Domino-effect aan IJ-zijde Renovatie station van start Kijk omhoog

centraal.nu
NUMMER 13  DECEMBER 2014
KIJK VOOR MEER NIEUWS EN INFORMATIE OOK OP WWW.AMSTERDAMCENTRAAL.NU
Domino-effect aan IJ-zijde
Kijk omhoog en verbaas u
pagina 4
pagina 12
Renovatie station van start
Groot maar toch intiem station
pagina 10
pagina 14
Centraal.nu
MENINGEN
CENTRAALTJES
Zeg het maar!
Centraal.nu is het magazine over werkzaamheden en ontwikkelingen in en rond station
Amsterdam Centraal. Ieder kwartaal informeren NS, ProRail en Gemeente Amsterdam
u over het laatste nieuws uit het stationsgebied en de achtergronden ervan. Kijk voor
meer informatie en de meest actuele
berichten op www.amsterdamcentraal.nu.
Hier kunt u zich ook aanmelden voor een
rondleiding en de digitale nieuwsbrief.
Ingang stalling verhuist De in- en uitgang van de bewaakte
fietsenstalling naast het IBIS-hotel wordt
verplaatst. Dit is nodig om een goede
verbinding te maken met de fiets- en
voetgangerstunnel, die ernaast ligt en
naar verwachting in het najaar van 2015
open gaat. Om het werk te kunnen doen
is voor de stalling een bouwterrein gemaakt. De stalling is gewoon open, maar
gebruikers zullen soms (geluid)hinder
ondervinden van de werkzaamheden.
Meningen van reizigers, bouwers, ondernemers, medewerkers en bezoekers.
Parkeerverbod voor scooters en brommers
Rond Amsterdam Centraal is een parkeerverbod ingesteld voor scooters en brommers.
Aanleiding hiervoor is de drukte in het gebied
en het intensieve gebruik ervan. Brommers en
scooters kunnen hinderlijk in de weg staan en
het voetgangersverkeer belemmeren.
Het verbod bevordert de veiligheid. Handhavers
van Stadsdeel Centrum controleren de naleving
ervan. Wie met een brommer of scooter naar
Amsterdam Centraal komt kan deze wel parkeren aan de IJ-zijde tegenover de Oostertoegang. Hier is een speciaal parkeervak gemaakt.
Nachttoegang van oost naar west
De nieuwe dienstregelingen voor het openbaar vervoer gaan in op zondag 14 december.
Amsterdam Centraal blijft tussen 1.00 en 5.00
uur aan één zijde geopend voor nachtreizigers.
Nieuw is dat de nachtelijke toegang verhuist van
de oostzijde naar de westzijde. In het Service
Center naast de ingang van de westtunnel is
Nieuwe metroliften Naast het Koffiehuis zijn twee nieuwe
liften gemaakt. Ze gaan vanaf het
Stationsplein naar de metrohal. Ze
zijn modern en sociaal-veilig dankzij
het gebruik van glas en staal. Rond
het verschijnen van deze Centraal.nu
wordt de directe omgeving van de
liften ingericht. De liften gaan naar
verwachting in februari in gebruik.
Meer plek voor de fiets Rond Amsterdam Centraal is de afgelopen tijd veel werk verricht om het fietsparkeren te verbeteren. Zo zijn de rekken die naast de fietsflat staan
vervangen door nieuwe. Dit geeft meer ruimte
en overzicht. Het levert bovendien zo’n 40
extra plekken op.
2  CENTRAAL.NU NUMMER 13  2014
Aan de IJ-zijde van het station is de fietspont opgeknapt. Hij is schoongemaakt en deels opnieuw
geschilderd. Door het plaatsen van andere rekken
ontstonden hier 100 extra fietsparkeerplekken.
De fietspont biedt nu plaats aan zo’n 400
fietsen.
En op het platform aan de andere kant van de
pontaanlandplaats zijn etagerekken geplaatst.
Dat leverde nog eens ruim 1.000 extra plekken op.
een nachtloket gebouwd. Treinreizigers checken
daar in en uit bij de toegangspoortjes. Busreizigers kunnen met een geldig vervoerbewijs via
de westtunnel van en naar het busplatform aan
IJ-zijde. In de westtunnel is een geleidelijn aangelegd, zodat ook de reiziger met een visuele
beperking zijn weg kan vinden.
Taxi’s via de brug De gemeente houdt een proef met een nieuwe aanrijroute voor taxi’s naar hun standplaats. Ze rijden nu via de Prins Hendrikkade en de
brug tussen de Martelaarsgracht en het
Stationsplein, in plaats van via de
De Ruijterkade en de weg voor het IBIShotel. Hier ontstonden vaak opstoppingen.
Taxi’s wachten nu op de brug voordat ze de
standplaats op kunnen. Als de proef slaagt,
dan blijft dit de aanrijroute totdat de taxistandplaats verhuist naar de IJ-zijde in het
najaar van 2015.
