MEMO Achtergrond Informatie IC Kwaliteit Dordrecht

MEMO
Achtergrond Informatie IC Kwaliteit Dordrecht
Van
H. van der Linden
Aan
de Griffie Gemeenteraad Dordrecht
de Griffie Drechtraad
Datum
5 juni 2014
Zaaknummer
1231463
Betreft
Achtergrond informatie IC Kwaliteit Dordrecht
Bijlage(n)
-
1. Wat is de aanleiding?
Naar de vervoersconcessie 2015 -20125
Op 20 maart 2012 (SO/753830) bent u geïnformeerd over de stand van zaken rond
de Intercity kwaliteit van Dordrecht cs. In 2011 heeft de minister van Infrastructuur
en Milieu aan de Tweede Kamer laten weten voornemens te zijn de concessie voor
het hoofdrailnet onderhands te gunnen aan NS en te integreren in de concessie van
HSA (High Speed Alliance) voor het vervoer op de Hogesnelheidslijn (HSL Zuid).
Tegelijk met dit voornemen publiceerde NS haar visie in “Nederland Verbinden”.
Hierin werd aangekondigd dat NS de lijn Den Haag cs. – Eindhoven via HSL Zuid om
Dordrecht heen wil gaan rijden. Dit betekent voor Dordrecht een verlies aan Intercity
kwaliteit naar het station Den Haag cs en naar de Brabantse steden Breda, Tilburg en
Eindhoven.
Na de aankondiging dat de concessie voor het exploiteren van de HSL-Zuid
geïntegreerd wordt met de hoofdrailnet concessie, ontvouwde zich het Fyra debacle.
Dit betrof weliswaar het rijdend materiaal, maar de maatschappelijke druk om de
nieuwe infrastructuur te benutten werd groot. In september 2014 bood NS haar
aangescherpte visie op het benutten van de HSL Zuid aan (zie afbeelding 1). De
vaste Kamercommissie reageerde kritisch, maar de staatssecretaris mocht verder op
de ingeslagen weg.
Het personenvervoer op het hoofdrailnet wordt door de Staatssecretaris onderhands
gegund aan de NS. De vervoersconcessie 2015 – 2025 wordt hierbij een van de
belangrijkste sturingsinstrumenten voor de Staatssecretaris om de presentaties van
NS te bewaken. Op 23 april j.l. heeft het ministerie van Infrastructuur en Milieu de
tekst vrijgegeven voor inspraak.
In de vervoersconcessie wordt expliciet ingegaan op het benutten van de HSL-Zuid
infrastructuur. Dit heeft direct consequenties voor de intercity kwaliteit van en naar
Dordrecht CS. In deze memo wordt u geïnformeerd over aanstaande consequenties
voor de stad en de reactie van B&W.
Pagina 1/8
Kenmerk
-
Datum
5 juni 2014
Aangescherpt Bod van NS richting ministerie I&M (september 2013)
In onderstaande tabellen is dit kwaliteitsverlies weergegeven.
Rechtstreekse verbindingen per IC, ochtendspits DORDRECHT
Den Haag
CS
Den Haag
HS
Rotterdam
Schiphol
Brussel
Breda
ev
Roosendaal
ev
Dienstregeling
2011
2
7
7
3
1
2
2
Dienstregeling
2012
2
7
7
1
1
2
2
Dienstregeling
2013
2
6
6
0
0
2
2
NS Ambitie 2020
0
4
4
0
0
0
2
Verschil 2011
0
0
0
-2
0
0
0
Verschil 2013
0
-1
-1
-1
-1
0
0
Verschil 2017
-2
-3
-3
-1
-1
-2
0
Intercity
Verbindingen per sprinter, ochtendspits
NS-variant
Den Haag CS
Den Haag HS
Rotterdam
Breda
Roosendaal
Dienstregeling 2012
4
4
4
2
2
Dienstregeling 2013
4
4
4
2
2
NS Ambitie 2017
6
6
6
2
2
Pagina 2/8
Kenmerk
-
Datum
5 juni 2014
Verschil 2013
0
0
0
0
0
Verschil 2020
2
2
2
0
0
Consequenties voor Dordrecht CS
Drechtsteden (1 jan ’13)
Nu dreigt dus (voor Nederland) de unieke situatie te ontstaan dat twee
267.900 inwoners
aangrenzende economisch relevante regio’s, gelegen op 35 kilometer
121.500 beroepsbevolking
afstand van elkaar, niet verbonden zijn met een Intercity. De twee
112.300 arbeidsplaatsen
Intercitystations, gelegen aan hetzelfde spoor, houden in de huidige
plannen per december 2016 alleen ’s nachts in het weekend (nachtnet)
een Intercityverbinding. Dit sluit niet aan bij de economische betekenis van de regio’s
en bevorderd de aantrekkelijkheid van de leef- woon- en werkomgeving zeker niet. U
wilt het fileleed op de snelweg A16 toch ook niet nog meer zien toenemen? Bovenop
de al penibele externe veiligheidssituatie, vanwege het goederenspoorvervoer door
de regio, komen hiermee de leefbaarheid en bereikbaarheid onaanvaardbaar zwaar
onder druk te staan!
