren w ordt
zelfs 20 °/o reductie gegeven.
„Leer Lassen” kan van harte w orden aanbevolen voor het
onderwijs op de Nijverheidsscholen, m aar ook voor hen, die in
h u n vrijen tijd zich van het lasschen op de hoogte willen
stellen.
I r . G. d e R o o ij
NIEUWSBERICHTEN
P erson alia
G. Besselaar ƒ
T e R otterdam is overleden de lieer G. Besselaar, superin ten d en t v an
de British Sailors’ Society aldaar.
C rem atie H . H . F en en ga
O nder zeer veel belangstelling is 22 Ju li in h e t crem ato riu m te
Velsen de verassching geschied v an h e t sto ffelijk overschot v an den
heer H . H . Fenenga, hoofdw erktuigkundige van h et s.s. Salland van
den K oninklijken H ollandschen Lloyd, op de terugreis aan boord op
5 5-jarigen leeftijd overleden.
H . W . W ou ters f
I n den ouderdom v an 54 jaar is te ’s-G ravenhage overleden de heer
PI. W . W outers, o ud-directeur van de haven van T andjong-P riok.
Sir A n d r e w A g n e w
D e burgemeester v an A m sterdam , D r. W . de V lu g t, heeft Sir
A ndrew A gnew, C.B.E., die lid is van den raad van commissarissen
der A nglo-Saxon Petroleum C om pany Ltd., medegedeeld, d at het
H . M. de K oningin behaagd h eeft hem u it hoofde van zijn groote
verdiensten ten opzichte van de N ederlandsche industrie te benoemen
to t com m andeur in de O rde van O ranje-N assau.
H . v a n V o llen h oven f
W. H . de M on ch y
Bij K oninklijk besluit is verlof verleend aan den heer W . H . de
M onchy, directeur v an de H olland-A m erika L ijn te R otterdam , to t
het aannem en van h et onderscheidingsteeken van officier in de orde
van h et Legioen van E er v an F rankrijk.
T e U trec h t is plotseling overleden de heer H . v. V ollenhoven, oudinspecteur van den nautischen dienst v a n den R otterd am sch en Lloyd.
De heer V an Vollenhoven was ridder in de orde v an O ranje Nassau.
J u b ileu m C orns. S w a r tto u w
O n d er zeer groote belangstelling h eeft de heer Corns. S w arttouw op
20 Ju li het feit herdacht, d at hij dertig jaar geleden bij de N . V.
J. H . R oolk er f
T e P o rt A lfred in Canada is dezer dagen overleden de heer J . H .
Roolker, le stu u rm an aan boord van h et N ederlandsche s.s. W aalhaven.
Corns. Sw arttouw 's Stuwadoor Mij. te R otterdam in dienst trad. In
den m orgen is de jubilaris ten kantore van de maatschappij op harte­
lijke wijze gehuldigd door commissarissen, directie en personeel.
Allereerst heeft daarbij het woord gevoerd Mr. H . J. F. Heym an,
prcsident-commissaris, die den heer Sw arttouw namens commissarissen
en directie huldigde en hem dankte voor hetgeen hij voor het bedrijf
heeft gedaan. Als geschenk bood spr. een m otor aan voor het nieuwe
jacht van den heer Sw arttouw .
D aarna sprak den heer W . ten H ooven Jr., procuratiehouder, die
zijn woorden vergezeld liet gaan van een kompas, dat hij namens het
personeel den heer Sw arttouw aanbood.
Namens de directie van het A ntw crpsche kantoor sprak de heer De
G raaf, de heer M ieghout vertolkte de gevoelens van het Amsterdamsche kantoor. Ten slotte was het nog de heer Cordonnier van de
Scaldis Stevedoring Com pany te A ntw erpen, die zich m et eenige
woorden to t den jubilaris richtte.
Een schat van bloemen zorgde voor een feestelijke stemming, terw ijl
vele schriftelijkc en telegrafische gclukwenschen waren ingekomen.
Des middags is een druk bezochte receptie gehouden.
S tu u rlied en -exam en s
Geslaagd voor len stuurm an groote handelsvaart de heeren: D. van
der Moolen, Jhr. J. R. Storm van ’s-Gravesande, J. v. d. H ouw en, G.
P. Baum, J. Vermeulen, L. R auch, J. P. A. H uilm and, PI. G. van
Broekhuisen.
Geslaagd voor 2en stuurm an groote handelsvaart de heer: F. P. A.
Jam in.
Geslaagd voor 3en stuurm an groote handelsvaart de heeren: A. H .
L. Tabak, G. Floejenbos, A. C. de Boer, T . A. J. Zietses des Plantes.
Geslaagd voor stuurm an kleine handelsvaart de heeren:
L. W ijbrants, T. W ildeman, J. Westers, R. van U rk, J. v, d. W erf.
Geslaagd voor het aanvullingsdiploma stuurm an kleine handels­
vaart de heer: J. Teekman.
Geslaagd voor stuurm an groote sleepvaart de heer P. J. v. d. Snoek.
A cad em ie v a n B eeldende K u nsten en T echnische W eten sch ap ­
pen te R otterd am
Eindexamen Middelbare Technisch School (dagopleiding).
Opleiding w erktuigbouw kunde.
Geslaagd de heeren: H . G. B randt, N . Brandt, J. J. B. Brauneck,
G. M. van der H eyden, M. Klinge, D. J. Noornen, G. van Rasscl, M.
de R uiter, L. Slieker, J. Smit, I. T. Snoek, F. Visser, G. Visser, A.
Willems.
7 candidaten werden afgewezen. 1 candidaat heeft zich terugge­
trokken.
Opleiding electrotechnick.
Geslaagd de heeren: J. L. van Bokkem, R. D. Buy tendij k, D. Dirkse,
P. J. G ravesteyn, F„ Olsen, F. van R andw ijk, J. H . R itter, C. Schriel,
L. van Veen, H . M. Visch.
1 candidaat werd afgewezen.
Eindexamen Middelbare Technische School (avundopleiding).
O pleiding w erktuigbouw kunde.
Geslaagd de heeren: H . A. Bergmans, A. den Boer, C. den Buurman,
G. J. Dinkelaar, H . C. D uyts, J. H . H ain, J. de Jong, A. J. Kerklaan,
C. D. van Os, J. Paauwe, H . Padmos, R. E. Peter, C. Spronk, M.
Stolk, J. W uister.
4 candidaten werden afgewezen.
Opleiding electrotechnick.
Geslaagd de heeren: C. H . Eijkm an, D. FI. Kalis, A. de Keizer, J.
Kruis, L. C. Stemvers, A. Tolenaar.
2 candidaten werden afgewezen.
V oorts slaagde voor electrotechniek de heer A. W outers, die reeds in
het bezit was van het diploma w erktuigbouw kunde.
Opleicling scheepsbon w k uude.
Geslaagd de heer: G. van Beek.
1 candidaat werd afgewezen.
V oorts slaagde voor scheepsbouwkunde de heer P. J. H . de K necht,
die reeds in het bezit was van het diploma w erktuigbouw kunde.
Bepalingen voor de toelating alsmede het reglem ent en de regeling
dezer examens zijn op aanvrage verkrijgbaar bij de 5e afdeeling A van
bet hoofdbestuur der P.T.T. te s-Gravenhage.