Sylvie Tillemans is op Amsterdam Centraal samen met vijf collega’s coördinator wal bij NS. “We sturen pakweg
250 Tickets & Service- en Veiligheid &
Service-medewerkers aan”, legt ze uit.
“We houden van alles in de gaten. Zijn de
ticket- en infobalies bezet? Zijn er zieken
en moet iemand daarvoor invallen? Waar
zetten we Veiligheid & Service-mensen
in? Moet er een ontruiming plaatsvinden?
Duizend-en-één dingen op een dag. Ontzettend leuk. Je hebt veel contact met het
publiek en we hebben het onderling ook
heel gezellig.”
Ervaren NS’er Sylvie werkt nu ruim anderhalf jaar op Amsterdam Centraal. “De verbouwing is voor ons geen probleem. Maar
voor de reizigers is het soms lastig. Neem
bijvoorbeeld de stofwolk die onlangs in
het station hing. Het was niet ernstig maar
mensen kunnen ongerust zijn. Dan is het
belangrijk dat onze mensen in de buurt
zijn. En als het te lang duurt, dan bel ik de
stationsmanager. Die kan er dan bijvoorbeeld voor zorgen dat werkzaamheden
worden verplaatst naar de avonduren als
er minder reizigers zijn.”
Het werk op het station betekent soms
ook improviseren voor Sylvie en haar
collega’s. “In de westvleugel zit een grote
lift. Die gebruiken we onder meer voor het
vervoer binnen het station van gehandicapten. Toen de westvleugel in november
dicht ging, betekende dit dat de lift tijdelijk
niet meer bereikbaar is. We moesten dus
een andere route vinden.”
CENTRAAL.NU NUMMER 13  2014  3
Kreukels uit het laken
BOUW
Domino-effect aan IJ-zijde station
In 2015 gaat ook aan de centrumzijde van het station het werk door. Zo zullen in de loop van het jaar naast het Koffiehuis het busplatform en de tijdelijke busbrug worden afgebroken. En de tijdelijke voetgangersroute tussen de westtunnel en het Damrak, naast de tramhaltes, zal deels verdwijnen. Werkzaamheden die vooruitlopen op het toekomstige project De Entree, het opknappen van Stationsplein en Open Havenfront.
De IJ-zijde van Amsterdam Centraal doet de komende tijd denken aan het aloude dominospel. Na de definitieve ingebruikname van het busstation krijgen de autotunnel (onder het busstation/IJhal) en de tunnel voor fietsers en voetgangers (vanaf het IJ richting centrum) in de loop van 2015 hun laatste zetje. En de eerste échte stenen voor de herinrichting van de kade worden gelegd.
Jeroen Schutter
M
et een bescheiden feestje ging
half december het busstation van
Amsterdam Centraal definitief
open. Het was al een tijd in
gebruik maar in de aanloop naar de opening
werd er nog behoorlijk aan gesleuteld. Zaken
als natuursteen op de stoepen en het overzichtelijke eilandperron vormden de puntjes op de
i. “De bussen van EBS gebruikten het al. Nu
zijn ook de bussen van GVB en Connexxion
die aan de oostkant van het Stationsplein
stonden hierheen verhuisd”, vertelt gemeentelijk projectmanager Charles Mann. “Aan de
centrumzijde zijn nu alleen nog bushaltes in het
Prins Hendrikplantsoen. Dat blijft voorlopig zo.
In de toekomst wordt dit gebied verbouwd. Dan
verhuizen ook deze haltes naar het busstation.”
Ingewikkelde tunnel
Het nieuwe jaar betekent aan de IJ-zijde een
aantal nieuwe mijlpalen. De Michiel de Ruijtertunnel voor het autoverkeer is technisch vrijwel
klaar. Na zorgvuldig testen van technische
installaties en procedures was het de bedoeling dat hij eind 2014 open zou gaan. “Maar
we hebben besloten om het een half jaar uit te
4  CENTRAAL.NU NUMMER 13  2014
stellen”, zegt Charles. “Dat doen we voor de
zorgvuldigheid en de veiligheid. Een tunnel is
geen eenvoudige constructie. Hij bevat heel
veel technologie en software. Denk aan verlichting, luchtverversing, C2000-kabels voor nooden hulpdiensten, brandveiligheid, camera’s, een
enorm depot met bluswater… Dat is allemaal
wettelijk geregeld. Het testen duurt langer dan
we verwachtten. Bovendien zijn we bezig met
het trainen van verkeersleiders zodat zij om
kunnen gaan met calamiteiten. En tot slot is er
een afsluitende openstellingsprocedure. Brandweer, politie en ander bevoegd gezag lopen
dan alles nog een keer na.”