2. Wat willen we bereiken?
Scherpte in positie in het netwerk
Het vervoersaanbod van de NS biedt Nederland als geheel een breed perspectief aan
nieuwe en snelle verbindingen. Het pakt voor de Drechtsteden helaas zeer slecht uit.
Als de plannen van de NS doorgaan, dan verliest onze regio de directe verbindingen
met luchthaven Schiphol, Brussel en Breda-Tilburg-Eindhoven. Gezien de
ingebruikname van het HSL-Zuid-spoor zijn het verlies van Schiphol en Brussel geen
verrassing. Het verlies van de directe Intercity verbinding met Breda is echter
onacceptabel. Deze is van vitaal belang voor de inwoners en forensen van en naar de
Drechtsteden. De huidige doorgaande Intercity van Rotterdam naar Breda/Eindhoven
laat in de nieuwe concessie Dordrecht links liggen en zal via de HSL-Zuid van
Rotterdam naar Breda rijden. Tussen Dordrecht en Breda resteert in het huidig
voorgestelde pakket van de NS slechts één Sprinterverbinding met maximaal twee
Sprinters per uur. Dit betekent bijvoorbeeld voor een enkele reis naar Tilburg niet
alleen extra reistijd, maar ook een extra overstap in Breda. Dit dupeert naar
verwachting circa 1.500 reizigers per dag.
Pagina 3/8
Kenmerk
-
Datum
5 juni 2014
Afbeelding: Ruimtelijke schets wanneer IC wordt ontkoppeld volgens plan NS
Voor de korte termijn blijkt dat het bestaande krachtenveld beperkte mogelijkheden
biedt voor krachtige alliantievorming. De Zuidvleugel partners en de Brabantse
steden hebben immers ook baat bij het benutten van de HSL-zuid. De alliantie met
de Zuidvleugel en met de gemeente Breda is er op gericht de reiziger centraal te
stellen, en niet slechts het maximaal benutten van alleen HSL-Zuid, ten koste van de
bestaande reizigers op Dordrecht c.s. De boodschap is gericht op het vinden van een
goede balans tussen de oude lijn via Dordrecht en de HSL-Zuid. Deze genuanceerde
opstelling wordt gewaardeerd door alle partijen.
Voorkeursvariant
Het incomplete bod van NS, dat mogelijk wordt gemaakt als de conceptvervoersconcessie door u wordt aangenomen, kan en moet wat ons betreft beter. In
een gezamenlijk onderzoek van de Stedenbaan partners in de Zuidvleugel, Provincie
Noord-Brabant en gemeente Breda, NS en ProRail zijn diverse bedieningsvarianten
door NS en ProRail onderzocht. Dit heeft geresulteerd in een breed gedragen
voorkeursvariant. Deze voorkeursvariant houdt in dat de nieuwe 3e en 4e Intercity
per uur tussen Eindhoven en Breda, uit de visie van NS “Nederland Verbinden”, wordt
doorgetrokken naar Dordrecht. Echter dit gezamenlijke resultaat, dat door de
voorzitter van Stedenbaan in september 2013 is aangeboden aan Staatssecretaris
mw. Mansveld, is pas na realisatie van de nu in het Programma Hoogfrequent Spoor
(PHS) voorziene aanleg van de boog bij Meteren inpasbaar. En die staat gepland voor
2022.