Verzoeken om toelating moeten vóór 24 A ugustus to t den directcurgeneraal der P.T.T. worden gericht.
Cursussen voor handelsbescherm ing
In de 27 Juli gehouden vergadering van den Rotterdam schen ge­
meenteraad is behandeld het voorstel in zake de oprichting en instand­
houding van cursussen voor handelsbescherming aan de school voor
werktuigkundigen, uitgaande van de Academie van beeldende kunsten
en technische wetenschappen, en aan de gemeentelijke Zeevaartschool.
Deze cursussen zijn een gevolg van een aanschrijving van den
Minister van Defensie en hebben de bedoeling de gezagvoerders, stu u r­
lieden en w erktuigkundigen in te lichten over w at kan worden gedaan
ter zelfbeveiliging van koopvaardijschepen in tijden van oorlog of
oorlogsgevaar. Voor 1939 komen de kosten voor rekening van De­
fensie. De exploitatierekening van de Academie zal door de cursussen
verder met extra ƒ 1500 worden belast, w aarvan 25 % v°or rekening
van de gemeente komt. Voor de Zeevaartschool moet ongeveer met
een gelijk bedrag worden gerekend.
B.
en W. stellen den raad voor de oprichting en instandhouding
noodig te verklaren.
H et voorstel w ordt aangenomen.
H e t lager onderw ijs aan schipperskinderen
In het weekblad „De Binnenvaart” , het officieel orgaan van het
Onderwijsfonds voor de Scheepvaart, is opgenomen h et rapport b etref­
fende het lager onderwijs aan schipperskinderen over h et jaar 1938,
zooals dat jaarlijks door den heer S. j . van E fferen voor het Onderw ijs­
fonds, met medewerking van alle gemeente- en schoolbesturen in ons
land, w ordt samengesteld.
U it dit rapport blijkt, dat er in 1938 11.050 schipperskinderen van
den leerplichtigen leeftijd waren. H iervan hebben 3420 (30,9 % ) het
geheele jaar een school bezocht. V an de overige kinderen zijn er 2684
(24,3 % ) gedurende het geheele jaar niet op een school geweest. 188
(1,7 % ) hadden 1 to t 10 schooltijden, 257 (2,3 % ) 11 to t 25 school­
tijden, 383 (3,4 % ) 26— 50 schooltijden, 740 ( 6 ,8 % ) 51— 100
schooltijden, 1500 (13,6 % ) 101— 200 schooltijden, 1137 (10,3 % )
201— 300 schooltijden, 640 (5,8 % ) 301— 400 schooltijden, 101
(0,9 % ) 400 schooltijden en meer.
Volgens het rapport is verbetering te constateeren. H e t percentage
van 0 schooltijden daalde in 1938 van 26,2 to t 24,3 en dat van het
geheele jaar één school steeg van 29,6 (1937) to t 3 0,9 in 193 8.
Zeven schipperskinderen bezochten in 193 8 niet m inder dan 13 of
meer scholen. Van het onderwijs hebben ook geprofiteerd 457 kinderen
geboren in 1932, die dus in 193 8 nog niet den leerplichtigen leeftijd
hadden bereikt.
N ieu w e opdrachten
De dienst voor de scheepvaart van het departem ent van marine
heeft bij de Droogdok Maatschappij te Soerabaja thans 6 politiekruisers besteld, welke vóór Juni van het volgend jaar opgeleverd
moeten zijn.
Zooals reeds gemeld zijn er 3 kruisers met een lengte van 22 m en
een snelheid van 10 knoopen besteld, terw ijl de andere 3 kruisers een
lengte van 34 m en een snelheid van 12 knoopen krijgen.
Van de Borsemij kwam een order binnen voor een 100 tons v rach t­
en passagiers-stoombootje. De ketel en de machines zullen door de
Droogdok zelf vervaardigd worden.
Als belangrijk en interessant werk zij ten slotte nog vermeld het
vernieuwen van het middenschip van het m.s. A gathe van de N cderlandsch-Indischc Tankboot Maatschappij, een dochtermaatschappij
van het Shell-concern. Midscheeps van de A gathe zal een stu k met
een lengte van 48 m weggenomen en een nieuw stuk m et een lengte
van 60 m ingezet worden.
D it middenschip zal op de helling worden gebouwd, w aarna de
Agathe in het begin van het volgend jaar 3 maanden bij de Droogdok
Maatschappij komt te liggen om de operatie te ondergaan.
Een zelfde arbeid is in 1933 verricht aan het m.s. H ennes, eveneens
toebehoorend aan het Shell-concern.
Exam ens sch eep srad iotelegrafist en -telefon ist
Voor Deensche rekening is aan de Scheepswerf W aterhuizen
(J. J. Pattje) te Groningen de bouw opgedragen van een motor kustschip van 52 5 ton, met 400 pk motor.
In de maand September en zoo noodig ook in de daaropvolgende
maanden zullen examens worden gehouden ter verkrijging van certi­
ficaten als scheepsradiotelegrafist en -telefonist.
Aan de N . V. W eerter Scheepsbouw Maatschappij te W eert is op­
dracht gegeven voor den bouw van een staalijzeren m otorboot, metende
ongeveer 300 ton, welke uitgerust moet worden m et een m otor van
de Deutsche W erke te K iel v an 120 pk. Deze boot is bestem d voor de
v aart op F rankrijk, België en N ederland.
De heer J. C. van O ost, te Strijen, h eeft aan de firm a René de
W in ter te Boom, opdracht gegeven voor den bouw van een m o to rspits m et de volgende afm etingen: lengte 38,60 in, breedte 5,05 m,
diepgang 2,3 5 m, groot ca. 3 50 ton. D it schip zal w orden voorzien
van een D eutsche W erke Dieselm otor van 120 pk.
Door de scheepswerf Gebrs. Bodewes, Foxhol, w erd o p d rach t o n t­
vangen voor het bouw en v an een k u stv a a rtu ig voor binnenlandsche
rekening, van de volgende afm etingen: lengte over alles 49,50 m,
breedte op spanten 8,3 0 m, holte hoofddek 3,15 m , 565 to n d.w.,
33.300 kub. voet bru to , 31.300 kub. voet netto.
H e t schip zal w orden voorzien van een dubbelen bodem , 2 m asten,
elk m et 3 tons hijschinrichting, half shelterdek of openbrug.
T er voortstuw ing zal w orden gem onteerd een 8-cy lin d er D eutsche
W erke scheeps-Dieselmotor van 480 pk, w elke installatie geleverd
w o rd t door den vertegenw oordiger W . M innebruiker te R otterdam .
De bouw geschiedt onder klasse Lloyd’s R egister of Shipping, A tla n ­
tische v aart A 1.
D e drie nieuwe m otorschepen welke V an N iev e lt, G oudriaan & Co.
enkele m aanden geleden h ee ft besteld en. w aarvan er twee zullen
w orden gebouwd bij de N ederlandsche D ok M aatschappij en één bij de
N ederlandsche Scheepsbouw M aatschappij tc A m sterdam , zullen de
volgende afm etingen krijgen: lengte tusschen de loodlijnen 445 v t,,
hoogte to t shelterdek 39 v t. 9 % inch, breedte tusschen de grootspan­
ten 60 v t. V oorts zullen zij elk w orden voortbew ogen door een 6cylinder enkelw erkenden 2 -ta c t Stork-D ieselm otor van 4400 apk. H e t
deadw eight is 9000 to n en de dienstvaart zal 13 Vti m 'jl bedragen. D e
nam en zijn nog niet bekend.
