Twentse Taalbank
EEN WOORD
tol Je /eaers -gon J.el flolçende woordenlloekje.
Bijna van al •de dialektl'n van bet Platdaitsch
&ijn woordl'nboelen gemaakt; bet Ovèrijselscb alll'en uitgeaonderd. De tonraDen van Holstein ,
llamburs , Bremen, Oanabrug hl'bben elk hunne venameiaars gl'had , die in elf lij vip deelen
in 8• ''oor jaren rel'ds hunnen aogst aan de wereld hebbm medegedeeld. \-Vat mac de l'f'Cien
zijn dat de&e err nimmf'r aan hf'l 0VI'rijselscb te
bt>url viel? Js hrt miucbien de laf'tnins der Nederland<'ra, det hunne taal bij dne stadie niets
winnen aoude? \.Y..I nu, dat aij dan de rnoemde woordf'nboeken iu bandf'n nemen , f'D
mij twee blad&ijden achtl'r tikander toonf'n, waar
cle sen i ua -hunntr taal, of in df'n vorm dn woords.
of in df'szelfa hij&ondf're betttkeuia. or in de
apreekwijzen , nil'l doorkijkt op eene wij.. • die
ef'ne onr«roole menigte van Vf'rmrde aOl'idirtKftl
of uitlf'gincen met bet IJ'OolJte ~tm"k vrrh,.lpen
kan. \-Vat &ou dan Wt'l de reden &ijn? 1\f.aar
laat ik het antwoord op dut" vraag schuldis blij..,.,n , en lie.rer bet mijne toebrengen om den ontbrekenden achalm in dne kf'ten der taalstudie eeD
wf'inic aan tP. vulll'n. Gedurende mijn verblijf ill
dne prorincie heb ik eenice woorden opCflf'ekend ,
die mij voorkwamf'n in bet llollandacb onbekend
te &ijD t of in \ 'Orm en betl'ekenis van het&el\'e af·
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
•
te wijkf'n, f'n aonder op meer te wac:ht•o, dat hier
OVl'ral nos rnof'r voor banden is, ef'er ik thans
wat ik heb , en aoo als ik hf't heb. De wf'e ia
nu eebaand. D., edelaardice bewoners nn Ovnijlt'l ..r~n wat aij aan hunne arkomat achuldie ·
&ijn 1 f'n dit &UJI,.n &ij eewia toonendoor mijn Werk
verYolef'na aan te •uilen en te verbeteren.
Mijn voornf'mf'n ia nrst lf'Wt'est om dit woordenboekje van l'ene inlf'idine '" dOf'n vourafcaan,
waarin de oorsprone , de uitbr.-idinc f'D de b.treUioal'n van · hd Platduitsc:h kortl'lijk nit de
eeschitdenis opceheldf'rd wierden.
Doch daar
mijn voorraadje , hoe arm anders , noe buiwn
de erensen df'r plaats 1 die bet in dit boekje
moet beslaan, is uitcellijd, mol't ik dit werk
aparen voor ef'n latf'r.-n jaarcsnc. De billijkheid
en de voor&istieheid aull•n mijne Jeans dua raden om in aommice '>p&i;;tl'n niet te oordHlfon ,
'YOOr dat ik c•hoord ben. Er hnrschen croolt!
verschddendbedl'n in bf't Ovf'rijaelscbe dial,.b ,
en ik hoop tf' toonf'n , dat aij er moetf'n hHrschf'n , men dan in f'eoira tonenl van h•t
Platduitsc:h. Dewijl mf'n f'C:hter Yf'el cewoon is
aUea t'bula te breneen tut de plaats waar mf'n
woont , aou men al liet Yan vele woorden kunnen lf'Qf'n, "Dat is cl'en Overijlt'lach; wij hebben bf't nooit eeboord." Om de lezns bij voorraad voor dit oordeel te hoeden , kwam mij
ef'f'n aardiser middf'l voor , dan hl't woordf'nboekje door un hruiloftsaanc in de taal van
Enachf'dlf te latf'n •ollf'n. Vf'len atlllf'n moeiw
hebben om het op de eeratl' Juins lf' Yentaan f'n
eYl'n~nl behoort Enachedlf tot Onrijnl evf'n eof'd
ala Swol f'n Dnenter; ja, hd behoort f'r in
een taalkundicen ain mel'r toe , aancnif'n Twl'n··
te, waarin hf't gl'l•sl'n ia, hin de taalkun di·
r Item vormt, waarom aic:h de onriee diaJ..bwnc:biUen als Yerandl'rde , Yervloeide en aomtijda verbutnde afaetaela aanaluiko.
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
Eene . meniste nn aproogi'D &ijo hiu door aUj
gewaagd op bet •eld der Etymolosie , «'D. acbooa
.zij aomtijds wat luc:hlis zijn, 'zullen de kronen
ennwel, huop ik, moe~n tot'atemmrn , dat men
ook roet dialekten, waarop eeoe Yt'rouderde
.minachting drukt, zijn voordeel in de aOeidia.gen dorn hn. Dikwerf zal men achter bet artilttl vinden 11an, &OQ verl all , af&eleit:l flan • f'D
dan volst een IJllandach , Anselaas.iacb of anti«
woord. Zie hier wat men daardoor •entaaa
uaort; want ik wil t>r zrlf Jit'lst de uitl~St"r nn
zijn. Elke taal ootwikkrlt zich uit baar u)ft;
doch het woord ; waaruil rt'D ander ontwikkfld
is , vergaat dikwerf, trrwijl het afseleide blijft.
Maar nu wil het cenl dikwerf, dat het woord,
of ten aoort~;rlijk, wuruit zich een ander oatwikkeld bel'ft, boewl'l bij ona nrloren, onder ea'
,·ea·wante natie i• overgt'bleven , en in dat ;eval
caau waj naar de Gotbt"n , Scandioaviera, Angelaaun, oovt>rsc:hillic waar wij heL vinden mot;eo; &ootft'r dat het daaroJD Ït'ruand in zijn hoofdaal
komen om te bt'Wt'rtn dat hrt Hollaodache woortl
uit het Gothische c.f IJalandsche ia voorlgf!vloeid.
Het kind ia er wel , maar de nder ligt in 't
t~raf. Zoo nu de vadtr volle broeders in HD
and«'r land hreft, die apnkend op hem plijkt'd , dan wijzrn wij bij sebl'f'k van dro vadft
op diens hruedu ala den oautbt'kl'oden ooraproog , achooo bet iedl'r he.P.od ia cl'at niet cle
brot'drr maar de vader htt kind heeft Yoorts-bragt, Vrr-1 hangt hier af van het penooolijl
vProuft du aflr-idrrs en den voorraad van woorden , welke bij bij der hand hel'ft. W tel hij te
wtinig van de aanverwante talf'n , dan kromt
&ich hr-t vrrnnft in de oonatuurlijhte bogltn om
in eisene taal te viodeu wat in de aannrwmtc
voor iedrrs voett'n ligt , en •ent hij dtn poschtn schat zijot>r moedersprake niet, dan apoort
bij in _vtrre S"'f'lll'n op , wat beter op qa
·
o,,,,,"d hy Goog Ie
Twentse Taalbank
•is•n' vadf'rlandscb.. n srand aanwnla ia.. Dit
df'okbnld bt-b ik bitr ieta ait rlkand•r willen
aeuen, d•wijl bt-t&t>lve door mijn•n overledenen
mrnd Bildrrdijk nit't mt'l zijne rwone ech•rpainnish•id ond•rsch•idt>n is.
·
Om all• mianratand voor te komea mo•t ik
herinneren, dat in bd achrijven van h•t Overijll"lech de )t"ttf'I'S t tot semak Y8D ht>t IJ'OI dt>r le&f'rt, naar de llollandacbto waardf' senom•n &ljo.
Boill"ns•wone tC'ekf'na bown de l•ttenn bt-h ik
uit dien hoofde io l••t Ov•rijaelacb ook nif't sehruikt , inditn gij uitzondert er.n circomOn bo-'
Ytn de I, wannnr aij ala ai bij de Franachen
(b. v. , in mDis, nailre] wordt uiqt-tprokf'n,
f'n in etn toltel gt-val ooit boven de 4 , wanuur
aij ewo alt de I opt-n ia en dro hoost-n neuaklaok
aannremt, g•lijk in ltlnte,., ondencheidrn van
laan/er, H•t it onnoodig te herionurn dat ik
bet Platduitach , enn alt de andere dialtokten ,
gelat•n ht>b zoo ala ik hrt vond , •n d.111 naar de
Hoofdoita~be, niet naar de Hollaodtcbe waarde
der ll'tltrrn , grachrenn.
Hier voll;l uo de uitlf'lainr dt'l' vnkortioarn
md welke ik mijne aanbaling•n heb aansedoid
A. s.
Aoa•IA:aiscb.
ÁsqaiHJit. Ásefa•bucla, eln all-friesismes BtsetsIJuch der Rüstrin1er , heraUI81'8eflefJ
11on T. D. Wit~rda. Be,.lln a8oS. · ·
h. n.
Bij•org•lijk naamwoord.
B. N. L Yer,uch eine1 Bremisch-Niedenachsiscltts Worlerbuclas. BremefJ, 1767.
so, 5 tluile.
Dev.
Drventerscb.
Dat it , dat wil ugrn.
d.i.
Dim.
De woordYorm om vnkleinioa aan te
doidf'n.
Bij wij&e van uitlatin!f.
Eli.
lo de •igenli}ke betnkrnie.
Eir.
Eng.
Enpbch.
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
.BoiCh.
Fr.
FftfJ.
Gel.
Gr.
Got.
Hamburg.
H . d.
Hind.
Holl.
H. J. }
lfelat. Id.
H. S.
H. Jan.
lal.
Kil.
Lat. Barb.
L. F.
m.
m. •·
:N. F.
N
. S.}
0. s.
o.
0. F ..
Jo de taal van Enachf'dti.
Fraoach.
De woonJYOI'ID om wrdubbelio1 of
hnbalio,f aan te duiden
Gf.ldf'racb dialf'kt.
Groninger dialrkt.
De taal Yin Ulfilaa in &ijne Yf'rtalin~
des hij bela, gewoonlijk Mouo-Gotbisch
gf'oaamd. ·
Tdiotir.on Ham6ur6en.re 11on Miehad
llichey. Ham6ur6, 17S4.
Huogdultach.
In de taal na Hindelopen.
Hollandach.
Ho!ll•~ni•ches Idiotikon 110n Johan
Frtedrlch Scbütu. Ham6u,.,, 1800.
4 tlaeile , 8o.
Haodacbrift. Oogtdruh.
.
Nomenclato,. omnium ,.erum propria
nomina 11ariis lln6uis ezplicata indican.r Hadrlano Junio Medico
auclore. Ant11e,.piae, rS77.
JJslandKh, of eigenlijk Scandinniach,
Oud-:Noordscb.
Ettmo1o6icum Teutonicae li7J6uaeopera Comelii Kiliani Du.Jftaei• .Änloe,.piae , 1 Sgg.
Middenf'eawach Latijn.
Land-Vrirscb, in de provincie Vriesland ten platten lande gebruikelijk.
Van h11t mannelijk geslacht.
Jh•t mrenoud , (pluralis.]
:Noord-Vriucb, in bet Wraten Yin
Slef'awijk aan de &rrkuat, ''oornamelijk
ia bet ambt Bredaled , gtaprokrn.
Oud- Nrder-Saxisch.
Om:ijdig. (:Neutrum.]
Ond-Vrirscb , thans .eroadf'rd.
o
'""',,Goog Ie
Twentse Taalbank
0. F. \V. Oude Friesche We1te11. a •lukken,
Kampen en Leeu-rtkn, 1782. ot"·
OsnabrUf. Idiotieara Osna!Jru,ense, 11on Johann
Christop/a Strodtmann. 17S6, Leip•iç.
Platduitsch, hetwrik rvondrn wordt
pl. d.
in de Gloaaaria Yao Holetrio , Hamburl , Brrmen , Omabras , hier aanl'wraea.
Thesaurus Theutonicae Unçuae. Schat
Pl.
tkr Netlerduflscher spraken. Ánt"erpiae ,
ex officin~ Christoplaori
Plantir•i, &573.
Scbotach. Zie vooral Supplement to
Sc.
the Etymol~ical Dictionary of the
Scolli•h lun8UDGII 6y John Jamieson, D.D. Edin6ur811, a8.:a5. a 11ol. 4o.
Prijsf65:Joannis Georçii Sclrer•ii Glossarium
Schrr.
GermDnicum medii ae11i. ÁrGt:ntoraIÏ 1781. a tom. Fol.
Slnoniac:h.
Slav.
Tongval van Swolh•.
Sw.
Teuthonisla of Duflschlendcr uitgeTeut.
GIII1t:n door Mr C. Boon&ajer. ~t:ftkn, a8o4. Dit woordl"nboek ia door
11an tkr Sf?Aueren opratl"ld tl"n dif'o •
etr van lef'rlingrn in brt Latijn, f'D
d.aarom Yrrdl"rld in a ckl'len , waar•n hl't • rf'rstf' mrt h•t Duitach rD
het twnde mrt hrt l.atijn brgint, om
aoo wel uit ala i11 hrt Latijn tt' kunn•n vrrtalf'n. llrt f>l!rale drl"l ie uitl"lt!Vf'il door Boonujrr. Hrt twnde , birr SflHkl"nt)
Trut. r477· omdat Ik Tratonista in · r477 · rf'ftt
·
vrrachenf'n is , win•l lattr niPt herdruilt, hof' wel d~ll' rrr nirt mindrr
waardil dan hrt l'rratr. Hrt achtrracbrift nn dit adc dHI is van drn
o''""" ."Google
Twentse Taalbank
•olcenden inbond. Ezplicit presens
11ocu6ulnrum materia a pertlocto
eloquenlissimoque 11iro domino 6M,.ardo de sehueren cancellario illustrissimi ducis cli11ensis u: di·
11ersorum terminislarum f1oluminibus conle:da, propt'iisque ejusdem
monibus la!JortF in&enli conscl'ipta ac correcla co/onie per me ar•
noldum tlaer laornen dili1entissimll
impressa. finila su!J anni domi-.
ni MCCCCLSXVU, die ultimo mensis maij. De quo christo morie
ftlio sit laus til BIOI'ÜJI per seculo•
rum secu/a, Amen.
Het oudste hekrode Hoopuitscb.
Th rot.
De landtaal van Twente.
Tw.
Vocab. •472• Yocabularius copiosus et SÎTJ8ularis unus e:x. di11e1'6Îs dili&enlissime
theulonicalus. Te Leuven in •472•
vr.
Van hd vrouwelijk gralacbt.
Wiarda lf'g. aal. Gesellichte und ausleçunç des Salisches 1esetses utuJ tkr Mal&er6Îschen glossen, 11on T. D. WiarJo. Bremen, 1808.
ZPICatandig naamwoord.
& . n.
Landreelal 11an Auerissel. Tho saw.
men te6racht unde ulhfelechl, dör
Meichloren 'I'T"ïnl.ojf.
Deuenler,
Simon Steenberch, 1SSg.
G ..lijk aan bet volgende, of er mede nrwiueld.
Groniocer en Gf'ldf'racbe artiblen bad ik gaarne in grooter getal opgenomen, .indien ik mij
altebu op een grondiger ktnnia ditr toncvallen
btroemen mogt. De weinice Groniogrr woorden,
hier aanwnig, dragf'n ontwijfelbare aporen 'Yan
Noordtche inmtognla.
Tot meerdtr grmak der genen , die aUten met
--
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
de aleidinsrn in dit woordrnborkje brkrnd willrn worden , heb ik de lijaten drr afgt'ltidr.
woordtn hirr acbtrr aaosevorgd.
Omtrent de artiblen oog6radn, ~o hot moet
hier nog sezt;d wordtn, dat ik hrt woord pi"- .
leen Yoor de hairtjea der oogltdrn in het Hollandach , tn voor olweg te Haarlem ook nolwet geboord brb , hrt wrik gelijkeuil bnft mrt
htt nootJ-.weçh , aclu1 q. d. git:J nect:11aria Yan
Kiliaan. Verht-teringrn van dito aard &ullrn tr
veelliet mer.r te maktn aijn; aanYulnls geowia in
bl!t ootrlbarr. Van mijoen hot &al ik daartoe
saarne allu bijdragrn wat mijn korte tijd ,rhrnll'n wil , &oo de c;rëtrde bewonen drztr provincie mij daartoe de bouwatoffrn alr.cbta t!rlinrn
aan te voert-n. Alle bier ontbrrhnde artikelrn,
dir zij aicb troosten op te trrkrnrn, zullen bij den
uitsever draes in dank wordrn aan;enomen. Een
kleinr voorzorg zij hun slechts hevoltn ; die namelijk van studs ern papitrljeo mrt reon potJood bij dtr hand te hebbtn: immrra de ondrrvinding leoert, dat f!e&tgdl'n , die men nid bij
het eerste boorrn opletkent, oua dikwrrf voor
altooa ontslipprn.
Novrmher t835.
J. H. lf.
o,,,,,"d hy Goog Ie
Twentse Taalbank
Quae uo• a dirpe parenturn
Prima lulit tellu6 - - - - - antiquam ezqu;rite matrem.
o,,,,,_" b,Google
~ - --
-- - - - -
Twentse Taalbank
WOORDE-NBOEKJE
T4a BilT
0 V E R IJ S E L S C H.
P B 0 E T B
'V A •
~~ -~
• Alo B Ba T 8 •
&.
A.
ACH
ANB
AchterrlocAI , aandacht bij 't ~rn men dort,
nadenkrn. Jijrikken , het land met lalten en
palen omheinen tr«t!n hrt ne. Zie rik. - 4/tkermoGb-holl 1 tienjarir S"FU YaD eiJtrn .kreupelhout om te branden. Scher. mal , greu 1 raad.
Hout op de randen der .a.kkrrs. - Ale, Tw. hH
•ocbt clat ait de mul unrt. Eir. uitbraabel.
111~ at ala, bra.kro. Dev. Dalte, id. Alihand , m. ren snaak vol pitestreken. Die op zÏjn
lS"c jaar poogt aardis te &ijn door de aaualapn
van een l:ind van tien jaar. b. n. aliiJonrlig. z. n.
ali6anderye , anaal:sche moedwil van lrdice handen. Het Overijselach ie setrouw aan bet oud H. d,
De Jodrn zriden tegen Christus 1 lli•l elilleuo
fremider, IÎÏ zijt ftD Vreemde Jandloo~r en pt.
Oûrid UI. 18. 28• Van eli, in el-len.U, uitJandisbeid, en 6ende of 6ml ,. semetne, verachtelijke
tro·ep volks. De H. d. verandere.D het in tdifon..
- Amllelt, zie haren. - Anhlling 1 dist voorbij ,
er kort Iaos•· [Aan bij lao&•·l - An!Jiekken,
blaffen , lorsaaauweo. - AraiJlikken , een 1tuk
van den batt van een boom 1aijdm , tea teeltea
o
,,.,"Google
Twentse Taalbank
ANB -
ASS
wat m~~ in een boach d~nb te verkoope.n.
- ,lnbuten. · 1'uur · aniJuten, vuur aanl~nftl.
beuten, id. mest anbuten, mut bijrenacbrapea
~n aanhoorn. A. S. bytan, bytlian, bouwrn.
- Anneke buter~oar, Tw. oversrootnd~r. Otfr.
anon, voorouders. .....;. Aniyen, JMosinnen aaa te
trekken aJs een paard voor den wasen. [ tiden. ,
trekken]. - Arend, manndj~da.if, dofl"ert. Zoo
wordt ram toegeput op de mann~tjea van v~nc:bf'i­
dene viervoetige dieren als arend op die der vog~la.
- Arklel o. vel papier. lsl. Ark, id. - ArtolPelpen, inboorlingen. W. <\51. d. i. tel~n die
in · dm aard zijn, van b~t ecbte erkende ras.
Zie oard. - Asse,, Tw. aprcie, aUooi.
JJ.
BAK
BEB
Baak , ~taak waarom h~t paaacbvour ceatoo\.t
wordt.- Bqeren, drukte or bet lijfhebben aondet
veel uit te voeren. lal. btl/f& , awarigb~id , moeite ,
f'ÎI· een pak. Eng. 6oç , uk. - BQ81elen. • aich
wentel~n ala een kind dat op drn grond lil'.
lal. ~~la, bij~én rollen. Babloçery• ,
awendelarij. Eig. rug-alaserij , van achllfto ,
d. i. bedri~gelljk. - B~en, een' «roenen stok,
die krom gewassen ia , in 't vuur l'f'll makrn. - Balit, Sw. tob. - Balke-ktue, ~D
kat. [Jachllerm 1. - Baldoeril , nijdir en nonc:h
omdat mrn zich verongelijkt waant. - Btuaken,
planken in een kaa. Bandel, vr. boel"'l
om een nt. Bandelen , hoepelen. [Kinderap•l.]
- Bar1, bo'1f, bir1 , ~anf'd~n vark~n. - Basse , vr. baJr, buik. - Bo.ste , Tw. de bil ••a
em menacb. m. v. bassen, billen. Fr. les fessu ~
- BeblHJ, vr. h~t oudate vrouwtj11 in een hui'~Sia.
Beppe, Tw. grootroo~drr. L. F. id. Tw. anrukc llt:ppe , overp-ootmoedn,- BeboOfen , noodlr"D la tra.
,,, " ,,Google
Twentse Taalbank
BEG -
BLA
~
Betnllunt , \'allrnde zieltP. Bij de oodPn met
tie pedilmlie !Jeçaoft worden. n Aldus \'ti'CÏtrl mit
Vf'le durc:bdC'D Waert mPyst.Pr lfP~ die crot~ brcuft \'aD gode mitlPr piostelenc:it. t HS. \'an lOlter Gnete. Er moet dus 11on çode onder ' 'Prataan wordrn. Zoo çlft, \'oor \'tr«iCt. Het wu
alzoo ttne fraaije rquivoque van VondPI in zijn
britPnd ópsc:hrift voor ern delhuis ,
Hier worden tespijst en çelaefl
Die mei 1othejt sjn !Jechaefl.
De borgermerstf'l', wirni zoon voor g~k verklaard
waa om hrm wrgens moord van dr cals te
• Yrijtn , lton den dichter lainop nftt vattPn.
- Belcnupl , hf'knoopt , waarvan belmopt dus
allern dialrltverschil is. - Bekliefelyk, Tw. besmettelijk. - Belt, vr. beo.,.el. - Benne, vr.
mand. Bemen, aanaporPn, haastic drijnn.
- Benacht , waar de nacht ia onrsrsaan. w; 253.
Ook FritScb. - Benul, o. begrip , bespr, b. n.
[!Jenullit.] on!Jenullit, plomp rn onbt'Zuisd. [Lul,
cadana van 't vers, voys. !Je-lul, berooi. I :n.]
- Beleune, sc:haarach. Deproemen ûnt der 11an
't joar 11inniç beleune, de pruimen zijn rr 'Van 't
jaar bijzonder acbaar•ch. Gr. !Jetuun. Eisenlijk
bt'bompf'n , einçe1chränkl, van A. S. beljnan ,
inaluitm, (betuinPn ]. Aldua naauw \'Oor cierlç.
- Beschrim , en !Jellrien , b. w. acbrijlinls. Ene .
tllride. - Bestemoor, w. «roolmoedtr. -Bellel/nar' m . srootvader. - Bejeren ' bf'I'D-tn-we-.
drnlingf'rtn al• un hangende kwast. De manen
heJerl , de mant'n golvrn. Mrn !Je1ut den kiPptl
zondrr de klok te hewrsen, [kliptj. Thans in Tw.
Joidtn. rbeç-e-ren, van !Jeç of bat, hangPnde
zak.l-.8Un, bPtten. -r Bilinkl, aan de linlerhana. - Bissen, met de staart in de booste hrrn
rn weder dravtn ala de koPijm bij «o:oote hitte
door wespen grplaagd. Omdrentelrn , druk wPzrn
en niet uitvorrPn. - Biuinte , \ermissewoel. De
Ommer !Jininçe, de lermia te Ommen. - B/a~
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
BLA -
BOT
te , ten opgeslopen meiaje, dat &ich bet air ;eert
van een 1rool mensch. BJo,e van en deerne ,
ldeut.u. A.S. bltzçen, puiat, buil, contr. Eos.
blain. Dua b,.il, windbuil, pl. d. balçe, id.