Spijtig dat het langer duurt, maar ook verstandig. “Straks rijdt hier al het autoverkeer en gaan
we bovengronds de kade aanpakken. Er is dan
geen alternatieve autoroute meer langs het
IJ. We doen alles om te voorkomen dat we de
tunnel openen en ‘m een paar weken later weer
dicht moeten doen omdat er een grote storing
is. Aanloopproblemen zijn nooit helemaal uit te
sluiten, maar we zetten alles op alles om het
voorkomen: een tunnel met de juiste veiligheidsvoorzieningen en zo min mogelijk kans op
storingen.”
Mooie materialen
De Michiel de Ruijtertunnel gaat voor de zomer van 2015 open – en is dan een ‘dominosteen’ die weer een ander project aantikt: het
herinrichten van de kade. “Daar krijgen we zodra het gemotoriseerde verkeer ondergronds
rijdt de ruimte voor”, gaat Charles verder. “De
kade wordt het domein van voetgangers en
fietsers. We breken hem op, vervangen kabels
en leidingen en richten hem weer in met
mooie materialen. Het deel aan de westkant
zal eind 2015 klaar zijn. Inclusief de eerste van
twee plekken voor het ophalen en afzetten
van reizigers en de taxistandplaats. Die verhuist hierheen vanaf de centrumzijde.”
Het vernieuwen van de kade zet later in het
jaar nóg een spreekwoordelijk steentje in beweging: de fiets- en voetgangerstunnel onder
de treinsporen door tussen het IJ (ter hoogte
van de veerboten) en het centrum. Ook deze
tunnel is klaar maar het zal nog even duren
voordat hij open kan. Charles legt uit waarom:
“Naar verwachting zullen elke dag 15.000
mensen deze tunnel gaan gebruiken. Zolang
het autoverkeer hier rijdt is het oversteken
van de weg tussen tunnel en veerponten te
gevaarlijk. En als de auto’s eenmaal door de
Michiel de Ruijtertunnel rijden moeten we
eerst de kade inrichten.”
Zo’n soepele aansluiting tussen tunnel en
omgeving wordt ook aan de centrumkant
gemaakt tot aan de Martelaarsgracht. “Beide
aansluitingen zijn in het vierde kwartaal van
2015 klaar. De fiets- en voetgangerstunnel
gaat dan open.”
Aanbrengen van de belijning in de autotunnel
Zomerse mijlpalen
Aan de IJ-zijde zijn niet alleen allerlei
zaken in aanbouw of (bijna) klaar, er gaan
komende zomer tegelijkertijd ook een
aantal onderdelen in gebruik:
• Het eerste deel van de IJ-hal. Dit is
de nieuwe stationsentree met winkels, horeca en voorzieningen. Het
deel bevindt zich onder het busstation ter hoogte van de steigers van
de veerboten.
• De in- en uitgang van de middentunnel aan de IJ-zijde gaat weer open en
komt dan uit in de IJ-hal.
• De westpassage. De eerste van
twee nieuwe passages in het station
zonder toegangspoortjes. Hij bevindt
zich tussen de west- en middentunnel. Nu nog compleet verscholen,
vanaf de zomer open.
Centraal.nu houdt u in de loop van 2015
op de hoogte.
Het zijn bovendien werkzaamheden die weer
eens aantonen hoezeer alle projecten onderling
samenhangen en hoe ze rekening moeten houden met elkaar. De voetgangersroute was nodig
omdat het werk aan de Noord/Zuidlijn ertoe
leidde dat de middentunnel van het station dicht
moest. Er was toen tijdelijke ruimte nodig voor
de winkels. En het busplatform en de busbrug
kunnen nu weg omdat het busstation aan de
IJ-zijde open is.
Ogenschijnlijk logische ontwikkelingen, maar
ze vergen goed nadenken, zorgvuldig plannen
en geduldig afstemmen. Jeroen Schutter is
gebiedsregisseur bij Coördinatie Stationseiland,
de instantie die alle projecten coördineert en
ervoor zorgt dat het stationsgebied bereikbaar,
veilig en leefbaar blijft: “Als waakhond proberen
we letterlijk en figuurlijk botsingen te voorkomen.
Dat doen we in nauwe samenwerking met de
projecten. Als verbeteringen nodig zijn gaan we
om tafel en halen de kreukels uit het laken. Veel
overleggen om te zorgen dat we zo min mogelijk
last van elkaar ondervinden. Dat geldt bijvoorbeeld voor de westkant van het station. Hier
komen in de loop van 2015 een aantal projecten
samen zoals de aanleg van een rook/warmteafvoer voor de NoordZuidlijn en de aanleg van
de route tussen de fiets- en voetgangerstunnel
en de Martelaarsgracht. Voeg daar elke dag ruim
250.000 reizigers aan toe… en een boel werklui
met hun materialen en hun schaftkeet… allemaal
in een heel klein gebied… We móeten goed
samenwerken om de hinder voor iedereen zo
veel mogelijk te beperken.”