H e t nieuwe dubbelschroefm otorschip, d a t de V ereenigde N eder­
landsche Scheepvaart M aatschappij te ’s-G ravenhage h e e ft besteld hij
den N . V. N ederlandsche Scheepsbouw M aatschappij tc A m sterdam ,
en d at bestem d is voor de H o lland-A ustralië L ijn, zal den naam
A m erskerk ontvangen.
De Grieksche onderstaatssecretaris v an m arine h ee ft voor zijn te ­
rugkeer naar G riekenland aan „Financial N ew s” verklaard, dat de
Grieksche recdcrs voornemens zijn bij Britsche w erven 15 schepen tc
bestellen voor een w aarde van £ 2 millioen.
K ielleggin gen
O p de w erf van de N . V. Induscrieele M aatschappij „D e N oord”
te Alblasserdam is dezer dagen de kiel gelegd voor een enkelschroef
passagiers- en vrachtm otorschip, te bouw en voor rekening van de
Polish-British S.S. Com pany te Gdynia. D e voornaam ste afm etingen
van h et schip zijn: lengte over alles 95,5 m , breedte 13,5 m en holte
9,25 m ; h et laadverm ogen zal 145 0 to n bedragen. E en Stork-D iesclm o to r van 1900 p k zal voor de voo rtstu w in g zorgen. H e t schip, dat
bestemd is voor den dienst tusschen G dynia en S ou th am p to n , k rijg t
accom m odatie voor 262 passagiers.
Bij de N . V, Scheepsbouwwerf „D e D ageraad” te W ou b ru g g e zijn
de kielen gelegd voor tw ee m otortraw lers bestem d voor N ederland­
sche rekening. Deze schepen zullen w orden voorzien van 150 pk
D eutz-D ieselm otoren.
dreven door een verticale com pound machine, evenals de 3 5 0 m m
centrifugaalw aterpom p. De hoofdm achinc w ordt uitgevoerd m et
oppervlak-condensor, terw ijl de hulpw erktuigen zullen w erken op den
huipcondensor. V oorts zijn in de machinekam er opgesteld een stoom dynam o-aggregaat, een aparte centrifugaalcirculatiepom p, een schudhorm achine. A an h et dek staan opgesteld acht stoomlieren, benevens
een stoom ladderlier, welke lieren eveneens vervaardigd w erd en in de
w erkplaatsen der N . V. A rnhem sche Stoomsleephelling Mij. D e benoodigde stoom zal w orden geleverd door een enkelen Schotschen ketel
m e t een V .O . van 86 m r en een stoom spanning van 10,5 kg per cm '.
V erm elding verdient, d at de op de N . V. A rnhem sche Stoomsleep­
h elling Mij. in aanbouw zijnde ketel geheel electrisch gelascht w ordt.
H e t v aartu ig k rijg t electrische verlichting. D e betim m ering in de
logies zal m odern uitgevoerd w orden, over de geheele lengte van de
22,50 m lange beun. A an den baggermolen, die in Septem ber a.s.
opgeleverd m oet w orden, w o rd t van het electrisch lasch-procédé in
den meest uitgebreiden zin toepassing gemaakt.
14 Ju li is van een der hellingen v an .d e N . V. A rnhem sche Stoom ­
sleephelling Mij. te A rnhem m et goed gevolg te w ater gelaten de
m otorsleepboot Salambo, de eerste van een serie van drie sleepbooten,
in aanbouw voor rekening van de Bataafsche Petroleum M aatschappij
te ’s-Gravenhage. De hoofdafm etingen zijn 14,25 X 4 X 1»70 m,
h e t schip is voorzien v an een 100 apk K rom hout Dieselm otor en van
tw ee tunnels en een K ort-straalbuis.
Deze sleepbooten, die bestem d zijn voor Balik Papan, w orden ge­
b ouw d volgens o n tw erp en onder toezicht van h et Expertise- en
Ingenieurs Bureau V an H elden, Schippers en Nobels te R o tterd am en
zullen per vrachtschip naar N ederlandsch-Indië w orden g etran sp o r­
teerd.
P let tweede schip, bouw no. 275, is inmiddels ook te w ater gelaten.
V an de Scheepswerf „D e D ageraad” te "Woubrugge is 15 Ju li m et
goed gevolg te w ater gelaten een voor rekening van de N .V . Visscherij
M aatschappij „A lk a” te K atw ijk aan Zee (dir. J. den D u ik ) in aan­
bouw zijnde m o to rtraw ler, m et de afm etingen 38 X 6,80 X 5,70 m.
In het schip zal een 240 pk Brons-Dieselmotor en een 20 p k Bronsh u lp m o to r voor electrisch lic h t en visscherij-w inch worden geplaatst,
w aarna het m et den naam Maria Jocoba in bedrijf zal komen.
D it is h et grootste schip, d at voor de visscherij op deze w erf is
gebouwd.
O p 18 Ju li w erd op de w erf van de firm a D e Plaan & O erlem ans
te H eusden m et goed gevolg te w ater gelaten h et m.s. F erntram , voor
de' vaart op h et D ortm und-E em skanaal. De voornaam ste afm etingen
v an het schip zijn: lengte 67 m, breedte 8,20 m, holte 2,6 0 m en
g ro o tte ± 1000 ton. D it m otorschip is speciaal gebouwd voor de
D uitsche kanalen en kan op eigen k rach t door h et M ittellandkanaal
n aar H annover en Berlijn varen. Plet schip w o rd t voorzien van een
6-cyIinder D eutz-D ieselm otor van 3 00 pk, terw ijl in de m achine­
kam er een 10 pk D eu tz hulpm otor w ordt opgesteld; bij de ankerlier
k o m t een dito m otor.
De u itru stin g van h et schip voldoet aan alle moderne eischen; het
w o rd t voorzien van w arm en koud stroomend w ater, cen trale v er­
w arm ing en electrisch lich t, terw ijl de aftim m ering in zeer m odernen
stijl is gehouden.
Bij D. en Joh. Boot N . V. Scheepsbouw w erf „D e V o o ru itg an g ” te
A lphen a /d . R ijn w erd de kiel gelegd voor een m o to rk u stb o o t, w aarin
geplaatst zal worden een 1 8 0 / 19S pk „ In d u strie ’ Scheepsdieselmotor.
H e t schip is in aanbouw voor binnenlandsche rekening.
V an een der hellingen van de W erf „De N o o rd ” (J. C. Sm it) te
A lblasserdam is 22 Ju li m et goed gevolg tc w ater gelaten h e t tan k m otorschip M artba, gebouw d in opdracht van dc N . V. T a n k k u stv a a rt te R otterdam . Dc hoofdafm etingen van dit schip z ijn : lengte
1 7 7 '-4 ", breedte 27'-7 V2 " , holte l l /- 2 1/.j". H e t laadverm ogen be­
d raag t ca. 770 ton, terw ijl de tankinhoud 995 m :l is. T e r v o o rt­
stu w in g zal het schip w orden voorzien van een 4 0 0 /4 8 0 p k D eutzDieselm otor. A an boord zullen verder nog worden geplaatst een htilpm o to r van 5 6 pk voor aandrijving van een 3 5 k W h dynam o, _alsmede
een hulpm otor van 2 5 pk voor aandrijving van een 15 k W h dynamo
en den compressor. Plet schip is gebouwd volgens klasse Lloyd’s 100 A l.