,_Blad, o. tong. [In acbtrll.] - Blaàder, n.
tong. [lri acberts.] OndhoiL blader, "Yoor blad.
[Bladeren , contr.] blaren , vqire , mucïre.
- Bladsier, labbei. - BUkers, maaeltn. Tw.
Blekkens. Ptr ellypsin voor IJ/eecke mDSelen.
Apherdiani Tyroclnium. p. 31. - Blekken, blaffen, ktft'tn. Voor [balken] belken, Ene· lo beleh,
oprispen, ~flijk pl. d. blöcken voor balken,- Bleuken , de holsblokktn [klompen] door etn vaar
"Yan sroene takken de bruine kleur aeven. Bleuherit, naar dtn rook amabnde , aaqebraod.
pl. d. Blakeri&. Bieure, bloare , vr. koe.
Kil. blaere. vacca nisra, std fronte alba. lsl.
bldr, c.eruleas. - Bleuyen, hroeijtn. De luchle bleuyt, tr komt dondtr aan de Iu ebt. - Bluistriç , los en windia [van het weder l«'&f'gd] , veel
pohti makende [van driftiae menschen gt"Zegd].
Kil. bluy.rter, pnatala.
lal. bld.rtr , fialna.
- Boeltel, vr. ook lleukelkoarn, een hf'akenuad ;
zoo als eikel van eik , is bockei ,.an htt oude brJek
beukenboom.- L. F. boek , heukenlioom. - Boekslatfen, Tw. bijatn ala een paard. - Boh, ei ,
wel! Boh s~! Ei aie! Boh! datleufl' ik, Wel!
dat vloof ik. - Bobe, vr. broek. Bol,
onkruid in ht't koom. - Bolle, atier. bollekalf, maanetjea-:kalf. Bolliç, tauram apptltna.
- Bon&e, trommel. Dim. bunc,.sken. K(ljfibunçcsken, koflijlrommeltje. Knffi6onçe , koffijbrander . - Bookweite, vr. botkwtiL Eos.
lluckwheat , van bokken of bu!.ken , grdoktne
of J.;e weit. Van bier Eog. buck, tn Zw.
byka , r.np , uit de aacb van boekwrit i'
- Boren, atoottn 1 ver~loottn. U ut de neu&e
boren , uit de ntaa stooten. - · Bot, o.
boodachap. Bot duren , dMn "W'dm. Ik hc/J"_
,,,
Google
Twentse Taalbank
BOT -
BUT
6ol 'eluJd, ik heb tijdins ontnapn. Spreek de
o uit ala in lol. - Bollen, bundl!l'fll. Osaa.
Spl'ffk de o uit ala in bol, 'Yiac:h. - Bramkglil, Tw. hy hef der tk /Jt'andqfe af, hij beeft
u bet niruwtje af 1 eic. den gloednieu-n kant.
- Bl'au , kuit nn den m;nac:h. Sprerk uit als het
Ens. law. - Breyen, onder bf1 koktD breken ,
b. v. boonrn , aardappelen, - Brnok, o. gratrijke laagte in de heide. Brommen, pralen ,
pronken, b. v. met het bommetje Yan hd overhemd. Holl. een b,.am, ef'n moedig boratje.
- Bros, endje pijp.- Bruç1e, vr. bru«· Botrrbam. Dim. /Jruççesken. - Budden, Tw. lompen. - ·Bultkinç, vr, Hi moakl en /Jukking ,
hij bfsaat een' lompe alreelt. - Bukstoan, Tw.
bukken om te laten opklimmen. - BunelJasl ,
kwaadaardig man. - Bungel, blok aan den pcot
van een' koe. - Bunçelen, achterna benrlt'n.
-1Junne, Tw. vlierins.- Buten, ruilen. Fr. troquer. Yer-buten, \"erruilen. - Brml, vr. en m.
[contr. voor lJu-deJ.l papieren zak, prprrhuis.
Iemand tk lJuul, [d. i. den zak] gi11en. Buil,
[snwel), oprijaing van 't vel bij ten atoot.
- Buuf18e/e, Enac:b, alingulouw, u bop. Buunfelen, ac:bommelen. aie 1Juf18el. - Buusse, Tw.
ook L. F. Fr. poe/re, - Bute~, Tw. railen.
D.
DAL
DAU
Dale, Tw. beneden, Lekt et diJlil, Ir~ bet neder. Umme dale , om laag, bfneden. Holl. dal,
YaUia. L. F. del, neder. - Dau..,elen, dutelen,
atoeijen. pl. d. da11en, leven maltrn. freq. da11elen,
tijd verbeaaelrn. Da,deugde, .Tw. IJl dqtkugtk , lanpnm. - Daufll1lreln , op den morsen van bemelnartadag mn het eerste da~licht
naar bnitfn , de jenenr m hrandrwijnduscht'n
o,,,,,"d hy Goog Ie
Twentse Taalbank
DEC -
DOD
in MD uk, en na &ich onder de hoomen ~D prië)foo
vtrluatigd te. hebben 1 voordemiddags, aumtijds
WOt'l seooq OIQ. naar de kerk tr gaan ,
tn'O(.kurrn. Ook de meiejes aijn bij dit tlau-lr~en!
Mrn bteft ieta dergelijks in hrt Sl~rreboadl
.te Gronin&rn op ·MD twt!t'den
pinkalft'tfac.
_, Dechl (lû] llij drukt. Ik dink, doe dinJut.
hi d•clll • . Wi · denlet, 1 tknkl, si dcakl.
- :Deerne,. vr. jonge dochter~- De8e, Tr. tin.
De tuten hefltUn
t r~ent, bij ~belt­
hen de b9endere sren tier. - Dei, o. monq
wijf, alet. - Deiloos • Gr. twiatir. 1-. F. dei/is.
Dua mud, uhalies, HoU. sclwloos, met hanTij.
Jioll. acbandelijk, L F. schande/oM. laL at deila, nrdeelrn 1 twisten. Delfe, vr. lleacelo,
de vloer in he' b~til. Déle, Dev. '\'loer vu
het -voorbui• , (lOk hf't ceheele hotrrnachtnh.W.
Bóeren-tUI•, dortchvloer , ook dele vnaamd.
A.S. thele, thell ,. thil, aolderlng, plankro"lotr.
Kil. dele, pa'rimenlum , thanl deel , zeer ~rsebil­
lend nn deel, sedeeltr, Dev. deil, A.S. dlü.
_:. Deyen 1 sachtltena slaan met H'D kinderbaad ,
tik cevrn '(in tclterta] afrGUl'D. - Denp' vr......
Deup, m. de cloop-, (inwijdilll in de ChrUcelijlf'
ktrk] Deupen, doopen [in de kerk opue8ftl].
Dooplil ' lledoopt.n.' met 1&111 h~elf'n • ..:_ Dün '
diine, Tw. uw, uwe , -- Di61ere • baspelm en
twisten. Eis. ateeksprl bpaden , ef'n lans bnkea.
lal. al thysU., heft tlwst , eJ'Irns op in stormen
of 6looll'n. :En&. tooit, lap..,loot, kelk-stool
[Dnsto.rs] in bet St'&Oodheid drinken. f'l. d. d.iosltlren, dlt~steren, di.rtilren. 9 apipVirYrcbt hou·
den. - Doar 9 Tw. mal. Ud. thor. - Dobielin,, kwart vel papier. Dodlculcentje , 11ft
laatale kind ' ei«enlij k . bf't oocenderd hilma.
Oanabrucsc:b dodde , plulmlooa kiebat je. lal. 111
.U.da si,, &ich in mollig doos ltlreclen. Vaa llitr
per f'llypain h•t HoUaadsche dotje , ·achatje , Jaar..
tcdirf. Zen dqd, -uo btottneb wollatje ia àt
"''as·
Twentse Taalbank
DOE -
DRU
Doe' sij. Enktlv. accaa. dy. - Dne·
del , kindrralaapmnts mf't hrlbandjrs; bij de
Ommrlandrra voluit nacht-doedel, vronwt'n slaapmuts. Eigf'nlijk, Hn slaap-ding. · Van Isl. dndi,
loomhrid, at dodna, aan un slaapziekte lijdrn,
at do tin , dattrn: daarom ia doedel in 't pl. d.
rrn slaapkop , aakkt'l. - Doedeldoppen, zondrr
indrnkllrn van bet omring,.nde daar hern lrvl'n.
Hi lup dm helen daç doedeldnppen. Ilij loopt
daar voor aicb nlvrn zoo ht'rn zonder zich aan
de Wf'M'Id te atorrn. - Doeskop, ~estrlooze rn
onvrracbilli&e jongf'. Doet mi, grrft mij.
-Dollen, ijlrn in de koorts.- Donderpedde , Tl'.
liJtvorscbje DOl in dtn '\'Orm 'VaD kop of Jijf mrt
trn langf'n dunnen staart. - Donne, Tw. dronkf'n. pl. d. duun. Gr. doem, Eig. awrllrnde Tol :
pl. d. dunen, dijnen. - Dopçruz.e, vr. ronde
Mi tri. - Doppen; slekke-doppen , aleUebuiajea.
-Doat~eiJoelcel, rrn verdord btukenzaadjr. Doa11e
stoleken, aprokkeltn, verdorde takktn. - Drammen, aanstaan , drin~n , drijvtn. - Dra u [ drd]
droog t atrof'f in . df' n·aaf van hrt rad Wf'grna gebl'f'k aa~ smtf'r. Jtarr:rlig van bnmear, trgrnalftvend , onwillrr. En drauen kerel , van ·wïrn
mt'n ·niet . vHI ·grdaan lrijgrn lan. DrauJ't:keil', onYool'komrnbeid. pl. d. draueri., droos•n •
.__ Drenaen , op rmrn •rrdrietigen rn vtrvelrnden
toon om. itta aandringf'n als ren kind bij aijne
moedf'l'. Trut. drenun, lcneeden, stoenen , suchten. 'hl. at thrama, id. pl. _d. drammen, id. Gotb.
tltrtJmStei de raiach~nl sprinkhaan: hl. at
thramma., Lijgt>nde daal' fiem wagg•lrn. - Drep•e , dravig. .Ft'stacia. Een onkruid in de rogge,
oitl ongelijk aan ·de gierst, met swarte f'n bitterr
•••di:orreîeo. Bremen drespe. - Driiste, Tw.
op~ooid, A.S. threite, ~draaid · [os•grdrild).
lal. dt thrista, drinsrn. Doa · pronk van
",.,.,.,: _..·Drilt~en.; hnomf'n in de hoogte opdrijv~n.
- fJrislllte. Zie mllere. - Drummen' rndrn TaD
OOI't'D. -
r
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
DUL -
DUN
wrvc-rgarrna, die na de af-.ving van bc-t doc-k
afgc-knipt wordcon om de afgtbaapdde rovtn garc-n
te bind con. Eos. tl1rum , id. Eig. rand. ·hl. thröm ,
kant , zoom. - . Dul • de ronde holte aan ec-n
apadt of hark , waar de Jtc-c-1 in ateekt. lfoll. dol,
ric-mpc-n; t:St'nlijk het Jat waar dt ri•mpen in
sttrkt. A. S. dolc , armband. - Dunne eçge,
ook duneg&el, vr. dr slaap van ht't hoofd. Eigenlijk de dunne kant of zijde , in tc-gc-nonrslrlling van de htunla dtr jukbt'enrn. Deo A.s. t'D
lal.andtrs notmt'n htt de dunne wang. A. S. lllun·-nga. · lsl. tllun-.vantr. De oude Hollandera
de duJninç des lloefts. Ook dunninçhe.
E.
EEG -
ENK
Eeçen [sik) Tw. &ich inhoudrn. A.S. tJÇan,
·bnitten. - :Eempellig, eigenzinnig. De?. emtig.- Eenleuriç, Tw. eenzaam.- Effer, groote boor, voor e11iger, contr. efçer con e6er. -Van
daar pl. d. e~ern , diep invreten. Hadr. Junhts
or~içeer.
De Vrinen, EnrlacbC'n en Hollander.
wer(,t'D de ~ uit dit woord C'D houden dr g,
Eng. [aawer] auçel'. Holl. tJÇçer, ook e11içer en
rullit:el'. L. F. noager. Thema o~e, na11e , waar~
van ook na11el, [A.S. rn~(e-6dr.] en çere, punt.
- Egt:e , kant. - Egge 1pek , rc-n half gellacht
varkrn , zijde •pek. - E11el, vr. blord&uigrr.
- Eksc, vr. de zware bijl , met blad nn dt'n vorm
dc-r oude strijdbijlen , bij het acbup breeder uit"'
loopende ; dient om zwaar hout te hakken • •n
met etn• hamer tot kloven. Holl. Akle. - Elft,
de gr(lote huidworm op het vee. Ook egçel.
Elft wegena df'n vorm gelijk hot in de incewandl'n
der achaprn. - Emte • vr. mier. - Enk , m.
C'f'n brpaalde omtrek bouwlanden of weidrgronden. Dit woord ia in dtn vorm IJ. d. Theot. on-
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
ENT -
EYE
har. De andn-rn hebhen ç. ~lijk broek, fena ne, weide, rlcenlijk Tochtige en dampige mor1 raurn
brtedeoen , zoo b htt Zw. ança nok
Van· daar hl. ançur, Zw.
) stoom en damp.
~. OIJ8, vlakte bij hetzeratrand, weidt. Zw. an;:a,
•· vlakte , diatri ct. Men ut rr ook de lipaapiratir
I' voor in A. S. -nç, bi. IIPQ.TIÇr , vrld , waran;; dr. In de rekenboeltra van Dewntrr is ernf'
~·klaste van borrtn , dat hunne -nçen ovn-Jtroomd
! waren' d. i. de randrn .der beken ' ldrine dijk.' jts. Enter, m. paard op zijn t ....erde jaar.
- Erftrenaam , m. de rigenaar van rrYrn in de
t· markt.
[ Genaam , naamgenoot. Erfgenaam ,
r- mrdrgPnoemdr tot de ervPn , d. i. die ook titPI
van PigPndom ht-rft.) - Êverdesse, vr. havdi11,
Everl, m. Den evert lzef mi, ik brn lui.
L F. Hy het de ePel't op 'e l'tech.- Estréyd
[çood] Tw. -.relgemord. A. S. streka , dapprr,
grootmoedig. - Eunen, [rrgt"nll na] Tw. ballf'n,
A. S. onda, naarijt'no. - Eyer-llnn1 N!ikhalzrn.
diç , Tw. moedwillig.
·
F.
FEK
FLA
J?~ke, oilce, t'PD gnlocbtrn hf'8 Tan boomtakbn.
pl. d. oeken , feek, dt' rand Yin aangrsporld atroo
, f'D&. bij hoog watrr. Pl. PtJifleken, rn f!eken, une
. clostare de prairrir. - Feil. Hy is der feil uppe,
, happig, fel. - Feitel, w. Tw. ern klrine wou, wen nacbtdork om den hals, grmaakt van srrwt' ten-linnrn~ Ern gron baladoek. Drv. ook dWPil.
, - Filiked, m. inhalig mrnach Zw. fä. imJ"'rf·
, fielt, grrrp. A.S. feccan, na zich IoPhalen. Eng. lo
: fetch. Zw.filca. pi d. vike, broekzakjr. - Fi,.niç.
, Hor ia 't met drn kranke ? el is "DB neel jinniç,
Fitele ,
1 niet heel brat, Ellypsis voor Jinnil çood. 1 vr, viool. Fhu&lulen , kuren , rigrn&innichr-
;
1
'
Twentse Taalbank
FLA
FOP'
dfll, grillige en omalastige totstrJ. - F/alckerm,
ilikkenn. - Fleksken , o. 1net'tje brood, vlersch ,
enz - Flir, vr, oorvijg Kil. fiere, alapa.
- Flinte, o. Tw. ceweer. - Flo , ondiep. Doar
;., 't jlo, dur kan mt'n 't brcronden. Wat fJÎs :1
Jlo , Wat hrng•lt gij mrt kort zink. Wat fJis :1
blok, id. N. Jl. IJ/ok, Jaag. Fochtelen, mf't
korte beentj•.s al zijn he•t Jooprn. - Foefe, w.
grap.- Foekepot, 1T, rommrJpot. Eig. stoot-pot,
van Kil. fuiken, .stooten,- Foei, slim, ge•lepen.
- Jt'oer, o. In 't foer wlun, in de kost ltgs•n. - Fopen, dennen apprl•, denne-mopprn.
G.
GAF
GEL
Gaffel-tand ,. die 1·e•l lacht en hare groote tanden blinken Jut. - Gaffeltander, oorkrui per.
- Ga&t:l, o. grbt'mrltr in drn mond jui.t 1chtl'r
de bovt'Dite taodrn. tand·goal, id. - Garfkoa,mer, ,.r [ dr lr.IPrdkamrr voor drn priralrr] dr
kostrrijkarurr. Kil. gaer11-kamer. A. S. &e-ar'"igean, aantrf'kkrn. - Gau, ''rij veel. En &au
bitjen, vrij wat een hoopjf', b. v. peulen , aardbezirn l'DZ, Gauw 'is eig,.nlijk, bij der hand,
1·aardig, achrander; wij zrccf'n ook zoo een knup
beetje, een aardiG hoopje. De Scottrn gf'hruiken
hno gay in drnzl'lfdrn zin, 1'oor hl't Eng. pretty
much. hl. cá [~awJ aándicht.- Gedeunte [in de]
Tw. uitgf'woonte, zond,.F nadl'nkl'n.- Geen, [Gyn]
n. awade [rrgf'J nn gemaaid gras]. Ook &ine, Eig.
gaping, optning tusscben. twee regels. A.S. cian,
t;ap•n.· - Geen. Up çenn' ende, aan de andere
zij de of onrkant. - Geir, [Larl.'n J tlonr çelr ,
daar gind.-r. Gelp , grgrann grap of sleuf.
- Ge/te , nrkrn dat nog ni•t gebiggeld brf'ft.
Zw. &al, onvrncbtbaar, N. S. Geile , id. Kil.
&hel te, au a castra la. Eig. betoo•erd, en door he·
Twentse Taalbank
GEP -
GRE
toonriq on'tTllc:htbaar. A. S. çtdan [ainltD,
iocaotare] bdooveren. lal. ÇGldrG, id. lta runan,
L F. rut:n.je, inc:antan et c:utra~, unde ftwtit ruil,,
- Gepse en çupse , vr. zooveel als men md de
2 aan elkander 1ehoudene banden opachept. En
çepae.fol hoa11er, een dubbelde hand-vol haver.
Fris. çaspe, en ç•p.t, [vid. Kil.] Jo Euez in
Eoeeland a ya.tpen , a yeep.ten. De Tenterlende
• mist nog in het lal. çaupn , hoUe hand ,
achoot; van çaupna , omvatten. - Gealuru, o,
monice vodderij. - Getod, gesleep heen en weder,
- Ge~~Pt:tert k•if, met melk gem('st kali. - Gewoarde , ceregticde tot de marke-gronden. A. S.
warion, hoeden. Eic. de beacbutte, de gezebrde.
- Gijbeien, Gr. apotlacchen , boerten. freq. van
çifJen. A. S, çafJfJGn. lal. at çablla , bespotten,
bedotten. - Gier , o. jadder der koeijr.n. - Gietelinç, ef'n meerlt. Bij Kil. reeds komt dit woord
als nrooderd voor. - Ginen, kitmtn. Het cemaaide cras çiint wanneer het niet op aijn tijd
1ekeerd wordt. - Gitsiç, vrekkig. - Gleitand,
vr. tand Yan geaJagt rundne, die dtn jonAens
yoor aprelkoot dierat. Eig. çlin.ttert•ml. - G/ii~e, vr. reet, spleet.
De deur op enn• çliiwt
setten, de deur op f'en net zetten. - Glind, o.
Tw. houten afschutting van een t_u io , staktt.tel.
Hamburg. Osnabrug. H. Jun. p. 276. çlenl.
- Godderig, Tw. beefacbtis.- Goechelen ,ateelsc:h
spotlagebeo , ook op plaatsen wur eroat paat.
Gomenjt:! uitroep
Kil. çujch, spullernij. nn nrwonderins. [Gif mi n_ye, dat doet mij
nieuw.l - Gorsel, naam van een dorp io
Gelderfaod in bet kwartitr van Zutphen , raim
één uur VAD Dennttr, midden in de htide.
Eigenlijk çorslel, Yan A. S. çor.tl, beide.
- GreuJien , climlasc:ben en blij gelaat toontn
als iemand wien 't naar den zin gaat. pl. d.
1rifeln , grimlagcbeo. A. S. çlrijlan, rimpelen.
Eig. rimp~l-laschto. Aldas cootr. lal. 6r:ilG,
Twentse Taalbank
GRI -
GUN
apo(Jk' f'D GrilliD' mom' crijna. Grinen.
acbreijto. - Grtûe, ~. bffjrannia. Noa de &rdfle
1oan, ur btsravem• <aan. - Gruppe, vr. ren
ril, smal slootJP. Y.· Kil. - Gruun wordt:l'l, \'Prgrammeo. pl. d. lik Bril" mok.n, htt baantje
spelen. -- Grute , tent oude hf'laating. - Gruten ,
uitvallen ala de sraaokorrels àit dt aireo bij sterke
drooab! in den oogat. Eicl'nl.ijk korrelen, d.i. in
korrf'ls of'df'nallen , van 1rut ; korft). A. S.
mere-&rot , zee-koml, d. i. parel. Grut is uit
Ga-rul, f'D rut ia van ruten tn rijten, scheuren,
hrekm ro tot gruis makto. - Gruwt~Hiik, Tw.
vret'aacbtig. Aldus· flreelaclttf& voor llrielochli& ,
d. i. siddrrachtig. Fr. friHnner. - Gunlt, n-.
vue; , tier in de planttn. Mto lf'gt dus zrrr
eige~aardlg , dat brt kooro onGufUIÏ8 ataat.
B.
HAB
HEE
Ho116edoeda1 , ob6tdoedtu , oor\'etg. [Halte do
d..sl] ~ Hodde , afval no het · Ylaa. L. F. hJid•
de , afnl dn beooip. Zie llarthsklte op hee.
- Hoder, twist. - Ha&tn-&oaren, Tw. tuin ,
cingel. (boulnart.J A. S. lta1e, om bei oi ng , landbone, buis. Kil. &oerd", tuin. Aldus ook
6"oom-Baard. Honk, vr. laogwrrpige kolk
Janf' de oners van den Usel , btt ~;tvolg 'Van
l!t'D vrorgne doorbraalt of bet onrblijfael •an Ho
vtrlaten bfd. Eig. no bocht , of boft. bi.
htlnki , touw, band. Zie 1laB f'n knip1la8.
- Haren, lt"Oarm , dt'n &ftaaen met een hamer
op den platten kop van ern ijlN'en bout [ ambe/1 ,
hOGrlpit.] aehtrptn. &n oud woord vtrwaat
aan bet Got. hairus, ·awaard.· L. F. harje.
- Harrewit6en, ltrijg«"rtje spelto. Vt~lijlt Fr.
haro! de oude krett om t't'D dief te \ervolgen.
Willen, den cU.•f paUen. Witsener, beal, p-
o ,,,"e, 'Y Goog Ie
Twentse Taalbank
HBB- HEB.
~ar.
L F. flffiljw., Sdwrliaa op #IIÏac~
HebiJerechliç 9 die allijd ~·k .,..;1 beblt~o.
Heelalen, bijpD. [ atlftll•hecLU,. HoJJ. -rtUCil•
lil, .bij&mde naar dfon ai1111. cd , o. )leideatrai km , adj. Aceten , Aceten dak , e~-. clak
htide. - Hee. afnl YaD hn sebekeld
ftrale aoort. Spilt , twHde soort, ook plukkc
raaamd. Siert-bolt/te dtrde aeor&. - Hee, &ij ,
Yoonl ala w aprake ia 'VUl Hu kleio m~iaj~.