CENTRAAL.NU NUMMER 13  2014  5
OMGEVING
Kunstenaars Noord/
Zuidlijn-halte gekozen
De Noord/Zuidlijn-halte Centraal Station is straks niet alleen handig, maar ook een lust voor het oog. De halte zelf is net een spectaculaire kathedraal, er worden mooie bouwmaterialen gebruikt en op diverse plekken komt kunst. David Claerbout en Jennifer Tee gaan daarvoor zorgen.
De keuze voor Vlaamse David en Nederlandse
Jennifer werd gemaakt door het college van
B&W. Dat volgde hiermee de aanbeveling
van de Adviescommissie Kunst Noord/Zuidlijn. Díe gebruikte op haar beurt reacties van
Amsterdammers die in een eerder stadium hun
mening gaven over wat voor kunst in de haltes
van de nieuwe metrolijn zou moeten komen.
David Claerbouts creatie is een continu veranderende digitale film van een typisch Hollands landschap. Het weer verandert telkens
en er is een man te zien die routinehandelingen
verricht, een parallel met het dagelijkse
gedrag van reizigers.
Davids kunstwerk krijgt een plek boven het
drukste perron van de Noord/Zuidlijn. Op
hierzijnwij.nu, de website van Dienst Metro
over de bouw van de Noord/Zuidlijn en de
renovatie van de Oostlijn, noemt David dit
‘het oog van de storm’: “Ik zie het als een
plek waar rust kan bestaan te midden van het
hectische. Juist het komen en gaan van alle
reizigers geeft de mogelijkheid om de stilte te
benadrukken.”
Jennifer Tee is de dochter van een Nederlands-Engelse moeder en een Chinese vader
en werd geboren in Indonesië. Die mix van
culturen komt vaak terug in haar werk en
ook nu. Voor het entreegebied van de halte
Centraal Station ontwierp ze een reusachtig
wandkleed waarin twee elementen samenkomen: de oer-Hollandse tulp en ‘palepai’, grote
geweven doeken uit Sumatra met erop de
voorstelling van een schip. Dat herbergt in dit
geval symbolen en elementen uit de Amsterdamse geschiedenis zoals de historische
lantaarns van het Damrak, de stationsklokken
van Cuypers en de Amsterdamse leeuw.
Verlicht kaartenhuis De donkerste dagen worden ook deze winter opgeﬂ eurd door het Amsterdam Light Festival. Het evenement toont op diverse plekken in de stad lichtsculpturen en projecties van hedendaagse kunstenaars. Net als vorig jaar is Amsterdam Centraal een van de locaties. Dit keer voor ‘House of Cards’.
David Claerbout
‘Rainbow Station’ Bussen en vogels Een regenboog in de overkapping van Amsterdam Centraal. Dat was de droom van innovatief
kunstenaar Daan Roosegaarde toen hij aan de
slag ging met wat Rainbow Station zou worden.
Tot eind 2015 te zien: een betoverende lichtprojectie op de kap, elke dag een paar minuten.
Zie foto op de achterzijde van dit magazine.
Vanaf nu te ervaren in het busstation aan de IJzijde: het lichtkunstwerk ‘Waiting for buses and
birds’. Lichtprojectoren laten op de overkapping
projecties van vogelfiguren zien. Ze bewegen
zich op diverse manieren van rechts naar links
voort over het dak. Het kunstwerk is een samenwerking van de in 2012 overleden kunstenares
Moniek Toebosch, Ulrike Brandi Licht, Eriktronics en Wiseguys, in opdracht van de gemeente
Amsterdam. Zie ook www.amsterdam.nl/IJSEI
Rainbow Station bestaat uit een 45 bij 15 meter
grote ‘breking van licht’. Op het glas van de stationskap is folie aangebracht waarop miljoenen
kristallen het licht vervormen. Zo ontstaat een
spectrum van kleuren… een elektronische
regenboog.
Rainbow Station is een jaar lang elke dag te
zien. Na zonsondergang zal het zich op wisselende tijdstippen onverwachts tonen aan de
reizigers. Na het verblijf op Amsterdam Centraal
gaat het op reis langs andere Europese stations.
Het kunstwerk is een samenwerking van Studio
Roosegaarde, ProRail, NS en het Amsterdams
Fonds voor de Kunst.
Ingenieuze installatie
Op Amsterdam Centraal is begin december
een installatie voor warmte-koudeopslag
opgeleverd. Deze onttrekt met krachtige
pompen warmte en koude aan het bodemwater. Een leidingennet verspreidt in de winter het
warme water en in de zomer het koele water
naar plekken in het gebouw waar dit gewenst
is. In dit station is dat de middentunnel en de
toekomstige IJ-hal en passages. In vergelijking
met traditionele verwarming en koeling levert
warmte-koudeopslag een energiebesparing van
50 procent op.
De installatie werd ontwikkeld en gebouwd in
opdracht van NS.
‘House of Cards’ is bedacht door de
Israëlische OGE Creative Group. Het
kunstwerk bestaat uit 125 lichtboxen in
de vorm van speelkaarten die oplichten in
een voorgeprogrammeerde ‘choreografie’.
