EVZ Astense Aa informatieflyer (PDF - 2390 kB)

Beekherstel en EVZ
De samenwerkende partijen herstellen het natuurlijke
watersysteem van de Astense Aa zo veel mogelijk. De beek
wordt opnieuw ingericht, zonder stuwen en met een meer
slingerend karakter. Hierdoor kunnen vissen beter passeren en
wordt de dynamiek en stroming van de beek hersteld.
De beek krijgt ook een ander profiel. Er komt een smal, klein
zomerbed en een breed winterbed. In de zomer, wanneer
er doorgaans minder water stroomt, is de beek smal maar
voldoende diep voor een juiste stroomsnelheid. In de
winter, wanneer er vaak meer water stroomt, heeft de beek
een breder profiel. Hierdoor ontstaat geen wateroverlast
(inundatie).
De beek wordt ook een belangrijke verbinding tussen de
natuurgebieden Deurnesche Peel, de Berken, Baarschot bij
Vlierden en het toekomstig waterbergingsgebied Diesdonk.
Een zogenaamde Ecologische verbindingszone (EVZ). De zone
wordt ingericht met poelen, bosjes en grasland waar planten
en dieren als libellen en salamanders van kunnen profiteren.
Cultuurhistorie en recreatie
Ook zal er ruimte zijn voor cultuurhistorische elementen.
In vroegere tijden lag naast de beek de Belgerense watermolen.
Deze molen had een rad. Om ervoor te zorgen dat dit rad kon
blijven draaien, was de beek ter hoogte van de watermolen
breder en dieper. Deze plek noemen we een molenwiel. Het
molenwiel wordt als element teruggebracht in het landschap.
Bij zo’n bijzondere plek komen informatieborden opdat
deze historische informatie ook zichtbaar is voor een breder
publiek. Een laarzenpad en pleisterplaats langs de beek maken
het gebied aantrekkelijk voor bezoekers. Zo profiteren ook
recreanten van de veranderingen die gaan plaatsvinden.
Maatwerk
Beekherstel door boerenland betekent zorgen voor effectief
beheer van het waterpeil. Zowel in de beek als in het gebied
Informatiefolder
nabij de beek. Afstemming met activiteiten op naastgelegen
landbouwgebieden krijgt daarom veel aandacht. Tijdens
individuele gesprekken met betrokken boeren is de nieuwe
situatie besproken en zijn afspraken op maat gemaakt. Het
waterschap heeft een monitoringsnetwerk aangelegd om
veranderingen in bijvoorbeeld grondwaterstanden nauwkeurig
te kunnen volgen. Daarnaast krijgen boeren in dit deel van de
Astense Aa de mogelijkheid om peilgestuurde drainage aan
te leggen. Hiermee kunnen ze het waterpeil op hun percelen
binnen een bepaalde bandbreedte zelf sturen. Het waterschap
vergoedt een deel van de aanlegkosten.
Onderhoud
Het beheer en onderhoud is in de toekomst gericht op het
ontwikkelen van bijzondere planten en een geschikt leefgebied
voor bijvoorbeeld libellen, amfibieën en vogels. Dit betekent
dat er minder gemaaid wordt en de begroeiing ruiger zal zijn.
Wel wordt dit zo ingestoken dat de afvoerfunctie van de beek
gegarandeerd blijft.
Ook overlast door ongewenste soorten zoals de akkerdistel
wordt zo veel mogelijk beperkt. Daarvoor worden
onderhoudsstroken van 3 tot 5 meter tussen percelen
van boeren en de EVZ ingericht. Deze stroken zijn vrij van
hoge begroeiing en houtopslag. Ook worden deze stroken
regelmatiger dan het omliggende gebied gemaaid.
Tijdsplanning
2e helft 2011:
Bestek maken,
aanvragen van
vergunningen.
2011
1e helft 2011:
Concept-projectplan
Astense Aa gereed
2012:
Uitvoering
2012
Najaar 2011:
Bestuurlijke vaststelling
projectplan
Eind 2012:
Uitvoering afgerond,
oplevering van het project
In deze folder treft u informatie over beekherstel
en realisatie EVZ van de Astense Aa.
Meer informatie treft u op www.aaenmaas.nl.
Beekherstel en realisatie ecologische
verbindingszone Astense Aa
Traject Oostappen - Busserdijk
Ruimte voor water, landbouw, natuur, recreatie en cultuurhistorie, allemaal verenigd in een uniek
beekdal. Dat willen we bereiken met het project Astense Aa. Zodat de Astense Aa straks als natuurlijke
beek zijn weg vindt door het boerenland. Waterschap Aa en Maas, de gemeenten Asten en Deurne
en de ZLTO werken in dit project de komende jaren samen aan de realisatie van een ecologische
verbindingszone (EVZ) in combinatie met beekherstel en tegelijk aan de verbetering van de agrarische
structuur. Het project is onderdeel van de Reconstructie, de herinrichting van het platteland.