Hee lfl'#ll, aij lptoeiL Dit ia het oude proo. ~r­
IODale. A. S. hio, &ij~ - Hef, hefl, Gr. b~t
F&rom df'r Noordaft aoo ala htt aich io het
land hooftn laat. lal. h•f, au. A. S. heafo , iel.
Hel hef raosl, ia dua hetulfde, ala de aee raaat.
De Yorm hef ia oud VriHCh. Zie Alf'&ab6k 17 , 18, 85. - Hqen, achoon maken. laL haça,
achiUeo , in orde brftlp. Be-lulçen , ie eigenlijk te atade komm, bandicen. Heilé11er •
.heilél'el, ''r. Kampeo, heilt~u11er, ooijnaar. Heil,
gelulr. Ê11er voor oeu11er, D-f!atu', ooije11aar •oor
ode- bar, brrugrr van h~t 1oedP. L. F. en barre
yoor eode-l!arre. A. S. eod.iç, g~lukkig. Heil ia
tr voor gf'Rt r.adat de oorspronkelijke Jwwrkf'nia
••n e1111er Ttrgf'ten waa. Eigf'olijk dua gelukbrtmçer. llt't ia de lloi'UI o11is , di~ nog ala de
bode dra lu•ila door de landlieden ootvangeo t'D
btbandrld wordt. Helsier, Mesier,
een
kit-in l'iktn boompje, dat men in bet kftapelboat tot rt'o groote laat opatbleten, in ll'pllovl'l'llf'Jiing van ttlçen., die mrt opzet daartoe
&•plant wordf'n. - He/lef, atHI an ef'D bijl.
A . S . hrl{. Rng. hel11e• ..;.... Hel/i~, \'erwotd, nijèi«· -... H~m•llje. o. rwachend apriDkbaantjè in
de marf'n, ondrr balrltf'ra oYrlltl, f'nli. KU. heymlrrn, beymelken, hum.lten. Eig. huimilf'lje,
Yan lal. heimill., huitaflijk. - Heufl-heer,
borg..[1warandrnr.] - Hérmlten, Wf'arl, Vrr:ward mf't df'n mu.r .tll'm41JWI, -Fr. her",;-.
In Reinrite de 1'"o.ra heet dr geitrabok her-
-
••n
•Iu.
•r.
o,,,,,"d hy Goog Ie
Twentse Taalbank
RIJ U
".,,.. e11a ,-...t·w~'lQD
HOT
._
,.os fr~~U- .......
A .S. ~kin., ba ... Allraurig. · laaripd~. !fbeet.
htsrm-o•- l!fa~k~,&. ; e•ba~rt; ... 161. ·Aoh
[op •e 'bGrhD, d.·i.J ·beiDJIIk~a. al . "..,_,,..~
et'De kleine boerelirij
koaUMIDf'q. · L. ~.....
urje , sleh ·ell•a.dls ..,...,.,_. :v..tuit L. F. '"'lr~r-boer , 1eria1 •bomje. ·Hl/lUk",..., 'n -Aiûad,•re , · achterdNro H.'d.·h;,u..,..,
-.lül4.~
··D
•c.....
vr. ·•hlerhts ••• one• etb.r di.,..de .,.....
rl'n. boftD ·de liGtrital ;tot bfttfql wo ilft .a...t.
'A.S. heiGR., .!ekkftl. heletie, [bet "dekte] ·dalt.
-
HJJal, ·o< ~k•uc:Mdf~..n, ..,..r-de·kttel ....
bon«&, ·i o tào acboOI'atMD. 'AiulltM, itl. wàal" •de
tamp aaabH~. Ei~. ut.._.l. -/#oei., Tw. acb. . .,
-har [ ~J .IA-x Satin '" ll, vl't'dor.t. Fl'.t hdle, opdrooceade ra wl'ddllr.fooch! lacht. - HoMspil, •ie hoaflw,., - IIMIHn. ·9p- rû lw.b14 •ittwn, Holl. -hui~ · - bukkea. ·lal. ·at hMt• , en
<.~t holua, ··op. de- .-.hurken •aitt••· /huw. .,
o'Yt't'tt-.11..,_ ovtor de atoellnrueaa. Hetulfde ·al!l
hui-s. Tw; hoes. Zoo R-gi JafD aott<dltt1isjes, pc..
perlluicerH!D&. ---, Hof, tuio. - HJHNe, wo, koa•.
Dlmin. ··h-sken, m. v •. h-.uslre1. Hoann-'11eflllinge, [op d•J ·koui«'voeteo. H~-, •m.
·'t'w, · v~rkoadheid. H.lc/tetelclteR, op drn,·•lwl
&il~mle - ·mtot eea ·ltind op den acboot ·•oor rn
achll't'W&nda alootM . ·l Ul. hnldten-, ~tto.
toldun, ~tooten. Hooi, h~oi on ! De reep
wa:armeclc mm de . iotijtn m à -..ide DUr • de
melkplaatt drijft.. Hooi, heoi un ., befl.fli.es!
:- Hope, 'Ie hOfH, aaiDen. - HopJnn • • •• hofipen , ap\'lnkbantoo la de w.id..,_ , die &icb roeun
·uodfr :hn .a.oa.ijen.. ·Kil. · hoiJIJen, •priftsen. fJ'.t'1.
·la&fJfJeln..· Httppen., lutpptll'"· _..; Hol
...,._. "'. liób. Bij ·het ·meallfti dft' paarden.
ff•mbét«.. httlt U11. 7fo1J, ' la),. ·11«1-, eqaiSODDBI
ttlnnor, ~- F. 1HNH , id. N.. · S. holtw" , ·t•n.
spi"11m
httt - qNfW;. ' IV. •1·'18.
'
.,.'
t'D··"""",
(
o.,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
lUIK -
MUL
"' .Giai ..ijc " ' .Ualt._..IW Hrd~WA;.. ..... fl& Ie
·~"
,. G.• •ret:laler ........,.
•Q"'"• ·....,.
't mÏ<iUft•
pel
1~t.A6U.e-..
-~, .,.",.,, ...,.ije. irifl o..-••• antlen fuul..
OW'I'ije. o.~'-H.r. L. i'.. lwltre., J~l'li ,
de
em
-aan
Mad.
w. bit,.. J'r. lwre, U. B4r i.a in. b.t
lal. 11oo«., o•tl'lltnaw~~YMndt IMI pl. 6. ltoh. Vàuit
LJ', lipr-op •. de hort&. cltr Vriuch• pHrllflln om
ën bardbutr. ean te ntttD. laL ·/Mr-4p , ·eorJopbcrtt, weugdebitt. . .Adft. op bolt,- Hw'n,
Tw. w.ptgea., ~tt-ftn. V~r. h~, bolllcn.
~ to hide, lte..t.Uen. H-ul-ûalt, Tw. wrcadtrlq der bo•nn in df' marke•. T~, rud..
•nsadtring. Holt, woud. Zi" Haltaas op holsdinç, Huren, Gr. '\lf'ijf'nd am•rkt'o als trn
kind om itta leklu•ra. hl. hugr, ziel, adf'm.
A. S. hyqan, h.i.istn, vurig bt-t~rrrn rn tracbtrn.
fnq. hl. hugla, zacht. rot atrrrlrn. [ mt't aio of
naar d•o aio brbanllr~a.] Kil. huir:belnA, -.lW) en.
- Huil&. Wiin in de hulIe, winti in bet hoofd.
Eic. in dr k•p. pl. IJ. hü.lle, tir nlu.ts df'r ·~
trouwde ''rouwen in «<Ht-racbäd.tiJC van die dl'r
ma~f'D ~Nn gt'na&JDi.· Di& on!ttriCh..td Îl nos
hij dr Hladl'lop"• ra ia Hot..tf'in. Zi• H. I. op lrilll•.
I.
l EU
IMM
I. m. "· Enkrlvoudic, 11it ""llev~aadheid &oo ale
bet Fr. 11ou• I, Jl, cij. ace:. daL oe ·, u.- Ieu-r~
•en,roudvonk. -Immlker, m. óppNstr~lrrbijfn.
- Imm•n , w. bijro. hl. ymia , ruiacbl'n, pa&f'll'n , dommr.Jrn, - Immenku1el, maaqur van
kopft-draad , mrt Pfn aek van ac.trrrn die hoofd
••n balt brdl'lt l'n ·de oo1rn ,rijhrid laat om in
d•n lriJ•nkforf t• ai•n. TrnL ~/, cO>Nl, eoprt~yn , boofddeJiafl. - Immcnn:l.oer, u. bijf'Mtal.
o,,,,,"d hy Goog Ie
Twentse Taalbank
1-N S
IMM
lm11HIIM64d, mHr dan écfn aoort. nn fenurn
door eilander tot sebruik voor menacben. lal.
ym.ir , Yenchiliende , ondencbeidene. - lnk TOOI'
A. S. inB, weide. Jan komt te wonen op eene
JandboeYe t die D11U bftll Jan-ÏRk senoemd wordt;
eïc. JamrinklatJj, · en hiervan het on&ijdise palacbt het Jamrink, het Banninlc t'OI. In Enseland zijn t!f'n' meniste dorpt'n die hunnen naam
op dutlfde wijn l"kl'f'len btbbt'o ; b. Y. GtJdelm, Godelm'-lnc. Zie .enk. - In/i/een, de bolle
aporen in een wee aanYDllen. I tue/rune" ,
iemand kwaad inattken. Opst'.lauincn, aanhitaen.
'fbeot. Scunlafl , id. pl. d. 1clrundc~. A. S. •crnnon, aaasc:beantn.
·
-
J.
JAM
JON
JamtrUrlust, trek der &ieken tot eten, ~hnlk
voorsediend niet amaakt. Jandoedel, jent'"Yer. In achuta. Eis. Jan •laapmuls. Dus Uil
men, een. ..t-pmul• opaellen, ala de avondalok
&t'nomeo wordt. - Jan~tremi! waarachtic, bet
is &ooI [Jan. #ra/ mi.] - Jeruelen, Gr. saoikend morren, klagen. Fr. jaser. fre'l• ja1clen.
- Jipe, n. hakmea. - Joechicren, uilgt'latto
yrolijk zijn, wild atoeijen, ceeo maat in laidruchtigbeid kennen. Dce deren• likt ecuwiK c"
arfelik /anK• de strotsic te joecldcren, b. n.
jocchleri,. Z. n. Bt:ioeclrter. Goth. Jiuka, 8111'0(•
· 2 Cor. XII. 2(). - J onlc wlun. , gebortn worden.
pl. d. ju1J8 IIH'I'den.
R.
KAA
KAB
K-J.t:n., onrblijnndt'! vt&tla ''an nit&f'braden nt. Kil. kaJe. - Kallof.' Daar liet bet 1
o
,,.,"Google
Twentse Taalbank
KAL -
KIP
_ KtJllelHu•• , de hel , het hoofd. In ecberU.
- Kallen, keuwlm • ..;_ Klkellloard, m. bah•
laar. _- ICék, herik , Yalach koolaoad. L F.
kroade. D. kidiu, wilde moatert. [Sinapii
aroemi• , Linn ] - KéltelmeuJe, 'ft'. babbelaa....
ater. - Kanels, ~f'nd booa. Kalief• in de
lwp. - Keuk,.len, baiulf'n ; d11er de lrop leeuitel en , ovf'r den kop tuimelen. Keuleelaar, kunatapriopr. Oud Arnb. IJS. Kóelceler ; kunatis
IWmJmer. Teut. coicken, draaijm. Van hif'r
koelt , ceUjk taart, nti tor/a, draaiael. Fr.
lourle, TeaL ceiclc. Torta, libum. Owrijaelach
· kolu:, koek. dim. lceukslcen, koekje. Iurlijka
knl1er , [de ronder, draaijt'r] lal. at ktJka ,
~EW. Kil. .tlrol , tar'h_!) , filum • res conYDluta ,
pi la stf'rcnraria.- Kerme , [koen] moedig.- Keu116, n. joQJ Yarkentje in. hn eente jaar JooKeuter, m. een kleine boer, di~
pradf'. 1"11 paard houdt:. ook wel , die maar iin paard
houdt , doch due wordt te DeYentft' dan koor"..,. geraoemd. Kot , bat. Eibergen , keuterhuwken , .stoof onder de voettn. - Kidde, ""·
drie resrls hooi te samen seharkt eer het röpperd fa. - Kidde , .,.., dabbelde bit. Pl. d.
kiddein, baaatis loopen. Kil• lcitseia, ketsen, id.
- Kittnsttl , o. uitaprut&eel aan oude audappeJen. Holl. /cie11Ue , aitapl'Uiten. - Kiepe, Gr.
maDd om .op den rog te dralf& · - Kiepe-lcorf,
.__. Ja~ge mand •au pof teeowetk ter. f t r YOt'I'ÎO« YUt aardwerk. Ent• .- c."e .; kooi, a lteep ,
tlaapftl'tnk. t• k«p ,: . bewaren, ntteà , : nn Je).
al kr'ppa, [ki.p ilt btb je] aamf'llYattm. Kippo ·,
lmndeJ. Een·lcip•tolcouela. . . Khsl kk•! met
,dit woord roept·mfn -de. bnoertn. 1111. :ka~a, kalf.
In : kiá.lmaal ·Nieuman , . biC. - ICiil, wiw.
--. . .Jüi/6pi.Ulri, f'fn ~rap ter IMtcbchäclias poa,..., Vllt ,1dii61Jit1411 , op die . wijlil in · beidtlpóncltn ·afbaki'IM'n .hoe -WI' inen van · &iba is luid
J~<· oatciouá. De- V.Op•ia ......YOànig...... Kipn,
o.,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
KlZ -
K.Nl
meJaj.akiadrrmab. pl. d. noaweomob - Kin~
lûun, drukte op bet lijfb.bbro, al rondtriprtltode
aicb Ytrmoeijea aoad•r itb uit te vorren. Zie
6in•n. - KlaiMtse, helln•rc: rict'nlijk ·di• riJdt
m rost ala ten man. Ditm. lclaluutern. Holst. lcltJ6aklcen, brt paard a la rrD wildtman i•«•n , bff'D
rn 'ftdrr drnen. Kil. lcltJ6otsen, knaUtod slaan.
- Klamp•n, bakta aaa ftD bijbf'l. hl. klampl.,
t~rap. Mild. ltlimpfen, Yaatbinden. [Kit'mmrn.]
klamp, ren wrbind-boat. - Klank in 't louw;
w. kronktl in brt touw. lal. hlickr, ac:heel'heid, krommiq. Pl. d. lcUnku, Ytrkeerde vouw ia
em klttd. Eq. lo elinc/a, Het la-liJk is ge- ·
klonken. Eoc. lo clln,, omltlrmmro, - · Klasse, w. de stektlip hop ••a kliakraid. - K.la.t•r, omaellioc •oor "-lst•r. \-V, w. klawst•ren. - Kledtkelsell, door alijk of wa\rr plaaaeo.
Z. a. çeltledtkels, - Klein , botkweitrn doppea.
Tmt. clyen, eemelen. - Klever-çoorn, o. tea
acbalttolntt. - Klit se , n. acortum. Kil klit se,
tetf. Klokke , vr. ttooe hrn mtt kiebaa.
Kloklclae hoener. Lrotdsche heonrn. - Klungel
(loarn , kluwen tJ&reD - Klulieren , Tw. Ianpaam
slratrren.- Kluun, Tw. v.hatJit'rdc turf. Grl.ltln•·
ten.. Wu oudtijds rood. - Kluun, kluwtD pren.
- Kluwel, "'• id. - Kluntkrmelk, w. mrl\ tot
hroUra ctroontn. [ldontrr-IDf'lk.
Kluppel ,
knuppel,"'· aanarscinc vanpa-.nreweaan de botren, nn:buia tot huia rondgebract .. door twee lda•
dtnD · fD wel op een britfje dat in em Ct'lplma
takje rstobn ia. Die l:iradtrtn worden coltrcti9e
ook de k/uf1Pel gt'DOtmd. Door kump de klupp.l
fJII ! Knarpen , aan HD hetnt je 1:1 ai na • aitt ..
taod~o kottam.- Knearf. m •. en slllOtlfJm.JmetU"j.,
f!fD lomp-pboakte m · at.rrk eupi..-de i~J, · IJct..
lcn•rre • . Ebc~ .•ur. . L. F •. knNJnoe 9 bohbf'l-,
hMat, honk, klomp • . Kniif, ·: l:aip....,_
L. F. id. id • .....,.. K.ttipdq, w. bi.lte ·iQ htll
warasp4Mlr: L. · ,,. -lrn#rtlf'DIIr• Xrrlll; lrltip•
J-
o
'""',,Goog Ie
Twentse Taalbank
XNA -
KOU
Hn plt>tM'Iin,e atoot , d~ plotM'IiaS :tf'l'llplOOt.'
Zte B, N. L~ op ltnult ~n H. I. op klllk. lal.
ehJg , voetped. A. S. 8log, trn holte: [•los In
dm rug, in brt touw, mz.l - Irnelfd, plooi,
knnl&:tl, Knojfelen, In wr,Hrde plooljfn brtn•
rn t knml~ltn ; Era sloiptebe D~tp to.brtn«rn.
Yerltnnff-len, · omtrmt wrmorsrlen. -1Cnolle6olle , vr. hoofd. In •cbutt. - KnorreiJol ;
Kmlllenn ,
ltraakbrrra. · dim.· ltnerre/Jutjen. knmlttrn. - Koaf'n, m. · lt~rrtl , ·pit ._n HD
vrucht.. Pil la op btt Ovfrljt. ittt andtrt,
- /Cnert , m. toren-lcoerl , torrnwachtt'l', Kil.
koer, koer-lof'n, kon---clater. L F, koeren,
tarra. - Koeril, Tw. laatrlooa. Kil. koeren,
ncbtm en atrnrn. /Coertn~focn , baaa. Jn
tc:b•rta. Kt~et'l-ni~e , eis. nuf-lt ijkuil , . ~·
de waabaambt1cl ·na brt · dltrtje, Zft /roe,. I,
....;.. lCRerig , Tw. hJittleoi. Kil. koet'en; nc:httn
m ltenrn. ~ Koeslag, b~laatlns op · de koefj~n .
- Koese , vr. Tw. knoels , wandcohtok mn tf'li
diklito loop ond~r aan. Du~ atok il O'lldt'l' cltt
Drtntbeo I'D T-nlt'naars nationaal, m lt'lf.r
SHD I tok bi'Wtl';l alch crtmakk~lij\er bij ~lktn stap
in htt Yoorailzrtlen , of ia brur tot middrl 'l'ari
ftl'dtdl«fns. - 1C011e Tr. boendnbok. Oudlijdt
6fll1ine-lcoue, vukrnsbok. Kou-e-ner[~. n. Kou""eIIIJdt',] ta ltD#ene,., batbtwóotr, dit afth oadfT de
ltoer~u vao iltlrrr markt teo hut nn plagvn opralarn bad til dus nltt ala ·iDW'ODtr maar bij wo-'
atr 1·oorlomt. hl. kofi, hot. " Vao dH! bat aijn de
tcbiptn , die achter trn rotf hovm drb hebbrn,
lct~f-eeltlp VDOI'Ibd. - 'lCMne--/tciJ, op bed Wóe-'
kon koedf'l' dHt '· alaap1e ..urn. Hamb, /nt,._""ak~Ut,
- ·xmng, hrt bfnntaat\! hnftrh se•~rrd; Ni lteJ
M kflfl•m kt'ah6 ,.""" , ~ hij ltftft ·de iotattD om.:
rkftoftl aan. : En«• · t!f'ank , hta omrbct~.. rad'
....- aa to ·ttb' iwfl't:tolt, ·om · bft om te ·draaJjrit:
- -Irt't'I'P•,. -.r. Wfl'vtt Ook h-afW. :.- Kt'iu-·
~,
tn tta 'tTOaWl'U'Ok · o, 11jde. ·
,,, .,,ttt
·me:
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
aplitp&. · Hollt. itrliac , .bodemkerf ha eea Yat.
- Kruu•lcn, kribbic, -.erdriws m onsecJurfs
aijo. Z. a.· •e!t.rcMel. B. a. kreiUclÏ,. Bobt.
kreeun, w.nk~n en ac:hqimen ala birr. KiL ki'WT '
aar, moi&elioc. Pl. d. lu-aetelea. I!Nukel,
kruk , bouwvallig. - Kreuta" vr. podu, PL d.
krete, •pleet. - Krcute, o, ~•n klein , maar
slim en boos ventje, Hd. kröte , pad. - Kre1cn ,
kra&ijf"n. Dr. doo't'~ ~st. Jlleer kraiden tla honca 9
,.". 6Qapt ac. Krikke, vr. een klriae jonv.
bi. kreJcki, klei oe jaap. - Krisse/IJessen, vr.
krlliebl'aien. -Kronen, twisten. W. 251. L. F.
kreune, morNn, a.t enea. - Kriflfleke,.nÇ, oac;eruakkelijk te voldoen , crillig. Z. n. kriflfleltcuriJ/uitJ. Kr.m4moo.s , o. mt>lkaoep IQet
E"D*"· [BottenkoJ~.] - Kukelehane, baan.
LKinderwoord.J Eis. kukeloe-ainpr. Hanc;::. csnQ.
- /Wi.&c, vr. kni~m om te apelrn. M. v.
keu1en. Kil. kufacl, · - Kuip-pan, Gr. dakpao
met een bol r.wt in het. ndddrn om licht op dt>n
aoldrr tr brengrn. Pl. d. 11olp-np, uitpuilPnd oog.
lal. til kulpçz , r.wt-lkn, qiutekt-a. G. J . . ner-kolpje,
mrt zwt-llrnde guh·f"n OVf'r&trlpen. - Kulen, c:onlr.
voor ku%e/en, Kil. ltuyselcn, ml't knikbrs of
andf'J:e rondt' wng('n apt-lrn. De balie kuulde. .al
in àc rotuite, de bal rolde ate~ds in dt> rondlr,
Als het kin,d den bal werpt of •ie& wt>r~n ro.t-p&
ht'L lculn! zoo vt'f'l als ku/c ho I z. n cekultJ .,
gnol mt>t Lallrn, - Kunn,"G, mtl i~mand brkrpd,
-Ku.rsenlu,u(f, o. sloop. Zie tuug, - .Ku41dfJ,>tobbt>.
A. S. cJ{e. Fr. cuflt:~....,. Xu1" mqedig, .hoo,•aardi&,
Tt,rmt>ltl,~Ku!M"en, koutf.JJ, buup~a~tj~a.houdta.
Eig. t>lka.ndrrb~sc; .. eicl d~n •. !:ue, nQffllt,aide.~
"'"''cbm ~~ ,laaUll! woqrd.: v~ ..ren t llprr~e.- , . het~el~ lad wacbt.,..~d VQCir df'.Q frgp~prrlu•r. u· oua.
lf: .bt>ainnrn' '!lan .cn~e " .. ~bana . ~t't . . F.r..., ~-..
atur~.. Ilirruit. ook .Qe, an~~ b~nkMia . VJ&
s~~tn-alepe:~·l' . om kqjj ert-q.,. AW•Ii•lffn ,, ,
'ftan.-.
dr.\fp tot:~l'f'm~k •. c~=~·l/
A'eli"!(((_J r~.,
""V···"'·
.•.u .,
o ,,,"e, 'Y Goog Ie
Twentse Taalbank
JttJV -
K\VA
keu-e-re11.] keu~elen. kouten , ia w~rd-wiajrlfon,
lal. fll Zw. ltJlo, wiau.len, ruilm.- Sc. cose, ruilftl. Fr. uu1er, kouten.
·
L.