T e w a te r la tin g e n
Bij de N . V. A rnhem sche Stoom sleephelling M aatschappij te A rn ­
hem is 13 Ju li de grintsorteerbaggerm olen O nm je-N assem , in aanbouw
voor de heeren Dols & H e u ff te N ijm egen, m et goed gevolg te w ater
gelaten.
:,
H e t schip heeft de hoofdafm etingen 45 X S,60 X 2 ,S0 m, de
lengte van de beun b edraagt 22,50 in en de bnggerdiepte 15 m, de
hoogte van den baggerm olen boven de w aterlijn b ed raag t 16,25 m,
de opbrengst 300 m" per uu r. De baggerm achine w o rd t ingericht voor
h et sorteeren van diverse grintsoorten, w aaruit tevens h et zand ge­
scheiden zal worden opgevangen. D e em m erk ettin g zal worden ge­
V an de helling der N . V. Scheepswerven v /h . H . H . Bodewes te
M illingen bij N ijm egen w erd m et goed gevolg te w ater gelaten het
m otorvrachtschip M onte-R osa, gebouwd voor Zwitsersche rekening.
D e afm etingen hiervan zijn 59,30 X 7,24 X 2,53 m. H e t draag­
verm ogen is 664 ton. H e t schip is toegerust m et een Sulzer-Dieselm o to r v an 400 pk en is bestem d voor de v aart van A n tw erp en en
R otterdam naar Bazel.
Tevens werd nog afgeleverd het m otorvrachtschip M a tter h u m , een
zusterschip van h et in aanbouw zijnde m.s. M onte-Rosa, w aarv an de
afm etingen eveneens zijn 59,30 X 7,24 X 2,5 3 m, laadverm ogen
664 ton. O ok d it schip is toegerust met een 400 pk Sulzer-Dieselm otor, w aardoor een gemiddelde snelheid per u u r verkregen w o rd t van
Op een der hellingen v an de N . V. Scheepsw erven v /h . H . H .
Bodewes te M illingen bij N ijm egen werd voor Z w itsersche rekening
de kiel gelegd voor een m otortankschip, w aarv an de afm etin g en zullen
w orden ca. 67 X 8>2 0 X 2A 0 m. D it schip w o rd t gebouw d onder
keur V eritas en toegerust m et een C arels-m otor v an 460 pk.
22 km . E let schip wercl op zijn m odernst ingericht en is bestem d voor
den sneldienst van A n tw erp en en R otterdam naar Bazei.
O ver enkele dagen zal nog w orden afgeleverd het m.s. Travc. D it
schip w erd m et 17 m verlengd en van sleepschip om gebouw d in een
m otorschip. D e afm etingen hiervan zijn: 67 X 6,60 X 2,50 m.
Bestemd voor de kanaalv aart w erd d it schip toegerust m et een Benzm o to r v an 140 pk.
O nder groote belangstelling van diverse autoriteiten en genoodigden
is op de Scheepswerf „D e V ooruitgang” van D. & Joh. Boot N . V.
te A lphen a /d . R ijn m et gunstig gevolg te w ater gelaten de nieuw
gebouw de m o to rk u stb o o t A m azone, gebouw d voor rekening van kapi­
tein J. H . Vos te G roningen. H e t schip, bestemd , voor de algemeene
v ra c h tv a a rt, is voorzien v an een sterk hellenden plaatsteven en kruiserhek. D e v o o rtstu w in g zal geschieden door een 180/198 pk 3-cylinder
com pressorloozen Diesel 4 -ta c t „In d u strie” -m otor.
Bij G ötaverken is dezer dagen h et grootste ooit in Zweden gebouwde
schip te w ater gelaten. E let is h et voor de Rederi A /B T ran sm ark
bestem de m otortankschip Bcra van 16.500 ton deadweight. De a f­
m etingen v an dit schip zijn: lengte 539', breedte 66', holte 3 9 '-9 ".
D e v o o rtstu w in g zal geschieden door een 6-cylinder 2 -ta c t dubbelw erkenden D ieselm otor v an 83 00 ipk, welke het schip een snelheid
geeft v an 1 4 % m ijl in beladen toestand. N a de tew aterlatin g is de
kiel gelegd voor een zusterschip van de Bcra, te bouw en voor N oorsche rekening.
Bij de N akskov Skibsvaerft te N akskov is het voor D et Ostasiatiske
K om pagni in aanbouw zijnde m.s. Korea te w ater gelaten. D e Korea
m eet 12.600 to n deadw eight en is bestem d voor de lijn op h et V erre
Oosten. Elet schip w o rd t u itg e ru st m et een 8-cylinder dubbelw crkenden B. & W . D ieselm otor v an 11.000 pk, waarm ede een snelheid w o rd t
behaald v an 16 m ijl. H e t schip k rijg t accom m odatie voor 12 passagiers.
P r o e fto c h te n
18 Ju li vond op de Eems de goed geslaagde p roefvaart plaats van
h et nieuw e m.s. H cin y, gebouw d op de scheepswerf v an Gebr. van
D iepen N . V. te W aterhuizen bij G roningen, voor rekening v an kapi­
tein F. J. de G root te K am pen onder klasse British C orporation en
Scheepvaart-Inspectic, groote k u stv aart.
H e t schip is van h et raised-quarterdek-type, is over de geheele lengte
voorzien van een dubbelen bodem en h eeft den stalen m ast m et de
beide stalen laadboomen voor lasten van twee to n midscheeps. Voor
de bediening hiervan zijn bij den m ast twee Bodewes-motorlieren ge­
plaatst, die elk door een L isterm otor van 12 pk aangedreven worden.
Elet h eeft een deadw eight van 5 50 to n en de volgende afm etingen:
lengte tusschen de loodlijnen 43,70 m, breedte op h et grootspant
7,95 m en holte 3,20 m.
O p de proefvaart, die in ballast-toestand geschiedde, behaalde het
schip een snelheid v an 11 mijl.
O p de N ieuw e Maas h eeft 19 Ju li de p ro efto ch t plaats gehad van
h et rivier-m otorschip D onaulaiid, gebouw d voor binnenlandsche reke­
n ing bij de N . V. Boele’s Scheepswerven en M achinefabriek te Bolnes.
De afm etingen van h et schip zijn: 67 X 8,20 X 2,80 m. D e v o o rt­
stu w in g geschiedt door een D eutz-D ieselm otor van 480 pk.
O p de Eems vond 20 Ju li de góed geslaagde pro efv aart plaats van
h et nieuw e m.s. M itropa, gebouwd op de scheepswerf van den heer
J. Vos, scheepsbouw en m achinefabriek te G roningen, voor rekening
van kapitein J. Veenma te G roningen, onder klasse British C orporation
en Scheepvaart-Inspectie, groote kustvaart.