Waarom zijn de maatregelen nodig?
Vanuit de EU worden eisen gesteld
aan het Nederlandse watersysteem
(Kaderrichtlijn water). Zo ook aan de
Astense Aa. De Astense Aa moet in de
toekomst een natuurlijkere beek worden
met meer variatie in stroomsnelheid,
bodem en oevers. Er moeten weer
vissen kunnen passeren. En er moet
ruimte komen voor natuurlijke processen
zoals erosie, sedimentatie (afzetting)
en ontwikkeling van planten. Daarmee
wordt het leefgebied voor flora en fauna
aantrekkelijk, wat weer bijdraagt aan de
waterkwaliteit. Want waterplanten en
riet filteren schadelijke stoffen uit het
water.
Daarnaast wordt het watersysteem
robuuster. De meanderende
(slingerende) beek zal meer water
vasthouden. Hierdoor wordt het
water minder snel afgevoerd en is er
voldoende water voor aangrenzende
landbouwgebieden. Iets wat met het
veranderende klimaat steeds belangrijker
wordt.
Naast de maatregelen aan de beek wordt
ook een ecologische verbindingszone
(EVZ) ingericht. De EVZ verbindt
waardevolle natuurgebieden met elkaar
en zorgt voor een groter leefgebied voor
planten en dieren. De ontwikkeling van
de EVZ is één van de opgaven vanuit de
Reconstructie van de Provincie. In het
reconstructieplan is tevens aandacht
voor behoud en ontwikkeling van
landschapselementen en cultuurhistorie
in combinatie met recreatie.
Gefaseerde aanpak
De Astense Aa begint bij Neerkant en
mondt ter hoogte van Helmond uit in
de Aa.
Wilt u meer weten over het project de Astense Aa?
Neem dan contact op met: Ingrid Rijkers,
projectleider bij waterschap Aa en Maas,
T. 073-615 82 69, E. [email protected].
Voor beekherstel en realisatie EVZ is
gekozen voor een gefaseerde aanpak.
In deze eerste fase wordt ongeveer
3,4 km van de Astense Aa (totale lengte
8,5 km) opnieuw ingericht. Het traject
is opgedeeld in vier deeltrajecten:
Oostappen, Oostappensedijk,
Haamakkers en Busserdijk.
Met de omgeving
Het afgelopen jaar is er, in samenspraak
met betrokken partijen en omgeving,
hard gewerkt aan een projectplan om
te komen tot een nieuwe inrichting
van de Astense Aa. Een plan dat breed
gedragen wordt en dat oog heeft voor
alle verschillende functies van de Astense
Aa. Een plan dat kijkt naar de toekomst
en leidt tot een uniek beekdal dat
natuurgebieden met
elkaar verbindt en goed
aansluit bij behoeften
van bewoners en
gebruikers.
Astense Aa: Natuurlijk meanderend door boerenland
Astense Aa totaalkaart
Oostappen - Oostappensedijk - Haamakkers - Busserdijk
Bijgaande kaart geeft een overzicht van
herinrichting voor beekherstel en realisatie
EVZ. Vanaf Oostappen tot aan Busserdijk
DP A
verandert het landschap van open en
DP B
DP C
moerassig naar meer gesloten en bosrijk.
De dwarsdoorsneden geven een goed beeld
van enkele concrete plaatsen op het traject.
DP D
Oostappensedijk
Oostappen
DP E
Dwarsprofiel A
onderhoudspad/
bloemrijk gras
onderhoudspad/
bloemrijk gras
zomerbed
Ha
kavelgreppel
overgangszone met riet, van (vochtig) grasland naar struweel
kavelgreppel
41.50m
rs
ke
ak
am
2.00m 5.00m
5.00m 0.50m
54.00m
Dwarsprofiel B
onderhouds- struweel
pad 2m/
bloemrijk gras
onderhoudspad
5m/
bloemrijk gras zomerbed
kavelsloot
overgangszone van
riet naar (vochtig)
grasland
onderhoud/
laarzenpad/
bloemrijk gras
Dwarsprofiel D
onderhoudspad/
bloemrijk gras
Dwarsprofiel F
winterbed
natte laagte met kwel
zomerbed
kavelgreppel
onderhoudspad/
laarzenpad/
bloemrijk gras kavelgreppel
onderhoudspad/
bloemrijk gras
zomerbed winterbed
onderhoudspad/
bloemrijk gras
poel
Legenda
onderhoud/
laarzenpad/
bloemrijk gras
kavelsloot
Zomerbed slingerende beek
Bestaand bos
Winterbed slingerende beek
Nieuw bos
Kavelgreppel 50-80cm diep
Struweel
N270
Kavelsloot 80-100cm diep
DP F
9.50m
5.00m
19.50m
7.50m
5.00m 2.00m
5.00m
16.00m
5.00m
23.00m
Dwarsprofiel G
winterbed/
onderhoudsstrook
5.00m 2.00m
50.50m
1,0 m
1.00m
16.00m
poel
2,0 m
2.00m
15,0 m
ca. 40 m
15.00m
onderhoud/
kavelgreppel
laarzenpad/
bloemrijk gras
kavelgreppel
onderhoudspad/
bloemrijk gras
beekbegeleidend bos
zomerbed
nieuw
winterbed/
onderhoudsstrook
lokale laagte t.p.v.