LAP -
LIE
Lanter, grondei~oaar in hetr'I"Uinr tol aijn•n
b«H!r. [Laod-bl'f'l'.l - Lappekrans, n. r•aelscbap
• Yan klappeitterj. Kil. lobben, babbtlt>n. - Leemsclluttel r - Land ,land. lmdekt:n , landjf', [ mtt
apot \'an ~e~mmi;e &tdnlteo dPr pro•ioeie gPzPgd.l
El-lendi1, ultlandscb. Ellendice bes I, uitb.-rmacli
but t d. i. uitstekend but. - Leep, doortrapt.
venutua, wo.>.vrpo~o~. - Lei-3e/1 , o. trugtols. Fr.
rines. - Lcmpe, t't'D TrOUWllltnsch zondtor '·rou""''ijke burigbl'id of nt>theid , die daarb.-.-n siPndert, zoodt>r op bare boadin« acht tt' gt,·rn. hl. at
limpia~ , vet•slappt'n, btzwij ken. Pl. d. limpe. A S.
fempc t 80tdaardigbrid : bitr in drn zin van ZOI'tsappig, aleraw. De haas ht'et in Rt>inike de Vos
daarom .ook lompe; en hij Kfl. lempe, acbrefbek , f'ig. hazrmond. - Lepe , slecht , hanloo•.
IJpe we3, drauige onb.-t«"isbare wt>g. Lepe uulseefl, t'r slt>cht uitzien. Br.-mrn , /up ~ee, mat;f'r en niet a waardig , ...,. llf'tzelfde als leep,
doortravt, bedrif'grlij", sl"cht. Snood, thans
boosurdig of slim f'n scbrand«'r, bt'tt't>krnde
oudtijda schamel, bnooid , slubt. Jsl. 1noudr,
armol'dic. - Leus , o. door ellandf'r g«'grotide
wattrplanlf'n. - Leuteren , Tw. langzaam gaan.
Jsl. lalr, lui ; at lötra, lui t'n loom daar hf'en
gaan. Dus tr,;lerm. - Liclll , Gr. nag.-boom
dtr kor. hl. lylrl , bet slot, t>nd ? Van al UkB
[luikt>n] sluiten, eindigl'n. - Lid, de kaf' I van
rrn pot. A. S. hlidnn, gapen, op•nstaan. hl.
lalidr, df'or, gat. A. S hlid • deltarl 1'1n hr-t
cat. L. F. lid, pot-dt>ilsel. - Litwen, Tw. vrr-
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
LtK -
L·VU .
Liflcen, op . i&ta aeJiiUa, bH \OMI!,hebbca, te paue Jw.ea, d'oun,. D•
.WI too liiken, en slooi . ·loo . liilun. 9 ~ dea.
II'ODd 1•lijk aanvulleu. - Liikstl, vr. lidteeken.
GoL I eik, vleucb. - Llûen, Tw. aacbt. PI d.
Iu•. Hd. leise. A. S. Iisse, t~latin1, IUDst;
listJn , ontbiodea. - Lindef\ 1 eeo werktuig om
tot het riode toe uit te weven , hetwelk van
belanc wordt ale de ato( koalbaar ia. . Ht Aef
'1 11n Ik lintkr, 1'w. hij list op bet aiterw.
- L;ppen , de lip lateD haopo. Lipp~ , ont.eneden. Pl. d. lip4. - Lochterhand .. n. Jiuerhand. - LoeneR.. Dat . loenl mi , cla~ bolt
Zcto uct de Vriea , dat sinnuht m1 , ftn .Jn..
lal, Gt lfndts t in cueden luim aija. lal. Jiillll. .,
iohorat. - LoeiUJII, 'fw. luimen. - LomMla,
Tw. &luipacb, valacb. .laL at luma d , it\1 alil
ra heimelijk bewaren. -Loeren. 't Weuloert,
bet 'indf'r wett niet wal hd wil. LoereR., op ie
lof'r lrHf'D m awij&en. Hrlcelfde paal mf'n \oe
op bet seboor f'n ...,.' 't weer luslert. - Lokket , o. nkje van f'en i&~e4fe,.Jile ba. -- LNok ,
wjen, w . eulu•lv. (1 , collective. Loue, vr.
auikf'f. In acbnta. De o als in bot. - Luchte ,
baodlantaaru. La.RJunu ia de atnatlantaarue.
Deenacb /~Ie. - Luk. En /J.I' kuteren, eeca
weiais keun~o, vuluit pl. d. lul.tik. lloll. /.utel. Sc. loek. - Lukes. Hold 1 mnar lukes!
houdt u maar stil. Dee ls lukes! dir ia sa.ar.
Ei.. s•slotf'A ' die &e inwrndi& hf'eft. A. s. /uCQ.t& •
.tluitrn, •rrbf'I'II'.O, - Lummel, Gr. lanlle &Ofte
koek. Bij de Huil. ern lompe vltgel. lal. h/ömm .,
efD •tok. Lat. stipes, bottr.rik. Lus, open.
De d4ure sleet Iu... - Lu$tjoameri1, Tw. behut. - Lutke , Tw~ ~Jeia, L. F. IJb. Lutke" ,
[ ac. •iupr ,] de P.io.k. - Luuse·méle, luiomf!ld~.
Atripln a&tiva. Up dne plant aast een lui•, die
dilwerf bet pbrtle blad brdrkt.
htQICL ko~u-
••ij.
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
MEL
M.
'MA'A -
MEL
·.Maal , o. - L Ei,. bet 1Vfl'II'Uialle. YID -~--­
.Jrltusl'ftlb ,
D mersen. Ha-·1
ftOrpD fta odeo. lfoJsea.. .lliJ.
Ook •mo1111e;
Fe. ~ ·.Doffe,.., . m~l: àitm ·apdeo.
Jlie ~na. ·- MaKIIIIOc,., -,ïtae. W. 1&90.
!iL ."..,~, . dild. - AI.".,oe, Gr. IDt't
de pen rap , bet · >papltr bibelf'a .ala ~~
lal.; ·meM:, IIDI!H' 1 · ~ [ mik-k., osemon .dow
~llatuler.J -Kil.-kel, •l•k. macala. [-"bUn.J ·.m..,lm. fr1f141celje., c:ODtr] L. F• .ma/.ilje.
H~t-.ia dua ld•dJton.- liitak, zwak
1'001'1Made. \.u* oC aildfft zie~. - M11m·, ""·
-
"_"",,.'t·..
-we•• -
·uider. :Jlw,.."_""... -· .111~8, ,OJldrrt-bm,
micLlelH'Wij I. . 'l#msloy a ~toom ·; ik atJl '.71Unlfit1'6
'J p i pa~~Hn. , :A....s•. Kemtm~. tu~~ehm. Eif.
eader ·sem~.; --Manie, ·u oader -«aotrd .o f
r.tol~n.
MtanklllltM t tmH ' lOOilieD •n . pan
onder tlfauader tot . b~~atm-M"· - .MGf'lce ., Nia
eroot ;llfld .... brich!.- .eo · sr~. Atier ia
pmemsehap badeft · eo·.·praih . ·'ll'Onlen door
die emliut>ode lboer.ea. Zire 6•~N~DIJftle. ,Ä,,s._ lal •
...... mqrk, gt?8apaal. ·~olait~r'k.y tp101160IIIdrek. Gl. Rb . . M•. "ilmarr:la, ,lftrite..n..t.
- :.lltu·l ~ ·· latl .,.,~ ; Om de .'fiUII!rna •op .te: eible
YID •ftD b&sc:h ..té tcUijft .... . itf'1181., v.oftle'r~ V........r -slea. - ..JJE•Ie 1i ,Trw. t'RSOtll.o m. •• DJVä.,
...." . _ . aimdfll"•lootl, duch ar1ebeilld;. w,..
. terkuil· io : 4le . wide .'tiP dria.lltn . ~or btt - ·
,._ Med.rpiettt~•, ·.barde.'. lanJec..grut.lmro· ~
1;-de• woawalt in der~·i ~n · Gpdllbral~ IWtidm,
...,.,df ·nd•eia or.e•a... a:.laten,•lll'INC .de.Jicli'à,,._..,..,•• IIAJ.,-mrlctJ.' ._cbi,o:>Ciefuttjcw flili.. ". ~ .l.in--. _,iWk•ll •, mtiaje: i ·~,...,..,.,..
-EL d. ini!Wehm.] · _ , IINiten ; · rtii!JMnl, . , .rW/Iettl ,
.Mat~r, .........,... .._, .lfialçer.,.J. . tift drtinom...
o.,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
MEL -
MOT
alelling van kuit. llombaara. Kil. melck",
hom. Piacium lac&.,a. Jffelk. Hekse-melk,
wolfamt>lk. E~o plant. Tithymallal. HebemeiAer, d.. rDJIS die op dr wolfsmelk aaat. - Mem
en taal, Ood- DrY. •atlrr C'D moedfr. - MemIM .trul/e, ftn afcemrdeo uijrr, di.,n d~ jon«"ns m.,t un pijpt>nstrC'l opblaam om · HD aehr c~Juid na te mabn. Van memme •o lrul.
Jen, trompC'tten. A. S. truth-ltorn, trompd.
- Jl(In , ·Tw. maar. -Me-re , elkander. (mailt~
"~nd~r, i. r. elk em aodrr. contr. malltteo..aar, mal-.....ear, man-ro-ear, maliaar.]
-6/cuten, Tw. tt>genboodrn. GT muiten. id. [mo~~
.trn, os.tmot>lt'n.] lal. mdl, ttpo. -- Jflel ons, bij
oM , ondtr ona. Eng. wilh us , id. - Miisen ,
wol~o polsmof~•· Van hif'r bet Fr. mitaine•,
waotrn; llrine vroowtn baodachot>ntj••, die
allr•n htt bo•rnst~ d•r vingns d~ltkl'n. Lat. barb.
mitano. Sc. milten•, wolleD bandac:ho•n•n di~
·df' · "inrrs niet hf'de.kk•n. - Minne, vr. duif.
J-Ut · wijfjr. De Vritun rof'p~o met dit woord
tie . duino. - Millqrie, f'~D atuurscb mrisje,
aoracbe wouw• ....- JIIite, ataprl l'an hout, rijt,
ena. - 'Moer, "'ijfj~ nn d• haas of ht>t lonijo.
- Moeth , wat m•o nrlaoct, lutt. W. 96. L. 1'.
moetJ.- Moffelen, de duit..D . . .t twef' ralotrne
bandra naar partij o•erbr.,ngen, di~ &e opamijt
om krait of munt te bijsta [jo~p•l J
- Molder, vr. hûuleo Jioaenbak.- .Jflendll•r.diç , ta moothaam , rijp om t~ f'leo , na frait
cnprokf'D - Moor, n. koolucio d~r bijra.
- MoJie , w. atug, varkm d11t joJa«tn bteCt.
- •ol; &f'f'r. Jllot ju/Ie, aHr \'UI. Eng. mucA •
.- Mot;, oDtboftt, nrpkt...rd. VaD f'f'n·. 011d
W' w. molt•n, v«-rpltttuf'o , &ijn soli~ WOGnWn
all mijt., mot, -f'irolijk •nwndttl flll dauom
lift of'. h~atjf't , atof f'DL t..tHlf'llt!Dde. - Jllol ,. •·
-..ailoia, poetltnbts.t~ · Moll•rte, '"'- aHerlti :vuilnit. 't.. J.arrd m.Jten, dm bo•tDJI'ODd mrt ·lOMe
o.,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
MOT -
MUN
meet btatrooijl'n. lal. mod, kaf. - 11/ot, In
d~n mot heb!J~n , i•manda oormtrlt ,.il•n ; itta
heimelijk voornc-ml'Da zijn. Mtn bet'ft duil1emollen , waar de duiYtn c•ltnipt worden; men heeft
••n mal , waar ml'n bancon -laat ncbun. De
HoiJandus hebb~n i•mand in liet matje , ala zij
htm pla~Pn, natZPtteo, in de knijp htbben.
De OnrijsPiaar bttft iemand in den mol (mat)
als hij hPm gt· knipt, he•çr~pen, ge-11al heeft,
•n hij httft itta in de mat Ytrborgtn , dat hij
ur aijiH'r tijd denkt te laten oitvlitgPn. Zie Win•chootPna ZPeman op mot. - JIIt~tse, ho•nnpijpje &oodPr balt. Eig. brander. Fine molse,
fraai doorgl'brand pijpj•. FU11 is hitr fraai zoo
ale Ene;. fin~. Iloll. mutse , vlam · ••ner blinde
lil'fde. JIIutsaa.,.d, braodatap•l. Eng. motch,
lont. ~ - S. metse , un gr(iot kanon. - 11/uiten , Gr. onliruid muiten • wit'df'n. bi. mJa,
bij houpen uiCrotijf'n. - lfiummel~n, tandelooe
op de epijzt omknabbf'll'n. Van mund, mundel~n. &00 als dl' hl. van mud,.. mond '
al mudla, kaauwtndt door dtn mond rollen.
- Jfiunne, l'l'n &f'tlt. Tinca. Voluit mud-hond.
Oud Huil. muhl- hond. L. F. mu.wl- houn. B•n
crondige elijmige (fld. sch/eihej viecb t tn daarom modder-hond. Eng. mud , modder•.
N..
NACH -
NES
Naclltkoert, tortnwacbltr. Zi•koert. -Nasa.k,
n. zak baogtnd«' op dl'o &ij naad van un \Touwen
ondtrrok. _. Neçelholt , roonltl'scb van de bil der
rundtnn.- Nenk. Zil' l!.'nk.- Niriç, vlijtig, tijdgiuig. .z. n . nérigheid, nijvtrhtid. Van na,.en,
\'utden , is Pl. d. nä,.iç, nijvtr, spaanaam; nö,.;,_
keil, -v•rncaandt zuinigbf'id tn winzucht, - Nes,
••nt L•paalde vlakte met bouwlanden. Eis. eea
o.,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
NliF -
NYP
moerauic \'eld. bi. esia , drt~4c1ÎII! crond. Meijer.
Ne•, waterll'f'&te, zijp. - Niift:len, 'fw. "na zich
toehalen. lal. at hnefa , met de hand omvatten.
- Niin-deure, •oor den hiindeure. Zie hiin,deure. - Noppen, l"lijk de paarden f'lkandn door
kaabbelen in de manen jeuken. - Nosteren, prevelen. Genaster, ceteut. .At op een llinç om aaren, zegen wij , f'n dit is de eis•nlijke beteekenis. lal. at .nostrta, al op un dinc wrijveD om
het alad en fraai te krijcen. Het pl. d. rUteln,
en bet Vriesc..e neuttJ!je en neulje, id, is ver...,ant
met bet bi. al nölra, ldapperrn , trillf'n. - No•lerbreur, praah'aar. - Nukken, zachtkens weknikken. Nummu, Dil!lllaad. [uin mena.]
HolaL 1Ïl.lml. - Nuren, op het laatat loopen ala
eene draclice koe. lal. lrru1dr, zwellinc. [luauderen, zweUea.l - Nuiti8, knorris. L. F. noätI Ï f . - Nu11er, 'tr. L. F. aardil, vreemd, nukkic,
oricïneel. Pl. d. nuur, Holst. nurir. Kil, nufleren ,
bqeeren, vonlf'.rrn. uPenra, ill. Vocab, 1'172. peticiua f nue11er , § frequf'atf'r pett•re. Sc. to h.Jarr ,
to fret , to br discontented. Jam. Suppl. - Nyplichliç, brnieuwd, wrlansf'Dd. Kil. plichlif.
dninct01, obno:xi01. [ondrrhevi1 aan bet nieuwe.]
0.
OAR
OFN
Oarera [aarden] aansteken; eic. aard hebben ,
d. i. tier. De r.iekte oart , de ziekte is brsmrttelijk. L. F. ik mei net yn de sted aerdje, de
stad ia mijn lrven niet. - Oart, het rf'l'e ras.
Hee is in 'I oart, hij is in 't .soort, - Oa1 , o.
•reng, a_pijtil en stekelachtic mrnschje. - [Oiioelçunnej Eu11el-11unne, Tw. wancunsL- Oeren,
Tw. uijen. Oere , ijarrrrta. Oerege rrond ,
botlrm vol ijurer&a. - Ofniifelen, met mooije
praatjra of alinhche grepell afbandic makf'D.
oqt·ed
,,Googlc
Twentse Taalbank
OP -
OZJt
Zie niifelen. - Of#hullelen , afaetten, af~ebe­
ptn. Hee hef my lelelt of 'e,Untt~tJ.- On,.
tlllchl; [ondeugd) pit. Sc. wandocA.t. wan= on,
aonder. - OnjloaJ, uitvupel , 'Yllilnia. W. 9'1.
- O~thendiç , onhandig, lusteloos. die ePn •noop
ia bet bum~r heeft. On/alten , Tw. dartel , ato•iaiK. [ ont-Jeteo , i. e. uit«elaten.] - On,.
R-e.tlen, Tw. ()Dbeho•wen. L. F. onwáten.
- Onnemeuile , Tw. onnoodise mo.tte. - Onnul, moraig, slordig.- Ontiiç, morsig, 'nliL
0nf1er1ehilliç , wrachillend. Er ia tweeclnlf'i on , · nrmindf'ftnd en nrstnk•nd; hin ia
bet Yt'rslf'rkend, aoo als •e•l bij de À; S. b. Y.
on-ered, ZPf'l' gHf'rd. - Om.eliç, 'Yoil, walgelijlt
morsig. Die aich 1raa binnen nif't zuivt'r naar
den licchame gevOf'lt , loateloua. Kil• .un~el, ongel. Sax. Holst. unöseliç. ZiP op oe1el, cllmmend •aarasnuiwl. Onuliç , Gelei. lui , slaperig. :Zoo a la vuil in ht't H d. [faul] lui betee.ent.
o",6rnán ' de baartju aan de rn~de.n der
OO«Ieden , in trgenoveratellint Y&n f)l1enk6raallf)l1en.
Fr. les cils. L. F. tJe lt1isterke1. De Hollandfft
bebbf'n hiPr geen naam l'Oor. Ooç1/qç , oofenblilr. Gr. oo1en-daç - Orkoan, fortepiano.
Lorganum.] - Oot i en, [naar de kanten van
Zwol] groolmciedf'r. L. F. ole. - Ose~~~>oltJ, hoae-wold, m. sokkel, domoor, Voc:ab . · J-'72. Oso
hose, een leerse. WoltJ als in pl. d. dt.IN'-IIPOld,
stuurach men~eb. Dus een koua Yan een kerel.
P.
PAD
PED
Padde, Benthem, opgemaakte mPatboop , ook
die voor het buis staat. - Pnlmdoorn , w.
vlinder in het algemeen. Ponnevo1d, m.
dim. panne11euçe/tjen, dagvliadf'l' Ped()f)l1s I
Do's petJow1 ook f)PotJr I da\ ia ..-erdonnd ook
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
PEE -
PIN
waar 1 Een '\'loek dit nog uit de Spaanacbe revolutie • oorlog iJ OJ'l'l'lfhleven. Sp. par di os ! bij
God. L. F. perdoes I - Peerdedool, m. schoutadienaar. - Peppel, n. populil'r. - Peleraiek,
callam adpttl'na; dicitur de falli.-a. .Confer. Osnabr. Traoaiaal. pit , pt'nia. Lpill'n , pt'll'n , peteren; fodicarl'.] Ho!I. peter-man, id, Conf. poeren.
- Pieremoguchelen, foppen, als vril'nd mt'dl'nemeo. [Geml'en.l- Pierrottig, wormstt'llig.- Piilendll, vr. eend. Piil, ia in pl. d. dl' zachtl' punt,
die van de pluimt'o nog in de huid van gl'plukte
vorJs &Ît I 100 Verloont hrt pluim &ich bij jollgt
vogels, en daarom duidt dil woord Pig. l'tn jonse
tend aan. Osnabr. Ditm. pyl tl'n jongt' l't'nd of
cant. - Piipen, 1'w. kusscbl'n. Pl. d. ronpipera
up de lippen humt 11runtlschap under de slippen,
L. F. poppe en pea-e. Teut. pochen, cussen.
- Pile , pij laar. - Pingelm , dl'n wl'g upboogl'n ,
eft'tnen, herati'Jll'n. Pingelen, watl'ren. 1\liogere.
Pi1Jfelen, afdingen. Due drie &ijn ééq 1 1'«'1lt.
pe,çl1e, punt, prop , apon. L. I-', pieh , kll'in
Ua-pitje in df! nachtlamp. Pl. d. pegel, punt in
ern kan tl'n tPI'ken hoe vrl'l vocht Pr tot die
hoogte ingaàt. El'n vocbtmut. Contr. peil, aanduiding op un achaal hoe hoog hPt watn ataat.
Pegelen , iell tot aijn pril hRngl'n door rffent'ft
tn ophoogen. pe-n-gelen , pingelen , id. Pegelen, htt vocht vooraigtig bij droppt'ltjl's iogitteft
om tot de maat tn niPt hoos"r te komen : tl'ne
naive afbeelding van het dingl'n in df'n handf!l,
Pl. pegelen, mrttre quelque liquc-ur par rnf'sure
et UIC'& t'scarast'ml'nt. Pl. pemelen [pimelenJ
donoer de qu,Jqa,. chose chichrmrnt el t'scarssement. Van hin afpeçelen, afdin~:rn , en pt'nçelen, dinttn• Eindrlijk is [pt'Sflen J pingelen, en
[pt'mrlenj pimelen tol'gPpast op ef'ne Oaauwe waterlouinc. Hambars, pinkeln , miogf're. Üvl'rijs.
pif18elen , guttatlm minge.re. De ovl'rgaa« van
bnppelend ÎDcJetf'D tot mirreere t ia omseketT.
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
PLAG -
POD
••n minserf' tot drappm in bd H. S. van dezr
Roman ••n Ferpl, bi. 14. pisslinge, pttatim.
- PIQ(fge, v. afr;tstoken sranodf', •ooral van
de hl'idnf'ldeo. PIQ(fgen , dtn srond van zoden
ontblooll'n. Zod•n van fijn gras 'Vierkant afrstoken om een bll'ek te leggtn nOf'mt men •dn.
De plaggen dienen om mrst te maken. Het woord·
is pl. d. t-ig. lappt-n. (GoL plab, lap. Sc.
plod, zode.]
Teut. plaggen, oude · kle~ren,
krullf'n. Plakken, den grond m•t de spade
plat slaan. De sr.&n plakken, de g•l"r;de eranoden
vlak slaan. P/akke-schuppe, plat-spade. - Platte-kinder, kindrren die nog niet loopt'n f'n oid
droos zijn. Pl. d. platlde, vodde. Dus eig. lappe- of luittkinderen. In drn Codn Argrnlt'us
is het plals , lap om nn oud klud te atoppt>n.
Marc:. ll. 21. Pielten, lo11e plankf'n boven
t-lkaodf'r als b.v. in t"f'D bor.bnkast.- Ploeteren,
met ruim sof friscb afwasscben. Sc. to s-p/aller.
lk llebbe my s broaf' eploeterd. Eis. mf't de bandenin bet wattor omplaiSf'D.- Piondermelk, mf'lk die
onder drn room venoord f'n vttdikt is. Tw. srstftlllde mf'lk. Ook pl. d. pionder [plnnjP], een
rodde ,lap, brok. C. A. plats, [plot , plo-n-l. J lap.
- Plukke, de twf'ede soort van vlas. - Pluu1 ,
rr. pluisr.e, vr. hoop aarde mf't mrstsemeor;d voor
ll'rilaodf'n inzonderheid. Van pluir.en; Pig. wat
loor elkander geplor.en rn seward is. Pl. d. plüs'ern, vt'r'W'arreo. Plilserye, allerlei voddttij door
~lkandtt. Kil. pluy1erye, acrota. Gr. pluider,
·voor biuilter ,] wind i« en rr1rnacbtig wt'dl'r, hoort
lif'r niet, maar bij 'tD. plustre, snuiven als rt-o.
laard. - Potlth, vr. kwijnrode of on~~:errddt'rde
~teat. Men ugt te Dev. ook uul 4e potlde , net
'Pif'schikt. Wa 's Jan uut de podde ! 't is 11111!1
'e •een dat 't sr.unilag is, wat is Jan in df'D pronk.
Potlderig, - rik , amt-rig , oogebannd. Zoo komf'n
Ie moeakraidt'n bij f'~ne lao8e ~n koude droogte
'n de potlde. Het brttekf'o& •icmlijk eene ba..