In de tussentijd dreigt daarmee een gat in de dienstregeling tussen Dordrecht en
Breda. En een eenmaal ‘vertrokken’ reizigers komen niet gemakkelijk terug. Wij
beseffen dat het huidige bod van NS voor veel regio’s een verbetering betekent.
Bovendien wordt met het bod beter gebruik gemaakt van de nieuwe aangelegde HSLinfrastructuur. Maar wij verzoeken u niet het kind met het badwater weg te gooien
door de verbinding tussen Dordrecht en BrabantStad in deze mate te verslechteren.
Mogelijke tijdelijke oplossing tot 2022
In de periode totdat de breed gedragen voorkeursoplossing kan worden gerealiseerd
is het behouden van een acceptabel kwaliteit een lastig vraagstuk. In de gesprekken
met het ministerie I&M en met de NS wordt duidelijk dat de NS concreet van plan is
de bestaande intercity Den Haag – Venlo per 2016 via HSL-Zuid om Dordrecht te
laten rijden. In de oriënterende gesprekken met NS komt naar voren dat NS
onderzoekt of het mogelijk is om tussen 2016 en 2022 Dordrecht met één intercity
per uur te verbinden met Breda. Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld de
lijnen:
Naar Brussel: (Den Haag – Rotterdam – Breda - Brussel) via Dordrecht;
of
Intercity direct Amsterdam (Schiphol- Rotterdam – Breda) via Dordrecht.
Pagina 4/8
Kenmerk
-
Datum
5 juni 2014
Echter deze ideeën hebben geen status. Het rijden van deze varianten mag naar
verwachting binnen de voorliggende concept vervoersconcessie.
3. Wat gaan we daarvoor doen?
De lobby op dit dossier kent al een lange voorgeschiedenis. Al een aantal jaren terug
is onderkend dat op termijn het HSL-spoor een bedreiging kon gaan vormen voor de
bediening van de verbinding Dordrecht – Brabantse Stedenrij. De lopende HSAconcessie bood echter qua doorlooptijd gezien enige ruimte: deze concessie liep tot
2023 en bood geen mogelijkheden voor binnenlands treinvervoer. In het kader van
het Programma Hoogfrequent Spoor hebben we echter steeds rekening gehouden
met het scenario van intercity's over het HSL-spoor. Op zowel ambtelijk als
bestuurlijk niveau waren en zijn we dan ook via diverse gremia bezig om het tij te
keren of om een oplossing te realiseren. Hiervoor bewandelt ons college alle wegen
en communicatie/lobby kanalen die ons ter beschikking staan. Een korte schets van
recente activiteiten.
Korte termijn acties:
-
-
Behandeling van de Vervoersconcessie 2015 – 2025 vindt op 17 juni plaats in
vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu van de Tweede Kamer. In deze
vervoersconcessie wordt door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu het
exploiteren van het hoofdrailnet formeel aan NS gegund. De gemeente heeft
hierin geen formele positie. Het is echter van groot belang dat de leden van de
vaste Kamercommissie de situatie in Dordrecht scherp hebben en de problemen
delen. De gemeente- en Drechtraadsleden wordt daarom verzocht om,
gecoördineerd via de Dordtse gemeenteraad, de lokale en regionale zorgen te
delen binnen de partij en het partijnetwerk. De Brandbrief kan hierbij als leidraad
worden gehanteerd.
De NS heeft toegezegd de Raad actief te willen informeren over de exacte
plannen (niveau dienstregeling). Hierbij vormt de nieuwe vervoersconcessie het
kader waarbinnen NS moet handelen. Vandaar dat het vaststellen van de
vervoersconcessie relevant is. Op 16 mei j.l. vond overleg plaats met NS en
gemeente Breda. De NS geeft aan: “Er naar te streven om geen gat in 2017 te
laten ontstaan tussen Dordrecht en Breda. Eventueel overweegt NS om een
pendel tussen Breda en Dordrecht in te zetten om de markt niet te frustreren”
De intentie van NS is niet verkeerd, maar biedt geen garanties en het is nog
mager. Met de griffie wordt uitwerking gegeven aan de toezegging van NS.