H e t schip h eeft een deadw eight v an 260 to n en het h eeft afm etingen
v an 37,50 X 6,50 X 2,70 m. H e t m eet b ru to 198,24 en n etto
88 register ton. I n de m otorkam er is voor de voo rtstu w in g een
Industrie-D ieselm otor geplaatst m et een verm ogen van 150 pk.
H e t behaalde een snelheid v an 9 % m ijl.
O p de Eems vond 24 Ju li de goed geslaagde pro efv aart plaats van
het nieuw e m.s. Banka, gebouw d bij de N . V. Scheepswerf „D elfzijl”
v /h . G ebr. Sander te D elfzijl voor rekening van kapitein A. Boerma
te G roningen, onder klasse Bureau V eritas en Scheepvaart-Inspectie,
groote k u stv a art.
H e t schip is voorzien van een dubbelen bodem en h eeft de volgende
afm etingen: lengte 37,40, breedte 7,05, holte 2,34 m. H e t dead­
w eight bedraagt ca. 320 ton. D e Banka is voorzien van een Bronsm otor v an 195 pk, w aarm ee h et schip in ballast-toestand een snelheid
van 9 m ijl behaalde.
De N ederlandsche Scheepsbouw M aatschappij te A m sterdam m aakt
wel een zeer dru k k en tijd door. W as h et nog slechts zeer k o rt geleden,
d at het majestueuze mailschip Oranje aan de S toom vaart M aatschappij
„N ederland”, h et m otorvracht- en passagiersschip Denbighshire aan de
firm a A. H o lt & Co., Liverpool, en h e t fraaie motorpassagiers- en
vrachtschip Tjitjalengka aan de Jav a-C h in a-Jap an L ijn w erden over­
gedragen, thans was aan de b eu rt van aflevering het 15.000 tons
m otortankschip Tibia, bestemd voor de K oninklijke/Shell groep.
Ook de p roeftocht van dit schip op 25 Ju li is een succes gew orden
en m et eenige toepasselijke woorden w erd h e t schip dan ook te circa
12.30 u u r op de Noordzee door den heer C . Z uiver, m arine super­
intendent van de m achtige K oninklijke/Shell vloot, overgenomen en
werd de reederijvlag geheschen.
Behalve een aantal genoodigden, bevond zich, dank zij de g astv rij­
heid van de Koninldijke/Shell, nog een 4 0 -ta l leerlingen v an de
Middelbare Technische School te Leeuw arden aan boord.
Elet tankschip Tibia is de eerste 15.000 tons tanker, w elke het
K oninklijke/Shell concern in zijn w erelddienst opneemt en is een
zusterschip van het m.s. Taria, d at juist op 14 Ju li jl. werd te w ater
gelaten van een der hellingen der N ederlandsche Scheepsbouw M aat­
schappij, waarbij de doopplechtigheid w erd v errich t door Lady A gnew ,
echtgenoote van Sir Andrew Agnew, lid van den raad van commissa­
rissen van de Anglo Saxon Petroleum Com p. Ltd.
De Tibia, de grootste tanker die in A m sterdam gebouwd w erd, is
het 36ste schip, d at door de Nederlandsche Scheepsbouw M aatschappij
aan dc K oninklijke/Shell groep w erd afgeleverd en hieruit b lijk t weer
eens ten duidelijkste, van welk een beteekenis deze jarenlange „liaison
des affaires” niet alleen voor de gemeente A m sterdam , doch ook voor
de Nederlandsche industrie in het algemeen, m oet zijn geweest en nog
steeds is.
Ter nagedachtenis aan wijlen Sir H en ri W . A. D eterding is aan
boord in den rooksalon een plaquette m et de beeltenis van dezen
grooten N ederlander aangebracht.
De technische bijzonderheden van d it 15.000 tons tankschip zijn:
lengte tusschen de loodlijnen 5 0 0 '-0 ", breedte 6 4 '-3 ", holte 3 7 '-0 ".
Elet schip werd gebouwd volgens de ontw erpen en bestekken van
de opdrachtgevers en voldoet aan de hoogste klasse van Lloyd’s
Register of Shipping, alsmede aan de eischen v an de Scheepvaart­
inspectie, N ederlandsch-Indische Schepenwet, zoowel als aan alle bij­
zondere voorschriften, van k rach t in de verschillende landen, w aar h et
schip zal laden e n /o f lossen.
De Tibia werd uitgerust met een W erkspoor enkelwerkenden 4 -ta c t
10-cylinder Dieselmotor m et oplading, die een vermogen o n tw ik k elt
van 5000 pk. In beladen toestand zal de dienstsnelheid niet m inder dan
13 knoopen bedragen.
H et schip, dat geconstrueerd is volgens h et gecombineerde langs- en
dwarsspantensysteem, heeft twee doorloopende langsschotten en in
totaal 30 lading-com partim enten. V erder zijn er 2 pompkamers; de
pompen hebben een lossingscapaciteit v an 1600 ton per uur.
Deze nieuwe aanw inst is, evenals alle andere schepen van de K o n in k ­
lijke/Shell groep, uitgerust met de meest m oderne navigatiemiddelen,
terw ijl ook aan de inrichting voor beveiliging van bem anning en
lading zeer veel aandacht is besteed.
De kapitein en andere officieren zijn gehuisvest in de ruim e h u tte n
in een midscheepsch dekhuis, terw ijl de bem anning in de kam pagne is
ondergebracht. Bij het ontw erpen van de verblijven is alles gedaan om
aan boord het grootst mogelijke gerief en de uiterste veiligheid te
verkrij gen.
De electrische installatie werd uitgevoerd door de N . V. Groeneveld v. d. Poll & Co.’s Electrotechnische Fabriek en de pijpleidinginstallatie, benevens de mechanische v entilatie door de N . V. N ed er­
landsche Fabriek van Bronswerken voorheen Becht & Dyserinck, beide
te Amsterdam.
Op de Eems heeft 25 Ju li de geslaagde p ro efv aart plaats gehad van
het m.s. Safe, ca. 400 ton d.w., gebouwd onder klasse British C orpora­
tion Register of Shipping bij de Scheepswerf T h. J. Fikkers te M artenshoek, voor rekening van kapitein J. Salomons v an Gasselternijveen. In
het schip staat een 300 pk Bolnes-Dieselmotor opgesteld, waarm ede h et
een snelheid van ruim 10 mijl behaalde. Als hulpm otor is een 12 p k
Listerm otor geplaatst voor aandrijving van dynam o en ballastpom p.
Op h et dek staan twee 12 pk D eu tzm o to ren bij de lieren, terw ijl bij
het ankerspil een 8 pk D eutzm otor gebruikt w ordt.
Op de Noordzee is 26 Juli de pro efto ch t gehouden van den bij de
firm a A. V uyk & Zonen te Capelle a /d . IJssel voor rekening van de
firm a A. v. d. Zw an te Scheveningen gebouwden stalen m otorlogger.
H et schip is lang 3 7 % m, breed 6,80 m en hoog 3,15 m. De logger is
zoowel voor de haring- als voor de traw lvisscherij bestemd. H ij is
tiitgerust m et een 240 pk Indtistrie-m otor. De snelheid bedraagt
ca. 10 mijl.