Twentse Taalbank
FOE -
PRAK
'ftlllo011t morsisJ-Id en i• lá met po4, wan·
om cle L. F. den naam nn dm kihonc'b Lirr
bsicee. De finne ;, ,.,. 'e poç1e, de \Wlde is
ia de lr.wijniDI• -. PoelkltJ, wasschee ra pJas..
am 9 in het water om plusen al• eea ·~Jmd
kiad. L. F. poë#je. Vu hier poelUl-hond voor
~ Isl. pfllo , watnapron1. PHren,
palln1 .WC:ben met daauwwormea aaa een draad
PftFD· Van het pl. d. pötltkr, viacbaaa aan ef'ndr•d emaaid , ia pödlkrn, coatr. poeren. Kil.
m.t de ".Jen 9iuchen , poJer~n. lal. al fHIIO,
.et de aaald ateba, naaijeo, Van hier potua ,
il»&ekfll 9 ltikken , planten ; poteren , peutnoen ,
cootr. Kîl.poJeren, fodical'f', f'D, foacioa piaeari.
Ook porren.- Poellen, blaftll.- PoettJ, klePmet .Je hand. Poele um d'oren, oorYijf. &lt.
poet• , alapo. hl pdstr, oorvijg. - Pode ,
monpot, ameniap. 0 • • ".et , 0 dou piel!
0, lii monpot I Stnbl,e peter I poenril , pl.wiK, morai«· PL d. pötertJ , .-enm1ea. Ham•.
Hrpelern. Holt. Hl'pieterd, Y~DM, 1lif«enmmeld. Pl. d. 9erp~Jterd 8t:licht , .-ervallm , uitp•fl'ldd gelaat. 1-. F. poätlerl,, bavelOO*. lal.
".,. , hof'r. Fr. pGtoine. ~ld. fllt:n'P"'- ,
tftD~De viacls. Oad HoH. pu.ltJ, kibonclt, Pl.
d. puutje, ald , monip •roww. Zw. Pul ,
ltiakpoel. lsl. pwo, lltzoedtleo. - Poleicel, m.
•osehd, huid. Di.ar. pulllultj-. Po/Welen. , Nomand op dea rus cirasrn. L. F. ptUklje, z-ar
arbeidea. PolcJ:elmtir , aJarn O? dm J"Uf•
- Pol , Tw. pcMWiic- O.nab. •e prdd silt , &ij
liefkoao eUr811der. L.F. Hpapotle, mijn lidje!
- P.t, 1'1'. Yolll'tftt in "n llto.f. - PoJ• ,
fHJ:1t:mtPa, f'ftl Ytwlea J &oo a la men è kat ...,_
aoeat. - p,.Jcke, Gr. paroik. De.. olde !N'Oic•
ke, [oule pNik] ewde paai. vr•
prU.... - Proklu, o. kribhUt ,
.aijUop , pillil f'll eobaoclelhaar 'Wfllll'D. ~>••
114iknmclu ",_k• • - ". l'ftrdi- •il 'MH
....,_fttde
p,."",,
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
PRBU -
PUN
a1 d de '"'""' in tü kop kf'il• hl. pt'ac~
hari, t-t-n teht'lmac:he achuldea11r , un éleug..niet.
IIMI
Kil. pt'acher,
·nt-k. Pl. d,
bedelnr.
Heyn1
ged. 1118. pt'ack, bed«>lnr. Van prachen, drinsead &meekt'n; f'ÎtJ. puRD en dwiasen. - Pr~u­
wel, m. stekelachtip ftDl. Preuce , bijf't'Dt;t'Yommt-ld hoopje \"aD Jappen t sart'D t'DII;.
t-ea dod, Eif. wat bruiacht of uitpuilt, aoo al•
Holl. pNJI, Dev. proellen. - Praemen I Dal
sint moaf' p'oemen, dat aijn maar tpl'f'akjra.
- Pf'oe1len , ni~n. Áf'çenl leçen pt'aellen ,
I'I!D aUftr hebbeo; eis. tt-een een walvlij km
drank aaD niaen. - PrUA>el, o. koppi~ en
kribbig kind. - Puddeke , o. lid' maanetje I ma
kind dat DOl wa~e..tt op den canc. Sc. putJ 'I-ped-o
Un , id. Pl. d. puddeken. D. putle, IJl. petJ·,
mannetje. L. F. pjut, klein ding. Fr. peu, Wt'inig.
- Pundef' , m. ftn wuptok hanvnde in na rinJ,
met hrt J"'ÏJl aan den et'nea ra een huk aan drnandrrea kant, aan WÎt'D de waar rhaDpD wordt.
Men 1'ft'ach.Uit het pwi«t om de zwaarte te .ïnden. Pundenn, op deze wijae wepu. Ponll,
rwift. M. Y. punden, s- Pungel , lnmtkl, dikke pnp, UDfi!Dde r.waarte ,: blok ... dm poot
l'aD Ha hHal.
Q.
QUA
QUAP
QuaUerr., ven"Plendm omsla« ht'.J.m. Gequn· .
/ie, aotte zorcvntdicbeid en pkwe~l met een Jrind~
frttt. nn quafen ?OOr qrzatkfen, 11nfken. Zoo
ia van q•etlen , pratm , quedelen, babfn~ ,
wildnJJ! hoorm latm, eootr. quelen. Hoff.
lawfen. QuadtJe, qual.~e. Gel. taUf'boscfr,
lil. al qullla , wl'deelen , naar alt~ kantt'n ..,_
spft'iclm. [vft"--twiatt'n.J qrnst,., tak ••rr een &óom, ·
-..a ftDt' f'emile, ri.ï"l', em.'. Qrzalm , zi~t·
~''*·
Quapptn , IMf· bufrt fetl t~m den.
-
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
QUED -
QUEK
srond kletsen , er plat ter nedt>nallt>n. Hy quapte der neer! Hij tuimt>lde daar nedPr. Onom.
Hee strukelden , en quap doar U 'e
Flap!
daar lag hij. L. F. quips, slagrn, ros. En«. '"
quip 1 md a)agen der satire kutijdrn. - Quetltkren 1 knrusrn , door vingrrdrnkldng de vracbtPn kwetun. - Queer 1 laffe 8aauwe smaak.
Eig. achf'ef. Kruis en queer, dwars t>n "se~.
- Quelókewe 1 peij•n , lt>dgraa. Triticum rt>pens. L
Gl. MS. A.S. quiqum (kwik-w~, quick wPed] r;ramt>n. Ene. quick-tras.s. Holl. quuck. Van quiclc,
lrnndig , krachtig, Wt>gens dt> voorbl'eldeloo&e
tier mt>t wt>lke drze plant bare wolUien door dftl
p-oncl achiet, en waardoor sij bijkans onuitdeltbaar ia~
B.
RAV
RAD
Bailltu:ak, m. schraper, aitsuiger. Oad Holl
rappen 1 schrabben ; van waar rappe , acharft.
Rapen .en acbraprn. L. F. Jan rae6. HoU. Jan
rap. rJan-ac:burft.] - JltJke, de haardkolk waar
mm 1Ît>t YUur in beftkent. hl. ralca , achnbben 1 scheren, bij één schrabben. Van hiw ook
rtJklcer , die de atada vuilnis •ij t>Jkandw rakelt ,
knt>cbt van den beul [zie Kil.J en niet van relrlce11.
- Bap-schuttel , een atraatmt>iajt>, dat nn bet
Hne huis in bet andere alendert. Van Isl. al
ra66a, [raillrrl boertt'n. L. F. rabje, klapptijn,
en schot tel. PI'. d. scl,ottcl, hoer. Schute, iL
Schuut, vel.
Zou als leelijk cel , oud Hl.
L. F. roffelscollie, f'en vrouw die er allrs uitflapt.
roffel. -vel.].
Holl. hlaaulf'schutl, acheurbaik.
blaauw-vel] A. S. scyta, linnPn. [omklecdlel.)
ng. sheet. - Jlaoé I De rot>p der jonpos als áj
t>f'n anderen jonse , die met he& hoofd in dal
u:boot . van zijn kam~raat ligt ·, bij het acbtua•
fn de hoocte hdl'eo , oadat sij hem ewst den 1'111
~
o
,,e,
"Google
Twentse Taalbank
RECH -
REUP
«rschuurd , en mrt vuisten of ellebogen 1ratampt
hebben, Bij btt sprl, bal in 't huulJen, is dit
de straf van bf'm, die dtn hoed mi~j;ooit. - Rerhle!loorl, lt«f'nwoordig, in dtzf'n tijd. - Rédt:lik,
.bij de Holl. tamf'liJ k , mltig, een gangf'tj,., maar
te Deventl'r, op strrl'k [naar redr] , heel gord.
De set:ke is nne rédelik , bl'rl wrl. - Reek, onlruid , de bladf'n als van dl'n prrsik, g..stipprld
ruft rood" vl.. kjf's, bf't gnolg van bloedigp zwet'tdropp•l•n , volg•na ht't bijg•loof ·er op grvall•n in
dtn hof Gf'thstmane. - Reeren, Gr. achreijen,
huilen, A. S. raran, builrn , brnllf'n. Eng. la
roar, Reidekamme, kam, Reyen, kamrutn.
Uutreyen, uitkammf'n, Bij uitlatiDg Holl. kam
allef'n, Kam is van Tht'ot. kamben , d•khn ,
kronf'n , rn dus •is. crilla. run, kammen. [reden, strrkl'n trrkhn] oefréen, uiLkammrn, Rete/ik, efTrn, glad gtkamd , in f't'Dt rigting, h . v.
vlaa, bair, rnz. Reyen , hd riktn krrnprl·
hout in dl'n winttr opsnorijf'n om htt in de
hoogte te drijvto, Eig. hrt boscb kammrn, d.i.
lappen als r•·n friarur. - Reik, Gr. achommrl,
achop. hl. nik, slingrring, zweving. - Redde,
regt. Van reden , in rrn r~gtr lijn uitstrekkro,
rliik re&t van neen, [r,.Jtkrn] id. RékeniTiff. De (lrou.Pe is an de rél.·enin&, e)lp rst
ttnceintr. - llel/ik, r•in, zind,.Jijk, in orde.
Eig. naar rtdf', uit red-elik, [redcltk] contr.
rellik. - Remmeiaar, m. hrt mannrtje van dtn
haas of brt konijn. Huil. Rammelaar. Tbrot,
ramma/on, coirr. uit-cernmmeld, vrnf're lnxatus.
R<'ppefs, houtf'n ataktn waar mf'n de korijl'n
op atal aan bindt. [reeppaal, bindr,aol] - Reui/en, schomm ..lrn, acbopp~'n. In df'n schommf'l
aitlf'n. Reuile, scbommrl. flt'l&f'lfdr als rod-elen. frt''J. van roeijtm, over de bf'idf' zijdrn hrf'n
en wrdrr brwrgl'n, L. F. rneykje, id. Van hier
oolr reultm of ruilen in df'n zin van wiasf'ltn.
Reupe , vr. achuinscb latwnk boven ~ paal'-
o,,,,,"d hy Goog Ie
Twentse Taalbank
RRU -
RliV
de-krib, waar de purden bet hooi uit plakktn ,
bet rib , de ruif. Hd. raufe. Holat. rüpe. Got.
raup-jan, aitplakkeon. L. F. ropjc. De llollaod.scbe f ia Hoogduitach en de Overijulache p Gotbiach. Sc. our horses gol nothing bul t1 ri,e o'
hctlther, i. e. nn plok beidco. Jam. Soppl.-ReuJen,
onkrnid wieden. HoU. roeijen, uilroe ijen, Hollt.
Gr. ruden, en ruiden. lal. al rJa, plukken.
heft rûd, ik heb ceplokt. Hd. rollen, lal. al
rplio diaturbare. B.eurlen , praten. A. S.
reordian, spreken. Van reoren, fnq. rearelen,
contr. riorlen, p111 - B.iiten, Tw. trekken. De
coerste brh•cokenia van rijten, splijten, en "an hl.·
rita, schrijven. Eng. to [w]rite. B.iiu,
e, v. colleclive. takkr.bosachen om te branden.
- Rik , o. open latwrrk om ir.ta op te beJ'IeD.
h. v. melk-rik, emmer-rik, latwerk om melkvaten con emmrra op te plaatun. Ook één lat
alleen, zoo . a la hoendurikke , ellyps. rikke ,
de prik waar de hoendcora op alaprn. rik,
Gr. leaning bij een vondtr. Rikkince, heining van palen mrt dwarslatten. Zie a(rikken
- Rioelen, diep plotgen. Holst. rioolen, id. Slav.
ju. Riool is van bet Franacbe rigole , dim. van
heot. riho] Barb. Lat. riga. CtZpil terram
dere et in mfldum sulci · rigam facere. Dq
Cange, Gloss. Pl. d. riçe, l't'f'b, Ripe , vr.
rand van klinkrrts , die bij de hoizen langs
loopt, de klf'ine strcontjes. In vroegrre eenWf'n
wu de eoeorale ei&eonscbap van drr.eon straatrand
niet dat hij gevlorrd was mrt f'fl'tne steor.ntjn ,
maar hoogeor dan het ovf'rige \'an de straat om
de afwatering te bevordrrrn, grlijk nog aan drn
Brink te Drventer te r.if'n was. Ilt•t was dos
f'f'D ldrine straatrog , en dit brtf'tkcont ripe no1
in bet Noordscb. Isl. ripr, heu\·eltje. - B.ii:Jen, korlagewijze nitvaUrn , drniprn, r.oo als
gruten. A. S. hreown, Tallf'n. Pl. d. risen.
- Riiqen, men rlift ootemubat, men l'tlspt
~
o ,,,"e, 'Y Goog Ie
Twentse Taalbank
RIS -
RU.D
Lroodauibr. &sp , Sc. risp, ia daarom ook de
«"oote vijl in trgeuonratellias van de kleine of
snete •ijl. Pl. d. rir~en. Hd. rei/Jen. [w-rijven.]
Se. rir~e , (fric:atio] pruritua. JUs , atrr ,
dapper. Ris r~ol, strijk-vol. Ris nat, dappt'rof doornat. Teut. Dail. 1/Urcklick. schejferlir.k. Rfsclt. woeker. lillir~e, meer dan paofl , met aoioig , venpillis , ovenloedif. Kil.
rijf, id. L. F. ry, id. - Ro66esakken, alaao,
rosaea. Verbasterd uit ri66e11akken, HD ribheatoot gmo , bij Hooft Tac:. hl. 533 v......,;aaeld met
6e1J6elen, eis. met atolken afrouen. Van ri6 en
sok '900r •cltok. Ens. lo _s hoke, [sjeekl atooten,
drillen , neo aJa het En«~ lo rill-roosl , ribben
braden, d. i. roaato. Viaachera Ziooepoppeo.
Zeide schok. Nrst>nde kwik.
,. Jflaer wil ltf kloppen, sol hf moelen lfer&,
" Dol men hem reekende sal rillsoeken en rfen.
Tuinman Spreekw. oal. bi. 19. Hf ri66esakt
de coudtas met de scherpste n:fpltJIJ6. - Roest ,
dwercjr.. Zie rutldeken. - Roet , o. ookraid;
sepeupel. ( c:aoaille.l Den siI diltlt• in 'I roet ,
die ia ruis op de"' ohijk. Eis. no veldn"'Oc:&teo
rugd, die •ol ookraid aija. Ziereufen. Vrrplijk
teht..r lal. rdt. Eos. root, wortel, en Eos. weed.
A. S. ~~Uod , kruid , onkruid, met wieden , ononkruid ui&roeijto. - Boetwaçea, een -.ierbot
net met twee atokbn aan de enden waarbij het
Yoon,etrokkeo wordt. Mea -.iacht er beken fft
weteriopn mtde ar, ra dewijl men de watrr,
planten (roet] dan met één in bet ort krijst,
wordt het de roelwaçen pnoemd. Eos. root , ,
wortel. - Roesemoe•;l, druk en verward in de
huiahoudios. - Ilo/Ie, riL rolpt'DI. - Boppen ,
het craa tosac:hea het lti'I'OptJhoat Wt'f pJakJtta,
de •orlt>n pluimtn. Got. raupjan, plukken.
- Ruddelten, ren klein brellje. PJ. d. een luljen
rüddilt, eea prop nn .eto kind. N. S. Rüulcht,
•lrûtticht, - [alraik] alrawelltn, hfftler«ewaa.
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
RUG -
RUW
lluttelm, t•roggaan ala de paarden van koppigb•id of schrik. - Ruif, Gr. raap. &ap ia
uit hrt Latijn; ruif ia Gt>rmaanscb. Lat. p
Gt>rm. f. - Runen , catolire. Eig. auaurrare
catulirntium mor•. - Runne, de loop van ten
ho•ndrrkot, - lluriten, Tw. ruij•n. freq, van
ru-~n. lal. at rya , plukbn , achrrrn.
Rutlr
saudr, gracborrn acbaap. Hd. act. sie-h rauhen ,
faicb plukk•n] rn n•utrum rauhen, ruijen. Het
HoU, ruijen ia dtzrlfdè vorm als Ovt>rija. reu1.en.
Kil. rui11en. - lluustrig , koud t>n windig. J.het
weder.] - Ru ut, o. acborft. lal. hrûtlr, roof
rtner wonde. L. F. rude. - ·nu..,erie, rouwerie, woeste heidtgronden.
=
s.
SAA
sen
Saauwelm, Gt>l. kieskauwen. Eis. op iets om•
lekken &ondrr er in te bijttn; aabbrlrn. KiL
vt>rwissrlt sabbe mrt sauwe, [bt>-labbt>rdr] alordige wouw. - Sadde, ern kwaadaardig ktrrltjr.
Hooft, sad?oe , de h•ul. - Sam , smijdi;, 1~­
nig, b. v. lt>drr. Hd. sanft, Smeu en sam,
.. ppig rn malscb. - Schaatsen loopen. , achaatarijdtn. Eig. op bouten spanrn Joopro, &oo ale
in h•t Noorden ovtr de aoreuw. Jsl. scttl ,
apaander f'n schaats. Kil, schier [ cootr. Toor
sc11ider] spaandrr. Schaats, brt•eliende naderband •en achraag omdat mf'n f'r op atond.
Fr. echasse. Kil. sca~endijnen.. Gron. scheutlelloopm. Pl. d . scha~e en schecel , aplintf'r.
So:habbe , tuinschofi'rl. Kil. schaiJlJen , afkrabbro , van waar schabbig, schurft, ba·nlooa.
- Schablil, [acbabuwt>l] em m•isje met 1'alscbe
stnlt•n. Kil. schabbeeuwen. , lasttrf'D. schabbe , laat•raarstrr. - Schadde, brid•aode, ''f'f'Dtode, tot
turf gf'bf'zifd, de pla"c daarrntrg•o tot mtat.
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
SCH -
SCH
afat~ekat•l. b1. al skadda, ~~n dfel afnf.men.' (scheiden, schade, ~na.) A.S. scteflha,
afsc:brring. Schampèn, Gfold. e~ne r~woonte .
ovnalaan. Wy suil fJan dace ef'S schampen .
met den IJorrel , wij zullrn van daag eena
voorhij van aloljes. Eig. ontkom~n ~n dua paaaenn. Kil. schampen , W«'ggaan , vlugten , oot. komrn. ltal. scampare, id. Taînm. Sprerkw;
naln. bi. 8; Hy speelt scampado , bij pakt zic:h.
'fr«'g. De m is ingrsc:hoVC'Ö ala blijlt uit bet Fr.
[ac:bapprn) e-schapper, echapper, Schappen ia.
voor schabben en schafJen , ac:bunn , als HoU.
schapperlinç voor schaajlinç, apaandrr. . Van
hi•r de brtr•krnis van ac:hann, atrijlrnd voorbijeaan 1 i~mand sc:baren ~n hoorn [ ac:bamp•r ,
sc:h~prn, ac:bimprn], ~n w«"ggaan [atrijktnraan]
in · schampen. - Schap , «'«'D vak in ~«'n ku met
planl«'n. Schaap-schop, i. e. kooi. Schap, ten hou..:.
un drirbnt ac:hild, waarin de top d~r riet~n boenndakf'n :~an de endzijd«'n rindigt, zoodat eY«'ilwel ren tuif van atroo ovrr de twee bovenste
randen uitsterkt, PJ. d. schapen, ija~ren. pao.
Sc:brr. schuppeken, tuguiolum; Appel-scha~
pen , vakken in dr boaten ati'Jiaadjrn, waar ·de ·
appel«'n bewaard wordtn.' Van hi~r de. uitgaal
schap in welenschap , insluiting van 'brt w~t~·n.
enz. - SchafJUlen [ dto aCC:I'Dt op 17ii]. Iets langzaam van zijne plaats bnrerl'n; b. v. zwar.e vatton. Eroe motilijke uak brrrddPn. L. F. sce"'iele, irt1 achikkl'n trn gunstr van een and~r~ ·
Winsc'hootrns SePman. SchaiJielrn , ruim baan·
maken , opruimrn. De wind scllaiJielt, ale 'bij
guiutig wordt.' Sc:. to sknfJ!e, In shefJel, uit zijne :
Schee, achuw. Scheper,
gedaan I~ brrngPn; berdrr. - Schepper, Gr. opzira:irr over brapen
en wrgtn. Scheppen bt'trrkent niet' sltc:hta iets
uit h~t niet maktn. maar in het lal. I'D o; F •.
oot Yormrn , rtgelen , hulp tn raad ac'haffen.
0. F. W. S. da wreeeke ieAeppa, wrau oefenfll.'
'Eir.
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
SCH
SClf
IU. SJn frJonden qen to• sleepetUI, &ijne
Yriendrn mortrn hulp ac:bafl'•n [voor h•m betalen.] Scheubn [ r.icb] , r.icb acburkrn. A. S.
scéakan, acbuddrn. hl. al skcckia, diatorqune. Sbetland, al<aclea (ora dialorla, larve]
ropte diJc;uised. . Zoo ala I'Jns , momaanser.i(t , \'&D çr_y11en t frÏmmen t OI diatorquere,
rinsere. Scheure , acbrrf. Scher~r~e , kaf.
Pl. d. scher~e , de Lutaplint•ra van crbekeld vlu
of hennip.
lal. at skifa, (schaven] klieno.J .
skifa, spaan. A. S. scJfla, acbilr•rti••·- Sckieren, un btt drijven of zinl•n drr eijeren in
bet water bt'pron•n of ••n •i r.uiver is. Schierei, verbroeid en dus vuil ei. (door verwarrins.]
Eis. Ionleren 1 van A.S. sdr, rrin. hl. at skira ,
reinic;rn, afwaaacbrn. - Schiinr~at, Gr. lantaarn.
Htl echte G•rmunscbe woord. Lantaarn is Latijn.
A.S. léohtftet (L. F. ljochtfel, lichlvat.l hl. liós6eri [Hcbt-btrrie of drac;rrl id. bi. skin 1 licht.
De Janlaaroen waren oudtijds c;ro(•t en rond ,
bet slas van hoorn , en hadd•n dtn vorm van
een tamelijk vat of ton. - Schild, bet ach~
ste &aauw oploopendt vlak van rrn boeren dak.
- Sclrinke , bam. Eic;. root. A. S. scanca ,
heen. Zoo als de Fransebra van jamlle hebben
bun jamllon. Schimmelflos , rrn &lokje spiecelclas ' waarmtde lindrren iemand de &onneatralen In de ooc;•n halaeo. Ileb. 1chemesch ,
aonnrc;lans. A. S. sciman, schitteren. freq. schimeren. L. F. scimcrjc, acbemrrrn, en hier sclrimmelen, - Schi~, o. tuinspook, molik , leelijk
menscb. Schiw of schif ia ~~n mrt schich in
schlch·IÏI , acbuwachlis.
Enc;. e-schew, schuwen. I tal. sklfare , schuwen. lal. sk{. 1 ijzing.