Doorlopende activiteiten
Bestuurlijke overlegtafels
Als gemeente Dordrecht acteren we actief in de verschillende (bestuurlijke)
netwerken. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat we soms "getrapt" opereren,
omdat we dan via Drechtsteden participeren in deze netwerken. Afstemming en
aansturing hiervan vindt echter wel via ons college plaats.
We maken gebruik van verschillende bestuurlijke overlegtafels om ons doel dichterbij
te brengen. Via StedenbaanPlus, OV Bureau Randstad, deelname bestuurlijke
Pagina 5/8
Kenmerk
-
Datum
5 juni 2014
conferenties Programma Hoogfrequent Spoor (PHS), deelname Bestuurlijk Spoor
Overleg (bijzonder, want Dordrecht zit daar normaal niet aan tafel), Zuidvleugel,
Provinciaal Verkeer en Vervoer Beraad, Taskforce Brabantroute worden de belangen
van Drechtsteden en Dordrecht geregeld onder de aandacht gebracht.
1.
Allianties vormen
Er worden allianties gevormd specifiek met dit doel met o.a. gemeente Breda en
provincies Noord-Brabant en Zuid-Holland. Reeds enige tijd zijn we bezig op
ambtelijk niveau om inhoudelijk en procesmatig allianties te vormen met andere
overheidspartijen, waarbij de nadruk ligt op de verbinding met Breda en de rest
van Brabant.
Een van deze allianties betreft een gezamenlijk onderzoek naar mogelijkheden
voor herroutering. Dit rapport (Regionale uitwerking lijnvoering corridor
Rotterdam – Breda) is in september 2013 aangeboden aan de staatsecretaris
(bijlage 1A en 1B). In het rapport wordt geconcludeerd dat de mogelijkheden
zeer beperkt zijn. De voorkeursvariant betreft een lange termijn oplossing en is
bijvoorbeeld alleen inpasbaar bij nieuwe investeringen als de boog bij Meteren en
het emplacement in Roosendaal.
Voor de korte termijn blijkt dat het bestaande krachtenveld beperkte
mogelijkheden biedt voor krachtige alliantievorming. De Zuidvleugel partners en
de Brabantse steden hebben immers ook baat bij het benutten van de HSL-zuid.
In de alliantie met de Zuidvleugel en met de gemeente Breda is er op gericht de
reiziger centraal te stellen, en niet het maximaal benutten van alleen HSL-Zuid,
ten koste van de bestaande reizigers op Dordrecht c.s. De boodschap is gericht
op het vinden van een goede balans tussen de oude lijn via Dordrecht en de
HSL-Zuid. Deze genuanceerde opstelling wordt gewaardeerd door alle partijen.
2.
Gebruikmaken bestuurlijke overlegtafels
We maken gebruik van verschillende bestuurlijke overlegtafels om ons doel
dichterbij te brengen. Via StedenbaanPlus, deelname bestuurlijke conferenties
Programma Hoogfrequent Spoor (PHS), deelname Bestuurlijk Spoor Overleg
(bijzonder, want Dordrecht zit daar normaal niet aan tafel), Zuidvleugel,
Provinciaal Verkeer en Vervoer Beraad, Taskforce Brabantroute worden de
belangen van Drechtsteden en Dordrecht geregeld onder de aandacht gebracht.
3.
Formele kant
Het Fyra debacle gaf de Tweede Kamer aanleiding om de Staatssecretaris te
vragen antwoord te geven op de vraag hoe nu verder. Vanuit de Drechtsteden
hebben we gevraagd onze zorgen direct te delen in de Tweede Kamer (zie bijlage
2). Hierop volgde de uitnodiging om op 17 oktober 2013 de vaste commissie
van Infrastructuur en Milieu in een rondetafelgesprek te informeren. Het
resultaat betrof een toezegging van de Staatssecretaris om zelf met Dordrecht
en de Drechtsteden in gesprek te gaan.
Er ligt inmiddels al een gezamenlijke reactie van het OV Bureau Randstad. Met
deze reactie vragen de Randstad partners aandacht voor het feit dat binnen de
nieuwe vervoersconcessie de NS minimaal twee sprinters tussen Dordrecht en
Breda mag rijden.