D ezer dagen vond op de N oord de proefvaart plaats van de op de
Scheepswerf Jacobs & Kinderen te Schelle gebouwde m otorspits Pa.x
Patina, eigenaar Z. C. V andenbussche te D enderm onde. D it schip van
3 8,50 X Ïj3S X 2,37 ni, inhoudende ca. 3 53 ton, w erd voorzien van
een 3-cylinder D eutsche W erke 4 - ta c t scheepsdieselmotor v an 90 pk
bij 375 om w ./m in. De installatie w erd to t volle tevredenheid door den
eigenaar overgenomen.
H e t voor de Cie. de N av. Sud A tla n tiq u e te Parijs bij de Penhoëtw erf te St. N azaire nieuw gebouwde passagiers-stoomschip Pasteur,
28.500 bruto registerton, heeft de bouw w erf verlaten om de noodige
proefvaarten te houden, w aarna het nieuw ste schip der Fransche vloot
op 14 September a.s. de eerste reis naar Z uid-A m erika zal m aken.
V erk o ch te schepen
H e t s.s. jo n g e A n tb o n y (ex Slot Loevestein), groot 1756 b ru to en
1065 netto registerton, in 1921 gebouw d bij de N . V . Scheepswerf
v /h . De G root & V an V liet te Slikkerveer en toebehoorende aan de
Middellandsche Zeevaart Comp. te R otterdam , is n aa r D uitschland
verkocht, D e nieuwe eigenaar, de reederij H . Schuldt te H am b u rg , zal
het schip onder den naam Salzburg in de v aart brengen.
O p 31 Ju li h eeft de Salzburg de eerste reis van H a m b u rg begonnen.
H e t schip zal varen in den dienst T rie st— Levant.
H e t m.s. Olga, 174 bruto en 87 n etto registerton, in 192 8 bij de
Scheepswerf „G ideon” te G roningen gebouw d, dat sedert langen tijd
in charter van de Phoenix Lijn (H engelo— L onden-dienst) te A m ster­
dam v aart, is door den eigenaar, kapitein A. Bloemker te G roningen,
ondershands naar het buitenland v erkocht.
N ader vernem en wij, d at de verkoop p laats vindt onder voorbehoud
van inspectie.
ex jan van Steen) w erd gebouw d in 1917 door de fa. T . van D uyvendijfc te Lekkerkerk en h eeft een d.w. van 2100 ton.
N ad a t reeds eerder de schepen W arm ond, Dobesa, R a m b o n en
Sar ka m van de Europeesche V rach tv aart N . V. w aren v erk o ch t, heeft
de reederij thans geen eigen vaartuigen meer in bezit.
H e t N ederlandsche m.s. A ctin a , d at is verkocht, is thans eigendom
v an J. H . van Neede te Overschie. H et schip h eeft, n a a r gemeld
w o rd t, ƒ 9 5 .0 0 0 opgebracht.
De stoom traw ler E em m ond, IJM. 76, is aangekocht door de Visscherij Mij. Lim burgia te IJm uiden, die het schip, d at opgelegd was,
w eer in de v aart zal brengen onder den naam Z eelandia.
H e t N oorsche s.s. G u n (ex Siggen, ex Eina, ex Soltind, ex Belize,
ex E lg in ), 670 to n b ru to en gebouwd in 1918 door de W e rf „Zee­
la n d ” te H answ eert, is door de D /S . A /S . A sk (dir. A u g u st K jerland)
te Bergen v erkocht aan de Skibs A /S . Prim o (dir. Sig. G ulbrandsen)
te Oslo.
H e t Grieksche s.s. Vassos (ex Em m anucl N o b e l), 4733 to n b ru to
en 2529 to n n etto , gebouw d te A m sterdam in 1912, is door den heer
J. D. Chandris te Piraeus verkocht aan de Reederei Eugen Friederich
te Bremen. H e t schip is herdoopt in Pauline Friederich.
H e t Deensche s.s. Trio (ex Südwest, ex Erika Treess, ex Esther,
ex Alblasserwaard), 493 to n b ru to en gebouwd door Gebr. v a n Diepen
te W aterhuizen in 1918, is door de Dampskibsselskabet T rio A /S . te
K openhagen v erkocht aan den heer Flans Svenningsen aldaar.
V oor sloop v e r k o c h te schepen
H e t visschersvaartuig Fleurbaix, 97 ton b ru to en 41 to n n etto , te
O u lto n Broad in 1919 gebouw d, is door de firm a Ja c k Breoh L td. te
L ow estoft aan N ederlandsche scheepssloopers overgedaan.
H e t N ederlandsche s.s. V an U itschoten, 3 004 ton b ru to en 1886 to n
n etto , in 1910 gebouwd bij de N . V. N ederlandsche Scheepsbouw Mij.
te A m sterdam , is onder voorbehoud v an inspectie door de K oninklijke
P ak etvaart Mij. te A m sterdam naar Saigon verkocht.
H e t in 1912 te L ow estoft gebouwde visschersvaartuig V ic to r en
M ary, 81 to n b ru to en 3 6 to n netto, is door de E x p lo ratio n L td. te
Low estoft voor sloop n aar N ederland verkocht.
D e N ederlandsche stoomschepen W illy en Berta, toebehoorende aan
de Europeesche V ra ch tv aart N . V. te A m sterdam , zijn aan een Deensche reederij verkocht. H e t s.s. W illy (ex Prina, ex N a v e x , ex W ellpark) w erd gebouw d in 1918 door de G reenock & G rangem outh
D rydock Cy. te G rangem outh en h ee ft een d.w. v an 3400 ton. H e t
s.s. Berta (ex O utom , ex R eidun, ex H ollandia, ex Raam sdonkveer,
M. A. N.- D i e s e l m o t o r e n
Door bijzondere omstandigheden enkele machines
va n 3 0 0 / 3 8 0 pk op k o rte n t e r m i j n l e v e r b a a r
ROLLO N.V. « ALEXANDERSTRAAT 10 - DEN HAAG
TIJD SC H R IFT E N -R E V U E
SC H E E PSB O U W (BW J
Z u r F estig k eit der S ch otte. V on D r. W . D ahlm ann. (N a een algemeene inleiding geeft schrijver een vergelijking van de voorschriften
van den Germ anischen Lloyd v a n 1902 en 1934 op h e t gebied van
vastheidstheorie voor een w illekeurig gekozen voorbeeld. D aarna
bespreekt hij een voorbeeld voor de bepaling van den graad van inklem m ing, uitgaande van de doorbuiging van een schot bij be­
lasting en h et meegeven van de steunvlakken m et en zonder on­
volkom en inklem m ing der verstijvingen. H et onderzoek van den
invloed van h et meegeven van kniestu k k en geeft als resultaat, d at
h et verloop der m om enten zich bij een dergelijk meegeven overeen­
kom stig h et verloop der m om enten v an volkom en inklem m ing meer
of m inder w ijzigt. H e t m axim um m om ent en de m axim ale belasting
kan door het meegeven belangrijk dalen. H e t artikel w o rd t gevolgd
door een „Stellungnahm e” v a n den G erm anischen Lloyd (G .
Schnadel). 16 fig. (w aarvan 2 g r a f .) , 5 tab. „W erft-R eedereiPlafen”, 1 Ju n i 1939, blz. 151— 159.