Vocab. a72. priapua , een r~cde , L mentuJaJ
nl een scu in renen hof. - Schin , atof van
de · huid dat mrn als zemelen van het hoofd
ac:huijert. Pl. d, id. Sc. skanes, id. lal. skin, de
apperhuid. Epîdermi1. EU~. sldn. - Schoibwn,
o
'""',,Goog Ie
Twentse Taalbank
SCH -
SCH
lr..aw~n t~vn de j~ukt~. Kil • .1cha66en. - Schoffel , Tw. lli~r scho11el, zaadscbup. Schoffel,
e~n balktTuebotel om brood in drn onn te
~ebi~trn. A. S. scofl. Eng• .1ho11el. Pl.d. sC'hüfel.
- Scholde, brngst of praam trr ovnhaling over
ern watrr. Eig. ftn platte bodem. ol
ou; old,
oud. lloll. .1chouw, Sc. .1kow , ~en platbodemde boot om op rivirrrn te ligt~n. Zoo als de
plat,.isch , .1chol grnumd ; zoo als de ij.1-.1chol ;
aoo als de afgrstukf.ne gruzode door Tbrut.
scollo ' dr pl. d. .lchulle crnaamd : zoo ••• de
boofd.rchedel bij d~ Ene. slmll [schil.l- Scholte , voorname boer. Trn plattrn lande nam m~n
m~rat rl'n' voornamrn borr tol schout.
Van .rcholten, misdrijf aanlii«•n [sC'helden, &e.rcholden] is
0. F. sce/la rn scolta , t>ig. procurrur crimineel,
olicirr van drn gr~glf', di• bf'Schuldi&t tn eisebt
van ambtswrcr: volnit scolt-hete fschuldhriss.J
Rom. v. d. kind~ren van Limburg, 11. S. 101 , ) •
=
JJietl ien hi comen .riet
Enen scouthete met cnapen t~ele
.En lJrackte men die om die kele
Een $eel 6rachle entlil omme 1heboTiden
En leidene ten se/11en .rtonden
Ter çal&en werl.
•
Schram , rrn varlten , dat YID trn oubrl:ende [uit drn hoop) crkocht is. Eig. de omh~ning
waarin rrn grootr kudde zwijnrn op hrt vrld
aicb ophoudt. Hranne in de Salische wrttrn.
Hd. schranne. )tal. scranna • omht>lning. Gelijk scullclinic van schut, dua 1chrammellnk
van schram , ril. schram. '\Viarda lrt;. Sal. 386.
- Schrondren tiid, dure tijd. Eic. achrrpe ,
bijtt>nde tijd. Gut. sicreifan, klitven. Throt•
.1crintan, id. schrnnder , dir lllirft rn scbridt,
d. i. di~ tf'D doordringl'nd, •chtrp vrraland htrft.
Schran&en , mrt d~ tandrn van C'lkander achturen, d. i. onbrschoft nrtrn. Sc . .1kran , a pto~rr-
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
SCH -
SCif
iacuoua collec:tiou of eatablu, however coUec.-ted. Slm:ua-poèh [de achrans-uk] a brgara wallet for .rt'cetving promiacuoualy the ofl'ala of the
table that are given to bim. - Schrap , btkrompen, ontotrt'ikende. Dee lappe loahen 11ull _ ,
'schrap. m•t dirn lap laktn komt het wet te
ruim uit. Eig. schrabbend. Teut. sclu-epel, ma- .
Gtr. L. F. krap, btkrompen, van krappen, afknarpen, gelijk schrap, van sclu-appen, id.
sich achrap zf'tttn. [ d. i. in den ataod om te
kunnr.n schrabben mrt de voeten.] L F. Ilc 114'
nin screp, i. e. g•t;n vut atf'unp~ot om met
mijne vortrn kracht te af'ltto. L. F. 1creppe ,
croote baut maken;
klouwtJ,
met anelle
atrt'ekjea zijn uiterate kracht do.rn op acbaataeo.
- SchreuikeriG, huivrrig, koudrlij k. - Schroan ,
afanijden. De bekkil schroan, de b•ek door afanijding der wat•rplanten zul\>ertn. Pl. d. schrden. Goth. Skreilan.
Eng. to slu-ed. Holt
schroden , waarvan sclu-oder, snijdf'r [taillrur.J
L. F. scrdar.- Schrok , m. [woord van hrt gepeapel] hong•r. L. 1'. scrok , verdord door droogte ,
inbalit, boageri; , armof'dig. lal. kráka , m•t
een baak aanhalrn.
lal. Dl krejia ; Eng. to
crtJ!Ie, (ioklaauwrn) _inhalig eiJcbf'n. Kreeft ,
krab , ena. wrgrna de pootro. lal. skrd , ef'n
slot op de drur , adv. ovrrdwara , d. i. de helft
er schuins afgunf'drn. Van daar L. F. scrtJech
[skra-ig] nirt volkom•n, omtrent, scl1rok, [altro-ig]
1clu-ap, schraal, [akra-el.J - Schuppe, Tw. tf'D
afgrzonderde achuur nf'vens het buis om er in te
atolten , hooi in te bergrn , en&. Bij de pl. d. is
1chupp , ern aan de achuur aang•bouwde hut ,
waar de dingen voor wind en rf'grn vrilig staan.
A. S. scypene , winkrl. Hf't ia één met schap.
- Schupspoan. Up den schupspoan setten, plotseling te leuratrlltn. Schuppcn, den acbup gnf'o.
Paronomasia voor scAuim-1paan. - Schutlelinlc
[acboL J Een nrktn dat van hrt schot , ·d.. I.
o
'""',,Goog Ie
Twentse Taalbank
SEG -
SLA
nn ern brittod prrsoon t;f!kociJt is. Seçc,
1eit. - Sib6e, Gel. lrnorrrpot, dwandrijnr. bi.
", sipra ' klalf'n' mor~n. Schrr. Sillner' setui«en trlf'D dt'n aangeklaa;df'. Siklee , dim.
sibken , srit, Janse baard. De lf'Ît is In dit
woord· indudaad naar dt'n baard &enoemd.
Sanskrit cl1aga, gf'it. [sjaga, lf'l~"] s·chasa. lsl.
sltégç, baard. Hf't pl. d. hrrft seeg in de brtf'f'··
lH-nis_ van f'en raigf' dot. Een seeg het/e , ern
bundf'ltje wf'rk om ff' brrrawrn. - Sinltesiise,
f'f'n frisschf' oorvijr. [ cinq rt si:r.l Donner cifUI
el qua/re, - dotmer deux snrljftels. Fnntierr.
Dict. op cinq. - Si11t Jan, E,.n oud ft>rst ovtrlehleven in erne enkrle bnurt van Swolle , de
Smei!n 1roaamd , in de Diurstraat. Or Sint
Jan t;aat r~D drr bf'WODf'rS op zij Df' bf'url mrt f'f'n
heltkrn rond •n zam•lt bij de df'nrPn d•r l•arrn
riften in ond•r htt slaan ''an f'tn brkkf'n , en
rorprnde, Dflor kump Sint Jan JIIet et ketleltien
on. n. opbr.. ngst g••ft rt'n bnurtfrtsl. - Sjanp t
Hooge Veluwt', schaap.
Eng. sheep, [ajiipJ
- Sjag, [schak, shak], Grld. woord van ••n
vulrrrn man , die nirt wrf't of hij ja wil .,r
neen kan &"I«'"· hl. at sk6kn , in de knijp
brencen. Sjankcn, sjenken; tjnnkcn, tienIten, jankton , op Hn ontevrrdf'nt'n toon prat•n ,
temrn , sanikton. gesJank, geljnnlt , sjanker/,
ljenkert. rtc. - Slann, scbattl'n, bf'I3Stf'n.
519. Thans n01 om•lann, rf'n Jast Vf'tdr•1rn.
Jtlunl-s/aan , f'f'ne otlicit'le waard4.' aan f'f'D stuk
metaalt;f'Vf'n, 0. F. slaeh/a , muntswaarcle. Den
he1astiogschaldig,. naer de ramins zijnrr brzitlins•n
belasten. As•gabök. 13. 16. - Singen, watrr6/ellken in laag Jand. Zie lmip-slaçen. - Slanlr
in hel lou"', kronkel in bt't touw. lal. · slanso,
_o p&nrondrn klos 'Wff'f«a~n. - Slaleren , vocht
alortrn. [L. F. slonterie] Ook nn droogt! waren, strooijrn, ont«lijden laten. Zijnr zahn slor
waarnemen. Isl. Al sladda , en pl. d. slai/en ,
"V.
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
SLE -:- SLO
4lbOI' het water plauen. •Ialle, dwril. lal. sladde,
lteftl sJordie in a•dta f'll gewaad beide. Ene.
slollern, 1lordic wijf. Slalerkou•e, [ morakou•J
die acb~loos in &ijn btdr1jf ia. Ern aloft'e bo('r,
die aijn pacht niet op dto tijd br.-agt. - Slu,
1tomp, niet scbrr.p. Miin lande woràl slee ,
mijne tanden word('n atomp. Die bile is noç de
sle161e w1.n alle , i. e. stompste. Het bt'boort
. lot die sroote familie van woorden ' die oprnende
met fi itll slap•, 1lepends tn ooYtt'tkrac:bti«•
uitdr11kktn, zoo als Got. sla"'an, awijrn. A. S •
.slew, lui. L. F. sleeul!fl, sl;aapkoppig, r.oa~looa.
hl. slidr, en sle , aamnu•lig , zonder sche-rpte ,
atomp. - Sleef, potltptl. Eig. boezt'm , achoot ,
holligbeid om te acheppeu • tn dua één mèt het
Ene. lleeve, mouw. Slempe , lange lija van
tea' vrouw. - Sleten, ruwe balktn , rib~n ,
hoomtn van alltrlti star naast tikander bovto dn.
I!Otatal of de déle C"ltgd om tr hooi op tt bersen. Pl. d. sleet , id. Eir. aplt~n , omdat die
ribbtn voor de luchtigh•id na htt hooi met taascbennimlt'D lisgm. A. S. slilc , reet , spleet.
Tw. slcte, los1e sc:buttinr. - Slicre, [alidere]
tcbuifslede op ijs to snt'tuw. Teutoniata lll77.1abricarl!, slijden • ....:. Slikje , o. stroop als kokinje
rbaklttn in een amal peperbuitjt'. Ook slikkepitje.
Van slikken, ltltken. - Slocldc, Tw. 1'oorachoot. Behoort tot de familie van 1/ok, Kil.
slons, slap, t'Q&, Zie 1londc. - Sloeke , ktel •.
Iloeken , alikkl'a. - Sloeri1, luatt'looa , dit ovtral omban1t aondtr laat om ieta te dotn. Eis.
sleptrig. Van sloven of slcuvl!n, altpen. Zoo
als van 101en , altp•n , n Morbid ui, toeçsclr ,
syecklick." Ttutoni•ta ~'A77. - Slok, [o ala in.
rokl •lap. hl. al 1/oka, bang•n, altptn. Zw.
slofuJ, ntderbangtn ala de witkt'n van et'n •og•l,.
de takken ,..n een boom , t'na. Eng. to slak.
- Slomp , croote maaH , meniste. A. 8; lûnfiG" , toevallig vbearea. Eac. lump , eme toeflf'D
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
SLO -
SMO
nUIJ bij .tkandw rfaotlt'lde , ordtoloo&e en vorm•
looae hoop. Zw. tn Sc. slump , a la"«e quantity of aoy thins. Jam. Suppl. - Slnnde, u.
l"ove scbortrldurk die dt rutidrn voordul'n ondl'r hn acbrobbto tn andrr t;rof wrrk. Hamh.
slunlen, lappto , voddC'n: birrvan lloll. 1lons,
grlijk •let voor dweil f'n alordig wijf. Sionde, wu ,.;g.,nlijk t'l'R oodt vod, die de mrid
in hf't Wf'rk ovt>r drn bor:ulaar hing rn waaraan
ae bPt moraigste afnrgd«'. Sluncel , m. nn
ooacbtaaam mtnsch , die daar wagg.,Jrode hfl'o
slrodert. Van •fingeren tn pl. d. slunkun, warsrleo. - Slutle. Slf'utel. Van $IUI·en is slul-el t
werktnis um tr sluitrn , van •leu-ten is sleu-tel.
- Smaltlee , Grld. botrrbam. Pl. d. ~rnelcken ,
smaken. Smilclce, tl'n snee•li• brood , allf'rn om
Mt etos te proewn. - Smeu , r.acl1t , lrnir.
Got• .•milan, met olie btamt'l'rn. Holl. smijdiç,
Jeofr. Oudtijds warrn tr ook vormrn aondtr ,
relijk Wij &ifn uit KiJ. çe-moedfç leder t COrÎOCD
aequas. bi. at mda, mtt klti bnmrrrn. - Smeugel, t'f'D platje, dit btt fijn Wt't'l tt overlrgr;m.
lal. al •miriga, door allrrlri gatro Wf'lf'D te
krai~n. Smnlllle•, drrk, vuiligheid. Brtairde als pl. d. •mudde , morsi;beid. - Smoele, vr.
mail. Smnei~~PGrlc, [taal nn 't gtpruprl] vrHt,
bakbma. Hf hef doar •moel uppe, hij berft daar
&in aan. Holl. dal mondt hem. Holl. •muil ,
nn waar •muilen, C'imla;chtn • [mee•-muilen]
Eng. lo 1mile. - Smnkken, koasf'n dat bti
klapt. É.tn mf't •mokken. Sc. smeeç , a kisa.
Hd. Schmleçen , &i eh ergens om hHn vlijen. Smeiclaeln , 1'lt'ijen. D. snaiçre , id. Jsl. at 11neilcia• ,
Smo•, eertijds. Zw. •nima, id.
flil»befto. L•nimo•, c:ontr. smos J II i• f'tchleflnof'l a~
de,., as smo#. Smoeslef"ÎÇ, smerig, waar
HD waas van •uil ol't'r ligt , mfaatlijk l'll roobric •an smaak. Hd. 1chmulun; •chmutalç.
[.atof'lteo, #moe#leren·, •moe#ltriç.] - SmJIIerl,
o.,",, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
SNA
SPI
oortin menach, aoo wel naar aiel ala lischaa•
Omzetting voor smflserl, nn Goth. A.S. smilan , met \'f'llighrid bt>smf'rf'n. Eng. smul , vuilighPid. Bij de ScholtPo gaat de betel'bnis van
verachting over tot if'ls dat klf'in en· v•racbtelijk
levtos is; Sc. STGflchu, a conll'mptuoua term
for a child. Dus van (sma-e-l•n] smalen, hoorn , ia smal, •••in , dun. Snabe/iren, [in
acb•rts] itts rutt ef'n inni~ genot opptuzel•n.
Sna,?pcren, smullen. Van snapen, Prgtna
naar bijten, is snapuen f'D liersnaperen; llersnaperinç, •en lekk•r btt'ljf' tuaacbtn b•id•n.
Snapperen ia 't fr"IJ· van .snappen. .....,. Snese,
atok waar het vll'enh aan hangt. Oan. id. bi.
sneis, tak van een boom. Snees, twintigtal. Eig.
alok. Zit' sliig. - Snik, de hik: Fr. hoquel.
Bij de Holl. sançlol, de nokkiog onder het
ween•n. Nikken, nokken, nokken, met tf'n alas
voorovt'r knikkf'n , I-nikken, s-nakken, - Soese,
druiloor. - Sp11lleren., omrollrn •n acbopp•n als
een kind op den vlo«'r. Tf'ut. spafleren, spartelen.
Van sport, trrd, achrf'de [verut van den \'Of't];
oudlijd• loopbaan voor de W«'dspel•n, waarvan
Eng. sports. Spaller-basse, woelig kind, wildeb~u. Basse, les ft'asrs. Dus sparlelgal.- SparaII08ÛS, vlindns.- Spee, b•gluurbaar. Wee •iU
hier so spee, wij zitten hi•r met opgl>baalde gordijnen dat elk ons bt'kijken kan. Van spie in
spte-den, bespieden. Spee, vultJaart de Tent.
hoenlick, smelièk, en dit betef'kent spef «~ok in
't pl. d, zoodat hf't ook kan zijn ten spot.
_:_ Spiit, de afval van g•braakt lolaa; dif'nt om
er touw en grof garf'n van te spionf'n. - Spik •
een bo•ren brugf:f'lje , hl'staande uit e•oigto sparren · over f'f'n slootje naast elkandrr gt>l•gd f'n
bedekt ~~ plagg•n tot een nnrgaog voor hf't
n•. Die aparnn worden hier g«'noemd spaken.
Hd. speiche. Pl. d. speek, apaakwaar iets op gedragen wordt. - Spiker , het luatbuiaje van dtn
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
SPI -
STK
Jaadftsenaar bij de wonins nn dm boer aan' seboowd. Zoo ook te Bremen: maar onral eld•r•
ren hl'waarplaata voor de vruchtf'o dea veld• , rn
~an de Eln lol/enspieker "Yoor tolbuia.
De.re1 den ia , dat nitl de brstemmios , maar de vorm
· van ht'l huis door .rpik aant;•duid wordt, hf't' welk als hf't midd•lr•uwsche spicG alles hf'tH' .kent wat apits ia, Alsoo een buis met ef'n spit: 1en t~:rvel of dak , in tf'lf'noverstfolliog "Yao hf't
plalte en nf'derige boerradak. Zie Du Cao!;f! op
.: Spicarium. Eig. dua spiudak, Jtlijk spiculus
· HD api~JAewelfdf'n keldrr bf'tuktnde. Spiker al:-)t'l'n ia altijd f'f'D tllypais; men &f'ide oudtijds
·Kil. koren-spycker , sraanpakhuia. Teut. spycker
1 lo "'ere , Pf'n fortns , toa. Spil priemen ,
f f'en stel bnidpriemen. Pl. d. spil/, spel: dus
: grlijk mrn ••1t een spel kaGrlen, 'Yoor een Yol
. alf'I. - Spilen, latwerk t•rn de balkf'n om het
, ,-Jeuch op te hans•n. Pl. d. .fkesk-spiele , van.
:spiJl, rond• dunne 1tok. - Spinde , dim. spinJdeke, hroodku. Lat. Barb. spendG, spija-kamer:
. bet zij nn speradere , uitnikf'n , vordn•n , het aij
1 van spenan , tr•kken , vertrekkf'n. Dua is een
spint luJ~er, •is. _een maal haver , zoo ve•l men
,op eens Yf'r-streltt tot Hn VOf'r. En«. to spend,
uitsenn. Sp/eu, taai. Spreu [Teut. sproe.
lid. sprödel is juiat het tP(;f'DOVt'fVStelde, na•
Spochte, "Yt'ldduif.- Spra,
1 mt-lijk, hrohf'lis. , aprt'«'U'W Spranken , spruiten, d. i. ai eh "Yerdf'elt'n. DoGr wotJr de wi, sprGnkl , daar waar
de wee zich schf'idt. Tbeot. spranknll t sprin,t'D,
Van bier twe•sprons , drif'sprons; bivium , tri:vium; vif'rapronc. Quatre-braa. [qier-Grm, om
,de o\ Wf'lwijzera in df'n '·orm van armf'n.J
, - Sprok, droog. Pl. d. id. Spruk 1 apruk;woord. Stee, plaats. Op 'e stee, aanatonda.
,L. F. te namiddas. Ei~. op de plaats. PI d.
Spruwel, aie p,.uwel. Sc•
10p den. duts, iel. .1/"elltll , ~en apartelende woratelias , [Kus. to
o,,,,,"d hy Goog Ie
STE -
Twentse Taalbank
STOK
.prtu~>l.] Een ontembaar kltln vtontjt'.- Steetl6ch·,
to•n. ~icnie paard dat niet acbiet•n wil. Eie.
dat op é.;o pltk blijft trapp•l•n. Pl. d . sledisk
f'n IIPisk. - Steenmotte, ltrob. Stereke",_
kalf, kotkalf, in ttrnowrsttlliae nn Ilo/Ie-kalf
van htt manoelijk ralaebt. Sterke, ••n vaan,
hokblinc. Kil. stier-kalf, kalf. Sllerick, vaara.
Pl. d. slarke. Wat bij oaa etoa atitr b•te•lttnt
waa in vro•rre Huwen et"n kalf. Cod. Are.
sliurs , kalf. A. S. stéor ton stiórk, hl. Hn l.énjarie nara. Eis. ~én die in htt opcroeijen ia.
bi. at siJf·kiaa, in krachten totnemto , aankomen , opero•ijtn. Sierthaklee , &ie hee.
- Stieren. Hel 11el stiert, hf't lf'lmolten Vf't
atolt. Contr. voor sligeren, atijl wordtn , van
stiif, &lijf. - Stiiçe, twintietal. De Gotbland•n
ttllen bij llii&en ton •~n.-n fyra stl1 , vi•r atiieen, taebti&, betw•lk de Franacben woordelijk
in het Latijn overctbra;t hf'b~en door qrmluor
9Ï6Înti, qualre 11ingl, [Kne. Jour score= 80 ,
vier iosnijdinsen op den brfatolt.J Sli1e ia in
coene mroiste van Gtrm. dialrltt•n , Ho laddtr ,
stt•&· In dien iin •scen ook de Grld. voor
twaalf Gas , [fa$$e, sters] ; beide in den zin van
reeks. - Stiims, stuc en kop pi« L. F. stiimslc ,
id. Ei&• onvenettf'lijk atijf, of ttrnworat•lend,
Kil. slimmen. vdua. 6rmum rrddrre, hl. at
stlma. woratelf'n. ratif-mf'n.] Stiperdisselil'
vlf'Cf'lacbti& lomp. Teut. slfppen , atijnn, steunen. Gt'ld. distel, een man attkelacbti& ala et'O
diattl. - Stik, atf'il, Fr escarpé. Eie. wat stijf
opataat. Ene. stick , ef'n atult. In de booste
slikken , d. i. strken, Stoan , staan. Ik
stoa, hf sleet, Wf stoal. ZJ sloal. Bukstoan,
sebukt ataan , om bij aich opklimmen te laten.
- Stoeke, L. F . eenisf' acbonn piramidaal aan
rlkandtr opgrzet, van Kil, stuiken , nrhtfl'en.
Geld. opdoekera, boeltweil-«arwrn trrn riltander opulteo. Onrija. 6ar&len- [-.oor :arwe-lle~J.]
o,,.,,, ,,Goog Ie
--- ----
Twentse Taalbank
STOE -
STOO
id. Bij de Sebottt-n ia to stoich, ophopen , ovt>rJaden , fnq. lo stoiclref', Ske '• a stoicl1ef'l
quean , Dt> vrouw &it in een dik pak ld~rf'D.
He 's stoiclref't up like a Dutciaman , [ owrluadrd witb elotbu.] Hij ait &oo dik ia bet pak
als ef'n Hollander, - Stoer, aanhoudend. Dat
geel stoer deuf', [ assidu] ml'D wt>rkt atijf door.
Eic. atijf. L F. stjuf'je, atijf wordt>o ala vet f'o&.
Ene. stuf'd.f, hardo•kki~o - Sloele , brood van
geaift rocgt>omtt>L De oude vorm waa apill aan
twee eiodrn , en biervan sluit, [L. F. sluet ,
Pl. d. stuteJ Fr. cf'oupion • de uilt>rsle pont dea
rugt>graada. bi. sttJI-ka11na , tailkanne. Dit.
woord ia veraterkt door -de s •n eiceolijk loele,
ooc overic in tote, tuite. L. F. tule, de pijphal• nn ffn trekpot, toa, Pl. d. tûle, peperhuiajf'o. L. F. tuwl , mond. Zw. lul, · anavel.
- Stoelef'ÎI , atuc. - Stoethaspel , een dwaraboomer , l'f'n warpeat die allt>a door aijne atijfhoofdicbeid of onbandigbf'id in de war baapelt.
L. F. stuwt, een norach en onhandelbaar man.
lal. sluif', ~ort f'D atomp. A. S. slith man ,
t-t>n ooct>makkelijk man. Van [stuten.] A. S.
styntan, bot maken, veratompen. Stunt , dierlijk plomp , dwaaa. Stoleken , aproUela.
Doa11e stokken ,
dorre afgevallene takk~.