Ontwerpers Merav Eitan en Gaston Zahr
kregen het idee ervoor toen zij ontdekten
dat op het Amsterdamse Prinseneiland
ooit een speelkaartenfabriek stond. Daarop voortbordurend kregen alle kaarten
van House of Cards een ander ontwerp.
Tegelijkertijd verwijst ‘kaartenhuis’ naar de
fragiliteit van de samenleving, een structuur die is gebouwd op mensen en hun
onderlinge verhoudingen. Trekt iemand er
een kaart tussenuit, dan is het aan de rest
van de gemeenschap om de klappen op
te vangen en overeind te blijven.
Hoe al deze mooie gedachten leidden tot
een opmerkelijk kunstwerk, is nog tot en
met zondag 18 januari te zien aan de centrumzijde van het station. Meer informatie:
www.amsterdamlightfestival.com.
Jennifer Tee
6  CENTRAAL.NU NUMMER 13  2014
CENTRAAL.NU NUMMER 13  2014  7
FOTO NOVEMBER 2014
Amsterdam
Centraal
van boven
Kijk voor meer informatie over de bouwprojecten op:
www.amsterdamcentraal.nu
3B
9
4
10
2
1
7
5
Renovatie westvleugel station.
Zie pagina 10 en 11.
2
Nachtelijke toegang station verhuist naar westzijde.
Zie pagina 3.
3
GVB- en Connexxion-bussen gaan naar IJ-zijde.
Zie pagina 4 en 5.
4
Parkeervak voor brommers/scooters.
Zie pagina 2.
5
Nieuwe aanrijroute taxi’s.
Zie pagina 3.
6
Nieuwe metroliften vanaf Stationsplein.
Zie pagina 3.
7
Renovatie centrale hal.
Zie pagina 10 en 11.
8
Tijdelijke busbrug.
Zie pagina 5.
9
Kunst in Noord/Zuidlijn-halte Centraal Station.
Zie pagina 6.
10
Rainbow Station.
Zie pagina 7.
3A
6
8
8  CENTRAAL.NU NUMMER 13  2014
1
CENTRAAL.NU NUMMER 13  2014  9
BOUW
Oude luister, nieuwe luister: renovatie van start
Amsterdam Centraal is een monumentaal station. Op diverse plekken is de hand van architect Pierre Cuypers gelukkig nog altijd goed te zien. Of helaas juist niet, verscholen achter onderdelen die later werden toegevoegd. Vanaf nu worden deze ‘Cuypersdelen’ weer tevoorschijn gehaald, in oude luister hersteld of met respect voor het oorspronkelijke ontwerp gemoderniseerd. Eind november ging het werk van start.
E
en interessant dilemma: hoe verbouw
je een monumentaal gebouw in een
moderne tijd? Streef je er vooral naar
te laten zien hoe het ooit was? Of
kies je liever voor hedendaagse voorzieningen,
kleuren en materialen? De renovatie van de
Cuypersdelen op Amsterdam Centraal omvat
beide. ProRail-projectmanager Jack Jacobs
geeft er meteen een goed voorbeeld van: “We
zijn in november gestart met de renovatie
van de westvleugel. Dat was oorspronkelijk
10  CENTRAAL.NU NUMMER 13  2014
niet de doorgangsroute die hij nu is. Er zaten
kantoren en bagageruimtes. Dus we kunnen
niet terugrestaureren, want dan zou het er raar
gaan uitzien. Maar de centrale hal is altijd hal
geweest. Die brengen we juist wél weer terug
in zijn oorspronkelijke staat.”
Lichtere westvleugel
De westvleugel van het station is de route
tussen de centrale hal en de westtunnel. Irma
Winkenius, projectdirecteur bij NS Stations
en samen met Jack verantwoordelijk voor het
project, vertelt wat er binnen gebeurt: “De
aannemer verwijdert zaken als vloertegels,
plafondbedekking en technische installaties. Hij
vernieuwt de afwerking van de gevel, vervangt
een van de deuren nabij de westtunnel en
plaatst nieuwe nooddeuren in de buitengevel.
Aan de binnenkant van de gevel komen zitbanken. Er komt een lichtgekleurde vloer, identiek
aan die in de middentunnel. Ook het plafond en
de muren krijgen die lichte tint. De kolommen
krijgen een nieuwe bedekking. En er komen
illustraties op die met reizen te maken hebben
en afbeeldingen in de geest van Cuypers.”
Buiten pakt de aannemer eveneens de muur
aan. “In de aanloop daartoe heeft hij de
rijtuigkappen tijdelijk weggehaald. Die liggen
nu opgeslagen. Ze worden gerestaureerd en
komen later weer terug.”