Pagina 6/8
Kenmerk
-
Datum
5 juni 2014
4.
Informele lobby
Ruim voor het moment dat de concessieverlening in de Tweede Kamer wordt
besproken zullen we de fracties in de kamer voorzien van informatie en
achtergronden en proberen steun voor onze belangen te krijgen. Ook u zult
daarin wat ons betreft een rol krijgen. Via diverse kanalen zijn diverse fracties al
voorzien van vragen die betrekking hebben op onze problematiek.
Als voorbeeld wordt de burgemeesters brief aangehaald waarin bij de
Gedeputeerde de Bondt aandacht wordt gevraagd voor de Merwede Lingelijn. In
antwoord hierop schrijft de Bondt dat zij de zorgen deelt, en gevolgen nauwgezet
zal monitoren (bijlage 3)
5.
Publiciteit
Er wordt publiciteit gegenereerd op diverse manieren, onder meer via AD, maar
ook via Social Media. Het is hierbij zeker niet de alleen de gemeente die reuring
over het onderwerp hoeft te organiseren.
Als gemeente Dordrecht acteren we dus actief in de verschillende (bestuurlijke)
netwerken. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat we soms "getrapt" opereren,
omdat we dan via Drechtsteden participeren in deze netwerken. Afstemming en
aansturing hiervan vindt echter wel via ons college plaats.
Pagina 7/8
Kenmerk
-
Datum
5 juni 2014
Bijlage 1: tekst vervoersconcessie 2015 -2025
De algemene indruk van de vervoerconcessie is positief. Het ministerie van I&M laat
zien dat de klant centraal komt te staan en dat het op diverse onderwerpen een meer
sturende rol richting Prorail en NS op zich wil gaan nemen in de periode 2015-2025.
Het bod van de NS om de HSL-Zuid te gaan benutten komt vrijwel geheel terug in de
vervoersconcessie. Diverse lijnen die nu halteren op Dordrecht CS rijden via HSLZuid om de stad heen. De status van Dordrecht CS staat hierbij niet ter discussie.
Wel gaat de kwaliteit van de Intercity bediening achteruit.
De kwaliteit van de verbindingen van en naar Rotterdam en Roosendaal blijven op
voldoende niveau. De afname in kwaliteit betreft een Intercity bediening van en naar
Breda en verder naar Tilburg en een directe verbinding met Den Haag c.s en
Antwerpen.
In de voorliggende vervoersconcessie moet NS tussen Rotterdam en Breda het
volgende bedieningspatroon gaan rijden:
A. lijn1 Amsterdam – Schiphol – Rotterdam - Breda
- 2 treinen/ uur
B. lijn2 Den Haag cs – Rotterdam – Breda – Eindhoven
- 2 treinen / uur
C. lijn3 Amsterdam – Den Haag – Rotterdam – Antwerpen – Zaventem - Brussel
- 1 trein / uur
Voor de lijnvoering van C zijn er 3 subvarianten:
- Variant C1: R’dam – Dordrecht – Roosendaal – Antwerpen (Geen HSL)
- Variant C2: R’dam – Dordrecht – Breda – Antwerpen (Breda – A’werpen via HSL)
- Variant C3: R’dam – Breda – Antwerpen (R’dam – Antwerpen Via HSL)
De lijnen A, B en C samen betreft samen 5 diensten per uur. Van deze 5 diensten per
uur moeten er minimaal 3 diensten per uur tussen Rotterdam en Breda via HSL Zuid
(langs Dordrecht) gaan rijden. Door een aanvullende reistijdbepaling4 tussen
Rotterdam en Breda moet de Intercity Amsterdam – Breda (lijn A) via HSL Zuid gaan
rijden. De NS mag alle deze lijnen (lees 5 diensten) via HSL Zuid om Dordrecht heen
rijden (lid 4). De voor Dordrecht relevante punten staan in bijlage 1.
1
Artikel 61, lid 1b
2
Artikel 61, lid 1c
3
Artikel 62
4
Artikel 61, lid 5
Pagina 8/8

Download Report