- Stomp; et is slomp waf'm , bet ia clad
'Wf'l warm. Eic. in teDI afgt>brok«"n d. i. &onder ·•enige wijaiging, •olkon:;en, uer. In de
Huil. taal nrbaaterd tot stom, Stomme _,.m!
atikkf'Dd warm. Stoot-11eugel. Jo bet aJgemun roof•oct>l , wel"n• bet ••a boven ot>dt>r.totl'n op aijoe prooi. De valk, de eperwer,
t'D&, Rom. v. Walewein , H. S. 30. J.
Soe leef'de mi 11liegen haf'enlaf'tJ
Glulike ene t1alke of •· spnf'ewaf'e, i, e. aperwer.
Ba,., tlaf', in pde-IJaf', ooye-t~aaf', kan lllf'D
tweeaioa opvaltt'D ; all dt'ager, of alt tltJiel , en ·
dan plijk aan Eos. hif'd.
Dua ge/ub-•Ofe/,
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
"STO
SWA
Spore·wtJre, ia de vogtl die apoort of apeurt-.
zoo ala spoor-hond , brak , of de vo1rl mf't
aportn en kluawm. Entt. to ·spar, bao•n met.
bulacenc aportn t•g•n •lkaodf'r in brt g•ncbt
br.osen. Ene. 1par-lmwk, •p•rwtr. A.S. Spearlwfoc. - Stop, m. [ o a la in op, acbop) oovnblik. Ei«• •en . oponthoud [atopping] van ttn
uo1eoblik. Up den llop, plotaeling. St rank,
m. tm onhandelbaar mrnscb , die nirta meer
doet dan bij nrplict ia , maar ulr onbracbeiden
bita ia op hrt vermr•ndt- onbracbeid reua andtra. hl. llrdkr, dt-UCf'Dif't. - Strepen. Cecilia
met lançe strlpen + nne dour.aine dr baiaen
donaia d'un Mul trait. C•cilia wu niet allten
ten litd , maar ook ttn dana , waarondtr gtkust
wif'l'd. Strik , tt'o hard vi•rhnt stuk bout
waarmede de r.ti11en aangrut wordt, Laucubi~
dialect, stricltle, id. m••t- of atrijkatok. - Strlken, met een touw- of rotting alasen [str.•k] 1~'­
-ven. - Stunteren , alown. [atoot-t'-rt'nl Hee hef
der wat mee te stunteren , hij btti't er wat
mt'de ovtr te brf'Dflt'D, I mot der moar so mee
hen stunteren, gij moet •r r.oo maar waJ mtdn brtn aukk•l•n. -- Suf, die maalt, mijmf'rt ,
f'D · · mt-naebf'oaclluw la.
Etne r.irlakwaal dl• btt
verataod aandoet. A. S. srfa , r.i•l , drukPnd dttl
[b.-r.ef] ; seofan., aucbtm , klagrn. Sc, souft
[aouf-it] uitgrpot, anbtlua. Soukit, id. f =eh
k'
- Su/Ie, -vr. de deuredrt'mprl, rlh optrap die
-van het etne nrtrtk in htt andrr leidt. Cod.
Arg. suljan • grondfttlf'D. A. s. syl ' rrond-veat. Sul ia· iHbaod die met kou&Pn tn schor-·
nm ovl'l' r.ich bttn laat gaan; Vf'rgelijk B. N.L.
op sul/. Sunsl, Umme sunst, om niet,
vt-rseeftcb. 11. d . . Um sonst. Sus, srdrrt.
Kil, oot. sus ltmçlre , at'd•rt Janc. Pl. d. sus ,
antltraioa. VoOI' · sûste, sunste, H. d. sonsl,
op een aodfftn tijd. Swok , hnigzaam , 11"'
nif ala . tM rijajf'. Sl~Mim, walm. Ook mft
=
o
'""',,Goog Ie
Twentse Taalbank
SWAL- SWO
·dr k , k-1111alm. hl. s11ela , roolrn. - &alp ,
ainlcpoL [awt'lt; ?] Kil, s1111alp, golf, golving.
- S!Nat, nt; .. l alg,.maaid gras. L. F. s1111é. Ei;.
t't'D4 snrde hooi. Kil. srJPade, &t'issrn. hl. sl1eflia , door bl't awaard ontbloolf'n. A S. swalhe,
snijding, lidtf'rkro , spoor. Eng. srt>alhe, rt'gel
afgrmaaid ;ru. Na de maaijing 'tolgt de et&arde, oiruwgras waarin dr bt't'llt'o t;ra&t'n ~
de bl'f'stt'o latt'n bundril •an grashalmro [L. F.
6osken.l staan, die mrn bost, d. i. afmaait.
Swil, o. swoord nn brt aprk. Kil. s1111il,
rro l"&wrl, rn rrlt. Swie , Jl'rr, S1111ie nol 1
&rer nat. S1111ie 11ulle, zrrr nrl. L. F. S1111iid.
A. S. s1111y1he , id. - S1111i/, . bf't&f'lfde als kidde.
Eli. voor swil-hope. Kil. swee/en 1 L. F. s~~Pyl­
je , de rrg,.Ja gras links rn rrcta slaan. Sc. /o
sweel , als ern wascbvrouw hrt linnrn in het
watrr links rn rrgts slaan , in brt rood draaljrn , enz. Van welen, walen, hrrn en wrdrr
zwe•rn , draaijt'n , van waar weel , •ortrx, hij
KiL L. F. wiel, id. Swil, wat hijUn &t'harkt .ia.
- Swnek, taaije tak. Pl. d. 1.wukse. lal. slli&na ,
huigPn' krommro. s";,i, twijg. Eng. SIIPÏich,
id. Pl. d. swuksen, drillrn als rro' loaceaprongroe
werkrachtige rot'de,
1".
TAP- TEP
Tappen, ijsp,.rls aan df'o neus der paardf'o hij
harde vont. Kil. tap, an spits, kraan in rrn
vat enz. tip. TelGil, rt'n eiken boompje.
Contr. voor lele&e, van telen, A. S. tilion,
tiligan, kwt'rbn, ti/ifea, landboowf'r,- Teppen, Gr. appt'ls, karsen leppen, plu Urn. Van
Hd. lappen' tallt'n ' voelt'n . [Sc. leppil ' r~t-.
ingl ia Hd. ertappen. Zw. erltippa , 1rijpt'n ,
yermeeatert'n [attnpu.] Sc. lap-MfH!rm, de bijea-
Twentse Taalbank
TEUM
TIB
familie die uitawermt; eir. de aich afwtrpende of
afecheidende awf!l'lll. Alles van tap , punt , [met
ern punt be-ro~~kenJ hetaelCde alt top. Enr. topsyturfly, onderste honn; _(de top naar beneden
reworpen. A. s. tor:fo!n • werpen • elinJf'l'en.]
Sc. tapsie-teerie, id. [de top omrekeerd, van
L. F. tere, keeren , vouwen , over eenen kant
bangen als een awaaneil_end schip.] Top, [prop,
punt] tol , van waar toppen , tollen , omdraaijen ,
hetwelk hij de Schotten 'Voorkomt in de beterlenis
van omr.etten , d. i, uitventen, Sc. to top; IJyinç
anà toppinç of wax, koopen en verloopen van
waa. Dus 'Jf'OIÀitl, ven do , Tan 'Jf'DÀIII, verto , cirèumago. - Teumlç, 'Wtl'keloos. hl. tdmr, id .
.:__ Teuten, oprukken. Wat teutet dat an!
wat loopt dat al meer en meer .aan! Als er van
de dorpen naar de markt of de kerk al merr
f'D mrt'r Yolk achter eilander brgint op te loo.:
pen. Eig. aanstormen. A. S. thutan, onatttimig z.ijn. lal. thot , overhaasting. Tibhe ,
scheldnaam der doop'Ff.inden. Eig. een wederdooper. Johan Picardt , r.ich noem·rnde Godgeleerde , errate prrdikant van Coevrrden en Doctor in de medkijnen, laat z.ich bi. 219 aijner
Cronijck drr Landschap Drenthe in drr.rr vorge
booren. " Te delf'r tijdt worp sic:h ernen luijr.lgrn snyder op tot c:oninc:k van Munater genaemt Jan •an Lf'yden 1 die aicb ernen rrooten aenhancl rnaeekte van eenrn hoop uytsinnige wederdopers of Tibben , die met de lijmstange liepen, en verraderdra t' zamen in dese
landen , van voornemen om een nieuw Zion , rn
ren niruw c:oninkrijck der gf'rec:htigbeydt binnen
Munatrr te fonderen; doch het virl andtn uyt,
alaoo draen boec:kweyten coninc:k , met t' samen
zijne broodt-eetende propheten met glotijl'nde
unren verscheurt en in ijaere ltornn, al'n S.
Lamberts tooren , nur den hemrl verheven wierden." Het woord Ti66e ia in Vriesland onbe-
oqt·ed
,,Googlc
Twentse Taalbank
TIER -
TOB
kend , maar sansbaar in Onrijael , Groningrn ,
ena. en alzoo platduitsch. Ti/J/Je, en Ti/Jbeke ,
Tipp-ke betHitent te Brtmen un neuswijs wijf,
van Ti/Jbe ' f'en ei~ennaam daar DOl in sebruil
en bij de L. F. Tsjibbe , en Tsjipke; f'n die
waarschijnlijk in één viel met •en oud woord ,
eisenwijs en on'YenetteJijk btteekenf'nde, en alzoo
vtrwant met h•t lal. ·thJbbin, hardnekkig; zek~r
om de ncwwijsbeid Yan snijders en .kramers,
die niets op de 1nreld goedkeurden dan hunnt
eigene d1neperij•n , waarvoor koninsen en biaschoppen , als orakels nn God , htt hoofd mou:..
ten bulgrn. Die de sermoenen Yan Broer Cornelis selezen hebben, weten boe zijn Eerwaarde de
Yrou1nn der protestant•n in het algemeen aan
de kaak atf'lt wl'gens baar neuswijs bl'slissen ovtr
de di•pste onderwerpen der GodgPlet>rtlbeid, tn dat
het doa grhet>l in den gt>esl Yan partij wu om
de \-Vederdoopt>rs neuswijze oude wijven te noemen. Bij de Scbottt'D is Tibbe el'ne Ytrbastering
nn babt>l. - Tieren , aanstellt>n , gt>dragen. I
tiert oe neet ;:oeà met dot dirzk, de wijze, waarop ~ij met dat ding omgaat, is verkeerd. - Tieiz,
contr. voor tiden , trekken, betrekken in ngten.
Doa,. sa 'k i's hen tUn, daar wil ik t'ens heen
gaan. - Tiik, beddl'tijk. Van ti-en, trekken.
Overtreksel. - Tiilçnt, het gat in den korf waar
de bijtil uit en invli•gen. Hd. uidel. [pl. d. tidel]
zeidein, uil den korf de gepaste boevet>lheid honig
snijden. Contr. tiil, honig. Pl. d. tiel-haar. Hd.
zeidelhär, (honicbä,..] - Timpen, m. kapje van
bet brood , hof'k van l't'n stuk land. Intimpe ,
inapringende hoek nn een stuk land. Timpke ,
atakje brood. Pl. d. timpe , aUra wat spits uitloopt, hf't _hoofd, rnz. L. F. timpe brea, ef'n
friacb atol lirood. Van tip, een spits. - Tobben , naar snoeken viaac:ben met e•n baak , waar
f'tD vorentje tot aas aan gPstoken is.
Hençelen
ia· nij ;· '\'OOr lolJIJen neemt men acte. Eig. tok-
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
TOCH -
TOM'
kelen, dat bet w Hamba"' btwkent , •oor top..
pen, bij dl'n top, cl. i. bij dro punt, de hairlok ,
of den dubbtr aaobalto, Van bitr ~ich njtoll6en, dg. altrrkkl'o, Yoor afmatttn, Tocht,
tijk. Eig. uvl'rtn-ksel , ••n - tocen, trekkf'o,
- Tudde-fll'orm, df' wolf in b,.t lworn. Eis.
•odde-wurm, omdat bij bel koorn alt lappen en
tlierf'n aan f'lkandf'r htcbt. Van daar bf't pL d,
I'J-«>orm, (die hf't eraan aan elkand•r rijst.J lal.
toddi, un gtbf'l'l bruk van ieU. - Todden, oude
Yoddl'n. hl. tötr , nrtl•ttn gotd , •odde. Eiswat afstalHpt ia. - Todden, Hauuvt'r, id. alepto,
cetod, s•toos, gtal~"tp. Dee meid hDdde 'em
11an alles uul 'et huus 'etod. Dt~ar kump de.
hond der mee anlndJen, Tudde-11os, die •an alJu ·t'D dikw•rf Wt'S•I•t'pt, te zo•k maakt. De
Scbott•a ptr tllyptin l11d, dt •oa [de w•caleper.J
Todde-llis. ll'ml't'OI' l'iacb. Toddiç t •oddis' semf'tn. A.S. tode, [ sll't'pJ pad. En~. toad, A. S.
Iuddur, krooat, (dat srltof!t'n ia.] - Toeschen 0
kwanstll'n. Fr. lruqt~er. Hd. tauschetl, ruiltn en
Ledril'crn. Eis. uit bl't boorotjf' apdeo , d. i.
dobbl'lrn, Van late (Ud, · lau te 1'] of luJie,
hoorntje 1 ia (tuiten] frl'q, Kil. tuytelen 1 Vf'l'wiateld m•t tuyschen, uit dl'n kulter tpl'lrn , dobbelen, kwanSI'If'u, ruill'n, Van daar ia tat~schen
bij de Hd. ouk b•dri•gtn. Tommeidistel, de
-platte diattl m•t etnr mf'niste aijtprankf'n , die
afgpmaaid door dtn wind ovtr bl't land tuimelt :
in ondl'rtchriding nn d• ~aad-dislels, die op
één •nk•l•n houera st•ngtl gro•ijtn, - Tomoden ,
vergt'Ó, Dat mul y miin neet tomoden, dat moet
gij mij nitt nr~f'o. Pl. d, In-maden •non·moden,
id. Eic. to•d•nhn , i. r. opl•ttll~"n. Pl. d.• mood ,
tcbaim op inlf'&cbookl'D hi•r. Gutb. móds, toorn.
(opbruisin~.] Dl' srundbl't,.•k~"nia ia dus windhruising, blazing, ~"n van hi•r moed, hartichl'id,
colM'oGe ( coeur-ag,.] ; ce-moed. voor zi•l, ala anllfiUS van liDitfU' 1 en ceesl, adem ,_ .ï•l, Yan lal. at
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
TOOG
TUG
,iósla, koud waaijtn , mz. PI; d. moden , dra•
ho, ••rmordtn. - Tonç, m. v. teuge, takken
't'ao buomtn. Kis. uitbalen , van toçen , trekken.
- Tossen, klf'ine vif'rkante grasaoodj•s , die de
boeren ep kl•ine afstanden langs den dijk laten
nlleo waar de aebouwing OVf'r saat. Eig. -ia tos
ieta , dat m•n hier en daar nt>drrwrrpt. Eng.
to toss , Tan aicb werpen. Pl. d. teuaen , [hft
hooi van dr.n wasen b. •.] hier en daar strooijen,
vallt>n laten. Trnnlt1oeten, trippelen als rt>n
driftig paard. Kil. trant, echredt>. J,. F. trantkt:, dans. Drentelen is ef'ne vrrbasttrins ~·an
trantelen. Ik treed, lmp•rf. Ik trad, [trand]
- Trek/ten , ale f'en boom in de hoogte scbitttn.
- Tretmtje [traantje] slaatje wijn. Roman van
Walew•in. 20. 3.
Wilso ten IJorne hare handen d~WJen
Of nullen t1an den 6orne een traen.
Treat:, tnk naar itts. Treun , trt>kkPn , van
waar Iris, trens; Limb. 11. S. 8,, 3. traun, rtraUI] wrgen, VÏI!l. trees, [ doorbul] rrrf Pnz.- ofreuten, IOf'ten, blaarn. Treutert, blaashoorn. Getreilt, grtoPt. Zit' memmetrulle. Trippen ,
meideklomp•n md bouten zolen f'D ovrrlt>f'r o'•rr
de toorn. I proal as en lrtppe dnar 't /Ir of
is, gij •preekt alt f'en' zottin. Zie Kil. liet brtrrbnt ook f'rne jufvrouw klos\.los, brh, grimmis wijf. Giereçe trippe , git>rigr heks. - Troebel, ~trokkt>n. De lr~chl l"ffordl troebel, rr
komt onwedrr aan dt>n bemrl. Tul'n ~to&rn]
trt>kkf'n. - Tuçen, trekken . Dat ka' k n'-d
tuçen , bij die roilin: of l:oop zoo ik tr kort
komt>n. L. F. tsjoe1e, id. Eig. dat kan ik nit>t
trt>kkf'n of bal«'n alt hf'l op dt> wt>rgscbaal komt
Mt>n zrgt te Enaeb. ool: 11ercii&en , zoo '9trl alt
het pl. d f1er&isen, eis. ins nraccij ntf'n , er den
impoat van brtaJ,.n. Van tugen ia pl. d. IJe-tu'tJ'!, lwtrrkken [L F. v«'rschalk~n] d. i. bedrij nn.
Van daar 6etjoeçd 1 bedre••n 1 doortrapt. B. N. 1-.
o,,,,,"d hy Goog Ie
Twentse Taalbank
TUK -
TUUR
1Jeti4en , (in all~rband , aondnlick losen und büsen, händeln eicb gescbäftis trwriarn.J L. F. 6e·
loei-Od. Eng. to tow, pl. d. turen, trekkrn.
- Tuk, Tw. Ern veet- of brol'balt, uf in d~
ondukl~drren. A. S. 111ccon , dracf'n. Tuk·
ken, [trrkl~f'n) frrq. tukkeren , t~lmf'n, dralf'n.
Pl. d. tukken. Ene. tu1 , trrkkrn , ell'pf'n. Du•
eig. r~kk~n. -- Tukker, .;rumuacb , knf'u. -Tuk. sclte , Swolle , dr vortrn aan rlkandrr gulotl'n ona
nrel epriogro. L. F. tro!J6eljc, id. hl. at Ju ska ,
uit apl'l met elkander wat woratt>lrn. - Turnmelken, kapjr van hrt brood. Pl. d. timpe, id.
[tumpe, dim. l11mpel, lumpelken, prr auimil.
tummelken.J Timp is voor tip, top, lap,
- Tuntelen, aammr.lf'n, talml'n. hl. tdmr, lf'dig,
lui. Sc. tume, id. Zw. lom , lanr;&aam. [tumrn,
tumt~n , tumtt>lf'n.] Zie tuntelt~. H. N. L. Turen, bet vee in de wf'ide aan ef'n paal bindtn.
A.S. tion, binden. Waarom de pl. d. te rtgt
(frf'q. ti-e-rrn] tiren. bi. tiódr, tuijrr. L. J<',
tsjrior. - Turf, Enscb. afgt>atobne lange turf in
tf'stnoverat~lling van gebagg~rd~ turf [kluun], en
dit zur te rrgt J want turj ia zodf'. Zie 't Eng.
turf. - Tuten, hoend•re·, [kippen.] Pl. d. tüle.
Hd. eond-schneppe. Trynga. Glareola. Watrrhorn m~t lange bf'rn~n daar brt vaardig mrde
-.oort ho. Eis. de korreltj~-pikker. Van Zw.
tut , anav~l , ie bet hl. at lul la, met de neb
pikken. - Tule , Gr. eukkel, blo~d. h. n. tule·
rt'1 , tuti1, balzig, onnoozel. Eig. trprl. L . F.
memme-tutte , eukkt>l, Kil. tuyle , lrprl. - Tuten, m. tip van nn errvtt. - Tuug, kleednf'n.
Eig. aantrrksl'l , indumcnlum , van tugen , trf'kkrn,
ducere. Tuun. , m. bt>ioios. De
Hollondsche tuin, op dr muotl'n. A. S. tynon,
inaluitro. hl. tûn , 11ad [ingrslotl'nr t•laate.J
Eng. to111m. -:- Tuur, De bteslen mul op '1 tuur,
de bereten moeten getuierd wordrn. - Tuurhoo• .er, &ware houtrn bam~r , alf'i , met ~lkra
=
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
TUY -
T\VI
m~n
b~at
den paal in den rrond alaat, waar het
aan rtnil'rd wordt, Viatelal'rs Minnl'poJfpen •.
7b Schok. 27ttc kwik.
Sj, die mJ op den IU'f heeft celu,uwen •
Heeft mJ geloonl haer barmhertighejl.
Zij die mij aan hl't lijntje hl'l'ft ~l'houdt'n door
mijnt' hoop te vol'den l'n nil'tl te scbl'D.l'D. J, F.
np 'e tocht en op tok, id. van togen, trekkl'n ,'als
hl't andrre van tuden, llden. A. S. I ion, trekkf'D , bind«'n, De d is er onral in , pl. d. tider ,
tier; KiJ.tudder. Eng. teddcr, Ie/her. hl. liodr,
tuier; maar L F. lsjnar. HoU. sjorren, natbinden. - Tuferen, hetzelfd• als slateren. Acht•lflos strooijrn, atortrn, slordi~ zijn. Tujer-breur;
die zijn• zak•n in d• war stuurt door slordigbeid
of den drank. Contr. voor tuderen, van luden,
celijk aan toden, knoflptn, vrrwarren. Pl. d . tutkrn, tidern, ttiren, id. llanover, toddern. Kil;
-yft'Wisaelt ook todderen •n tujeren. Ta>eedonker, avondacb•m•ring. Ook tweelicllten. Ene.
twi-light A. S tweone-leocht. }"r. entre Ie cbierr
•t loop. Twiig, bet wilgensoort om manden•an te maktn,
u.
URR
UUL
Urreken , hurr:eken, r!lampjl' ondf'r e•o opgracbovt'n Vl'nster. Holl. horretie. Kil. horde in
de 11enster, httulfde als horde , huf'de , t'ratu
viminta; die raampje• waren tl'rtijds gevlochtto
mandewrrk. Van die zelfde atof maakttn on&l'
•roegste '•adeno hunne dtuno , acbuttiogtn ,
boratWI'ringen , eo&. Got. h4Uf'ds, drnr. Tbeot.
lwf'l, id, tralie, afschutting. A. S. hord [de afachnttinr] achatkamer, schat. Cf'ates wordt r&I'Cd· voor caf'te•, contr. caf'ls, bttzf'lfde ala
haut'fls, beidm •an JCrtp'TtW [1Cp4'TIW] up'J'IJt:, barckn. Lat. c ~rm. h. - Uullt, ullilc , bun-
=
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
\JUT -
UUT
ul, Kil. u iele, u/lick. Mlin uulk, mijn tehelmpjr! trs•n ldndl'rf'n. L. F. uw1 -/km, onze
bartedi•fie• : van mri1jrs ceaproun mrt welke
mrn kerm i• houdt. lsl. u//, wol, ..-acht. Pl. d.
een rugen ulk, wien de baiHn wout om btt
hoofd b&Dfl'D. Een lütjen ulk , klf'ine schalk
van l'l'n meiaje. Zie hérmken. - UutHnlleren,
etn pak kijven vvrn, drn mantri aitltofFen. Eis.
afiast f'D etn blaau"e achren snrn. Bij bet
Vritscb.- rn Suitebe ras is brt nacht-srvrij nationaal. lJoor dr tuaachf'nkomst vao ttdienatise
vrirndinorn wirrd het meiajr nn de komst dra
minnaars vouraf nrwittitrd , die io bet bolate der
nacht aan d• vrnatera van baar tlaapverlftlt
kwam, smf'f'bndr om binnt'nselatro te worden.
\Vas hij aanvnaaro, dl' intnde was in t'n door
bet venatrr tot dr minnafta ; waa hij nil't aanraaam , dan atak zij btt hoofd tt'n wnater uit
aegrndr: Goot f!l'iitkr; ik 11ermng ju nig, en
daarmrde waa de oncl'lukkip uitgeHnllerd. Pl. d.
utjirulern , id. Drze srwoonte is nog nirt ui(lf'·
ator•m op bet toiland F•bmarn aan de kusten van
Wasrrland in de Oostzee. Uit rrn woord, dat
Jamir1oo in zijn Supplrrileot berft, merk ik, dat
mrn dit nachtbrdrijf ook oodrr de colooisten df'r
Vrirzrn in Schotland . ttlf'nd hf'f'ft. To 1pro1
verlaaft hij 11 to court or to ma"" love under tbe
covrr of nicht,'' onder brsunstising der nacht
mrt ern mf'iajr vrijrn , en dit 1prng bt'ttrkfnt risrnlijl llen.fferen. kl. •prd,,.' feneatra.
v.