De vernieuwde westvleugel gaat komend
voorjaar weer open. Tot die tijd moeten reizi-
Irma Winkenius
Jack Jacobs
de eerste verdieping. Daardoor zie je straks
als je de hal inloopt en omhoog kijkt meteen
de treinen. Parallel aan het eerste perron
komt in de hal een balkon. Dit maakt straks
het perron en de horeca die daar gevestigd is
bereikbaar zonder in- en uitchecken met de
OV-chipkaart.”
Geheel nieuw in het midden in de centrale
hal is een trap die naar de metrohal onder
het Stationsplein leidt. “We zorgen ervoor dat
ook die mooi past in de monumentale sfeer.
De bouw ervan start begin 2016, later dan
oorspronkelijk het plan was. Het wordt nu
onderdeel van de renovatie van de hal.”
Oostzijde: wordt vervolgd
gers omlopen. “We adviseren de mensen om
meteen naar de westtunnel te gaan”, zeggen
Jack en Irma. “Dan zijn ze ook om het werkterrein van de aannemer heen. Dat staat op het
Stationsplein vóór de westvleugel. De aannemer draagt bij aan het beperken van de hinder
door alleen ’s nachts tussen 1.00 en 4.00 uur
materialen aan en af te voeren.”
Schoner plafond
In het voorjaar van 2015 schuift het renovatiewerk door naar de centrale hal. “Dat is een
veel grotere klus. We knippen dat werk op
in delen. Het zal ongeveer een jaar duren”,
verwacht Jack.
Hier staat het renoveren in het teken van
‘oude luister’. Er komt een nieuwe tegelvloer
die naadloos aansluit op de sfeer van de hal.
Restaurateurs maken het prachtige plafond
minutieus schoon en herstellen het waar
nodig. “En we maken daarnaast vooral weer
zichtbaar wat in de loop der jaren verscholen
is geraakt”, aldus Irma. “Dat doen we door
onderdelen weg te halen zoals de kantoren op
Het lijkt tot slot vanzelfsprekend om in aansluiting op westvleugel en centrale hal de oostvleugel op te knappen. Dat klopt op zich maar
de plannen zijn nog in de maak, zeggen Jack
en Irma. “Dat heeft vooral te maken met de
oosttunnel van het station. Die moet ook nog
worden vernieuwd. Hoe en wanneer precies dat
gaat gebeuren is nog niet bekend. Afhankelijk
daarvan kunnen we de oostvleugel renoveren.
Die gaat er in elk geval net zo uitzien als de
westvleugel: modern en licht, maar passend in
de monumentale context van dit gebouw.”
CENTRAAL.NU NUMMER 13  2014  11
IN BEELD
CENTRAAL.TOEN
Duistere hoekjes in de schijnwerper
Interessant en makkelijk te boeken via onze
website: een rondleiding door het station.
Maar dat zo’n wandeling ook liggend kan
(hoe vreemd dat ook klinkt) bleek eenmalig
op 15 oktober. Precies op de 125e
verjaardag van Amsterdam Centraal vertelde
kunsthistorica Bregtje Viergever een interes-
sant verhaal over het plafond en de schilderingen in de centrale hal. De aanwezigen
hoorden het aan op comfortabele strandstoelen. En een schijnwerper zorgde ervoor
dat details die normaal in duistere hoekjes
zitten nu eens alle aandacht kregen die ze
verdienen.
In het wandelwagentje op ontdekkingsreis
Amsterdam Centraal is nu dík 125 jaar oud. Een lange historie waarin van alles gebeurde en veranderde. Veel mensen bewaren dan ook herinneringen aan het station. Centraal.nu is altijd benieuwd naar uw leuke, interessante of ontroerende anekdotes. Mail ze ons! Kijk onderaan hoe dat kan.
12  CENTRAAL.NU NUMMER 13  2014
Bovengronds, ondergronds
Rondje om het station
“Vanaf mijn elfde jaar zette mijn moeder me
soms in Den Haag op de trein naar Amsterdam”, vertelt oud-lerares Ivonne van den
Muysenberg (72). “Op Amsterdam Centraal
stond dan mijn tante Elisabeth Lebbing me op
te wachten. Ze wijdde me steeds enkele dagen
in in de kunst en cultuur van de stad. Ze is nu
101 jaar oud.
Toen mijn zoontje twee jaar was heb ik hem
in het wandelwagentje gezet en ben ik met de
trein naar Amsterdam gegaan. Mijn hart juichte
toen ik het station weer eens inreed. Ik ben met
hem tot de Dam gelopen en weer terug. Dat
was zijn eerste kennismaking. Er was iets geplant! Hij ging later studeren aan de Universiteit
van Amsterdam en hier ook wonen. Nu regelt
hij de kunst voor de Noord/Zuidlijn-haltes.
Ondergronds, maar minstens even mooi. En
natuurlijk leuk dat de cirkel nu rond is.”