S C H E E P SB E SC H R IJV IN G E N (S C H )
Steam ship P a n a m a . (D e beschrijving beg in t m et de algemeene ken­
m erken van het schip en geeft daarbij een lijst van hoofdafm etingen
(lengte over alles 4 9 3 '-6 ", 10.021,42 B .R.T., snelheid 16i/o kn.,
9000 apk.) Flierbij w orden o. a. de deuren in de w aterd ich te schot­
te n besproken. D aarna volgt de tew aterlating en de proefvaart.
Zeer uitvoerig w o rd t dan de accom m odatie voor passagiers en
bem anning behandeld (o. a. zw em bassin), benevens de afdeelingen
voor keuken, bakkerij enz. Ook de installatie voor brandm elding en
brandbestrijding w o rd t speciaal besproken (h et schip w o rd t als
brandvrij beschouw d), verder de reddingsbooten en de luidsprekerinstallatie. Een uitvoerige bespreking van de m achine-installatie
v o lg t hierop (tu rb in es, smering, condensors, ketels, hulpm achines
en onderdeelen) en ten slo tte onder het hoofd „h u il equipm ents” de
hulpm achines aan dek, de Jcoelinstallatie en ventilatie en de electrische installatie.) Teekeningen: spantenteek., 1 bl. gro o tsp an t, 4
grafieken; 2 bl. zijaanzicht m et dekken; p latteg ro n d v a n keuken,
bakkerij enz.; 2 teek. m achine-installatie. V erder een g ro o t aantal
fo to ’s (interieurs en m achine-installatie). „M arine E ngineering and
Shipping Review ”, Mei 1939, blz. 205— 249.
V O O R T S T U W IN G S M A C H IN E S , H U L P W E R K T U IG E N ,
O V E R B R E N G IN G E N Z . (M O ; M A; T U R ; P )
H ig h pressure c e n tr ifu g a l pum p. (H e t artikel geeft een beschrij­
ving van de nieuw ste centrifugaalpom p van W orthington-S im pson.
De bovenste h elft v an h et pomplichaam is wegneem baar. De aan­
zuig- en uitlaatopeningen bevinden zich in de onderste h e lft, zoodat
de pijpaansluitingen bij h et onderzoek van de poinp in ta c t kunnen
blijven. Deze centrifugaalpom p is berekend voor groote capaciteit
(pershoogte 900— 3000 voet, 2900 o m w ./m in .) en d ien t o. a. als
voedingpomp. Zij is zoowel axiaal als radiaal zorgvuldig u itg eb alan ­
ceerd (axiaal door tw ee groepen schoepen wielen in tegengestelde
rich tin g te m o nteeren). M et het oog op slijtage zijn speciale m aat­
regelen genomen. D e pom p is ook geschikt voor h et verw ijderen
van ham erslag door afsp u itin g ). 2 fig. „T h e E ngineer” , 23 Ju n i
1939, blz. 768.
Bovenstaand literatuuroverzicht is een gedeelte van het door het In stitu u t voor Scheepvaart en Luchtvaart bewerkte en in abonnement
verkrijgbare kaartsysteem. Alleen enkele van de bewerkte artikelen worden opgenomen in „Schip en W erf” . Meerdere literatuur w ordt op
aanvrage — ook telefonisch (telefoon 5 5217) — verstrekt. De vermelde literatuur is tegen vergoeding van portkosten ter leen verkrijgbaar
van het In stitu u t voor Scheepvaart en Luchtvaart, H aringvliet 68 te Rotterdam.
Ei s c h e n voor
moderne, doel­
matige scheepszoeklichten:
M A S C H I N E N F A B R I K A U G S B U R G - N Ü R N B E R G A. G., i u G S B U R G
OPTISCHE
TOPPRESTATIE;
ONGEVOELIGHEID
VOOR ATMOSPHERISCHEINVLOEDEN
EN
EEN
MECHANISME, DAT
TEGEN DE ZWAARSTE
EISCHEN BESTAND IS.
ZEISS
ZOEKLICHTEN
zijn e r v o o r bekend, dat
zij d e z e
e ig e n s c h a p ­
p en ten volle bezitten.
V r a a g t in lich tin g e n en to e ze n d in g van p ro sp e ctu s S. & W .
v o o r a lle soorten schepen
^
N.V. TECHN. BUR.
V e rm o g e n s V a n a f 25 p k tot 2 5 0 0 0 pk
'S-G R A V E N H A G E
V e r t e g e n w o o r d i g d
J A V A S T R A A T
ROLLO N. V. DEN HAAG/
d o o r <
v /h
44
T E L E F O O N 116170/1
Alexandnrstraa» 10
EEN SC H IP uitgerust met een
DEUTZ Diesel motor
is meer w aard, om dat het
de soliedste, betrouw baarste
en zuinigste motor is, die U
niet in den steek laat. Het is
verrew eg de meest gebruikte
scheepsmotor, w ant voor elk
type schip is er ’n .passende
DEUTZ Diesel-motor.
DEUTZ
M O T O
K o rte
R E
N F A B R I E K
W ijn b ru g s t ra a t
2
ROTTERDAM
KAUMANNS
aan :
Co.
BANDOEhlG
O U D E H O S P IT A A L W E G 1 0
T E L E F O O N 75 2
INSTITUUT VOOR SCHEEPVAART EN LUCHTVAART
H A R IN G V L IE T
68, R O T T E R D A M
EIJ5T VAN N IEU W AAN GESCHAFTE BOEKEN GEDURENDE
T I T E L
.
JA A R
I. Bericht über die H auptversam m lung der 3. und 4. Juni
193 8 H am burg. II. V orträge u nd R e f e r a te .................
III. Bericht über die T agun g sfah rt m it der Njassa. IV.
V ortrag
;
193 8
V. Bericht über die T ag u n g sfa h rt m it der Usambara 1 8 /2 7 —5—’38
VI. V orträge bei der Association M a r itim e ................... 23—5—1938
Program , H au p tre g lem e n t O rg a n isa tio n ....................................
T ra n s a c tio n s ........................................................................................
1938
E lectro-hydraulic steering g e a r ....................................................
n. d.
Stealing g e a r s ......................................................................................
n. d.
Laurence Scott duplex electric steering g e a r .............................
1921
1932
Das Neodym glas ...............................................................................
Spektrale D urchlässigkeit des N eo p h a n g lases..........................
Ü ber F liegerschutzbrillen ................................................................
193 5
Een bril die de n a tu u r v e r b e t e r t ..................................................
1937
P ate n t safety steering telem otor. D escription and instru ctio n s
fo r filling and w orking. X V IIIth ed........................................ n . d.
Beschrijving der w erking en voorschriften betreffende
vulling en h et onderhoud v an de gepatenteerde veiligheidsstuurtelem otor .................................................
1920
"'List of p a te n t anchors sanctioned by the C om m ittee..............
1923
/"'E lektrische R uderm aschinen .........................................................
C a rr’s balancing g rav ity d a v i t s ........................................
n . d.
H e t cylinderroer ..............................................................................
z. j.
Le rail, la route et 1’eau. Repercussions économiques des
1937
mesures dc coordination des transports .................................
N ederlandsche zeevisscherij en visschersschepen . . . . z. j. (1 9 3 9 )
Stone’s bronze propellers ................................................................