VBL
VER
Yeld, beide. Voluit A. S. feld-IIUUI, Ylalllf' ,
Yerond~rsoten [hem) un tweeplat-land. de huWl'lijk aaosaan. Overija. Landr. 2cl.c d.
tiL 1. § 9. Eli. voor 1ich ehclicltcn 11ert~entknn
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
YER
VET
100 ala Schnaiaa op 11eraenderen hHft. re,...
loufiHn , vroc:ht•n kw.ek.n , vracht van hoom~n
of toinsrond•n tr•kkPn . Heb I flulle kersen f1erbollfll1t# , h•ht gij ntl k•rsrn II'Öot;st. Dat is en
600tl oerbouw, u.:t m•n van all•• wat &Pit~ld
wordt , tot kindertn toe. - Yerbrpd , door
broPijen MdorvPn als PPD ei. Van b;tr het HoU.
fierbrod, door onbandish•id vtrknoPid. - Yerlu•ouwen , Y<.'!rmorsf'D , door tlkandrr baaprlen.
Zee fierbrouwt dal met e'noar., zij vPrwarr~n bet
~én DIPt hd andrr. Kil. Bruwe , mrngaPI , saus ,
brij. Holl. fler-bruijen. Wat hebt Bii hel flttrbruià I brdorven. - YerdeJen , vrrtihken, m•t
a~Jfvn-w~nscbing afdaan , wrigrrrn tr doen. Zie
deJen, lal. at tlJa , brwPgrn , acboddrn , terugatootf'D, - Yerkelt en flerholden. z. n. Yerke/1heid. Yerlos, vrrlirs. Ik 11erlies, ik 11erloor of 11erloos. Eng. IMs. - Yermoed-braken ,
vrrmoPdPn, - Yernemsli8, vlug •an bnaltiog,
sc:hrandrr, vindio;rijk. Z. n. rernemsliBheid.
- Yernooi andoon , vrrdritt aandoPn. Kil. noJen ,
fier-noJen , [node" J achroden , o\-erlast dorn.
Gotb, noutiljan, id. Voc. U72. prric:ulum, 11ernoJ.
- · YeriJen 11an eene orfenisse, PPne oalatrnac:bap WPÏSPrf'D te aaovaard.. n. Eig. vertrek~
bn, aich ontlrrkkPn. Kil. 11ertijden, aborgare.
- Yer111imt , jamml'r, Dol is fler111imt , dat ia
apijtig. lal. Jlimt , laatPr. - Yerwa/ler , zaakbe-o
aorgrr in plaala van nn andPr. Zie/a /oaten
f1erwaltercn, zijnr plaata door rrn andPr latrn hf'utt~n. l'erwalter-ricllter, 1 w. ondPrschout door
drn achout or rigler ulven bPOOPmd. rer-1ter-rentmeister rnz. l'erwiertl. Et sul er
fierwieril uut, allrs ligt Pr onrboup. En flerwiertl mensrhe , ordrluus , I'D basprlig, of ongf'daao m alordig mrnacb. Ouk dir al«rtroHPn ia.
- Yeste, vaat, d. i. midd•lrrwijl, zondl'r mij
op te boadPn. Zoo als de Iloll. ik &al 11ast
fiOOrl6t141J mei elen. - ~-.u,/ct , Teldaalede, ·ut-
,,,,,~
,,Google
Twentse Taalbank
V&UG -
l'OEL
t.koat. Valeriaaa campntria. Yeu&elke, YOw
srltje. Lu~enluler#-fleU~elken ; lie~etJ#hlen..-rm­
ken , eea kleia Tliesrad iaJKt , met dmbbelde
wieken , waarna de hoTeaste schildpad ~ormis,
hard ' slad ' acbittereod rood of okl'r-rood t lomtijd• br.apikkeld met witte a&ippeltjea. Het ia de
lienlios df'r kindertoa ea wordt te Amattrdam
ceoof'mèl liellenheers-luJantje, en in Vrif'alaad
in1elk~. De overeeaatf'mmins in de Lenamioc
duidt aao waar ml'n dit fraai illll'Gtje l'f'rt.ijda
voor sehouden heeft. en hiervan ia DOS OYersrbleven 9 dat men het 'VOOr eeo teekfD van srJuk
houdt, wanaeer het hef'atje &ich op il'manda klefderen nedenet. Ylatten 1 vlottl'n , drijven :
maar 11leu-ten, doen onr- of doorvloeijen , ·&oo
ala bet water door de wtilandeo. - Ylechle ,
viacbmandje. Dit woord wa• in 1390 J'f'edl te
Antwerpen veroudf'rd. Zie Kil. En ~/echte bot,
een aode bot. - Yluus. Wit 11/uus, kleine pit!
tf'gen f'en kind. Yluusia vacht, en wit 11luus blanke
vacht, overgl'ateld tegen f'en Oflltl•waf"t 11el, oud wijf.
- Yoaren, rijden, en varl'n. Riin, [ri-en] is te
paard rijden, van waar ridder, man te paard,
cavalier. Gefloar, het rijden in bet rijtuig. · Het
Gefloar, per aa. Yoartuu1, rijtuis l'D vaartnic.
Yoar, een wa,envracht. - Yoarl, een rijwf'S die
dwars door een beek loopt; onderachl'iden van
I/aart, kanaal. Van hier de namen der landhot!ven ia df'n omtrek dier doorrtodf'n celf'gen; b. "·
het At~er-t~oorde , het Kruus-11oortle, enz. onaijdig omdat er huis onder verataaa wordt. Van
hier neda het furtam df'r ouden in Franco-fur~
tum, [der Franken doortrek over de Ma in] , Frankfort. Van amere (emmf'r] amese, [thans Eern]
f'n floart , Ameres-floart , de wf'g over de Eem ,
au Amersfoot"t. - Yoel, alim 1 doortrapt. L. F.
fuwl, tuk op winat. I t byt fuwl , het vrf'et geweldig ia , b. v. Yitriool. De betreUins tuaa:hea
lillil en doortrapt ft cleaelfde ala ia ~nood ,leep,
o,,,,,"d hy Goog Ie
Twentse Taalbank
VOEL -
VUL
f'n&. Zit> leep. - Yod, o. naphoorte dt>r kof'.
- Yoeliçheül, kwade mMdwil. U ut 11oeliçheitl.,
gf'daan mtt tt'n boos opztt. - Yrleun. , rillen .
van koude. Ik 11rie1 , ik bibber; ik 11roor, ik
bibberde. - Ylilcken. , 11likkeren., vlrijrn. [ lr'ÀII')'IWJ
w""'çtw; WÀIJ'YII. plan.çere. Gotb. jklcan., [slaan,
klatprnl op de borat slaan. Van hirr dr klapwit • [{}J. MS. A. S. jlicn, penna.J flik, wirk.
flikken , mrt PPD witk strtPien ; frr'-. llliklceren.,
id. maar hij de A. S. jliccerian , LKil. 11le8Çhe·
ren.] met de wiektn wapprren. Holl. een 11/ik·
leer slt~t~n , danser un entrtchat , eo bitrvan
flliklceren., ac:hittertn door snelle bewrging. Men
verdubbril de betuitenis met fli.lc-Jlooijen. Het
L. F. jlaye heeft sich opgtlost in bet platduitsche Jloyen. en Holl. 11leijen. : ook Jloy , vlei·
achtic, wrwiaseltn de pl. d . . mtt jki; eo Jlikf1looijen. ia dos risenl. met nn witk al strte.
lende careasertn. juist als pluim-drijlcen. • niet
nver, maar mtt de pluim aaijeo], of seiij( de
J,. F. het noc uitvotriger scbildtrto, mei plomke.IJjiuems oajfeye , met donun sc:boijtts afvelJen , d. i. bonis om dtn mond strijkrn, vlrijtn.
De Doitsc:btrs daarom ook uer .ïrnaardis in
bonne spreektaal, fuclu-schwäncen.. - Yrochten. ,
omheinen , en bet land alzoo heac:botten trsen
bet vet; 0. Hd. frehle, en pfrechten., sepimeotom. Zie Haltaus en Sc:beraius. A. S. fretJIJ ,
vrij , d. i. omheind , beschut. lal. frltlr , veilis ,
tam. - Yul, o. wuien.
r
w.
WAAL
WAM
w-1, wrJ. Bir. aitple&tD heat, van -ren.,
uitkifSf'n. · - Wt111l, [wa-wrl] labhei, klapp.ïater.
- Wt~chel, kwartel. - W11mmen., dr atokkeD
vletiCh , die hij de onderribben van een koe alt·
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
W A1\
_.:... WEER
'\l'n. In alle ~rmaanaebe talf'n ~am6 , lijf: l'Ï(.
Jijfstukkf'o.- Waraai , .waarlijk zoo.- Wasselàoelc, f'f'R ''ac•dof'k op taft-I, - Wat, aon,micf'n.
- Weerd-holt. Twiit;-weerà, f'PD laag f'n wattorac:htic atnk ~;rondt, waar mandf'makera teeof'n
ttrof'ijf'o. Weerd, [0. S. ot1trder] f'f'n •iland of
booct• in een rivi•r, zoo als in Kei•ers-ot1eert"
Bommeler-weert, rnz. Eig. rand die aic:b om
het watrr hrrn sliogf'rt, van weren [ warrt'n ,
warrt'lrn J omringrn , draaijrn. A. S. wlarlh ,
strand. Voor lwii&weertl, p~'r ellypain, weerd; en
PH:erdholt is brt boot, dat daar grof'it , en dna
één met twiig. De twiig rijp rn lf'torden aijnde
slaan de kindrren mrt bet bC'c:ht van ef'n m••Je
op één df'r 1rof'ne rijajf's , tot dat de baat lotlaat, dif'n zij n dan hrC'I aftr•kkt'n en als ••n
pijp gf'bruiken orn op tr Ruitra of rr erwten
door te blazrn. Zoo lang hrt kind met zijn mes.j,. op drn bast tikte plac htt oudtijda de volgf'nde
rrvlC'n te zineen •
Lange , lange pipe ,
Wenneer 6islou ripe r
Te Meye, te Meye,
As de fltugeltjes eyer lekt.
'I Ketjen op den dyk •at,
Sult melk mei brnkken at.
·Doe kwam de 11oele IIesse
Al met de st:l1orpe messe;
Wnld' et ltetjen et onr afsniën;
It ketjen ging an 't lopen.
To hnpe, lo hope!
·De Joelt Hesse 1ing lopen.
Heel of, half of,
Houwt diin den kop af,
So dood as en piert:
Kump siin /;gen daGe neet -er. hin-e.
In bet voorjaar [M~"i] van 1498 MC'ft d• afvdankte
prde van Albrrt nn Sal.f'n , de •warlt hoop
cenaamd , Dev•nter aancevallen , doch afsnre.rord
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
'W'EG -
WEM
·~a
'ftl'alagen zijn er OYf'r de bondf'rd van
oothoofd f'D buitf'n de stad op radf'n ~et.
Zie Campf'r- Kronyk op Maart 11198. W'e8•
6eune, 'fw. brt middrn van l'f'n wagfnapoor.
waar brt paard loopt. lloogl'r zijnde dan de
nat hff't htol beune [Hd. !Ju/me] verhnfnheid.
Weggen. mikkfbrood, hftzl'lfdf' ala sloete,
- Weiger, zwakktolijk, ttfdf'r. Weigt:r jun88'ken, zwak jongf'tje. Wei'gue pipe, broze pijp.
Eig. · bewf'gfiijk, gnof'lig, tredrr. N. S. C141eiçen, brwf'gf'o. Cod. Arg. luc. VII.
rau•
fram f41Înda· woged, f'I'D riPt van d•n wind hf•
wog•n. Tatianna IV. 2. [Matt. IX. 36.] gif41eiçite, uÎlJ;I'put t'n krachtrloos. Gl. Flol'f'nt. C141Ït:hit, prurit. Wei{Jierige grond, ~fn grond
die origt om bij voorkl'ur c;ras voort te brenv n . - Weidecrellen' OpZÎf;lf'rS Pf'ner algPmel'lle
weidt', Van graaf, gre11e, c;rlijk pluimgraaf,
opzigttr ovtr de vo;;rls. W~ke , m·anof'tjta
end. Kil. weeck. [k-w~lten, k-waken.] Grld •
. 6uunder.
E1c;. zwf'mmtr. Zw. bonde, ach~
pen van maodewttk mf't IPtlr ovrrtrokken. lsid.
Cara bus, hl. at ·hun a, wrllf'n, nf'dtratorten all
watrr. - Wélcn. Tw. spokro , visiorol'll •. lal.·
at wzlo, mial•idrn. YtZli, mislridstl'r, brzwHrlter t toOVf'rkoJ. - Treft wee, <'Pal, quis t f{1JII! ·,
qood. Welter, dini. wellerlien, langwrrpigvinkante klomp hott·r. :Voluit el?- C141elle'r holler.
Eig. ren grrolde klont [Sc . ..,h"/ter, l'en croote
klomp.] Tw.· ""el teren., we'otrlt>n, rollrn. Welleren [.cich 1 zich op df'n rug wf'ntf'lf'n a la een
paard in de wl'ide. Weme, de wooin!f van
den kerkierraar, pastorij. Oudtijds alle krrkf'lijke
goedert'n, Osnabrug', ~eme, ""edum. Eig. hf'kleediog , in drn zin ,;an mrt l'f'gt f'n ma;;t bekle&df'n, en dus ourdragt van bnitting, inzonderhrid aan de krrk; Yan ""idan, bind•n, aamenknoopen , wede , grwaad J <~~Jiden , klredf'n; !Jewedemen , de kerk met de be&iltio; bekleeden.
2,.
o
'""',,Goog Ie
Twentse Taalbank
WEN
-
Wil
B. 1\i. L. Van daar wedeme Ju.rktlijke groodPn c .
contr. weme. In de middtlf't-uwtn htelt mtn dit
woordrlijk vertaald door 1/t!stire tn ÎllllesliturG
ecclesit~.
Mfn vindt bij Kiliaan fn ovrral itta
over dit woord, maar nrrgf'ns dr gorde aUriJins.
- Wende, Yan ende tut wendt' [van hf't einde
tot de omki'Prin;:] van brt f't'nl' t'iode tot htt
ander.- Wérleikeu, stuk van f'l'n r~r;rnho(lg op
den gPzigteindtr. We luinee, brt•k die het
laodwatrr al'brt'ngt op de rn·irr. - 11reule' mol.
Bij uitlating van aardr , rig. aardwoelrr. De
Hollanders wtrpt"n woeler wrg Po r.rggrn allten
aardt, molde, contr. mol, Maar de Vrirzen,
Eogelacbtn tn Duitschrrs voluit; L. F. mnl-wrot,
aardwrodtr. Eng. mou/d,.,nrp, aard-opwrrper.
Hd. maulwurjf, id. We:uboom, ern lanp
houttn paal om brt hooi op dt'o wagrn ''an bo"VtD neder te drnkkf'n •n zoo -vast te binden.
V.oor wede-boom, bind- boom. Schrrz. wide ,
touw ''an taai twijg. Schrr. wit&r.nu, beul ,
lictor. Mrn hing dr dirvrn voormaals aan atropP"D van taaijP. basten, rijsjrs, waan·an oog hanGe-bast, galgro-aaa. Weten is zamrnlr.oooptn,
tn wis vast,;rboodtn, - Wierig, Instig, titrig,
levendig, _Kil wieren 1 in 't rond draaijt"n,
- Wicl)()ld, krrspr.l. N. S. wicbilethe, stadaifOnd buitrn d• murtn , alatls grrf'gtighrid Luitf'n
de poortrn. Ill't woord bf'terkrnt el'ovoudig wijk,
tn bild is t'r · aangehangr11 als in we ibs -biltJ,
hetwelk niru mt.r dan vrouw btltekl'nt. Ennwrl
bolde, (iodir.n h•t nir.t trne nrbastrring van
bilde is1· bttukeot A.S. gebouw, Yerblijf. Dus eeia
wijk-verblijf. - Wille·, Ji'Pijhe , Wye. Naam van
Hn dorp aan dtn IJst'l. Oud Sa:r. wihG , heiliedom, kerk. A. S. wr"h-Gyld, afgod. Eig. dw
kerk-dorp, Wiise-moor, vrot'dvroaw, T•n
blijke dat de Fraoktn hetzelfde woord haddf'n,
t.oen aij Gallit'n Tf'rov•rdrn , hn diroi'D dat zij hrt
woo~ijk Yertaald hebben femiTlD sat:G, nrbu·
o
'""',,Goog Ie
Twentse Taalbank
WIJ{ -
WUR
.tnd io femme snge.- Wikken, tig. Toorspellell.
Dtd wi'k oe '"ji.J,m! dat drrig ik u! - Wille,
vrrmaak , lust, h.. hagtn. Oolr. L. F. - Wimme ,
pl. d. wiem, latwo·a·k in drn -schoorstr<'n of trgro
den zoldrr aan om ,.JrrSth op te da·oogro of te rookrn. Eig. rrn ophangftluts 1 rn dus oudtijds ook
de galg. Schrrz. wide, kotord ''an taai twijg, strop.
Vocab. Gl'mma 1497. 11 Viburnum rst mioula vir&a
qua vitis ligatur een wedeke." St'hrrz. Der der
wide , op JlOrne nn dt·n strop. Wideme torstri
om aan op I<' hangrn, Conlr. w)'mt:n, galg.
Pl. d. enen sien recht doon umJ. liangu& en an
du koning~s wymt't&, irmand r.ijn urdirode loon
senn rn hango·n. brm op aan drs konings gaJs.
Aan de wimmc hangt mra ,.Jrr•ch t'D -..·orslrn als
dit>Vf'D aan de galg. Kil. wieme, rookplaata TOOr
•ler5cb.
Dit is één drr duiztnd vonrbtPidt>n hoe de
taal van één punt uirgaandf' langs nrschilleode wrgrn op dr tl'g•·rutrijd•gste uitrratro uitl:umt. '\Vie zoudt opr•trvlilkkig gtloonn dat
de galg, rrn domrnijshuis, I'D de banglattea van
hd rouh•lt•rsch in br.t zrlfde woord wedeme zottdt>n zamrnkonorn !' Ontltrtusscbro is nirts oatuurlijkrr noch r.l'krrdrr. Maar nog godloozer!
De oudt> Vrirzrn notrurn hrt latwrrk trgPn drn
keukrns-r.oh.lrr aan , waar r.ij bunnf' woratf'n aan
hangrn, rle ddse, rn dat hrbbrn dr Frat<schf'n in
hun dais tot hrt gl'hrm•llr \'an drn koninklijkrn
tr<ion grprnmovrntl! Wil/ais, spoedi~. PI, d.
wits, id. Fr. 11Îie, - Wo/l;e, Ensch. golf in hrt
watrr. III'IZI'IItle als Kol. bolche. Ef'n bolkenflaneer, &PI'noan~jas, bri'L Ir Brtrorn wulke~Jo-f8n­
&er.- Wo'u? L\Vo rro] Hoe rrn?- 1-Yran&en, loopgra\'t'n urr kuuijnrn. Éln mrt wro",_
&en, van wrinscn, kronlu·Jrn. Wursler,
Grld. borndrr. lltt is l!t'n mrt bursler, [W := h]
borstel, van warren rn barren, worrelen ro bornlen 1 araaijt>ode op bruiara 1 Cf!lijk TID lal. al
o,,,,,"d hy Goog Ie
Twentse Taalbank
ZEL l~r~ba
ZOE
opbruisen is lal. lmJskr, dik boscb hair•.
peoaeel~ Fr. 6ros1e.
Ene. IJrush, borstel,
z.
ZOE
ZEL
Zelqe, w. aalir. - Zeug-disfel , bo.ndsbloem.
Taruicum, Ei«. zwijne·dietrl. L. F. hurge-6/ommen, [varkrns·blurmrn.] Zichle, vr. sikkel
- Zinne. Met ûnne, bNlurd rn brdacbtzaam.
- Zinni11, mak, tam. De luie is ûnnit:, de
hen ia tam. laat zich vattf'n rn&. - Zipeli, een
beekje bij Ilard,.rwij k. Van emen, girten , lekken, sijpen bl'f'ft men de ri,·irroamen Eem,
Eem1, Lek, Sijpe, rn zoo krijgt mrn van het
frrq. sipelen ook sipelt. - z". Yan &o, van
•elven.- Zoar, dor, ui~f'droo«d. L F. sotu", id.
- Zod, drukbod warm, als tf'g.-n df'n donder. A. S. swtelan , brandf'n. Pl. d. s•.,ool, id. als
dit &oei. - Zoel' vuil t'n Zif'kf'lijk van kleur.
A.S. sJiian. Trut. sollen • bef)/ec!.tm. frf'q. aoede-len. br1oedrlttn~ Fr• .suftiller. 0. F. soldille,
Tnile da•d~ llunsingoir. Landrt'cbt, hl. 23. lhet
u en soldia, wcrst~~na mnn a/sa fir anfiucllt,
lket him 1in spise c/a tuam er1dt:11 ulgunge.
Soel rn foei of qui/ is f'ig•nlijk hl't z,.Jf,Je woord
met Trrschil allf't'D dt'r vuurt;rzrlte aanblazing fe
of se, rn hrt thf'ma is oei of 11il , zflO als in bet
0. F. AMgabók. 15. um·be-wlen, onbrvltkt. Du•
hebhen dr Latijnen ficus '·uur ~ç • en !le L. F.
fJkje • snijden , voor het Laa. secare, sica , d-
carii.
•
••
o,,.,,, ,,Goog Ie
Twentse Taalbank
TWENmER BRUL'FTELEED.
Gin bl'idf'n slungf'ls 'bruut ons wat,
Noch Cupido , noch Hymf'n ,
Waarvan de clichtl'rs .dit en dat
In 't brof'zig brul'ftll'l'd riimen·.
Virgyl zunlc Roomsch, Homt'rus Griiksch•,.
Wy Havf'rstreutsch en Labhedilkach.
Parnas dee is met Helicon
Nf'n willl'n met nl'n zwatlen.
Et watn oet de Hf'ogstl'nbron
Déut 't.·rii~ jo ·cl aar nig' vlatten, ,. .
Woar Lednn'k"~- hl'rg de ltrone ~pa~t '· 1
En Driiner-bekke vléalt d~ur 't land. .
I ~ l I
, ,:
Nen Griikschen stans op ,'l'w~tacb cedic:ht,
Zofll 1Glyn~ir~n óave.rll~qdig ', "
.J ' " · •
'J ,: '
··.·;:
As .or Dl'~ .~rrok',sl~c.ht ~~n : ~fa~~F.::·,'
a'
Grofnm4rg en spll'rd~fud•~ t . .
.
Een soti~~' ·o( zuJv'rf'~ ' paSS$JDl'D(: ." :. l~~~~/1
Wy ltáJ'Jet' ai :".e et 'bynt 'eW.r~t. · ·, .
. 1:'"· . ~ ~ ·_) ~ u s..: ··
.. : ~.a l ;
'.1 ~ '
~L.~~J. 'llllf -'J
o.,",, ,,Goog Ie

Hackneys 1 45 Here I Am Heartland Bust Your Buttons Gebr. Van

sjabloon KERKBRIEF

Bokkenkeuring 2014 - Geitenfokvereniging Overijssel

Bathmen – Laren

MEMORIE.. VAN TOELICHTING bj de Landsverordenlng

KCM 2014 - uitslagen

Document openen - Twentse Taalbank

UITSLAGEN DONDERDAG 17 JULI 2014 Rubryk

klik hier voor uitslagen dressuur

Startlijst Rubriek 1 Klasse L groep 1, 2 fasen

Levensbericht G. Grijns

mmubn000001_070550646