Een herinnering van gepensioneerd secretaresse Annie van Loen (85) uit Dronten gaat
terug naar vlak voor de oorlog. “In 1937 kreeg
mijn vader ander werk. We verhuisden van
Amsterdam Oost naar Tuindorp-Oostzaan. En
daarmee veranderde ook onze route richting
stad. Je had toen bus B, daarna pakten we de
pont en vervolgens reden we met buslijn 22
om Amsterdam Centraal heen. Want een in- en
uitgang aan de IJ-zijde zoals nu was er toen
nog lang niet.”
Wandelende loketten
Onze vaste historisch medewerker Dick Keijzer
heeft een ware grabbelton vol herinneringen aan
Amsterdam Centraal. Want de oud-spoorman
werkte er pakweg zijn hele loopbaan. “Ik begon
te werken bij NS in het midden van de jaren
vijftig. Dat was bij de loketten. In de centrale hal
was toen veel minder ruimte dan nu. Want er
stond nog een groot plaatskaartenkantoor dat
de koosnaam ‘het orgel’ had. Bij mooi weer
in de zomer konden we de vraag naar retourtjes Zandvoort niet aan. Dan werden in de hal
noodloketten geplaatst waar we uitsluitend
treinkaartjes naar Zandvoort aan Zee verkochten. Het waren houten hokjes zonder vloer. Als
je daar aan het werk was in die drukte, dan verschoof het hokje voortdurend door de duwende
mensenmassa en moest je noodgedwongen
met je stoel meeverhuizen. Aan het einde van
de dienst stond je op een totaal andere plek
dan waar je was begonnen!”
Heeft u herinneringen aan Amsterdam
Centraal? Mail ze in maximaal 100
woorden naar
[email protected] met in de
onderwerpregel ‘Centraal.nu / Herinneringen’. Vermeld erbij uw naam, uw
woonplaats, uw huidige of vroegere
beroep, uw leeftijd en uw telefoonnummer. En wie weet ziet u uw
verhaaltje in een volgende editie terug.
CENTRAAL.NU NUMMER 13  2014  13
BEKEND MET AMSTERDAM CENTRAAL
MENINGEN
CENTRAAL OP
‘ Groot maar toch intiem’
Wat mij opvalt…
Twitter
In elke Centraal.nu: een bekende Amsterdammer aan het woord over station Amsterdam Centraal.
Centraal.nu vraagt in elk nummer naar úw mening. Deze keer gingen we plankgas af op een aantal reizigers met de vraag wat zij vinden van het nieuwe parkeerverbod voor brommers en scooters rond Amsterdam Centraal. Dit bevordert de veiligheid en de doorstroom. Goed idee of lastig als je haast hebt? A
msterdam Centraal is groot en toch
intiem. Ik vind dat heel fijn. Een dorp
in een stad. Overzichtelijk en niet te
onpersoonlijk. Ik haal vaak koffie bij
Kiosk. Daar werkt een leuk klantgericht team.
Zoals een mevrouw die toen ik terug was van
vakantie zei: ‘Ik heb je een tijd niet gezien!’.
Da’s toch prachtig in die massaliteit.”
Vera Bergkamp (1971) is een geboren en
getogen Amsterdamse. De oud-voorzitter van
het COC en thans Tweede Kamerlid voor D66
komt dus al haar leven lang op het station. “We
hadden toen ik klein was wel een auto, maar
met de trein gaan was een uitje. Naar Zandvoort bijvoorbeeld.”
Tegenwoordig treint ze voor haar werk vier
dagen per week naar Den Haag. “Heel prettig.
Lezen, werken, reflecteren. En dan ’s avonds
weer terug naar het mooie Amsterdam. Ik ben
nog altijd verliefd op de stad. De dynamiek, de
drukte, al die verschillende mensen, de binnenstad maar ook de moderne skyline van het
Oosterdokseiland en Noord. Oud met nieuw,
net als dit station.”
Amsterdam Centraal met al zijn voorzieningen
bevalt Vera prima. Maar op een paar punten
is ze kritisch. “Zo vind ik op dit moment de
bussen en trams nog onoverzichtelijk. Je moet
een beetje zoeken wáár je wélke moet nemen.
Maar ik begrijp dat dit soort dingen worden
opgelost. Heel goed dat de IJ-zijde van het
station wordt vernieuwd. Het is nu nog een
soort open verkeersader. Niet mooi. Weinig
ruimte voor voetgangers. En er zijn weinig
plekken om passagiers op te halen. Dat weet
ik uit eigen ervaring als ik ’s avonds laat wel
eens een lift krijg.”
In het verlengde van een van haar beleidsterreinen als parlementariër hoopt Vera dat er
voldoende aandacht is voor toegankelijkheid.
“Er zijn liften en dergelijke maar het lijkt me
goed als dit station echt optimaal toegankelijk is voor mensen met een beperking. Het is
belangrijk dat dit bij de verbouwing voldoende
aandacht krijgt. Want in Amsterdam hoort
iedereen erbij.”