1921
W ater lu bricating rubber bearings for m arine service. Good­
rich cutless b e a r in g s .....................................................................
n. d.
1933
U n nouveau type de p r o p u ls e u r ....................................................
H y draulic couplings fo r m arine s e r v ic e ....................................
1936
Analyse der voortstuw ingscom ponenten in verband m e t het
193 8
schaaleffect bij scheepsmodelproeven (diss.) ......................
R apport du bassin d ’essais des carènes pour les années 1936 e t 1937
Vergleich von S chiff u n d Modell in g latten Wasser u n d im
1936
S e e g a n g .............................................................................................
E lectrom agnetische ASEA slipkoppelingen en haar toe­
passing bij de aandrijving van scheepsschroeven.................
H y drom atic q u ick-feathering p r o p e lle r ....................................
Samenstelling en berekening van staalconstructies. 2e dr. . .
1937
W ie schütze ich m einen Betrieb vor Feuerschaden? III. A u fl. 1937
V orbeugender Feuerschutz
.
1937
:;'A f if ty years’ r e tr o s p e c t....................................................... 188 6—193 6
L u ftsch u tz durch S t a h l ...................................................................
1936
*!,!'M erkenw et 30-9-1893 S. 146, H andelsnaam w et 5-7-1921
S 842. 8e dr. 1932 ........................................... j .............
(1 9 3 4 )
"’"‘A rbeidscontract. 13-7-1907. S. 193.. 10e... d r............................
1937
,:*"'Loodsdienst voor zeeschepen. A anvaring of aandrijving op
zee en op openbare w ateren in het R ijk. R eglem ent van
politie voor de scheepvaart en de y lo tv a art op den R ijn.
Bakenwezen. 11e dr. 1931 ...........................'......................
(1 9 3 4 )
* »H inderw et. 2-6-1875. S. 95. 16e d r.............................. .............
1937
"'"'Stuwadoorswet. 1914 . . . ........................................
1931
""’’'Invaliditeitsw et. 5-6-1933. S. 205. 5e dr. 1934 ............... . (1 9 3 7 )
""’’'Rules fo r welded pressure v e s s e ls................................................
1937
"■’’D ragen van wapenen, 9 -5 -1 8 9 0 .-S. 81. V uürw apenw et 1919.
7-6-1919. S. 310. Je d r................................................... ............
1937
Internationaal Sanitair verdrag (Staatsblad 1930, N o.
325)
............................................................................... 2 1 -6 -1 9 2 6
(193 8)
* "'O ngevallenwet 1921, 2 -1 -1 9 0 1 . S. 1. 8e dr. 1937 ..........
”'*O ctrooiw et 1910. 7e d r....................................................................
193 5
"'"Veiligheidswet 1934. 2e d r ...............................................................
193 9
D ro it m aritim e et droit fluvial. Tome III. Ilièm e ed
193 8
"'"'Reglementen voor de binnenvaart:
I. W etten en algemeene voorschriften. 3e d r .......................
193 6
II. Bijzondere rijksreglem enten en voorschriften voor de
rivieren. 2e d r.........................................................................
193 6
III. Bijzondere reglem enten voor rijkskanalen en -havens.
2e d r
193 6
IV . Provinciale reglem enten en v e ro rd e n in g e n ......................
z. j.
"'"'V oorschriften betreffende de m eting van binnenvaartu ig en 193 8
V erzam eling van de bepalingen van w etten en reglem enten
voor zoover zij op de zeevaart betrekking hebben. 2e dr. 193 8
2E
HALFJAAR
S C H R I J V E R
G esellschaft der Freunde u n d Förderer der H am burgischen Schiffbau-V ersuchsanstalt
Internationale A usstellung fü r Polarforschung.
Bergen 1940 ...................
Intern atio n al Engineering Congres, Glasgow . . . .
D o n k in & Co. L td ...........................................................
Jo h n H astie & Co.............................................................
H arland & W o]ff .........................................................
B irch-H irschfeld .......................................................
A noniem .....................................................................
G . Schubert ................................................................
A utokam pioen .............. .............................................
1938
N u m m e r va n de B ib lio t h e e k
T E N . 71
T E N . 72
T E N . 73
U I. 2. A.
UI. 36. A.
UI. 51
U I. 60
M acT aggart Scott & C o.................................................
U I. 61. X V III
M acT aggart, Scott & C o ..............................................
Lloyds Register of S h ip p in g ........................................
A tlas-W erke ........................ ..........................................
G . W . C arr ....................................................... ..
F r. Hellebosch ................................................................
U I.
U I.
U I.
U I.
U I.
G. Saladin ......................................................................
A . Roorda .................................................................
J. Stone & C y
..................................................
V E R . 19
V I. 173
V O . 23. ’21
Lucian Q. M o ffitt In c ...................................................
L. G hirardi
■•
A m er. Blower Corp. H y d rau lic C oupling D ivision
V O . 113. A.
VO. 160
V O . 175 bis
W . P. A. van L a m m e r e n .............................................
D irecteur du Bassin .......................................................
V O . 176
V O . 177
G. K e m p f ..........................................................................
V O . 179
J. W ackie E y s t e n ............................................................
H am ilto n Standard P ro p e lle rs ....................................
P. Büstraan .....................................................................
R . B e th k e .........................................................................
Rahlves ............................................................................
G. & J. W eir L td .............................................................
Beratungsstelle fü r S ta h lv e rw e n d u n g .....................
V O . 180
V O .LV . 10
W E . 95. II.
W E . 114
W E . 115
W E . 116
W E . 117
L. Leydesdorff ................................................................
G. G. Pekelharing .........................................................
W E T . 10.SJ. V III
W E T . l l . S J .X
G. G. Pekelharing .................
E, van B o lh u is ........................
LI. G. W . M u n n i k .................
L. Leydesdorff ........................
Lloyd’s Register of Shipping
W E T . 16. S J.X I
W E T .2 0 .S J.X V I
W E T . 2 3 .’3 1 SJ.
W E T . 3 4 .S J.X
W E T . 42. K.
G. G. Pekelharing .........................................................
W E T .5 3 .S J.V
K oninklijk Besluit 9—1—1931. Staatsblad N o, 10
L. Leydesdorff ..............................................................
G. J. Ph. F o l m e r .........................................................
E. van Bolhuis ..............................................................
C. Smeesters et G. W in k e lm o le n ..........................
61.
62
63
64
65
(E .N .)
W E T . 1 1 4 .’26
W E T . 13 4. SJ. X III
W E T . 13 8 .’3 5 SJ.
W E T . 228. ’34 SJ.
W E T . 315. C.
A .III
K. S a lo m o n s.....................................................................
W E T . 3 62.
B.IÏ
C .II
D .ter
K oninklijk Besluit 11—12—’33. Staatsblad N o. 682
W E T . 462
J . K arst en J. M u lle m e is te r
WET. 463

Transponator (c) Akkoorden

Land- en tuinbouw waarde van compost 12 maart 2014

WATERTRUCK PROEFVAARTEN in ZO-Brabant

folder

ms. ZIRFAEA

Biogasmaïs 2014

Nummer 21

Paraaf Directie

SCHOTTENKROMMEN

S chip en Werf