voormalige loop
nieuw elzenbos/
broelbos
beekbegeleidend bos
onderhoud/
bestaand
laarzenpad/
bloemrijk gras
kavelgreppel
Helmond
N612
Poel
Ondergrondse leiding
Vochtig grasland
Laarzenpad (recreatief )
Oeverzone met overgangszone (riet)
Fietspad
Grasland
Recreatief punt
Onderhoudspad 5m breed*
Cascade
Onderhoudspad 2-3m breed*
Faunapassage
DP G
-
5,0 m
5.00m
2.00m
2.00m
5.00m
15.00m
16.50
22.00m
DP 3
* pad= bloemrijk grasland, obstakelvrij
Voorde = ondiepte in de beek
t.b.v. onderhoudsverkeer
jk
27.50m
smal
onderhoudspad
zomerbed
4.00m
1.50m
i
rd
onderwater onderhoud/
laarzenpad/
zomerbed
diep gedeelte vegetatie
bloemrijk gras
grondwal
winterbed
12.50m
5.00m
57.00m
Dwarsprofiel E
16,0 m
3.50m
17.00m
e
ss
onderhoudspad/
bloemrijk gras
1.50m
5.00m
Bu
MOLENWIEL
inclusief beek
kavelsloot
3.00m
2.00m
41.00m
48.50m
Dwarsprofiel C
10.00m
Losse bomen
Vlierden
N279
2.50m
2.00m
65.00m
41.00m
Haamakkers
Oostappen
Het ´vernieuwde´ Oostappen is het meest
open gebied. Het kenmerkt zich door een
geleidelijk overgang van riet en moeras
naar droog grasland en struikgewas. De
poelen zijn ´stapstenen´ voor amfibieën
en libellen. De stuw blijft behouden als
aandenken, maar is niet langer werkzaam.
Met cascades (watervalletjes) wordt de
beek aangesloten op de bestaande beek.
Oostappensedijk
Het deeltraject Oostappensedijk kenmerkt
zich door de rijke cultuurhistorie. Een
poel krijgt de vorm van een oude
meander. Nabij het populierenbos wordt
een doorwaadbare plaats aangelegd.
Deze plaats markeert een historische
verbindingsweg tussen Asten en Deurne.
Tevens wordt het molenwiel van de
voormalige watermolen in ere hersteld.
Recreanten krijgen via een paneel aan
het laarzenpad informatie over de oude
verbindingsweg en de oude watermolen
van Belgeren.
Haamakkers
Het deeltraject Haamakkers is meer
bebost dan voorgaande delen. De bosjes
zijn belangrijk voor kleine zoogdieren,
reeën, vogels en als overwinteringsplaats
voor amfibieën.
Ook in dit deel worden poelen gecreëerd
en volgt de beek voor een deel de
oude meander. Daarnaast zijn veel
vormen van recreatie zichtbaar. Nabij de
Vlierdenseweg komt een pleisterplaats
met picknicktafel. De oude oversteekplaats
wordt een doorwaadbare plaats onder
andere voor het onderhoudsmaterieel.
Busserdijk
Busserdijk is het meest afwijkende
deeltraject. Er is sprake van minder
moeras en meer bos. De beek krijgt
een sterkere meandering met een klein
zomerbed en breed winterbed. Hierdoor
kunnen de twee stuwen verdwijnen.
De poelen en kwelrijke gebieden langs de
beek zorgen voor verrijking van soorten
en specifieke graslanden. Ook de
aanwezige oude heggenstructuren
(elzenhagen en houtwallen) maken dit deel
bijzonder. De structuren worden versterkt
met haaks op de beek staande beplanting.
Verder wordt een bestaande meander
weer aangetakt en een deel van het
onderhoudspad gebruikt als laarzenpad.
Oostappen
Oostappensedijk
Ommel
A67
Lierop
N266
Asten
Busserdijk