14  CENTRAAL.NU NUMMER 13  2014
‘ Je moet ook rekening houden met anderen’
‘ Je moet hier gewoon met je brommer of scooter kunnen komen ’
Ron
Hadda en Noual
R
Tristan en Koen
on, werkzaam in het magazijn van
NS Stations’ retailbedrijf, knikt
instemmend als hij hoort over het
parkeerverbod. “Ik kom elke dag
op Amsterdam Centraal voor mijn werk en
parkeerde tot nu toe bij het IBIS-hotel. Maar ik
begrijp het wel. Als een looproute is vrijgemaakt voor voetgangers, dan moet ie niet
worden geblokkeerd. We denken allemaal altijd eerst aan ons eigen hachje. Maar je moet
ook rekening houden met anderen.”
Noor staat te wachten op haar bus naar
Zaandam. Vier wielen dus in plaats van twee
maar dat heeft een reden. “Alleen ’s zomers
kom ik hier met de brommer”, zegt de studente toerisme. “Dan lijkt dat parkeerverbod
me wel lastig. Ik vind eigenlijk dat je in Amsterdam overal moet kunnen parkeren.”
broertje. “Dan ga ik lekker door Amsterdam
touren. Het station zit soms op mijn route.
Parkeren is daar meestal lastig. Toch vind ik
het parkeerverbod wel een goed idee, gecombineerd met de alternatieven die er zijn zoals
het parkeervak aan de IJ-zijde. En ook bij
de openbare bibliotheek zou ik hem kunnen
stallen. Dat ik dan wat verder naar het station
moet lopen… ach, er zijn grotere problemen.”
‘Ik vind het parkeerverbod wel een goed idee, gecombineerd met de alternatieven’
Tarik
De meest opvallende tweets van onze volgers op @020centraal
20 oktober 2014
Tim Cardol@timcardol De pot met goud stond vanochtend op Amsterdam CS
#regenboog
14 november 2014
DIVV Amsterdam�@020DIVV Zoenen en wegrijden? Het kan
bij station @020Centraal. Kiss +
Ride plekken zijn bij IBIS hotel
http://bit.ly/1trjLfa
17 november 2014
Norbert Cuiper@norbert1972 Het is zo gezellig op Amsterdam
CS met die kerstverlichting
#treinleven pic.twitter.com/SHFN5EOgjg
21 november 2014
Gert Wagelaar@GertWagelaar @NS_online @HC_Groningen @
ProRail Zo mooi is Amsterdam
centraal station van boven!
#Skylounge pic.twitter.com/
ykpPk2e1pY
‘ Ik vind eigenlijk dat je in Amsterdam overal moet kunnen parkeren’
Noor
Als we haar vertellen over het parkeerverbod
vindt Hadda dat wel okay. “Dat oogt mooier”,
zegt ze. Vriendin Noual is het daar niet mee
eens. “Dit station is er toch voor de mensen?
Dan moet je hier gewoon met je brommer of
scooter kunnen komen. Ik vind het een stom
besluit.”
Tarik, afdelingsmanager bij horecaleverancier
Deli XL, leent af en toe de brommer van zijn
‘ Ik heb zelf geen brommer of scooter. Maar het verbod lijkt me wel goed’
Alejandra
“Ik heb zelf geen brommer of scooter. Maar
het verbod lijkt me wel goed”, vindt kunstenaar Alejandra die net haar fiets heeft geparkeerd. “Want ze kunnen soms best wel in de
weg staan. Een eindje verderop parkeren en
dan een stukje lopen, dat is toch niet zo erg?”
Bekijk meer tweets en retweets op @020centraal
Bezoek Amsterdam Centraal ook op Facebook!
facebook.com/amsterdamcentraalstation020
CENTRAAL.NU NUMMER 13  2014  15
Colofon
Centraal.nu is een uitgave van
Gemeente Amsterdam, NS en ProRail
4e jaargang, nummer 13, december 2014
Redactieadres Centraal.nu Stationsplein 9
1012 AB Amsterdam
E [email protected]
I www.amsterdamcentraal.nu
@020centraal
facebook.com/amsterdamcentraalstation020
Teksten
Bas Berwers
Foto’s
Felix Kalkman, Martin van Welzen, archief
Spoorwegmuseum, Esther van Putten,
Erik P Beemster, Daan Roosegaarde
Artist’s impression
Benthem Crouwel Architecten (pagina 10 en 11)
Luchtfoto middenpagina
Paul Deelman, 21 november 2014
Vormgeving
Monter, Amsterdam
Druk
Drukkerij Mart.Spruijt bv
Oplage
35.000 exemplaren
Op deze pagina: een regenboog in de overkapping van Amsterdam Centraal. Een droom van
kunstenaar Daan Roosegaarde die werkelijkheid
wordt. Lees er meer over in de rubriek Omgeving.
Wijzigingen in planning en ontwerp voorbehouden.
Aan deze publicatie kunnen geen rechten worden
ontleend. De gemeente Amsterdam, NS en ProRail
aanvaarden geen aansprakelijkheid voor onjuistheden en onvolledigheden.

Download Report